PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE LENGUA … · F.5) Evaluación del proceso enseñanza-aprendizaje....
Transcript of PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE LENGUA … · F.5) Evaluación del proceso enseñanza-aprendizaje....
PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA
DE LENGUA CASTELLANA
Y LITERATURA
CURSO 2016-17
IES RIBEIRA DO LOURO
Páginas
ÍNDICE 2-3
A) Introducción y contextualización 4.5
B) Contribución del área de Lengua Castellana y Literatura a la adquisición de las competencias clave 6-7
C) Objetivos del área de Lengua Castellana y Literatura;
C.1) Generales. 8-9
C.2) Objetivos comunes para la ESO 9-11
C.3) Objetivos comunes para Bachillerato 11-12
C.4) Objetivos generales de la materia (para cada etapa y/o para cada curso): 1º ESO/2º ESO (IVE)/3º ESO/4º ESO/1º
BACHILLERATO/1º BACHILLERATO (Literatura Universal) 2º BACHILLERATO. 13-22
C.5) Relación entre los objetivos y las competencias básicas (ESO). 23-24
D) CONTENIDOS
D.1) Objetivos, contenidos, criterios de evaluación, estándares de aprendizaje...: 1º ESO/2º ESO (IVE)/3º ESO/4º ESO/1º
BACHILLERATO/1º BACHILLERATO (Literatura Universal) 2º BACHILLERATO. 25-162
D.2) Temporalización por unidades o bloques de contenidos: 1º ESO/2º ESO (IVE)/3º ESO/4º ESO/1º BACHILLERATO/1º
BACHILLERATO (Literatura Universal) 2º BACHILLERATO. 163-176
E) METODOLOGÍA
E.1) Metodología general y específica de la materia. 177-180
E.2) Actividades y estrategias de la enseñzanza aprendizaje. 181-182
E.3) Materiales curriculares y recursos didácticos y organizativos. 183-186
F) EVALUACIÓN 187-188
F.1) Criterios de evaluación (por curso). 189
F.2) Instrumentos y procedimientos de evaluación 189-207
F.3) Criterios de calificación. 208-214
F.4) Planes de trabajo para la superación de materias pendientes (incluido bachillerato) 215-217
F.5) Evaluación del proceso enseñanza-aprendizaje. 218-219
G) Medidas de atención a la diversidad. 220
H) Contribución de la materia al proyecto lector. 221-222
I) Acciones de contribución al plan TIC'S. 223-224
J) Acciones de contribución al plan de convivencia. 225-226
K) Elementos transversales. 227-228
L) Actividades complementarias y extraescolares. 229-230
M) Mecanismos de revisión, evaluación y modificación de la programación. 231-233
N) Programa de refuerzo para 1º de ESO. 234-236
Ñ) Programación didáctica de 2º de ESO: Investigación y tratamiento de la información. 237-247
O) Programación didáctica del PMAR, de 2º de ESO. 248-260
ANEXOS: Contenidos mínimo y criterios de evaluación por curso. 261-277
Datos de los componentes del Departamento 278
a) Introducción y contextualización
Introducción.
La lengua se aprende no para hablar, leer o escribir sobre la lengua, sino para hablar, leer y escribir sobre emociones, afectos y
aventuras, sobre el mundo, como medio de las relaciones interpersonales y reconocimiento de lo distinto, motor de nuestro pensamiento e de
nuestras reflexiones, y puerta de acceso al conocimiento. En este contexto, la formación lingüística, además de sensibilizar cara a usos
creativos y lúdicos de las lenguas, y acercar al patrimonio literario y cultural, que estas permiten.
Incidiendo en lo anterior, el aprendizaje de todas las lenguas está dirigido al logro de objetivos semejantes, aunque con diferentes
niveles de dominio.
Por esta razón, hay una voluntad de intentar coordinar a todos los departamentos de lenguas, tanto en la distribución de contenidos,
como en el uso de una terminología común y en el diseño de las tareas para el desarrollo de las competencias claves. Se fomentarán los
seminarios permanentes, Planes de mejora y de formación, para crear materiales comunes y animar al trabajo interdisciplinar. En relación a
la Biblioteca hay intención de seguir con los Proyectos Documentales Integrados.
La programación está basada en el desarrollo de la LOMCE, relativa a todos los niveles de la ESO y de Bachillerato.
El Real Decreto 1105/2014, de 26 de diciembre, por el que se establece el currículo básico de la Educación Secundaria Obligatoria,
aprobado por el Ministerio de Educación, Cultura y Deporte (MEC), y publicado en el BOE el 3 de enero de 2015, está enmarcado en la Ley
Orgánica 8/2013, de 9 de diciembre, para la Mejora de la Calidad Educativa, que a su vez modifica el artículo 6 de la Ley Orgánica 2/2006,
de 3 de mayo, de Educación, para definir el currículo como la regulación de los elementos que determinan los procesos de enseñanza y
aprendizaje para cada una de las enseñanzas.
El DECRETO 86/2015, de 25 de junio, por el que se establece el currículo de la educación secundaria obligatoria y del bachillerato
en la Comunidad Autónoma de Galicia, así lo hace para todas las asignaturas (troncales, específicas y de libre configuración autonómica),
y en concreto para la de Lengua castellana y Literatura, Investigación y tratamiento de la información, Literatura Universal.
Se tienen en cuenta, además, el Real Decreto 310/2016, de 29 de Julio, por el que se regulan las evaluaciones finales de la Educación
Secundaria Obligatoria y de Bachillerato, en su punto I. Disposiciones Generales, publicado por el BOE, el 30 de Julio de 2016.
Contexto
El total del alumnado que atiende el departamento es de 343, repartidos del siguiente modo: 50 de 1º de ESO, 63 de 2º de ESO,
además de 6 alumnos al que se le imparte un Programa de Mellora da Aprendizaje, 47 alumnos de 3º de ESO, 43 de 4º de ESO, 55 alumnos
de 1º BAC, 45 alumnos de 2º BAC. 19 alumnos de 2º de ESO en la materia de Investigación y tratamiento de la información, 15 alumnos de
1º BAC, en la materia de Literatura Universal.
1º ESO tres líneas; 2º ESO tres líneas + un Programa de Mellora da aprendizaxe; 3º ESO dos líneas; 4º ESO, dos líneas; 1º
Bachillerato una línea + un grupo de Literatura Universal; 2º BAC dos líneas.
Situación: IES Ribeira do Louro R/Ribeira s/n, 36410- Torneiros.
Centros adscriptos: CEIP Antonio Palacios, CEIP Cruz Budiño, CPI da Ribeira y CPR Santo Tomás.
b) Contribución del área de Lengua Castellana y Literatura a la adquisición de las competencias clave
b.1) Aplicación de la LOMCE
Competencia en comunicación língüística (CCL)
Esta materia contribuye decisivamente al desarrollo de todos los aspectos que conforman esta competencia. Además, las habilidades
y estrategias para el uso de una lengua determinada y la capacidad para tomar la lengua como objeto de estudio, se transfiere y se aplica al
aprendizaje de otros conocimientos.
Competencia en matemática y competencias básicas en ciencia y tecnología (CMCCT)
Esta materia contribuye al desarrollo de esta competencia al permitir enfrentarse a textos de tipologías variadas en los que puedan
figurar no solo elementos lingüísticos sino también elementos icónicos, gráficos, fotográficos; … es competencia de esta materia desarrollar
la capacidad del alumado para la interpretación de textos discontinuos y su capacidad para explicarlos.
Esta competencia solo se evaluará en los niveles en que entra en vigor la LOMCE.
Competencia digital (CD)
La materia contribuye al tratamiento de la información y competencia digital al tener como una de sus metas proporcionar
conocimientos y destrezas para la búsqueda y selección de información relevante de acuerdo con diferentes necesidades, así como para su
reutilización en la producción de textos orales y escritos. La búsqueda y selección de muchas de estas informaciones requerirá el uso
adecuado de bibliotecas o la utilización de internet. El currículo incluye el uso de soportes electrónicos en la composición de textos, uno de
los contenidos básicos de la materia.
Aprender a aprender (CAA)
El lenguaje, además de instrumento de comunicación, es un medio de representación del mundo y está en la base del pensamiento y
del conocimiento. EL acceso al saber y a la construcción de conocimientos mediante el lenguaje se relaciona directamente con esta
competencia básica.
El contenido de esta área y etapa son instrumentales, y deben preparar al alumnado para seguir adquiriendo conocimientos. Es
fundamental el hecho de que el alumnado participe activa y progresivamente en la construcción de su propio conocimiento, lo que confirma
la relación de la lengua con esta competencia. Esta materia puede ser la base para la adquisición de los conocimientos y destrezas necesarios
para que la persona pueda aprender en cualquier situación.
Competencias sociales y cívicas (CSC)
El aprendizaje de la lengua, entendida como desarrollo de la competencia comunicativa, contribuye decisivamente a desenvolver la
competencia social y ciudadana, concebida como un conjunto de habilidades y destrezas para las relaciones, la convivencia, el respeto y el
entendimiento entre las personas. La educación lingüística procura la constatación de la variedad de los usos de la lengua y la diversidad
lingüística y la valoración e todas las lenguas como igualmente aptas para desempeñar la funciones de comunicación y representación.
También contribuye en la medida que se analizan los modos, mediante los que el lenguaje comunica o penaliza prejuicios e imágenes
estereotipadas del mundo, con el fin de eliminar los usos discriminatorios del lenguaje. Se ayudará, con la materia, a que el alumnado tenga
una visión crítica de la realidad y adquiera los conocimientos prácticos necesarios para el ejercicio de valores democráticos y de derechos
civiles.
Competencia en sentido de iniciativa y espíritu emprendedor (CSIEE) Aprender a usar la lengua es también aprender a
analizar y resolver problemas, trazar planes y emprender procesos de decisión. Por eso, la adquisición de habilidades lingüísticas contribuye
a progresar en la iniciativa personal y en la regulación de la propia actividad con una autonomía gradual.
Competencia en conciencia y expresiones culturales (CCEC)
Esta competencia supone apreciar, comprender y valorar críticamente diferentes manifestaciones culturales y artísticas, y utilizarlas
como fuente de gozo y enriquecimiento personal. La lectura, interpretación y evaluación de las obras literarias contribuyen de forma
relevante al desarrollo de esta competencia, entendida como aproximación a un patrimonio literario y a unos temas recurrentes que son
expresión de preocupaciones esenciales del ser humano. Desde esta área se trata de capacitar al alumnado para entender el lenguaje literario,
valorar los textos, establecer relaciones entre estos y el entorno en que nacieron, pero, sobre todo, ser capaz de gozar de la lectura.
C) Objetivos del área de Lengua Castellana y Literatura
C.1) Generales
Como en el desarrollo de las programaciones generales de cada nivel, se irán especificando los objetivos, aquí marcaremos los
objetivos marcados para este curso, que serán incluidos en el PXA.
El Departamento, en base a informes previos: PISA y la evaluación diagnóstica, vio que estaba rindiendo beneficios, el trabajar de
otra forma, ya que los resultados nos situaba por encima de la media, o cerca de ella.
Siguiendo en la misma línea este año se hizo hincapié, en lo siguiente:
· Atender a la producción.
· Reconocer más que analizar.
· Memorizar significativamente.
· Partir de lo más inmediato.
· Colaborar en la producción, autoevaluando y coevaluando.
· Introducir las nuevas tecnologías.
· Aumentar la oralidad (problema que se apunta como uno de los grandes obstáculos que tenemos).
· Abandonar las pruebas tradicionales, e ir introduciendo aquellas pruebas que atiendan a las competencias, o a lo que
estén cerca de sus centros de interés.
· Hacer animación de la lectura.
· Dar el papel protagonista al alumnado.
Estas son las premisas con las que partimos. Los resultados dan la razón de que se va en la línea correcta, pero con ello, y
viendo que tenemos abandono escolar, en parte, y resultados no satisfactorios, debemos seguir intensificando esta línea.
A destacar:
· El gran esfuerzo de una parte del alumnado que se presenta con un bagaje muy pobre.
· La implicación en el centro en las múltiples propuestas que hace el centro: conciertos, teatro, representaciones, club de
lectura...
· Su participación en debates, en fondo y forma.
Debemos corregir:
· La falta de compromiso de buena parte del alumnado.
· El absentismo en los niveles bajos.
· La escasez de trabajo de mucho alumnado, y, la presentación incorrecta en su forma o/y con las respuestas muy
sintéticas.
· Las carencias en la oralidad de un porcentaje alto del alumnado.
· El no llevar al día la materia.
En conclusión:
· Seguiremos con la línea marcada, atendiendo a las nuevas directrices: competenciales, de trabajo cooperativo, de
implicación...
· Potenciaremos en lo que estamos destacando.
· Presentando, para este curso, al PXA, lo que entendemos que debemos corregir, sobre todo, la oralidad.
C.2) Objetivos comunes a la ESO
El currículo de Lengua castellana y Literatura de 4.º ESO se enmarca en el referente que suponen los objetivos generales de la
etapa, como determina el artículo 10 del Decreto 86/2015, que han de alcanzarse como resultado de las experiencias de enseñanza-
aprendizaje diseñadas para tal fin en cada una de las materias de Educación Secundaria Obligatoria. Dichos objetivos se resumen en los
puntos siguientes:
a) Asumir responsablemente sus deberes, conocer y ejercer sus derechos en el respeto a los demás, practicar la tolerancia, la
cooperación y la solidaridad entre las personas y grupos, ejercitarse en el diálogo afianzando los derechos humanos y la igualdad de trato y
de oportunidades entre mujeres y hombres, como valores comunes de una sociedad plural y prepararse para el ejercicio de la ciudadanía
democrática.
b) Desarrollar y consolidar hábitos de disciplina, estudio y trabajo individual y en equipo como condición necesaria para una
realización eficaz de las tareas del aprendizaje y como medio de desarrollo personal.
c) Valorar y respetar la diferencia de sexos y la igualdad de derechos y oportunidades entre ellos. Rechazar la discriminación
de las personas por razón de sexo o por cualquier otra condición o circunstancia personal o social. Rechazar los estereotipos que supongan
discriminación entre hombres y mujeres, así como cualquier manifestación de violencia contra la mujer.
d) Fortalecer sus capacidades afectivas en todos los ámbitos de la personalidad y en sus relaciones con los demás, así como
rechazar la violencia, los prejuicios de cualquier tipo, los comportamientos sexistas y resolver pacíficamente los conflictos.
e) Desarrollar destrezas básicas en la utilización de las fuentes de información para, con sentido crítico, adquirir nuevos
conocimientos. Adquirir una preparación básica en el campo de las tecnologías, especialmente las de la información y la comunicación.
f) Concebir el conocimiento científico como un saber integrado, que se estructura en distintas disciplinas, así como conocer y
aplicar los métodos para identificar los problemas en los diversos campos del conocimiento y de la experiencia.
g) Desarrollar el espíritu emprendedor y la confianza en sí mismo, la participación, el sentido crítico, la iniciativa personal y
la capacidad para aprender a aprender, planificar, tomar decisiones y asumir responsabilidades.
h) Comprender y expresar con corrección, oralmente y por escrito, en la lengua castellana y, si la hubiere, en la lengua
cooficial de la Comunidad Autónoma, textos y mensajes complejos, e iniciarse en el conocimiento, la lectura y el estudio de la literatura.
i) Comprender y expresarse en una o más lenguas extranjeras de manera apropiada.
j) Conocer, valorar y respetar los aspectos básicos de la cultura y la historia propias y de los demás, así como el patrimonio
artístico y cultural.
k)Conocer mujeres y hombres que hayan realizado aportaciones importantes a la cultura y a la sociedad gallega, o a otras
culturas del mundo.
l) Conocer y aceptar el funcionamiento del propio cuerpo y el de los otros, respetar las diferencias, afianzar los hábitos de
cuidado y salud corporales e incorporar la educación física y la práctica del deporte para favorecer el desarrollo personal y social.
m) Conocer y valorar la dimensión humana de la sexualidad en toda su diversidad. Valorar críticamente los hábitos sociales
relacionados con la salud, el consumo, el cuidado de los seres vivos y el medio ambiente, contribuyendo a su conservación y mejora.
n) Apreciar la creación artística y comprender el lenguaje de las distintas manifestaciones artísticas, utilizando diversos
medios de expresión y representación.
ñ) Conocer y valorar los aspectos básicos del patrimonio lingüístico, cultural, histórico y artístico de Galicia, participar en su
conservación y en su mejora, y respetar la diversidad lingüística y cultural como derecho de los pueblos y de las personas, desarrollando
actitudes de interés y respeto hacia el ejercicio de este derecho.
o) Conocer y valorar la importancia del uso de la lengua gallega como elemento fundamental para el mantenimiento de la
identidad de Galicia, y como medio de relación interpersonal y expresión de riqueza cultural en un contexto plurilingüe, que permite la
comunicación con otras lenguas, en especial con las pertenecientes a la comunidad lusófona.
C.3) Objetivos comunes al Bachillerato
El bachillerato contribuirá a desarrollar en el alumnado las capacidades que le permitan:
a) Ejercer la ciudadanía democrática, desde una perspectiva global, y adquirir una conciencia cívica responsable, inspirada por
los valores de la Constitución española y del Estatuto de autonomía de Galicia, así como por los derechos humanos, que fomente la
corresponsabilidad en la construcción de una sociedad justa y equitativa y favorezca la sostenibilidad.
b) Consolidar una madurez personal y social que le permita actuar de forma responsable y autónoma y desarrollar su espíritu
crítico. Ser capaz de prever y resolver pacíficamente los conflictos personales, familiares y sociales.
c) Fomentar la igualdad efectiva de derechos y oportunidades entre hombres y mujeres, analizar y valorar críticamente las
desigualdades y discriminaciones existente y, en particular, la violencia contra la mujer, e impulsar la igualdad real y la no discriminación de
las personas por cualquier condición o circunstancia personal o social, con atención especial a las personas con discapacidad.
d) Afianzar los hábitos de lectura, estudio y disciplina, como condiciones necesarias para el eficaz aprovechamiento del
aprendizaje y como medio de desarrollo personal.
e) Dominar, tanto en su expresión oral como en la escrita, la lengua gallega y la lengua castellana.
f) Expresarse con fluidez y corrección en una o más lenguas extranjeras.
g) Utilizar con solvencia y responsabilidad las tecnologías de la información y de la comunicación.
h) Conocer y valorar críticamente las realidades del mundo contemporáneo, sus antecedentes históricos y los principales
factores de su evolución. Participar de manera solidaria en el desarrollo y en la mejora de su entorno social.
i) Acceder a los conocimientos científicos y tecnológicos fundamentales, y dominar las habilidades básicas propias de la
modalidad elegida.
j) Comprender los elementos y los procedimientos fundamentales de la investigación y de los métodos científicos. Conocer y
valorar de forma crítica la contribución de la ciencia y de la tecnología al cambio de las condiciones de vida, así como afianzar la
sensibilidad y el respeto hacia el medio ambiente y la ordenación sostenible del territorio, con especial referencia al territorio gallego.
k) Afianzar el espíritu emprendedor con actitudes de creatividad, flexibilidad, iniciativa, trabajo en equipo, confianza en uno
mismo y sentido crítico.
n) Desarrollar la sensibilidad artística y literaria, así como el criterio estético, como fuentes de formación y enriquecimiento
cultural.
ñ) Utilizar la educación física y el deporte para favorecer el desarrollo personal y social, e impulsar conductas y hábitos
saludables.
o) Afianzar actitudes de respeto y prevención en el ámbito de la seguridad vial.
p) Valorar, respetar y afianzar el patrimonio material e inmaterial de Galicia, y contribuir a su conservación y mejora en el
contexto de un mundo globalizado.
C.4) Objetivos generales de la materia (para cada etapa y/o para cada curso):
1º ESO
· Asumir responsablemente sus deberes, conocer y ejercer sus derechos en el respeto a las demás personas, practicar la
tolerancia, la cooperación y la solidaridad entre las personas y los grupos, ejercitarse en el diálogo, afianzando los derechos
humanos y la igualdad de trato y de oportunidades entre mujeres y hombres, como valores comunes de una sociedad plural, y
prepararse para el ejercicio de la ciudadanía democrática.
· Desarrollar y consolidar hábitos de disciplina, estudio y trabajo individual y en equipo, como condición necesaria para
una realización eficaz de las tareas del aprendizaje y como medio de desarrollo personal.
· Fortalecer sus capacidades afectivas en todos los ámbitos de la personalidad y en sus relaciones con las demás
personas, así como rechazar la violencia, los perjuicios de cualquier tipo y los comportamientos sexistas, y resolver pacíficamente
los conflictos.
· Desenvolver destrezas básicas en la utilización de las fuentes de información, para adquirir nuevos conocimientos con
sentido crítico. Adquirir una preparación básica en el campo de las tecnologías, especialmente as da información e a
comunicación.
· Desenvolver el espíritu emprendedor y la confianza en sí mismo, la participación, el sentido crítico, la iniciativa
personal y a capacidad para aprender a aprender, planificar, tomar decisiones y asumir responsabilidades.
· Comprender y expresar con corrección, oralmente y por escrito, en la lengua castellana, textos y mensajes complejos, e
iniciarse en el conocimiento, en la lectura y en el estudio de la literatura.Conocer, valorar y respetar los aspectos básicos de la
cultura y de la historia propias y de las otras personas, así como el patrimonio artístico y cultural.
· Apreciar la creación artística y comprender el lenguaje de las manifestaciones artísticas, utilizando diversos medios de
expresión y representación.
2º ESO
· Comprender discursos orales y escritos, siendo capaces de separar las ideas principales de las secundarias y de
elaborar resúmenes partiendo de las mismas.
· Reconocer las características propias que distinguen los textos orales de los escritos, aplicando estos conocimientos en
la producción de textos propios.
· Reconocer los diferentes niveles y registros de la lengua, evitando los vulgarismos y adaptando el discurso a las
distintas situaciones comunicativas.
· Conocer y valorar las lenguas constitucionales, así como las variedades dialectales del español.
· Participar en coloquios y debates respetando las pautas de comportamiento que rigen este tipo de intercambios
comunicativos.
· Producir textos orales y escritos coherentes y cohesionados, de acuerdo con su finalidad comunicativa, utilizando el
vocabulario y los conectores adecuados.
· Producir textos escritos de distinto tipo con limpeza, legibilidad y corrección ortográfica.
· Identificar los principales elementos formales y mecanismos de la lengua en sus diferentes planos, morfosintáctico y
léxico- semántico.
· Percibir la utilidad de los conocimientos lingüísticos aprendidos en la comprensión y adquisición de otros saberes.
· Analizar distintos tipos de textos, reflexionando sobre srs características formales y estructurales en relación con su
finalidad comunicativa.
· Incrementar la fluidez y comprensión lectora y la actitud crítica, disfrutando de la lectura como fuente de información
y placer.
· Conocer las relaciones de significado que se producen entre las palabras y aplicar estos conocimientos tanto en el
análisis como en la producción de textos.
· Conocer y utilizar distintos tipos de dicionarios especializados (sinónimos, refranes, dudas, etc.) para mejorar el estilo
en la producción de textos escritos y orales planificados.
· Conocer los grandes géneros y subgéneros literarios y analizar sus rasgos característicos, valorándolos como formas
distintas de representar el mundo.
· Valorar la importancia de la lectura y la escritura como recursos para el desarrollo de la capacidad lingüística general.
· Identificar en textos de diverso tipo imágenes y expresiones que denoten algún tipo de discriminación racial, social,
sexual, etc. y evitarlas en las producciones propias.
3º ESO
· Comprender discursos orales y escritos en los diversos contextos de la actividad social y cultural.
· Utilizar la lengua oral en la actividad social y cultural de forma adecuada a las distintas situaciones y funciones,
adoptando una actitud respetuosa y de cooperación.
· Utilizar la lengua para expresarse de forma coherente y adecuada en los diversos contextos de la actividad social y
cultural, para tomar conciencia de los propios sentimientos e ideas y para controlar la propia conducta.
· Conocer la realidad plurilingüe de España y las variedades del castellano y valorar esta diversidad como una riqueza
cultural.
· Utilizar la lengua eficazmente en la actividad escolar para buscar, seleccionar y procesar información y para redactar
textos propios del ámbito académico.
· Utilizar con progresiva autonomía y espíritu crítico los medios de comunicación social y las tecnologías de la
información para obtener, interpretar y valorar informaciones de diversos tipos y opiniones diferentes.
· Hacer de la lectura fuente de placer, de enriquecimiento personal y de conocimiento del mundo y consolidar hábitos
lectores.
· Comprender textos literarios utilizando conocimientos básicos sobre las convenciones de cada género, los temas y
motivos de la tradición literaria y los recursos estilísticos.
· Aproximarse al conocimiento de muestras relevantes del patrimonio literario y valorarlo como un modo de simbolizar
la experiencia individual y colectiva en diferentes contextos histórico-culturales.
· Aplicar con cierta autonomía los conocimientos sobre la lengua y las normas del uso lingüístico para comprender
textos orales y escritos y para escribir y hablar con adecuación, coherencia, cohesión y corrección.
· Analizar los diferentes usos sociales de las lenguas para evitar los estereotipos lingüísticos que suponen juicios de
valor y prejuicios clasistas, racistas o sexistas.
· Desarrollar el espíritu emprendedor y la confianza en sí mismo, la participación, el sentido crítico, la iniciativa
personal y la capacidad de aprender a aprender, planificar, tomar decisiones y asumir responsabilidades.
Desarrollar hábitos de disciplina, estudio y trabajo individual y en grupo, como condición esencial de la tarea de aprendizaje.
4º ESO
· Usar a lingua castelá en calquera situación comunicativa, valorando a existencia de dúass linguas na nosa Comunidade
e distinguindo e utilizando axeitadamente as formas fónicas, ortográficas sintácticas e léxicas correspondentes a cada unha das
dúas linguas.
· Coñecer e valorar a realidade plurilingüe e pluricultural de España e considerar as diferentes situacións que presentan
as linguas en contacto.
· Comprender textos escritos de distinto tipo e diferente nivel de formalización, a través da identificación das súas
intencións a diferenciación de ideas principais e secundarias, e o recoñecemento das posibles incoherencias e ambigüedades no
contido
· Producir por escrito textos de distintos tipos (expositivos, argumentativos, narrativos, poéticos…), con coherencia e
cohesión, valéndose das convencións ortográficas e de puntuación adquiridas, respectando os rasgos característicos de cada un
deles e mostrando unha intención estética na elaboración dos mesmos.
· Comprender e producir textos escritos específicos con estruturas expositivas (currículum, instancia) ye argumentativas
(reclamación, recurso...), con coherencia e cohesión, utilizando a linguaxe e rexistro axeitados.
· Producir textos orais expositivos e argumentativos, con coherencia e corrección, dunha forma ordeada previamente
estruturada, utilizando os recursos expresivos, lingüísticos e non lingüísticos, axeitados a este tipo de comunicación.
· Ler o texto con fluidez, comprensión e actitude crítica, gozando da lectura como fonte de pracer, coñecemento do
patrimonio cultural e estímulo para unha práctica literaria propia.
· Ser quen de planificar a propia actuación lectora según os propósitos de lectura, desenvolvendo as estratexias
apropiadas.
· Aprender a utilizar técnicas sinxelas de manexo e tratamento de información: busca, selección, organización,
elaboración e presentación, coa axuda dos medios tradicionais ou coa aplicación das novas tecnoloxías.
· Coñecer os principios fundamentais da gramática española, recoñecendo as diferentes unidades da lengua e as súass
combinacións.
· Recoñecer a especificidade da linguaxe literaria, analizando os recursos que lle son propios e a intensidade e
abundancia do seu uso nos textos deste tipo.
· Recoñecer e interpretar os elementos básicos que determinan a análise dun texto literario, en prosa ou en verso, tanto a
nivel formal (métrica, estilo), como de contido (tema, estrutura, personaxes, espazo, tempo…), col fin de acadar un auténtico
acercamento e comprensión do mesmo.
· Coñecer as características máis relevantes dos grandes períodos da literatura, contrastándoos uns cos outros,
establecendo as diferenzas máis significativas entre cada período e o que lle precede e relacionando con cada etapa os textos e
autores máis importantes e representativos.
· Recoñecer os principais xéneros da tradición literaria.
· Coñecer as obras e fragmentos representativos das literaturas das lenguas constitucionais en contraste coas obras
fundamentais da literatura occidental.
1º BACHILLERATO
· El bachillerato contribuirá a desarrollar en el alumnado las capacidades que le permitan:
· a) Ejercer la ciudadanía democrática, desde una perspectiva global, y adquirir una conciencia cívica responsable,
inspirada por los valores de la Constitución española y del Estatuto de autonomía de Galicia, así como por los derechos humanos,
que fomente la corresponsabilidad en la construcción de una sociedad justa y equitativa y favorezca la sostenibilidad.
· b) Consolidar una madurez personal y social que le permita actuar de forma responsable y autónoma y desarrollar su
espíritu crítico. Ser capaz de prever y resolver pacíficamente los conflictos personales, familiares y sociales.
· c) Fomentar la igualdad efectiva de derechos y oportunidades entre hombres y mujeres, analizar y valorar críticamente
las desigualdades y discriminaciones existente y, en particular, la violencia contra la mujer, e impulsar la igualdad real y la no
discriminación de las personas por cualquier condición o circunstancia personal o social, con atención especial a las personas con
discapacidad.
· d) Afianzar los hábitos de lectura, estudio y disciplina, como condiciones necesarias para el eficaz aprovechamiento
del aprendizaje y como medio de desarrollo personal.
· e) Dominar, tanto en su expresión oral como en la escrita, la lengua gallega y la lengua castellana.
· f) Expresarse con fluidez y corrección en una o más lenguas extranjeras.
· g) Utilizar con solvencia y responsabilidad las tecnologías de la información y de la comunicación.
· h) Conocer y valorar críticamente las realidades del mundo contemporáneo, sus antecedentes históricos y los
principales factores de su evolución. Participar de manera solidaria en el desarrollo y en la mejora de su entorno social.
· i) Acceder a los conocimientos científicos y tecnológicos fundamentales, y dominar las habilidades básicas propias de
la modalidad elegida.
· l) Comprender los elementos y los procedimientos fundamentales de la investigación y de los métodos científicos.
Conocer y valorar de forma crítica la contribución de la ciencia y de la tecnología al cambio de las condiciones de vida, así como
afianzar la sensibilidad y el respeto hacia el medio ambiente y la ordenación sostenible del territorio, con especial referencia al
territorio gallego.
· m) Afianzar el espíritu emprendedor con actitudes de creatividad, flexibilidad, iniciativa, trabajo en equipo, confianza
en uno mismo y sentido crítico.
· n) Desarrollar la sensibilidad artística y literaria, así como el criterio estético, como fuentes de formación y
enriquecimiento cultural.
· ñ) Utilizar la educación física y el deporte para favorecer el desarrollo personal y social, e impulsar conductas y
hábitos saludables.
· o) Afianzar actitudes de respeto y prevención en el ámbito de la seguridad vial.
p) Valorar, respetar y afianzar el patrimonio material e inmaterial de Galicia, y contribuir a su conservación y mejora en el
contexto de un mundo globalizado.
1º BACHILLERATO (Literatura Universal)
· El currículo de Literatura universal se enmarca en el referente que suponen los objetivos generales de la etapa, como
determina el artículo 26 del Decreto 86/2015, que han de alcanzarse como resultado de las experiencias de enseñanza-aprendizaje
diseñadas para tal fin en cada una de las materias de Bachillerato. Esta asignatura es especialmente relevante en la consecución de
los logros definidos en los objetivos a, b, c, d, e, f, g, h, k y l.
· Ejercer la ciudadanía democrática, desde una perspectiva global, y adquirir una conciencia cívica responsable,
inspirada por los valores de la Constitución española y del Estatuto de autonomía de Galicia, así como por los derechos humanos,
que fomente la corresponsabilidad en la construcción de una sociedad justa y equitativa y favorezca la sostenibilidad.
· Consolidar una madurez personal y social que permita actuar de forma responsable y autónoma y desarrollar su
espíritu crítico. Prever y resolver pacíficamente los conflictos personales, familiares y sociales.
· Fomentar la igualdad efectiva de derechos y oportunidades entre hombres y mujeres, analizar y valorar críticamente
las desigualdades y discriminaciones existentes, y en particular la violencia contra la mujer, e impulsar la igualdad real y la no
discriminación de las personas por cualquier condición o circunstancia personal o social, con atención especial a las personas con
discapacidad.
· Afianzar los hábitos de lectura, estudio y disciplina, como condiciones necesarias para el eficaz aprovecha-miento del
aprendizaje, y medio de desarrollo personal.
· Dominar, tanto en su expresión oral como escrita, la lengua gallega y la lengua castellana.
· Expresarse con fluidez y corrección en una o más lenguas extranjeras.
· Utilizar con solvencia y responsabilidad las tecnologías de la información y la comunicación.
· Conocer y valorar críticamente las realidades del mundo contemporáneo, sus antecedentes históricos y los principales
factores de su evolución. Participar de forma solidaria en el desarrollo y mejora de su entorno social.
· Acceder a los conocimientos científicos y tecnológicos fundamentales y dominar las habilidades básicas propias de la
modalidad elegida.
· Comprender los elementos y procedimientos fundamentales de la investigación y de los métodos científicos. Conocer
y valorar de forma crítica la contribución de la ciencia y la tecnología en el cambio de las condiciones de vida, así como afianzar
la sensibilidad y el respeto hacia el medio ambiente y la ordenación sostenible del territorio, con especial referencia al territorio
gallego.
· Afianzar el espíritu emprendedor con actitudes de creatividad, flexibilidad, iniciativa, trabajo en equipo, confianza en
uno mismo y sentido crítico.
· Desarrollar la sensibilidad artística y literaria, así como el criterio estético, como fuentes de formación y
enriquecimiento cultural.
· Utilizar la educación física y el deporte para favorecer el desarrollo personal y social e impulsar conductas y hábitos
saludables.
· Afianzar actitudes de respeto y prevención en el ámbito de la seguridad vial.
· Valorar, respetar y afianzar el patrimonio material e inmaterial de Galicia, y contribuir a su conservación y mejora en
el contexto de un mundo globalizado.
2º BACHILLERATO
· Expresarse oralmente y por escrito mediante discursos coherentes, cohesionados, ortograficamente correctos, creativos
y adecuados a las diversas situaciones de comunicación a las diferentes finalidades comunicativas (textos humanísticos,
periodísticos,...)
· Comprender, interpretar, analizar y valorar criticamente textos de carácter científico, humanístico, periodístico,
jurídico, publicitario y literario, reconociendo los rasgos específicos de cada uno de ellos, las estructuras del contenido, sus
características gramaticales y léxicas y las situaciones comunicativas nas que se producen.
· Valorar la realidad plurilingüe y pluricultural de España, a través drl conocimiento del origen y desarrollo de las
lenguas, dedicando especial atención al español de América.
· Valorar la lectura y la composición escrita como forma de adquisición de léxico, de nuevos conocimientos, de
reflexión, autoaprendizaje e de enriquecimento personal.
· Conocer los principios fundamentales de la gramática española, reconociendo las distintas unidades de la lengua y sus
combinaciones.
· Reflexionar sobre los distintos componentes de la lengua (fonológico, morfo-sintáctico, léxico-semántico y textual) en
diferentes discursos y sobre el propio uso, analizando y corrigiendo las propias produciones lingüísticas y empleando los
conceptos y procedemientos adecuados.
· Interpretar y valorar ciíticamente obras literarias, identificando los elementos que configuran su naturaleza artística,
descubriendo en ellas el uso creativo de la lengua y una fuente de placer personal, relacionándolas con una tradición cultural y
reconociendo las condiciones sociales de su producción y recepción.
· Conocer las características identificadoras de los períodos más significativos de la Literatura Española así como los
autores y las obras más significativas, localizando y utilizando, de forma crítica las fuentes bibliográficas adecuadas para su
estudio.
· Conoer las características identificadoras de cada género literario, y su evolución a través de las distintas épocas y los
autores y obras más representativas de cada uno de ellos.
· Leer y valorar obras literarias representativas, reconociendo en ellas los procedimientos de estilo más importantes de
cada género, movimiento literario y época.
1. Adoptar una actitud abierta ante las manifestaciones literarias, apreciando en ellas a proyección personal del ser humano
y la capacidad de representación del mundo exterior.
· Conocer y utilizar las técnicas de búsqueda, selección, elaboración y presentación de la información, utilizando medios
tradicionales y las nuevas tecnologías.
C.5) Relación entre los objetivos y las competencias básicas (ESO).
· Facemos a continuación unha identificación numérica das competencias, co fin de que a táboa na que se detalla a
relación entre os obxectivos da materia de LC e as competencias clave sexa máis clara:
· 1. Competencia en comunicación lingüística.(CCL)
· 2. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía.CMCCT)
· 3. Competencia dixital.(CD)
· 4. Competencia para aprender a aprender.(CAA)
· 5. Competencia social e cívica.CSC)
· 6. Sentido de iniciativa e espírito emprendedor(CSIEE)
· 7. Conciencia e expresións culturais(CCEC)
OBJETIVOS DE MATERIA COMPETENCIAS CLAVE
1. Comprender discursos orais e escritos nos diversos contextos da actividade
social e cultural. 1,4,5,6,7,
2. Utilizar a lingua para expresarse de forma coherente axeitada nos diversos
contextos da actividade social e cultural, para tomar conciencia dos propios
sentimentos e para controlar a propia conducta.1,4,5,6,7
3. Coñecer a realidade plurilingüe de España e as variedades do castelá e valorar
esta diversidade como unha riqueza cultural.1,4,5,6,7
4. Utilizar a lingua oral na actividade social e cultural de forma adecuada ás
distintas situacións e funcións, adoptando unha actitude respetuosa e de
cooperación.1,3,4,5,7
5. Empregar as diversas clases de escritos mediante os que se produce a
comunicación coas institucións públicas, privadas e da vida laboral.
1,3,4,5,7
6. Utilizar a ingua eficazmente na actividade escolar para buscar, seleccionar e
procesar información e para redactar textos propios do ámbito académico.
1,3,4,5,7
7. Utilizar con progresiva autonomía e espíritu crítico os medios de comunicación
social e as tecnoloxías da información para obter, interpretar e valorar informacións
de diversos tipos e opinións diferentes.1,3,4,5,7
8. Facer da lectura fonte de pracer, de enriquecimento persoal e coñecemento do
mundo e consolidar hábitos lectores.1,4,6,7
9. Comprender textos literarios utilizando coñecementos básicos sobre as
convencións de cada xénero, os temas e motivos da tradición literaria e os
recursos estilísticos.1,2,3,67
10. Aproximarse ao coñecemento de mostras relevantes do patrimonio literario e
valoralo como un modo de simbolizar a experiencia individual e colectiva en
diferentes contextos histórico-culturais.1,6,7
11. Aplicar con certa autonomía os coñecementos sobre a lingua e as normas dol
uso lingüístico para comprender textos orais e escritos e para escribir e falar con
adecuación, coherencia, cohesión e corrección.1,4,5,6,7,
12. Analizar os diferentes usos sociais das linguas para evitar os estereotipos
lingüísticos que supoñen xuizos de valor e prexuizos clasistas, racistas ou sexistas.1,4,5,6
D) CONTENIDOS.
D.1) Objetivos, contenidos, criterios de evaluación, estándares de aprendizaje...
1º ESO
Lingua Castelá e Literatura. 1º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe Competencias
clave
Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar
h
m
B1.1. Escoita activa e observación das
normas básicas que favorecen a
comunicación.
B1.1. Escoitar de forma
activa e comprender o
sentido global de textos
orais.
LCLB1.1.1. Recoñece e asume as regras
de interacción, intervención e cortesía que
regulan os debates e calquera intercambio
comunicativo oral.
CCL
CSC
a
d
g
B1.2. Participación en debates,
coloquios e conversas espontáneas
respectando as normas básicas de
interacción, intervención e cortesía que
regulan estas prácticas orais.
B1.2. Valorar a
importancia da conversa
na vida social practicando
actos de fala (contando,
describindo, opinando,
dialogando, etc.), en
situacións comunicativas
propias da actividade
escolar.
LCLB1.2.1. Intervén en actos
comunicativos orais e valora a súa
participación.
CCL
CSIEE
h B1.3. Coñecemento e uso
progresivamente autónomo das
estratexias necesarias para a produción
e a avaliación de textos orais. Aspectos
verbais e non verbais.
B1.3. Recoñecer,
interpretar e avaliar
progresivamente a
claridade expositiva, a
adecuación, a coherencia
e a cohesión do contido
das producións orais
propias e alleas, así como
os aspectos prosódicos e
os elementos non verbais
LCLB1.3.1. Coñece o proceso de
produción de discursos orais valorando a
claridade expositiva, a adecuación, a
coherencia do discurso e a cohesión dos
contidos.
CCL
CAA
LCLB1.3.2. Recoñece a importancia dos
aspectos prosódicos, da linguaxe non
verbal, da xestión de tempos e do emprego
de axudas audiovisuais en calquera tipo de
discurso.
CD
(acenos, movementos,
ollada, etc.).
LCLB1.3.3. Recoñece os erros da
produción oral propia e allea a partir da
práctica habitual da avaliación e
autoavaliación, e propón solucións para
melloralas.
CAA
g
h
B1.4. Coñecemento, uso e aplicación
das estratexias necesarias para falar en
público: planificación do discurso,
prácticas orais formais e informais, e
avaliación progresiva.
B1.4. Aprender a falar en
público, en situacións
formais e informais, de
xeito individual ou en
grupo.
LCLB1.4.1. Realiza presentacións orais. CCL
a
d
h
m
B1.5. Creación de textos orais e
audiovisuais que reproduzan situacións
reais ou imaxinarias de comunicación.
B1.5. Reproducir
situacións reais ou
imaxinarias de
comunicación
potenciando o
desenvolvemento
progresivo das
habilidades sociais, a
expresión verbal e non
verbal, e a representación
de realidades,
sentimentos e emocións.
LCLB1.5.1. Dramatiza e improvisa
situacións reais ou imaxinarias de
comunicación.
CSC
Lingua Castelá e Literatura. 1º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe Competencias
clave
Bloque 2. Comunicación escrita: ler e escribir
h
n
B2.1. Lectura,
comprensión,
interpretación e
valoración de textos
escritos de ámbito
B2.1. Ler, comprender,
interpretar e valorar
textos en diferentes
formatos e soportes.
LCLB2.1.1. Retén información e recoñece
a idea principal e as ideas secundarias,
comprendendo as relacións entre elas.
CCL
LCLB2.1.2. Entende instrucións escritas
de certa complexidade que lle permiten
CCL
Lingua Castelá e Literatura. 1º de ESO
persoal, educativo ou
escolar, e de ámbito
social.
desenvolverse en situacións da vida cotiá e
nos procesos de aprendizaxe.
LCLB2.1.3. Interpreta, explica e deduce a
información dada en diagramas, gráficas,
fotografías, mapas conceptuais, esquemas,
etc.
CMCCT
b
e
h
B2.2. Utilización
progresivamente
autónoma da biblioteca
escolar e das tecnoloxías
da información e da
comunicación como fonte
de obtención de
información. Educación
para o uso, o tratamento e
a produción de
información.
B2.2. Procurar e manexar
información, na
biblioteca e noutras
fontes, en papel ou
dixital, para integrala nun
proceso de aprendizaxe
continua.
LCLB2.2.1. Utiliza, de xeito autónomo,
diversas fontes de información integrando
os coñecementos adquiridos nos seus
discursos orais ou escritos.
LCLB2.2.2. Coñece e manexa
habitualmente dicionarios impresos ou en
versión dixital.
LCLB2.2.3. Coñece o funcionamento de
bibliotecas (escolares, locais, etc.) e de
bibliotecas dixitais, e é capaz de solicitar
autonomamente libros, vídeos, etc.
g
h
B2.3. Coñecemento e uso
das técnicas e estratexias
para a produción de
textos escritos:
planificación, obtención
de datos, organización da
información, redacción e
revisión do texto. A
escritura como proceso.
B2.3. Aplicar
progresivamente as
estratexias necesarias
para producir textos
adecuados, coherentes e
cohesionados.
LCLB2.3.1. Aplica técnicas diversas para
planificar os seus escritos (esquemas,
árbores, mapas conceptuais etc.) e redacta
borradores de escritura.
CSIE
h
l
B2.4. Produción de textos
escritos e audiovisuais
relacionados co ámbito
persoal, co educativo ou
B2.4. Escribir textos en
diferentes soportes e
formatos, en relación co
ámbito de uso.
LCLB2.4.1. Escribe textos propios do
ámbito persoal e familiar, escolar ou
educativo e social, imitando textos
modelo.
CCL
Lingua Castelá e Literatura. 1º de ESO
escolar e co social.
B2.5. Produción de textos
escritos e audiovisuais
narrativos, descritivos,
instrutivos, expositivos e
argumentativos e
escritura de textos
dialogados.
LCLB2.4.2. Escribe textos narrativos,
descritivos e instrutivos, expositivos,
argumentativos e dialogados, imitando
textos modelo.
CCL
LCLB2.4.3. Realiza esquemas e mapas, e
explica por escrito o significado dos
elementos visuais que poden aparecer nos
textos.
CMCCT
CD
Bloque 3. Coñecemento da lingua
b
h
B3.1. Recoñecemento,
uso e explicación das
categorías gramaticais:
substantivo, adxectivo,
determinante, pronome,
verbo, adverbio,
preposición, conxunción
e interxección.
B3.2. Coñecemento, uso
e valoración das normas
ortográficas e
gramaticais, recoñecendo
o seu valor social e a
necesidade de cinguirse a
elas para conseguir unha
comunicación eficaz.
B3.1. Aplicar os
coñecementos sobre a
lingua e as súas normas
de uso para resolver
problemas de
comprensión de textos
orais e escritos e para a
composición e a revisión
progresivamente
autónoma dos textos
propios e alleos.
LCLB3.1.1. Recoñece e explica o uso das
categorías gramaticais nos textos, e utiliza
este coñecemento para corrixir erros de
concordancia en textos propios e alleos.
CCL
LCLB3.1.2. Recoñece e corrixe erros
ortográficos e gramaticais en textos
propios e alleos, aplicando os
coñecementos adquiridos para mellorar a
produción de textos nas súas producións
orais, escritas e audiovisuais.
CCL
LCLB3.1.3. Coñece e utiliza
adecuadamente as formas verbais nas súas
producións orais e escritas.
CCL
e
h
B3.3. Manexo de
dicionarios e outras
fontes de consulta en
papel e formato dixital
sobre o uso da lingua.
B3.2. Usar de forma
efectiva os dicionarios e
outras fontes de consulta,
tanto en papel como en
formato dixital, para
LCLB3.2.1. Utiliza fontes variadas de
consulta en formatos diversos para
resolver as súas dúbidas sobre o uso da
lingua e para ampliar o seu vocabulario.
CD
Lingua Castelá e Literatura. 1º de ESO
resolver dúbidas en
relación ao manexo da
lingua e para enriquecer o
propio vocabulario.
h B3.4. Recoñecemento,
uso e explicación dos
conectores textuais e dos
principais mecanismos de
referencia interna, tanto
gramaticais como léxicos.
B3.3. Identificar os
conectores textuais e os
principais mecanismos de
referencia interna
presentes nos textos,
recoñecendo a súa
función na organización
do contido do discurso.
LCLB3.3.1. Recoñece, usa e explica os
conectores textuais (de adición, contraste e
explicación) e os principais mecanismos
de referencia interna, gramaticais
(substitucións pronominais) e léxicos
(elipse e substitucións mediante sinónimos
e hiperónimos), valorando a súa función
na organización do contido do texto.
CCL
a
h
B3.5. Recoñecemento,
uso e explicación dos
recursos de modalización
en función da persoa que
fala ou escribe. Expresión
da obxectividade e da
subxectividade a través
das modalidades
oracionais e as
referencias internas ao
emisor e ao receptor nos
textos.
B3.4. Identificar a
intención comunicativa
da persoa que fala ou
escribe.
LCLB3.4.1. Recoñece a expresión da
obxectividade ou subxectividade
identificando as modalidades asertivas,
interrogativas, exclamativas, desiderativas,
dubitativas e imperativas en relación coa
intención comunicativa do emisor.
CSC
CCL
i
l
B3.6. Participación en
proxectos (elaboración de
materiais multimedia,
folletos, carteis,
recensións sobre libros e
películas, etc.) nos que se
utilicen varias linguas,
B3.5. Participar en
proxectos (elaboración de
materiais multimedia,
folletos, carteis,
recensións sobre libros e
películas, etc.) nos que se
utilicen varias linguas,
LCLB3.5.1. Participa en proxectos
(elaboración de materiais multimedia,
folletos, carteis, recensións sobre libros e
películas, obras de teatro, etc.) nos que se
utilizan varias linguas e relacionados cos
elementos transversais, evita estereotipos
lingüísticos ou culturais, e valora as
CCL
CAA
Lingua Castelá e Literatura. 1º de ESO
tanto curriculares como
outras presentes no centro
docente, e relacionados
cos elementos
transversais, evitando
estereotipos lingüísticos
ou culturais.
tanto curriculares como
outras presentes no centro
docente, e relacionados
cos elementos
transversais, evitando
estereotipos lingüísticos
ou culturais.
competencias que posúe como persoa
plurilingüe.
a
h
i
ñ
o
B3.7. Recoñecemento da
diversidade lingüística
propia do ámbito persoal,
social e mediático.
B3.6. Recoñecer e valorar
a diversidade lingüística,
con especial atención á
realidade do centro
docnete e do ámbito
social do alumnado.
LCLB3.6.1. Coñece e valora a diversidade
lingüística do seu grupo, do centro docente
e do seu ámbito social próximo.
CSC
g
h
B3.8. Identificación e
progresiva utilización dos
coñecementos sobre as
linguas para desenvolver
unha competencia
comunicativa integrada.
B3.7. Reflexionar sobre o
sistema e as normas de
uso das linguas, mediante
a comparación e a
transformación de textos,
enunciados e palabras, e
utilizar estes
coñecementos para
solucionar problemas de
comprensión e para a
produción de textos.
LCLB3.7.1. Utiliza os coñecementos
lingüísticos de ámbito contextual, textual,
oracional e da palabra, desenvolvidos no
curso nunha das linguas, para mellorar a
comprensión e produción dos textos
traballados en calquera das outras.
CAA
Bloque 4. Educación literaria
h
l
n
B4.1. Lectura libre de
obras da literatura
española e universal, e da
literatura xuvenil, como
fonte de pracer, de
enriquecemento persoal e
B4.1. Ler fragmentos ou
obras da literatura
española e universal de
todos os tempos, e da
literatura xuvenil,
próximas aos propios
LCLB4.1.1. Le e comprende cun grao
crecente de interese e autonomía obras
literarias próximas aos seus gustos, ás súas
afeccións e aos seus intereses.
CCL
CCEC
Lingua Castelá e Literatura. 1º de ESO
de coñecemento do
mundo, para lograr o
desenvolvemento dos
seus propios gustos e
intereses literarios, e a
súa autonomía de lectura.
gustos e ás propias
afeccións, amosando
interese pola lectura.
h
l
n
B4.1. Lectura libre de
obras da literatura
española e universal, e da
literatura xuvenil, como
fonte de pracer, de
enriquecemento persoal e
de coñecemento do
mundo, para lograr o
desenvolvemento dos
seus propios gustos e
intereses literarios, e a
súa autonomía de lectura.
B4.2. Fomentar o gusto e
o hábito pola lectura en
todas as súas vertentes:
como fonte de acceso ao
coñecemento e como
instrumento de lecer e
diversión que permite
explorar mundos
diferentes aos nosos, reais
ou imaxinarios.
LCLB4.2.1. Fala na clase dos libros e
comparte as súas impresións cos
compañeiros e coas compañeiras.
CCEC
LCLB4.2.2. Dramatiza fragmentos
literarios breves desenvolvendo
progresivamente a expresión corporal
como manifestación de sentimentos e
emocións, respectando as producións das
demais persoas.
CCEC
CSC
h
l
n
B4.2. Redacción de
textos de intención
literaria a partir da lectura
de textos utilizando as
convencións formais do
xénero e con intención
lúdica e creativa.
B4.3. Redactar textos
persoais de intención
literaria seguindo as
convencións do xénero,
con intención lúdica e
creativa.
LCLB4.3.1. Redacta textos persoais de
intención literaria a partir de modelos
dados seguindo as convencións do xénero
con intención lúdica e creativa.
CCL
CCEC
LCLB4.3.2. Desenvolve o gusto pola
escritura como instrumento de
comunicación capaz de analizar e regular
os seus propios sentimentos.
CCEC
CSIE
1º ESO: Concreción para cada estándar de aprendizaje
BLOQUE 1. COMUNICACIÓN ORAL: ESCOITAR E FALAR
Estándares de aprendizaxe Temporalización Grao mínimo de consecución Ponderación Instrumentos de avaliación
10%
● Recoñece e asume as regras
de interacción, intervención e
cortesía que regulan os debates
e calquera intercambio
comunicativo oral
Todo o curso Adquirido
1%
– Observación na aula
– Rúbricas para avaliar a
expresión e comunicación oral
● Intervén en actos
comunicativos orais e valora a
súa participación
Todo o curso Adquirido 1% – Observación na aula
– Rúbricas para avaliar a
expresión e comunicación oral
● Coñece o proceso de
produción de discursos orais,
valorando a claridade
expositiva, a adecuación, a
coherencia do discurso e a
cohesión dos contidos
● Recoñece a importancia dos
aspectos prosódicos, da
linguaxe non verbal, da xestión
de tempos e do emprego de
axudas audiovisuais en calquera
tipo de discurso
● Recoñece os erros da
produción oral propia e allea a
partir da práctica
habitual da avaliación e da
autoavaliación, e propón
solucións para melloralas
Todo o curso
Todo o curso
Adquirido
Parcialmente adquirido
Parcialmente adquirido
2%
2%
1%
– Observación na aula
– Rúbricas para avaliar a
expresión e comunicación oral
– Observación na aula
– Rúbricas para avaliar a
expresión e comunicación oral
– Observación na aula
– Rúbricas para avaliar a
Todo o curso expresión e comunicación oral
● Realiza presentacións orais
Todo o curso Parcialmente adquirido 2% – Observación na aula
– Rúbricas para avaliar a
expresión e comunicación oral
● Dramatiza e improvisa
situacións reais ou imaxinarias
de comunicación
Todo o curso Parcialmente adquirido 1% – Observación na aula
– Rúbricas para avaliar a
expresión e comunicación oral
BLOQUE 2. COMUNICACIÓN ESCRITA: LER E ESCRIBIR
Estándares de aprendizaxe Temporalización Grao mínimo de consecución Ponderación
30%
Instrumentos de avaliación
● Retén información e recoñece
a idea principal e as ideas
secundarias, comprendendo as
relacións entre elas
● Entende instrucións escritas
de certa complexidade que lle
permiten desenvolverse en
situacións da vida cotiá e nos
Todo o curso
Todo o curso
Adquirido
Parcialmente adquirido
3%
3%
– Probas escritas
– Observación na aula
– Probas escritas
– Observación na aula
procesos de aprendizaxe
● Interpreta, explica e deduce a
información dada en diagramas,
gráficas, fotografías, mapas
conceptuais, esquemas, etc.Todo o curso
Parcialmente adquirido
3% – Probas escritas
– Observación na aula
● Utiliza, de xeito autónomo,
diversas fontes de información,
integrando os coñecementos
adquiridos nos seus discursos
orais ou escritos
● Coñece e manexa
habitualmente dicionarios
impresos ou en versión dixital
● Coñece o funcionamento de
bibliotecas (escolares, locais,
etc.) e de bibliotecas dixitais, e
é capaz de
solicitarautonomamente libros,
vídeos, etc.
Todo o curso
Todo o curso
Todo o curso
Adquirido
Adquirido
Adquirido
3%
3%
3%
– Observación na aula
– Observación na aula
– Control de lecturas
– Observación na aula
● Aplica técnicas diversas para
planificar os seus escritos
(esquemas, árbores, mapas
conceptuais, etc.) e redacta
borradores de escritura
Todo o curso Adquirido 3% – Control de lecturas
– Observación na aula
● Escribe textos propios do
ámbito persoal e familiar,
escolar ou educativo e social,
imitando textos modelo
● Escribe textos narrativos,
descritivos e instrutivos,
expositivos, argumentativos, e
dialogados, imitando textos
modelo
● Realiza esquemas e mapas e
explica por escrito o
significado dos elementos
visuais que poden aparecer nos
textos
Todo o curso
Todo o curso
Todo o curso
Adquirido
Adquirido
Adquirido
3%
3%
3%
– Observación na aula
– Probas escritas
– Observación na aula
– Probas escritas
– Observación na aula
BLOQUE 3. COÑECEMENTO DA LINGUA
Estándares de aprendizaxe Temporalización Grao mínimo de consecución Ponderación
40%
Instrumentos de avaliación
● Recoñece e explica o uso das
categorías gramaticais nos
textos, e utiliza este
coñecemento para corrixir erros
de concordancia en textos
propios e alleos
● Recoñece e corrixe erros
ortográficos e gramaticais en
textos propios e alleos,
aplicando os coñecementos
adquiridos para mellorar a
produción de textos nas súas
producións orais, escritas e
audiovisuais
● Coñece e utiliza
adecuadamente as formas
verbais nas súas producións
orais e escritas
odo o curso
Todo o curso
Todo o curso
Adquirido
Adquirido
Adquirido
5%
5%
5%
– Probas escritas
– Observación na aula
– Caderno do alumno
– Probas escritas
– Observación na aula
– Caderno do alumno
– Probas escritas
– Observación na aula
– Caderno do alumno
● Utiliza fontes variadas de
consulta en formatos diversos
para resolver as súas dúbidas
sobre o uso da lingua e para
ampliar o seu vocabulario
Todo o curso Adquirido 5% – Observación na aula
● Recoñece, usa e explica os
conectores textuais (de adición,
contraste e explicación) e os
principais mecanismos de
referencia interna, gramaticais
(substitucións pronominais) e
léxicos (elipse e substitucións
mediante sinónimos e
hiperónimos), valorando a súa
función na organización do
contido do texto
1ª avaliación Parcialmente adquirido
5%
– Observación na aula
– Caderno do alumno
– Probas escritas
● Recoñece a expresión da
obxectividade ou
subxectividade identificando as
modalidades asertivas,
interrogativas, exclamativas,
desiderativas, dubitativas e
imperativas en relación coa
intención comunicativa do
emisor
3ª avaliación Adquirido 3% – Observación na aula
– Caderno do alumno
– Probas escritas
● Participa en proxectos
(elaboración de materiais
multimedia, folletos, carteis,
recensións sobre libros e
películas, obras de teatro, etc.)
nos que se utilizan varias
linguas e relacionados cos
temas transversais, evita
estereotipos lingüísticos ou
Todo o curso Adquirido 5% – Observación na aula
– Caderno do alumno
– Portfolio
culturais, e valora as
competencias que posúe como
persoa plurilingüe
● Coñece e valora a diversidade
lingüística do seu grupo, do
centro docente e do seu ámbito
social próximo
Todo o curso Adquirido 2%
– Observación na aula
● Utiliza os coñecementos
lingüísticos de ámbito
contextual, textual, oracional e
da palabra, desenvolvidos no
curso nunha das linguas, para
mellorar a comprensión e
produción dos textos traballados
en calquera das outras
Todo o curso Adquirido 5% – Observación na aula
– Caderno do alumno
– Probas escritas
BLOQUE 4. EDUCACIÓN LITERARIA
Estándares de aprendizaxe Temporalización Grao mínimo de consecución Ponderación
20%
Instrumentos de avaliación
● Le e comprende cun grao crecente de
interese e autonomía obras literarias
próximas aos seus gustos, ás súas
afeccións e aos seus intereses
Todo o curso Adquirido 4% – Control de lecturas
– Observación na aula
● Fala na clase dos libros e comparte as
súas impresións cos compañeiros e coas
compañeiras
● Dramatiza fragmentos literarios
breves desenvolvendo progresivamente
a expresión corporal como
manifestación de sentimentos e
emocións, respectando as producións
das demais persoas
Todo o curso
Todo o curso
Adquirido
Adquirido
4%
4%
– Observación na aula
– Observación na aula
● Redacta textos persoais de intención
literaria a partir de modelos dados
seguindo as convencións do xénero con
intención lúdica e creativa
● Desenvolve o gusto pola escritura
como instrumento de comunicación
capaz de analizar e regular os seus
propios sentimentos
Todo o curso
Todo o curso
Adquirido
Adquirido
4%
4%
– Observación na aula
– Caderno do alumno
– Probas escritas
– Observación na aula
– Caderno do alumno
2º ESO
Lingua Castelá e Literatura. 2º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe
Compe
tencias
clave
Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar
h
m
B1.1. Comprensión, interpretación e
valoración de textos orais en relación co
ámbito de uso: ámbito persoal, educativo ou
escolar, e social.
B1.1. Escoitar de forma activa,
comprender, interpretar e valorar textos
orais propios dos ámbitos persoal,
educativo ou escolar, e social.
LCLB1.1.1. Comprende o sentido
global de textos orais propios do
ámbito persoal, escolar/ educativo e
social, identificando a estrutura, a
información relevante e a intención
comunicativa do/da falante.
C
LCLB1.1.2. Retén información
relevante e extrae informacións
concretas.
C
LCLB1.1.3. Segue e interpreta
instrucións orais respectando a
xerarquía dada.
C
h
m
B1.2. Comprensión, interpretación e
valoración de textos orais en relación coa
súa finalidade: textos narrativos, descritivos,
instrutivos, expositivos e textos
argumentativos. Diálogo.
B1.2. Escoitar de xeito activo,
comprender, interpretar e valorar textos
orais de diferente tipo.
LCLB1.2.1. Comprende o sentido
global de textos orais de intención
narrativa, descritiva, instrutiva,
expositiva e argumentativa,
identificando a información
relevante, determinando o tema e
recoñecendo a intención
comunicativa do/da falante, así
como a súa estrutura e as estratexias
de cohesión textual oral.
C
LCLB1.2.2. Retén información
Lingua Castelá e Literatura. 2º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe
Compe
tencias
clave
relevante e extrae informacións
concretas.
C
LCLB1.2.3. Utiliza
progresivamente os instrumentos
adecuados para localizar o
significado de palabras ou
enunciados descoñecidos (demanda
axuda, procura en dicionarios,
lembra o contexto en que aparece,
etc.).
C
LCLB1.2.4. Resume textos
narrativos, descritivos, instrutivos,
expositivos e argumentativos de
forma clara, recollendo as ideas
principais e integrando a
información en oracións que se
relacionen loxicamente e
semanticamente.
C
C
h
m
B1.3. Escoita activa e cumprimento das
normas básicas que favorecen a
comunicación.
B1.3. Escoitar de xeito activo e
comprender o sentido global de textos
orais.
LCLB1.3.1. Observa e analiza as
intervencións particulares de cada
participante nun debate tendo en
conta o ton empregado, a linguaxe
que se utiliza, o contido e o grao de
respecto cara ás opinións das
demais persoas.
C
C
h B1.4. Coñecemento e uso progresivamente
autónomo das estratexias necesarias para a
B1.4. Comprender o sentido global de LCLB1.4.1. Recoñece o proceso de
produción de discursos orais
C
Lingua Castelá e Literatura. 2º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe
Compe
tencias
clave
produción e a avaliación de textos orais.
Aspectos verbais e non verbais.
textos orais. valorando a claridade expositiva, a
adecuación, a coherencia do
discurso e a cohesión dos contidos.
LCLB1.4.2. Recoñece a
importancia dos aspectos
prosódicos, da linguaxe non verbal
e da xestión de tempos, e o emprego
de axudas audiovisuais en calquera
tipo de discurso.
C
LCLB1.4.3. Recoñece os erros da
produción oral propia e allea a partir
da práctica habitual da avaliación e
autoavaliación, e propón solucións
para melloralas.
C
g
h
B1.5. Coñecemento, uso e aplicación das
estratexias necesarias para falar en público:
planificación do discurso, prácticas orais
formais e informais, e avaliación progresiva.
B1.5. Aprender a falar en público, en
situacións formais e informais, de xeito
individual ou en grupo.
LCLB1.5.1. Realiza presentacións
orais.
C
LCLB1.5.2. Realiza intervencións
non planificadas dentro da aula,
analizando e comparando as
similitudes e as diferenzas entre
discursos formais e espontáneos.
C
LCLB1.5.3. Incorpora
progresivamente palabras propias
do nivel formal da lingua nas súas
prácticas orais.
C
Lingua Castelá e Literatura. 2º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe
Compe
tencias
clave
LCLB1.5.4. Pronuncia con
corrección e claridade, modulando e
adaptando a súa mensaxe á
finalidade da práctica oral.
C
a
d
g
B1.6. Participación en debates, coloquios e
conversas espontáneas respectando as
normas básicas de interacción, intervención
e cortesía que regulan estas prácticas orais.
B1.7. Creación de textos orais e
audiovisuais que reproduzan situacións reais
ou imaxinarias de comunicación.
B1.6. Participar e valorar a
intervención en debates, coloquios e
conversas espontáneas.
LCLB1.6.1. Cínguese ao tema, non
divaga e atende as instrucións do/da
moderador/a en debates e coloquios.
C
LCLB1.6.2. Respecta as normas de
cortesía que deben dirixir as
conversas orais axustándose á
quenda de palabra, respectando o
espazo, xesticulando
adecuadamente, escoitando
activamente as demais persoas e
usando fórmulas de saúdo e
despedida.
C
C
Bloque 2. Comunicación escrita: ler e escribir
b
h
B2.1. Coñecemento e uso das técnicas e
estratexias necesarias para a comprensión de
textos escritos.
B2.1. Aplicar estratexias de lectura
comprensiva e crítica de textos.
LCLB2.1.1. Pon en práctica
diferentes estratexias de lectura en
función do obxectivo e o tipo de
texto.
C
LCLB2.1.2. Comprende o
significado das palabras propias de
nivel formal da lingua e incorpóraas
ao seu repertorio léxico.
C
LCLB2.1.3. Relaciona a
Lingua Castelá e Literatura. 2º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe
Compe
tencias
clave
información explícita e implícita
dun texto, e pona en relación co
contexto.
C
LCLB2.1.4. Deduce a idea principal
dun texto e recoñece as ideas
secundarias, comprendendo as
relacións que se establecen entre
elas.
C
LCLB2.1.5. Fai inferencias e
hipóteses sobre o sentido dunha
frase ou dun texto que conteña
diferentes matices semánticos e que
favorezan a construción do
significado global e a avaliación
crítica.
C
b
h
l
B2.2. Lectura, comprensión e interpretación
de textos narrativos, descritivos, instrutivos,
expositivos e argumentativos.
B2.2. Ler, comprender, interpretar e
valorar textos en diferentes formatos e
soportes.
LCLB2.2.1. Localiza, relaciona e
secuencia informacións explícitas e
implícitas nun texto, e deduce
informacións ou valoracións
implícitas.
C
LCLB2.2.2. Interpreta, explica e
deduce a información dada en
diagramas, gráficas, fotografías,
mapas conceptuais, esquemas, etc.
C
b
e
B2.3. Utilización progresivamente
autónoma da biblioteca escolar e das
tecnoloxías da información e da
B2.3. Procurar e manexar información,
na biblioteca e noutras fontes, en papel
ou dixital, para integrala nun proceso
LCLB2.3.1. Utiliza de xeito
autónomo diversas fontes de
información integrando os
C
Lingua Castelá e Literatura. 2º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe
Compe
tencias
clave
h comunicación como fonte de obtención de
información. Educación para o uso, o
tratamento e a produción de información.
de aprendizaxe continua. coñecementos adquiridos nos seus
discursos orais ou escritos.
LCLB2.3.2. Coñece o
funcionamento de bibliotecas
(escolares, locais, etc.) e de
bibliotecas dixitais, e é capaz de
solicitar autonomamente libros,
vídeos, etc.
C
g
h
B2.4. Coñecemento e uso das técnicas e as
estratexias para a produción de textos
escritos: planificación, obtención de datos,
organización da información, redacción e
revisión do texto. A escritura como proceso.
B2.4. Aplicar progresivamente as
estratexias necesarias para producir
textos adecuados, coherentes e
cohesionados.
LCLB2.4.1. Aplica técnicas
diversas para planificar os seus
escritos (esquemas, árbores, mapas
conceptuais etc.) e redacta
borradores de escritura.
C
LCLB2.4.2. Escribe textos usando o
rexistro adecuado, organizando as
ideas con claridade, enlazando
enunciados en secuencias lineais
cohesionadas e respectando as
normas gramaticais e ortográficas.
C
e
h
i
B2.5. Produción de textos escritos e
audiovisuais relacionados co ámbito persoal,
educativo ou escolar, e social.
B2.5. Escribir textos en diferentes
soportes e formatos, en relación co
ámbito de uso.
LCLB2.5.1. Escribe textos propios
do ámbito persoal e familiar, escolar
ou educativo e social, imitando
textos modelo.
C
Lingua Castelá e Literatura. 2º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe
Compe
tencias
clave
l B2.6. Produción de textos escritos e
audiovisuais narrativos, descritivos,
instrutivos, expositivos e argumentativos, e
escritura de textos dialogados.
LCLB2.5.2. Escribe textos
narrativos, descritivos e instrutivos,
expositivos, argumentativos e
dialogados, imitando textos modelo.
C
LCLB2.5.3. Realiza esquemas e
mapas, e explica por escrito o
significado dos elementos visuais
que poden aparecer nos textos.
C
C
Bloque 3. Coñecemento da lingua
b
h
B3.1. Recoñecemento, uso e explicación das
categorías gramaticais: substantivo,
adxectivo, determinante, pronome, verbo,
adverbio, preposición, conxunción e
interxección.
B3.2. Coñecemento, uso e valoración das
normas ortográficas e gramaticais,
recoñecendo o seu valor social e a
necesidade de cinguirse a elas para
conseguir unha comunicación eficaz.
B3.1. Aplicar os coñecementos sobre a
lingua e as súas normas de uso para
resolver problemas de comprensión de
textos orais e escritos, e para a
composición e a revisión
progresivamente autónoma dos textos
propios e alleos.
LCLB3.1.1. Recoñece e explica o
uso das categorías gramaticais nos
textos, e utiliza este coñecemento
para corrixir erros de concordancia
en textos propios e alleos.
C
LCLB3.1.2. Recoñece e corrixe
erros ortográficos e gramaticais en
textos propios e alleos, aplicando os
coñecementos adquiridos para
mellorar a produción de textos nas
súas producións orais, escritas e
audiovisuais.
C
LCLB3.1.3. Coñece e utiliza
adecuadamente as formas verbais
nas súas producións orais e escritas.
C
Lingua Castelá e Literatura. 2º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe
Compe
tencias
clave
b
h
B3.3. Comprensión e interpretación dos
compoñentes do significado das palabras:
denotación e connotación.
B3.2. Comprender o significado das
palabras en toda a súa extensión para
recoñecer e diferenciar os usos
obxectivos dos subxectivos.
LCLB3.2.1. Diferencia os
compoñentes denotativos e
connotativos no significado das
palabras dentro dunha frase ou un
texto oral ou escrito.
C
h B3.4. Coñecemento reflexivo das relacións
semánticas que se establecen entre as
palabras.
B3.3. Comprender e valorar as
relacións de igualdade e de
contrariedade que se establecen entre
as palabras e o seu uso no discurso oral
e escrito.
LCLB3.3.1. Recoñece e usa
sinónimos e antónimos dunha
palabra, e explica o seu uso
concreto nunha frase ou nun texto
oral ou escrito.
C
h
n
B3.5. Observación, reflexión e explicación
dos cambios que afectan o significado das
palabras: causas e mecanismos. Metáfora,
metonimia, palabras tabú e eufemismos.
B3.4. Recoñecer os cambios de
significado que afectan a palabra no
texto: metáfora, metonimia, palabras
tabú e eufemismos.
LCLB3.4.1. Recoñece e explica o
uso metafórico e metonímico das
palabras nunha frase ou nun texto
oral ou escrito.
C
LCLB3.4.2. Recoñece e explica os
fenómenos contextuais que afectan
o significado global das palabras:
tabú e eufemismo.
C
h B3.6. Recoñecemento, uso e explicación dos
conectores textuais e dos principais
mecanismos de referencia interna, tanto
gramaticais como léxicos.
B3.5. Identificar os conectores textuais
e os principais mecanismos de
referencia interna presentes nos textos,
recoñecendo a súa función na
organización do contido do discurso.
LCLB3.5.1. Recoñece, usa e explica
os conectores textuais (de adición,
contraste e explicación) e os
principais mecanismos de referencia
interna, gramaticais (substitucións
pronominais) e léxicos (elipse e
substitucións mediante sinónimos e
hiperónimos), e valora a súa función
na organización do contido do texto.
C
Lingua Castelá e Literatura. 2º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe
Compe
tencias
clave
a
h
B3.7. Recoñecemento, uso e explicación dos
recursos de modalización en función da
persoa que fala ou escribe. Expresión da
obxectividade e a subxectividade a través
das modalidades oracionais e as referencias
internas ao emisor e ao receptor nos textos.
B3.6. Identificar a intención
comunicativa da persoa que fala ou
escribe.
LCLB3.6.1. Explica a diferenza
significativa que implica o uso dos
tempos e modos verbais.
C
i
l
B3.8. Participación en proxectos
(elaboración de materiais multimedia,
folletos, carteis, recensións sobre libros e
películas, etc.) nos que se utilicen varias
linguas, tanto curriculares como outras
presentes no centro docente, e relacionados
cos elementos transversais, evitando
estereotipos lingüísticos ou culturais.
B3.7. Participar en proxectos
(elaboración de materiais multimedia,
folletos, carteis, recensións sobre libros
e películas, etc.) nos que se utilicen
varias linguas, tanto curriculares como
outras presentes no centro docente, e
relacionados cos elementos
transversais, evitando estereotipos
lingüísticos ou culturais.
LCLB3.7.1. Participa en proxectos
(elaboración de materiais
multimedia, folletos, carteis,
recensións sobre libros e películas,
obras de teatro, etc.) nos que se
utilizan varias linguas e
relacionados cos elementos
transversais, evita estereotipos
lingüísticos ou culturais, e valora as
competencias que posúe como
persoa plurilingüe.
C
a
h
i
ñ
o
B3.9. Recoñecemento da diversidade
lingüística propia do ámbito persoal, social e
mediático.
B3.8. Recoñecer e valorar a
diversidade lingüística, con especial
atención á realidade galega.
LCLB3.8.1. Coñece e valora a
diversidade lingüística de Galicia.
C
g
h
B3.10. Identificación e progresiva
utilización dos coñecementos sobre as
linguas para desenvolver unha competencia
comunicativa integrada.
B3.9. Reflexionar sobre o sistema e as
normas de uso das linguas, mediante a
comparación e a transformación de
textos, enunciados e palabras, e utilizar
estes coñecementos para solucionar
LCLB3.9.1. Utiliza os
coñecementos lingüísticos de
ámbito contextual, textual, oracional
e da palabra, desenvolvidos no
curso nunha das linguas, para
C
Lingua Castelá e Literatura. 2º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe
Compe
tencias
clave
problemas de comprensión e para a
produción de textos.
mellorar a comprensión e a
produción dos textos traballados en
calquera das outras.
Bloque 4. Educación literaria
h
l
n
c
B4.1. Lectura libre de obras da literatura
española e universal, e da literatura xuvenil,
como fonte de pracer, de enriquecemento
persoal e de coñecemento do mundo, para
lograr o desenvolvemento dos seus propios
gustos e intereses literarios, e a súa
autonomía de lectura.
B4.1. Ler fragmentos ou obras da
literatura española e universal de todos
os tempos e da literatura xuvenil,
próximas aos propios gustos e ás
afeccións, amosando interese pola
lectura.
LCLB4.1.1. Le e comprende cun
grao crecente de interese e
autonomía obras literarias próximas
aos seus gustos, ás súas afeccións e
aos seus intereses.
C
h
l
n
c
B4.1. Lectura libre de obras da literatura
española e universal, e da literatura xuvenil
como fonte de pracer, de enriquecemento
persoal e de coñecemento do mundo, para
lograr o desenvolvemento dos seus propios
gustos e intereses literarios, e a súa
autonomía de lectura.
B4.2. Promover a reflexión sobre a
conexión entre a literatura e o resto das
artes (música, pintura, cine, etc.), como
expresión do sentimento humano,
analizando e interrelacionando obras
literarias, musicais, arquitectónicas,
etc. personaxes e temas de todas as
épocas.
LCLB4.2.1. Desenvolve
progresivamente a capacidade de
reflexión observando, analizando e
explicando a relación entre diversas
manifestacións artísticas de todas as
épocas (música, pintura, cine, etc.).
C
LCLB4.2.2. Recoñece e comenta o
mantemento ou a evolución de
personaxes-tipo, temas e formas ao
longo de diversos períodos
histórico-literarios ata a actualidade.
C
h
l
n
B4.1. Lectura libre de obras da literatura
española e universal, e da literatura xuvenil,
como fonte de pracer, de enriquecemento
persoal e de coñecemento do mundo, para
B4.3. Fomentar o gusto e o hábito pola
lectura en todas as súas vertentes:
como fonte de acceso ao coñecemento
e como instrumento de lecer e
LCLB4.3.1. Fala na clase dos libros
e comparte as súas impresións
cos/coas compañeiros/as.
C
Lingua Castelá e Literatura. 2º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de Aprendizaxe
Compe
tencias
clave
c lograr o desenvolvemento dos seus propios
gustos e intereses literarios, e a súa
autonomía de lectura.
diversión que permite explorar mundos
diferentes aos nosos, reais ou
imaxinarios.
C
LCLB4.3.2. Le en voz alta
modulando, adecuando a voz,
apoiándose en elementos da
comunicación non verbal e
potenciando a expresividade verbal.
C
h
l
n
B4.2. Redacción de textos de intención
literaria a partir da lectura de textos,
utilizando as convencións formais do xénero
e con intención lúdica e creativa.
B4.4. Redactar textos persoais de
intención literaria seguindo as
convencións do xénero, con intención
lúdica e creativa.
LCLB4.4.1. Redacta textos persoais
de intención literaria a partir de
modelos dados seguindo as
convencións do xénero, con
intención lúdica e creativa.
C
C
LCLB4.4.2. Desenvolve o gusto
pola escritura como instrumento de
comunicación capaz de analizar e
regular os seus propios sentimentos.
C
2º ESO: Concreción para cada estándar de aprendizaje
Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar
Estándares de aprendizaxe Temporalización Grao mínimo de
consecución
Ponderación
10%
Instrumentos de
avaliación LCLB1.1.1. Comprende o sentido global de textos orais propios do
ámbito persoal, escolar/ educativo e social, identificando a estrutura, a
información relevante e a intención comunicativa do/da falante. Todo o curso
Adquirido 1%
– Observación na
aula
– Rúbricas
paraavaliar a
expresión e
comunicación oral
LCLB1.1.2. Retén información relevante e extrae informacións
concretas. Todo o curso Aquirido 1%
LCLB1.1.3. Segue e interpreta instrucións orais respectando a xerarquía
dada. Todo o curso Adquirido 1º%
LCLB1.2.3. Utiliza progresivamente os instrumentos adecuados para
localizar o significado de palabras ou enunciados descoñecidos
(demanda axuda, procura en dicionarios, lembra o contexto en que
aparece, etc.).
Todo o cursoParcialmente
adquirido
0,5%
LCLB1.2.4. Resume textos narrativos, descritivos, instrutivos,
expositivos e argumentativos de forma clara, recollendo as ideas
principais e integrando a información en oracións que se relacionen
loxicamente e semanticamente.
Todo o curso Adquirido 1%
LCLB1.3.1. Observa e analiza as intervencións particulares de cada
participante nun debate tendo en conta o ton empregado, a linguaxe que
se utiliza, o contido e o grao de respecto cara ás opinións das demais
persoas.
Todo o cursoParcialmente
adquirido
0,5%
LCLB1.4.1. Recoñece o proceso de produción de discursos orais
valorando a claridade expositiva, a adecuación, a coherencia do
discurso e a cohesión dos contidos.
Todo o curso
Parcialmente
adquirido 0,5%
LCLB1.4.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos, da
linguaxe non verbal e da xestión de tempos, e o emprego de axudas
audiovisuais en calquera tipo de discurso. Todo o cursoParcialmente
adquirido
0,5%
LCLB1.4.3. Recoñece os erros da produción oral propia e allea a partir
da práctica habitual da avaliación e autoavaliación, e propón solucións
para melloralas.
Todo o curso
Parcialmente
adquirido 0,5%
LCLB1.5.1. Realiza presentacións orais.
Todo o curso Adquirido 0,5%
LCLB1.5.2. Realiza intervencións non planificadas dentro da aula,
analizando e comparando as similitudes e as diferenzas entre discursos
formais e espontáneos.
Todo o curso Parcialmente
adquirido
0,5%
LCLB1.5.3. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal
da lingua nas súas prácticas orais. Todo o curso
Parcialmente
adquirido 0,5%
LCLB1.5.4. Pronuncia con corrección e claridade, modulando e
adaptando a súa mensaxe á finalidade da práctica oral. Todo o curso Parcialmente
adquirido
0,5%
LCLB1.6.1. Cínguese ao tema, non divaga e atende as instrucións do/da
moderador/a en debates e coloquios. Todo o curso
Parcialmente
adquirido 0,5%
LCLB1.6.2. Respecta as normas de cortesía que deben dirixir as conversas orais
axustándose á quenda de palabra, respectando o espazo, xesticulando
adecuadamente, escoitando activamente as demais persoas e usando fórmulas
de saúdo e despedida.Todo o curso
Adqirido 1%
Bloque 2. Comunicación escrita: ler e escribir
Estándares de aprendizaxe Temporalización Grao mínimo de
consecución
Ponderación
30%
Instrumentos de
avaliación
LCLB2.1.1. Pon en práctica diferentes estratexias de lectura en
función do obxectivo e o tipo de texto. Todo o curso Adquirido 2%
LCLB2.1.2. Comprende o significado das palabras propias de
nivel formal da lingua e incorpóraas ao seu repertorio léxico.
Todo o curso Adquirido
3%
LCLB2.1.3. Relaciona a información explícita e implícita dun
texto, e pona en relación co contexto. Todo o curso Parcialmente adqurido
1%
LCLB2.1.4. Deduce a idea principal dun texto e recoñece as
ideas secundarias, comprendendo as relacións que se establecen
entre elas.
Todo o curso Adquirido
3%
– Observa
ción na
aula
– Probas
escritas
LCLB2.1.5. Fai inferencias e hipóteses sobre o sentido dunha
frase ou dun texto que conteña diferentes matices semánticos e
que favorezan a construción do significado global e a avaliación
crítica.
Todo o curso Parcialmente adqurido
1%
LCLB2.2.1. Localiza, relaciona e secuencia informacións
explícitas e implícitas nun texto, e deduce informacións ou
valoracións implícitas.
Todo o curso Parcialmente adquirido
1%
LCLB2.2.2. Interpreta, explica e deduce a información dada en
diagramas, gráficas, fotografías, mapas conceptuais, esquemas,
etc.
Todo o curso Adquirido
3%
LCLB2.3.1. Utiliza de xeito autónomo diversas fontes de
información integrando os coñecementos adquiridos nos seus
discursos orais ou escritos.
Todo o curso Parcialmente adquirido
1%
LCLB2.3.2. Coñece o funcionamento de bibliotecas (escolares,
locais, etc.) e de bibliotecas dixitais, e é capaz de solicitar
autonomamente libros, vídeos, etc. Todo o curso Adquirido
3%
LCLB2.4.1. Aplica técnicas diversas para planificar os seus
escritos (esquemas, árbores, mapas conceptuais etc.) e redacta
borradores de escritura. Todo o curso Parcailmente adquirido
1%
LCLB2.4.2. Escribe textos usando o rexistro adecuado,
organizando as ideas con claridade, enlazando enunciados
en secuencias lineais cohesionadas e respectando as
normas gramaticais e ortográficas.
Todo o curso Adquirido
3%
LCLB2.5.1. Escribe textos propios do ámbito persoal e
familiar, escolar ou educativo e social, imitando textos
modelo.
Todo o curso Adquirido
3%
LCLB2.5.2. Escribe textos narrativos, descritivos e
instrutivos, expositivos, argumentativos e dialogados,
imitando textos modelo.
Todo o curso Adquirido
3%
LCLB2.5.3. Realiza esquemas e mapas, e explica por
escrito o significado dos elementos visuais que poden
aparecer nos textos.
Todo o curso Parcialmente adquirido
2%
Bloque 3. Coñecemento da lingua
Estándares de aprendizaxe Temporalización Grao mínimo de
consecución
Ponderación
40%
Instrumentos
de avaliación
LCLB3.1.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, e
utiliza este coñecemento para corrixir erros de concordancia en textos propios
e alleos. Todo o curso Adquirido4%
– Observación
na aula
– Caderno do
alumno
– Probas
escritas
LCLB3.1.2. Recoñece e corrixe erros ortográficos e gramaticais en textos
propios e alleos, aplicando os coñecementos adquiridos para mellorar a
produción de textos nas súas producións orais, escritas e audiovisuais.
Todo o curso Adquirido 4%
LCLB3.1.3. Coñece e utiliza adecuadamente as formas verbais nas súas
producións orais e escritas. Todo o curso Adquirido 3%
LCLB3.2.1. Diferencia os compoñentes denotativos e connotativos no
significado das palabras dentro dunha frase ou un texto oral ou escrito. 3ºtrimestre Adquirido
3%
LCLB3.3.1. Recoñece e usa sinónimos e antónimos dunha palabra, e explica o
seu uso concreto nunha frase ou nun texto oral ou escrito. 2º/3ºtrimestre Adquirido 4%
LCLB3.4.1. Recoñece e explica o uso metafórico e metonímico das palabras
nunha frase ou nun texto oral ou escrito. 2º/3ºtrimestre
Parcialmente
adquirido
3%
LCLB3.4.2. Recoñece e explica os fenómenos contextuais que afectan o
significado global das palabras: tabú e eufemismo. 2º/3ºtrimestre
Parcialmente
adquirido
3%
LCLB3.5.1. Recoñece, usa e explica os conectores textuais (de adición,
contraste e explicación) e os principais mecanismos de referencia interna,
gramaticais (substitucións pronominais) e léxicos (elipse e substitucións
mediante sinónimos e hiperónimos), e valora a súa función na organización do
contido do texto.Todo o curso
Parcialmente
adquirido3%
LCLB3.6.1. Explica a diferenza significativa que implica o uso dos tempos e
modos verbais. Todo o curso Adquirido 3%
LCLB3.7.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia,
folletos, carteis, recensións sobre libros e películas, obras de teatro, etc.) nos
que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita
estereotipos lingüísticos ou culturais, e valora as competencias que posúe
como persoa plurilingüe.Todo o curso Adquirido
3%
LCLB3.8.1. Coñece e valora a diversidade lingüística de Galicia.
Todo o curso Adquirido 4%
LCLB3.9.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual,
oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para
mellorar a comprensión e a produción dos textos traballados en calquera das
outras.
Todo o curso Adquirido
3%
Bloque 4. Educación literaria
Estándares de aprendizaxe Temporalización Grao mínimo
de consecución
Ponderación
20%
Instrumentos
de avaliación
LCLB4.1.1. Le e comprende cun grao crecente de interese e autonomía obras
literarias próximas aos seus gustos, ás súas afeccións e aos seus intereses.
Todo o curso Adquirido 4%
–Observación
na aula
– Caderno do
alumno
– Probas
escritas
-Control de
lecturas
LCLB4.2.1. Desenvolve progresivamente a capacidade de reflexión observando,
analizando e explicando a relación entre diversas manifestacións artísticas de todas
as épocas (música, pintura, cine, etc.).
Todo o curso Adquirido 3%
LCLB4.2.2. Recoñece e comenta o mantemento ou a evolución de personaxes-tipo,
temas e formas ao longo de diversos períodos histórico-literarios ata a actualidade.
3ºtrimestre Adquirido 2%
LCLB4.3.1. Fala na clase dos libros e comparte as súas impresións cos/coas
compañeiros/as.
Todo o curso Adquirido 2%
LCLB4.3.2. Le en voz alta modulando, adecuando a voz, apoiándose en elementos
da comunicación non verbal e potenciando a expresividade verbal.
Todo o curso Adquirido 3%
LCLB4.4.1. Redacta textos persoais de intención literaria a partir de modelos dados
seguindo as convencións do xénero, con intención lúdica e creativa.
Todo o curso Parcialmente
adquirido
3%
LCLB4.4.2. Desenvolve o gusto pola escritura como instrumento de comunicación
capaz de analizar e regular os seus propios sentimentos.
Todo o curso Parcialmente
adquirido
3%
3º ESO
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar
h
m
B1.1. Comprensión, interpretación e valoración
de textos orais en relación co ámbito de uso:
persoal, educativo ou escolar, e social.
B1.1. Escoitar de xeito activo,
comprender, interpretar e valorar textos
orais propios dos ámbitos persoal,
educativo ou escolar, e social.
LCLB1.1.1. Anticipa ideas e infire
datos do emisor e do contido do
texto, analizando fontes de
procedencia non verbal.
CCL
LCLB1.1.2. Comprende o sentido
global de textos publicitarios,
informativos e de opinión
procedentes dos medios de
comunicación, distinguindo a
información da persuasión na
publicidade e a información da
opinión en noticias, reportaxes, etc.,
identificando as estratexias de
enfatización e de expansión.
CS
C
LCLB1.1.3. Resume textos, de forma
oral, recollendo as ideas principais e
integrándoas con claridade en
oracións que se relacionen
loxicamente e semanticamente.
CCL
h
m
B1.2. Comprensión, interpretación e valoración
de textos orais en relación coa súa finalidade:
textos narrativos, descritivos, instrutivos,
expositivos e argumentativos.
B1.2. Escoitar de xeito activo,
comprender, interpretar e valorar textos
orais de diferente tipo.
LCLB1.2.1. Anticipa ideas e infire
datos do emisor e do contido do
texto, analizando fontes de
procedencia non verbal.
CCL
LCLB1.2.2. Interpreta e valora
aspectos concretos do contido e da
CCL
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
estrutura de textos narrativos,
descritivos, expositivos,
argumentativos e instrutivos,
emitindo xuízos razoados e
relacionándoos con conceptos
persoais, para xustificar un punto de
vista particular.
h
m
B1.3. Observación, reflexión, comprensión e
valoración do sentido global dos debates, os
coloquios e as conversas espontáneas, da
intención comunicativa de cada interlocutor/a, e
aplicación das normas básicas que os regulan.
B1.3. Escoitar de xeito activo e
comprender o sentido global de textos
orais.
LCLB1.3.1. Escoita, observa e
explica o sentido global de debates,
coloquios e conversas espontáneas
identificando a información
salientable, determinando o tema e
recoñecendo a intención
comunicativa e a postura de cada
participante, así como as diferenzas
formais e de contido que regulan os
intercambios comunicativos formais
e os intercambios comunicativos
espontáneos.
CS
C
h B1.4. Coñecemento e uso progresivamente
autónomo das estratexias necesarias para a
produción e a avaliación de textos orais.
Aspectos verbais e non verbais.
B1.4. Recoñecer, interpretar e avaliar
progresivamente a claridade expositiva,
a adecuación, a coherencia e a
cohesión do contido das producións
orais propias e alleas, así como os
aspectos prosódicos e os elementos
non verbais (acenos, movementos,
ollada, etc.).
LCLB1.4.1. Coñece o proceso de
produción de discursos orais
valorando a claridade expositiva, a
adecuación, a coherencia do
discurso e a cohesión dos contidos.
CCL
LCLB1.4.2. Recoñece a importancia
dos aspectos prosódicos, da
linguaxe non verbal, da xestión de
tempos e do emprego de axudas
CD
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
audiovisuais en calquera tipo de
discurso.
g
h
B1.5. Coñecemento, uso e aplicación das
estratexias necesarias para falar en público:
planificación do discurso, prácticas orais formais
e informais, e avaliación progresiva.
B1.5. Aprender a falar en público, en
situacións formais e informais, de xeito
individual ou en grupo.
LCLB1.5.1. Realiza presentacións
orais.
CCL
LCLB1.5.2. Organiza o contido e
elabora guións previos á
intervención oral formal,
seleccionando a idea central e o
momento en que vai ser presentada
ao seu auditorio, así como as ideas
secundarias e os exemplos que van
apoiar o seu desenvolvemento.
CCL
LCLB1.5.3. Incorpora
progresivamente palabras propias
do nivel formal da lingua nas súas
prácticas orais.
CCL
LCLB1.5.4. Pronuncia con
corrección e claridade, modulando e
adaptando a súa mensaxe á
finalidade da práctica oral.
CCL
LCLB1.5.5. Avalía, por medio de
guías, as producións propias e
alleas, mellorando progresivamente
as súas prácticas discursivas.
CA
A
a
d
B1.6. Participación en debates, coloquios e
conversas espontáneas respectando as normas
básicas de interacción, intervención e cortesía
B1.6. Participar e valorar a intervención
en debates, coloquios e conversas
LCLB1.6.1. Participa activamente en
debates e coloquios escolares
respectando as regras de
CS
C
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
g que regulan estas prácticas orais. espontáneas. interacción, intervención e cortesía
que os regulan, manifestando as
súas opinións e respectando as
opinións das demais persoas.
LCLB1.6.2. Avalía as intervencións
propias e alleas.
CCL
Bloque 2. Comunicación escrita: ler e escribir
b
h
B2.1. Coñecemento e uso das técnicas e as
estratexias necesarias para a comprensión de
textos escritos.
B2.1. Aplicar estratexias de lectura
comprensiva e crítica de textos.
LCLB2.1.1. Pon en práctica
diferentes estratexias de lectura en
función do obxectivo e o tipo de
texto.
CCL
LCLB2.1.2. Fai inferencias e
hipóteses sobre o sentido dunha
frase ou dun texto que conteña
matices semánticos e que favorezan
a construción do significado global e
a avaliación crítica.
CCL
LCLB2.1.3. Avalía o seu proceso de
comprensión de lectura usando
fichas sinxelas de autoavaliación.
CA
A
h
l
B2.2. Lectura, comprensión e interpretación de
textos narrativos, descritivos, instrutivos,
expositivos e argumentativos.
B2.2. Ler, comprender, interpretar e
valorar textos en diferentes formatos e
soportes.
LCLB2.2.1. Recoñece e expresa o
tema e a intención comunicativa de
textos escritos propios do ámbito
persoal e familiar, educativo ou
escolar, e social (medios de
comunicación), identificando a
tipoloxía textual seleccionada, a
CCL
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
organización do contido, as marcas
lingüísticas e o formato utilizado.
LCLB2.2.2. Recoñece e expresa o
tema e a intención comunicativa de
textos narrativos, descritivos,
instrutivos, expositivos,
argumentativos e dialogados
identificando a tipoloxía textual
seleccionada, as marcas lingüísticas
e a organización do contido.
CC
EC
a
c
h
B2.3. Actitude progresivamente crítica e reflexiva
ante a lectura organizando razoadamente as
ideas e expóndoas, respectando as ideas das
demais persoas.
B2.3. Manifestar unha actitude crítica
ante a lectura de calquera tipo de textos
a través dunha lectura reflexiva que
permita identificar posturas de acordo
ou desacordo, respectando en todo
momento as opinións das demais
persoas.
LCLB2.3.1. Identifica e expresa as
posturas de acordo e desacordo
sobre aspectos parciais ou globais
dun texto.
CCL
LCLB2.3.2. Elabora a súa propia
interpretación sobre o significado
dun texto.
CCL
LCLB2.3.3. Respecta as opinións
das demais persoas.
CS
C
b
e
h
B2.4. Utilización progresivamente autónoma da
biblioteca escolar e das tecnoloxías da
información e da comunicación como fonte de
obtención de información. Educación para o uso,
o tratamento e a produción de información.
B2.4. Procurar e manexar información,
na biblioteca e noutras fontes, en papel
ou dixital, para integrala nun proceso de
aprendizaxe continua.
LCLB2.4.1. Utiliza de forma
autónoma diversas fontes de
información, e integra os
coñecementos adquiridos nos seus
discursos orais ou escritos.
CD
e
g
B2.5. Coñecemento e uso das técnicas e
estratexias para a produción de textos escritos:
planificación, obtención de datos, organización
B2.5. Aplicar progresivamente as
estratexias necesarias para producir
textos adecuados, coherentes e
LCLB2.5.1. Revisa o texto en varias
fases para aclarar problemas co
contido (ideas e estrutura) ou a
CA
A
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
h da información, redacción e revisión do texto. A
escritura como proceso.
cohesionados. forma (puntuación, ortografía,
gramática e presentación), e avalía
a súa propia produción escrita ou a
dos seus compañeiros e das súas
compañeiras.
LCLB2.5.2. Reescribe textos propios
e alleos aplicando as propostas de
mellora que se deducen da
avaliación da produción escrita e
axustándose ás normas ortográficas
e gramaticais que permiten unha
comunicación fluída.
CCL
g
h
l
B2.6. Produción de textos escritos e
audiovisuais relacionados co ámbito persoal,
educativo ou escolar, e social.
B2.7. Produción de textos escritos e
audiovisuais narrativos, descritivos, instrutivos,
expositivos e argumentativos e escritura de
textos dialogados.
B2.6. Escribir textos en diferentes
soportes e formatos, en relación co
ámbito de uso.
LCLB2.6.1. Escribe textos
argumentativos con diferente
organización secuencial,
incorporando diversos tipos de
argumento, imitando textos modelo.
CCL
LCLB2.6.2. Utiliza variados
organizadores textuais nas
exposicións e nas argumentacións.
CCL
LCLB2.6.3. Resume textos
xeneralizando termos que teñen
trazos en común, globalizando a
información e integrándoa en
oracións que se relacionen
loxicamente e semanticamente,
evitando parafrasear o texto
resumido.
CA
A
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
g
h
l
B2.8. Interese crecente pola composición escrita
como fonte de información e aprendizaxe e
como xeito de comunicar sentimentos,
experiencias, coñecementos e emocións.
B2.7. Valorar a importancia da escritura
como ferramenta de adquisición das
aprendizaxes e como estímulo do
desenvolvemento persoal.
LCLB2.7.1. Produce textos diversos
recoñecendo na escritura o
instrumento que é capaz de
organizar o seu pensamento.
CM
CC
T
LCLB2.7.2. Utiliza nos seus escritos
palabras propias do nivel formal da
lingua que incorpora ao seu
repertorio léxico, e recoñece a
importancia de enriquecer o seu
vocabulario para expresarse
oralmente e por escrito con
exactitude e precisión.
CCL
LCLB2.7.3. Valora e incorpora
progresivamente unha actitude
creativa ante a escritura.
CC
EC
LCLB2.7.4. Coñece e utiliza
ferramentas das tecnoloxías da
información e da comunicación,
participando, intercambiando
opinións, comentando e valorando
escritos alleos, ou escribindo e
dando a coñecer os seus propios.
CD
CS
C
Bloque 3. Coñecemento da lingua
b
h
B3.1. Recoñecemento, uso e explicación das
categorías gramaticais: substantivo, adxectivo,
determinante, pronome, verbo, adverbio,
preposición, conxunción e interxección.
B3.1. Aplicar os coñecementos sobre a
lingua e as súas normas de uso para
resolver problemas de comprensión de
textos orais e escritos, e para a
LCLB3.1.1. Recoñece e explica o
uso das categorías gramaticais nos
textos e utiliza este coñecemento
para corrixir erros de concordancia
CCL
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
B3.2. Coñecemento, uso e valoración das
normas ortográficas e gramaticais, recoñecendo
o seu valor social e a necesidade de cinguirse a
elas para conseguir unha comunicación eficaz.
composición e a revisión
progresivamente autónoma dos textos
propios e alleos, utilizando a
terminoloxía gramatical necesaria para
a explicación dos usos da lingua.
en textos propios e alleos.
LCLB3.1.2. Recoñece e corrixe erros
ortográficos e gramaticais en textos
propios e alleos, aplicando os
coñecementos adquiridos para
mellorar a produción de textos nas
súas producións orais, escritas e
audiovisuais.
CCL
h B3.3. Recoñecemento, uso e explicación dos
elementos constitutivos da palabra.
Procedementos para formar palabras.
B3.2. Recoñecer e analizar a estrutura
das palabras pertencentes ás diversas
categorías gramaticais, distinguindo as
flexivas das non flexivas.
LCLB3.2.1. Recoñece e explica os
elementos constitutivos da palabra
(raíz e afixos), e aplica este
coñecemento á mellora da
comprensión de textos escritos e ao
enriquecemento do seu vocabulario
activo.
CCL
LCLB3.2.2. Explica os
procedementos de formación de
palabras, distinguindo as
compostas, as derivadas, as siglas e
os acrónimos.
CCL
h B3.4. Recoñecemento, identificación e
explicación do uso dos grupos de palabras
(nominal, adxectival, preposicional, verbal e
adverbial) e das relacións que se establecen
entre os elementos que os conforman no marco
da oración simple.
B3.3. Observar, recoñecer e explicar os
usos dos grupos nominais, adxectivais,
verbais, preposicionais e adverbiais
dentro do marco da oración simple.
LCLB3.3.1. Identifica os grupos de
palabras en frases e textos,
diferenciando a palabra nuclear do
resto de palabras que o forman, e
explica o seu funcionamento no
marco da oración simple.
CCL
LCLB3.3.2. Recoñece e explica nos
textos o funcionamento sintáctico do
CCL
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
verbo a partir do seu significado,
distinguindo os grupos de palabras
que poden funcionar como
complementos verbais argumentais
e adxuntos.
h B3.5. Recoñecemento, uso e explicación dos
elementos constitutivos da oración simple:
suxeito e predicado. Oracións impersoais,
activas e pasivas.
B3.4. Recoñecer, usar e explicar os
elementos constitutivos da oración
simple.
LCLB3.4.1. Recoñece e explica nos
textos os elementos constitutivos da
oración simple, diferenciando
suxeito e predicado e interpretando
a presenza ou a ausencia do suxeito
como unha marca da actitude,
obxectiva ou subxectiva, do emisor.
CCL
LCLB3.4.2. Transforma oracións
activas en pasivas e viceversa, e
explica os papeis semánticos do
suxeito (axente, paciente e causa).
CA
A
LCLB3.4.3. Amplía oracións nun
texto usando diferentes grupos de
palabras, utilizando os nexos
adecuados e creando oracións
novas con sentido completo.
CCL
a B3.6. Recoñecemento, uso e explicación dos
conectores textuais e dos principais mecanismos
de referencia interna, tanto gramaticais como
léxicos.
B3.5. Identificar os conectores textuais
e os principais mecanismos de
referencia interna presentes nos textos,
recoñecendo a súa función na
organización do contido do discurso.
LCLB3.5.1. Recoñece, usa e explica
os conectores textuais (de adición,
contraste e explicación) e os
principais mecanismos de referencia
interna, gramaticais (substitucións
pronominais) e léxicos (elipse e
substitucións mediante sinónimos e
CCL
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
hiperónimos), valorando a súa
función na organización do contido
do texto.
a
h
B3.7. Recoñecemento, uso e explicación dos
recursos de modalización en función da persoa
que fala ou escribe. Expresión da obxectividade
e a subxectividade a través das modalidades
oracionais e as referencias internas ao emisor e
ao receptor nos textos.
B3.6. Identificar a intención
comunicativa da persoa que fala ou
escribe.
LCLB3.6.1. Identifica e usa en textos
orais ou escritos as formas
lingüísticas que fan referencia ao
emisor e ao receptor ou á audiencia
(persoa gramatical, uso de
pronomes, suxeito axente ou
paciente, oracións impersoais, etc.).
CCL
a
h
B3.8. Explicación progresiva da coherencia do
discurso, tendo en conta as relacións
gramaticais e léxicas que se establecen no
interior do texto e a súa relación co contexto.
B3.7. Interpretar adecuadamente os
discursos orais e escritos tendo en
conta os elementos lingüísticos, as
relacións gramaticais e léxicas, a
estrutura e a disposición dos contidos
en función da intención comunicativa.
LCLB3.7.1. Recoñece a coherencia
dun discurso atendendo á intención
comunicativa do emisor,
identificando a estrutura e a
disposición de contidos.
CCL
LCLB3.7.2. Identifica estruturas
textuais (narración, descrición,
explicación e diálogo), explica os
mecanismos lingüísticos que as
diferencian e aplica os
coñecementos adquiridos na
produción e na mellora de textos
propios e alleos.
CC
EC
a
h
l
B3.9. Coñecemento das orixes históricas da
realidade plurilingüe de España, e valoración
como fonte de enriquecemento persoal e como
mostra da riqueza do noso patrimonio histórico e
B3.8. Coñecer a realidade plurilingüe de
España, a distribución xeográfica das
súas linguas e dos dialectos, as súas
orixes históricas e algúns dos seus
LCLB3.8.1. Localiza nun mapa as
linguas de España e explica algunha
das súas características diferenciais,
comparando varios textos, recoñece
as súas orixes históricas e describe
CS
C
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
cultural. trazos diferenciais. algúns dos seus trazos diferenciais.
LCLB3.8.2. Recoñece as variedades
xeográficas do castelán dentro e
fóra de España.
CS
C
i
l
B3.10. Participación en proxectos (elaboración
de materiais multimedia, folletos, carteis,
recensións sobre libros e películas, etc.) nos que
se utilicen varias linguas, tanto curriculares
como outras presentes no centro docente, e
relacionados cos elementos transversais,
evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.
B3.9. Participar en proxectos
(elaboración de materiais multimedia,
folletos, carteis, recensións sobre libros
e películas, etc.) nos que se utilicen
varias linguas, tanto curriculares como
outras presentes no centro docente, e
relacionados cos elementos
transversais, evitando estereotipos
lingüísticos ou culturais.
LCLB3.9.1. Participa en proxectos
(elaboración de materiais
multimedia, folletos, carteis,
recensións sobre libros e películas,
obras de teatro, etc.) nos que se
utilizan varias linguas e relacionados
cos elementos transversais,
evitando estereotipos lingüísticos ou
culturais, e valora as competencias
que posúe como persoa plurilingüe.
CCL
CA
A
g
h
B3.11. Identificación e progresiva utilización dos
coñecementos sobre as linguas para
desenvolver unha competencia comunicativa
integrada.
B3.10. Reflexionar sobre o sistema e as
normas de uso das linguas, mediante a
comparación e a transformación de
textos, enunciados e palabras, e utilizar
estes coñecementos para solucionar
problemas de comprensión e para a
produción de textos.
LCLB3.10.1. Utiliza os
coñecementos lingüísticos de ámbito
contextual, textual, oracional e da
palabra desenvolvidos no curso
nunha das linguas, para mellorar a
comprensión e a produción dos
textos traballados en calquera das
outras.
CA
A
Bloque 4. Educación literaria
h
l
n
c
B4.1. Lectura libre de obras da literatura
española e universal, e da literatura xuvenil,
como fonte de pracer, de enriquecemento
persoal e de coñecemento do mundo para lograr
o desenvolvemento dos seus propios gustos e
B4.1. Ler fragmentos ou obras da
literatura española e universal de todos
os tempos e da literatura xuvenil,
próximas aos propios gustos e ás súas
afeccións, amosando interese pola
LCLB4.1.1. Valora algunha das
obras de lectura libre, resumindo o
contido, explicando os aspectos que
máis chamaron a súa atención e o
que a lectura lle achegou como
CCL
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
intereses literarios, e a súa autonomía de
lectura.lectura. experiencia persoal.
h
l
n
c
B4.1. Lectura libre de obras da literatura
española e universal, e da literatura xuvenil,
como fonte de pracer, de enriquecemento
persoal e de coñecemento do mundo para lograr
o desenvolvemento dos seus propios gustos e
intereses literarios, e a súa autonomía de
lectura.
B4.2. Favorecer a lectura e
comprensión de obras literarias da
literatura española e universal de todos
os tempos e da literatura xuvenil,
próximas aos propios gustos e ás
propias afeccións, contribuíndo á
formación da personalidade literaria.
LCLB4.2.1. Desenvolve
progresivamente o seu propio
criterio estético perseguindo como
única finalidade o pracer pola
lectura.
CC
EC
h
l
n
c
B4.1. Lectura libre de obras da literatura
española e universal, e da literatura xuvenil,
como fonte de pracer, de enriquecemento
persoal e de coñecemento do mundo para lograr
o desenvolvemento dos seus propios gustos e
intereses literarios, e a súa autonomía de
lectura.
B4.3. Promover a reflexión sobre a
conexión entre a literatura e o resto das
artes (música, pintura, cine, etc.), como
expresión do sentimento humano,
analizando e relacionando obras
literarias, musicais e arquitectónicas, e
personaxes, temas, etc. de todas as
épocas.
LCLB4.3.1. Compara textos literarios
e pezas dos medios de
comunicación que respondan a un
mesmo tópico, observando,
analizando e explicando os puntos
de vista segundo o medio, a época
ou a cultura, e valorando e criticando
o que le ou ve.
CS
C
h
l
n
c
B4.1. Lectura libre de obras da literatura
española e universal, e da literatura xuvenil,
como fonte de pracer, de enriquecemento
persoal e de coñecemento do mundo, para
lograr o desenvolvemento dos seus propios
gustos e intereses literarios, e a súa autonomía
de lectura.
B4.4. Fomentar o gusto e o hábito pola
lectura en todas as súas vertentes:
como fonte de acceso ao coñecemento
e como instrumento de lecer e diversión
que permite explorar mundos diferentes
aos nosos, reais ou imaxinarios.
LCLB4.4.1. Fala na clase dos libros
e comparte as súas impresións
cos/coas compañeiros/as.
CCL
LCLB4.4.2. Traballa en equipo
determinados aspectos das lecturas
propostas ou seleccionadas polo
alumnado, investigando e
experimentando de forma
progresivamente autónoma.
CS
C
CSI
EE
h B4.2. Aproximación aos xéneros literarios e ás
obras máis representativas da literatura
B4.5. Comprender textos literarios
representativos da literatura da Idade
LCLB4.5.1. Le e comprende unha
selección de textos literarios, en
CCL
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
l
n
c
española da Idade Media ao Século de Ouro a
través da lectura e explicación de fragmentos
significativos e, de ser o caso, textos completos.
Reflexión e superación de estereotipos de
xénero, clase, crenzas, etc.
Media ao Século de Ouro recoñecendo
a intención do/da autor/a, relacionando
o seu contido e a súa forma cos
contextos socioculturais e literarios da
época, identificando o tema,
recoñecendo a evolución dalgúns
tópicos e formas literarias, e
expresando esa relación con xuízos
persoais razoados.
versión orixinal ou adaptados, e
representativos da literatura da
Idade Media ao Século de Ouro,
identificando o tema, resumindo o
seu contido e interpretando a
linguaxe literaria.
LCLB4.5.2. Expresa a relación entre
o contido
da obra, a intención do/da autor/a e
o contexto, e o mantemento de
temas e formas, emitindo xuízos
persoais razoados.
CC
EC
h
l
n
B4.3. Redacción de textos de intención literaria a
partir da lectura de textos, utilizando as
convencións formais do xénero e con intención
lúdica e creativa.
B4.6. Redactar textos persoais de
intención literaria seguindo as
convencións do xénero, con intención
lúdica e creativa.
LCLB4.6.1. Redacta textos persoais
de intención literaria a partir de
modelos dados seguindo as
convencións do xénero, con
intención lúdica e creativa.
CC
EC
CCL
-LCLB4.6.2. Desenvolve o gusto pola escritura
como instrumento de comunicación capaz de
analizar e regular os seus propios sentimentos.
CA
A
CCL
e
B4.4. Consulta e utilización de fontes e recursos
variados de información para a realización de
B4.7. Consultar e citar adecuadamente
fontes de información variadas, para
LCLB4.7.1. Achega nos seus
traballos escritos ou orais
CSI
EE
CCL
Lingua Castelá e Literatura. 3º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de AprendizaxeCompetencias
clave
traballos. realizar un traballo educativo en soporte
impreso ou dixital sobre un tema do
currículo de literatura, adoptando un
punto de vista crítico e persoal, e
utilizando as tecnoloxías da
información.
conclusións e puntos de vista
persoais e críticos sobre as obras
literarias estudadas, expresándose
con rigor, claridade e coherencia.
-LCLB4.7.2. Utiliza recursos variados das
tecnoloxías da información e da comunicación
para a realización dos seus traballos
educativos.
CD
3º ESO: Concreción para cada estándar de aprendizaje
BLOQUE 1. COMUNICACIÓN ORAL: ESCOITAR E FALAR (10%)
Estándares de aprendizaxe
Temporalización Grao mínimo de
consecución
Ponderación
10%
Instrumentos de
avaliación
LCLB1.1.1. Anticipa ideas e infire datos do emisor e do contido do texto,
analizando fontes de procedencia non verbal.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
LCLB1.1.2. Comprende o sentido global de textos publicitarios, informativos
e de opinión procedentes dos medios de comunicación, distinguindo a información
da persuasión na publicidade e a información da opinión en noticias, reportaxes,
etc., identificando as estratexias de enfatización e de expansión.
Tod Adquirido 1% Observación na aula
Proba de comprensión
oral
LCLB1.1.3. Resume textos, de forma oral, recollendo as ideas principais e
integrándoas con claridade en oracións que se relacionen loxicamente e
semanticamente.
Todo o Adquirido 1% Observación na aula
Proba de comprensión
oral
LCLB1.2.1. Anticipa ideas e infire datos do emisor e do contido do texto,
analizando fontes de procedencia non verbal.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
LCLB1.2.2. Interpreta e valora aspectos concretos do contido e da estrutura de
textos narrativos, descritivos, expositivos, argumentativos e instrutivos, emitindo
xuízos razoados e relacionándoos con conceptos persoais, para xustificar un punto
de vista particular.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
Proba de comprensión
oral
LCLB1.3.1. Escoita, observa e explica o sentido global de debates,
coloquios e conversas espontáneas identificando a información salientable,
determinando o tema e recoñecendo a intención comunicativa e a postura
de cada participante, así como as diferenzas formais e de contido que
regulan os intercambios comunicativos formais e os intercambios
comunicativos espontáneos.
Todo o curso Adquirido 0,5% Observación na aula
LCLB1.4.1. Coñece o proceso de produción de discursos orais Todo o curso Adquirido 0,5% Observación na aula
valorando a claridade expositiva, a adecuación, a coherencia do discurso e
a cohesión dos contidos.
LCLB1.4.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos, da
linguaxe non verbal, da xestión de tempos e do emprego de axudas
audiovisuais en calquera tipo de discurso.
Todo o curso Adquirido 0,25% Observación na aula
LCLB1.5.1. Realiza presentacións orais. Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
Rúbrica
LCLB1.5.2. Organiza o contido e elabora guións previos á
intervención oral formal, seleccionando a idea central e o momento en que
vai ser presentada ao seu auditorio, así como as ideas secundarias e os
exemplos que van apoiar o seu desenvolvemento.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
Rúbrica
LCLB1.5.3. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel
formal da lingua nas súas prácticas orais.
Todo o curso Adquirido 0,25% Observación na aula
LCLB1.5.4. Pronuncia con corrección e claridade, modulando e
adaptando a súa mensaxe á finalidade da práctica oral.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
Rúbrica
LCLB1.5.5. Avalía, por medio de guías, as producións propias e
alleas, mellorando progresivamente as súas prácticas discursivas.
Todo o curso Adquirido 0,25 Observación na aula
LCLB1.6.1. Participa activamente en debates e coloquios escolares
respectando as regras de interacción, intervención e cortesía que os
regulan, manifestando as súas opinións e respectando as opinións das
demais persoas.
Todo o curso Adquirido 0,25 Observación na aula
BLOQUE 2. COMUNICACIÓN ESCRITA: LER E ESCRIBIR ( 20%)
Estándares de Aprendizaxe TemporalizaciónGrao mínimo de
consecuciónPonderación
20%
Instrumentos de
avaliación
LCLB2.1.1. Pon en práctica diferentes estratexias de lectura en
función do obxectivo e o tipo de texto.
Todo o curso Adquirido 2% Control de lecturas
Observación na aula
LCLB2.1.2. Fai inferencias e hipóteses sobre o sentido dunha frase ou
dun texto que conteña matices semánticos e que favorezan a construción
Todo o curso Parcialmente
adquirido
1% Observación na aula
Control de lecturas
do significado global e a avaliación crítica.
LCLB2.1.3. Avalía o seu proceso de comprensión de lectura usando
fichas sinxelas de autoavaliación.
Todo o curso Adquirido 1% Control de lecturas
LCLB2.2.1. Recoñece e expresa o tema e a intención comunicativa de
textos escritos propios do ámbito persoal e familiar, educativo ou escolar, e
social (medios de comunicación), identificando a tipoloxía textual
seleccionada, a organización do contido, as marcas lingüísticas e o formato
utilizado.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
Control de lecturas
Probas escritas
LCLB2.2.2. Recoñece e expresa o tema e a intención comunicativa de
textos narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos, argumentativos e
dialogados identificando a tipoloxía textual seleccionada, as marcas
lingüísticas e a organización do contido.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
Control de lecturas
Probas escritas
LCLB2.3.1. Identifica e expresa as posturas de acordo e desacordo
sobre aspectos parciais ou globais dun texto.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
Probase escritas
LCLB2.3.2. Elabora a súa propia interpretación sobre o significado
dun texto.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
Control de lecturas
LCLB2.3.3. Respecta as opinións das demais persoas. Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
LCLB2.4.1. Utiliza de forma autónoma diversas fontes de
información, e integra os coñecementos adquiridos nos seus discursos
orais ou escritos.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
LCLB2.5.1. Revisa o texto en varias fases para aclarar problemas co
contido (ideas e estrutura) ou a forma (puntuación, ortografía, gramática e
presentación), e avalía a súa propia produción escrita ou a dos seus
compañeiros e das súas compañeiras.
Todo o curso Adquirido 1% Control de lecturas
Probas escritas
Observación na aula
LCLB2.5.2. Reescribe textos propios e alleos aplicando as propostas
de mellora que se deducen da avaliación da produción escrita e
axustándose ás normas ortográficas e gramaticais que permiten unha
comunicación fluída.
2º e 3º trimestre Adquirido 2% Control de lecturas
Observación na aula
Probas escritas
Rúbrica
LCLB2.6.1. Escribe textos argumentativos con diferente organización
secuencial, incorporando diversos tipos de argumento, imitando textos
modelo.
2º e 3º trimestre Adquirido 1% Observación na aula
Probas escritas
Rúbrica
Porfolio
LCLB2.6.2. Utiliza variados organizadores textuais nas exposicións e
nas argumentacións.
2º e 3º trimestre Parcialmente
adquirido
1% Observación na aula
Control de lecturas
Probas escritas
Rúbrica
LCLB2.6.3. Resume textos xeneralizando termos que teñen trazos en
común, globalizando a información e integrándoa en oracións que se
relacionen loxicamente e semanticamente, evitando parafrasear o texto
resumido.
Todo o curso Parcialmente
adquirido
1% Control de lecturas
Observación na aula
Probas escritas
Rúbrica
LCLB2.7.1. Produce textos diversos recoñecendo na escritura o
instrumento que é capaz de organizar o seu pensamento.
Todo o curso Parcialmente
adquirido
1% Observación na aula
Porfolio
LCLB2.7.2. Utiliza nos seus escritos palabras propias do nivel formal
da lingua que incorpora ao seu repertorio léxico, e recoñece a importancia
de enriquecer o seu vocabulario para expresarse oralmente e por escrito
con exactitude.
Todo o curso Parcialmente
adquirido
1% Observación na aula
Probas escritas
Control de lecturas
LCLB2.7.3. Valora e incorpora progresivamente unha actitude
creativa ante a escritura.
Todo o curso Parcialmente
adquirido
1% Control de lecturas
Observación na aula
Probas escritas
LCLB2.7.4. Coñece e utiliza ferramentas das tecnoloxías da
información e da comunicación, participando, intercambiando opinións,
comentando e valorando escritos alleos, ou escribindo e dando a coñecer
os seus propios.
Todo o curso Adquirido 1% Control de lecturas
Rúbrica
BLQUE 3. COÑECEMENTO DA LINGUA ( 40%)
Estándares de aprendizaxe Temporalización Grao mínimo de
consecución
Ponderación
10%
Instrumentos de
avaliación
LCLB1.1.1. Anticipa ideas e infire datos do emisor e do contido do texto,
analizando fontes de procedencia non verbal.
Todo o curs Adquirido 1% Observación na aula
LCLB1.1.2. Comprende o sentido global de textos publicitarios, informativos
e de opinión procedentes dos medios de comunicación, distinguindo a información
da persuasión na publicidade e a información da opinión en noticias, reportaxes,
etc., identificando as estratexias de enfatización e de expansión.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
Proba de comprensión oral
LCLB1.1.3. Resume textos, de forma oral, recollendo as ideas principais e
integrándoas con claridade en oracións que se relacionen loxicamente e
semanticamente.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
Proba de comprensión oral
LCLB1.2.1. Anticipa ideas e infire datos do emisor e do contido do texto,
analizando fontes de procedencia non verbal.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
LCLB1.2.2. Interpreta e valora aspectos concretos do contido e da estrutura de
textos narrativos, descritivos, expositivos, argumentativos e instrutivos, emitindo
xuízos razoados e relacionándoos con conceptos persoais, para xustificar un punto
de vista particular.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
Proba de comprensión oral
LCLB1.3.1. Escoita, observa e explica o sentido global de debates,
coloquios e conversas espontáneas identificando a información salientable,
determinando o tema e recoñecendo a intención comunicativa e a postura
de cada participante, así como as diferenzas formais e de contido que
regulan os intercambios comunicativos formais e os intercambios
comunicativos espontáneos.
Todo o curso Adquirido 0,5% Observación na aula
LCLB1.4.1. Coñece o proceso de produción de discursos orais
valorando a claridade expositiva, a adecuación, a coherencia do discurso e
a cohesión dos contidos.
Todo o curso Adquirido 0,5% Observación na aula
LCLB1.4.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos, da Todo o curso Adquirido 0,25% Observación na aula
linguaxe non verbal, da xestión de tempos e do emprego de axudas
audiovisuais en calquera tipo de discurso.
LCLB1.5.1. Realiza presentacións orais. Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
Rúbrica
LCLB1.5.2. Organiza o contido e elabora guións previos á
intervención oral formal, seleccionando a idea central e o momento en que
vai ser presentada ao seu auditorio, así como as ideas secundarias e os
exemplos que van apoiar o seu desenvolvemento.
Todo o curso Adquirido
1%
Observación na aula
Rúbrica
LCLB1.5.3. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel
formal da lingua nas súas prácticas orais.
Todo o curso Adquirido 0,25% Observación na aula
LCLB1.5.4. Pronuncia con corrección e claridade, modulando e
adaptando a súa mensaxe á finalidade da práctica oral.
Todo o curso Adquirido 1% Observación na aula
Rúbrica
LCLB1.5.5. Avalía, por medio de guías, as producións propias e
alleas, mellorando progresivamente as súas prácticas discursivas.
Todo o curso Adquirido 0,25 Observación na aula
LCLB1.6.1. Participa activamente en debates e coloquios escolares
respectando as regras de interacción, intervención e cortesía que os
regulan, manifestando as súas opinións e respectando as opinións das
demais persoas.
Todo o curso Adquirido 0,25 Observación na aula
BLOQUE 4. EDUCACIÓN LITERARIA (30%)
Estándares de Aprendizaxe TemporalizaciónGrao mínimo de
consecuciónPonderación
30%
Instrumentos de
avaliación
LCLB4.1.1. Valora algunha das obras de lectura libre, resumindo o contido,
explicando os aspectos que máis chamaron a súa atención e o que a lectura lle
achegou como experiencia persoal.
Todo o curso Adquirido 3% Control de
lecturas
CLB4.2.1. Desenvolve progresivamente o seu propio criterio estético perseguindo
como única finalidade o pracer pola lectura.
Todo o curso Adquirido 3%
Control de
lecturas
LCLB4.3.1. Compara textos literarios e pezas dos medios de comunicación que
respondan a un mesmo tópico, observando, analizando e explicando os puntos de
vista segundo o medio, a época ou a cultura, e valorando e criticando o que le ou ve.
Todo o curso Adquirido 3%
Control de
lecturas
Probas
escritas
LCLB4.4.1. Fala na clase dos libros e comparte as súas impresións cos/coas
compañeiros/as.Todo o curso Adquirido 3%
Control de lecturas
Observación na aula
LCLB4.4.2. Traballa en equipo determinados aspectos das lecturas propostas ou
seleccionadas polo alumnado, investigando e experimentando de forma
progresivamente autónoma.
Todo o cursoParcialmente
adquirido2%
Control de lecturas
Porfolio
Observación na aula
LCLB4.5.1. Le e comprende unha selección de textos literarios, en versión orixinal ou
adaptados, e representativos da literatura da Idade Media ao Século de Ouro,
identificando o tema, resumindo o seu contido e interpretando a linguaxe literaria.
Todo o cursoParcialmente
Adquirido2%
Observación na aula
Probas escritas
LCLB4.5.2. Expresa a relación entre o contido da obra, a intención do/da autor/a e o
contexto, e o mantemento de temas e formas, emitindo xuízos persoais razoados.2º e 3º trimestre
Parcialmente
adquirido2%
Observación na aula
Rúbrica
Porfolio
Probas escritas
LCLB4.6.1. Redacta textos persoais de intención literaria a partir de modelos dados
seguindo as convencións do xénero, con intención lúdica e creativa.2º e 3º trimestre Adquirido 3%
Control de lecturas
LCLB4.6.2. Desenvolve o gusto pola escritura como instrumento de comunicación
capaz de analizar e regular os seus propios sentimentos. odo o curso Adquirido 3%
Control de lecturas
LCLB4.7.1. Achega nos seus traballos escritos ou orais conclusións e puntos de vista
persoais e críticos sobre as obras literarias estudadas, expresándose con rigor,
claridade e coherencia.
Todo o curso Adquirido 3%
Control de lecturas
Observación na aula
Porfolio
LCLB4.7.2. Utiliza recursos variados das tecnoloxías da información e da
comunicación para a realización dos seus traballos educativos.Todo o curso Adquirido 3%
Observación na aula
Porfolio
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar
h
m
B1.1. Comprensión, interpretación e valoración de
textos orais en relación co ámbito de uso: persoal,
educativo, social e laboral.
B1.1. Comprender, interpretar e valorar textos
orais propios dos ámbitos persoal, educativo
ou escolar, e social.
LCLB1.1.1. Comprende o sentido
global de textos orais propios dos
ámbitos persoal, educativo e
laboral, identificando a información
relevante, determinando o tema e
recoñecendo a intención
comunicativa do/da falante.
C
C
L
LCLB1.1.2. Anticipa ideas e infire
datos do emisor e do contido do
texto, analizando fontes de
procedencia non verbal.
C
C
L
LCLB1.1.3. Retén información
relevante e extrae informacións
concretas.
C
C
L
LCLB1.1.4. Distingue as partes en
que se estruturan as mensaxes
orais e a relación entre discurso e
contexto.
C
C
L
LCLB1.1.5. Distingue entre
información e opinión en mensaxes
procedentes dos medios de
comunicación, e entre información e
persuasión en mensaxes
publicitarias orais, identificando as
estratexias de enfatización e
expansión.
C
S
C
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
LCLB1.1.6. Segue e interpreta
instrucións orais.
C
C
L
h
m
B1.2. Comprensión, interpretación e valoración de
textos orais en relación coa súa finalidade: textos
narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e
argumentativos. Diálogo.
B1.2. Comprender, interpretar e valorar textos
orais de diferente tipo.
LCLB1.2.1. Comprende o sentido
global de textos orais de intención
narrativa, descritiva, instrutiva,
expositiva e argumentativa,
identificando a estrutura e a
información relevante,
determinando o tema e
recoñecendo a intención
comunicativa do/da falante.
C
C
L
LCLB1.2.2. Anticipa ideas e infire
datos do emisor e do contido do
texto, analizando fontes de
procedencia non verbal.
C
C
L
LCLB1.2.3. Retén información
relevante e extrae informacións
concretas.
C
A
A
LCLB1.2.4. Interpreta e valora
aspectos concretos do contido de
textos narrativos, descritivos,
instrutivos, expositivos e
argumentativos, emitindo xuízos
razoados e relacionándoos con
conceptos persoais, para xustificar
un punto de vista particular.
C
A
A
C
C
L
LCLB1.2.5. Utiliza progresivamente C
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
os instrumentos adecuados para
localizar o significado de palabras
ou enunciados descoñecidos
(demanda axuda, busca en
dicionarios, lembra o contexto en
que aparece, etc.).
D
LCLB1.2.6. Resume textos
narrativos, descritivos, expositivos e
argumentativos de forma clara,
recollendo as ideas principais e
integrando a información en
oracións que se relacionen
loxicamente e semanticamente.
C
A
A
h B1.3. Observación e comprensión do sentido
global de debates, coloquios, entrevistas e
conversas espontáneas, da intención
comunicativa de cada interlocutor/a e aplicación
das normas básicas que regulan a comunicación.
B1.3. Comprender o sentido global e a
intención de textos orais.
LCLB1.3.1. Escoita, observa e
interpreta o sentido global de
debates, coloquios e conversas
espontáneas identificando a
información relevante,
determinando o tema e
recoñecendo a intención
comunicativa e a postura de cada
participante, así como as diferenzas
formais e de contido que regulan os
intercambios comunicativos formais
e os espontáneos.
C
S
C
LCLB1.3.2. Recoñece e explica as
características da linguaxe
conversacional (cooperación,
espontaneidade, economía e
C
C
L
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
subxectividade) nas conversas
espontáneas.
LCLB1.3.3. Observa e analiza as
intervencións particulares de cada
participante nun debate, coloquio
ou conversa espontánea tendo en
conta o ton empregado, a linguaxe
que utiliza, o contido e o grao de
respecto cara ás opinións das
demais persoas.
C
C
L
LCLB1.3.4. Identifica o propósito, a
tese e os argumentos das persoas
participantes en debates, faladoiros
e entrevistas procedentes dos
medios de comunicación
audiovisual, valorando de forma
crítica aspectos concretos da súa
forma e o seu contido.
C
C
L
LCLB1.3.5. Recoñece e asume as
regras de interacción, intervención
e cortesía que regulan os debates e
calquera intercambio comunicativo
oral.
C
S
C
a
d
h
B1.4. Coñecemento e uso progresivamente
autónomo das estratexias necesarias para a
produción de textos orais.
B1.4. Recoñecer, interpretar e avaliar
progresivamente as producións orais propias e
alleas, así como os aspectos prosódicos e os
elementos non verbais (xestos, movementos,
ollada, etc.).
LCLB1.4.1. Coñece o proceso de
produción de discursos orais e
valora a claridade expositiva, a
adecuación, a coherencia do
discurso e a cohesión dos contidos.
C
C
L
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
LCLB1.4.2. Recoñece a importancia
dos aspectos prosódicos
(entoación, pausas, ton, timbre,
volume, etc.) a ollada, a colocación,
a linguaxe corporal, a xestión de
tempos e o emprego de axudas
audiovisuais en calquera tipo de
discurso.
C
C
L
LCLB1.4.3. Recoñece os erros da
produción oral propia e allea a partir
da práctica habitual da avaliación e
autoavaliación, e propón solucións
para melloralas.
C
A
A
a
d
h
B1.5. Valoración da lingua oral como instrumento
de aprendizaxe, como medio para transmitir
coñecementos, ideas e sentimentos, e como
ferramenta para regular a conduta.
B1.5. Valorar a lingua oral como instrumento
de aprendizaxe, como medio para transmitir
coñecementos, ideas e sentimentos, e como
ferramenta para regular a conduta.
LCLB1.5.1. Utiliza e valora a lingua
como un medio para adquirir,
procesar e transmitir novos
coñecementos, para expresar ideas
e sentimentos, e para regular a
conduta.
C
C
L
g
h
B1.6. Coñecemento, uso e aplicación das
estratexias necesarias para falar en público e dos
instrumentos de autoavaliación en prácticas orais
formais ou informais.
B1.6. Aprender a falar en público, en situacións
formais ou informais, de xeito individual ou en
grupo.
LCLB1.6.1. Realiza presentacións
orais de forma individual ou en
grupo, planificando o proceso de
oralidade, organizando o contido,
consultando fontes de información
diversas, xestionando o tempo e
transmitindo a información de xeito
coherente, aproveitando vídeos,
gravacións ou outros soportes
C
D
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
dixitais.
LCLB1.6.2. Realiza intervencións
non planificadas, dentro da aula,
analizando e comparando as
similitudes e as diferenzas entre
discursos formais e espontáneos.
C
C
L
LCLB1.6.3. Incorpora
progresivamente palabras propias
do nivel formal da lingua nas súas
prácticas orais.
C
C
L
LCLB1.6.4. Pronuncia con
corrección e claridade, modulando
e adaptando a súa mensaxe á
finalidade da práctica oral.
C
C
L
LCLB1.6.5. Resume oralmente
exposicións, argumentacións,
intervencións públicas, etc.,
recollendo as ideas principais e
integrando a información en
oracións que se relacionen
loxicamente e semanticamente.
C
A
A
LCLB1.6.6. Aplica os coñecementos
gramaticais á avaliación e á mellora
da expresión oral, recoñecendo en
exposicións orais propias ou alleas
as dificultades expresivas
(incoherencias, repeticións,
ambigüidades, impropiedades
C
C
L
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
léxicas, pobreza e repetición de
conectores etc.).
a
c
d
h
B1.7. Coñecemento, comparación, uso e
valoración das normas de cortesía da
comunicación oral que regulan as conversas
espontáneas e outras prácticas discursivas orais
propias dos medios de comunicación. Debate.
B1.7. Coñecer, comparar, usar e valorar as
normas de cortesía nas intervencións orais
propias da actividade educativa, tanto
espontáneas como planificadas, e nas
prácticas discursivas orais propias dos medios
de comunicación.
LCLB1.7.1. Coñece, valora e aplica
as normas que rexen a cortesía na
comunicación oral.
C
C
L
LCLB1.7.2. Analiza criticamente
debates e faladoiros procedentes
dos medios de comunicación,
recoñecendo neles a validez dos
argumentos e valorando
criticamente a súa forma e o seu
contido.
C
C
L
LCLB1.7.3. Participa activamente
nos debates escolares, respectando
as regras de intervención,
interacción e cortesía que os
regulan, utilizando unha linguaxe
non discriminatoria.
C
S
C
a
d
h
m
B1.8. Creación de textos orais e audiovisuais que
reproduzan situación reais ou imaxinarias de
comunicación.
B1.8. Reproducir situacións reais ou
imaxinarias de comunicación potenciando o
desenvolvemento progresivo das habilidades
sociais, a expresión verbal e non verbal, e a
representación de realidades, sentimentos e
emocións.
LCLB1.8.1. Dramatiza e improvisa
situacións reais ou imaxinarias de
comunicación.
C
C
E
C
Bloque 2. Comunicación escrita: ler e escribir
g B2.1. Coñecemento e uso progresivo de técnicas
e estratexias de comprensión escrita.
B2.1. Aplicar diferentes estratexias de lectura LCLB2.1.1. Comprende textos de
diversa índole pondo en práctica
C
C
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
h
l
B2.2. Lectura comprensiva, interpretación e
valoración de textos escritos en relación cos
ámbitos persoal, educativo, social e laboral.
B2.3. Lectura, comprensión, interpretación e
valoración de textos narrativos, descritivos,
instrutivos, expositivos, argumentativos e
dialogados.
comprensiva e crítica de textos diferentes estratexias de lectura e
autoavaliación da súa propia
comprensión en función do
obxectivo e o tipo de texto,
actualizando coñecementos
previos, traballando os erros de
comprensión e construíndo o
significado global do texto.
L
LCLB2.1.2. Localiza, relaciona e
secuencia as informacións
explícitas dos textos.
C
C
L
LCLB2.1.3. Infire a información
relevante dos textos, identificando a
idea principal e as secundarias, e
establecendo relacións entre elas.
C
M
C
C
T
LCLB2.1.4. Constrúe o significado
global dun texto ou de frases do
texto demostrando unha
comprensión plena e detallada
deste.
C
C
L
LCLB2.1.5. Fai conexións entre un
texto e o seu contexto, integrándoo
e avaliándoo criticamente, e
realizando hipóteses sobre el.
C
A
A
LCLB2.1.6. Comprende o
significado de palabras propias do
nivel culto da lingua que incorpora
C
C
L
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
ao seu repertorio léxico, e
recoñecendo a importancia de
enriquecer o seu vocabulario para
expresarse con exactitude e
precisión.
b
e
h
l
B2.1. Coñecemento e uso progresivo de técnicas
e estratexias de comprensión escrita.
B2.2. Lectura comprensiva, interpretación e
valoración de textos escritos en relación cos
ámbitos persoal, educativo, social e laboral.
B2.3. Lectura, comprensión, interpretación e
valoración de textos narrativos, descritivos,
instrutivos, expositivos, argumentativos e
dialogados.
B2.2. Ler, comprender, interpretar e valorar
textos escritos en diferentes soportes e
formatos.
LCLB2.2.1. Recoñece e expresa o
tema, as ideas principais, a
estrutura e a intención comunicativa
de textos escritos propios dos
ámbitos persoal, educativo, social e
laboral, e de relacións con
organizacións, identificando a
tipoloxía textual seleccionada
(narración, exposición, etc.), a
organización do contido e o formato
utilizado.
C
C
L
LCLB2.2.2. Identifica os trazos
diferenciais dos xéneros
xornalísticos informativos e de
opinión (noticias, reportaxes,
editoriais, artigos e columnas,
cartas á dirección, comentarios e
crítica).
C
S
C
LCLB2.2.3. Comprende e explica os
elementos verbais e os non verbais,
e a intención comunicativa dun
texto publicitario procedente dos
medios de comunicación.
C
C
L
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
LCLB2.2.4. Localiza informacións
explícitas nun texto e relaciónaas
entre si e co contexto, secuénciaas
e deduce informacións ou
valoracións implícitas.
C
C
L
LCLB2.2.5. Interpreta o sentido de
palabras, expresións, frases ou
pequenos fragmentos extraídos dun
texto en función do seu sentido
global.
C
C
L
LCLB2.2.6. Interpreta, explica e
deduce a información dada en
esquemas, mapas conceptuais,
diagramas, gráficas, fotografías,
etc.
C
A
A
C
M
C
C
T
g
h
l
B2.4. Actitude progresivamente crítica e reflexiva
ante a lectura.
B2.3. Manifestar unha actitude crítica ante a
lectura de calquera tipo de textos ou obras
literarias a través dunha lectura reflexiva que
permita identificar posturas de acordo ou
desacordo, respectando sempre as opinións
dos demais.
LCLB2.3.1. Identifica e expresa as
posturas de acordo e desacordo
sobre aspectos parciais ou globais
dun texto.
C
C
L
LCLB2.3.2. Elabora a súa propia
interpretación sobre o significado
dun texto.
C
A
A
C
C
L
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
LCLB2.3.3. Respecta as opinións
das demais persoas.
C
S
C
b
e
h
B2.5. Utilización progresivamente autónoma das
bibliotecas e das tecnoloxías da información e da
comunicación como fontes de obtención de
información.
B2.4. Seleccionar os coñecementos que se
obteñan das bibliotecas ou de calquera outra
fonte de información impresa en papel ou
dixital, integrándoos nun proceso de
aprendizaxe continua.
LCLB2.4.1. Utiliza de forma
autónoma diversas fontes de
información, integrando os
coñecementos adquiridos nos seus
discursos orais ou escritos.
C
C
L
LCLB2.4.2. Coñece e manexa
habitualmente dicionarios impresos
ou en versión dixital, dicionarios de
dúbida e irregularidades da lingua,
etc.
C
C
L
C
D
LCLB2.4.3. Coñece o
funcionamento de bibliotecas
(escolares, locais, etc.) e de
bibliotecas dixitais, e é capaz de
solicitar autonomamente libros,
vídeos, etc.
C
C
L
C
A
A
g
e
h
l
B2.6. Coñecemento e uso das técnicas e as
estratexias para a produción de textos escritos:
planificación, obtención de datos, organización da
información, redacción e revisión.
B2.7. Produción de textos escritos e audiovisuais
narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos,
argumentativos e dialogados.
B2.5. Aplicar progresivamente as estratexias
necesarias para producir textos adecuados,
coherentes e cohesionados.
LCLB2.5.1. Aplica técnicas diversas
para planificar os seus escritos
(esquemas, árbores, mapas
conceptuais etc.).
C
C
L
LCLB2.5.2. Redacta borradores de
escritura.
C
C
L
C
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
A
A
LCLB2.5.3. Escribe textos en
diferentes soportes usando o
rexistro adecuado, organizando as
ideas con claridade, enlazando
enunciados en secuencias lineais
cohesionadas, e respectando as
normas gramaticais e ortográficas.
C
C
L
LCLB2.5.4. Revisa o texto en varias
fases para aclarar problemas co
contido (ideas, estrutura, etc.) ou
coa forma (puntuación, ortografía,
gramática e presentación).
C
C
L
C
A
A
LCLB2.5.5. Avalía, utilizando guías,
a súa propia produción escrita e a
dos/das seus/súas compañeiros/as.
C
A
A
LCLB2.5.6. Reescribe textos
propios e alleos aplicando as
propostas de mellora que se
deducen da avaliación da produción
escrita.
C
C
L
h
l
B2.8. Produción de textos escritos e audiovisuais
propios dos ámbitos persoal, educativo, social e
laboral.
B2.6. Escribir textos en relación co ámbito de
uso.
LCLB2.6.1. Redacta con claridade e
corrección textos propios dos
ámbitos persoal, educativo, social e
laboral.
C
C
L
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
LCLB2.6.2. Redacta con claridade e
corrección textos narrativos,
descritivos, instrutivos, expositivos
e argumentativos, adecuándose
aos trazos propios da tipoloxía
seleccionada.
C
C
L
LCLB2.6.3. Utiliza variados
organizadores textuais nos seus
escritos.
C
C
L
LCLB2.6.4. Resume o contido de
calquera tipo de texto, recollendo as
ideas principais con coherencia e
cohesión e expresándoas cun estilo
propio, evitando reproducir
literalmente as palabras do texto.
C
A
A
LCLB2.6.5. Realiza esquemas e
mapas conceptuais que estruturen
o contido dos textos traballados.
C
A
A
LCLB2.6.6. Explica por escrito o
significado dos elementos visuais
que poidan aparecer nos textos
(gráficas, imaxes, etc.).
C
C
L
b
c
g
h
B2.9. Interese pola composición escrita como
fonte de información e aprendizaxe, como forma
de comunicar as experiencias e os coñecementos
propios, e como instrumento de enriquecemento
persoal e profesional.
B2.7. Valorar a importancia da lectura e a
escritura como ferramentas de adquisición das
aprendizaxes e como estímulo do
desenvolvemento persoal.
LCLB2.7.1. Produce textos diversos
recoñecendo na escritura o
instrumento que é capaz de
organizar o seu pensamento.
C
C
L
LCLB2.7.2. Utiliza nos seus escritos C
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
palabras propias do nivel formal da
lingua que incorpora ao seu
repertorio léxico, e recoñece a
importancia de enriquecer o seu
vocabulario para expresarse
oralmente e por escrito con
exactitude e precisión.
C
L
LCLB2.7.3. Valora e incorpora
progresivamente unha actitude
creativa ante a lectura e a escritura.
C
C
E
C
LCLB2.7.4. Coñece e utiliza
ferramentas das tecnoloxías da
información e da comunicación,
participando, intercambiando
opinións, comentando e valorando
escritos alleos, ou escribindo e
dando a coñecer os seus propios.
C
D
Bloque 3. Coñecemento da lingua
a
h
B3.1. Observación, reflexión e explicación dos
valores expresivos e do uso das categorías
gramaticais, con especial atención ao adxectivo,
aos tipos de determinantes e aos pronomes.
B3.1. Recoñecer e explicar os valores
expresivos que adquiren determinadas
categorías gramaticais en relación coa
intención comunicativa do texto onde
aparecen, con especial atención a adxectivos,
determinantes e pronomes.
LCLB3.1.1. Explica os valores
expresivos que adquiren algúns
adxectivos, determinantes e
pronomes en relación coa intención
comunicativa do texto onde
aparecen.
C
C
L
a
h
B3.2. Observación, reflexión e explicación dos
valores expresivos e do uso das formas verbais
en textos con diferente intención comunicativa.
B3.2. Recoñecer e explicar os valores
expresivos que adquiren as formas verbais en
relación coa intención comunicativa do texto
LCLB3.2.1. Recoñece e explica os
valores expresivos que adquiren as
formas verbais en relación coa
C
C
L
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
onde aparecen. intención comunicativa do texto
onde aparecen.
a
b
h
B3.3. Observación, reflexión e explicación do uso
expresivo dos prefixos e sufixos, recoñecendo os
que teñen orixe grega e latina, explicando o
significado que lle achegan á raíz léxica e a súa
capacidade para a formación e a creación de
novas palabras.
B3.3. Recoñecer e explicar o significado dos
principais prefixos e sufixos, e as súas
posibilidades de combinación para crear novas
palabras, identificando os que proceden do
latín e do grego.
LCLB3.3.1. Recoñece os
procedementos para a formación de
palabras novas e explica o valor
significativo dos prefixos e dos
sufixos.
C
C
L
LCLB3.3.2. Forma substantivos,
adxectivos, verbos e adverbios a
partir doutras categorías
gramaticais, utilizando diversos
procedementos lingüísticos.
C
C
L
LCLB3.3.3. Coñece o significado
dos principais prefixos e sufixos de
orixe grecolatina e utilízaos para
deducir o significado de palabras
descoñecidas.
C
A
A
a
h
B3.4. Observación, reflexión e explicación dos
niveis de significado de palabras e expresións no
discurso oral ou escrito.
B3.4. Identificar os niveis de significado de
palabras ou expresións en función da intención
comunicativa do discurso oral ou escrito onde
aparecen.
LCLB3.4.1. Explica todos os valores
expresivos das palabras que
gardan relación coa intención
comunicativa do texto onde
aparecen.
C
C
L
LCLB3.4.2. Explica con precisión o
significado de palabras, e usa a
acepción adecuada en relación ao
contexto en que aparecen.
C
C
L
b B3.5. Manexo de dicionarios e outras fontes de B3.5. Usar correcta e eficazmente os LCLB3.5.1. Utiliza os dicionarios e C
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
e
h
consulta en papel e formato dixital sobre a
normativa e o uso non normativo das palabras, e
interpretación das informacións lingüísticas que
proporcionan os dicionarios da lingua
(gramaticais, semánticas, rexistro e uso).
dicionarios e outras fontes de consulta, tanto
en papel como en formato dixital, para resolver
dúbidas sobre o uso correcto da lingua e para
progresar na aprendizaxe autónoma.
outras fontes de consulta en papel
e formato dixital, resolve
eficazmente as súas dúbidas sobre
o uso correcto da lingua e progresa
na aprendizaxe autónoma.
D
h B3.6. Observación, reflexión e explicación dos
límites sintácticos e semánticos da oración simple
e a composta, das palabras que relacionan os
grupos que forman parte desta e dos seus
elementos constitutivos.
B3.6. Explicar e describir os trazos que
determinan os límites oracionais para
recoñecer a estrutura das oracións compostas.
LCLB3.6.1. Transforma e amplía
oracións simples en oracións
compostas, usando conectores e
outros procedementos de
substitución para evitar repeticións.
C
C
L
LCLB3.6.2. Recoñece a palabra
nuclear que organiza
sintacticamente e semanticamente
un enunciado, así como os
elementos que se agrupan arredor
dela.
C
M
C
C
T
LCLB3.6.3. Recoñece a
equivalencia semántica e funcional
entre o adxectivo, o substantivo e
algúns adverbios con oracións de
relativo, substantivas e adverbiais
respectivamente, transformando e
ampliando adxectivos, substantivos
e adverbios en oracións
subordinadas e inseríndoas como
constituíntes doutra oración.
C
C
L
LCLB3.6.4. Utiliza de forma
autónoma textos da vida cotiá para
C
C
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
a observación, reflexión e
explicación sintáctica.
L
b
h
B3.7. Coñecemento, uso e valoración das normas
ortográficas e gramaticais, recoñecendo o seu
valor social e a necesidade de cinguirse a elas na
escritura para obter unha comunicación eficiente.
B3.7. Aplicar os coñecementos sobre a lingua
para resolver problemas de comprensión e
expresión de textos orais e escritos e para a
revisión progresivamente autónoma dos textos
propios e alleos.
LCLB3.7.1. Revisa os seus
discursos orais e escritos aplicando
correctamente as normas
ortográficas e gramaticais,
recoñecendo o seu valor social para
obter unha comunicación eficiente.
C
C
L
b
g
h
B3.8. Observación, reflexión, explicación e uso
dos trazos característicos que permiten
diferenciar e clasificar os xéneros textuais, con
especial atención aos discursos expositivos e
argumentativos.
B3.8. Identificar e explicar as estruturas dos
xéneros textuais, con especial atención ás
estruturas expositivas e argumentativas, para
utilizalas nas súas producións orais e escritas.
LCLB3.8.1. Identifica e explica as
estruturas dos xéneros textuais, con
especial atención ás expositivas e
argumentativas, e utilízaas nas
propias producións orais e escritas.
C
C
L
LCLB3.8.2. Coñece os elementos
da situación comunicativa que
determinan os usos lingüísticos
(tema, propósito, destinatario,
xénero textual, etc.).
C
S
C
C
C
L
LCLB3.8.3. Describe os trazos
lingüísticos máis sobresalientes de
textos expositivos e
argumentativos, relacionándoos coa
intención comunicativa e o contexto
en que se producen.
C
C
L
LCLB3.8.4. Recoñece nun texto os
procedementos lingüísticos para a
C
C
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
expresión da subxectividade, e
utilízaos nas producións propias.
L
h B3.9. Observación, reflexión e explicación do uso
de conectores textuais e dos principais
mecanismos de referencia interna, tanto
gramaticais (substitucións pronominais) como
léxicos (elipses e substitucións mediante
sinónimos e hiperónimos).
B3.9. Recoñecer en textos de diversa índole e
usar nas producións propias orais e escritas os
conectores textuais e os principais
mecanismos de referencia interna, tanto
gramaticais como léxicos.
LCLB3.9.1. Recoñece e utiliza a
substitución léxica como un
procedemento de cohesión textual.
C
C
L
LCLB3.9.2. Identifica, explica e usa
distintos tipos de conectores de
causa, consecuencia, condición e
hipótese, así como os mecanismos
gramaticais e léxicos de referencia
interna que proporcionan cohesión
a un texto.
C
C
L
a
b
h
B3.10. Coñecemento dos rexistros e dos factores
que inciden no uso da lingua en distintos ámbitos
sociais, e valoración da importancia de utilizar o
rexistro adecuado segundo as condicións da
situación comunicativa.
B3.10. Recoñecer e utilizar os rexistros
lingüísticos en función dos ámbitos sociais,
valorando a importancia de utilizar o rexistro
adecuado a cada momento.
LCLB3.10.1. Recoñece os rexistros
lingüísticos en textos orais ou
escritos en función da intención
comunicativa e do seu uso social.
C
C
L
LCLB3.10.2. Valora a importancia
de utilizar o rexistro adecuado a
cada situación comunicativa, e
aplícao nos seus discursos orais e
escritos.
C
S
C
i
l
B3.11. Participación en proxectos (elaboración de
materiais multimedia, folletos, carteis, recensións
sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen
varias linguas, tanto curriculares como outras
presentes no centro docente, e relacionados cos
elementos transversais, evitando estereotipos
lingüísticos ou culturais.
B3.11. Participar en proxectos (elaboración de
materiais multimedia, folletos, carteis,
recensións sobre libros e películas, etc.) nos
que se utilicen varias linguas, tanto curriculares
como outras presentes no centro docente, e
relacionados cos elementos transversais,
evitando estereotipos lingüísticos ou culturais.
LCLB3.11.1. Participa en proxectos
(elaboración de materiais
multimedia, folletos, carteis,
recensións sobre libros e películas,
obras de teatro, etc.) nos que se
utilizan varias linguas e
relacionados cos elementos
C
C
L
C
A
A
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
transversais, evita estereotipos
lingüísticos ou culturais, e valora as
competencias que posúe como
persoa plurilingüe.
g
h
B3.12. Identificación e progresiva utilización dos
coñecementos sobre as linguas para desenvolver
unha competencia comunicativa integrada.
B3.12. Reflexionar sobre o sistema e as
normas de uso das linguas, mediante a
comparación e a transformación de textos,
enunciados e palabras, e utilizar estes
coñecementos para solucionar problemas de
comprensión e para a produción de textos.
LCLB3.12.1. Utiliza os
coñecementos lingüísticos de
ámbito contextual, textual, oracional
e da palabra desenvolvidos no
curso nunha das linguas, para
mellorar a comprensión e a
produción dos textos traballados en
calquera das outras.
C
A
A
Bloque 4. Educación literaria
h
l
n
c
B4.1. Lectura libre de obras da literatura española
e universal, e da literatura xuvenil, como fonte de
pracer, de enriquecemento persoal e de
coñecemento do mundo, para lograr o
desenvolvemento dos seus propios gustos e
intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.
B4.1. Favorecer a lectura e comprensión de
obras literarias da literatura española e
universal de todos os tempos e da literatura
xuvenil.
LCLB4.1.1. Le e comprende cun
grao crecente de interese e
autonomía obras literarias próximas
aos seus gustos e ás súas
afeccións.
C
C
L
LCLB4.1.2. Valora algunha das
obras de lectura libre, resumindo o
contido, explicando os aspectos
que máis chamaron a súa atención
e o que a lectura lle achegou como
experiencia persoal.
C
C
E
C
LCLB4.1.3. Desenvolve
progresivamente o seu propio
criterio estético perseguindo como
única finalidade o pracer pola
C
SI
E
E
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
lectura.
h
l
n
c
B4.1. Lectura libre de obras da literatura española
e universal, e da literatura xuvenil, como fonte de
pracer, de enriquecemento persoal e de
coñecemento do mundo, para lograr o
desenvolvemento dos seus propios gustos e
intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.
B4.2. Promover a reflexión sobre a conexión
entre a literatura e o resto das artes.
LCLB4.2.1. Desenvolve
progresivamente a capacidade de
reflexión observando, analizando e
explicando a relación existente
entre manifestacións artísticas de
todas as épocas (música, pintura,
cine, etc.).
C
C
L
LCLB4.2.2. Recoñece e comenta o
mantemento ou a evolución de
personaxes-tipo, temas e formas ao
longo dos diversos períodos
histórico-literarios, ata a
actualidade.
C
C
E
C
LCLB4.2.3. Compara textos
literarios e pezas dos medios de
comunicación que respondan a un
mesmo tópico, observando,
analizando e explicando os puntos
de vista segundo o medio, a época
ou a cultura, e valorando e
criticando o que le ou ve.
C
S
C
h
l
n
c
B4.1. Lectura libre de obras da literatura española
e universal, e da literatura xuvenil, como fonte de
pracer, de enriquecemento persoal e de
coñecemento do mundo, para lograr o
desenvolvemento dos seus propios gustos e
intereses literarios, e a súa autonomía de lectura.
B4.3. Fomentar o gusto e o hábito pola lectura
en todas as súas vertentes: como fonte de
acceso ao coñecemento e como instrumento
de lecer e diversión que permite explorar
mundos diferentes aos nosos, reais ou
imaxinarios.
LCLB4.3.1. Fala na clase dos libros
e comparte as súas impresións
cos/coas compañeiros/as.
C
C
L
LCLB4.3.2. Traballa en equipo
determinados aspectos das lecturas
propostas ou seleccionadas polos
C
S
C
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
alumnos, investigando e
experimentando de forma
progresivamente autónoma.
C
SI
E
E
LCLB4.3.3. Le en voz alta,
modulando e adecuando a voz,
apoiándose en elementos da
comunicación non verbal e
potenciando a expresividade verbal.
C
C
L
LCLB4.3.4. Dramatiza fragmentos
literarios breves desenvolvendo
progresivamente a expresión
corporal como manifestación de
sentimentos e emocións,
respectando as producións das
demais persoas.
C
C
E
C
h
l
n
c
B4.2. Aproximación ás obras máis representativas
da literatura española desde o século XVlll aos
nosos días a través da lectura e a explicación de
fragmentos significativos e, de ser o caso, obras
completas. Reflexión e superación de
estereotipos de xénero, clase, crenzas, etc.
B4.4. Comprender textos literarios
representativos desde o século XVlll aos nosos
días, recoñecendo a intención do/da autor/a, o
tema e os trazos propios do xénero ao que
pertence, e relacionando o seu contido co
contexto sociocultural e literario da época, ou
doutras épocas, e expresando a relación con
xuízos persoais razoados.
LCLB4.4.1. Le e comprende unha
selección de textos literarios
representativos da literatura desde
o século XVlll aos nosos días,
identificando o tema, resumindo o
seu contido e interpretando a
linguaxe literaria.
C
C
L
LCLB4.4.2. Expresa a relación
entre o contido da obra, a intención
do/da autor/a e o contexto, e o
mantemento de temas e formas,
emitindo xuízos persoais razoados.
C
A
A
Lingua Castelá e Literatura. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias
clave
h
l
n
B4.3. Redacción de textos de intención literaria a
partir da lectura de textos do século XX, utilizando
as convencións formais do xénero seleccionado e
con intención lúdica e creativa.
B4.5. Redactar textos persoais de intención
literaria seguindo as convencións do xénero,
con intención lúdica e creativa.
LCLB4.5.1. Redacta textos persoais
de intención literaria a partir de
modelos dados, seguindo as
convencións do xénero e con
intención lúdica e creativa.
C
C
L
LCLB4.5.2. Desenvolve o gusto
pola escritura como instrumento de
comunicación capaz de analizar e
regular os seus propios
sentimentos.
C
A
A
e B4.4. Consulta de fontes de información variadas
para a realización de traballos e a cita adecuada
destas.
B4.6. Consultar e citar adecuadamente fontes
de información variadas para realizar un
traballo educativo en soporte impreso ou dixital
sobre un tema do currículo de literatura,
adoptando un punto de vista crítico e persoal,
e utilizando as tecnoloxías da información.
LCLB4.6.1. Consulta e cita
adecuadamente varias fontes de
información para desenvolver por
escrito, con rigor, claridade e
coherencia, un tema relacionado co
currículo de Literatura.
C
C
L
C
D
LCLB4.6.2. Achega nos seus
traballos escritos ou orais
conclusións e puntos de vista
persoais e críticos sobre as obras
literarias, expresándose con rigor,
claridade e coherencia.
C
C
L
C
SI
E
E
LCLB4.6.3. Utiliza recursos
variados das tecnoloxías da
información e da comunicación para
a realización dos seus traballos
educativos.
C
D
4º ESO: Concreción para cada estándar de aprendizaje
BLOQUE 1. COMUNICACIÓN ORAL: ESCOITAR E FALAR (10%)
Estándares de Aprendizaxe TemporalizaciónGrao mínimo de
consecuciónPonderación Instrumentos de
avaliación
LCLB1.1.1. Comprende o sentido global de textos orais
propios dos ámbitos persoal, educativo e laboral,
identificando a información relevante, determinando o
tema e recoñecendo a intención comunicativa do/da
falante.
Todo o curso Adquirido 1,00%
Observación na
aula
Rúbrica
Porfolio
Probas escritas LCLB1.1.2. Anticipa ideas e infire datos do emisor e do
contido do texto, analizando fontes de procedencia non
verbal.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Caderno do alumno
LCLB1.1.3. Retén información relevante e extrae
informacións concretas.Todo o curso Adquirido 0,03%
Caderno do alumno
Probas escritas LCLB1.1.4. Distingue as partes en que se estruturan as
mensaxes orais e a relación entre discurso e contexto. Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na
aula
Probas escritas
LCLB1.1.5. Distingue entre información e opinión en
mensaxes procedentes dos medios de comunicación, e
entre información e persuasión en mensaxes publicitarias
orais, identificando as estratexias de enfatización e
expansión.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na
aula
Probas escritas
LCLB1.1.6. Segue e interpreta instrucións orais. Todo o curso Adquirido 0,03% Observación na aula
LCLB1.2.1. Comprende o sentido global de textos orais de
intención narrativa, descritiva, instrutiva, expositiva e
argumentativa, identificando a estrutura e a información
relevante, determinando o tema e recoñecendo a
intención comunicativa do/da falante.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na
aula
Rúbrica
Porfolio
Probas escritas LCLB1.2.2. Anticipa ideas e infire datos do emisor e do Todo o curso Parcialmente 0,03% Observación na aula
contido do texto, analizando fontes de procedencia non
verbal.adquirido
LCLB1.2.3. Retén información relevante e extrae
informacións concretas.Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.2.4. Interpreta e valora aspectos concretos do
contido de textos narrativos, descritivos, instrutivos,
expositivos e argumentativos, emitindo xuízos razoados e
relacionándoos con conceptos persoais, para xustificar un
punto de vista particular.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.2.5. Utiliza progresivamente os instrumentos
adecuados para localizar o significado de palabras ou
enunciados descoñecidos (demanda axuda, busca en
dicionarios, lembra o contexto en que aparece, etc.).
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.2.6. Resume textos narrativos, descritivos,
expositivos e argumentativos de forma clara, recollendo
as ideas principais e integrando a información en oracións
que se relacionen loxicamente e semanticamente.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.3.1. Escoita, observa e interpreta o sentido global
de debates, coloquios e conversas espontáneas
identificando a información relevante, determinando o
tema e recoñecendo a intención comunicativa e a postura
de cada participante, así como as diferenzas formais e de
contido que regulan os intercambios comunicativos
formais e os espontáneos.
Todo o cursoParcialmente
adquirido0,03%
Observación na
aula
Rúbrica
Porfolio
Probas escritas
LCLB1.3.2. Recoñece e explica as características da
linguaxe conversacional (cooperación, espontaneidade,
economía e subxectividade) nas conversas espontáneas.
Todo o cursoParcialmente
adquirido0,03%
Observación na aula
LCLB1.3.3. Observa e analiza as intervencións
particulares de cada participante nun debate, coloquio ou
conversa espontánea tendo en conta o ton empregado, a
linguaxe que utiliza, o contido e o grao de respecto cara
ás opinións das demais persoas.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.3.4. Identifica o propósito, a tese e os argumentos Todo o curso Parcialmente 0,03% Observación na aula
das persoas participantes en debates, faladoiros e
entrevistas procedentes dos medios de comunicación
audiovisual, valorando de forma crítica aspectos
concretos da súa forma e o seu contido.
adquirido
LCLB1.3.5. Recoñece e asume as regras de interacción,
intervención e cortesía que regulan os debates e calquera
intercambio comunicativo oral.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.4.1. Coñece o proceso de produción de discursos
orais e valora a claridade expositiva, a adecuación, a
coherencia do discurso e a cohesión dos contidos.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.4.2. Recoñece a importancia dos aspectos
prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre, volume, etc.) a
ollada, a colocación, a linguaxe corporal, a xestión de
tempos e o emprego de axudas audiovisuais en calquera
tipo de discurso.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.4.3. Recoñece os erros da produción oral propia e
allea a partir da práctica habitual da avaliación e
autoavaliación, e propón solucións para melloralas.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.5.1. Utiliza e valora a lingua como un medio para
adquirir, procesar e transmitir novos coñecementos, para
expresar ideas e sentimentos, e para regular a conduta.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.6.1. Realiza presentacións orais de forma
individual ou en grupo, planificando o proceso de
oralidade, organizando o contido, consultando fontes de
información diversas, xestionando o tempo e transmitindo
a información de xeito coherente, aproveitando vídeos,
gravacións ou outros soportes dixitais.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na
aula
Rúbrica
Porfolio
Probas escrita
LCLB1.6.2. Realiza intervencións non planificadas, dentro
da aula, analizando e comparando as similitudes e as
diferenzas entre discursos formais e espontáneos.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.6.3. Incorpora progresivamente palabras propias
do nivel formal da lingua nas súas prácticas orais.Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.6.4. Pronuncia con corrección e claridade, Todo o curso Adquirido 0,03% Observación na aula
modulando e adaptando a súa mensaxe á finalidade da
práctica oral.
LCLB1.6.5. Resume oralmente exposicións,
argumentacións, intervencións públicas, etc., recollendo
as ideas principais e integrando a información en oracións
que se relacionen loxicamente e semanticamente.Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na
aula
Rúbrica
Porfolio
Probas escrita LCLB1.6.6. Aplica os coñecementos gramaticais á
avaliación e á mellora da expresión oral, recoñecendo en
exposicións orais propias ou alleas as dificultades
expresivas (incoherencias, repeticións, ambigüidades,
impropiedades léxicas, pobreza e repetición de
conectores etc.).
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na
aula
Rúbrica
Porfolio
Probas escrita
LCLB1.7.1. Coñece, valora e aplica as normas que rexen
a cortesía na comunicación oral.Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.7.2. Analiza criticamente debates e faladoiros
procedentes dos medios de comunicación, recoñecendo
neles a validez dos argumentos e valorando criticamente
a súa forma e o seu contido.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.7.3. Participa activamente nos debates escolares,
respectando as regras de intervención, interacción e
cortesía que os regulan, utilizando unha linguaxe non
discriminatoria.
Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
LCLB1.8.1. Dramatiza e improvisa situacións reais ou
imaxinarias de comunicación. Todo o curso Adquirido 0,03%
Observación na aula
Bloque 2. Comunicación escrita: ler e escribir (20%)
Estándares de Aprendizaxe TemporalizaciónGrao mínimo de
consecuciónPonderación Instrumentos de
avaliación
LCLB2.1.1. Comprende textos de diversa índole pondo en Todo o curso Adquirido 1,7% Observación na
práctica diferentes estratexias de lectura e autoavaliación
da súa propia comprensión en función do obxectivo e o
tipo de texto, actualizando coñecementos previos,
traballando os erros de comprensión e construíndo o
significado global do texto.
aula
Rúbrica
Porfolio
Probas escrita
LCLB2.1.2. Localiza, relaciona e secuencia as
informacións explícitas dos textos.Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na aula/P
robas escrita LCLB2.1.3. Infire a información relevante dos textos,
identificando a idea principal e as secundarias, e
establecendo relacións entre elas.Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
Probas escrita LCLB2.1.4. Constrúe o significado global dun texto ou de
frases do texto demostrando unha comprensión plena e
detallada deste.
Todo o curso Adquirido 1,7%
Probas escrita
LCLB2.1.5. Fai conexións entre un texto e o seu contexto,
integrándoo e avaliándoo criticamente, e realizando
hipóteses sobre el.Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
Probas escrita LCLB2.1.6. Comprende o significado de palabras propias
do nivel culto da lingua que incorpora ao seu repertorio
léxico, e recoñecendo a importancia de enriquecer o seu
vocabulario para expresarse con exactitude e precisión.
Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
Probas escrita
LCLB2.2.1. Recoñece e expresa o tema, as ideas
principais, a estrutura e a intención comunicativa de textos
escritos propios dos ámbitos persoal, educativo, social e
laboral, e de relacións con organizacións, identificando a
tipoloxía textual seleccionada (narración, exposición, etc.),
a organización do contido e o formato utilizado.
Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
Rúbrica
Porfolio
Probas escrita
LCLB2.2.2. Identifica os trazos diferenciais dos xéneros
xornalísticos informativos e de opinión (noticias,
reportaxes, editoriais, artigos e columnas, cartas á
dirección, comentarios e crítica).
Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
Probas escrita
LCLB2.2.3. Comprende e explica os elementos verbais e
os non verbais, e a intención comunicativa dun texto
publicitario procedente dos medios de comunicación.Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
Probas escrita
LCLB2.2.4. Localiza informacións explícitas nun texto e
relaciónaas entre si e co contexto, secuénciaas e deduce
informacións ou valoracións implícitas.Todo o curso
Parcialmente
adquirido1,7%
Observación na
aula
Probas escrita LCLB2.2.5. Interpreta o sentido de palabras, expresións,
frases ou pequenos fragmentos extraídos dun texto en
función do seu sentido global.Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
Probas escrita LCLB2.2.6. Interpreta, explica e deduce a información
dada en esquemas, mapas conceptuais, diagramas,
gráficas, fotografías, etc. Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB2.3.1. Identifica e expresa as posturas de acordo e
desacordo sobre aspectos parciais ou globais dun texto. Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
Probas escrita LCLB2.3.2. Elabora a súa propia interpretación sobre o
significado dun texto.Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
LCLB2.3.3. Respecta as opinións das demais persoas.
Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
LCLB2.4.1. Utiliza de forma autónoma diversas fontes de
información, integrando os coñecementos adquiridos nos
seus discursos orais ou escritos.Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
LCLB2.4.2. Coñece e manexa habitualmente dicionarios
impresos ou en versión dixital, dicionarios de dúbida e
irregularidades da lingua, etc.Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
LCLB2.4.3. Coñece o funcionamento de bibliotecas
(escolares, locais, etc.) e de bibliotecas dixitais, e é capaz
de solicitar autonomamente libros, vídeos, etc. Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
Porfolio
Probas escrita LCLB2.5.1. Aplica técnicas diversas para planificar os
seus escritos (esquemas, árbores, mapas conceptuais
etc.).
Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
LCLB2.5.2. Redacta borradores de escritura.Todo o curso
Parcialmente
adquirido1,7%
Caderno do alumno
LCLB2.5.3. Escribe textos en diferentes soportes usando
o rexistro adecuado, organizando as ideas con claridade,
enlazando enunciados en secuencias lineais
cohesionadas, e respectando as normas gramaticais e
ortográficas.
Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB2.5.4. Revisa o texto en varias fases para aclarar
problemas co contido (ideas, estrutura, etc.) ou coa forma
(puntuación, ortografía, gramática e presentación).Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB2.5.5. Avalía, utilizando guías, a súa propia
produción escrita e a dos/das seus/súas compañeiros/as.Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
LCLB2.5.6. Reescribe textos propios e alleos aplicando as
propostas de mellora que se deducen da avaliación da
produción escrita. Todo o cursoParcialmente
adquirido1,7%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB2.6.1. Redacta con claridade e corrección textos
propios dos ámbitos persoal, educativo, social e laboral.Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB2.6.2. Redacta con claridade e corrección textos
narrativos, descritivos, instrutivos, expositivos e
argumentativos, adecuándose aos trazos propios da
tipoloxía seleccionada.
Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB2.6.3. Utiliza variados organizadores textuais nos
seus escritos. Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
LCLB2.6.4. Resume o contido de calquera tipo de texto,
recollendo as ideas principais con coherencia e cohesión
e expresándoas cun estilo propio, evitando reproducir Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
Observación na
aula
literalmente as palabras do texto.
LCLB2.6.5. Realiza esquemas e mapas conceptuais que
estruturen o contido dos textos traballados. Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
LCLB2.6.6. Explica por escrito o significado dos
elementos visuais que poidan aparecer nos textos
(gráficas, imaxes, etc.).
Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
LCLB2.7.1. Produce textos diversos recoñecendo na
escritura o instrumento que é capaz de organizar o seu
pensamento.
Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
LCLB2.7.2. Utiliza nos seus escritos palabras propias do
nivel formal da lingua que incorpora ao seu repertorio
léxico, e recoñece a importancia de enriquecer o seu
vocabulario para expresarse oralmente e por escrito con
exactitude e precisión.
Todo o curso Adquirido 1,7%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB2.7.3. Valora e incorpora progresivamente unha
actitude creativa ante a lectura e a escritura. Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
LCLB2.7.4. Coñece e utiliza ferramentas das tecnoloxías
da información e da comunicación, participando,
intercambiando opinións, comentando e valorando
escritos alleos, ou escribindo e dando a coñecer os seus
propios.
Todo o curso Adquirido 1,7%
Observación na
aula
Porfolio
Probas escrita
Bloque 3. Coñecemento da lingua (40%)
Estándares de Aprendizaxe TemporalizaciónGrao mínimo de
consecuciónPonderación Instrumentos de
avaliación
LCLB3.1.1. Explica os valores expresivos que adquiren
algúns adxectivos, determinantes e pronomes en relación
coa intención comunicativa do texto onde aparecen. 1ºTrimestre Adquirido 2%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB3.2.1. Recoñece e explica os valores expresivos que
adquiren as formas verbais en relación coa intención Todo o curso Adquirido 2%
Caderno do alumno
Observación na
comunicativa do texto onde aparecen. aula
LCLB3.3.1. Recoñece os procedementos para a
formación de palabras novas e explica o valor significativo
dos prefixos e dos sufixos. 1º Trimestre Adquirido 2%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB3.3.2. Forma substantivos, adxectivos, verbos e
adverbios a partir doutras categorías gramaticais,
utilizando diversos procedementos lingüísticos. 1ºTrimestre Adquirido 2%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB3.3.3. Coñece o significado dos principais prefixos e
sufixos de orixe grecolatina e utilízaos para deducir o
significado de palabras descoñecidas. 1ºTrimestreParcialmente
adquirido0,5%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB3.4.1. Explica todos os valores expresivos das
palabras que gardan relación coa intención comunicativa
do texto onde aparecen. Todo o curso Adquirido 0,5%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB3.4.2. Explica con precisión o significado de
palabras, e usa a acepción adecuada en relación ao
contexto en que aparecen. Todo o curso Adquirido 2%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB3.5.1. Utiliza os dicionarios e outras fontes de
consulta en papel e formato dixital, resolve eficazmente as
súas dúbidas sobre o uso correcto da lingua e progresa
na aprendizaxe autónoma.
Todo o curso Adquirido 2%
Observación na
aula
Porfolio
LCLB3.6.1. Transforma e amplía oracións simples en
oracións compostas, usando conectores e outros
procedementos de substitución para evitar repeticións. 2ºTrimestre Adquirido 2%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB3.6.2. Recoñece a palabra nuclear que organiza
sintacticamente e semanticamente un enunciado, así
como os elementos que se agrupan arredor dela. 2ºTrimestre Adquirido 2%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB3.6.3. Recoñece a equivalencia semántica e
funcional entre o adxectivo, o substantivo e algúns
adverbios con oracións de relativo, substantivas e
adverbiais respectivamente, transformando e ampliando
adxectivos, substantivos e adverbios en oracións
subordinadas e inseríndoas como constituíntes doutra
oración.
2ºTrimestre Adquirido 2%
Caderno do alumno
Observación na
aula
LCLB3.6.4. Utiliza de forma autónoma textos da vida cotiá
para a observación, reflexión e explicación sintáctica. 2ºTrimestre Adquirido 2%Caderno do alumno
LCLB3.7.1. Revisa os seus discursos orais e escritos
aplicando correctamente as normas ortográficas e
gramaticais, recoñecendo o seu valor social para obter
unha comunicación eficiente.
Todo o curso Adquirido 2%
Observación na
aula
LCLB3.8.1. Identifica e explica as estruturas dos xéneros
textuais, con especial atención ás expositivas e
argumentativas, e utilízaas nas propias producións orais e
escritas.Todo o curso Adquirido 2%
Observación na
aula
Caderno do alumno
LCLB3.8.2. Coñece os elementos da situación
comunicativa que determinan os usos lingüísticos (tema,
propósito, destinatario, xénero textual, etc.).
Todo o curso Adquirido 2%
Caderno do alumno
LCLB3.8.3. Describe os trazos lingüísticos máis
sobresalientes de textos expositivos e argumentativos,
relacionándoos coa intención comunicativa e o contexto
en que se producen.
Todo o curso Adquirido 2%
Observación na
aula
Caderno do alumno
LCLB3.8.4. Recoñece nun texto os procedementos
lingüísticos para a expresión da subxectividade, e
Todo o curso Adquirido 0,5% Observación na
aula
utilízaos nas producións propias. Caderno do alumno
LCLB3.9.1. Recoñece e utiliza a substitución léxica como
un procedemento de cohesión textual.Todo o curso Adquirido 2%
Caderno do alumno
LCLB3.9.2. Identifica, explica e usa distintos tipos de
conectores de causa, consecuencia, condición e hipótese,
así como os mecanismos gramaticais e léxicos de
referencia interna que proporcionan cohesión a un texto.
3ºTrimestre Adquirido 2%
Observación na
aula
Caderno do alumno
LCLB3.10.1. Recoñece os rexistros lingüísticos en textos
orais ou escritos en función da intención comunicativa e
do seu uso social. Todo o curso Adquirido 2%
Observación na
aula
Caderno do alumno
LCLB3.10.2. Valora a importancia de utilizar o rexistro
adecuado a cada situación comunicativa, e aplícao nos
seus discursos orais e escritos. Todo o cursoParcialmente
adquirido0,5%
Observación na
aula
Caderno do alumno
LCLB3.11.1. Participa en proxectos (elaboración de
materiais multimedia, folletos, carteis, recensións sobre
libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan
varias linguas e relacionados cos elementos transversais,
evita estereotipos lingüísticos ou culturais, e valora as
competencias que posúe como persoa plurilingüe.
Todo o curso Adquirido 2%
Observación na
aula
Porfolio
Probas escrita
LCLB3.12.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de
ámbito contextual, textual, oracional e da palabra
desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar
a comprensión e a produción dos textos traballados en
calquera das outras.
Todo o curso Adquirido 2%
Observación na
aula
Caderno do alumno
Bloque 4. Educación literaria (30%)
Estándares de Aprendizaxe TemporalizaciónGrao mínimo de
consecuciónPonderación Instrumentos de
avaliación
LCLB4.1.1. Le e comprende cun grao crecente de
interese e autonomía obras literarias próximas aos seus
gustos e ás súas afeccións. Todo o curso Adquirido 2%
Observación na
aula
Caderno do alumno
Probas escritas LCLB4.1.2. Valora algunha das obras de lectura libre,
resumindo o contido, explicando os aspectos que máis
chamaron a súa atención e o que a lectura lle achegou
como experiencia persoal.
Todo o curso Adquirido 2%
Observación na
aula
Caderno do alumno
Probas escritas LCLB4.1.3. Desenvolve progresivamente o seu propio
criterio estético perseguindo como única finalidade o
pracer pola lectura.
Todo o cursoParcialmente
adquirido2%
Probas escritas
LCLB4.2.1. Desenvolve progresivamente a capacidade de
reflexión observando, analizando e explicando a relación
existente entre manifestacións artísticas de todas as
épocas (música, pintura, cine, etc.).
Todo o cursoParcialmende
adquirido1%
Observación na
aula
Caderno do alumno
Probas escritas LCLB4.2.2. Recoñece e comenta o mantemento ou a
evolución de personaxes-tipo, temas e formas ao longo
dos diversos períodos histórico-literarios, ata a
actualidade.
Todo o curso Adquirido 2%
Caderno do alumno
Probas escritas
LCLB4.2.3. Compara textos literarios e pezas dos medios
de comunicación que respondan a un mesmo tópico,
observando, analizando e explicando os puntos de vista
segundo o medio, a época ou a cultura, e valorando e
criticando o que le ou ve.
2º/3ºtrimestreParcialmente
adquirido1%
Caderno do alumno
Probas escritas
LCLB4.3.1. Fala na clase dos libros e comparte as súas
impresións cos/coas compañeiros/as. Todo o curso Adquirido 2%
Observación na
aula
LCLB4.3.2. Traballa en equipo determinados aspectos das lecturas
propostas ou seleccionadas polos alumnos, investigando e
experimentando de forma progresivamente autónoma.
Todo o curso Adquirido 2%
Observación na aula
LCLB4.3.3. Le en voz alta, modulando e adecuando a voz, apoiándose en
elementos da comunicación non verbal e potenciando a expresividade
verbal.
Todo o curso Adquirido 2%
Observación na aula
LCLB4.3.4. Dramatiza fragmentos literarios breves desenvolvendo
progresivamente a expresión corporal como manifestación de sentimentos
e emocións, respectando as producións das demais persoas.
Todo o curso Adquirido 2%
Observación na aula
LCLB4.4.1. Le e comprende unha selección de textos literarios
representativos da literatura desde o século XVlll aos nosos días,
identificando o tema, resumindo o seu contido e interpretando a linguaxe
literaria.
Todo o curso Adquirido 2%
Probas escritas
Observación na aula
LCLB4.4.2. Expresa a relación entre o contido da obra, a intención do/da
autor/a e o contexto, e o mantemento de temas e formas, emitindo xuízos
persoais razoados.Todo o curso Adquirido 2%
Probas escritas
Observación na aula
LCLB4.5.1. Redacta textos persoais de intención literaria
a partir de modelos dados, seguindo as convencións do
xénero e con intención lúdica e creativa.2º/3ºtrimestre
Parcialmente
adquirido1%
Probas escritas
Observación na aula
LCLB4.5.2. Desenvolve o gusto pola escritura como
instrumento de comunicación capaz de analizar e regular
os seus propios sentimentos.Todo o curso Adquirido 2%
Probas escritas
Observación na aula
LCLB4.6.1. Consulta e cita adecuadamente varias fontes
de información para desenvolver por escrito, con rigor,
claridade e coherencia, un tema relacionado co currículo
de Literatura.
Todo o curso Adquirido 2%
Observación na
aula
Porfolio
Probas escrita LCLB4.6.2. Achega nos seus traballos escritos ou orais
conclusións e puntos de vista persoais e críticos sobre as
obras literarias, expresándose con rigor, claridade e
coherencia.
Todo o cursoParcialmente
adquirido1%
Probas escritas
Observación na aula
LCLB4.6.3. Utiliza recursos variados das tecnoloxías da
información e da comunicación para a realización dos
seus traballos educativos. Todo o curso Adquirido 2%
Observación na
aula
Porfolio
1º BACHILLERATO
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar
a
e
g
m
B1.1. Comunicación oral non espontánea no
ámbito educativo: o seu proceso e a
situación comunicativa.
B1.1. Expor oralmente un tema
especializado con rigor e claridade,
documentándose en fontes diversas,
organizando a información mediante
esquemas, seguindo unha orde
preestablecida e utilizando as técnicas
de exposición oral e as tecnoloxías da
información e da comunicación.
LCL1B1.1.1.Realiza
exposicións orais sobre temas
especializados, consultando
fontes de información diversa,
utilizando as tecnoloxías da
información e seguindo unha
orde previamente establecida.
CD
LCL1B1.1.2. Exprésase
oralmente con fluidez, coa
entoación, o ton, timbre e a
velocidade adecuados ás
condicións da situación
comunicativa.
CC
L
LCL1B1.1.3. Axusta a súa
expresión verbal ás condicións
da situación comunicativa
(tema, ámbito discursivo, tipo
de destinatario, etc.)
empregando un léxico preciso e
especializado e evitando o uso
de coloquialismos, retrousos e
palabras comodín.
CS
C
LCL1B1.1.4. Avalía as súas
propias presentacións orais e as
dos/das seus/súas
compañeiros/as, detecta as
CA
A
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
dificultades estruturais e
expresivas, e deseña estratexias
para mellorar as súas prácticas
orais e progresar na aprendizaxe
autónoma.
d
e
g
B1.2. Textos expositivos e argumentativos
orais.
B1.3. Xéneros textuais orais propios do
ámbito educativo.
B1.2. Sintetizar por escrito o contido de
textos orais de carácter expositivo e
argumentativo sobre temas
especializados, conferencias, clases,
charlas, videoconferencias, etc.,
discriminando a información relevante e
accesoria, e utilizando a escoita activa
como un medio de adquisición de
coñecementos.
LCL1B1.2.1. Sintetiza por
escrito textos orais de carácter
expositivo, de temas
especializados e propios do
ámbito educativo,
discriminando a información
relevante.
CC
L
LCL1B1.2.2. Recoñece as
formas de organización do
contido nunha exposición oral
sobre un tema especializado
propio do ámbito educativo ou
de divulgación científica e
cultural, analiza os recursos
verbais e non verbais
empregados polo emisor, e
valóraos en función dos
elementos da situación
comunicativa.
CC
L
LCL1B1.2.3. Escoita de xeito
activo, toma notas e suscita
preguntas coa intención de
aclarar ideas que non
comprendeu nunha exposición
CA
A
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
oral.
d
e
g
B1.4. Comprensión e produción de textos
orais procedentes dos medios de
comunicación social. Recursos.
B1.3. Extraer información de textos
orais e audiovisuais dos medios de
comunicación, recoñecendo a intención
comunicativa, o tema e a estrutura do
contido, identificando os trazos propios
do xénero xornalístico e os recursos
verbais e non verbais utilizados, e
valorando de forma crítica a súa forma e
o seu contido.
LCL1B1.3.1. Recoñece os
trazos propios dos principais
xéneros informativos e de
opinión procedentes dos medios
de comunicación social.
CS
C
LCL1B1.3.2. Analiza os
recursos verbais e non verbais
utilizados polo emisor dun texto
xornalístico oral ou audiovisual,
valorando de forma crítica a súa
forma e o seu contido.
CS
C
Bloque 2. Comunicación escrita: ler e escribir
b
h
B2.1. A comunicación escrita no ámbito
educativo.
B2.2. Comprensión, produción e
organización de textos expositivos escritos
do ámbito educativo.
B2.1. Desenvolver por escrito un tema
do currículo con rigor, claridade e
corrección ortográfica e gramatical,
empregando distintas estruturas
expositivas (comparación, problema-
solución, enumeración, causa-
consecuencia, ordenación cronolóxica,
etc.) e utilizando os recursos expresivos
adecuados ás condicións da situación
comunicativa.
LCL1B2.1.1. Desenvolve por
escrito un tema do currículo con
rigor, claridade e corrección
ortográfica e gramatical.
CC
L
LCL1B2.1.2. Axusta a súa
expresión verbal ás condicións
da situación comunicativa
(tema, ámbito discursivo, tipo
de destinatario, etc.),
empregando un léxico preciso e
especializado, e evitando o uso
de coloquialismos, retrousos e
palabras comodín.
CS
C
LCL1B2.1.3. Avalía as súas CA
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
propias producións escritas e as
dos/das seus/súas
compañeiros/as, recoñecendo as
dificultades estruturais e
expresivas, e deseñando
estratexias para mellorar a súa
redacción e avanzar na
aprendizaxe autónoma.
A
e
g
h
B2.2. Comprensión, produción e
organización de textos expositivos escritos
do ámbito educativo.
B2.2. Sintetizar o contido de textos
expositivos e argumentativos de tema
especializado, discriminando a
información relevante e accesoria, e
utilizando a lectura como un medio de
adquisición de coñecementos.
LCL1B2.2.1. Comprende textos
escritos de carácter expositivo
de tema especializado, propios
do ámbito educativo ou de
divulgación científica e cultural,
e identifica o tema e a estrutura.
CC
L
LCL1B2.2.2. Sintetiza textos de
carácter expositivo, de tema
especializado, propios do
ámbito educativo, distinguindo
as ideas principais e
secundarias.
CM
CC
T
LCL1B2.2.3. Analiza os
recursos verbais e non verbais
presentes nun texto expositivo
de tema especializado e
valóraos en función dos
elementos da situación
comunicativa (intención
comunicativa do/da autor/a,
CS
C
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
tema e xénero textual).
e
g
h
l
B2.3. Comprensión, produción e
organización de textos escritos procedentes
dos medios de comunicación social:
xéneros informativos, e de opinión e
publicidade.
B2.3. Ler, comprender e interpretar
textos xornalísticos e publicitarios de
carácter informativo e de opinión,
recoñecendo a intención comunicativa,
identificando os trazos propios do
xénero e os recursos verbais e non
verbais utilizados, e valorando de forma
crítica a súa forma e o seu contido.
LCL1B2.3.1. Resume o contido
de textos xornalísticos escritos
informativos e de opinión,
discriminando a información
relevante, recoñecendo o tema e
a estrutura do texto, e valorando
de forma crítica a súa forma e o
seu contido.
CC
L
LCL1B2.3.2. Interpreta diversos
anuncios impresos identificando
a información e a persuasión,
recoñecendo os elementos que
utiliza o emisor para seducir o
receptor, valorando criticamente
a súa forma e o seu contido, e
rexeitando as ideas
discriminatorias.
CS
C
b
e
g
h
B2.4. Procedementos para a obtención, o
tratamento e a avaliación da información
procedente de fontes impresas e dixitais.
Educación para o uso, o tratamento e a
produción de información.
B2.4. Realizar traballos de investigación
sobre temas do currículo ou da
actualidade social, científica ou cultural,
planificando a súa realización, obtendo
a información de fontes diversas e
utilizando as tecnoloxías da información
e da comunicación para a súa
realización, a súa avaliación e a súa
mellora.
LCL1B2.4.1. Realiza traballos
de investigación planificando a
súa realización, fixando os seus
propios obxectivos, organizando
a información en función dunha
orde predefinida, revisando o
proceso de escritura para
mellorar o produto final e
chegando a conclusións
persoais.
CA
A
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
LCL1B2.4.2. Utiliza as
tecnoloxías da información e da
comunicación para
documentarse, consultando
fontes diversas e avaliando,
contrastando, seleccionando e
organizando a información
relevante mediante fichas-
resumo.
CD
LCL1B2.4.3. Respecta as
normas de presentación de
traballos escritos (organización
en epígrafes, procedementos de
cita, notas a pé de páxina e
bibliografía).
CC
L
LCL1B2.4.4. Utiliza as
tecnoloxías da información e da
comunicación para a
realización, a avaliación e a
mellora de textos escritos
propios e alleos.
CD
Bloque 3. Coñecemento da lingua
d
e
B3.1. Substantivo: caracterización
morfolóxica, sintáctica e semántica.
B3.2. Adxectivo: caracterización
morfolóxica, sintáctica e semántica.
B3.3. Verbo: flexión verbal; perífrase
B3.1. Aplicar sistematicamente os
coñecementos sobre as categorías
gramaticais na realización,
autoavaliación e mellora dos textos
orais e escritos, tomando conciencia da
importancia do coñecemento gramatical
LCL1B3.1.1. Revisa e mellora
textos orais e escritos propios e
alleos, recoñecendo e
explicando incorreccións de
concordancia, réxime verbal,
ambigüidades semánticas, etc.
CC
L
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
verbal.
B3.4. Pronome: tipoloxía e valores
gramaticais.
B3.5. Determinantes: tipoloxía e usos.
B3.6. Recoñecemento das diferenzas entre
pronomes e determinantes. Relacións
gramaticais.
B3.7. Adverbio: tipoloxía e valores
gramaticais.
B3.8. Preposicións, conxuncións e
interxeccións: tipoloxía e valores
gramaticais.
para o uso correcto da lingua. LCL1B3.1.2. Utiliza a
terminoloxía gramatical
adecuada para a explicación
lingüística dos textos.
CC
L
e B3.1. Substantivo: caracterización
morfolóxica, sintáctica e semántica.
B3.2. Adxectivo: caracterización
morfolóxica, sintáctica e semántica.
B3.3. Verbo: flexión verbal; perífrase
verbal.
B3.4. Pronome: tipoloxía e valores
gramaticais.
B3.5. Determinantes: tipoloxía e usos.
B3.6. Recoñecemento das diferenzas entre
pronomes e determinantes. Relacións
gramaticais.
B3.7. Adverbio: tipoloxía e valores
gramaticais.
B3.8. Preposicións, conxuncións e
interxeccións: tipoloxía e valores
B3.2. Recoñecer e identificar os trazos
característicos das categorías
gramaticais (substantivo, adxectivo,
verbo, pronomes, artigos e
determinantes), e explicar os seus usos e
valores nos textos.
LCL1B3.2.1. Identifica e
explica os usos e valores do
substantivo nun texto, en
relación coa intención
comunicativa do emisor e a
tipoloxía textual seleccionada,
así como con outros
compoñentes da situación
comunicativa (audiencia e
contexto).
CC
L
LCL1B3.2.2. Identifica e
explica os usos e os valores do
adxectivo nun texto, en relación
coa intención comunicativa do
emisor e a tipoloxía textual
seleccionada, así como con
outros compoñentes da situación
CC
L
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
gramaticais. comunicativa (audiencia e
contexto).
LCL1B3.2.3. Identifica e
explica os usos e valores do
verbo nun texto, en relación coa
intención comunicativa do
emisor e a tipoloxía textual
seleccionada, así como con
outros compoñentes da situación
comunicativa (audiencia e
contexto).
CC
L
LCL1B3.2.4. Identifica e
explica os usos e valores dos
pronomes nun texto, en relación
coa intención comunicativa do
emisor e a tipoloxía textual
seleccionada, así como con
outros compoñentes da situación
comunicativa (audiencia e
contexto).
CC
L
LCL1B3.2.5. Identifica e
explica os usos e valores do
artigo determinado e do
indeterminado, e de calquera
tipo de determinantes, en
relación coa súa presenza ou
ausencia coa intención
comunicativa do emisor e a
tipoloxía textual seleccionada,
CC
L
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
así como con outros
compoñentes da situación
comunicativa (audiencia e
contexto).
b
d
e
B3.9. Observación, reflexión e explicación
das estruturas sintácticas simples e
complexas. Conexións lóxicas e semánticas
nos textos.
B3.3. Aplicar progresivamente os
coñecementos sobre estruturas
sintácticas dos enunciados para a
realización, autoavaliación e mellora de
textos orais e escritos, tomando
conciencia da importancia do
coñecemento gramatical para o uso
correcto da lingua.
LCL1B3.3.1. Recoñece a
estrutura sintáctica da oración
simple, explicando a relación
entre os grupos de palabras.
CC
L
LCL1B3.3.2. Recoñece as
oracións activas, pasivas,
impersoais e medias,
contrastando as diferenzas entre
elas en función da intención
comunicativa do texto en que
aparecen.
CC
L
LCL1B3.3.3. Recoñece e
explica o funcionamento das
oracións subordinadas
substantivas en relación co
verbo da oración principal.
CC
L
LCL1B3.3.4. Recoñece e
explica o funcionamento das
oracións subordinadas de
relativo, identificando o
antecedente que modifican.
CC
L
LCL1B3.3.5. Enriquece os seus
textos orais e escritos
incorporando progresivamente
CC
L
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
estruturas sintácticas variadas e
aplicando os coñecementos
adquiridos para a revisión e a
mellora destes.
e B3.10. Observación, reflexión e explicación
das formas de organización textual.
B3.4. Recoñecer os trazos propios das
tipoloxías textuais identificando a súa
estrutura e os trazos lingüísticos máis
importantes en relación coa intención
comunicativa.
LCL1B3.4.1. Recoñece e
explica os trazos estruturais e
lingüísticos dos textos
narrativos, descritivos,
expositivos e argumentativos.
CC
EC
LCL1B3.4.2. Analiza e explica
os trazos formais dun texto nos
planos morfosintáctico, léxico-
semántico e pragmático-textual,
relacionando o seu emprego coa
intención comunicativa do
emisor e o resto de condicións
da situación comunicativa.
CC
L
d
e
B3.11. Recoñecemento e explicación das
propiedades textuais. Os seus
procedementos. Modalidade.
B3.5. Aplicar os coñecementos
adquiridos para a elaboración de
discursos orais ou escritos con adecuada
coherencia e cohesión.
LCL1B3.5.1. Incorpora os
procedementos de cohesión
textual na súa propia produción
oral e escrita.
CC
L
LCL1B3.5.2. Identifica, analiza
e interpreta as formas
gramaticais que fan referencia
ao contexto temporal e espacial,
e aos participantes na
comunicación.
CC
L
LCL1B3.5.3. Valora os recursos CS
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
expresivos empregados polo
emisor dun texto en función da
súa intención comunicativa e do
resto dos elementos da situación
comunicativa, diferenciando e
explicando as marcas de
obxectividade e de
subxectividade, e os
procedementos gramaticais de
inclusión do emisor no texto.
C
b
e
g
B3.12. Procedementos para a obtención, o
tratamento e a avaliación da información
procedente de fontes impresas e dixitais.
Educación para o uso, o tratamento e a
produción de información.
B3.6. Coñecer e manexar fontes de
información impresa ou dixital para
resolver dúbidas sobre o uso correcto da
lingua e avanzar na aprendizaxe
autónoma.
LCL1B3.6.1. Coñece e consulta
fontes de información impresa
ou dixital para resolver dúbidas
sobre o uso correcto da lingua e
para avanzar na aprendizaxe
autónoma.
CD
e
h
n
B3.13. Coñecemento e explicación da
pluralidade lingüística de España. As súas
orixes históricas.
B3.7. Coñecer a orixe e a evolución das
linguas de España e as súas principais
variedades dialectais, recoñecendo e
explicando os seus trazos característicos
en manifestacións orais e escritas, e
valorando a diversidade lingüística
como parte do patrimonio cultural do
noso país.
LCL1B3.7.1. Explica, a partir
dun texto, a orixe e a evolución
das linguas de España, así como
as súas principais variedades
dialectais, e valora a diversidade
lingüística como parte do noso
patrimonio cultural.
CS
C
a
c
d
e
B3.14. Recoñecemento e explicación das
variedades funcionais da lingua.
B3.8. Recoñecer os usos sociais e
funcionais da lingua, amosando interese
por ampliar o seu propio repertorio
verbal e evitar os prexuízos e
LCL1B3.8.1. Selecciona o
léxico e as expresións
adecuadas en contextos
comunicativos que esixen un
uso formal da lingua, evitando o
CC
L
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
estereotipos lingüísticos. uso de coloquialismos,
imprecisións ou expresións
clixé.
LCL1B3.8.2. Explica, a partir
dos textos, a influencia do
medio social no uso da lingua, e
identifica e rexeita os
estereotipos lingüísticos que
supoñen unha valoración
pexorativa cara ás persoas
usuarias da lingua.
CS
C
i
l
B3.15. Participación en proxectos
(elaboración de materiais multimedia,
folletos, carteis, recensións sobre libros e
películas, etc.) nos que se utilicen varias
linguas, tanto curriculares como outras
presentes no centro, e relacionados cos
elementos transversais, evitando
estereotipos lingüísticos ou culturais.
B3.9. Participar en proxectos
(elaboración de materiais multimedia,
folletos, carteis, recensións sobre libros
e películas, etc.) nos que se utilicen
varias linguas, tanto curriculares como
outras presentes no centro, e
relacionados cos elementos transversais,
evitando estereotipos lingüísticos ou
culturais.
LCL1B3.9.1. Participa en
proxectos (elaboración de
materiais multimedia, folletos,
carteis, recensións sobre libros e
películas, obras de teatro, etc.)
nos que se utilizan varias
linguas e relacionados cos
elementos transversais, evita
estereotipos lingüísticos ou
culturais, e valora as
competencias que posúe como
persoa plurilingüe.
CC
L
CA
A
g
h
B3.16. Identificación e progresiva
utilización dos coñecementos sobre as
linguas para desenvolver unha competencia
comunicativa integrada.
B3.10. Reflexionar sobre o sistema e as
normas de uso das linguas, mediante a
comparación e a transformación de
textos, enunciados e palabras, e utilizar
estes coñecementos para solucionar
problemas de comprensión e para a
LCL1B3.10.1. Utiliza os
coñecementos lingüísticos de
ámbito contextual, textual,
oracional e da palabra,
desenvolvidos no curso nunha
das linguas, para mellorar a
CA
A
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
produción de textos. comprensión e a produción dos
textos traballados en calquera
das outras.
Bloque 4. Educación literaria
d
i
B4.1. Estudo das obras máis representativas
da literatura española desde a Idade Media
ata o século XlX, a través da lectura e a
análise de fragmentos e obras significativas.
B4.1. Realizar o estudo das obras máis
representativas da literatura española
desde a Idade Media ata o século XlX a
través da lectura e a análise de
fragmentos e obras significativas.
LCL1B4.1.1. Le e analiza
fragmentos e obras
significativas desde a Idade
Media ao século XIX.
CC
EC
d
h
i
c
B4.2. Análise de fragmentos ou obras
completas significativas desde a Idade
Media ao século XlX, identificando as súas
características temáticas e formais en
relación co contexto, o movemento, o
xénero ao que pertence e a obra do/da
autora, e constatando a evolución histórica
de temas e formas.
B4.3. Desenvolvemento da autonomía de
lectura e aprecio pola literatura como fonte
de pracer e de coñecemento doutros
mundos, tempos e culturas.
B4.2. Ler e analizar fragmentos ou
obras completas significativas desde a
Idade Media ao século XlX,
identificando as súas características
temáticas e formais en relación co
contexto, o movemento, o xénero ao
que pertence e a obra do/da autor/a, e
constatando a evolución histórica de
temas e formas.
LCL1B4.2.1. Identifica as
características temáticas e
formais en relación co contexto,
o movemento e o xénero ao que
pertence e a obra do/da autor/a.
CA
A
LCL1B4.2.2. Compara textos de
diferentes épocas e constata a
evolución de temas e formas.
CC
EC
d
h
i
m
B4.3. Desenvolvemento da autonomía
lectora e aprecio pola literatura como fonte
de pracer e de coñecemento doutros
mundos, tempos e culturas.
B4.4. Interpretación crítica de fragmentos
ou obras significativas desde a Idade Media
ao século XlX, detectando as ideas que
B4.3. Interpretar criticamente
fragmentos ou obras significativas
desde a Idade Media ao século XlX,
detectando as ideas que manifestan a
relación da obra co seu contexto
histórico, artístico e cultural.
LCL1B4.3.1. Interpreta
criticamente fragmentos ou
obras significativas desde a
Idade Media ao século XIX.
CC
EC
LCL1B4.3.2. Detecta as ideas
que manifestan a relación da
obra co seu contexto histórico,
CC
EC
Lingua Castelá e Literatura I. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
manifestan a relación da obra co seu
contexto histórico, artístico e cultural.
Reflexión e superación de estereotipos de
xénero, clase, crenzas, etc.
artístico e cultural.
d
g
h
B4.5. Planificación e elaboración de
traballos educativo escritos ou
presentacións sobre a literatura desde a
Idade Media ata o século XlX, obtendo a
información de fontes diversas e achegando
un xuízo crítico persoal e argumentado con
rigor.
B4.6. Composición de textos escritos con
intención literaria e conciencia de estilo.
B4.4. Planificar e elaborar textos de
intención literaria, traballos de
investigación escritos ou presentacións
sobre temas, obras ou autores/as da
literatura desde a Idade Media ata o
século XlX, obtendo a información de
fontes diversas e achegando un xuízo
crítico persoal e argumentado con rigor.
LCL1B4.4.1. Planifica a
elaboración de traballos de
investigación escritos ou
presentacións sobre temas,
obras ou autores/as da literatura
desde a Idade Media ata o
século XIX.
CSI
EE
LCL1B4.4.2. Obtén a
información de fontes diversas.
CD
LCL1B4.4.3. Argumenta con
rigor o seu propio xuízo crítico.
CC
L
1º BACHILLERATO: Concreción para cada estándar de aprendizaje
Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar (10%)
Estándares de aprendizaxe Temporalización Grao mínimo de
consecución
Ponderación
10%
Instrumentos de
avaliación●Realiza exposicións orais sobre temas especializados,
consultando fontes de información diversa, utilizando as
tecnoloxías da información e seguindo unha orde previamente
establecida.
Todo o curso Adquirido
1,5%
Observación na
aula
Rúbricas para
avaliar a
exposición oral
●Exprésase oralmente con fluidez, coa entonación, o ton,timbre
e a velocidade adecuados ás condicións da situación
comunicativa.
Todo o curso Adquirido
1%
Os mesmos
●Axusta a súa expresión verbal ás condicións da situación
comunicativa empregando un léxico precisoe evitando o uso de
coloquialismos.
Todo o curso Adquirido
1%
Os mesmos
●Avalía as súas propias presentacións e as dos/das seus/súas
compañeiros/as e deseña estratexias para mellorar as súas
prácticas orais e progresar na aprendizaxe autónoma.
Todo o curso Adquirido
1,5%
Os mesmos
● Sintetiza por escrito textos orais de carácter expositivo e
argumentativo, de temas especializados e propios do ámbito
educativo.
Todo o curso Adquirido
1%
Rúbricas
Libreta do alumno
Portfolio
Probas de
comprensión oral●Recoñece as formas de organización de contido nunha
exposición oral sobre un tema especializado propio do ámbito
educativo ou de divulgación científica e cultural, analiza os
Todo o curso Adquirido
1%
Os mesmos
recursos verbais e non verbais empregados polo emisor.
●Escoita de xeito activo, toma notas e suscita preguntas coa
intención de aclarar ideas que non comprendeu nunha
exposición oral.
Todo o curso Adquirido
1%
Observación na
aula
● Recoñece os trazos propios dos principais xéneros
informativos de opinión procedentes dos medios de
comunicación social.
T
o
Adquirido
1%
Rúbricas
Libreta do alumno
Proba de
comprensión oral
● Analiza os recursos verbais e non verbais utilizados polo
emisor dun texto xornalístico oral ou audiovisual, valorando de
forma crítica o seu contido.
T
o
Adquirido
1%
Observación na
aula
Rúbricas
Proba de
comprensión oral
Bloque 2. Comunicación escrita: ler e escribir
Estándares de aprendizaxe
● Desenvolve por escrito un tema do currículo con rigor,
claridade e corrección gramatical e ortográfica.
T
eT
oGrao de consecución
Adquirido
Ponderación
(20%)
2%
Instrumentos de
avaliación
Probas
escritas
Rúbricas de
avaliación de
textos escritos
Portfolio● Axusta a súa expresión verbal ás condicións da situación
comunicativa, empregando un léxico preciso e especializado e
evitando o uso de coloquialismos, retrousos e palabras comodín.
T
o
Adquirido
1%
Os mesmos
● Avalía as súas propias producións escritas e as dos seus
compañeiros/as, recoñecendo as dificultades estructurais e
expresivas e deseñando estratexias para mellorar a súa
redacción e avanzar na aprendizaxe autónoma.
T
o
Adquirido
1%
Rúbricas
● Comprende textos escritos de carácter expositivo e
argumentativo de tema especializado, propios do ámbito
educativo ou de divulgación científica e cultural, e identifica o
tema e a estrutura.
T
o
Adquirido
2%
Probas escritas
Rúbricas
● Sintetiza textos de carácter expositivo e argumentativo de
tema especializado, propios do ámbito educativo, distinguindo
as ideas principais das secundarias.
T
o
Adquirido
2%
Probas escritas
Rúbricas
Caderno do
alumno
● Analiza os recursos verbais e non verbais presentes nun texto
expositivo e argumentativo de tema especializado e valóraos en
función dos elementos da situación comunicativa (intención,
tema e xénero textual).
T
o
Adquirido
2%
Observación na
aula
Probas escritas e
orais
● Resume o contido de textos xornalísticos escritos
informativos e de opinión, discriminando a información
relevante, recoñecendo o tema e a estructura do texto, e
valorando críticamente a súa forma e o seu contido.
T
o
Adquirido
2%
Caderno do
alumno
Portfolio
Probas escritas
● Interpreta diversos anuncios impresos identificando a
información e a persuasión, recoñecendo os elementos que
utiliza o emisor para seducir ó receptor, valorando críticamente
a súa forma e contido.
T
o
Adquirido
1%
Caderno do
alumno
Portfolio
Probas escritas
● Realiza traballos de investigación planificando a súa T
o
Adquirido Rúbricas
realización , fixando os seus propios obxectivos, organizando a
información e revisando o proceso de escritura para mellorar o
produto final e chegando a conclusións persoais. 1%
Portfolio
● Utiliza as tecnoloxías da información e da comunicación para
documentarse, consultando fontes diversas e avaliando,
contrastando seleccionando e organizando a información para
mellorar o produto final e chegando a conclusións persoais.
T
o
Adquirido
2%
Rúbricas
● Respecta as normas de presentación de traballos escritos
(organización en epígrafes, procedementos de cita, notas á pé de
páxina e bibliografía).
T
o
Adquirido 2% Rúbricas
Portfolio
● Utiliza as tecnoloxías da información e da comunicación para
a realización, a avaliación e a mellora de textos escritos propios
e alleos.
T
o
Adquirido 2% Rúbricas
BLOQUE·3:COÑECEMENTO DE LINGUA
Estándares de aprendizaxe
T
eGrao mínimo de consecución Ponderación
40%
Instrumentos de
avaliación● Revisa e mellora textos orais e escritos propios e alleos,
recoñecendo e explicando incorreccións de concordancia,
réxime verbal, ambigüidades semánticas, etc.
T
o
Adquirido
2%
Probas escritas
Libreta do alumno
Portfolio
● Utiliza a terminoloxía gramatical adecuada para a explicación
lingüística dos textos.
T
o
Adquirido
2%
Probas escritas
Libreta do alumno
Portfolio
● Identifica e explica os usos e valores do substantivo nun
texto, en relación coa intención comunicativa do emisor e a
tipoloxía textual seleccionada, así como con outros
compoñentes da situación comunicativa (audiencia e contexto).
T
o
Parcialmente adquirido
2%
Probas escritas
Libreta do alumno
Rúbricas
● Identifica e explica os usos e os valores do adxectivo nun T
o
Parcialmente adquirido Os mesmos
texto, en relación coa intención comunicativa do emisor e a
tipoloxía textual seleccionada, así como con outros
compoñentes da situación comunicativa. 2%
● Identifica e explica os usos e valores do verbo nun texto, en
relación coa intención comunicativa do emisor e tipoloxía
textual seleccionada, así como con outros compoñentes da
situación comunicativa.
T
o
Parcialmente adquirido 2% Os mesmos
● Identifica e explica os usos e valores de determinantes e
pronomes nun texto, en relación coa intención comunicativa do
emisor e a tipoloxía textual seleccionada, así como con outros
compoñentes da situación comunicativa.
T
o
Parcialmente adquirido 2% Os mesmos
● Identifica e explica os usos e valores de adverbios,
preposicións e conxuncións nun texto.
T
o
Parcialmente adquirido 1% Os mesmos
● Recoñece a estrutura sintáctica da oración simple, explicando
a relación entre os grupos de palabras.
o
d
Adquirido
2%
Probas escritas
Caderno do
alumno
Rúbricas● Recoñece as oracións activas, pasivas e impersoais,
contrastando as diferenzas entre elas en función da intención
comunicativa do texto en que aparecen.
T
o
Adquirido 2% Os mesmos
● Recoñece e explica o funcionamento das oracións
subordinadas substantivas en relación co verbo da oración
principal.
T
o
Parcialmente adquirido
1%
Os mesmos
● Recoñece e explica o funcionamento das oracións
subordinadas de relativo, identificando o antecedente que
modifican.
T
o
Parcialmente adquirido 1% Os mesmos
● Enriquece os seus textos orais e escritos incorporando
progresivamente estruturas sintácticas variadas e aplicando os
coñecementos adquiridos para a revisión e mellora destes.
T
o
Adquirido 2% Probas escritas
Caderno do
alumno
Portfolio
● Recoñece e explica os trazos estruturais e lingüísticos dos
textos narrativos, descritivos, expositivos e argumentativos.
T
o
Adquirido Probas escritas
Caderno do
2% alumno
Rúbricas● Analiza e explica os trazos formais dun texto nos planos
morfosintáctico, léxico-semántico e pragmático-textual,
relacionando o seu emprego coa intención comunicativa do
emisor e o resto de condicións da situación comunicativa.
T
o
Parcialmente adquirido
1%
Os mesmos
● Incorpora os procedementos de cohesión textual na súa propia
produción oral e escrita.
T
o
Adquirido
2%
Probas escritas
Caderno do
alumno
Portfolio● Identifica, analiza e interpreta as formas gramaticais que fan
referencia ao contexto temporal e espacial e aos participantes na
comunicación.
T
o
Parcialmente adquirido
2%
Probas escritas
Caderno do
alumno● Valora os recursos expresivos empregados polo emisor dun
texto en función da súa intención e situación comunicativa,
diferenciando e explicando as marcas de obxectividade e
subxectividade, e os procedementos gramaticais de inclusión do
emisor no texto.
T
o
Parcialmente adquirido
2%
Os mesmos
● Coñece e consulta fontes de información impresa ou dixital
para resolver dúbidas sobre o uso correcto da lingua e para
avanzar na aprendizaxe autónoma.
T
o
Parcialmente adquirido
2%
Observación na
aula
● Explica, a partir dun texto, a orixe e evolución das linguas de
España, así como as súas principais variedades dialectais, e
valora a diversidade lingüística como parte do noso patrimonio
cultural.
3
ª
Parcialmente adquirido
2%
Probas escritas
Caderno do
alumno
Portfolio● Selecciona o léxico e as expresións adecuadas en contextos
comunicativos que esixen un uso formal da lingua, evitando
coloquialismos, imprecisións ou expresións clixé.
T
o
Adquirido
2%
Observación na
aula
Caderno do
alumno
Portfolio
Probas escritas● Explica, a partir dos textos, a influencia do medio social no T
o
Adquirido Os mesmos
uso da lingua, e identifica e rexeita os estereotipos lingüísticos
que supoñen unha valoración pexorativa.
1%
● Participa en proxectos nos que se utilizan varias linguas e
relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos
lingüísticos ou culturais, e valora as competencias que posúe
como persoa plurilingüe.
T
o
Adquirido
2%
Portfolio
Probas
escritas
● Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual,
textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha
das linguas, para mellorar a comprensión e a produción dos
textos traballados en calquera das outras.
T
o
Adquirido
1%
Observación na
aula
Portfolio
Bloque 4. Educación literaria(30%)
Estándares de aprendizaxe
T
e
Grao de consecución
Ponderación
30%
Instrumentos de
avaliación● Le e analiza fragmentos e obras significativas desde a Idade Media ao século
XIX.
T
o
Adquirido 4% - Probas de lectura
● Identifica as características temáticas e formais en relación co contexto, o
movemento e o xénero ao que pertence a obra do autor.
T
o
Adquirido 4% Probas escritas
Caderno do alumno
● Compara textos de diferentes épocas e constata a evolución de temas e
formas.
T
o
Parcialmente adquirido 2% Os mesmos
● Interpreta críticamente fragmentos ou obras significativas desde a Idade
Media ao século XIX.
T
o
Adquirido 4% Probas escritas
Portfolio
● Detecta as ideas que manifestan a relación da obra co seu contexto histórico,
artístico e cultural.
T
o
Adquirido 4% Os mesmos
● Planifica a elaboración de traballos de investigación escritos ou presentacións
sobre temas, obras ou autores da literatura desde a Idade Media ata o século
XIX.
T
o
Adquirido 4% Portfolio
● Obtén a información de fontes diversas. T
o
Adquirido 4% Portfolio
● Argumenta con rigor o seu propio xuízo crítico. T
o
Adquirido 4% Portfolio
Probas escritas
·
1º BACHILLERATO (Literatura Universal)
Literatura Universal. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe
Bloque 1. Procesos e estratexias
h
i
l
n
B1.1. Lectura e comentario de fragmentos, antoloxías e
obras completas significativas da literatura universal.
B1.1. Ler, comprender, analizar e comentar obras breves,
fragmentos ou obras completas significativas de distintas
épocas, interpretando o seu contido de acordo cos
coñecementos adquiridos sobre temas e formas literarias, así
como sobre períodos e os/as autores/as significativos/as.
LUB1.1.1. Le fragmentos significativos ou textos
completos de obras da literatura universal,
identificando algúns elementos, mitos ou
arquetipos creados pola literatura e que chegaron
a converterse en puntos de referencia da cultura
universal.
LUB1.1.2. Interpreta obras ou fragmentos
representativos de distintas épocas, situándoas
no seu contexto histórico, social e cultural,
identificando a presenza de determinados temas
e motivos, e recoñecendo as características do
xénero e do movemento en que se inscriben, así
como os trazos máis salientables do estilo
literario.
Literatura Universal. 1º de bacharelato
Estándares de aprendizaxe
c
h
i
l
n
B1.2. Relacións entre obras literarias e o resto das artes. B1.2. Interpretar obras narrativas, líricas e dramáticas da
literatura universal nomeadamente significativas,
relacionando a súa forma e o seu contido coas ideas
estéticas dominantes do momento en que se escribiron, e
coas transformacións artísticas e históricas producidas no
resto das artes.
LUB1.2.1. Interpreta determinadas obras
narrativas, líricas e dramáticas da literatura
universal nomeadamente significativas e
relaciónaas coas ideas estéticas dominantes do
momento en que se escribiron, analizando as
vinculacións entre elas e comparando a súa
forma de expresión.
LUB1.2.2. Establece relacións significativas entre
a literatura e o resto das artes, interpretando de
Literatura Universal. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe
xeito crítico algunhas obras ou fragmentos
significativos adaptados a outras manifestacións
artísticas, analizando as relacións, as similitudes
e as diferenzas entre diferentes linguaxes
expresivas.
LUB1.3.1. Comenta textos literarios de diferentes
épocas e describe a evolución de determinados
temas e formas creados pola literatura.
LUB1.3.2. Recoñece o valor permanente destes
temas e formas da literatura noutras
manifestacións artísticas da cultura universal.
LUB1.4.1. Compara textos literarios da literatura
universal e textos das literaturas galega e
española da mesma época, e recoñece as
influencias mutuas e o mantemento de
determinados temas e formas.
Bloque 2. Os grandes períodos e movementos da literatura universal
h
l
n
B2.1. Da Antigüidade á Idade Media: As
mitoloxías e a orixe da literatura.
B2.2. Renacemento e Clasicismo:
Os cambios do mundo e a nova visión do
home durante o Renacemento.
A lírica do amor: o petrarquismo. Orixes: a
poesía trovadoresca e o Dolce Stil Nuovo. A
innovación do Cancioneiro de Petrarca.
Lectura e comentario dunha antoloxía lírica
B2.1. Ler, comprender e analizar obras breves,
fragmentos ou obras completas, significativas de
distintas épocas, interpretando o seu contido de
acordo cos coñecementos adquiridos sobre
temas e formas literarias, así como sobre
períodos e autores/as significativos/as.
LUB2.1.1. Le e analiza textos literarios
universais de distintas épocas,
interpretando o seu contido de acordo
cos coñecementos adquiridos sobre
temas e formas literarias, así como
sobre períodos e autores/as
significativos/as.
LUB2.2.1. Realiza traballos críticos
sobre unha obra lida na súa integridade,
Literatura Universal. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe
e dalgún conto da época.
A narración en prosa: Boccaccio.
Teatro clásico europeo. O teatro isabelino en
Inglaterra. Comenzo do mito de Fausto
dentro da literatura. Lectura e comentario
dunha obra de teatro clásico. Observación
das relacións existentes entre as obras de
teatro clásicas e as obras de diferentes
xéneros musicais e cinematográficos que
xurdiorn a partir delas.
B2.3. O Século das Luces:
O desenvolvemento do espíritu crítico: a
Ilustración. A Enciclopedia. A prosa
ilustrada.
A novela europea no século XVIIl. Os
herdeiros de Cervantes e da picaresca
española na literatura inglesa.
Lectura comentada dalguna novela europea
da prosa ilustrada e dalgún fragmento de
novela inglesa dso século XVlll.
B2.4. O movemento romántico:
A revolución romántica: conciencia histórica e
novo sentido da ciencia.
O Romanticismo e a súa conciencia de
movemento literario. Precursores: Goethe.
relacionándoa co seu contexto histórico,
social e literario e, de ser o caso, co
significado e a relevancia do/da autor/a
na época ou na historia da literatura, e
consultando fontes de información
diversas.
LUB2.3.1. Realiza presentacións orais
ou escritas planificadas integrando
coñecementos literarios e lectura, cunha
correcta estruturación do contido,
argumentación coherente e clara das
propias opinións, consulta e cita de
fontes, selección de información
relevante e utilización do rexistro
apropiado e da terminoloxía literaria
necesaria.
Literatura Universal. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe
A poesía romántica e a novela histórica.
Lectura e comentario dunha antoloxía de
poetas románticos europeos e dalgún
fragmento de novela histórica.
Observación das relacións existentes entre as
obras literarias do romanticismo e as obras
de diferentes xéneros musicais (sinfonías,
poemas sinfónicos, lieder, óperas),
cinematográficos e teatrais que xurdiron a
partir delas.
B2.5. A segunda mitade do século XlX:
Da narrativa romántica ao Realismo en
Europa. Literatura e sociedade. Evolución
dos temas e as técnicas narrativas do
Realismo. Principais novelistas europeos do
século XIX. Lectura e comentario dunha
antoloxía de fragmentos de novelas
realistas.
O nacemento da gran literatura
norteamericana (1830-1890). Da
experiencia vital á literatura. O renacemento
do conto. Lectura e comentario dalgúns
contos da segunda mitade do século XlX.
O arranque dla modernidade poética: de
Baudelaire ao Simbolismo. Lectura dunha
Literatura Universal. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe
antoloxía de poesía simbolista.
A renovación do teatro europeo: un novo
teatro e unhas novas formas de
pensamento. Lectura e comentario dunha
obra.
Observación das relacións existentes entre as
obras literarias deste período e as obras de
diferentes xéneros musicais,
cinematográficos e teatrais que xurdiron a
partir delas.
B2.6. Os novos enfoques da literatura no século
XX e as transformacións dos xéneros literarios:
A crise do pensamento decimonónico e a
cultura de fin de século. A quebra da orde
europea: a crise de 1914. As innovacións
filosóficas, científicas e técnicas e a súa
influencia na creación literaria.
A consolidación dunha nova forma de escribir
na novela. Estudo das técnicas narrativas.
Lectura dunha novela corta, dalgún relato
e/ou dalgún conto representativo deste
período.
As vangardas europeas. O surrealismo.
Lectura dunha antoloxía de poesía
vangardista.
Literatura Universal. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe
A culminación da gran literatura americana. A
xeración perdida.
O teatro do absurdo e do compromiso. Lectura
dalgunha obra representativa destas
correntes dramáticas.
Observación das relacións existentes entre as
obras desta época e as obras de diferentes
xéneros musicais, cinematográficos e
teatrais que xudiron a partir delas.
LUB2.3.2. Explica oralmente ou por
escrito os cambios significativos na
concepción da literatura e dos xéneros
literarios, en relación co conxunto de
circunstancias históricas, sociais e
culturais, e establecendo relacións entre
a literatura e o resto das artes.
LUB2.3.3. Valora oralmente ou por
escrito unha obra literaria, recoñecendo
a lectura como unha fonte de
enriquecemento da propia personalidade
e como un medio para profundar na
comprensión do mundo interior e da
sociedade.
·
1º BACHILLERATO: LITERATURA UNIVERSAL Concreción para cada estándar de aprendizaje
BLOQUE 1. PROCESOS E ESTRATEXIAS(50%)
Estándares de aprendizaxe
e competencias clave
Grao mínimo de consecución Ponderación Temporalización
-Le fragmentos significativos ou textos
completos de obras da literatura
universal, identificando algúns
elementos, mitos ou arquetipos creados
pola literatura e que chegaron a
converterse en puntos de referencia da
cultura universal. (CSC, CCEC)
Adquirido
5%
Todas as avaliacións
-Interpreta obras ou fragmentos
representativos de distintas épocas,
situándoas no seu contexto histórico,
social e cultural, identificando a
presenza de determinados temas e
motivos, e recoñecendo as
características do xénero e do
movemento en que se inscriben, así
como os trazos máis salientables do
estilo literario. (CSC, CCEC, CAA)
Parcialmente adquirido
5%
-Interpreta determinadas obras
narrativas, líricas e dramáticas da
literatura universal nomeadamente
significativas e relaciónaas coas ideas
estéticas dominantes do momento en
que se escribiron, analizando as
vinculacións entre elas e comparando a
súa forma de expresión. (CCL, CSC)
Adquirido
10%
-Establece relacións significativas entre
a literatura e o resto das artes,
interpretando de xeito crítico algunhas
obras ou fragmentos significativos
adaptados a outras manifestacións
artísticas, analizando as relacións, as
similitudes e as diferenzas entre
diferentes linguaxes expresivas. (CCL,
CCEC)
Adquirido 10%
-Comenta textos literarios de diferentes
épocas e describe a evolución de
determinados temas e formas creados
pola literatura. (CCL, CSC)
Parcialmente adquirido 5%
-Recoñece o valor permanente destes
temas e formas da literatura noutras
manifestacións artísticas da cultura
universal. (CSC, CCEC)
Parcialmente adquirido 5%
Compara textos literarios da literatura
universal e textos das literaturas galega e
española da mesma época, e recoñece as
influencias mutuas e o mantemento de
determinados temas e formas. (CCL,
CSC)
Parcialmente adquirido 10%
BLOQUE 2.GRANDES PERIODOS E MOVEMENTOS DA LITERATURA UNIVERSAL (50%)
Le e analiza textos literarios universais
de distintas épocas, interpretando o seu
contido de acordo cos coñecementos
adquiridos sobre temas e formas
literarias, así como sobre períodos e
Parcialmente adquirido 10%
autores/as significativos/as. (CCL, CSC)
Primeiro Trimestre:
A literatura da Antigüidade ao
século XVII
Segundo Trimestre:
A literatura nos séculos XVIII e
XIX
Terceiro Trimestre:
A literatura contemporánea
Realiza traballos críticos sobre unha
obra lida na súa integridade,
relacionándoa co seu contexto histórico,
social e literario e, de ser o caso, co
significado e a relevancia do/da autor/a
na época ou na historia da literatura, e
consultando fontes de información
diversas. (CD, CCEC)
Parcialmente adquirido 10%
Realiza presentacións orais ou escritas
planificadas integrando coñecementos
literarios e lectura, cunha correcta
estruturación do contido, argumentación
coherente e clara das propias opinións,
consulta e cita de fontes, selección de
información relevante e utilización do
rexistro apropiado e da terminoloxía
literaria necesaria. (CCL, CD)
Parcialmente adquirido 10%
Explica oralmente ou por escrito os
cambios significativos na concepción da
literatura e dos xéneros literarios, en
relación co conxunto de circunstancias
históricas, sociais e culturais, e
establecendo relacións entre a literatura
e o resto das artes. (CCL, CCEC)
Parcialmente adquirido
Adquirido
10%
10%
Valora oralmente ou por escrito unha
obra literaria, recoñecendo a lectura
como unha fonte de enriquecemento da
propia personalidade e como un medio
para profundar na comprensión do
mundo e da sociedade.
2º BACHILLERATO.
Lingua Castelá e Literatura II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar
h B1.1. Comunicación oral non espontánea nos
ámbitos educativo, xornalístico, profesional e
empresarial. A súa caracterización.
B1.1. Escoitar de forma activa e analizar
textos orais argumentativos e expositivos
procedentes dos ámbitos educativo,
xornalístico, profesional e empresarial,
identificando os trazos propios do seu
xénero, relacionando os aspectos formais
do texto coa intención comunicativa do
emisor e co resto dos factores da situación
comunicativa.
LCL2B1.1.1. Recoñece as formas de
organización do contido nunha
argumentación oral, analizando os
recursos verbais e non verbais
empregados polo emisor e
valorándoos en función dos
elementos da situación comunicativa.
CC
L
LCL2B1.1.2. Analiza os recursos
verbais e non verbais presentes en
textos orais argumentativos e
expositivos procedentes dos ámbitos
educativo, xornalístico, profesional e
empresarial, relacionando os
aspectos formais e expresivos coa
intención do emisor, o xénero textual
e o resto dos elementos da situación
comunicativa.
CC
L
d
e
g
B1.1. Comunicación oral non espontánea nos
ámbitos educativo, xornalístico, profesional e
empresarial. A súa caracterización.
B1.2. Sintetizar o contido de textos
expositivos e argumentativos orais do
ámbito educativo (conferencias e mesas
redondas), diferenciando a información
relevante e accesoria, e utilizando a escoita
activa como un medio de adquisición de
coñecementos.
LCL2B1.2.1. Sintetiza por escrito o
contido de textos orais
argumentativos e expositivos
procedentes dos ámbitos educativo,
xornalístico, profesional ou
empresarial, discriminando a
información relevante.
CA
A
d
e
B1.2. Comprensión e produción de textos orais
procedentes dos medios de comunicación social:
B1.3. Extraer información de textos orais
xornalísticos e publicitarios procedentes dos
LCL2B1.3.1. Interpreta diversos
anuncios sonoros e audiovisuais,
CS
C
Lingua Castelá e Literatura II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
g xéneros informativos e de opinión. Publicidade. medios de comunicación social,
recoñecendo a intención comunicativa, o
tema, a estrutura e o contido, identificando
os trazos propios do xénero xornalístico e
os recursos verbais e non verbais utilizados,
e valorando de forma crítica a súa forma e o
seu contido.
identificando a información e a
persuasión, recoñecendo os
elementos que utiliza o emisor para
seducir o receptor, valorando
criticamente a súa forma e o seu
contido, e rexeitando as ideas
discriminatorias.
a
b
c
d
e
g
h
m
B1.3. Presentación oral: planificación,
documentación, avaliación e mellora.
B1.4. Realizar unha presentación educativa
oral sobre un tema controvertido,
contrapondo puntos de vista enfrontados,
defendendo unha opinión persoal con
argumentos convincentes e utilizando as
tecnoloxías da información e da
comunicación para a súa realización,
avaliación e mellora.
LCL2B1.4.1. Planifica, realiza e avalía
presentacións educativas orais de
forma individual ou en grupo sobre un
tema polémico de carácter educativo
ou da actualidade social, científica ou
cultural, analizando posturas
enfrontadas e defendendo unha
opinión propia mediante argumentos
convincentes.
CC
L
CS
C
LCL2B1.4.2. Compila información e
apoios audiovisuais ou gráficos,
consultando fontes de información
diversa e utilizando correctamente os
procedementos de cita.
CD
LCL2B1.4.3. Clasifica e estrutura a
información obtida, elaborando un
guión da presentación.
C
M
CC
T
LCL2B1.4.4. Exprésase oralmente
con claridade, precisión e corrección,
axustando a súa actuación verbal e
CC
L
Lingua Castelá e Literatura II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
non verbal ás condicións da situación
comunicativa, e utilizando os recursos
expresivos propios do rexistro formal.
LCL2B1.4.5. Avalía as súas
presentacións orais e as dos/das
seus/súas compañeiros/as,
detectando as dificultades estruturais
e expresivas, e deseñando
estratexias para mellorar as súas
prácticas orais e progresar na
aprendizaxe autónoma.
CA
A
Bloque 2. Comunicación escrita: ler e escribir
h
l
B2.1. Comunicación escrita nos ámbitos
educativo, xornalístico, profesional e empresarial:
elementos; xéneros textuais.
B2.2. Análise e comentario de textos escritos do
ámbito educativo.
B2.1. Comprender e producir textos
expositivos e argumentativos propios dos
ámbitos educativo, xornalístico, profesional
ou empresarial, identificando a intención do
emisor, resumindo o seu contido,
diferenciando a idea principal e explicando o
modo de organización.
LCL2B2.1.1. Comprende o sentido
global de textos escritos de carácter
expositivo e argumentativo propios
dos ámbitos educativo, xornalístico,
profesional ou empresarial,
identificando a intención comunicativa
do emisor e a súa idea principal.
CC
L
LCL2B2.1.2. Sintetiza textos de
carácter expositivo e argumentativo
propios dos ámbitos educativo,
xornalístico, profesional ou
empresarial, diferenciando as ideas
principais e as secundarias.
CA
A
LCL2B2.1.3. Analiza a estrutura de
textos expositivos e argumentativos
procedentes dos ámbitos educativo,
CC
L
Lingua Castelá e Literatura II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
xornalístico, profesional ou
empresarial, identificando os tipos de
conectores e organizadores da
información textual.
LCL2B2.1.4. Produce textos
expositivos e argumentativos propios
usando o rexistro adecuado á
intención comunicativa, organizando
os enunciados en secuencias lineais
cohesionadas e respectando as
normas ortográficas e gramaticais, e
revisa a súa produción escrita para
mellorala.
CC
L
b
h
l
B2.3. Planificación, realización, revisión e mellora
de textos escritos de diferentes ámbitos sociais e
educativos.
B2.2. Escribir textos expositivos e
argumentativos propios do ámbito educativo
con rigor, claridade e corrección,
empregando argumentos adecuados e
convincentes, e axustando a súa expresión
á intención comunicativa e ao resto das
condicións da situación comunicativa.
LCL2B2.2.1. Desenvolve por escrito
un tema do currículo con rigor,
claridade e corrección ortográfica e
gramatical, aplicando os
coñecementos gramaticais e
pragmáticos, para mellorar a
expresión escrita.
CC
L
LCL2B2.2.2. Nas súas producións
escritas axusta a súa expresión ás
condicións da situación comunicativa
(tema, ámbito discursivo, tipo de
destinatario, xénero textual, etc),
empregando os recursos expresivos
propios do rexistro formal e evitando
o uso de coloquialismos.
CC
L
Lingua Castelá e Literatura II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
LCL2B2.2.3. Avalía as súas propias
producións escritas e as dos/das
seus/súas compañeiros/as,
recoñecendo as dificultades
estruturais e expresivas, recorrendo a
obras de consulta tanto impresas
como dixitais para a súa corrección, e
deseñando estratexias para mellorar
a súa redacción e avanzar na
aprendizaxe autónoma.
CA
A
b
e
h
B2.3. Planificación, realización, revisión e mellora
de textos escritos de diferentes ámbitos sociais e
educativos.
B2.3. Realizar traballos educativos
individuais ou en grupo sobre temas
polémicos do currículo ou da actualidade
social, científica ou cultural, planificando a
súa realización, contrastando opinións
enfrontadas, defendendo unha opinión
persoal e utilizando as tecnoloxías da
información e da comunicación para a súa
realización, avaliación e mellora.
LCL2B2.3.1. Realiza traballos
educativos individuais e en grupo
sobre un tema controvertido do
currículo ou da actualidade social,
cultural ou científica, planificando a
súa realización, fixando os seus
propios obxectivos, contrastando
posturas enfrontadas, e organizando
e defendendo unha opinión propia
mediante distintos tipos de
argumentos.
CS
IE
E
LCL2B2.3.2. Utiliza as tecnoloxías da
información e da comunicación para
documentarse, consultando fontes
diversas, avaliando, contrastando,
seleccionando e organizando a
información relevante mediante
fichas-resumo.
CD
Lingua Castelá e Literatura II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
LCL2B2.3.3. Respecta as normas de
presentación de traballos escritos:
organización en epígrafes,
procedementos de cita, notas a pé de
páxina, bibliografía…
CC
L
b
e
g
h
B2.1. Comunicación escrita nos ámbitos
educativo, xornalístico, profesional e empresarial:
elementos; xéneros textuais.
B2.2. Análise e comentario de textos escritos do
ámbito educativo.
B2.4. Analizar textos escritos
argumentativos e expositivos propios dos
ámbitos educativo, xornalístico, profesional
ou empresarial, identificando os seus trazos
formais característicos e relacionando as
súas características expresivas coa
intención comunicativa e co resto dos
elementos da situación comunicativa.
LCL2B2.4.1. Describe os trazos
morfosintácticos, léxico-semánticos e
pragmático-textuais presentes nun
texto expositivo ou argumentativo
procedente dos ámbitos educativo,
xornalístico, profesional ou
empresarial, utilizando a terminoloxía
gramatical adecuada e pondo de
manifesto a súa relación coa
intención comunicativa do emisor e
cos trazos propios do xénero textual.
CC
L
LCL2B2.4.2. Recoñece, describe e
utiliza os recursos gramaticais
(substitución pronominal, uso
reiterado de determinadas estruturas
sintácticas, correlación temporal, etc.)
e léxico-semánticos (substitución por
sinónimos, hipónimos e hiperónimos,
reiteracións léxicas, etc.) que
proporcionan cohesión aos textos
escritos.
CC
L
LCL2B2.4.3. Recoñece e explica os
procedementos de cita (estilo directo,
CC
L
Lingua Castelá e Literatura II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
indirecto ou indirecto libre, e cita
encuberta) presentes en textos
expositivos e argumentativos, así
como a súa función no texto.
Bloque 3. Coñecemento da lingua
d
e
B3.1. Análise e explicación do léxico castelán e
dos procedementos de formación.
B3.1. Recoñecer e explicar o proceso de
formación das palabras en español,
aplicando os coñecementos adquiridos para
a mellora, a comprensión e o
enriquecemento do vocabulario activo.
LCL2B3.1.1. Explica os
procedementos de formación das
palabras diferenciando entre raíz e
afixos, e explicando o seu significado.
CC
L
LCL2B3.1.2. Recoñece e explica a
procedencia grecolatina de grande
parte do léxico español e valora o seu
coñecemento para a dedución do
significado de palabras descoñecidas.
CA
A
e B3.2. Substantivo: caracterización morfolóxica,
sintáctica e semántica.
B3.3. Adxectivo: caracterización morfolóxica,
sintáctica e semántica.
B3.4. Verbo: flexión verbal; perífrase verbal.
B3.5. Pronome: tipoloxía e valores gramaticais.
B3.6. Determinantes: tipoloxía e usos.
B3.7. Recoñecemento das diferenzas entre
pronomes e determinantes: relacións gramaticais.
B3.8. Adverbio: tipoloxía e valores gramaticais.
B3.9. Preposicións, conxuncións e interxeccións:
tipoloxía e valores gramaticais.
B3.2. Recoñecer e identificar os trazos
característicos das categorías gramaticais, e
explicar os seus usos e valores nos textos.
LCL2B3.2.1. Identifica e explica os
usos e os valores das categorías
gramaticais, en relación coa intención
comunicativa do emisor, coa tipoloxía
textual seleccionada e con outros
compoñentes da situación
comunicativa (audiencia e contexto).
CC
L
LCL2B3.2.2. Selecciona o léxico e a
terminoloxía adecuados en contextos
comunicativos que esixen un uso
formal e especializado da lingua,
evitando o uso de coloquialismos,
imprecisións ou expresións clixé.
CS
C
Lingua Castelá e Literatura II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
d
e
B3.10. Observación, reflexión e explicación do
significado das palabras. Denotación e
connotación.
B3.3. Identificar e explicar os niveis de
significado das palabras ou expresións en
función da intención comunicativa do
discurso oral ou escrito en que aparecen.
LCL2B3.3.1. Explica con propiedade
o significado de palabras ou
expresións, diferenciando o seu uso
denotativo e connotativo, e
relacionándoo coa intención
comunicativa do emisor.
CC
L
LCL2B3.3.2. Recoñece, analiza e
interpreta as relacións semánticas
entre as palabras (sinonimia,
antonimia, hiperonimia, polisemia e
homonimia) como procedemento de
cohesión textual.
CC
L
d
e
B3.11. Observación, reflexión e explicación das
estruturas sintácticas simples e complexas.
Conexións lóxicas e semánticas nos textos.
B3.4. Observar, reflexionar e explicar as
estruturas sintácticas dun texto, sinalando
as conexións lóxicas e semánticas que se
establecen entre elas.
LCL2B3.4.1. Recoñece as estruturas
sintácticas e explica a relación
funcional e de significado que
establecen co verbo da oración
principal, empregando a terminoloxía
gramatical adecuada.
CC
L
d
e
B3.11. Observación, reflexión e explicación das
estruturas sintácticas simples e complexas.
Conexións lóxicas e semánticas nos textos.
B3.12. Observación, reflexión e explicación das
formas de organización textual de textos
procedentes de diferentes ámbitos.
Intertextualidade.
B3.5. Aplicar os coñecementos sobre
estruturas sintácticas dos enunciados para a
realización, a autoavaliación e a mellora de
textos orais e escritos, tomando conciencia
da importancia do coñecemento gramatical
para o uso correcto da lingua.
LCL2B3.5.1. Enriquece os seus
textos orais e escritos incorporando
estruturas sintácticas variadas e
aplicando os coñecementos
adquiridos para a revisión e a mellora
destes.
CC
L
LCL2B3.5.2. Aplica os coñecementos
adquiridos sobre as estruturas
sintácticas dos enunciados para a
realización, autoavaliación e mellora
CS
IE
E
Lingua Castelá e Literatura II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
dos propios textos orais e escritos,
tomando conciencia da importancia
do coñecemento gramatical para o
uso correcto da lingua.
d
e
m
B3.13. Identificación e uso dos recursos
expresivos que marcan a obxectividade e a
subxectividade.
B3.14. Observación, reflexión e explicación da
deíxe temporal, espacial e persoal.
B3.6. Aplicar os coñecementos sobre o
funcionamento da lingua á comprensión, á
análise e ao comentario de textos de distinto
tipo procedentes dos ámbitos educativo,
xornalístico, profesional e empresarial,
relacionando os usos lingüísticos (marcas
de obxectividade e subxectividade;
referencias deícticas temporais, espaciais e
persoais, e procedementos de cita) coa
intención comunicativa do emisor e o resto
dos elementos da situación comunicativa.
LCL2B3.6.1. Recoñece, analiza e
explica as características lingüísticas
e os recursos expresivos de textos
procedentes dos ámbitos educativo,
xornalístico, profesional e
empresarial, relacionando os usos
lingüísticos coa intención
comunicativa do emisor e o resto dos
elementos da situación comunicativa,
e utilizando a análise para afondar na
comprensión do texto.
CC
L
LCL2B3.6.2. Aplica os coñecementos
sobre o funcionamento da lingua á
comprensión, á análise e ao
comentario de textos de distinto tipo
procedentes dos ámbitos educativo,
xornalístico, profesional e
empresarial, relacionando os usos
lingüísticos (marcas de obxectividade
e subxectividade; referencias
deícticas temporais, espaciais e
persoais, e procedementos de cita)
coa intención comunicativa do emisor
e o resto dos elementos da situación
comunicativa.
CS
IE
E
Lingua Castelá e Literatura II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
LCL2B3.6.3. Recoñece e explica os
procedementos de inclusión do
emisor e do receptor no texto.
CC
L
LCL2B3.6.4. Recoñece e explica as
referencias deícticas, temporais,
espaciais e persoais nos textos.
CC
L
LCL2B3.6.5. Recoñece, explica e
utiliza os procedementos de cita.
CC
L
LCL2B3.6.6. Revisa textos escritos
propios e alleos, recoñecendo e
explicando as súas incorreccións
(concordancias, réxime verbal,
ambigüidades sintácticas,
coloquialismos, etc.), con criterios
gramaticais e terminoloxía apropiada,
co obxecto de mellorar a expresión
escrita e avanzar na aprendizaxe
autónoma.
CA
A
e B3.12. Observación, reflexión e explicación das
formas de organización textual de textos
procedentes de diferentes ámbitos.
Intertextualidade.
B3.13. Identificación e uso dos recursos
expresivos que marcan a obxectividade e a
subxectividade.
B3.14. Observación, reflexión e explicación da
deíxe temporal, espacial e persoal.
B3.7. Explicar a forma de organización
interna dos textos expositivos e
argumentativos.
LCL2B3.7.1. Recoñece, explica e
utiliza en textos propios e alleos as
formas de estruturar os textos
expositivos e argumentativos.
CC
L
Lingua Castelá e Literatura II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
b
d
e
B3.12. Observación, reflexión e explicación das
formas de organización textual de textos
procedentes de diferentes ámbitos.
Intertextualidade.
B3.8. Reflexionar sobre a relación entre os
procesos de produción e recepción dun
texto, recoñecendo a importancia que para
a súa comprensión teñen os coñecementos
previos que se posúen a partir de lecturas
anteriores que se relacionan con el.
LCL2B3.8.1. Expresa as súas
experiencias de lectura de obras de
diferente tipo, xénero, etc., e as súas
experiencias persoais en relación co
novo texto, para chegar a unha mellor
comprensión e interpretación deste.
CC
L
a
e
h
B3.15. Coñecemento e explicación do español
actual. O español na rede. Situación do español
no mundo. O español de América.
B3.9. Coñecer a situación do español no
mundo, as súas orixes históricas e os seus
trazos característicos, e valor as súas
variantes.
LCL2B3.9.1. Coñece a situación
actual da lingua española no mundo
diferenciando os usos específicos da
lingua no ámbito dixital.
CS
C
LCL2B3.9.2. Coñece as orixes
históricas do español en América e as
súas principais áreas xeográficas,
recoñecendo nun texto oral ou escrito
algúns dos trazos característicos e
valorando as súas variantes.
CS
C
i
l
B3.16. Participación en proxectos (elaboración de
materiais multimedia, folletos, carteis, recensións
sobre libros e películas, etc.) nos que se utilicen
varias linguas, tanto curriculares como outras
presentes no centro docente, e relacionados cos
elementos transversais, evitando estereotipos
lingüísticos ou culturais.
B3.10. Participar en proxectos (elaboración
de materiais multimedia, folletos, carteis,
recensións sobre libros e películas, etc.) nos
que se utilicen varias linguas, tanto
curriculares como outras presentes no
centro docente, e relacionados cos
elementos transversais, evitando
estereotipos lingüísticos ou culturais.
LCL2B3.10.1. Participa en proxectos
(elaboración de materiais multimedia,
folletos, carteis, recensións sobre
libros e películas, obras de teatro,
etc.) nos que se utilizan varias linguas
e relacionados cos elementos
transversais, evita estereotipos
lingüísticos ou culturais, e valora as
competencias que posúe como
persoa plurilingüe.
CC
L
CA
A
g
h
B3.17. Identificación e progresiva utilización dos
coñecementos sobre as linguas para desenvolver
B3.11. Reflexionar sobre o sistema e as
normas de uso das linguas, mediante a
LCL2B3.11.1. Utiliza os
coñecementos lingüísticos de ámbito
CA
A
Lingua Castelá e Literatura II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
unha competencia comunicativa integrada. comparación e a transformación de textos,
enunciados e palabras, e utilizar estes
coñecementos para solucionar problemas
de comprensión e para a produción de
textos.
contextual, textual, oracional e da
palabra desenvolvidos no curso
nunha das linguas, para mellorar a
comprensión e a produción dos textos
traballados en calquera das outras.
Bloque 4. Educación literaria
d
h
i
B4.1. Estudo cronolóxico das obras máis
representativas da literatura en español do século
XX ata os nosos días.
B4.1. Coñecer os aspectos temáticos e
formais dos principais movementos literarios
do século XX ata os nosos días, así como
os autores e obras máis significativos.
LCL2B4.1.1. Desenvolve por escrito
con coherencia e corrección as
características temáticas e formais
dos principais movementos do século
XX ata os nosos días, mencionando
os autores e obras máis
representativas.
CC
EC
d
h
i
c
B4.2. Análise de fragmentos ou obras
significativas do século XX ata os nosos días.
B4.2. Ler e analizar textos literarios
representativos da historia da literatura do
século XX ata os nosos días, identificando
as características temáticas e formais, en
relación co contexto, o movemento, o
xénero ao que pertence e a obra do/da
autor/a, e constatando a evolución histórica
de temas e formas.
LCL2B4.2.1. Analiza fragmentos
literarios ou, de ser o caso, de obras
completas do século XX ata os nosos
días, relacionando o contido e as
formas de expresión coa traxectoria e
o estilo do/da seu/súa autor/a, o seu
xénero e o movemento literario ao
que pertence.
CC
EC
LCL2B4.2.2. Compara textos de
diferentes épocas, e describe a
evolución de temas e formas.
CC
EC
d
h
i
B4.3. Interpretación crítica de fragmentos ou
obras significativas do século XX ata os nosos
días. Reflexión e superación de estereotipos de
xénero, clase, crenzas, etc.
B4.3. Interpretar de xeito crítico fragmentos
ou obras da literatura do século XX ata os
nosos días, recoñecendo as ideas que
manifestan a relación da obra co seu
LCL2B4.3.1. Interpreta de xeito crítico
fragmentos ou obras completas
significativos da literatura do século
XX ata os nosos días, recoñecendo
CS
C
Lingua Castelá e Literatura II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxeCompetencias
clave
m contexto histórico, artístico e cultural. as ideas que manifestan a relación da
obra co seu contexto histórico,
artístico e cultural.
g B4.4. Planificación e elaboración de traballos
educativos escritos ou presentacións sobre
temas, obras ou autores/as da literatura do século
XX ata os nosos días.
B4.4. Desenvolver por escrito un tema da
historia da literatura do século XX ata os
nosos días, expondo as ideas con rigor,
claridade e coherencia, e achegando unha
visión persoal.
LCL2B4.4.1. Desenvolve por escrito
un tema da historia da literatura do
século XX ata os nosos días,
expondo as ideas con rigor, claridade,
coherencia e corrección, e
achegando unha visión persoal.
CC
L
g B4.4. Planificación e elaboración de traballos
educativos escritos ou presentacións sobre
temas, obras ou autores da literatura do século
XX ata os nosos días.
B4.5. Elaborar un traballo de carácter
educativo en soporte impreso ou dixital
sobre un tema do currículo de literatura
consultando fontes diversas, adoptando un
punto de vista crítico e persoal, e utilizando
as tecnoloxías da información.
LCL2B4.5.1. Le textos informativos en
papel ou en formato dixital sobre un
tema do currículo de literatura do
século XX ata os nosos días,
extraendo a información relevante
para ampliar coñecementos sobre o
tema.
CA
A
2º BACHILLERATO: Concreción para cada estándar de aprendizaje
Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar (10%)
Estándares de aprendizaxe TemporalizaciónGrao mínimo de
consecución
Ponderación
10%
Instrumentos de
avaliación
LCL2B1.1.1. Recoñece as formas de organización do contido nunha argumentación
oral, analizando os recursos verbais e non verbais empregados polo emisor e
valorándoos en función dos elementos da situación comunicativa.
Todo o curso Adquirido 1,5%
➢ Probas de
comprensión
oral
➢ Observación
na aula
➢ Caderno do
alumno
➢ Rúbricas
➢ Portfolio
LCL2B1.1.2. Analiza os recursos verbais e non verbais presentes en textos orais
argumentativos e expositivos procedentes dos ámbitos educativo, xornalístico,
profesional e empresarial, relacionando os aspectos formais e expresivos coa
intención do emisor, o xénero textual e o resto dos elementos da situación
comunicativa.
Todo o cursoAdquirido
1%
LCL2B1.2.1. Sintetiza por escrito o contido de textos orais argumentativos e
expositivos procedentes dos ámbitos educativo, xornalístico, profesional ou
empresarial, discriminando a información relevante.
Todo o curso Adquirido 1,5%
LCL2B1.3.1. Interpreta diversos anuncios sonoros e audiovisuais, identificando a
información e a persuasión, recoñecendo os elementos que utiliza o emisor para
seducir o receptor, valorando criticamente a súa forma e o seu contido, e rexeitando
as ideas discriminatorias.
Todo o curso Parcialmente adquirido 1%
LCL2B1.4.1. Planifica, realiza e avalía presentacións educativas orais de forma
individual ou en grupo sobre un tema polémico de carácter educativo ou da
actualidade social, científica ou cultural, analizando posturas enfrontadas e
defendendo unha opinión propia mediante argumentos convincentes.
Todo o curso Parcialmente adquirido 1%
LCL2B1.4.2. Compila información e apoios audiovisuais ou gráficos, consultando
fontes de información diversa e utilizando correctamente os procedementos de cita.Todo o curso Adquirido 1%
LCL2B1.4.3. Clasifica e estrutura a información obtida, elaborando un guión da
presentación.Todo o curso Adquirido 1%
LCL2B1.4.4. Exprésase oralmente con claridade, precisión e corrección, axustando a
súa actuación verbal e non verbal ás condicións da situación comunicativa, e
Todo o curso Adquirido 1%
utilizando os recursos expresivos propios do rexistro formal.
LCL2B1.4.5. Avalía as súas presentacións orais e as dos/das seus/súas
compañeiros/as, detectando as dificultades estruturais e expresivas, e deseñando
estratexias para mellorar as súas prácticas orais e progresar na aprendizaxe
autónoma.
Todo o curso Parcialmente adquirido 1%
Bloque 2.Comunicación escrita: ler e escribir (20%)
Estándares de aprendizaxe TemporalizaciónGrao mínimo de
consecuciónPonderación
%
Instrumentos de
avaliación
LCL2B2.1.1. Comprende o sentido global de textos escritos de carácter expositivo e
argumentativo propios dos ámbitos educativo, xornalístico, profesional ou
empresarial, identificando a intención comunicativa do emisor e a súa idea principal.
Todo o curso Adquirido 1%
➢ Probas
escritas
LCL2B2.1.2. Sintetiza textos de carácter expositivo e argumentativo propios dos
ámbitos educativo, xornalístico, profesional ou empresarial, diferenciando as ideas
principais e as secundarias.
Todo o curso Adquirido 2%
LCL2B2.1.3. Analiza a estrutura de textos expositivos e argumentativos procedentes
dos ámbitos educativo, xornalístico, profesional ou empresarial, identificando os tipos
de conectores e organizadores da información textual.
Todo o curso Adquirido 2%
LCL2B2.1.4. Produce textos expositivos e argumentativos propios usando o rexistro
adecuado á intención comunicativa, organizando os enunciados en secuencias lineais
cohesionadas e respectando as normas ortográficas e gramaticais, e revisa a súa
produción escrita para mellorala.
Todo o curso Adquirido 2%
LCL2B2.2.1. Desenvolve por escrito un tema do currículo con rigor, claridade e
corrección ortográfica e gramatical, aplicando os coñecementos gramaticais e
pragmáticos, para mellorar a expresión escrita.
Todo o curso Adquirido 1%
LCL2B2.2.2. Nas súas producións escritas axusta a súa expresión ás condicións da
situación comunicativa (tema, ámbito discursivo, tipo de destinatario, xénero textual,
etc), empregando os recursos expresivos propios do rexistro formal e evitando o uso
de coloquialismos.
Todo o curso Adquirido 1%
LCL2B2.2.3. Avalía as súas propias producións escritas e as dos/das seus/súas
compañeiros/as, recoñecendo as dificultades estruturais e expresivas, recorrendo a
obras de consulta tanto impresas como dixitais para a súa corrección, e deseñando
estratexias para mellorar a súa redacción e avanzar na aprendizaxe autónoma.
2º/3º Trimestre Parcialmente adquirido 1%
➢ Observación
na aula
➢ Caderno do
alumno
➢ Rúbricas de
avaliación de
textos
escritos
➢ Portfolio
LCL2B2.3.1. Realiza traballos educativos individuais e en grupo sobre un tema
controvertido do currículo ou da actualidade social, cultural ou científica, planificando
a súa realización, fixando os seus propios obxectivos, contrastando posturas
enfrontadas, e organizando e defendendo unha opinión propia mediante distintos
tipos de argumentos.
2º/3º Trimestre Adquirido 1%
LCL2B2.3.2. Utiliza as tecnoloxías da información e da comunicación para
documentarse, consultando fontes diversas, avaliando, contrastando, seleccionando
e organizando a información relevante mediante fichas-resumo.
Todo o curso Adquirido 1%
LCL2B2.3.3. Respecta as normas de presentación de traballos escritos: organización
en epígrafes, procedementos de cita, notas a pé de páxina, bibliografía…Todo o curso Adquirido 1%
LCL2B2.4.1. Describe os trazos morfosintácticos, léxico-semánticos e pragmático-
textuais presentes nun texto expositivo ou argumentativo procedente dos ámbitos
educativo, xornalístico, profesional ou empresarial, utilizando a terminoloxía
gramatical adecuada e pondo de manifesto a súa relación coa intención comunicativa
do emisor e cos trazos propios do xénero textual.
Todo o curso Adquirido 3%
LCL2B2.4.2. Recoñece, describe e utiliza os recursos gramaticais (substitución
pronominal, uso reiterado de determinadas estruturas sintácticas, correlación
temporal, etc.) e léxico-semánticos (substitución por sinónimos, hipónimos e
hiperónimos, reiteracións léxicas, etc.) que proporcionan cohesión aos textos escritos.
3º'Trimestre Adquirido 3%
LCL2B2.4.3. Recoñece e explica os procedementos de cita (estilo directo, indirecto
ou indirecto libre, e cita encuberta) presentes en textos expositivos e argumentativos,
así como a súa función no texto.
Todo o curso Adquirido 1%
Bloque 3 : Coñecemento da lingua (30%)
Estándares de aprendizaxe TemporalizaciónGrao mínimo de
consecuciónPonderación
%
Instrumentos de
avaliación
LCL2B3.1.1. Explica os procedementos de formación das palabras diferenciando
entre raíz e afixos, e explicando o seu significado.
1º trimestre Adquirido 1%
LCL2B3.1.2. Recoñece e explica a procedencia grecolatina de grande parte do léxico
español e valora o seu coñecemento para a dedución do significado de palabras
descoñecidas.
1º trimestre Parcialmente adqurido 0,5%
LCL2B3.2.1. Identifica e explica os usos e os valores das categorías gramaticais, en Todo o curso Adqurirido 1%
relación coa intención comunicativa do emisor, coa tipoloxía textual seleccionada e
con outros compoñentes da situación comunicativa (audiencia e contexto).
Probas
escritas
Observación
na aula
Caderno do
alumno
Rúbricas
Portfolio
LCL2B3.2.2. Selecciona o léxico e a terminoloxía adecuados en contextos
comunicativos que esixen un uso formal e especializado da lingua, evitando o uso de
coloquialismos, imprecisións ou expresións clixé.
Todo o curso Parcialmente adqurido 1%
LCL2B3.3.1. Explica con propiedade o significado de palabras ou expresións,
diferenciando o seu uso denotativo e connotativo, e relacionándoo coa intención
comunicativa do emisor.
Todo o curso Adqurirido 1,5%
LCL2B3.3.2. Recoñece, analiza e interpreta as relacións semánticas entre as
palabras (sinonimia, antonimia, hiperonimia, polisemia e homonimia) como
procedemento de cohesión textual.
2º trimestre Adqurido 1%
LCL2B3.4.1. Recoñece as estruturas sintácticas e explica a relación funcional e de
significado que establecen co verbo da oración principal, empregando a terminoloxía
gramatical adecuada.
1º e 2º trimestre Adquirido 1,5%
LCL2B3.5.1. Enriquece os seus textos orais e escritos incorporando estruturas
sintácticas variadas e aplicando os coñecementos adquiridos para a revisión e a
mellora destes.
Todo o curso Parcialmente adqurido 1%
LCL2B3.5.2. Aplica os coñecementos adquiridos sobre as estruturas sintácticas dos
enunciados para a realización, autoavaliación e mellora dos propios textos orais e
escritos, tomando conciencia da importancia do coñecemento gramatical para o uso
correcto da lingua.
3º trimestre Parcialmente adqurido 1%
LCL2B3.6.1. Recoñece, analiza e explica as características lingüísticas e os recursos
expresivos de textos procedentes dos ámbitos educativo, xornalístico, profesional e
empresarial, relacionando os usos lingüísticos coa intención comunicativa do emisor
e o resto dos elementos da situación comunicativa, e utilizando a análise para
afondar na comprensión do texto.
Todo o curso Adquirido 1,5%
LCL2B3.6.2. Aplica os coñecementos sobre o funcionamento da lingua á
comprensión, á análise e ao comentario de textos de distinto tipo procedentes dos
ámbitos educativo, xornalístico, profesional e empresarial, relacionando os usos
lingüísticos (marcas de obxectividade e subxectividade; referencias deícticas
temporais, espaciais e persoais, e procedementos de cita) coa intención comunicativa
do emisor e o resto dos elementos da situación comunicativa.
1º e 2º trimestre Adquirido 1%
LCL2B3.6.3. Recoñece e explica os procedementos de inclusión do emisor e do 1º trimestre Adquirido 0,5%
receptor no texto.
LCL2B3.6.4. Recoñece e explica as referencias deícticas, temporais, espaciais e
persoais nos textos.2º trimestre Adquirido 1%
LCL2B3.6.5. Recoñece, explica e utiliza os procedementos de cita. Todo o curso Parcialmente adqurido 0,5%
LCL2B3.6.6. Revisa textos escritos propios e alleos, recoñecendo e explicando as
súas incorreccións (concordancias, réxime verbal, ambigüidades sintácticas,
coloquialismos, etc.), con criterios gramaticais e terminoloxía apropiada, co obxecto
de mellorar a expresión escrita e avanzar na aprendizaxe autónoma.
3º trimestre Parcialmente adqurido 1%
LCL2B3.7.1. Recoñece, explica e utiliza en textos propios e alleos as formas de
estruturar os textos expositivos e argumentativos.Todo o curso Adquirido 1%
LCL2B3.8.1. Expresa as súas experiencias de lectura de obras de diferente tipo,
xénero, etc., e as súas experiencias persoais en relación co novo texto, para chegar a
unha mellor comprensión e interpretación deste.
Todo o curso Adquirido 1%
LCL2B3.9.1. Coñece a situación actual da lingua española no mundo diferenciando
os usos específicos da lingua no ámbito dixital.3º trimestre Adquirido 1%
LCL2B3.9.2. Coñece as orixes históricas do español en América e as súas principais
áreas xeográficas, recoñecendo nun texto oral ou escrito algúns dos trazos
característicos e valorando as súas variantes.
3º trimestre Parcialmente adqurido 1%
LCL2B3.10.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos,
carteis, recensións sobre libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan
varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos
lingüísticos ou culturais, e valora as competencias que posúe como persoa
plurilingüe.
Todo o curso Parcialmente adqurido 0,5%
LCL2B3.11.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual,
oracional e da palabra desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a
comprensión e a produción dos textos traballados en calquera das outras.
Todo o curso Adquirido 0,5%
Bloque 4: Educación literaria (40%)
Estándares de aprendizaxeTemporalización
Grao mínimo de
consecución
Ponderación
%
Instrumentos de
avaliación
LCL2B4.1.1. Desenvolve por escrito con coherencia e corrección as características
temáticas e formais dos principais movementos do século XX ata os nosos días,
mencionando os autores e obras máis representativas.
Todo o curso Adquirido 8%
LCL2B4.2.1. Analiza fragmentos literarios ou, de ser o caso, de obras completas do Todo o curso Adquirido 8%
século XX ata os nosos días, relacionando o contido e as formas de expresión coa
traxectoria e o estilo do/da seu/súa autor/a, o seu xénero e o movemento literario ao
que pertence.
Probas de
lectural
Probas
escritas
Caderno do
alumno
Rúbricas
LCL2B4.2.2. Compara textos de diferentes épocas, e describe a evolución de temas e
formas.Todo o curso Adquirido 5%
LCL2B4.3.1. Interpreta de xeito crítico fragmentos ou obras completas significativos
da literatura do século XX ata os nosos días, recoñecendo as ideas que manifestan a
relación da obra co seu contexto histórico, artístico e cultural.
Todo o curso Adquirido 8%
LCL2B4.4.1. Desenvolve por escrito un tema da historia da literatura do século XX ata
os nosos días, expondo as ideas con rigor, claridade, coherencia e corrección, e
achegando unha visión persoal.
Todo o curso Adquirido 8%
LCL2B4.5.1. Le textos informativos en papel ou en formato dixital sobre un tema do
currículo de literatura do século XX ata os nosos días, extraendo a información
relevante para ampliar coñecementos sobre o tema. Todo o curso Adquirido 3%
D-2) Temporalización por unidades o bloques de contenidos.
· La temporalización de las unidades se hace teniendo en cuenta el calendario escolar aprobado en la Orden del 77 de
Junio de 2016 par el curso 2016/17 en los centros sostenidos con con fondos públicos de Galicia. El número de sesiones
aproximado, por cada trimestre y por cada curso, es el seguinte:
1º ESO (4 horas) Trimestre Número de sesiones
· 1º 56(14 semanas)
· 2º 48(12 semanas)
· 3º 40(10 semanas)
1º ESO (Investigación e tratamento da información(1 hora) 1º 14
· 2º 12
3º 10
·
Resto de grupos de ESO e Bachillerato (3 horas) Trimestre Número de sesiones
1º 42
· 2º 36
· 3º 30
Literatura universal 1º Bachillerato (4 horas) 1º 56
· 2º 48
· 3º 40
2º de ESO: Programa de Mellora de aprendizaxe e rendimento (9 horas)
· 1º 126
· 2º 108
3º 90
· A continuación se detalla la temporalización por curso y trimestre. El desarrollo de las unidades por curso está
en documento aparte, formando parte de las programaciones de aula.
1º ESO
La distribución temporal tiene en cuenta el reparto en 12 unidades didácticas de acuerdo con el material didáctico empleado
( libro de texto Inicia dual Lengua castellana y literatura, de la editorial Oxford ) Los tiempos serán flexibles en función de cada
actividad y de las necesidades de cada alumno, que serán quienes marquen el ritmo de aprendizaje. Teniedo en cuenta que el
curso tiene aproximadamente 30 semanas, y considerando que el tiempo semanal asignado a esta materia es de 4 horas, sabemos
que en el curso habrá alrededor de 120 sesións. Podemos, pues, hacer una estimación del reparto del tiempo por unidad didáctica,
tal y como se detalla a continuación:
UNIDAD 1: Un buen comienzo 10 sesiones UNIDAD 2: Historias personales 10 sesiones UNIDAD 3: Señas de identidad 10 sesiones UNIDAD 4 : Intercambio cultural 10 sesiones UNIDAD 5: Sumando esfuerzos 10 sesiones UNIDAD 6: Ponte en mi lugar 10 sesiones UNIDAD 7: Última hora 10 sesiones UNIDAD 8: Estamos en el aire 10 sesiones UNIDAD 9: Contadores de historias 10 sesiones UNIDAD 10: Aires de leyenda 10 sesiones UNIDAD 11: Versos sueltos 10 sesiones UNIDAD 12: En cartelera 10 sesiones
TOTAL 120 sesiones PRIMER TRIMESTRE (unidades1-4)
SEGUNDO TRIMESTRE ( unidades 5-8 )
TERCER TRIMESTRE ( unidades 9-12 )
2º ESO: INVESTIGACIÓN E TRATAMENTO DA INFORMACIÓN
Esta materia de libre configuración para 1ºESO é unha proposta que se lles ofrece ós centros para facilitar o tratamento, de forma
intensiva ao logo dun curso escolar, dos contidos que constitúen a cerna da denominada competencia informacional. Dita
competencia aparece asociada na normativa vixente á chamada competecia dixital(CD). O desenvolvemento dos contidos está
vinculado á biblioteca escolar do centro dende o momento en que esta se concibe como centro de recursos de lectura, información
e aprendizaxe e constitúe unha ferramenta esencial para o desenvolvemento das competencias clave ás que contribúe a materia.
Ademais, a biblioteca é un espazo educativo natural para o traballo coa información, xa que ofrece oportunidades de aprendizaxe
con recursos impresos e dixitais, presentes ou accesibles a través da rede.
Os tempos serán flexibles neste curso en función de cada actividade e das necesidades de cada alumno, que serán quenes
marquen o ritmo de aprendizaxe. Tendo en conta que o curso ten aproximadamente 30/32 semanas, e considerando que o tempo
semanal asignado a esta materia é de 1 hora, sabemos que no curso haberá arredor de 30/32 sesións. Podemos, pois, facer unha
estimación do reparto do tempo por bloques didácticos, tal e como se detalla a continuación.
PRIMEIRO TRIMESTRE
BLOQUE 1: A biblioteca, punto de acceso á cultura impresa e dixital (4 /5 sesións)
BLOQUE 2: Fontes informativas. Localización e selección. (8 sesións)
SEGUNDO TRIMESTRE
BLOQUE 3: Organizarse para investigar (5 sesións)
BLOQUE 4: Procura e tratamento da información. (5/6 sesións)
TERCEIRO TRIMESTRE
BLOQUE 5: Xeración de contidos e comunicación.(8 sesións)
2º ESO
La distribución temporal tiene en cuenta el reparto en 12 unidades didácticas de acuerdo con el material didáctico empleado
( libro de texto Inicia dual Lengua castellana y literatura, de la editorial Oxford ) Los tiempos serán flexibles en función de cada
actividad y de las necesidades de cada alumno, que serán quienes marquen el ritmo de aprendizaje. Teniedo en cuenta que el
curso tiene aproximadamente 30 semanas, y considerando que el tiempo semanal asignado a esta materia es de 3 horas, sabemos
que en el curso habrá alrededor de 90 sesións. Podemos, pues, hacer una estimación del reparto del tiempo por unidad didáctica,
tal y como se detalla a continuación:
UNIDAD 1: El arte de converar 8 sesiones UNIDAD 2: Relatos de juventud 8 sesiones UNIDAD 3: Viajes y paisajes 8 sesiones UNIDAD 4 : Entre amigos 8 sesiones UNIDAD 5: Turno de palabra 8 sesiones UNIDAD 6: Haztesocio 8 sesiones UNIDAD 7: Reporteros de cabeza 8 sesiones UNIDAD 8: testimonios personales 8 sesiones UNIDAD 9: Viajes épicos 8 sesiones UNIDAD 10: Acción poética 8 sesiones UNIDAD 11: Regreso al futuro 8 sesiones UNIDAD 12: A escena 8 sesiones
TOTAL 90 sesiones PRIMER TRIMESTRE (unidades1-4)
SEGUNDO TRIMESTRE ( unidades 5-8 )
TERCER TRIMESTRE ( unidades 9-12 )
3º ESO
La distribución temporal tiene en cuenta el reparto en 14 unidades didácticas de acuerdo con el material didáctico empleado
( libro de texto Inicia dual Lengua castellana y literatura, de la editorial Oxford ) Los tiempos serán flexibles en función de cada
actividad y de las necesidades de cada alumno, que serán quienes marquen el ritmo de aprendizaje. Teniedo en cuenta que el
curso tiene aproximadamente 30 semanas, y considerando que el tiempo semanal asignado a esta materia es de 3 horas, sabemos
que en el curso habrá alrededor de 90 sesións. Podemos, pues, hacer una estimación del reparto del tiempo por unidad didáctica,
tal y como se detalla a continuación:
UNIDAD 1: Enredados 7 sesiones UNIDAD 2: Crónicas cotidianas 6 sesiones UNIDAD 3: De tú a tú 6 sesiones UNIDAD 4 : Reporteros en acción 6 sesiones UNIDAD 5: Volvemos en... 6 sesiones UNIDAD 6: Derechos y deberes 6 sesiones UNIDAD 7: Exposición de principios 6 sesiones UNIDAD 8: Redes solidarias 6 sesiones UNIDAD 9: Memoria poética 7 sesiones UNIDAD 10: Todas las historias 7 sesiones UNIDAD 11: Naturaleza viva 7 sesiones UNIDAD 12: Hielo abrasador, fuego helado 7 sesiones UNIDAD 13: De pícaros y caballeros 7 sesiones UNIDAD 14: Patio de comedias 7 sesiones
TOTAL 90 sesiones PRIMER TRIMESTRE (unidades1-2-9-3-10)
SEGUNDO TRIMESTRE ( unidades 4-11-5-12-6)
TERCER TRIMESTRE ( unidades 7-13-8-14)
4º ESO
La distribución temporal tiene en cuenta el reparto en 14 unidades didácticas de acuerdo con el material didáctico empleado
( libro de texto Inicia dual Lengua castellana y literatura, de la editorial Oxford ) Los tiempos serán flexibles en función de cada
actividad y de las necesidades de cada alumno, que serán quienes marquen el ritmo de aprendizaje. Teniedo en cuenta que el
curso tiene aproximadamente 30 semanas, y considerando que el tiempo semanal asignado a esta materia es de 3 horas, sabemos
que en el curso habrá alrededor de 90 sesións. Podemos, pues, hacer una estimación del reparto del tiempo por unidad didáctica,
tal y como se detalla a continuación:
UNIDAD 1: En contexto 7 sesiones UNIDAD 2: Consumidos por el consumo 7 sesiones UNIDAD 3: Corazón o cabeza 7 sesiones UNIDAD 4 : En línea 7 sesiones UNIDAD 5: Cuestión de actitud 7 sesiones UNIDAD 6: De anuncio 7 sesiones UNIDAD 7: Aires nuevos 6 sesiones UNIDAD 8: Rebeldes con causa 6 sesiones UNIDAD 9: La mirada científica 6 sesiones UNIDAD 10: Con los cinco sentidos 6 sesiones UNIDAD 11: Abriendo caminos 6 sesiones UNIDAD 12: Ars gratia artis 6 sesiones UNIDAD 13: Alquimistas de la palabra 6 sesiones UNIDAD 14: Teatro, puro teatro 6 sesiones
TOTAL 90 sesiones PRIMER TRIMESTRE (unidades1-7-8-2-9)
SEGUNDO TRIMESTRE ( unidades 10-3-11-4-12)
TERCER TRIMESTRE ( unidades 5-13-6-14)
1º BACHILLERATO
En cada evaluación se irán explicando contenidos de comunicación, lengua y literatura. Se respetarán los bloques propuestos en el
libro que utilizará el alumnado pero se variará la temporalización.
La distribución temporal tiene en cuenta el reparto en 24 unidades didácticas de acuerdo con el material didáctico empleado ( libro
de texto Inicia dual Lengua castellana y literatura, de la editorial Oxford ). Los tiempos serán flexibles. Teniedo en cuenta que el curso
tiene aproximadamente 30 semanas, y considerando que el tiempo semanal asignado a esta materia es de 3 horas, sabemos que en el curso
habrá alrededor de 90 sesións. En el primer trimestre se dedicarán alrededor de 35 sesiones; en el segundo trimesrtre, 29 sesiones; en el
tercer trimestre 26 sesiones, en el tercero. Podemos, pues, hacer una estimación del reparto del tiempo por unidad didáctica, tal y como se
detalla a continuación:
A lo largo del Primer Trimestre se trabajará con los siguientes bloques y temas, :
Bloque I: Comunicación oral. Comunicación escrita/La comunicación. El texto
Tema 1 La comunicación: 1.La comunicación verbal; 2. Los elementos de la comunicación; 3. La interpretación del enunciado
Tema 2 El texto y sus propiedades: El enunciado y el texto; La coherencia; La cohesión
Tema 3 Las formas de organización textual: Los géneros discursivos; Las tipologías textuales: La narración/La descripción/La exposición/
La argumentación/El diálogo
Tema 4 Los textos orales y los textos escritos: Oralidad y escritura/Los textos orales/Los textos orales dialogados/Los textos orales
monologados;Los textos escritos;La publicidad/Los textos periodísticos
Bloque IV: Educación literaria (I). Los textos literarios/La literatura en la Edad Media
Tema 13 El comentario de textos literarios.1. El comentario de textos literarios/2. El comentario de textos líricos/3. El comentario de textos
narrativos/4. El comentario de textos dramáticos/Tema 14 La lírica medieval/La E.M y su literaturaLa lírica popular/La lírica popular en la
península/La lírica culta/La lírica culta peninsular/La poesía cancioneril/Los grandes poetas cancioneriles
Tema 15 La poesía narrativa medieval. La poesía épica/La épica medieval europea/La épica castellana/El Cantar de Mío Cid/Los
romances/El mester de clerecía/Berceo y los Milagros de Nuestra Señora/El Libro de buen amor
Tema 16 La prosa y el teatro medievales. La Celestina:Los orígenes de la prosa castellana/La obra en prosa de Alfonso X/Las colecciones
de apólogos/Don Juan Manuel y El conde Lucanor/La prosa de ficción/El teatro medieval/La Celestina
En el periodo que abarca el Segundo Trimestre. Se llevará a cabo la explicación de los siguientes contenidos:
Bloque II: Conocimiento de la lengua (I)./La palabra y las relaciones gramaticales
Tema 5 Las clases de palabras (I):Categorías y funciones/El sustantivo/Los determinantes/Los pronombres/El adjetivo/Las palabras
invariables
Tema 6 Las clases de palabras (II):El verbo: caracterización morfológica/El verbo: caracterización sintáctica/El verbo: caracterización
semántica/Las perífrasis verbales/Tema 7 La oración simple/Los grupos o sintagmas/Concepto de oración/Oraciones simples y
compuestas/Sujeto y predicado/Los complementos del verbo
Tema 8 Los valores del “se”. Clasificación de las oraciones: Los valores del se/Las oraciones según su estructura sintáctica/Tema 9 La
oración compuesta/La oración compuesta/Oraciones coordinadas/Oraciones yuxtapuestas/Oraciones subordinadas sustantivas/Oraciones
subordinadas adjetivas/Oraciones subordinadas adverbiales
Bloque V: Educación literaria (II). La literatura en los siglos de oro
Tema 17 La lírica renacentista:1. El Renacimiento/2. El Renacimiento en España/3. El petrarquismo/4. Garcilaso de la Vega/5. La poesía en
la segunda mitas del S.XVI/6. Fernando de Herrera/7. Fray Luis de León/8. San Juan de la Cruz
Tema 18 La prosa renacentista. Lazarillo de Tormes:1. La variedad de la prosa renacentista/2. La prosa no narrativa/3. La prosa narrativa/4.
Lazarillo de TormesTema 19 Cervantes y el Quijote.1. Vida de Cervantes/2. Obra literaria cervantina/3. Novelas ejemplares/4. Don Quijote
de la Mancha/Tema 20 La lírica y la prosa barrocas/1. El barroco/2. La lírica barroca/3. Luis de Góngora/4. Francisco de Quevedo/5. La
prosa barroca/6. Guzmán de Alfarache/7. El Buscón/8. Baltasar Gracián
Tema 21 El teatro barroco:Los corrales de codias/Lope de Vega y la comedia nueva/Tirso de Molina y Calderón de la Barca/Durante
En el tercer trimestre se abordarán los temas restantes:
Bloque III: Conocimiento de la lengua (II)/Las variedades de la lengua
Tema 10 Las variedades sociales y funcionales:1. Lengua y habla/2. Concepto de variedad lingüística/3. Clases de variedades
lingüísticas/Tema 11 La pluralidad lingüística de España/1. España, plurilingüe/2. Origen histórico de las lenguas de España/3.
Bilingüismo y diglosia/4. La normalización lingüística
Tema 12 Las variedades dialectales:Las lenguas de España y sus variedades/Las variedades meridionales del castellano/Las variedades
septentrionales del castellano/Hablas de tránsito: extremeño y murciano/El castellano de las comunidades bilingües
Bloque VI: Educación literaria (III). La literatura en los siglos XVIII y XIX
Tema 22 La literatura de la Ilustración:Características generales de la Ilustración/La Ilustración en España/La literatura en el S.XVIII/El
ensayo ilustrado/José Cadalso/El teatro en el S.XVIII/La poesía en el S.XVIII/La novela en el S.XVIII/Tema 23 La literatura en el
Romanticismo/El movimiento romántico/Características generales del Romanticismo/La poesía romántica//Espronceda/Bécquer/Rosalía
de Castro/El teatro romántico/La prosa romántica/
Tema 24 La narrativa realista:El movimiento realista/Los inicios del Realismo en España/Galdós/Clarín/El Naturalismo
1º BACHILLERATO: LITERATURA UNIVERSAL
Se respetarán los bloques propuestos en el libro que utilizará el alumnado.
La distribución temporal tiene en cuenta el reparto en 12 unidades didácticas de acuerdo con el material didáctico empleado ( libro
de texto Inicia dual Literatura Universal, de la editorial Oxford ). Los tiempos serán flexibles. Teniedo en cuenta que el curso tiene
aproximadamente 30 semanas, y considerando que el tiempo semanal asignado a esta materia es de 4 horas, sabemos que en el curso habrá
alrededor de 120 sesiones.
En cada evaluación se irán explicando los contenidos de la unidad. Se respetarán los bloques propuestos en el libro que utilizará el
alumnado. Tienen la siguiente estructura: una página de apertura, la exposición del estudio cronológico de los principales movimientos,
autores y obras de la literatura universal, el análisis de textos y unos páginas finales, organizadas en tres secciones: enfoques literarios,
apuntes básicos, comentario de textos y una tarea final, que se realizará individual o colectivamente. Al término de los cuatro temas, que
coincidirá con el final del trimestre y evaluación, cerraremos con un bloque dedicado a la literatura y las artes.
Se hará, en cada trimestre, la lectura individual, con su consiguiente trabajo, de un libro significado de la literatura universal
A lo largo de la primera evaluación se trabajará con lo que sigue:
Bloque I: La literatura de la Antigüedad al siglo XVII
La literatura de la antigüedad: grandes tradiciones literarias, la literatura hebrea, la literatura grecolatina, la lírica en Grecia
y Roma, el teatro en Grecia y Roma, el mito de Prometeo, comentario de la Ilíada.
La literatura en la Edad Media: Los límites de la Edad Media, la cultura medieval, la literatura medieval, la épica
medieval, el ciclo artúrico, el roman courtois, lso lais, la poesía provenzal, el enamoramiento, comentario de poesía
trovadoresca.
El Renaciento literario: características, Dante y la Divina comedia, Boccaccio y el Decamerón, Petrarca y el Cancionero,
el Renacimiento en Francia, Los mundos ideales, comentario sobre el Decameron.
El teatro europeo del siglo XVII: El siglo del teatro, el Barroco y el teatro europeo, la obra de de Shakespeare, el teatro
clásico francés, el paso del tiempo, comentario sobre El sueño de una noche de verano.
La literatura y las artes: De la Antigüedad al siglo XVII
Lectura de Hamlet, de William Shakespeare.
A lo largo de la segunda evaluación se trabajará con lo que sigue:
Bloque II: La literatura en los siglos XVIII y XIX.
La literatura en la ilustración: El siglo de las luces, la literatura ilustrada, la ilustración en Francia, el teatro en el siglo
XVIII, la novela en el siglo XVIII, el viaje, comentario sobre Robinson Crusoe.
El Romanticismo literario: Contexto histórico, El Sturm und Drang, la cosmovisión romántica, la poesía romántica, la
lírica inglesa, la lírica alemana, la lírica italiana: Leopardi, la lírica francesa: Nerval, la narrativa romántica, el drama
romántico, el mito de don Juan, comentario sobre Frankestein.
La narrativa y el teatro realistas en Europa: Contexto histórico y cultural, características, el Naturalismo, la novela realista
en Francia, Inglaterra, Rusia, el cuento realista, el teatro realista, el adulterio, comentario sobre la muertes de Ivan Ilich.
La Edad de Oro de la literatura norteamericana: Contexto histórico y cultural, los iniciadores, Poe, Melville, Twain, la
poesía norteamericana, los desastres de la guerra, comentario sobre el corazón delator.
La literatura y las artes: La literatura en los siglos XVIII y XIX.
Lectura de Frankestein o el moderno Prometeo.
A lo largo de la tercera evaluación se trabajará con lo que sigue:
Bloque III: La literatura contemporánea.
La literatura de fin de siglo; El espíritu del fin de siglo, Beaudelaire y las flores del mal, los poetas simbolistas franceses,
otros poetas simbolistas, la narrativa de fin de siglo, el doble, comentario sobre Las flores del mal.
Las vanguardias. La lírica del siglo XX: Contexto histórico, Las vanguardias y la crisis de Occidente, características,
movimientos de vanguardia, la lírica del siglo XX, T.S. Eliot, Pessoa, la poesía y los totalitarismos, comentario sobre. Un
poema surrealista.
La narrativa del siglo XX: La renovación de la narrativa, novela lírica y novela intelectual, Ulises de Joyce, En busca del
tiempo perdido, Kafka, la generación perdida, la novela y la Segunda Guerra Mundial, la narrativa desde 1945, la ciudad,
comentario sobre Patrimonio: una historia verdadera.
El teatro en el siglo XX: Panorama general, el teatro de fin de siglo, el teatro del absurdo, Inonesco, Beckett, el teatro
existencialista, Bertol Brecht, el realismo norteamericano, la identidad, comentario sobre Esperando a Godot.
La literatura y las artes: La literatura contemporánea.
Lectura de Novela del ajedrez, de Stefan Zweig.
2º BACHILLERATO
Los contenidos de lengua y literatura alternarán durante todo el curso. La temporalación, en este curso, debe ser muy rigurosa, ya que
el alumnado debe presentarse a las pruebas finales de bachillerato, para obtener el derecho de adscripción a la Universidad. Es
probable, tal como viene ocurriendo, que las clases finalicen antes. La temporalización debe estar muy bien programada desde el
comienzo, y el alumando debe tener conciencia de eso.
(Libro de texto: Lengua castellana y Literatura. Inicia Dual 2º bachillerato. Ed. Oxford.)
BLOQUES DE CONTENIDOS POR EVALUACIONES:
1ªEVALUACIÓN
Bloque I. Comunicación oral. Comunicación escrita: El texto y su clasificación. El discurso.
- Unidad 1. El texto y sus propiedades.
- Unidad 2. Las funciones del lenguaje. Las modalidades textuales.
- Unidades 3 y 4. Los géneros discursivos y tipología textual.
→El comentario de textos no literarios.
Bloque II. Conocimiento de la lengua (I): La palabra y las relaciones gramaticales (repaso de 1º).
- Unidad 5. La morfología
- Unidad 6. El léxico y la semántica.
- Unidad 7. Las categorías gramaticales. La oración simple.
Bloque IV. Educación literaria (I).La literatura de Fin de Siglo.
- Unidad 13. La crisis de Fin de Siglo. Modernismo y 98.
- Unidad 14. La renovación de la lírica en el cambio de siglo.
- Unidad 15. La novela de Fin de Siglo.
- Unidad 16. El teatro de Fin de Siglo.
→De seguir las lecturas marcadas anteriormente (LOE), Campos de Castilla de Antonio Machado.
2ªEVALUACIÓN
Bloque II. Conocimiento de la lengua (I): La palabra y las relaciones gramaticales.
- Unidad 8. La oración compuesta (I): coordinadas, yuxtapuestas, subordinadas sustantivas y subordinadas adjetivas.
- Unidad 9. La oración compuesta (II): subordinadas adverbiales propias e impropias. Oraciones bipolares.
→ La elaboración de textos argumentativos.
Bloque V. Educación literaria (II).La literatura en el periodo de entreguerras.
- Unidad 17. El Novecentismo y la Generación del 14.
- Unidad 18. Las vanguardias.
- Unidad 19. La Generación del 27.
Bloque VI. Educación literaria (III).La literatura posterior a la Guerra Civil:
- Unidad 20. La lírica posterior a 1936.
- Unidad 21. El teatro posterior a 1936.
→De seguir las lecturas marcadas anteriormente (LOE), La Fundación de Antonio Buero Vallejo.
3ª EVALUACIÓN
Bloque III. Conocimiento de la lengua (II): Lengua y sociedad.
- Unidad 10. Origen y desarrollo del español. El español actual.
- Unidad 11. Las variedades del español. El español de América.
- Unidad 12. El español en el mundo. El español en la Red.
→Los trabajos académicos y las presentaciones orales.
Bloque VI. Educación literaria (III).La literatura posterior a la Guerra Civil:
- Unidad 22. La novela española de 1939 a 1975
- Unidad 23. La novela española a partir de 1975.
- Unidad 24. La narrativa hispanoamericana del siglo XX.
→De seguir las lecturas marcadas anteriormente (LOE), Plenilunio de Antonio Muñoz Molina, y Crónica de una muerte anunciada de
Gabriel García Márquez.
→Preparación de la prueba final de bachillerato (repaso de los contenidos fundamentales).
E) METODOLOGÍA
E.1) METODOLOGÍA GENERAL Y ESPECÍFICA DE LA MATERIA
El enfoque competencial de la materia de Lengua castellana y Literatura en Educación Secundaria Obligatoria y su objetivo de
mejora de la capacidad comunicativa del alumnado determinan la adopción de un conjunto de estrategias metodológicas para abordar el
proceso de enseñanza-aprendizaje.
• Enfoque orientado a la educación plurilingüe
• Enfoque comunicativo y funcional
◦ Entre ellos cabe citar los siguientes:
▪ Un amplio corpus de audio y vídeo para el desarrollo de la comprensión oral.
▪ Un variado análisis de géneros orales y propuestas de interacción de profesores y alumnos, y de alumnos entre sí.
▪ La sistematización de pautas y recomendaciones para hablar en públicos.
▪ Podcast de las producciones de los alumnos y rúbricas generales para evaluar este tipo de intervenciones.
• Aprendizaje por tareas, desarrollo del pensamiento estratégico y trabajo colaborativo
• Fomento de la creatividad, y del pensamiento estratégico y crítico
◦ Implica:
▪ Analizar y evaluar nuevas situaciones.
▪ Reconocer las metas que se desean alcanzar.
▪ Tomar decisiones y corregir su aplicación en caso de que sea necesario.
▪ Tener conciencia de lo que se sabe, y de cómo y cuándo aplicarlo.
Integración de las Tecnologías de la Información y la Comunicación
• Integración de las Tecnologías de la Información y la Comunicación
• Tratamiento de la educación emocional, y de los contenidos transversales y valores
Para la ESO Y BACHILLERATO:
◦ Los principios psicopedagógicos generales surgen de las teorías del proceso de enseñanza y aprendizaje, que, a su vez, se
desprenden del marco teórico o paradigma que las ampara. Este es nuesro enfoque:
▪ Partir del nivel de desarrollo del alumno.
▪ Asegurar la construcción de aprendizajes significativosy la aplicación de los conocimientos a la vida..
▪ Facilitar la realización de aprendizajes significativos por sí solos.
▪ Modificar esquemas de conocimiento.
▪ Entrenar diferentes estrategias de metacognición. Mediante la metacognición, los alumnos son conscientes de qué saben y,
por lo tanto, pueden profundizar en ese conocimiento y aplicarlo con seguridad en situaciones nuevas (transferencia), tanto de
aprendizaje como de la vida real.
▪ Potenciar la actividad e interactividad en los procesos de aprendizaje.
▪ Podemos decir que la intervención educativa es un proceso de interactividad profesor-alumno o alumno-alumno. La zona que
se configura entre estos dos niveles (zona de desarrollo próximo) delimita el margen de incidencia de la acción educativa. EL
profesor debe intervenir en aquellas actividades que un alumno no es capaz de realizar por sí mismo, pero que puede llegar a
solucionar si recibe la ayuda pedagógica conveniente. En la interacción alumno-alumno, hemos de decir que las actividades
que favorecen los trabajos cooperativos, aquellas en las que se confrontan distintos puntos de vista o en las que se establecen
relaciones de tipo tutorial de unos alumnos con otros, favorecen muy significativamente los procesos de aprendizaje.
◦ Principios didácticos, para la ESO: Estos principios psicopedagógicos implican o se concretan en una serie de principios
didácticos:
1. Asegurar la relación de las actividades de enseñanza y aprendizaje con la vida real del alumnado, partiendo,
siempre que sea posible, de su propia experiencia.
2. Diseñar actividades de enseñanza-aprendizaje que permitan a los alumnos establecer relaciones sustantivas entre los
conocimientos y experiencias previas y los nuevos aprendizajes, facilitando de este modo la construcción de
aprendizajes significativos.
3. Organizar los contenidos en torno a ejes que permitan abordar los problemas, las situaciones y los acontecimientos
dentro de un contexto y en su globalidad.
4. Favorecer la interacción alumno-profesor y alumno-alumno, para que se produzca la construcción de aprendizajes
significativos y la adquisición de contenidos de claro componente cultural y social.
5. Potenciar el interés espontáneo de los alumnos en el conocimiento de los códigos convencionales e instrumentos
de cultura, aun sabiendo que las dificultades que estos aprendizajes conllevan pueden desmotivarles; es necesario
preverlas y graduar las actividades en consecuencia.
6. Tener en cuenta las peculiaridades de cada grupo y los ritmos de aprendizaje de cada alumno en concreto, para
adaptar los métodos y recursos a las diferentes situaciones.
7. Proporcionar continuamente información al alumno sobre el momento del proceso de aprendizaje en el que se
encuentra, clarificando los objetivos que debe conseguir, haciéndole tomar conciencia de sus posibilidades y de las
dificultades que debe superar, y propiciando la construcción de estrategias de aprendizaje innovadoras.
8. Impulsar las relaciones entre iguales proporcionando pautas que permitan la confrontación y modificación de puntos
de vista, la coordinación de intereses, la toma de decisiones colectivas, la ayuda mutua y la superación de conflictos
mediante el diálogo y la cooperación.
9. Diseñar actividades para conseguir la plena adquisición y consolidación de contenidos teniendo en cuenta que
muchos de ellos no se adquieren únicamente a través de las actividades desarrolladas en el contexto del aula, pero
que el funcionamiento de la escuela como organización social sí puede facilitar: participación, respeto,
cooperación, solidaridad, tolerancia, libertad responsable, etc.
• La concreción de las experiencias de trabajo en el aula, desde una fundamentación teórica abierta y de síntesis, buscará la alternancia
entre los dos grandes tipos de estrategias: expositivas y de indagación. Estas estrategias se materializarán en técnicas como:
◦ El diálogo.
◦ El estudio dirigido.
◦ La investigación bibliográfica.
◦ El seminario.
◦ La exposición oral.
◦ El análisis y comentario de textos.
◦ La paráfrasis de textos.
◦ El coloquio y el debate.
◦ La declamación.
◦ La dramatización.
◦ La composición y redacción guiada.
◦ El taller literario.
◦ En síntesis, se propone la utilización de varios métodos didácticos, entremezclándolos:
◦ -Interrogativo: preguntar frecuentemente a los alumnos conforme avanzamos en el desarrollo de cada unidad. Es una buena
forma de conocer el punto de partida y animarles a participar.
◦ Inductivo: partiendo del análisis de fenómenos o manifestaciones particulares, llegamos a la generalización.
◦ Deductivo: aplicar a fenómenos concretos proposiciones de carácter general.
◦ Investigativo: propiciar procesos de búsqueda y elaboración de informaciones para favorecer la construcción de nuevos
conocimientos.
◦ Dialéctico: llegar a conclusiones tras sucesivas fases de análisis y síntesis entre todos.
E.2) ACTIVIDADES DE Y ESTRATEGIAS DE LA ENSEÑANZA-APRENDIZAJE
Las actividades o experiencias de aprendizaje son el conjunto de tareas o actuaciones de toda índole que los alumnos deben
realizar para alcanzar los objetivos previstos y adquirir los contenidos seleccionados.
Para la selección de actividades o experiencias de aprendizaje se proponen los siguientes criterios operativos:
Validez; esto es, relación entre experiencia y conducta deseada.
Comprensividad; ya que los diferentes tipos de aprendizaje exigen distintos tipos de experiencias.
Variedad; para cubrir diferentes intereses, modalidades de aprendizaje, ritmo de trabajo, etc.
Adaptación al nivel general del desarrollo individual y del grupo.
Estructuración en redes o constelaciones alrededor de un plan general.
Continuidad dentro de la misma competencia; entre la experiencia escolar y la extraescolar, dentro del mismo tiempo escolar.
Relevancia para la vida cotidiana del alumnado; ya que, generalmente, este aprende para responder a sus necesidades.
Participación; la planificación conjunta evita el aprendizaje parcial.
Al igual que los tiempos, los agrupamientos y los espacios, las actividades también serán flexibles y de diversos tipos. En este sentido
podemos diferenciar varios tipos de actividades según su finalidad:
1. Actividades previas y de motivación.
2. Actividades de desarrollo.
3. Actividades de refuerzo.
4. Actividades de ampliación.
5. Actividades de evaluación.
6. Trabajos monográficos interdisciplinares u otros de naturaleza análoga que impliquen a varios departamentos. Son aquellos que
pretenden:
· Desarrollar, aplicar y poner en práctica las competencias básicas previstas para la Educación Secundaria Obligatoria.
· Mostrar la consecución alcanzada de los objetivos generales de la etapa.
· Mostrar los conocimientos adquiridos sobre varios temas o materias.
· Aplicar métodos y técnicas de trabajo a través de contenidos diversos que ilustren su asimilación.
· Acercar a los alumnos a un modo de trabajar metódico donde poder aplicar los procedimientos y habilidades aprendidos en
distintas materias.
· Centrarse en la indagación, la investigación y la propia creatividad, favoreciendo la curiosidad y el interés en su realización
Su finalidad no es estudiar un nuevo temario o currículo, y sus características son:
En conclusión, se plantea una metodología activa y participativa, en la que se utilizarán una diversa tipología de actividades (de
introducción-motivación, de conocimientos previos, de desarrollo [de consolidación, funcionales o de extrapolación, de investigación], de
refuerzo, de recuperación, de ampliación/profundización, globales o finales). Nuestro enfoque metodológico se ajustará a los siguientes
parámetros:
Se diseñarán actividades de aprendizaje integradas que permitan a los alumnos avanzar hacia los resultados de aprendizaje de
más de una competencia al mismo tiempo.
La acción docente promoverá que los alumnos sean capaces de aplicar los aprendizajes en una diversidad de contextos.
Se fomentará la reflexión e investigación, así como la realización de tareas que supongan un reto y desafío intelectual para los
alumnos.
Se diseñan tareas y proyectos que supongan el uso significativo de la lectura, escritura, TIC y la expresión oral mediante
debates o presentaciones orales.
La actividad de clase favorecerá el trabajo individual, el trabajo en equipo y el trabajo cooperativo.
Se procurará organizar los contenidos en torno a núcleos temáticos cercanos y significativos.
Se procurará seleccionar materiales y recursos didácticos diversos, variados, interactivos y accesibles, tanto en lo que se
refiere al contenido como al soporte.
E.3) MATERIALEAS CURRICULARES Y RECURSOS DIDÁCTICOS Y ORGANIZATIVOS
LIBROS DE TEXTO.
Los libros de texto para cada una de los cursos, el listado de libros como lecturas obligatorias en el área de Lengua Castellana y
Literatura, los diccionarios de Lengua Castellana que encontramos en el aula materia y en las aulas de tutoría, los vídeos, material CD,
multimedia y PDI, conforman el material pedagógico del área de Lengua Castellana.
Para este curso 2016/17 se emplearán los siguientes libros de texto como referencia:
• Para todos los niveles y materias: Lengua Castellana y Literatura [1º-2º-3º-4º ESO; 1º-2º BACHILLERATO; 1º
BACHILLERATO LITERATURA UNIVERSAL], del proyecto Inicia Dual, de la Editorial Oxford.
• PMAR (2º de ESO): Lengua Castellana y Literatura, Proyecto Ánfora, Serie Trama, Ed Oxford, 2011; Ámbito Lingüístico y
Social, Editex;Ciencias Sociais, Vinces-Vives; Lingua e literatura Galegas, Ediciones de Santillana e Anaya.
LECTURAS PROPUESTAS PARA EL CURSO 2016/17ESO [Se marcan tres libros, pero cada grupo de nivel lee uno distinto por trimestre, para facilitar al alumnado mayores posibilidades,
sin necesidad de incrementar el gasto].
1ºESO
Donde aprenden a volar las gaviotas, Ana Alcolea, Ed. Anaya.
Campos de fresa, Jordi Sierra i Fabra, Eds. SM
El medallón perdido, de Ana Alcolea. Ed. Anaya
2ºESO.
Pulsaciones, Javier Ruescas Sánchez, Ed. SM
Los fantasmas del paraíso, Alfredo Gómez Cerdá, Eds. SM
Las lágrimas de Shiva, César Mallorquí, Ed. Edebé
PMAR.
Heredada de años anteriores una magnífica biblioteca de aula, gracias a los sucesivos grupos de PDC, y su respectiva asignación
económica, se aprovechará ese fondo abundante y variado, para poner en práctica una activa biblioteca de aula.
3º ESO
La noche más oscura, de Ana Alcolea, Ed. Anaya
Palabras envenenadas, de Marta Carranza, Ed. Edebé
Nunca seré tu héroe, de María Menéndez-Ponte, Eds. SM
4º ESO
Los soldados no lloran, de Rinder Kromhout, Eds. SM
Nada, de Janne Teller, Ed. Seix Barral
Las ventajas de ser un marginado, de Stephen Chbosky, Ed. Alfaguara
1ºBacharelato
1º Evaluación: La Celestina, de Fernando de Rojas. Edición Recomendada. Anaya (Adaptada).
2º Evaluación: Lectura semi-libre. Los estudiantes pueden elegir entre uno de los libros de la siguiente lista o proponer uno a la
profesora, que deberá aceptar esa lectura para su evaluación:
Nada, Janne Teller
La cena secreta, Javier Sierra
El guardián entre el centeno, J.D. Salinger
Los girasoles ciegos, Alberto Méndez
Como agua para chocolate, Laura Esquivel
El coronel no tiene quien le escriba, García Márquez
La ciudad y los perros, Vargas Llosa
Poesía española del siglo XVIII (Cualquier edición o Antología)
El sí de las niñas, Leandro Fernández de Moratín
Don Quijote de la Mancha, Miguel de Cervantes.
El perro del Hortelano, Lope de Vega.
Peribáñez y el comendador de Ocaña, Lope de Vega.
Fuenteovejuna, Lope de Vega.
El caballero de Olmedo, Lope de Vega.
La vida es sueño, Calderón de la Barca.
El alcalde de Zalamea, Calderón de la Barca.
Leyendas, Gustavo Adolfo Bécquer
Don Juan Tenorio, José Zorrilla
Orgullo y prejuicio, Jane Austen.
Sentido y sensibilidad, Jane Austen.
Las cuitas del joven Werther, Goethe.
Madame Bovary, Gustave Flaubert
La Regenta, Leopoldo Alas Clarín.
3º evaluación:
Misericordia, Galdós
2ºBacharelato
(Por determinar por el grupo de trabajo de Lengua Castellana que elabore la prueba de Reválida)
Lo marcado, por si siguiesen las mismas lecturas, se harán en el siguiente orden:
1ª Evaluación: Campos de Castilla, de Antonio Machado
2ª Evaluación: La fundación, de Antonio Buero Vallejo
3ª Evaluación: Crónica de una muerte anunciada; Plenilunio, de Antonio Muñoz Molina.
LITERATURA UNIVERSAL
Primer trimestre:
Hamlet, de William Skakespeare
Lecturas guiadas sobre: El Decameron, de Giovanni Boccaccio; Otelo, de William Skakespeare
Segundo trimestre:
Frankestein o el Moderno Prometeo, de Mary Shelley
Lecturas guiadas sobre: Cándido, de Voltaire; Casa de muñecas, de Henry Ibsen
Tercer trimestre:
Novela de ajedrez, de Stefan Zweig; Lecturas guiadas sobre: La metamorfosis, de Kafka; El caballero inexistente,de Italo Calvino,
MATERIAL DVD.
Es una herramienta fundamental para colaborar a comprender ciertos periodos de la historia de la literatura. Ver fragmentos de la
filmoteca española y universal, ligada con la literatura, puede ayudar a entender momentos históricos-políticos y literarios; son muchos los
filmes que plasmaron en imágenes magníficos textos literario. Nos ayuda la videoteca que atesora la biblioteca del centro... Documentales,
crónicas, trabajos cinematográficos sobre esos momentos de interés, fragmentos publicitarios..., permitirán acercar al alumnos a esos temas.
Reforzarán, sin lugar a dudas, el ejercicio de la práctica docente.
Hacer hincapié que está propuesto por la biblioteca del centro un Proyecto Documental Integrado sobre El festiva de Cans.
El CÓMIC/LA NOVELA ILUSTRADA.
Se trabajarán, fundamentalmente, en los primeros cursos de la ESO, PMAR. Debemos decir que hay una participación muy significativa
del alumnado en los diferente clubs de lectura. Todos los años se escoge una novela gráfica. Est año vamos a trabajar con “El curioso caso de
Benjamin Button”. Asimismo, existe un acuerdo con la biblioteca municipal, de préstamo de cómics y novela gráfica. Por lo que se ve, la
enorme importancia que le damos a este apartado.
MATERIAL INFORMÁTICO.
El texto escogido se llama dual, y eso, responde, fundamentalmente, que las nuevas tecnologías, están íntimamente integradas.
Absolutamente, todo el material puede, si se quiere, visualizarlo en pizarra digital.
Los recursos de apoyo para ortografía, textos, investigación, herramientas para montar, editar, grabar... son inmensos, y los tenemos a
nuestra disposición.
F) EVALUACIÓN
La evaluación de aprendizaje de los alumnos debe reunir las siguientes propiedades:
Ser continua, porque debe atender al aprendizaxe como proceso, contrastando diversos momentos o fases.
Tenerr carácter formativo, porque debe tener un carácter educativo y formador, siendo un instrumento para la mejora tanto de los
procesos de ensenñanza como del aprendijaje.
Ser integradora.
Ser individualizada.
Ser cualitativa, en la medida que aprecia todos los aspectos que inciden en cada situación particular y evalúa de manera
equilibrada diversos aspectos de los alumnos, no solo los de carácter cognitivo.
En el desarrollo de la actividad formativa, definida como un proceso continuo, existen varios momentos clave, que inciden de una manera
concreta en el proceso de aprendizaje:
MOMENTO CaracterísticasRelación con el proceso enseñanza-aprendizaje
INICIAL
Permite conocer cual es la situación de partida y actuar desde el comienzo de manera ajustada a las necesidades, intereses y posibilidades del alumno.
Se hará al comienzo del curso o unidad didáctica, para orientar sobre la programación, metodología a utilizar, organización del aula...
– Afectará más a las primeras fases del proceso: diagnóstico y formulación de objetivos.
FORMATIVA-CONTINUA
Valora el desarrollo del proceso de enseñanza-aprendizaje a lo largo del mismo.
Orienta a las diferentes modificaciones que se deben hacer sobre la marcha en función de la evolución de cada alumno o grupo, y de las distintas necesidades que surjan.
Tiene en cuenta la incidencia de la acción docente.
– Se aplica a lo que constituye el núcleo del proceso de aprendizaje: obxectivos, estrategias didácticas y accions que hacen posible su desenvolvemento.
SUMATIVA-FINAL
Consiste en la síntesis de la evaluación continua y constata cómo se realizó todo el proceso.
Refleja la situación final del proceso. Permite orientar la introducción de las
modificacions necesarias en el proyecto curricular y la planificación de nuevas secuencias de enseñanza-aprendizaje.
– Se ocupa de los resultados, una vez concluido el proceso, y trata de relacionarlos con las carencias y necesidades que en su momento fueron detectadas en la fase de diagnóstico de las condiciones previas.
Asimismo, se contempla en el proceso la existencia de elementos de autoevaluación e coevaluación, de manera que llos alumnos se impliquen y participen en su propio proceso de aprendizaje.
F.l) Criterios de evaluación (por curso).
En este apartado remitimos al Anexo final donde aparecen expuestos por cursos cada un dos criterios de evaluación para cada uno de los contenidos.
F.2) Instrumentos y procedimientos de evaluación.
Durante el primer mes del curso se procederá a una evaluación inicial general para la que se utilizarán algunos de estos instrumentos:
• Informes individualizados del curso anterior.
• Cuestionarios escritos iniciales.
• Cuestionarios orales breves al comienzo de cada clase, aprovechando que se pasa lista.
• Prueba de lectura para comprobar la fluidez, entonación y velocidad.
• Textos escritos breves sobre los textos leídos y sobre los contenidos que deberán estar controlados.
• Examen superficial del trabajo en el cuaderno individual.
Se recogerán datos sobre los siguientes indicadores:
• Capacidad de comprensión utilizando contenidos anteriores.
• Capacidad de memorización comprensiva e interiorización de contenidos nuevos.
• Capacidad geral de comunicación.
Todos estos datos se compararán con los recogidos por el resto del profesorado en la evaluación cero, que se realizará para primeiro
toda la ESO y primero de Bachillerato.
De acuerdo con el Departamento de Orientación se tomarán las medidas oportunas para que los alumnos que lo precisen sean
incluídos en las atenciones en Pedagogía Terapéutica, en las tutorías individualizadas, en los refuerzos en 1º y 2º de ESO y cualquier otra
medida que se vayan arbitrando para dar solución a los problemas detectados.
1º ESO: LCEL
Se trabajará con los siguientes tipos de evaluación:
• Se realizará, durante los primeros días del curso, una prueba de EVALUACIÓN INICIAL. Esta prueba tendrá como finalidad una
aproximación al nivel general de la clase y al de cada alumno. Servirá, si es el caso, para detectar aquellas situaciones
individuales que requieran medidas de atención específicas. La prueba propuesta medirá los siguientes bloques: comprensión
lectora, léxico, morfosintaxis, ortografía, creación, lenguaje literario y un sondeo de entonación y velocidad lectora.
• A lo largo del curso llevaremos una EVALUACIÓN CONTINUA, aplicando los instrumentos de evaluación que a continuación
detallamos:
• Observación directa del trabajo del alumno en el aula. Libreta personal. Se revisará con frecuencia. Ahí figurarán las
informaciones proporcionadas por el profesor, las investigadas por el propio alumno, las actividades finalizadas y corregidas, en
su caso, así como los resúmenes y conclusiones de debates y puestas en común. Se tendrá en cuenta la presentación, ortografía,
orden y nivel de expresión escrita.
• Trabajos individuales.
• Trabajo de grupo. Contará el grado de compromiso y cooperación en el desarrollo de las actividades, nivel de comunicación del
grupo y el resultado final.
• Debates de clase, deben proporcionar información sobre el grado de participación del alumno, coherencia y fluidez verbal,
espíritu crítico y valores cívicos.
• Proyectos de investigación realizados por el grupo y que serán expuestos o publicados.
• Llamadas de clase, escritas y orales.
• Confección de un vocabulario propio.
• Confección, estudio y aplicación de las normas ortográficas.
• Trabajo diario de aula y de posibles deberes indicados para trabajar en casa.
• Composiciones escritas y talleres de escritura.
• Actitud.
• Pruebas objetivas. Constarán de una parte teórica y otra práctica.
• Pruebas orales.
• Pruebas escritas., incluidas las pruebas de comprensión lectora.
• Lecturas realizadas voluntarias, con controles orales y escritos, con entrega de diarios de lectura.
• Controles sobre lecturas programadas trimestralmente.
• Lectura expresiva.
• Elaboración de los diferentes trabajos propuestos, ya tengan una finalidad puramente escrita, como de difusión oral en el aula.
Al final de curso se realizará una EVALUACIÓN FINAL de medición de las competencias básicas, en consonancia con los criterios de
evaluación.
2º ESO: INVESTIGACIÓN Y TRATAMIENTO DE LA INFORMACIÓN
Se trabajará con los siguientes tipos de evaluación:
-Se realizará, durante los primeros días del curso, una prueba de EVALUACIÓN INICIAL. Esta prueba tendrá como finalidad
una aproximación al nivel general de la clase y al de cada alumno. Servirá, si es el caso, para detectar aquellas situaciones individuales
que requieran medidas de atención específicas.
-A lo largo del curso llevaremos una EVALUACIÓN CONTINUA, aplicando los instrumentos de evaluación que a
continuación detallamos:
• Observación directa del trabajo del alumno en el aula.
• Carpetas de trabajo informático.
• Trabajos individuales.
• Trabajo de grupo. Contará el grado de compromiso y cooperación en el desarrollo de las actividades, nivel de comunicación del
grupo y el resultado final.
• Proyectos de investigación realizados por el grupo y que serán expuestos o publicados.
• Actitud.
• Exposiciones orales.
• Realizaciones de búsqueda en diferentes medios: biblioteca, revistas, catálogos, monográficos, enciclopedias, internet...
• Elaboración de los diferentes trabajos propuestos, ya tengan una finalidad puramente escrita, como de difusión oral en el aula.
2º ESO: LCEL
Al igual que para 1º de ESO, la evaluación será continua, a lo largo de todo el proceso educativo.
A principio de curso se realizará una prueba de EVALUACIÓN INICIAL con el fin de valorar el nivel de conocimientos que
el alumno posee.
Esta evaluación inicial se basará especialmente, en las técnicas instrumentales básicas y constará de las siguientes pruebas:
1º. Lectura en voz alta. Entonación/velocidad/Velocidad/Respeto por los signos de puntuación/Vocalización/Presencia o ausencia de
silabeo.
2ª. Comprensión escrita: El alumno responderá por escrita a una serie de cuestiones sobre un texto adaptado a su edad. Entre estas
cuestiones figurará alguna referida a la identificación y subrayado de la idea principal del texto y a la realización de un resumen o esquema.
3ª. Expresión escrita: El alumno redactará un texto (expositivo o argumentativo) en el que deberá respetar las características formales
del mismo. El profesor valorará esta prueba en función de un instrumento de observación que incluirá los siguientes puntos:
· PresentaciónSeparación de palabras/Uso de mayúsculas y minúsculas/Ortografía/Puntuación/Coherencia/Cohesión/Vocabulario.
4ª. Gramática: El alumno/a realizará un análisis morfológico de una oración o texto sencillo en el que clasificará las palabras en
función de su categoría gramatical y señalará sus características morfológicas.
Los INSTRUMENTOS DE LA EVALUACIÓN CONTINUA serán:
La observación diaria del trabajo del alumno.
Escalas de observación.
Pruebas periódicas, tanto escritas como orales, incluidas las de comprensión lectora.
Elaboración de un cuaderno de trabajo con todas las actividades realizadas en clase. Se valorará la organización, limpieza en la
presentación y la corrección de los ejercicios presentes.
Actividades individuales, en pequeño grupo y en gran grupo. Se especifican a continuación algunas de las actividades escolares para el
nivel de 2º de ESO.
· Subrayar las ideas principales de un texto. Elaborar un resumen a partir de las mismas.
· Realizar exposiciones sencillas sobre distintos temas.
· Redactar textos sencillos defendiendo una postura y dando razones para defenderla.
· Recitar y memorizar poemas.
· Elaborar anuncios publicitarios utilizando hipérboles, símiles, juegos de palabras,...
· Averiguar la medida de los versos y el tipo de rima en un poema.
· Realizar análisis morfosintácticos sencillos de oraciones simples.
· Construir oraciones simples que se correspondan con esquemas sintácticos determinados.
· Puntuar textos.
· Leer un libro de literatura juvenil por trimestre y realizar una ficha de lectura.
· Participar en debates y coloquios sobre temas de interés para el alumnado.
· Resumir textos oralmente.
· Autocorregir los textos propios y corregir los ajenos.
· Analizar textos desde distintos puntos de vista (literario, lingüístico...)
· Realizar, en grupo o por parejas, sencillos trabajos de investigación.
· Trabajar con el ordenador.
· Visitas organizadas a la biblioteca.
· Elaborar esquemas que sinteticen los conocimientos adquiridos.
· Completar oraciones y textos incompletos.
· Sustituir en textos o enunciados determinadas palabras por sinónimos o antónimos.
· Elaborar textos sobre un mismo tema adaptándolos a distintos niveles y registros de uso de la lengua.
· Cambiar el tiempo verbal de todos los verbos de un texto.
· Deducir reglas ortográficas a partir de una serie de ejemplos.
· Dividir un texto en párrafos, señalando la idea central de cada uno.
3º ESO; LCEL
Se trabajará con los siguientes tipos de evaluación:
-Se realizará, durante los primeros días del curso, una prueba de EVALUACIÓN INICIAL. Esta prueba tendrá como finalidad
una aproximación al nivel general de la clase y al de cada alumno. Servirá, si es el caso, para detectar aquellas situaciones individuales que
requieran medidas de atención específicas. La prueba propuesta medirá los siguientes bloques: comprensión lectora, léxico, morfosintaxis,
ortografía, creación, lenguaje literario y un sondeo de entonación y velocidad lectora.
-A lo largo del curso llevaremos una EVALUACIÓN CONTINUA, aplicando los instrumentos de evaluación que a
continuación detallamos:
• Observación directa del trabajo del alumno en el aula.
• Libreta personal. Se revisará con frecuencia. Ahí figurarán las informaciones proporcionadas por el profesor, las investigadas por
el propio alumno, las actividades finalizadas y corregidas, en su caso, así como los resúmenes y conclusiones de debates y
puestas en común. Se tendrá en cuenta la presentación, ortografía, orden y nivel de expresión escrita.
• Trabajos individuales.
• Trabajo de grupo. Contará el grado de compromiso y cooperación en el desarrollo de las actividades, nivel de comunicación del
grupo y el resultado final.
• Debates de clase, deben proporcionar información sobre el grado de participación del alumno, coherencia y fluidez verbal,
espíritu crítico y valores cívicos.
• Proyectos de investigación realizados por el grupo y que serán expuestos o publicados.
• Llamadas de clase, escritas y orales.
• Confección de un vocabulario propio.
• Confección, estudio y aplicación de las normas ortográficas.
• Trabajo diario de aula y de posibles deberes indicados para trabajar en casa.
• Composiciones escritas y talleres de escritura.
• Actitud.
• Pruebas objetivas. Constarán de una parte teórica y otra práctica.
• Pruebas orales.
• Pruebas escritas.
• Lecturas realizadas voluntarias, con controles orales y escritos, con entrega de diarios de lectura.
• Controles sobre lecturas programadas trimestralmente.
• Lectura expresiva.
• Elaboración de los diferentes trabajos propuestos, ya tengan una finalidad puramente escrita, como de difusión oral en el aula.
- Al final de curso se realizará una EVALUACIÓN FINAL de medición de las competencias básicas, en consonancia con los criterios
de evaluación.
4º ESO: LCeL
Los procedimientos e instrumentos de evaluación serán los mismos que para 1º, 2º y 3º de ESO. En la EVALUACIÓN INICIAL de
4º, además de examinarse la lectura, la expresión escrita y comprensión lectora destinarse un punto a cuestiones literarias, como se refleja a
continuación:
El alumno/a realizará un análisis de distintos tipos de textos con el objetivo de clasificarlos en función del género literario al que
pertenecen. Dicha adjudicación a un género u otro deberá justificarse razonadamente. Además, responderá a una serie de cuestiones
generales sobre la evolución de la literatura desde la Edad Media al siglo XVIII, épocas literarias, características de los distintos
movimientos, obras o autores representativos.
Se realizarán en gran grupo, pequeño grupo y de forma individual, en función de la actividad y de las necesidades del alumnado. Se
pueden citar, a título orientativo:
Redactar textos escritos de distinto tipo de acuerdo con unas pautas determinadas, dependiendo del tipo de texto que se esté
estudiando.
Organizar debates y coloquios sobre temas de interés para el alumnado.
Preparar exposiciones orales sobre temas relacionados con la materia dada en el curso.
Realizar análisis morfosintácticos de oraciones simples y compuestas.
Elaborar esquemas diferentes sobre los temas dados y comparar unos con otros, eligiendo o elaborando en grupo el que
mejor refleje la organización de las ideas.
Realizar análisis de la estructura, intencionalidad, lenguaje, coherencia y cohesión de los textos estudiados.
Realizar análisis literarios de fragmentos y textos de autores estudiados.
Subrayar en los textos las ideas principales en caca párrafo. Elaborar un esquema y resumen del mismo.
Preparar pequeños temas que integren información procedente de dos o tres fuentes como máximo (libro de texto, apuntes,
fotocopias dadas por el profesor), memorizarlos y exponerlos en por escrito.
Realizar, en pequeño grupo, algún trabajo de investigación sencillo que integre informaciones procedentes de distintas
fuentes.
Realizar prácticas de toma de apuntes según se van explicando los temas.
Leer un libro por trimestre, elegidos por el profesor y realizar un diario de lectura.
Portafolio para la autoevaluación, y el registro y seguimiento continuo de las tareas intermedias y la tarea final.
Rúbrica de la tarea, de especial rendimiento en la aplicación de la coevaluación y evaluación entre pares.
El enfoque funcional y comunicativo con el que se ha diseñado el curso está orientado al desarrollo de las destrezas lingüísticas
básicas: comprensión y expresión oral, y comprensión y expresión escrita, y requiere igualmente de herramientas específicas para evaluar el
progreso del alumnado:
Un amplio corpus de contenidos audiovisuales y la propuesta de actividades complejas, asociados a rúbricas generales de
evaluación de destrezas comunicativas.
El diseño de pruebas específicas para la evaluación de la competencia lectora, una por unidad.
El diseño de pruebas específicas para la evaluación de la expresión escrita, integradas en las anteriores.
Durante el curso, el planteamiento y los instrumentos de evaluación que acaban de ser descritos se combina con el uso de pruebas de
evaluación para medir el grado de adquisición de los contenidos asociados a los estándares y las competencias.
1º BACHILLERATO: LCEL
Desarrollaremos la evaluación de la enseñanza y sus componentes conforme a estrategias que nos permitan obtener información
significativa y continua para formular juicios y tomar decisiones que favorezcan la mejora de calidad de la enseñanza.
Con el objetivo de garantizar la objetividad de la evaluación, seleccionaremos procedimientos, técnicas e instrumentos de acuerdo a los
siguientes requisitos: Variedad, Concreción, Flexibilidad y versatilidad, Participación; Emplearemos la triangulación para obtener
información del proceso de enseñanza mediante diversidad de fuentes (distintas personas, documentos y materiales), de métodos (pluralidad
de instrumentos y técnicas), de evaluadores (atribuir a diferentes personas el proceso de recogida de información, para reducir la
subjetividad), de tiempos (variedad de momentos), y de espacios. Emplearemos para ello las siguientes técnicas:
• Observación: directa e indirecta.
• Entrevistas.
• Cuestionarios.
Las técnicas/procedimientos para la evaluación necesitan instrumentos específicos que garanticen la sistematicidad y rigor necesarios
en el proceso de evaluación. Emplearemos los siguientes:
• Listas de control.
• Rúbricas: útiles tanto para la evaluación como para la autoevaluación.
Para ganar en sistematicidad y rigor llevaremos a cabo el seguimiento y valoración de nuestro trabajo apoyándonos en los siguientes
indicadores de logro:
• Identifica en la programación objetivos, contenidos, criterios de evaluación y estándares de aprendizaje adaptados a las
características del grupo de alumnos a los que va dirigida la programación.
• Describe las medidas para atender tanto a los alumnos con ritmo más lento de aprendizaje como a los que presentan un ritmo más
rápido.
• Emplea materiales variados en cuanto a soporte (impreso, audiovisual, informático) y en cuanto a tipo de texto (continuo,
discontinuo).
• Emplea materiales “auténticos” para favorecer el desarrollo de las competencias clave y la transferencia de los aprendizajes del
entorno escolar al sociofamiliar y profesional.
• Fomenta, a través de su propia conducta y sus propuestas de experiencias de enseñanza-aprendizaje, la educación en valores.
• Favorece la participación activa del alumno, para estimular la implicación en la construcción de sus propios aprendizajes.
• Enfrenta al alumno a la resolución de problemas complejos de la vida cotidiana que exigen aplicar de forma conjunta los
conocimientos adquiridos.
• Establece cauces de cooperación efectiva con las familias para el desarrollo de la educación en valores y en el establecimiento de
pautas de lectura, estudio y esfuerzo en casa, condiciones para favorecer la iniciativa y autonomía personal.
• Propone actividades que estimulen las distintas fases del proceso la construcción de los contenidos (identificación de
conocimientos previos, presentación, desarrollo, profundización, síntesis).
• Da respuesta a los distintos tipos de intereses, necesidades y capacidades de los alumnos.
• Orienta las actividades al desarrollo de capacidades y competencias, teniendo en cuenta que los contenidos no son el eje
exclusivo de las tareas de planificación, sino un elemento más del proceso.
• Estimula la propia actividad constructiva del alumno, superando el énfasis en la actividad del profesor y su protagonismo.
Asimismo, velaremos por el ajuste y calidad de nuestra programación a través del seguimiento de los siguientes indicadores:
• Adecuación de la secuencia y distribución temporal de las unidades didácticas y, en ellas, de los objetivos, contenidos, criterios
de evaluación y estándares de aprendizaje evaluables.
• Evaluación del tratamiento de los temas transversales.
• Pertinencia de las medidas de atención a la diversidad y las adaptaciones curriculares aplicadas.
• Valoración de las estrategias e instrumentos de evaluación de los aprendizajes del alumnado.
• Pertinencia de los criterios de calificación.
• Evaluación de los procedimientos, instrumentos de evaluación e indicadores de logro del proceso de enseñanza.
• Idoneidad de los materiales y recursos didácticos utilizados.
• Adecuación de las actividades extraescolares y complementarias programadas.
La evaluación del proceso de enseñanza tendrá un carácter formativo, orientado a facilitar la toma dedecisiones para introducir las
modificaciones oportunas que nos permitan la mejora del proceso de manera continua.
1º BACHILLERATO: LITERATURA UNIVERSAL
Marco general
La normativa vigente señala que la evaluación de los procesos de aprendizaje del alumnado en la etapa de Bachillerato debe estar
diferenciada según las distintas materias y competencias que integran el currículo. Será:
Continua, formativa y reguladora.
Metodología e instrumentos de evaluación
• En la medida de lo posible se intentarán poner en marcha los principios de autoevaluación, coevaluación, evaluación entre iguales
y la evaluación del propio proceso de aprendizaje, a través de herramientas como:
◦ Blog y mural digital para la evaluación entre iguales y la coevaluación.
◦ Portafolio digital para la autoevaluación, y el registro y seguimiento continuo.
◦ Diario de aprendizaje para la reflexión del alumno sobre lo aprendido y sobre el proceso seguido para lograrlo
(metaaprendizaje).
• Pruebas de evaluación
◦ Evaluación inicial.
◦ Evaluación de bloques de contenidos.
◦ Evaluaciones trimestrales, se configurarán como pruebas de evaluación trimestral específicas.
◦ Evaluación final ordinaria (1.ª convocatoria) y extraordinaria (2.ª convocatoria).
En la elaboración de las pruebas de evaluación se combinarán diversos tipos preguntas-tareas:
◦ Las preguntas de respuesta construida.
◦ Las preguntas de respuesta abierta.
◦ Al inicio de cada nueva evaluación se hará recuperación de la materia pendiente.
Procedimientos, instrumentos de evaluación e indicadores de logro del proceso de enseñanza y de la programación
Con el objetivo de garantizar la objetividad de la evaluación, seleccionaremos procedimientos, técnicas e instrumentos de acuerdo a los
siguientes requisitos:
◦ Variedad
◦ Concreción
◦ Flexibilidad y versatilidad
◦ Participación.
Emplearemos las siguientes técnicas:
Observación, Entrevista y Cuestionarios
Las técnicas/procedimientos para la evaluación que se usarán son los siguientes:
◦ Listas de control y Escalas de estimación.
◦ En la evaluación de los procesos de enseñanza y de nuestra práctica docente tendremos en cuenta la estimación, tanto
aspectos relacionados con el propio documento de programación, como los relacionados con su aplicación.
Me apoyaré en los siguientes indicadores de logro:
◦ Identifica en la programación objetivos, contenidos, criterios de evaluación y estándares de aprendizaje adaptados a las
características del grupo de alumnos a los que va dirigida la programación.
◦ Describe las medidas para atender tanto a los alumnos con ritmo más lento de aprendizaje como a los que presentan un ritmo
más rápido.
◦ Emplea materiales variados en cuanto a soporte (impreso, audiovisual, informático) y en cuanto a tipo de texto (continuo,
discontinuo).
◦ Emplea materiales “auténticos” para favorecer el desarrollo de las competencias clave y la transferencia de los aprendizajes
del entorno escolar al sociofamiliar y profesional.
◦ Estimula tanto el pensamiento lógico (vertical) como el pensamiento creativo (lateral).
◦ Fomenta, a través de su propia conducta y sus propuestas de experiencias de enseñanza-aprendizaje, la educación en valores.
◦ Favorece la participación activa del alumno, para estimular la implicación en la construcción de sus propios aprendizajes.
◦ Enfrenta al alumno a la resolución de problemas complejos de la vida cotidiana que exigen aplicar de forma conjunta los
conocimientos adquiridos.
◦ Establece cauces de cooperación efectiva con las familias para el desarrollo de la educación en valores y en el establecimiento
de pautas de lectura, estudio y esfuerzo en casa, condiciones para favorecer la iniciativa y autonomía personal.
◦ Propone actividades que estimulen las distintas fases del proceso la construcción de los contenidos (identificación de
conocimientos previos, presentación, desarrollo, profundización, síntesis).
◦ Da respuesta a los distintos tipos de intereses, necesidades y capacidades de los alumnos.
◦ Orienta las actividades al desarrollo de capacidades y competencias, teniendo en cuenta que los contenidos no son el eje
exclusivo de las tareas de planificación, sino un elemento más del proceso.
◦ Estimula la propia actividad constructiva del alumno, superando el énfasis en la actividad del profesor y su protagonismo.
◦ Asimismo, velaremos por el ajuste y calidad de la programación a través del seguimiento de los siguientes indicadores:
◦ Reconocimiento y respeto por las disposiciones legales que determinan sus principios y elementos básicos.
◦ Adecuación de la secuencia y distribución temporal de las unidades didácticas y, en ellas, de los objetivos, contenidos,
criterios de evaluación y estándares de aprendizaje evaluables.
◦ Validez de los perfiles competenciales y de su integración con los contenidos de la materia.
◦ Evaluación del tratamiento de los temas transversales.
◦ Pertinencia de las medidas de atención a la diversidad y las adaptaciones curriculares aplicadas.
◦ Valoración de las estrategias e instrumentos de evaluación de los aprendizajes del alumnado.
◦ Pertinencia de los criterios de calificación.
◦ Evaluación de los procedimientos, instrumentos de evaluación e indicadores de logro del proceso de enseñanza.
◦ Idoneidad de los materiales y recursos didácticos utilizados.
◦ Adecuación de las actividades extraescolares y complementarias programadas.
◦ Detección de los aspectos mejorables e indicación de los ajustes que se realizarán en consecuencia.
2º BACHILLERATO
En esta etapa no se realiza una evaluación incial como en la ESO. Siguiendo las indicaciones de la LOMCE en la etapa Bachillerato,
la evaluación será continua y formativa como en la etapa ESO y se desarrollará a lo largo de todo el proceso de enseñanza- aprendizaje.
Para ello, el docente trabaja con una serie de INSTRUMENTOS EVALUADORES del proceso de enseñanza-aprendizaje del alumno. Los
indicamos a continuación:
• La observación diaria del trabajo del alumno. Los resultados se anotarán en una ficha de observación adaptada al sistema de
evaluación, y en la que, por consiguiente, figuran las capacidades e indicadores que se van a trabajar durante todo el curso. Se
trata del “cuaderno del profesor”, en el que se recogerá toda la información relativa al alumno.
• Pruebas periódicas, tanto escritas como orales.
• Elaboración de un cuaderno de trabajo por parte del alumno, con todas las actividades propuestas por el profesor, ya sean las
realizadas en clase, o las que el alumno tenga como refuerzo para realizar en su casa. Se valorará la organización, limpieza en la
presentación y la corrección sobre los ejercicios que no se hayan hecho según lo esperado. El alumno debe valorar su cuaderno
de trabajo, puesto que en él se recoge su “día a día”, su constancia, y modelos de actividades que servirán cómo patrones para
realizarlas en una prueba escrita de manera autónoma. El departamento de Lengua Castellana y Literatura considera el cuaderno
del alumno como un instrumento de evaluación importante en su aprendizaje.
Por otro lado, se realizarán una serie de actididades en grupo o individuales. A modo de ejemplo, estarían las siguientes:
• Redactar textos escritos de distinto tipo de acuerdo con unas pautas determinadas, dependiendo del tipo de texto que se esté
estudiando.
• Organizar debates y coloquios sobre temas de interés para el alumnado.
• Preparar exposiciones orales sobre temas relacionados con la materia dada en el curso.
• Realizar análisis morfosintácticos de oraciones simples y compuestas dentro de un párrafo.
• Elaborar esquemas diferentes sobre los temas dados y comparar unos con otros, eligiendo o elaborando en grupo el que mejor
refleje la organización de las ideas.
• Realizar análisis de la estructura, intencionalidad, lenguaje, coherencia y cohesión de los textos estudiados.
• Realizar análisis literarios de fragmentos y textos de autores estudiados.
• Subrayar en los textos las ideas principales en cada párrafo. Elaborar un esquema y resumen del mismo.
• Preparar pequeños temas que integren información procedente de dos o tres fuentes como máximo (libro de texto, apuntes,
fotocopias dadas por el profesor), memorizarlos y exponerlos en por escrito.
• Realizar, en pequeño grupo, algún trabajo de investigación sencillo que integre informaciones procedentes de distintas fuentes.
• Realizar prácticas de toma de apuntes según se van explicando los temas.
F.3) Criterios de calificación.
Los criterios de calificación del área de Lengua Castellana y Literatura acordados por los miembros del departamento se darán a conocer al principio
de curso a todo el alumnado, para que así tengan claro qué deben conseguir paaa superar la materia.
En cada evaluación se tendrán en cuenta varios APARTADOS:
Pruebas escritas teóricas (exámenes), donde se recogerán los conocimientos gramaticales, de comunicación, técnicas de trabajo, de
literatura, etc. así como la expresión escrita de los alumnos. El alumno debe superar la prueba de los contenidos de lengua y literatura de
modo independiente, aunque en una misma prueba existan ejercicios de los dos bloques. Al margen de qué profesor del departamento de
lengua haga el examen, y de cómo esté estructurado ese examen, el cálculo se hará de la siguiente manera: la mitad de los puntos en las
preguntas de lengua y la mitad de los puntos de las preguntas de literatura, supondrán superar y aprobar la materia. Dichas pruebas escritas
tendrán un valor de 60% para todas la ESO ( incluido 2º PMAR) y 1º de Bachillerato, En 2º Bachillerato tendrá un valor de 100%
En este apartado de pruebas escritas este departamento establece unos criterios mínimos evaluadores para poder superar la matteria, que se
aplicarán de la siguiente forma:
1º/2º ESO: nota igual o superior a 1.2 sobre 6 (un 3 sobre 10).
3ºESO/4º ESO: nota igual o superior a 1.8, sobre 6 (un 3.5 sobre 10).
1º Bachillerato nota igual o superior a 2.4, sobre 6 (un 4 sobre 10).
Para 2º de Bachillerato, debido a la incertidumbre que existe sobre la prueba externa, seguiremos aplicando los criterios actuales, que
son lo que siguen:
La nota saldrá del examen que se haga por evaluación, que en el caso de no poder hacerlo, de un modo continuado, ya que el tiempo
que se empleará será de 90 minutos, se dividirá en dos periodos.
El examen constará de cuatro partes:
1ª parte: Significado o expresiones de un texto; Resumen o esquema del texto propuesto (entre 5 y 10 líneas); Comentario crítico del
contenido del mismo texto (no sobrepasar las 50 líneas): 40%.
2ª parte: Identificación de fenómenos ortográficos, morfológicos, sintácticos, compositivos, de funciones sintácticas, de categorías, de
relaciones, de referentes intatextuales, etc; Creación de pequeñas estructuras guiadas: 20%.
3ª parte: A partir de un fragmento de las obras obligatorias, preguntas sobres personajes, momento argumental, tema del poema…;
Características de las obras obligatorias; Cuestiones breves, sobre autores, obras, movimientos, épocas…; pregunta teórica de uno de
los 12 temas del curso (no pudiendo pasar el folio, en su contestación): 40%
La nota, en cada una de las evaluaciones, saldrá de la nota alcanzada en el examen.
La evaluación será continua, por lo que no habrá exámenes de recuperación
La nota final de la materia será la obtenida al final de las tres evaluaciones, de la siguiente manera: la nota de la 2ª evaluación vale el
doble que la nota de la 1ª evaluación y la nota de la 3ª evaluación vale el doble, asimismo, de la 2ª evaluación. El resultado se divide
entre 6, en ambos caso [Nota obtenida 2ª evaluación se multiplica por dos, se le suma la nota de la primera y se divide por tre; así, se
procederá en las dos evaluaciones].
Aprobará la materia el alumnado que tengan de media final, una nota =/> 4.5 puntos.
Aquel alumnado que tenga una media =/>4 y < 4.5 puntos si cumplen los siguientes requisitos:
No tener en ninguna evaluación una nota inferior a 3.
Tener demostrado que se leyeron las obras de lectura –a través de las preguntas sobre ellas que se hacen en los exámenes.
NOTA: en todas las evaluaciones, y en la nota final, se redondeará hacia arriba, a partir del 0.5, y siempre que tenga realizadas todas las
encomiendas, que se irán proponiendo a lo largo del trimestre.
Calificaciones sobre los libros de lectura (el seguimiento de dichas lecturas las hará el profesor como estime oportuno; trabajo, control de
lectura escrito, control oral de lectura, etc). Para poder superar este apartado debe el alumnado presentar un diario de lectura, impreso o en
red. Se calificará una evaluación con nota negativa, si el alumno no lee los librosde lectura. 20 % de la calificación final para todos los
cursos de ESO ( incluido 2º de PMAR) y 1º de Bachillerato. No se suspenderá por no leer el libro, pero tendrá una doble penalización: el
20% de su valor y repercutirá en los redondeos de la nota final, que se inclinará a la baja.
En 2º de Bachillerato no tendrá un porcentaje numérico ya que el alumno que no demuestre haber leído el libro de lectura no podrá realizar
las preguntas correspondientes a dicha lectura (2 puntos), por lo que el examen se valorará en este caso sobre 8 puntos.
Los talleres de creación (composiciones, ptrabajos de expresión escrita, tareas finales de los temas, trabajos de investigación, de búsqueda de
datos...) serán valorados con el 10 % de la nota, desde 1º de la ESO hasta 1º de Bachillerato.
Las pruebas de expresión oral son valoradas con el 10% de la nota. Estas presentan unas características particulares. En los ejercicios de
expresión oral se incluyen aspectos muy diversos: exposiciones orales de temas elegidos por el alumno, lectura expresiva, mantenimiento de
actitudes de escucha, respeto de los turnos de palabra, fluidez verbal, tareas finales de los temas... En todos ellos tendremos en cuenta (serán la
aplicación de las rúbricas quien oriente mejor la valoración de las actividades):.
▪ Fluidez y vocalización.
▪ Puntuación y pausas.
▪ Entonación de las oraciones y expresividad con respecto al sentido del texto.
▪ Desenvoltura ante un público.
▪ Tratamiento de un tema, incitando a la participación de los compañeros.
▪ Corrección y vocabulario.
▪ Correspondencia de la expresividad en el sentido del texto
▪ h) Empleo del lenguaje no verbal o quinesis.
La valoración del trabajo diario como la Actitud serán el factor desencadenante que decida, en las puntuaciones del alumnado, que quedan
intermedias, si van hacia arriba o, por contra, se inclinan hacia la nota inferior.
▪ La actitud: La actitud y el comportamiento del alumno en el aula deberá tenerse en cuenta ya que su disposición positiva
hacia la asignatura se considera como un valor importante que merece ser recompensado.
LINGUA CASTELÁ E LITERATURA ESO E BACHARELATO: CUADRO RESUMEN
CRITERIOS 1º ESO 2º ESO 3º ESO 4ºESO 1ºBAC 2ºBAC
Pruebas escritas 60% 60% 60% 60% 60% 100%
Lecturas 20% 20% 20% 20% 20% Contenida en
prueba
Expresión escrita 10% 10% 10% 10% 10% Contenida en
prueba
Oralidad 10% 10% 10% 10% 10% ?
Actitud/Trabajo
diario
Función
ajuste notas
intermedias
Función
ajuste notas
intermedias
Función
ajuste notas
intermedias
Función ajuste notas
intermedias
Función
ajuste
notas
intermedias
Función ajuste
notas
intermedias
? Se tendrá en cuenta del mismo modo que la actitud y el trabajo diario.
INVESTIGACIÓN E TRATAMENTO DA INFORMACIÓN (2ºESO)
Caderno e realización de fichas 20%
Exposicións orais 10%
Proxecto final de trimestre 60%
Actitude e traballo diario 10%
Nota: non se realizará ningún examen nesta materia agás que o profesor o considere oportuno.
ÁMBITO SOCIO-LINGÚÍSTICO (2º PMAR) (igual ao cadro exposto enriba)
Probas escritas 60%
Lecturas 20%
Expresión escrita 10%
Oralidade 10%
Traballo diario y caderno/Actitude Función de ajuste en la nota
Nota:Cada unha das materias do ámbito socio-lingüístico deste curso (Lingua castelá/Lingua galega/Ciencias sociais) teñen unha
nota independiente. Para poder aprobar o ámbito é preciso aprobar cada unha das materias ou ben acadar un mínimo establecido
pola profesora que imparte este curso.
LITERATURA UNIVERSAL (1º BACHARELATO)
Pruebas escritas 60%
Lecturas (incluye trabajos, exposiciones...) 20%
Comentarios de texto/Lecturas guiadas 10%
Tarea final de investigación (guardado en portfolio) 10%
Actitude Función de ajuste en la nota fin
Para todos los ejercicios escritos, un aspecto fundamental son los criterios de calificación con respecto a la ortografía y caligrafía de
nuestro alumnado. Se seguirán las siguientes directrices tomadas en consenso por el departamento de lengua:
1. 1ºESO: Se restará 0’10 puntos por cada falta de ortografía, entendiendo como falta la ausencia o mala colocación de tilde, o la
confusión de grafías o ausencia de las mismas. Hasta un máximo de 1 punto. No contabilizan las repeticiones.
2. 2ºESO: Se restará 0,10 puntos por cada falta de ortografía, entendiendo como falta la ausencia o mala colocación de la tilde, o la
confusión de grafías o ausencia de las mismas. Hasta un máximo de 1,5 . No contabilizan las repeticiones.
3. 3ºESO: Se restará 0,20 hasta un máximo de 1,5 por cada falta de ortografía, entendiendo como falta la ausencia o mala colocación
de la tilde, o la confusión de grafías o ausencia de las mismas. No contabilizan las repeticiones
4. 4ºESO: Se restará 0’20 hasta un máximo de 2 puntos por cada falta de ortografía, entendiendo como falta la ausencia o mala
colocación de la tilde, o la confusión de grafías o ausencia de las mismas No contabilizan las repeticiones
5. 1ºBACHARELATO: Se restará 0’25 hasta un máximo de 1,5 puntos por cada falta de ortografía, entendiendo como falta la
ausencia o mala colocación de la tilde, o la confusión de grafías o ausencia de las mismas No contabilizan las repeticiones
6. 2º BACHARELATO: Se restará 0’25 hasta un máximo de 2 puntos por cada falta de ortografía, entendiendo como falta la
ausencia o mala colocación de la tilde, o la confusión de grafías o ausencia de las mismas No contabilizan las repeticiones.
OBSERVACIONES:
A continuación explicamos cómo actuará el Departamento de Lengua Castellana y Literatura en cada una de las situaciones que pueden
darse a lo largo del curso teniendo en cuenta las calificaciones del alumnado en la materia de lengua en cada evaluación:
◦ Si la calificación del alumno es negativa en una evaluación, la recuperación de dicha evaluación se hará al mismo tiempo que se
hace el control por parte del profesor en la evaluación siguiente. Es decir, si suspende la primera evaluación, por ejemplo, podrá
superar esa nota negativa aprobando la segunda evaluación, ya que trabajamos bajo el esquema de evaluaciones continuas. Si
suspende la segunda, podrá recuperarla de manera “continua” en la tercera. Si ha aprobado la primera y la segunda, pero
suspende la tercera, el profesor le hará una recuperación de la tercera en un examen en el mes de junio.
◦ Si el alumno tiene dos evaluaciones suspensas (las dos primeras), o bien deberá examinarse automáticamente en un examen final
en junio de esas dos evaluaciones, siempre que el alumno apruebe la 3ª evaluación, o bien se examinará de la materia de todo el
curso, cuando el profesor considere que es lo más adecuado. En ningún caso, el examen de junio se hará por evaluaciones cuando
la tercera evaluación esté suspensa, en cuyo caso el alumno deberá examinarse de toda la materia.
◦ Si el alumno suspende dos evaluaciones, (siempre la primera y segunda), puede verse con la materia aprobada siempre que las
notas con las que suspende las evaluaciones no sean inferiores a un 3’5. Por otra parte, el profesor debe ver una clara evolución
en el tercer trimestre (y evidentemente el alumno debe tenerlo superado). En este caso, el alumno aprobaría la materia.
◦ El profesor correspondiente a cada curso podrá hacer “recuperaciones”, controles, parciales, etc. de ciertas partes del temario (o
de alguna evaluación), si considera que necesitan un refuerzo para poder aplicar los contenidos siguientes en la programación.
◦ Para aquel alumnado que NO supere la asignatura a lo largo del curso, se hará una última “prueba final” en junio, de toda la
materia y se dará una segunda oportunidad de superar la materia que no trabajó a lo largo del curso.
◦ En todos los supuestos anteriores, el alumno debe tener en cuenta que en cada una de las pruebas escritas realizadas (exámenes)
no podrá dejar en blanco ninguna de las partes correspondientes a Lengua y Literatura, siempre y cuando figuren ambas
partes en los contenidos del currículo del curso correspondiente. Este supuesto, supondrá el suspenso automático de la
evaluación.
◦ Aquellos alumnos que copien en un examen tendrán un cero en dicha prueba.
◦ Si un alumno falta o va a faltar a un examen debe aportar la correspondiente justificación para poder realizar la prueba en otra
fecha distinta a la de sus compañeros de curso.
◦ Aquellos alumnos que realicen lecturas optativas o participen en actividades de fomento de lectura, como clubs de lectura o
teatro, podrán ver incrementada su nota final de junio.
F.4) Evaluación del alumnado con materiales pendientes.
A. Contidos esixibles
Os contidos exixibles son os do nivel suspenso. Coinciden cos mínimos exixibles, programados en cada unha das programacións de
nivel.
Para o alumnado do PMAR, é necesario ter en conta o que a continuación se comenta:
O alumnado que accedeu a este programa sen acadar os obxectivos dalgunha materia dos cursos anteriores, realizará as actividades de
reforzo e de apoio que lle permitan recuperalas ao longo do desenvolvemento do programa, sendo a avaliación competencia do
profesorado que imparta clase nel, coa colaboración dos Departamentos implicados.
Considerarase, fundamentalmente, o ritmo de traballo neste curso como indicador para a recuperación da pendente. Débese ter en
conta que cada un dos alumnos que conforman o PDC, son periodicamente avaliados, non só eles senón tamén o programa, obrigando
a continuas modificacións para facer un correcto proceso de ensino-aprendizaxe,
En todo caso, se fose necesario, en maio poderán presentarse ás probas extraordinarias de recuperación.
B. Programa de reforzo para a recuperación das materias pendentes de cursos anteriores.
Os alumnos da E.S.O coa materia pendente deberán realizar varios traballos ao longo do curso (que se valorarán cun 35% sobre o
total da nota). Os traballos programados estarán conexionados cos niveis respectivos. É un alumnado que terá que traballar moitas
veces soio, xa que non están arbitradas, na data actual, tempo presencial do profesorado do Departamento para atender de xeito
individualizado as necesidade xurdidas. En función deso programarase, atendendo moito ao procedemental e intuitivo, para que poidan
levar o traballo sen mallores contratempos. O primeiro traballo coincidirá coas catro primeiras unidades; o segundo traballo coas catro
seguintes e o terceiro traballo coas catro últimas (Traballo que atenderá, sempre: comprensión lectora (40%), morfoloxía (10%),
semántica (10%), sintaxe (10%), ortografía de faltas, puntuación e acentuación (10%), Composicións (10%); escolmarase do
programado no nivel suspenso e se lle pedirá un caderno de actividades, rigurosamente atendido).
Os traballos serán entregados nasa seguintes datas:
• Primeiro traballo: Antes de Nadal.
• Segundo traballo: Antes de Entroido.
• Terceiro traballo: Antes de Semana Santa.
O profesor actual do alumno, coa materia suspensa, será o encargado de efectuar o seguimento da asignatura a través dos traballos e
da realización do exame final.
C. Actividades de avaliación
• Deberán presentarse a un exame final para a superación definitiva da materia.
• O exame terá lugar no mes de maio. Serán convocados o mesmo día e hora nun mesmo lugar, consensuado coa xefatura de
estudos do centro.
• Aqueles alumnos que non realicen os traballos deberán presentarse a este exame. A súa nota final será a que obteñan en devandita
proba.
D. Criterios para superar as materias pendentes pola avaliación continua.
• Para recuperar a Lingua Española suspensa de 1º e 2º de ESO, terase en conta o seguinte:
• O aproveitamento no curso que está matriculado actualmente (30 %) e a proba e os traballos (70 %: 35% e 35%, respectivamente).
Sumaranse ambas as dúas partes, e terá que dar a suma de 5 puntos, tendo que obter, como mínimo, un 4 entra a proba e o traballo.
• No caso de que o aproveitamento na clase sexa insignificante, terá que conseguir o 5 na suma entre a proba e os traballos.
E. CONTIDO E VALORACIÓN DA PROBA
• Texto: Comprensión (25%); Semántica (exercicios prácticos): 10%; Formación de palabras: (exercicios prácticos): 10%; Morfoloxía:
Artículos, Sustantivos, Adjetivos, Verbos, Preposiciones, Adverbios (Buscar exemplos en textos): 15%; Sintaxe: 15 %; Teoría e
práctica da Ortografía (tildes, faltas e puntuación): 10%; Composición: 15%.
Para recuperar 3º de ESO, seguiranse os mesmos criterios, relativos, ao aproveitamento do curso e a proba e aos traballos, pero con
respecto á proba cambiarán os contidos, xa que debemos introducir a Literatura ata o século XVIII. Dáraselle un valor, aproximado,
dun 50% a parte gramatical (capitalizando os mesmos aspectos vistos para 1º e 2º de ESO) e un 50% para a parte de Literatura.
Para recuperar 1º de Bacharelato, aplicaranse os criterios dun 60% para a parte gramatical e dun 40%, para a parte de literatura.
G) Medidas de atención a la diversidad.
Se aplicarán las medidas tomadas en la sesión de Evaluación inicial (consensuadas en la evaluación 0, que en el centro la hacemos
alrededor del 15 de octubre), contando con la colaboración del Departamento de Orientación, Dirección del centro, el Profesorado de
Pedagogía Terapéutica y el profesorado implicado.
Las medidas estarán centradas en los siguientes aspectos:
• Refuerzos educativos
Actividades de recuperación (también está incluido Bachillerato)
• Refuerzos para lograr la recuperación (también está incluido Bachillerato)
• Plan de actividades de recuperación
• Planes de trabajo para superación de materias pendientes
• Adaptaciones curriculares
• Agrupamientos específicos
• Atención a desfases curriculares en grupos completos.
• Programa de Mellora da aprendizaxe, donde toda la programación está hecha en la aplicación de medidas de atención a la
diversidad.
• Sobredotaciones, que en el curso anterior no existió ningún alumnado, pero está previsto poder atender en ampliación, si fjuese el
caso.
F.5) Evaluación del proceso de enseñanza-aprendizaje.
Indicadores de logro para evaluar el proceso de enseñanza en la práctica docente
La respuesta al qué evaluar comprende también a todo el proceso didáctico, esto es, el diseño mismo de la programación, las
actividades desarrolladas, los materiales y recursos empleados y la propia actuación del profesor. Posiblemente, en períodos anteriores, su
importancia se haya minimizado, sin embargo, es fundamental revisar y mejorar la programación inicial a la luz de resultados posteriores,
comentar con los alumnos las actividades y tareas realizadas, cuestionar el uso concreto y oportuno de ciertos recursos utilizados (textos,
materiales audiovisuales, modos de funcionamiento...) y valorar uno mismo su propia actuación. En cualquier caso, el profesor debe captar
las causas de los desajustes entre lo que se espera enseñar y lo que realmente se enseña.
Para este tipo de evaluación conviene que el profesor se dote de indicadores que le permitan apreciar con facilidad aspectos como la
conveniencia, la adecuación, la oportunidad, incluso los mismos resultados obtenidos de aquellos elementos que, de una forma u otra, han
intervenido o han sido usados a lo largo del proceso de enseñanza.
La evaluación de la práctica educativa debe incluir también una valoración sobre la atención al tratamiento de la diversidad que el
profesor haya manifestado en el desarrollo de su programación. De este modo, la planificación de estrategias que favorezcan los diferentes
ritmos de trabajo, la aplicación gradual de actividades que sobre un mismo contenido pueden realizar diversos grupos de la clase, el distinto
grado de dificultad que conllevan las tareas concretas, los tiempos más o menos prolongados de realización, etc. son todos elementos
indicativos que posibilitan una valoración de la atención a la diversidad.
No hay que olvidar, por último, que durante las horas de trabajo en el aula ocurren demasiadas cosas, muchas de ellas difíciles de
constatar de manera directa. Por ello, además de la propia atención, es útil el registro en vídeo de algunas clases o, incluso, la asistencia de
algún compañero como observador cualificado. Lo importante, en cualquier caso, es que profesor y alumnos reflexionen mutuamente sobre
los logros y deficiencias observadas en la práctica docente.
Proponemos estos Indicadores de Logro:
INDICADORES DE LOGRO
Indicador 1 2 3 4Utilización de las TIC En ninguna unidad En algunas unidades En la mayoría de las
unidades
En todas las unidades
Cumplimiento del proyecto
lector
En ninguna unidad En algunas unidades En la mayoría de las
unidades
En todas las unidades
Porcentaje de aprobados 50% - 60% 60% - 70% 70% - 85% 85% - 100%Realización de actividades
en parelja, grupo, etc.
En ninguna unidad En algunas unidades En la mayoría de las
unidades
En todas las unidades
Empleo de recursos
variados en la práctica
docente
En ninguna unidad En algunas unidades En la mayoría de las
unidades
En todas las unidades
Tratamiento de temas
transversaless
No se trataron los temas
transversales
Se trrataron en algunos de
los temas establecidos
Se trataron en la mayoría
de los temas establecidos
Tratáronse todos los
temas establecidosCumplimiento de la
temporalización
En ninguna unidad En algunas unidades En la mayoría de las
unidades
En todas las unidades
G) Medidas de atención a la diversidad.
Se aplicarán las medidas tomadas en la sesión de Evaluación inicial (consensuadas en la evaluación 0, que en el centro la hacemos
alrededor del 15 de octubre), contando con la colaboración del Departamento de Orientación, Dirección del centro, el Profesorado de
Pedagogía Terapéutica y el profesorado implicado.
Las medidas estarán centradas en los siguientes aspectos:
• Refuerzos educativos
Actividades de recuperación (también está incluido Bachillerato):
• Refuerzos para lograr la recuperación (también está incluido Bachillerato)
• Plan de actividades de recuperación
• Planes de trabajo para superación de materias pendientes
• Adaptaciones curriculares
• Agrupamientos específicos
• Atención a desfases curriculares en grupos completos.
• Programa de Mellora da aprendizaxe, donde toda la programación está hecha en la aplicación de medidas de atención a la
diversidad.
• Sobredotaciones, que en el curso anterior no existió ningún alumnado, pero está previsto poder atender en ampliación, si fuese el
caso.
H) Contribución de la materia al proyecto lector
Las acciones del departamento de Lengua Castellana dentro del Proyecto Lector del centro, se encuentran recogidas dentro del
mismo, y que a su vez recoge el Proyecto Educativo de Centro del IES Ribeira do Louro. Remitimos a dicho documento para obtener toda la
información pertinente.
A lo largo del curso se trabajará en el Proyecto Lector de centro, de manera activa y apoyando en la medida de lo posible al
departamento de Biblioteca del centro, trabajando en ella, visitándola con los alumnos de manera frecuente, participando en las actividades
desarrolladas por la misma, como el club de lectura, exposiciones, celebraciones, semana del libro, etc.
Los miembros de este departamento trabajan activamente en la Biblioteca, de manera directa (coincide que el Coordinador de la
biblioteca es miembro del departamento) o indirecta y apoya todas las iniciativas que desarrollen en el alumnado el gusto por la lectura. De
manera muy resumida, y teniendo en cuenta que todo se recoge de modo más detallado en la Programación de la biblioteca, señalamos a
continuación los aspectos más relevantes en los que el departamento de Lengua Castellana participa:
• El equipo de la Biblioteca cuenta con todo el profesorado del Departamento destinando horas a la semana realizando: la
coordinación de la biblioteca y de los seis clubs de lectura que están en funcionamiento, participando en ellos, préstamos,
voluntariado, eventos, ordenación, ambientación, dinamización, morosos, propuestas y nuevas adquisiciones, revistas, proyectos
documentales integrados...
• El departamento activa el encuentro con escritores. Decir que es la biblioteca quien centraliza todos los encuentros. Los
departamentos de lenguas y los clubs, trabajan, junto a la biblioteca, en una misma línea. Este año están programados el
encuentro con seis autores gallegos.
• Participa activamente con la revista del centro.
• Con la materia de 2ºESO Investigación y tratamiento de la información ya que su currículo está estrechamente vinculado a la
Biblioteca. Está impartida por un miembro del Departamento.
◦ Con “docencia” impartida directamente en la biblioteca:
◦ En 1º de ESO especialmente, y con el alumnado nuevo, con la explicación del funcionamiento de la biblioteca: qué es la
CDU, cómo se organiza, cuáles son los fondos de los que dispone, cómo se deben consultar, cómo funciona el servicio de
préstamo, cómo se debe solicitar ordenador y el acceso a internet, etc. Este curso además se completa con el trabajo en la
biblioteca (alrededor de la mitad del curso escolar; la otra mitad se hace en el aula de informática) de la materia de
Investigación y tratamiento de la información. Se realiza también la actividad de la “mochila viajera”.
• En 2º de ESO se trabaja con diccionarios de todo tipo, lingüísticos y temáticos, así como un acercamiento a las enciclopedias. En
este mismo nivel, en 2º de PMAR se utiliza el espacio biblioteca para múltiples actividades de búsqueda de información y de
estudio.
I) Acciones de contribución al plan TIC'S
Introducción
Son as habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información e transformala en coñecemento. Inclúe aspectos que van
desde o acceso e selección da información ata o seu uso e transmisión en diferentes soportes, incluíndo a utilización das tecnoloxías da
información e a comunicación como un elemento esencial para informarse e comunicarse.
Nesta materia, a procura de información ten un papel relevante, polo que o alumno debe ser capaz de seleccionar aquela que lle
proporcione uns coñecementos que, á súa vez, permítanlle a mellora das súas destrezas comunicativas. O uso de Internet convértese, como
non podía ser doutra forma, nun instrumento privilexiado, aínda que non único, para esa finalidade. Pero, ademais, outros soportes
electrónicos (DVD, CD-ROM...) e os procesadores de texto serán aliados na mellora da capacidade comunicativa do alumno, sobre todo
porque lle animarán a mellorar en dous das facetas en que máis dificultades adoita atoparse, a de escribir e a de ler.
Fomentarase entre o alumnado o uso do ordenador persoal para a búsqueda de información para a realización de distintos traballos
persoais, facendo fincapé especial na necesidade de seleccionar a información obtida. Intentarase traballar a exposición pública desos
traballos a través de ferramentas tecnolóxicas: power points, globsters…
Traballlarase a dimensión oral da lingua a través da comprensión de textos orais procedentes de vídeos, internet…
Aqueles traballos que destaquen pola súa calidade serán publicados na revista dixital do centro que comenzará neste curso.
Incentivarase entre o alumnado a colaboración nesta nova actividade.
A adquisición desta competencia supón, polo menos, utilizar recursos tecnolóxicos para resolver problemas de modo eficiente e ter
unha actitude crítica e reflexiva na valoración da información de que se dispón. Para lograr estes fins, utilizaranse tanto os recursos propios
do libro de texto do alumno como os dos materiais complementarios, sempre ligados todos eles a cada unidade do libro de texto, ademais
dos que se inclúen nos CD-ROM da materia e nos distintos materiais temáticos de aula.
Tratamento da información e competencia dixital: No 50% dos temas trátase dun xeito práctico.
Obxectivos
• Comprender e integrar a información nos esquemas previos de coñecemento. Utilizar as tecnoloxías da información e a
comunicación como instrumento de traballo intelectual para informarse, aprender e comunicarse.
• Avaliar e seleccionar novas fontes de información e innovacións tecnolóxicas a medida que van aparecendo, en función da súa
utilidade para acometer tarefas ou obxectivos específicos.
• Fomentar entre o alumnado o uso deo ordenador persoal para a búsqueda de información para a preparación dos exames, facendo
especial fincapé na necesidade de seleccionar a imformación obtida. Incentivar entre o alumnado a colaboración na revista dixital do
centro, que comezou a súa andaina no curso 2012-13.
Material
O material co que contamos na materia son os seguintes:
• CD-ROM de Audicións, de Ditados, de Probas de avaliación e de Presentacións e animacións, e da colección de murais de aula.
• Páxina de actividades de expresión e composición, nas que se traballan os contidos do bloque a partir de exercicios baseados na
lectura de fragmentos de textos e nunha audición do CD-ROM de audicións, o que permite incidir na comprensión e na expresión
oral
• Apartados de Léxico e de Ortografía, con múltiples actividades prácticas, entre as que se inclúe un ditado (incluído no CD-ROM do
profesor de ditados).
• Os elementos multimedia do procesador de textos
• Inserción de imaxes
• Inserción de obxectos
Tratamento da información e competencia dixital
• Utilizar as tecnoloxías da información e a comunicación como instrumento de traballo intelectual para informarse, aprender e comunicarse.
• Dominar linguaxes específicos básicos (textual, numérico, icónico, visual, gráfico e sonoro) e as súas pautas de decodificación e transferencia.
• Emplear as TIC como ferramenta no uso de modelos de procesos matemáticos, físicos, sociais, económicos ou artísticos.
• Manexar estratexias para identificar e resolver os problemas habituais de software e hardware que vaian xurdindo.
• Utilizar habitualmente os recursos tecnolóxicos dispoñibles para resolver problemas reais de xeito eficiente.
• Manter unha actitude crítica e reflexiva na valoración da información dispoñible contrastándoa cando sexa preciso, e respectar as normas de
conducta acordadas socialmente para regular o uso da información e as súas fontes nos distintos soportes.
J) Acciones de contribución al plan de convivencia
Introducción
A noción de competencia constitúe, no constructo pedagóxico da LOMCE, o eixo sobre o que se organiza o quefacer educativo.
Aínda que a materia de Lingua Castelá e Literatura semella vinculada, sobre todo, á competencia en comunicación lingüística e a
competencia cultural e artística. Aínda que se relacione tamén directamente coa competencia para aprender a aprender, pois o acceso ao
saber e a construcción de coñecementos realízase fundamentalmente a través da linguaxe, por suposto hai relaciónc coa autonomía e
iniciativa persoal, coa contribución do tratamento da información e competencia dixital e ao desenvolvemento na competencia no
coñecemento e a interacción co mundo físico. Deixamos para o final a razón deste apartado, xa que esta materia tamén contribúe de xeito
fundamental na competencia social e cidadá, que está intimamente ligado coa convivencia.
Obxectivos
Utilizar o xuizo moral para elexir e tomar decisións e exercer de maneira activa e responsable os dereitos e deberes da cidadanía.
Comprender de maneira crítica a realidade sendo conscientes das diversas perspectivas ao analizalas e empregando o diálogo para
mellorar colectivamente o seu entendemento.
Amosar comprensión da aportación que as diferentes culturas fixeron á evolución e progreso da humanidade sin que por elo implique
a pérdida da identidade local.
Aceptar que os conflictos e valores e intereses forman parte da convivencia e resolvelos con actitude constructiva.
Ser conscientes dos valores do entorno e crear progresivamente u sistema de valores propios que dirixa o comportamento ao afrontar
unha decisión ou un conflicto.
Saber comunicarse en diferentes contextos, expresando as propias ideas e escoitando as alleas.Poñerse no lugar do outro e
comprender os seus puntos de vista, aunque sexa diferente do propio.
Valorar as diferencias e recoñecer a igualdade de dereitos, en particular entre home e muller.
Practicar o diálogo e a negociación para chegar a acordos como xeito de resolver os conflictos.
Amosar un comportamento coherente cos valores democráticos, manifestado especialmente na toma de conciencia, control e
autorregulación dos propios pensamentos, valores, sentimentos e accións.
Defender os dereitos dos demais.
Material
O libro de texto.
Antoloxías, lecturas obrigatorias, bandas deseñadas, encontros con autores.
CD-ROM de Audicións.
Films, curtas, reportaxes e outros materiais audiovisuais.
Os elementos multimedia do procesador de textos
Regulamento de réxime interior do centro.
Real Decreto 732/1995, de 5 de maio reguladora dos dereitos e deberes dos alumnos.
Instrumentos e actividades
Lecturas.
Composicións.
Audicións, , teatro como espectadores, teatro lido, recitais poéticos.
Participación en todas as actividades que programa o IES, relacionado coa lectura: semán do libro, semán das letras galegas, día do
libro, etc.
CD-ROM de Audicións.Actividades de expresión, composición, valoración, toma de conciencia, reflexión, argumentación, …coas
que se incidan naqueles aspectos que redunden na adquisición dos obxectivos propostos.
Foros, debates, mesas redondas, dinámicas grupais e calquera outro formato que permita afondar nas resolucións de conflictos.
K) Elementos transversales.
La programación de temas transversales están en cada una de las unidades de las programacións de aula. En una concepción
integral de la educación, los temas ransversais son fundamentales para procurar que el alumnado adquiera comportamientos
responsabeis en la sociedad, respetando las ideas y las creencias de los demás.
Estos temas llamados transversales porque no responden de manera exclusiva la una única área educativa, sino que están
presentes de manera global nos objetivos y contenidos de todas ellas- contribuirán la que la educación del alumnado se lleve a cabo
con una mayor unidad de criterio entre todas las materias.
Eso se puede conseguir prestando atención, en el momento en que se planifican las diversas materias, a aquellos contenidos
que poseen carácter interdisciplinar.
Se propondrán textos que hagan reflexionar, además a la consecución de los objetivos propuestos en la materia, y colaboren a
educar para el consumo, salud, los derechos humáns y la paz, para la igualdad entre sexos, el medio ambiente, la educación
multicultural, educación vial, para la convivencia y la educación sexual.
La educación en valores es fundamental, y este departamento hará especial hincapié en eso
• Educación moral e cívica: diferentes textos aos que o alumno vaise acercar con esta materia poden chegar a constituir unha
fonte primordial para concienciar da importancia da linguaxe –así como as actividades de escoitar e ler- e da importancia da
transmisión da cultura. De igual manera, textos que versen sobre as relacións humanas, a situación lingüística de España, textos
que permitan analizar condutas e comportamentos vexatorios que poidan darse na vida cotiá, etc. serán material de traballo.
• Educación para a paz: moitos dos textos que se traballarán na clase acercaránnos a outras formas de expresión e de cultura, e
aportarán ao alumno unha verdadeira reflexión sobre as diferenzas existentes entre os seres humanos. Débese concienciar ao
alumnado que o día para a paz non debe ser só un día, senón todo o ano.
• Educación para a ciudadanía: nos temas vinculados aos medios de comunicación social as actividades están vinculadas e
relacionadas coa propia participación do alumnado (blogs, foros de debate, valoracións, etc.) e a súa expresión.
• Educación ambiental: presentaranse textos onde o alumno poida reflexionar sobre determinadas accións do ser humano
perxudiciais para o planeta.
• Educación para a igualdade de oportunidades entre ambos sexos: textos sobre o papel da muller na sociedade actual, e cal foi a
traxectoria da muller ao longo da historia, sobre todo no que refire á producción literaria, un dos parámetros fundamentais
desta materia. As oportunidades deben ser iguais para todos sen distinción de sexo, raza, relixión…
• Educación para a saúde: farase unha reflexión acerca da importancia de poñerse sempre en mans de profesionais médicos e do
consumo responsable de medicamentos.
• Educación vial: textos que traten sobre os accidentes de tráfico, lamentablemente de sempre permanente actualidade. É una
oportunidade para aportar propostas e emplazar aos alumnos a que actúen con prudencia, moderación e respecto naqueles
momentos nos que circulen por rúas estradas. Coñecer certos aspectos do código de circulación, é importante neste apartado.
• Educación do consumidor: traballar con diferentes anuncios publicitarios fará que os alumnos reflexionen sobre o impacto da
mesma nos usuarios.
Hay que señalar que un profesor de este departamento pertenece al grupo de Plan de convivencia escolar drl centro .
L) Actividades complementarias y extraescolares
DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA ESPAÑOLAS
PROPÓN O SEGUINTE PLAN DE ACTIVIDADES:
Acividades Obxectivos Cursos Profesores implicados Data aproximada
Asistencia obras de
teatro
Coñecer, aprender, apreciar e valorar diferentes
manifestacions culturais e artísticas
TÓDOS OS
NIVEIS
Todo o Departamento Por concretar as
datas.
Probablemente no
2º e no 3º Trimestre.
Asistencia obra de teatro
e Biblioteca Nacional
Coñecer, aprender, apreciar e valorar diferentes
manifestacions culturais e artísticas
1º Bacharelato María Oca e o
Departamento de
Inglés.
Marzo
Visionar obra de teatro
no Centro (Aproveitando
o Fondo documental)
Coñecer, aprender, apreciar e valorar diferentes
manifestacions culturais e artísticas
Todos os niveis Todo o Departamento Ao longo do curso.
Preferiblemente
aproveitando
tempos cercanos a
periodos
vacacionais.Visita ao Faro de Vigo Coñecer o funcionamento e a estrutura dun xornal. 1º ESO Tania en colaboración
co departamenteo de
galego
2º Trimestre
De leria con escritores:
1. Marcos Calveiro
2. Raquel Castro
3. Francisco Castro
4. Ledicia Costas
Apreciar a creatividade na expresión de ideas,
experiencias ou sentimentos.
Alumnado dos
clubs de lectura.
Total: 70
alumnos. De 1º
a 2º Bacharelato
Ana Luz, Julio e en
colaboración co
profesorado
participantes no club, e
coordenados polo
Un escritor en cada
trimestre
e Ciclos
Os dous
primeiros para
1º, 2º e 3º de
ESO; O terceiro
a partires de 3º
de ESO e o
úñtimo para
todos os clubs
equipo da biblioteca
Roteiro
literario/Encontro con
outros clubs de lectura
Amosar unha actitude aberta, respectuosa e crítica cara
a diversidade de expresións artísticas e culturais
Alumnado dos
clubs de lectura.
Total: 65
alumnos. De 1º
a 2º Bacharelato
e Ciclos.
Ana Luz e Julio, e en
colaboración co
profesorado
participantes no club, e
coordenados polo
equipo da biblioteca
3º trimestre (mes de
maio)
Participación día/semán
libro; dia da poesía; San
Valentín; Semán das
letras
Aplicar as habilidades de pensamento diverxente e
traballo colaborativo. Expresar axeitadamente as
propias ideas e emocións. Relacionarse, cooperar e
traballar en equipo.
Todos os niveis Todo o Departamento
en colaboración cos
departamentos
participantes,
coordenados polo
equipo da biblioteca.
Nas datas
consignadas no
PXA
M) Mecanismos de revisión, evaluación y modificación de la programación.
Por último, farase unha avaliación final, onde avaliaremos o proceso de ensinanza e aprendizaxe centrado non so no alumnado, senón
tamén no noso propio traballo. Isto vai permitir determinar en qué medida conseguimos os obxectivos educativos marcados ó comezo
e, en función disto, axustar as programacións e os recursos metodolóxicos posteriores, tendo en conta as novas necesidades detectadas.
Dentro do proceso de ensinanza avaliaremos:
• Se os obxectivos e contidos están ben definidos
• Se as decisións metodolóxicas son as apropiadas
• Se as actividades se adecúan ó nivel de desenvolvemento de cada alumno
• Se foron previstas actividades de reforzo
• Se os materiais son os adecuados
• Se houbo unha coordinación e seguimento por parte do resto do profesorado que interveñen no proceso de ensinanza aprendizaxe, así
como tamén por parte das familias
Dentro do proceso de aprendizaxe avaliaremos:
• O nivel de consecución dos obxectivos a través dos criterios de avaliación establecidos ó final de cada área
• O interese amosado polos alumnos e a súa motivación para aprender
Como procedemento de avaliación utilizamos:
• A observación directa que constituirá a técnica principal do proceso de avaliación
• Entrevistas cos pais
• Os propios criterios establecidos nas distintas unidades didácticas
Esta programación terá vixencia durante o curso académico 2016-2017. As revisións do grao de cumprimento dos obxectivos
propostos realizarase cunha periodicidade mensual durante as preceptivas reunións dos membros do Departamento.
Ao finalizar o curso, previamente á confección da Memoria Anual avaliaranse os seguintes aspectos da Programación Didáctica:
1. Concreción dos obxectivos, contidos e criterios de avaliación
2. Adecuación da planificación temporal
3. Selección dos contidos considerados como básicos
4. Estratexias didácticas empregadas
5. Recursos e materiais empregados
6. Integración dos temas transversais
Indicadores de logro
Para ganar en sistematicidad y rigor llevaremos a cabo el seguimiento y valoración de nuestro trabajo apoyándonos en los siguientes
indicadores de logro:
INDICADORES DE LOGRO: 1 2 3 4
Identifica en la programación objetivos, contenidos, criterios de evaluación y estándares de aprendizaje adaptados a
las características del grupo de alumnos a los que va dirigida la programación.
Describe las medidas para atender tanto a los alumnos con ritmo más lento de aprendizaje como a los que presentan
un ritmo más rápido.
Emplea materiales variados en cuanto a soporte (impreso, audiovisual, informático) y en cuanto a tipo de texto
(continuo, discontinuo).
Emplea materiales “auténticos” para favorecer el desarrollo de las competencias clave y la transferencia de los
aprendizajes del entorno escolar al sociofamiliar y profesional.
Estimula tanto el pensamiento lógico (vertical) como el pensamiento creativo (lateral).
Fomenta, a través de su propia conducta y sus propuestas de experiencias de enseñanza-aprendizaje, la educación en
valores
Favorece la participación activa del alumno, para estimular la implicación en la construcción de sus propios
aprendizajes.
Enfrenta al alumno a la resolución de problemas complejos de la vida cotidiana que exigen aplicar de forma conjunta
los conocimientos adquiridos.
Establece cauces de cooperación efectiva con las familias para el desarrollo de la educación en valores y en el
establecimiento de pautas de lectura, estudio y esfuerzo en casa, condiciones para favorecer la iniciativa y autonomía
personal.
Propone actividades que estimulen las distintas fases del proceso la construcción de los contenidos (identificación de
conocimientos previos, presentación, desarrollo, profundización, síntesis).
Da respuesta a los distintos tipos de intereses, necesidades y capacidades de los alumnos.
Orienta las actividades al desarrollo de capacidades y competencias, teniendo en cuenta que los contenidos no son el
eje exclusivo de las tareas de planificación, sino un elemento más del proceso.
Estimula la propia actividad constructiva del alumno, superando el énfasis en la actividad del profesor y su
protagonismo.simismo, velaremos por el ajuste y calidad de nuestra programación a través del seguimiento de los siguientes indicadores:
INDICADORES DE AJUSTE Y CALIDAD 1 2 3 4
Reconocimiento y respeto por las disposiciones legales que determinan sus principios y elementos básicos.
Adecuación de la secuencia y distribución temporal de las unidades didácticas y, en ellas, de los objetivos, contenidos,
criterios de evaluación y estándares de aprendizaje evaluables.
Validez de los perfiles competenciales y de su integración con los contenidos de la materia.
Evaluación del tratamiento de los temas transversales.
Pertinencia de las medidas de atención a la diversidad y las adaptaciones curriculares aplicadas.
Valoración de las estrategias e instrumentos de evaluación de los aprendizajes del alumnado.
Pertinencia de los criterios de calificación.
Evaluación de los procedimientos, instrumentos de evaluación e indicadores de logro del proceso de enseñanza.
Idoneidad de los materiales y recursos didácticos utilizados.
Adecuación de las actividades extraescolares y complementarias programadas.
Detección de los aspectos mejorables e indicación de los ajustes que se realizarán en consecuencia.
N) Programa de refuerzo para 1º de ESO
INTRODUCIÓN
A implantación da LOE trae consigo novas iniciativas e cambios que comezan a poñerse en práctica neste curso 2009-20010. Un
destes cambios é o que recolle o Decreto 133/2007 polo que se regulan as ensinanzas de Educación Secundaria Obrigatoria na CCAA
de Galicia; no art.. 6.4 expón: A Consellería de Educación e Ordenación Universitaria poderá establecer que a segunda lingua
estranxeira non sexa materia obrigatoria para o alumnado que, tendo un desfase curricular, precise de apoios complementarios.
Segundo a Orde do 6 de Setembro de 2007 pola que se desenvolve a implantación de educación secundaria obrigatoria na CCAA de
Galicia: O alumnado dos cursos primeiro e segundo que presente claras dificultades continuadas no proceso de aprendizaxe, en
particular na área de lingua, poderá quedar exento de cursar a materia común de segunda lingua estranxeira. Neste caso recibirá reforzo
educativo naqueles aspectos en que se detectasen as dificultades logo do informe pertinente da persoa titora da etapa ou curso anterior
coa colaboración do Departamento de Orientación, no cal se fará explícito o motivo da medida adoptada. No seu expediente
académico figurará coa mención de exento/a. A competencia da decisión recaerá na dirección do centro, oídas as nais, os pais ou os
titores/as legais do alumnado afectado pola medida.
Acordo co establecido, foi seleccionado para recibir este reforzo educativo o seguinte alumnado:
OBXECTIVOS
Reforzar as estratexias cognitivas básicas de atención, percepción e memoria.
Reforzar as competencias lingüísticas
Acadar unha motivación e autoestima axeitadas.
Acadar hábitos de traballo axeitados.
Facilitar a xeneralización das aprendizaxes.
COMPETENCIAS BÁSICAS
O eixo do traballo foi o desenvolvemento das Competencias Básicas que permitan encamiñar todo o alumnado cara o traballo dunha
formación integral. (D133/2007 do 5 de xullo currículo de secundaria).
Competencia en comunicación lingüística: Expresar e interpretar de forma oral e escrita pensamentos, emocións, vivencias, opinións,
creacións. Ler e escribir.
Competencia social e cidadá: Habilidades sociais, cooperar e convivir.
Competencia para Aprender a aprender: adquirir gusto por aprender.
Autonomía e iniciativa persoal: traballar cooperativamente.
ACTIVIDADES
Actividades para mellorar a expresión oral e a escrita na lingua castelá.
Exposición dalgún tema que o alumno domine ao resto do grupo.
Actividades para mellorar a comprensión lectora.
Reforzo dos contidos da área de lingua castelá.
Actividades para mellorar a autoestima e a motivación como: adiviñas, ordear historias, actividades de investigación,...
METODOLOXÍA
Partir dos seus intereses e coñecementos previos.
Aprendizaxe significativa.
Traballo individualizado ou en pequeno grupo.
Formular actividades axeitadas ao seu nivel de competencia curricular e que poidan realizar con éxito.
RECURSOS
Materiais
Libros de texto da etapa de primaria e de 2º da ESO
Cadernos de ortografía e comprensión de textos
Cadernos para mellorar as competencias lingüística
Cadernos de atención á diversidade
TIC (ordenador e programas informáticos) ...
Humanos
Profesorado de castelán en coordinación cos profesores/as titores/as
O profesorado das diferentes áreas e a xefa do Departamento de Orientación.
Así mesmo, no proceso de toma de decisións á hora de seleccionar ao alumnado que recibe este apoio, contouse coa colaboración dos
titores/as do curso académico pasado.
TEMPORALIZACIÓN
Curso 2016-2017 ao longo dunha sesión semanal.
AVALIACIÓN
O alumno non obtén unha cualificación, xa que este apoio non é cualificable. Faranse informes individuais ao final de cada trimestre
indicando as tarefas realizadas con cada alumno ou alumna e realizando unha valoración final sobre os resultados acadados, xunto coas
propostas de mellora.
Ñ) Programación didáctica de 2º ESO: INVESTIGACIÓN Y TRATAMIENTO DE LA INFORMACIÓN
b) Desarrollo de las competencias clave:
Competencia en comunicación lingüística
Ler comprensiva e expresivamente textos diversos.
Analizar e comprender textos orais en diferentes fontes.
Producir mensaxes orais mantendo unha orde, unha coherencia e unha claridade aceptables na expresión lingüística e no rexistro
empregado.
Crear textos escritos respectando os criterios de corrección e presentación.
Estrategias para valorarla:
Seguimiento de las actividades de clase/casa
Observacións en clase
Trabajos escritos
Exposiciones orales
Tratamento da información e competencia dixital
Buscar, procesar e organizar a información coa axuda de diferentes fontes de documentación: bibliotecas, Internet
Compoñer textos mediante o uso de sistemas informáticos.
Utilizar un libro dixital e recursos educativos dispoñibles na rede Estrategias para valorarla:
Actividades sobre búsqueda de información en internet.
Trabajos escritos sobre la obra de lectura
Observación del trabajo en el aula
Competencia social e cidadá
Valorar o diálogo como medio de entendemento e respecto entre as persoas, desenvolvendo unha actitude de interese, de
cooperación e de respecto ante as intervencións orais dos demais e amosando interese por compartir as opinións propias.
Estrategias para valorarla:
Seguimiento de las actividades de clase/casa.
Observación de actitudes y comportamientos en el aula
Trabajo en equipo
Competencia cultural e artística
Comprender y valorar los textos publicados aproximándose a ellos con el respeto que merece la autoría de cualquier obra editada.
Leer textos que contrasten ideas, para formar un correcto criterio lector.
Componer textos imitando modelos apropiados.
Estratexias para valorala:
Seguimiento de las actividades de clase/casa
Trabajos escritos. Ejercicios de creación.
Aprender a aprender
Cooperar activamente nas situacións de aprendizaxe compartida con outros/as compañeiros/as.
Revisar e autoavaliar actividades recoñecendo os erros cometidos e amosando interese por corrixilos.
Valorar a regularidade e a constancia do traballo diario adoptando actitudes positivas cara o esforzo persoal.
Sentir curiosidade e gusto por aprender e por realizar un traballo ben feito.
Ser capaz de razoar e de buscar respostas a situacións propostas de unha forma autónoma.
Estrategias para valorarla:
Seguimiento de las actividades de clase/casa
Participación activa en clase
Corrección conjunta de actividades, trabajos y exámenes, respetando el turno de palabra y la crítica de los compañeros.
Competencia en autonomía e iniciativa persoal
Expoñer as propias ideas e desenvolver actividades individuais e colectivas con creatividade, responsabilidade, confianza e sentido
crítico.
Participación activa en situacións de comunicación propias do ámbito académico.
Presentarse voluntario/a para a realización das tarefas: lectura en voz alta, corrección das actividades.
Interesarse por buscar informacións sobre os temas propostos utilizando para iso diferentes fontes. Estratexias para valorala:
Observación y realización de cuestionrs orales en clase
Seguimiento de las actividades de clase/casa.
c) Objetivos:
Asumir responsablemente sus deber, conocer y ejercer sus derechos en el respeto a las demás personas, practicar la tolerancia, la
cooperación y la solidaridad entre las personas y los grupos, ejercitarse en el diálogo, afianzando los derechos humanos y la igualdad
de trato y de oportunidades entre mujeres y hombres, como valores comunes de una sociedad plural, y prepararse para el ejercicio de
la ciudadanía democrática.
Desarrollar y consolidar hábitos de disciplina, estudio y trabajo individual y en equipo, como condición necesaria para una
realización eficaz de las tareas del aprendizaje y como medio de desarrollo personal.
Fortalecer sus capacidades afectivas en todos los ámbitos de la personalidad y en sus relaciones con las demás personas, así como
rechazar la violencia, los perjuicios de cualquier tipo y los comportamientos sexistas, y resolver pacificamente los conflictos.
Desenvolver destrezas básicas en la utilización de las fuentes de información, para adquirir nuevos conocimientos con sentido
crítico. Adquirir una preparación básica en el campo de las tecnologías, especialmente las de la información y la comunicación.
Desarrollar el espíritu emprendedor y la confianza en sí mismo, la participación, el sentido crítico, la iniciativa personal y la
capacidad para aprender a aprender, planificar, tomar decisiones y asumir responsabilidades.Conocer, valorar y respetar los aspectos
básicos de la cultura y de la historia propias y de las otras personas, así como el patrimonio artístico y cultural.
Apreciar la creación artística y comprender el lenguaje de las manifestaciones artísticas, utilizando diversos medios de expresión y
representación
d) Estándares de aprendizaje evaluables:
• Bloque 1. La biblioteca, punto de acceso a la cultura impresa y digital.
◦ Utiliza la biblioteca de su centro para cubrir necesidades de lectura y de información, además de buscar recursos informáticos
para trabajos individuales o grupales.
◦ Diferencia los documentos informativos en función de su contenido, acudiendo autónomamente a contenidos audiovisuales,
presenciales o virtuales.
◦ Distingue las ideas principales y secundarias.
◦ Identifica y respeta la autoría de textos o imágenes.
• Bloque 2. Fuentes informativas. Localización y selección.
◦ Identifica los códigos CDU, más comunes.
◦ Consigue, rápidamente, los documentos precisados.
◦ Realiza búsquedas por diferentes conceptos y con diferentes herramientas.
◦ Navega por internet con autonomía, respetando la normativa vigente y valorando la disposición de encontrar documentación con
autorías declaradas.
◦ Es eficiente y eficaz en la búsqueda, siguiendo pautas pactadas de objetivos de trabajo, empleando, incluso, prensa dixital, como
fuente informativa.
◦ Interviene en las redes sociales, intracento, preferiblemente, siendo exquisito en la privacidad, identidad...
◦ Emplea creaciones colectivas informáticas: wikipedia...Compara y contrasta la información requerida.
• Bloque 3. Organizarse para investigar.
◦ Identifica los objetivos del trabajo.
◦ Elabora un esquema.
◦ Respeta turnos y participa, con mesura.
◦ Se corresponsabiliza en el trabajo.
◦ Formula preguntas sobre el tema investigado.
◦ Ayuda a concretar los conceptos clave del trabajo a realizar.
• Bloque 4. Búsqueda y tratamiento de la información.
◦ Identifica el tipo de información precisa.
◦ Concreta el proceso de búsqueda.
◦ Escoge los recursos apropiados.
◦ Comprende y analiza los textos continuos y discontinuos, extrayendo las ideas principales.
◦ Deduce información explícita o implícita de los contenidos seleccionados.
◦ Selecciona la información con criterios de pertinencia, veracidad, fiabilidad...
◦ Sintetiza lo hallado en función de objetivos previos.
◦ Refiere las fuentes consultadas.
Bloque 5. Creación de contenidos y comunicación.
◦ Realiza esquemas, mapas conceptuales, guiones...de la información seleccionada.
◦ Representa mediante gráficos, diagramas, cuadros de doble entrada, etc., parte de la información.
◦ Sigue pautas marcadas en la presentación de trabajos.
◦ Es original en la creación de textos.
◦ Realiza sencillas presentaciones para mostrar los resultados.
◦ Añade imágenes a sus trabajos.
◦ Defiende con argumentos las propias opiniones y respeta el trabajo de los otros.
◦ Autoevalúa y coevalúa, con instrumentos dados, toda la participicación individual o grupal.
◦ Identifica sus avances.
◦ Aplica estos aprendizajes a nuevos procedimientos de trabajo.
d.1) Temporalización:
En cada trimestre, elaboraremos un trabajo, aplicando, todos los bloques, ya que existe una gran interrelación entre ellos.
Además, iremos insertando otras actividades, que ahora detallamos, planificándolas:
1ª evaluación:
• Buscar un tema concreto y localizar en el catálogo los documentos que tienen esa entrada.
• Realizar búsquedas concretas propuestas por el profesor respondiendo a preguntas concretas sobre un registro dado.
• Buscar libros de un mismo autor/a, para montar una exposición, hacer una bibliografía, etc.Buscar libros de un mismo
ilustrador/a para la misma actividad anterior.
• Localizar un registro concreto en la Biblioteca del centro.
• Comparar las informaciones obtenidas sobre un mismo tema en una enciclopedia y en una monografía.
• Extraer información del prólogo y la contraportada en un libro de ficción.
• Utilizar su cuenta de correo para comunicarse con el profesor.
2ª evaluación:
• Buscar un tema concreto y localizar en el catálogo los documentos que tienen esa entrada.
• Realizar búsquedas concretas propuestas por el profesor respondiendo a preguntas concretas sobre un registro dado.
• Elaboración de murales con normas de la Biblioteca del centro.
• Identificar esquemas, glosarios, recuadros, gráficos, índices temáticos, citas y notas a pie de página.
• Familiarizarse con programas de edición sencillos, textos, audios, vídeos, imaxes, estatística, etc, para publicar sus trabajos.
• Utilizar su cuenta de correo para comunicarse con el profesor.
3ª evaluación:
• Buscar un tema concreto y localizar en el catálogo los documentos que tienen esa entrada.
• Realizar búsquedas concretas propuestas por el profesor respondiendo a preguntas concretas sobre un registro dado.
• Colaborar en la gestión eficaz del blog de aula.
• Utilizar su cuenta de correo para comunicarse con el profesor.
d.2) Mínimos exigibles para la superación de la materia;
1. Utilizar la biblioteca para cubrir necesidades.
2. Diferenciar fuentes orales y de búsqueda de recursos.
3. Distinguir la idea principal de los documentos consultados.
4. Identificar y respetar la autoría de textos e imágenes.
5. Reconocer los pricipales códigos CDU
6. Realizar búsquedas por autor, obra, materia, en diferentes medios.
7. Utilizar internet de manera autónoma, para resolver los problemas de información solicitados.
8. Navegar en la red de manera eficiente y eficaz, identificando y diferenciando productos distintos.
9. Intervenir en redes sociales, fundamentalmente intracentro, respetando la legislación vigente, en cuanto a autoría, privacidad, etc.
10. Cumplir los requisitos previos a la elaboración de un trabajo de investigación en grupo: objetivos, esquema, turnos, tareas,
preguntas, conceptos clave...
11. Elaborar un producto final formalizado, estructurado, personal, compaginando herramientas distintas, y digitalizado.
12. Realizar sencillas presentaciones orales, apoyándose en su producto investigativo.
d.3) Procedimientos e instrumentos de evaluación;
Se trabajará con los siguientes tipos de evaluación:
-Se realizará, durante los primeros días del curso, una prueba de EVALUACIÓN INICIAL. Esta prueba tendrá como
finalidad una aproximación al nivel general de la clase y al de cada alumno. Servirá, si es el caso, para detectar aquellas situaciones
individuales que requieran medidas de atención específicas.
-A lo largo del curso llevaremos una EVALUACIÓN CONTINUA, aplicando los instrumentos de evaluación que a
continuación detallamos:
• Observación directa del trabajo del alumno en el aula.
• Carpetas de trabajo informático.
• Trabajos individuales.
• Trabajo de grupo. Contará el grado de compromiso y cooperación en el desarrollo de las actividades, nivel de comunicación del
grupo y el resultado final.
• Proyectos de investigación realizados por el grupo y que serán expuestos o publicados.
• Actitud.
• Exposiciones orales.
• Realizaciones de búsqueda en diferentes medios: biblioteca, revistas, catálogos, monográficos, enciclopedias, internet...
• Elaboración de los diferentes trabajos propuestos, ya tengan una finalidad puramente escrita, como de difusión oral en el aula.
e) Metodología didáctica;
Trabajar de manera competencial en el aula supone un cambio metodológico importante: el docente debe ser un gestor y un transmisor
de recursos, y el alumno adquiere el protagonismo en su aprendizaje.
Es importante desarrollar la materia en un contexto real y comunicativo, por ello la tarea y el aprendizaje comprenderá diferentes
proyectos de investigación, en los que de manera contextualizada iremos incluyendo los contenidos de la materia.
Los proyectos serán propuestos de la biblioteca escolar, o de aula y, con los siguientes pasos:Activación de proyectos. Mediante un
libro, una salida, una visita, una fotografía, etc, que despierte la necesidad de saber más.
1. Preevaluación. Establecer un diálogo para recoger lo que sabemos y lo que queremos saber.
2. Diseño de actuación: explicar qué vamos a hacer.
3. Recopilación de información en la red, en las familias, en la biblioteca...
4. Complementar, si hubiese lugar, con una salida, visita, charla, entrevista con especialistas, etc.
5. Organización de la información y producción de material para compartir. No debemos olvidarnos de integrar otras materias
-interdisciplinariedad, proyectos documentales integrados...-, como matemáticas [medir, comparar, calcular...). Puede ser
material textual, plástico, audiovisual, etc.
6. Transmitir la información de lo aprendido a los compañeros.
Importante, asimismo, marcar qué modelo de registro de observación vamos a utilizar para hacer el seguimiento de cada uno de los
alumnos, que asisten a la materia.
En los indicadores de logro, señalaremos cuándo y cómo vamos a evaluar los progresos del alumnado.
f) Materiales y recursos didácticos que se van a utilizar;
• Enciclopedias, monografías, revistas, libros impresos, libros digitales...
• Recursos Multimedia.(carpeta digital , presentaciones y animaciones).
• Biblioteca del centro.
• Otras bibliotecas.
• Aula de informática
• Uso de ordenadores e Internet.Libros de Lectura.
• Actividades complementarias e extraescolares.
• Actividades para el Día/Semana del Libro
• Todas las propuestas del equipo de la Biblioteca.
Las actividades señaladas arriba no constituyen una lista cerrada, pues a lo largo del curso pueden surgir oportunidades interesantes
que aprovecharemos en beneficio del trabajo en el aula. En dichos casos, para poder ser realizadas, se solicitará la autorización de la
dirección del centro y/o del Consello Escolar.
g) Criterios de evaluación, cualificación y promoción del alumnado;
1. Criterios de evaluación
• Utilizar la biblioteca como espacio de acceso a la información presencial o virtual.
• Identificar la biblioteca del centro y otras bibliotecas del entorno más próximo, como espacios culturales disponibles a la hora
de cubrir las necesidades de lectura y de información.
• Identificar los recursos informativos disponibles según tipologías, soportes y formatos.
• Reconocer los derechos de autoría.
• Conocer la organización de biblioteca y la CDU como sistema estandarizado.
• Comprender y saber utilizar el catálogo informatizado de su biblioteca.
• Planificar las búsquedas informativas y emplear con eficacia palabras clave para la obtención de información y uso de
motores de búsqueda diversificados.
• Conocer las redes sociales, los espacios web creados en el aula, en la biblioteca y en el centro, y participar en ellos.
• Valorar los beneficios y los riesgos de la red.
• Conocer y usar los criterios para identificar los espacios web fiables.
• Valorar las creaciones colectivas en internet: wikipedia, galipedia, …
• Evaluar de forma crítica la información recogida y contrastar la información en distintas fuentes.
• Reconocer los pasos para seguir en un proceso de investigación.
• Planificar el proceso de búsqueda y recuperación de la información.
• Organizar el trabajo a nivel individual o grupal, y responsabilizarse de las tareas adjudicadas.
• Identificar el tema para investigar y los aspectos clave.
• Leer de forma comprensiva textos informativos de diferentes tipologías (continuos, discontinuos, y procedentes de los medios de
comunicación y de los medios audiovisuales.
• Valorar la información encontrada en función de determinados criterios: pertinencia, veracidad, fiabilidad, etc.
• Extraer la información precisa en función de los objetivos del trabajo, de forma sintetizada.
• Recoger las fuentes consultadas para los efectos de citarlas correctamente en el producto final.
• Organizar la información recuperada de distintas fuentes, jerarquizándola y plasmándola en esquemas, mapas conceptuales, guiones, etc.
• Elaborar diagramas, gráficos, cuadros de doble entrada, organigramas, etc con la información recuperada.
• Estructurar mediante un guión textos propios, expositivos, descriptivos y explicativos a partir de la información reunida.Conocer y
aplicar las pautas formales para la elaboración de trabajos escritos (paginación, índice, bibliografía, etc), utilizando procesadores de texto
de forma autónoma.
• Conocer y aplicar las pautas formales para la elaboración de materiales de apoyo a las presentaciones orales.
• Incorporar imágenes a los trabajos escritos o a las presentaciones con un tratamiento adecuado.
• Identificar y valorar las pautas para la producción de textos digitales eficaces (longitud de los textos escritos, presentaciones eficaces,
etc.).
• Exponer de forma ordenada y a partir de un guión previo o trabajo realizado argumentando las opiniones propias de manera razonable y
con respeto por las pautas de comunicación grupal (escucha atenta, respeto por la opinión de las otras personas, turnos de palabra, etc.).
• Evaluar el proceso de elaboración del trabajo hecho, y tomar conciencia de los aprendizajes realizados, y aplicar los conocimientos
adquiridos a su vida personal, académica o social.
2. Criterios de evaluación
Para la concreción de la nota de evaluación, se aplicarán los siguientes criterios de cualificación:
- Cuaderno y realización de fichas 20%
- Actitud 10%
· Se valorará el trabajo diario de clase y la participación.
- Proyectos de investigación final trimestre 60%
- Exposiciones orales 10% 3. Criterios de promoción del alumnado
El centro aplicará la normativa vigente para el curso 2015-16 en la comunidad autónoma de Galicia de cara a la promoción del alumnado.
h)Indicadores de logro;
Entendemos por indicadores de logro aquellos elementos que, por su relevancia y significatividad, nos permiten recoger información y analizar
cada una de las dimensiones de la evaluación. A través de los indicadores conocemos: dónde y qué tenemos que observar, así como las cualidades
necesarias para conseguir la excelencia.
Estos son algunos de los indicadores en los que nos basaremos:
Emplea materiales variados en cuanto a soporte (impreso, audiovisual, informático) y en cuanto a tipo de texto (continuo, discontinuo).
Estimula tanto el pensamiento lógico (vertical) como el pensamiento creativo (lateral).
Fomenta, a través de su propia conducta y sus propuestas de experiencias de enseñanza-aprendizaje, la educación en valores.
Favorece la participación activa del alumno, para estimular la implicación en la construcción de sus propios aprendizajes.
Enfrenta al alumno a la resolución de problemas complejos de la vida cotidiana que exigen aplicar de forma conjunta los conocimientos
adquiridos.
Propone actividades que estimulen las distintas fases del proceso la construcción de los contenidos (identificación de conocimientos previos,
presentación, desarrollo, profundización, síntesis).
Estimula la propia actividad constructiva del alumno, superando el énfasis en la actividad del profesor y su protagonismo.
O) Programación didáctica del PMAR (ALS). 2º ESO D
A. INTRODUCCIÓN Y CONTEXTUALIZACIÓN.
Común a todos los profesores del departamento.
B. CONTRIBUCIÓN A LAS COMPETENCIAS CLAVE.
Competencia en comunicación lingüística
Usar a lingua oral e escrita en múltiples contextos para dominar as distintas situacións comunicativas.
Ler, escoitar e comprender o escrito ou escoitado.
Coñecer as convencións sociais implícitas nos procesos de comunicación.
Buscar e procesar información, interpretar, comprender e estruturar un discurso e o pensamento: dar coherencia e cohesión.
Expresar: expor, comunicar, escribir, utilizar diversos tipos de textos.
Producir textos orais e escritos adecuados a diversas situacións comunicativas.
Utilizar correctamente códigos e regras de comunicación.
Competencia matemática
Utilizar os elementos e razoamentos matemáticos para interpretar e producir información, para resolver problemas ou para tomar
decisións.
Coñecer aspectos cuantitativos e espaciais da realidade xeográfica planetaria, das grandes rexións do mundo e especialmente
europea, española e galega.
Interpretar e expresar informacións e datos referidos aos acontecementos históricos e de actualidade.
Coñecer e manexar números, medidas e símbolos do medio físico e social que nos rodea.
Argumentar, estimar, valorar a validez de datos e informacións referidas ao medio social e natural.
Aplicar estratexias de resolución de problemas.
Seleccionar as técnicas adecuadas para o cálculo, a interpretación e a representación de datos en distintos tipos de gráficas e mapas
temáticos.
Competencia no coñecemento e interacción co mundo físico
Desenvolver e aplicar o pensamento científico-técnico para interpretar a información, para predicir e para tomar decisións.
Percibir o espazo a grande escala, a escala rexional e da contorna inmediata.
Comprender sucesos e analizar fenómenos do medio natural e do medio transformado pola acción humana: asentamentos,
actividades, etc.
Asimilar hábitos responsables de consumo, de vida, de lecer e de saúde.
Identificar e expor problemas relevantes na interacción humana co espazo físico.
Realizar observacións directas e indirectas da realidade física e social inmediata ou histórica nun marco interpretativo.
Obter, analizar e interpretar información cuantitativa e cualitativa do medio físico.
Competencia dixital e tratamento da información
Usar os recursos tecnolóxicos dispoñibles para resolver problemas de modo eficiente.
Buscar, obter, seleccionar e procesar información en distintos soportes das TIC.
Rexistrar e comunicar información en distintos soportes das TIC.
Utilizar e decodificar linguaxes específicas: textual, numérica, icónica, visual, gráfica.Competencia social e cidadá
Participar activa e plenamente na vida cidadá.
Utilizar o coñecemento sobre a evolución e organización das sociedades.
Comprender a realidade histórica e social.
Realizar análises multicausais e sistémicas.
Realizar razoamentos críticos e loxicamente válidos sobre situacións reais.
Entender os trazos das sociedades actuais, a súa pluralidade e a súa evolución.
Coñecer, avaliar e apropiarse dos valores da contorna.
Saber comunicarse en distintos contextos.
Expresar as ideas propias e escoitar e respectar as dos demais.
Practicar o diálogo e a negociación para chegar a acordos.
Coñecer os valores da sociedade democrática e reflexionar criticamente sobre a liberdade, igualdade, responsabilidade e
participación.
Competencia cultural e artística
Apreciar e gozar coa arte e empregar algúns recursos de expresión artística.
Coñecer, percibir e comprender manifestacións culturais e artísticas.
Apreciar e valorar manifestacións culturais e artísticas.
Expresarse e comunicarse mediante códigos artísticos con iniciativa e creatividade.
Coñecer as técnicas, recursos e convencións das linguaxes artísticas.
Identificar as relacións entre as manifestacións artísticas e a sociedade.
Valorar a liberdade de expresión e o dereito á diversidade cultural.
Competencia para aprender a aprender
Coñecer, xestionar e controlar as propias capacidades e coñecementos.
Coñecer as propias capacidades valorar a competencia persoal.
Coñecer o que se sabe e o que é necesario saber. Coñecer como se aprende.
Empregar estratexias e técnicas para obter maior rendemento, desenvolver a atención, concentración, memoria, comprensión e
expresión.
Empregar estratexias e técnicas de traballo cooperativo, de resolución de problemas e de planificación e organización.
Relacionar a nova información cos coñecementos previos.
Tomar decisións a partir da información dispoñible.
Autoavaliarse e autorregularse.
Competencia da autonomía e iniciativa persoal
Transformar ideas en accións: imaxinar, emprender, desenvolver e avaliar accións e proxectos individuais ou colectivos.
Analizar posibilidades e elixir con criterio.
Desenvolver plans segundo fases proxectadas.
Proporse obxectivos e planificar accións e estratexias para chegar a eles.
Avaliar con obxectividade as accións realizadas.
Expor solucións para os problemas, valorando as ideas dos demais.
Dialogar, negociar e adaptarse para traballar de forma cooperativa e flexible.
C. OBXECTIVOS:
Bloque lingüístico (Comunicación / linguas galega e castelá)
Comprender discursos orais e escritos nos diversos contextos da actividade social e cultural.
Utilizar a lingua para expresarse oralmente e por escrito de forma coherente, cohesionada e adecuada en diversos contextos da
actividade social e cultural para expresar sentimentos e ideas e para controlar a propia conduta.
Utilizar con progresiva autonomía e espírito crítico os medios de comunicación social e as tecnoloxías da información para obter,
interpretar e valorar informacións de diversos tipos e opinións diferentes.
Utilizar a lingua eficazmente na actividade escolar para redactar textos propios do ámbito académico.
Coñecer e empregar os diferentes tipos de textos escritos para a comunicación coas institucións públicas ou privadas.
Coñecer os principios fundamentais da gramática española recoñecendo as diferentes unidades da lingua e as súas combinacións.
Coñecer os principios fundamentais da gramática galega recoñecendo as diferentes unidades da lingua e as súas combinacións.
Aplicar con autonomía os coñecementos sobre as linguas e as normas do uso lingüístico para comprender textos orais e escritos, e
para escribir e falar con adecuación, coherencia, cohesión e corrección.
Coñecer a realidade plurilingüe de España e valorar esta diversidade como unha riqueza cultural.
Bloque literario (literaturas galega e castelá)
Facer da lectura fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo, e consolidar hábitos lectores.
Coñecer os trazos básicos do contexto histórico, social e cultural que influíron nas literaturas galega e castelá para entender o sentido
dos textos literarios.
Comprender textos literarios utilizando coñecementos básicos sobre as convencións de cada xénero, os temas e os recursos
estilísticos.
Ciencias sociais.
Coñecer, identificar e valorar os principais elementos do espazo humano.
Describir os efectos ambientais da actividade humana, coñecer as medidas en defensa do medio ambiente, especialmente en Galicia,
e manifestar interese e respecto polo medio.
Recoñecer os desequilibrios espaciais na repartición da riqueza, explicando os factores que os orixinan e as súas consecuencias e
solidarizarse cos máis desfavorecidos.
Analizar os sucesos dados na Idade Antiga.
Coñecer as características da historia durante a Idade Media.
D. CONTIDOS (ESTÁNDARES DE APRENDIZAJE).
Comunicación
Lectura e comprensión de textos escritos seleccionados polos seus contidos en relación co eixe da unidade.
Comprensión e expresión, planificada e ordenada, de textos orais procedentes dos medios de comunicación (radio e televisión), do
ámbito académico (instrucións para a realización de tarefas, explicacións, exposicións orais) e da información extraída das TIC.
Intervención activa, con vontade de escoita, en situacións de comunicación como os debates, os faladoiros e as exposicións de tarefas
propias do ámbito académico.
Comprensión e expresión de textos escritos procedentes dos medios de comunicación (prensa), distinguindo información de opinión,
do ámbito académico (instrucións para a realización de tarefas escritas, pautas para a organización da información obtida e preparación de
traballos) e da vida cotiá e as súas relacións sociais (textos lexislativos, instancias, reclamacións, actas, circulares…).
Interese pola expresión oral e escrita como fonte de información e aprendizaxe, como forma de comunicar as experiencias, as
opinións e os coñecementos propios, e como forma de regular a conduta.
As tipoloxías textuais: recoñecemento, comprensión e expresión de textos pertencentes a distintas tipoloxías: a narración, o diálogo, a
descrición, a exposición e os textos formais.
Elaboración de proxectos a partir do uso de diferentes códigos que interveñen en distintas situacións de comunicación (programa de
radio, xornal, curtametraxe, liña ferroviaria, murais e folletos).
Lingua galega
As categorías gramaticais: recoñecemento dos seus trazos morfolóxicos e sintácticos (substantivo, adxectivo, determinante, pronome,
verbo, adverbio, preposición, conxunción e interxección).
Repaso da correspondencia entre sons e grafías, e do silabeo.
Recoñecemento de ditongos, tritongos e hiatos, e repaso das normas de acentuación.
A escritura das letras e dos signos de puntuación.
Coñecemento e uso reflexivo das normas ortográficas, apreciando o seu valor social e a necesidade da súa aplicación nos textos
escritos.
A formación das palabras: recoñecemento da súa estrutura morfolóxica (lexemas, morfemas flexivos e derivativos) e dos
procedementos máis usuais de formación (a derivación e a composición) así como a creación de neoloxismos.
O significado das palabras: recoñecemento de fenómenos léxico-semánticos (polisemia, homonimia, sinonimia e antonimia).
A oración simple.
A diversidade lingüística da Península.
Lingua castelá
As categorías gramaticais: recoñecemento dos seus trazos morfolóxicos e sintácticos (substantivo, adxectivo, determinante, pronome,
verbo, adverbio, preposición, conxunción e interxección).
A oración simple: recoñecemento dos grupos sintácticos que a constitúen, das súas funcións e das súas funcións semánticas.
Aproximación á oración composta.
A análise morfosintáctica.
O texto como unidade lingüística: recoñecemento das súas propiedades para a comprensión e a composición (coherencia, cohesión e
adecuación).
Repaso da correspondencia entre sons e grafías, así como do silabeo, e recoñecemento dos aspectos fónicos que interveñen na
comunicación, como a entoación.
Recoñecemento de ditongos, tritongos e hiatos, e repaso das normas de acentuación.
A escritura das letras e dos signos de puntuación.
A escritura de siglas, acrónimos, símbolos e abreviaturas.
Coñecemento e uso reflexivo das normas ortográficas, apreciando o seu valor social e a necesidade da súa aplicación nos textos escritos.A
formación das palabras: recoñecemento da súa estrutura morfolóxica (lexemas, morfemas flexivos e derivativos) e dos procedementos máis usuais de
formación (a derivación e a composición) así como a creación de neoloxismos.
O significado das palabras: recoñecemento de fenómenos léxico-semánticos (polisemia, homonimia, sinonimia e antonimia).
As variedades da lingua: xeográficas, situacionais e sociais.
Ciencias sociais
O espazo humano.
A Idade Antiga: Dende a prehistoria até a caída do Imperio Romano.
A Idade Medi.a: dende o Imperio bizantino até o arte gótico.
Literatura galega e castelá
Os xéneros literarios
Lectura e comentario de fragmentos seleccionados de cada un dos xéneros estudados.
Composición de textos persoais con intención literaria, relacionados orientados ao mundo actual.
Desenvolvemento da autonomía lectora e aprecio pola literatura como fonte de pracer e como coñecemento doutros mundos, outros
tempos e outras culturas.
Elaboración de memorias como sínteses de todo o estudado e aprendido.
Técnicas de interpretación de textos para a elaboración de esquemas e resumos.
Técnicas de procura de información a través de Internet (bibliotecas, dicionarios e enciclopedias virtuais).
Técnicas para a correcta presentación de textos escritos no procesador.
E. TEMPORALIZACIÓN.
En cada unha das avaliacións traballaremos dúas unidades, traballando cada semana una asignatura. Farán ao menos dúas lecturas, unha en
lingua castelá e outra en lingua galega, e ademais traballaremos coa biblioteca-aula.
F. MÍNIMOS EXIGIBLES PARA A SUPERACIÓN DA MATERIA.
Interpretar o contido dun texto.
Conseguir de forma gradual, ó longo do ciclo un dominio aceptable das normas ortográficas: grafías e signos de puntuación e
acentuación nas dúas linguas: galego e castelán.
Expresar de xeito correcto e coherente as propias ideas e opinións de forma oral e escrita.
Ampliación gradual do caudal léxico.
Saber distinguir as distintas categorías gramaticais estudadas e os elementos da oración.
Saber extractar as ideas principais dun texto escrito e elaborar esquemas.
Posuír conceptos histórico-literarios sobre os distintos xéneros.
Saber comentar textos literarios e obras cinematográficas.
Coñecer as principais ideas do acontecido durante a Idade Media e a Idade Antiga.
Diferenciar as principais características que definen espazo humano.
G. PROCEDIMIENTOS E INSTRUMENTOS DE EVALUACIÓN.
Traballaremos os seguintes tipos de Avaliación:
-Proba inicial;
-Avaliación continua:
Observación directa do traballo na aula.
Libreta persoal. Ahí figurarán as
informacións proporcionadas polo profesor, as investigadas polo propio alumno, as actividades finalizadas e correxidas. Terase en conta a
presentación, ortografía, orden e nivel de expresión escrita.
Traballos individuais.
Traballo de grupo.
Debates de clase.
Proyectos de investigación
Confección dun vocabulario propio.
Confección, estudo e aplicación das normas ortográficas.
Composicións escritas e talleres de escritura.
Actitude.
Probas obxectivas.
Probas orais.
Probas escritas.
Diarios de lectura.
Letura expresiva.
– Proba de AVALIACIÓN FINAL de medición de las competencias básicas, en consonancia cos criterios de avaliación. Quen haxa
aprobado ao longo do curso todas as avaliacións non terá que facela. Quen teña ao menos una suspensa, si.H. CONCRECIONES
METODOLÓGICAS.
Dadas as características do grupo, adecuaremos a metodoloxía ao que máis beneficie aos perfis de alumnos que temos na aula.
I.MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS.
Biblioteca de Aula
Libro de texto: Lengua Castellana y Literatura, Proyecto Ánfora, Serie Trama, Ed Oxford, 2011
Ámbito Lingüístico y Social, Editex.
Ciencias Sociais, Vinces-Vives
Lingua e literatura Galegas, Ediciones de Santillana e Anaya.
Antologías literarias.
Vídeos y DVD relacionados con la literatura.
Fichas ortográficas.
Cuaderno de ortografía
Diccionarios diversos: ideológicos, sinónimos y antónimos, gramática y conjugación, frases hechas, refranes, neologismos, dudas y
dificultades, ortografía.
Material fotocopiable.
Recursos Multimedia.(carpeta digital , presentaciones y animaciones).
Biblioteca de aula y biblioteca general .
Uso de ordenadores e Internet.
Libros de Lectura.
Actividades complementarias e extraescolares.
Un mínimo de una obra de teatro.
Conferencia/s de autores cuyos libros estemos trabajando.
Participación en concursos literarios.
Actividades para el Día/Semana del Libro
Todas las propuestas del equipo de la Biblioteca.
As actividades sinaladas forman parte dunha lista aberta, susceptible de ser ampliada ou reducida acorde as necesidades do alumnado.
Material cartográfico:
Mapas históricos e xeográficos, mapas topográficos, atlas históricos e xeográficos, maquetas, murais.
Material audiovisual:
Diapositivas, vídeos, fotografías, gravacións musicais, películas, transparencias.
Internet e material informático.
Recursos Multimedia (carpeta dixital , presentacións e animacións).
Outros:
Fichas ortográficas.
Material fotocopiable.
Biblioteca de aula e xeral.
J.CRITERIOS DE AVALIACIÓN, CALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO.
K.CRITERIOS DE AVALIACIÓN.
Este programa de PEMAR e o seu desenvolvemento serán obxecto de seguimento e avaliación específicos, de acordo cos criterios
establecidos en cada programa (ver criterios avaliativos, contidos mínimos, sistemas de avaliación...). Serán nas avaliacións, despois de
vistos os resultados acadados polo alumnado do PDC, cando se irán tomando decisións particulares (medidas de apoio e de reforzo...) no
caso de que se note que o alumno non está nos niveis esperados.
O titor elaborará ao final do curso un informe sobre o progreso do alumnado.
Escoitada a xunta da avaliación, o titor valorará o funcionamento do programa e se fose o caso, proporá modificacións, xunto coa
xustificación das modificacións. Remitirase á Inspección educativa.
Temporalización da actuación:
Charlas periódicas cos docentes que imparten no Plan de Mellora.
Observación do cumprimento dos contidos mínimos.
Reunión cos Pais, de xeito individual, logo da grupal de comezos de curso.
Reunións semanais co titor do grupo de referencia.
Reunións semanais co Departamento de Orientación.
Despois de cada sesión de avaliación, aplicación individual dos acordos relativos a apoios e reforzos. Non esperar a esas sesións se
observásemos problemas con antelación.
Valoración final do programa (pensar na convocatoria de setembro), que coincidirá en xuño.
Informe individual de cada alumno.
L. CRITERIOS DE PROMOCIÓN DO ALUMNADO.
O centro aplicará a normativa vixente para o curso 2016-17 en Galicia cara a á promoción do alumnado para este tipo de grupos.
M. PLANS DE TRABALLO PARA A RECUPERACIÓN DAS AVALIACIONES SUSPENSAS.
Aplicarase, de forma xenérica, o que está establecido nas normas xerais estipuladas polo Departamento.
Para o alumnado do PEMAR, é necesario ter en conta o que a continuación se comenta:
O alumnado que accedeu a este programa sen acadar os obxectivos dalgunha materia dos cursos anteriores, realizará as actividades de
reforzo e de apoio que lle permitan recuperalas ao longo do desenvolvemento do programa, sendo a avaliación competencia do profesorado
que imparta clase nel, coa colaboración dos Departamentos implicados.
N.. INDICADORES DE LOGRO.
Saber ler en voz alta correctamente e coa entoación adecuada diferentes tipos de textos.
Utilizar correctamente as regras ortográficas básicas e os signos de puntuación.
Ser capaz de resumir diferentes textos, identificando as ideas máis importantes.
Identificar os xéneros literarios.
Coñecer os rasgos fundamentais do espazo humano e a historia de España dende a Prehistoria até o arte gótico.
Ser capaces de redactar textos breves con claridade e coherencia.
Saber utilizar en redaccións personais o vocabulario adquirido ao longo do curso
Levar a cabo as actividades que se propoñen en clase e para casa.
Manter unha actitude de interese e esforzo durante as clases.
Avaliaremos de 0 a 10 os apartados de oralidad, creación, probas obxectivas e lecturas.
Nas rúbricas a puntuación será dende 0 a 3 (Non logrado 0, en proceso 1, satisfactorio 2, excelente 3).
Ñ.ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS MATERIAS
PENDENTES.
Considerarase, fundamentalmente, o ritmo de traballo neste curso como indicador para a recuperación da pendente. Débese ter en conta
que cada un dos alumnos que conforman o Plan de Mellora, son periodicamente avaliados, non só eles senón tamén o programa, obrigando a
continuas modificacións para facer un correcto proceso de ensino-aprendizaxe,
En todo caso, se fose necesario, en maio poderán presentarse ás probas extraordinarias de recuperación.
O. PROBAS EXTRAORDINARIAS.
En septiembre entra toda a materia do curso, ao marxen de que se suspendera unha, dúas ou as tres avaliacións. Pero só habería que facer
exame da asignatura que teña suspensa (Galego, Castelá ou C. Sociais)
P.. DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS QUE SE POIDAN ADOPTAR
COMO CONSECUENCIA DOS SUS RESULTADOS.
Haberá una adaptación persoal para conocer o punto de partida de cada un dos alumnos deste grupo.
Q. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE.
Dadas as características do grupo as medidas aplicadas serán todas as necesarias para que cada alumno, de maneira individual, supere o
curso.
R. CONCRECIÓN DE LOS ELEMENTOS TRANSVERSALES.
Participaremos en todas as propostas departamentais.
S.ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS Y EXTRAESCOLARES.
Participaremos en todas as propostas departamentais.
T.MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN.
Quedará todo plasmado na Memoria final.
U. ACCIONES DE CONTRIBUCIÓN AL PROYECTO LECTOR
Fomentaremos constantemente o hábito de lectura, contribuindo ao plan lector do centro.
V. ACCIONES DE CONTRIBUCIÓN A LAS TIC’S
Ver o apartado que o Departamento trata de unha manera global.Aunque la presencia en el aula de valores es perceptible, realmente no
se usan estrategias metodológicas concretas para aplicar esta educación en valores.
ANEXO: CONTENIDOS MÍNIMOS Y CRITERIOS DE EVALUACIÓN POR CURSO
1º ESO: LENGUA CASTELLANA Y LITERATURA
CONTENIDO
• Retiene la información relevante, y comprende y resume con claridad y corrección las ideas y el sentido global de textos
orales de distinto tipo.
• Conoce el proceso de producción de discursos orales, y valora y cuida la claridad expositiva y las propiedades textuales de
adecuación, coherencia y cohesión..
• Interviene en debates respetando las reglas de atención, turno de intervención, cortesía y respeto por las opiniones de sus
compañeros.
• Lee correctamente en voz alta.
• Retiene información y reconoce las ideas principales y secundarias, comprendiendo las relaciones entre ellas.
• Interpreta y explica la información de gráficas, esquemas, diagramas.
• Resume y sintetiza la información en un esquema.
• Planifica sus textos escritos.
• Cuida la redacción de sus textos (de acuerdo con las propiedades textuales) así como su presentación.
• Escribe textos de distinto tipo (narrativos, dialogados, expositivos, instructivos…) siguiendo las pautas de textos modelos.
• Utiliza de manera autónoma fuentes de información (empezando por el libro de texto), comprende tal información y sabe
incorporarla con coherencia, a sus discursos orales y escritos.
• Conoce las reglas de acentuación y las aplica correctamente junto con las demás normas ortográficas.
• Reconoce y explica las clases gramaticales.
• Conoce y usa los mecanismos básicos de coherencia y cohesión y los usa en sus textos orales y escritos.
• Identifica los elementos de la comunicación en textos de distinto tipo.
• Identifica y explica los tipos de oraciones segundo su modalidad o intención: enunciativas, dubitativas, interrogativas…
• Conoce y localiza en un mapa las lenguas peninsulares y los principales dialectos del castellano.
• Conoce y ubica en un mapa las lenguas peninsulares.
• Lee con interés y comprende las obras propuestas.
• Comprende el contenido de los fragmentos de obras literarias leídas en clase.
• Correcta realización de las actividades fijadas por el profesor/la sobre las obras o fragmentos (resume, fichas de lectura) para
comprobar su comprensión…) y breve explicación de algunos de sus aspectos formales más sencillos (justificación del género,
métrica, identificación del narrador.
• Redacta textos personales de intención literaria a partir los modelos y pautas dadas siguiendo las convenciones del género con
intención lúdica y creativa.
CRITERIOS DE EVALUACIÓN
• Escuchar de forma activa y comprender el sentido global de textos orales.
• Valorar la importancia de la conversación en la vida social practicando actos de habla (contando, describiendo, opinando,
dialogando..) en situaciones comunicativas propias de la actividad escolar
• Reconocer, interpretar y evaluar progresivamente la claridad expositiva, la adecuación, la coherencia y la cohesión del
contenido de las producciones orales propias y ajenas, así como los aspectos prosódicos y los elementos no verbales.
• Aprende a hablar en público en situaciones formales e informales, de manera individual o en grupo.
• Reproducir situaciones reales o imaginarias de comunicación potenciando el desarrollo progresivo de las habilidades sociales,
la expresión verbal y no verbal y la manifestación de emociones y sentimientos.
• Leer, comprender, interpretar y valorar textos en diferentes formatos y soportes
• Procurar y manejar información, en la biblioteca y en otras fuentes, en papel o digital, para integrarla en un proceso de
aprendizaje continua.
• Aplicar progresivamente las estrategias necesarias para producir textos adecuados, coherentes y cohesionados, y presentarlos
correctamente
• Escribir textos en diferentes soportes y formatos, en relación que el ámbito de uso y su forma textual
• Leer, comprender, interpretar y valorar textos en diferentes formatos y soportes
• Aplicar los conocimientos grama-ticales, utilizando la terminología nece-saria para la explicación de los usos de la lengua
• Usar de forma efectiva diccionarios y otras fuentes de consulta para resolver dudas sobre lo manejo de la lengua y para enriquecer
el propio vocabulario.
• Identificar conectores textuales y principais mecanismos de referencia interna en textos, reconociendo su función en la
organización de contenido del discurso.
• Identificar los elementos en el acto de la comunicación y captar la intención comunicativa de la persona que habla o escribe
• Participar en proyectos (elaboración de materiales multimedia, folletos, carteles, recensiones sobre libros y películas, etc.) en los
que se utilicen varias lenguas, tanto curriculares como otras presentes en el centro docente, y relacionados con los elementos
transversales, evitando estereotipos lingüísticos o culturales.
• Reconocer y valorar la diversidad lingüística, con especial atención a la rea- lidiad del centro docente y del ámbito social del
alumnado.
• Reflexionar sobre el sistema y las normas de uso de las lenguas, mediante la comparación y la transformación de textos,
enunciados y palabras, y utilizar estos conocimientos para solucionar problemas de comprensión y para la producción de textos.
• Leer fragmentos u obras de la lite-ratura española y universal de todos los tiempos, y de la literatura juvenil, próxima las a los
propios gustos y a las propias aficiones, mostrando interés por la lectura.
• Fomentar el gusto y el hábito por la lectura en todas sus vertientes: como fuente de acceso al conocimiento y como instrumento de
ocio y diversión que permite explorar mundos diferentes a los nuestros, reales o imaginarios.
• Redactar textos personales de inten-ción literaria siguiendo las convenciones del género, con intención lúdica y creativa.
• Presentar un diario de lectura.
2º ESO: TRATAMIENTO E INVESTIGACIÓN DA INFORMACIÓN
CONTIDOS
• A biblioteca como espazo de acceso á información.
• Estratexias de procura eficaz.
• Sistemas organizativos da biblioteca.
• Espazos web como plataforma de comunicación.
• Comprensión, interpretación e valoración da información atopada.
• Presentación de produtos informativos propios.
CRITERIOS DA AVALIACIÓN
• Aprender de xeito autónomo empregando medios bibliográficos, audiovisuais e as Tics.
• Coñecer as estratexias de procura eficaz.
• Coñecer os distintos sistemas de organización da biblioteca e a labor dos membros do equipo.
• Aprender a seleccionar e interpretar a información atopada.
• Coñecer os espazos web como plataforma de comunicación
• Reforzar a Competencia en Comunicación Dixital.
• Reforzar o traballo en grupo para fomentar o cooperativismo entre o alumnado.
2º ESO: LENGUA CASTELLANA Y LITERATURA
CONTENIDOS
• Reconocimiento de los elementos de la comunicación.
• Conocimiento de las principales lenguas constitucionales, así como las variedades de la lengua y sus principales dialectos.
• Realización de resúmenes y distinción de las ideas principales y secundarias de un texto.
• Clasificación de distintos textos según su género literario.
• Realización de análisis morfo-sintácticos y semánticos sencillos, reconociendo las distintas categorías gramaticales.
• Elaboración de textos de distinto tipo.
• Reconocimiento de la morfología básica del castellano.
• Lectura fluida y con buena entonación.
• Realización de exposiciones orales y escritas siguiendo pautas preestablecidas.
• Conocimiento de un vocabulario básico, adecuado a este nivel.
• Conoce las reglas de acentuación y las aplica correctamente junto con las demás normas ortográficas.
• Interpretación del sentido de textos literarios sencillos.
• Reconocimiento en el texto de distintos recursos literarios, de elementos métricos básicos y de las estrofas más usuales.
• Distinción y elaboración de textos narrativos, dialogados y descriptivos.
• Clasificación de distintos textos literarios atendiendo al género al que pertenezcan.
• Lectura y defensa de las obras propuestas para este curso.
CRITERIOS DE EVALUACIÓN
• Identificar los elementos del acto comunicativo y respetar sus normas.
• Situar las principales lenguas constitucionales y las variedades de la lengua. Principales dialectos.
• Captar ideas esenciales: realizar resúmenes. Descubrir y comprender la idea principal y secundarias de ese texto.
• Clasificar textos en función del género literario.
• Realizar análises métricos sencillos.
• Crear textos de diferente tipo, utilizando técnicas de corrección aprendidas. Análisis morfológico. Reconocer en un texto las
diferentes categorías gramaticais o clases de palabras.
• Conocer la morfología básica de miestra lengua: variaciones de género y número, determinantes y sus clases, los pronombres y sus
clases, formas invariables y conjugación verbal (formas regulares en Primero/irregulares en Segundo).
• Analizar semanticamente y hacer análisis sintácticos sencillos.
• Leer con entonación y fluidez un texto de veinte líneas.
• Expresarse oralmente y por escrito de acuerdo con las normas del castellano.
• Conocer el vocabulario mínimo correspondiente a este nivel.
• Interpretar el sentido de textos literarios sencillos.
• Reconocer en un texto algunos de los recursos literarios más habituales. Conocer los elementos básicos de nuestra métrica y
diferenciar algunas de las estrofas más habituales.
• Distinguir en los textos las narraciones, de las descricpciones.
• Clasificar un texto segun el género literario al que pertenezca.
• Demostrar haber leído las obras propuestas, presentando un diario de lectura.
3º ESO: LESO: LENGUA CASTELLANA Y LITERATURA
CONTENIDOS
• Sintetizar oralmente y por escrito el sentido global de textos diversos, diferenciando las ideas principales de las secundarias,
reconociendo posibles incoherencias y aportando una opinión personal.
• Utilizar el esquema como técnica de trabajo y posterior estudio.
• Exponer el desarrollo de un tema, de forma ordenada, siguiendo un guión previo, bien sea de manera oral o escrita.
• Crear textos utilizando un vocabulario adecuado.
• Identificar el género de un texto literario, reconociendo sus elementosestructurales básicos así como los principales recursos
empleados.
• Situar autores en siglos y movimientos literarios y conocer los datos básicos de cada movimiento.
• Identificar la autoría de las obras literarias vistas en el aula.
• Justificar la adscripción de fragmentos de textos literarios a autores y movimientos.
• Reconocer las diferentes unidades de la lengua y sus componentes.
• Analizar sintácticamente oraciones simples y compuestas.
• Analizar la estructura interna de las palabras, conociendo su clasificación.
• Construir textos con la mayor corrección ortográfica; se presentarán los escritos con las normas elementales de limpieza y
corrección.
• Adscribir textos a las distintas variedades internas de la lengua.
• Lectura de las tres obras literarias escogidas entre las propuestas por el Departamento.
CRITERIOS DE EVALUACIÓN
• Entender instrucciones y normas dadas oralmente; extraer ideas generales e informaciones específicas de reportajes y entrevistas,
seguir el desarrollo de presentaciones breves relacionadas con temas académicos y plasmarlo en forma de esquema y resumen.
• Extraer y contrastar informaciones concretas e identificar el propósito en los textos escritos más usados para actuar como miembros
de la sociedad; seguir instrucciones en ámbitos públicos y en procesos de aprendizaje de cierta complejidad; inferir el tema general
y temas secundarios; distinguir cómo se organiza la información.1
• Narrar, exponer, explicar, resumir y comentar, en soporte papel o digital, usando el registro adecuado, organizando las ideas con
claridad, enlazando los enunciados en secuencias lineales cohesionadas, respetando las normas gramaticales y ortográficas y
valorando la importancia de planificar y revisar el texto.
• Realizar explicaciones orales sencillas sobre hechos de actualidad social, política o cultural que sean del interés del alumnado, con
la ayuda de medios audiovisuales y de las tecnologías de la información y la comunicación.
• Exponer una opinión sobre la lectura personal de una obra completa adecuada a la edad y relacionada con los períodos literarios
estudiados; evaluar la estructura y el uso de los elementos del género, el uso del lenguaje y el punto de vista del autor; situar
básicamente el sentido de la obra en relación con su contexto y con la propia experiencia.
• Utilizar los conocimientos literarios en la comprensión y la valoración de textos breves o fragmentos, atendiendo a la presencia de
ciertos temas recurrentes, al valor simbólico del lenguaje poético y a la evolución de los géneros, de las formas literarias y de los
estilos.
• Mostrar conocimiento de las relaciones entre las obras leídas y comentadas, el contexto en que aparecen y los autores más
relevantes de la historia de la literatura, realizando un trabajo personal de información y de síntesis o de imitación y recreación, en
soporte papel o digital.
• Aplicar los conocimientos sobre la lengua y las normas del uso lingüístico para resolver problemas de comprensión de textos orales
y escritos y para la composición y revisión progresivamente autónoma de los textos propios de este curso.
• Conocer la terminología lingüística necesaria para la reflexión sobre el uso.
• Demostrar haber leído las obras propuestas, presentando un diario de lectura.
4º ESO: LENGUA CASTELLANA Y LITERATURA
CONTENIDOS
• Superación de las dificultades derivadas de hábitos adquiridos.
• Respeto por las normas que precisna los intercambios comunicativos.
• Reconocimiento en un mapa de España de las distintas lenguas y dialectosen los territorios en los que se hablan.
• Resumen del sentido global de textos escritos de diferente tipo y de distinto nivel de formalización, diferenciando las ideas
principales de las secundarias.
• Captación de las ideas esenciales de textos orales de diferente tipo e de distinto nivel de formalización,
• Creación de textos de distinto tipo de un nivel sencillo (expositivos, argumentativos, narrativos y descriptivos), coherentes
cohesionados, gramatical y ortograficamente correctos, respetando las características formales y lingüísticas propias de cada uno,
tras una planificación previa y que muestre una intención estética en la elaboración de los mismos.
• Análisis sintáctico de oraciones simples e compuestas, la estructuración en sintagmas, las funciones y las relaciones de
coordinación y subordinación que las distintas unidades mantienen entre si.
• Reconocimiento de las diferentes unidades de la lengua.
• Consulta, individualmente o en equipo, de diversas fuentes de información, mediante el manejo de índices, fichas y diversos
sistemas de clasificación, aplicando medios tradicionale y las nuevas tecnologías.
• Enumeración de las características más relevantes de los grandes períodos de la literatura, estableciendo las principales diferencias
que separan a unos de otros.
• Establecimiento de relaciones básicas entre obras, autores y movimentos fundamentales en la historia de la literatura y conocimiento
de algunas obras.
• Lectura de un libro por trimestre y realización de un diario de lectura.
• Lectura con cierta fluidez, correcta entonación y ritmo adecuados al contenido.
• Aplicación de las normas ortográficas.
• Demostración de haber enriquecido sua competencia léxica.
CRITERIOS DE EVALUACIÓN
• Mostrar interés en superar dificultades derivadas de usos y hábitos adquiridos.
• Mostrar actitudes de respeto ante normas que establecen los intercambios comunicativos.
• Señalar en un mapa de España distintas lenguas y dialectos y los territorios en los que se hablan.
• Resumir el sentido global de textos escritos de diferente tipo y de distinto nivel de formalización, diferenciando las ideas principales
de las secundarias.
• Captar las ideas esenciales de textos orales de diferente tipo e de distinto nivel de formalización,
• Producir textos de distinto tipo de un nivel sencillo (expositivos, argumentativos, narrativos y descriptivos), coherentes
cohesionados, gramatical y ortograficamente correctos, respetando las características formales y lingüísticas propias de cada uno,
tras una planificación previa y que muestre una intención estética en la elaboración de los mismos. (treinta líneas como mínimo)
• Analizar sintacticamente de oraciones simples e compuestas, la estructuración en sintagmas, las funciones y las relaciones de
coordinación y subordinación que las distintas unidades mantienen entre si.
• Reconocer las diferentes unidades de la lengua.
• Consultar, individualmente o en equipo, de diversas fuentes de información, mediante el manejo de índices, fichas y diversos
sistemas de clasificación, aplicando medios tradicionale y las nuevas tecnologías.
• Enumerar las características más relevantes de los grandes períodos de la literatura, estableciendo las principales diferencias que
separan a unos de otros.
• Establecer relaciones básicas entre obras, autores y movimentos fundamentales en la historia de la literatura y conocimiento de
algunas obras.
• Ler un libro por trimestre con la realización de un diario de lectura.
• Leer con cierta fluidez, correcta entonación y ritmo adecuados al contenido.
• Aplicar las normas ortográficas.
• Demostrar haber enriquecido su competencia léxica.
1º BACHILLERATO: LENGUA CASTELLANA Y LITERATURA
CONTENIDOS
• Distinción de las funciones del lenguaje con sus respectivas marcas lingüísticas y pragmáticas y relacionándolas con las diferentes
finalidades y los distintos tipos de textos.
• Conocimiento avanzado de la morfología del castellano, así como de las herramientas para el análisis morfológico.
• Conocimiento avanzado de la sintaxis simple del castellano
• Conocimiento de la oración coordinada y subordinada (sustantiva y adjetiva)
• Conocimiento avanzado del componente léxico-semántico de la lengua.
• Interpretación y valoración crítica de textos literarios, identificando los elementos que configuran su naturaleza artística,
descubriendo en ellas el uso creativo de la lengua, relacionándolas con una tradición cultural y reconociendo las condiciones sociales
de su producción y recepción.
• Conocimiento de los principales trazos de los períodos más representativos de la Literatura Española desde la Edad Media hasta el
siglo XIX, así como de los autores y obras más significativas.
• Lectura comprensiva de tres obras (dos de ellas de los períodos estudiados, una perteneciente a la literatura contemporánea).
• Reconocimiento de los fenómenos connotativos y del lenguaje figurado.
• Comentario de textos literarios.
• Conocimiento y uso avanzado de la lengua oral.
• Resumen o esquematización del contenido de textos de diferentes tipos.
• Manejo avanzado de las reglas de ortografía y puntuación.
CRITERIOS DE EVALUACIÓN
• Realizar e comentario formal de textos orales y escritos atendiendo al tema, esquema ey resumen de los mismos.
• Identificar los elementos y funciones del lenguaje en textos orales y escritos.
• Analizar las características morfológicas y fonéticas de las palabras.
• Identificar y emplear correctamente las propiedades textuales en textos escritos y orales.
• Reconocer, clasificar y crear oraciones simples y coordinadas.
• Identificar las distintas funciones de los poronombres -se-.
• Reconocer los diferentes tipos de perífrasis verbales.
• Distinguir las relaciones semánticas existentes.
• Componer textos orales y escritos, de tipo narrativo, descriptivo y expositivo aplicando correctamente las propiedades textuales y la
ortografía española.
• Analizar y distinguir las características, obras y autores principales de las corrientes literarias desde la Edad Media hasta o séculodel
siglo XIX.
• Leer y realizar el comentario crítico de las lecturas obligatorias.
1º BACHILLERATO: LITERATURA UNIVERSAL
CONTENIDOS
• Defiende con rigor los apuntes básicos del temario, desde la la literatura en la antigüedad al siglo XVII, de los siglos XVIII y XIX y
la literatura contemporánea.
• Conoce con precisión los conceptos de ficcionalidad, las funciones de la literatura, los géneros literarios.
• Realiza, con criterios modélicos, comentarios de texto narrativos, líricos y dramáticos.
• Controla la diacronía literaria.
• Distingue los grandes tópicos literarios.
• Reconoce los grandes personajes de la literatura universal.
• Identifica los principales temas presentes en todas las épocas literarias.
• Comprende y controla los principales recursos estilísticos.
• Relaciona los movimientos literarios, a nivel universal, con la literatura española.
• Relaciona las producciones literarias, de cada periodo histórico y cultural, con otras manifestaciones artísticas de la época (música,
artes plásticas) o su influencia en formas de arte posteriores como el cine.
• Lee y defender las tres lecturas obligatorias.
CRITERIOS DE EVALUACIÓN
• Leer, comprender, analizar y comentar fragmentos de las obras desde el punto de vista literario, social y cultural, aplicando la
metodología del comentario de textos (CL, CSC, CEC)
• Interpretar oralmente y por escrito obras relacionando su forma y contenido con las ideas estéticas del periodo (CL, CEC)
• Observar, reconocer y valorar la evolución de la obra literaria en diversas manifestaciones artísticas de la cultura universal (CEC)
• Comprender la importancia de la manifestación literaria, estética y social, en las artes (música, pintura) y en la literatura posteriores.
(CSV, CEC)
• Valorar la permanencia e influjo de las obras conservadas, sea fragmentaria o íntegramente, en relación con el contexto cultural en
que se forjaron y con las grandes obras, temas y personajes de la literatura posterior. (CL, AA)
• Realizar trabajos críticos sobre los fragmentos que demuestren la asimilación de las características de cada época, con ayuda de
medios audiovisuales y de las Tecnologías de la Información y la Comunicación, expresando las propias opiniones, siguiendo un
esquema preparado previamente, valorando las obras literarias como punto de encuentro de ideas y sentimientos colectivos y como
instrumentos para acrecentar el caudal de la propia experiencia. (CL, CD, AA, CSC, CEC)
• Leer y analizar obras significativas de los distintos periodos, interpretándolas en relación con su contexto histórico y literario,
obteniendo la información bibliográfica básica y efectuando una valoración personal. (CL, CSC, SIEE, CEC)
• Conocer y utilizar las terminologías propias de cada periodo estudiado. (CL)
• Reconocer en los materiales audiovisuales y en las Tic utilizadas en los temas las características de la literatura de cada civilización
trabajada. (CD)
• Valorar con actitud abierta, crítica y reflexiva las representaciones teatrales, y ser capaz de establecer relaciones con las distintas
recreaciones y propuestas que permiten ver la vigencia de los temas y personajes forjados en estos comienzos de la expresión
literaria. (CSC, SIEE, CEC)
• Realizar comentarios de textos y trabajos personales, con ayuda de medios audiovisuales y de las TIC, expresando las propias
opiniones, siguiendo un esquema preparado previamente, valorando las obras literarias como punto de encuentro de ideas y
sentimientos colectivos y como instrumentos para acrecentar el caudal de la propia experiencia. (CL, CD, AA, CSC, CEC)
• Valorar con actitud abierta, crítica y reflexiva las manifestaciones literarias trabajadas, comprendiendo las peculiaridades históricas e
ideológicas en función de los actuales valores éticos y estéticos. (CSC, SIEE, CEC)
• Observar, reconocer y valorar la evolución de los grandes temas en diversas manifestaciones artísticas de la cultura universal. (CEC)
• Realizar trabajos críticos orales sobre fragmentos u obras completas que demuestren la asimilación de las características de lo
estudiado con ayuda de medios audiovisuales y de las TIC, expresando las propias opiniones, siguiendo un esquema previo y
valorando las obras literarias como punto de encuentro de ideas y sentimientos colectivos. (CL, CD, AA, CSC, CEC)
• Conocer y valorar la dimensión excepcional de los grandes autores en el contexto universal. (SIEE, CEC).
2º BACHILLERATO: LENGUA CASTELLANA Y LITERATURA
CONTENIDOS
• Identificar el tema de textos escritos pertenecientes al ámbito social ( fundamentalmente periodísticos).
• Resumir textos escritos pertenecientes al ámbito social ( fundamentalmente periodísticos) de modo que se recojan las ideas que los
articulan.
• Definir correctamente palabras del léxico español.
• Producir textos argumentativos y/o comentarios críticos bien organizados, redactados con corrección y adecuación, aportando ideas
propias, argumentando y contra-argumentando para llegar a conclusiones.
• Identificar las distintas variedades del español valorando su adecuación al contexto
• Identificar las distintas categorías de palabras.
• Identificar los principales procesos de formación de palabras y su clasificación
• Reconocer las relaciones semánticas de sinonimia y antonimia.
• Identificar las principales unidades sintácticas de la lengua.
• Identificar las principales funciones sintácticas de distintas unidades de la lengua.
• Identificar las distintas relaciones sintácticas.
• Conocer los principales rasgos definitorios de los distintos géneros literarios en las etapas estudiadas, así como las características de
los autores y las obras más representativos de cada una de las etapas.
• Leer críticamente las obras literarias propuestas y ser capaz de analizar sus distintos elementos temáticos y formales.
• Usar correctamente las normas ortográficas del español.
• Expresarse con corrección, coherencia y adecuación.
CRITERIOS DE EVALUACIÓN
• Identificar el tema y la estructura de textos escritos pertenecientes al ámbito social ( fundamentalmente periodísticos)
• Resumir textos escritos pertenecientes al ámbito social ( fundamentalmente periodísticos) de modo que se recojan las ideas que los
articulan.
• Definir correctamente palabras del léxico español de registro culto.
• Producir textos argumentativos y/o comentarios críticos bien organizados, redactados con corrección y adecuación, aportando ideas
propias, argumentando y contra-argumentando para llegar a conclusiones.
• Identificar las distintas variedades del español valorando su adecuación al contexto
• Identificar las distintas categorías de palabras.
• Identificar los principales procesos de formación de palabras y su clasificación
• Reconocer las principales relaciones semánticas
• Identificar las principales unidades sintácticas de la lengua.
• Identificar las principales funciones sintácticas de distintas unidades de la lengua.
• Identificar las distintas relaciones sintácticas.
• Conocer las principales rasgos definitorios de los distintos géneros literarios en las etapas estudiadas, así como las características de
los autores y las obras más representativos de cada una de las etapas.
• Leer críticamente las obras literarias propuestas y ser capaz de analizar sus distintos elementos temáticos y formales.
• Usar correctamente las normas ortográficas del español.
• Expresarse con corrección, coherencia y adecuación.
DEPARTAMENTO DE LENGUA CASTELLANA Y LITERATURA
PROFESORADO/MATERIAS-CURSOS Y GRUPOS
Julio César Abalde García, Jefe de Departamento
Valores éticos (1º ESO); IVE (2º ESO); LceL (3º ESO B); LceL
(4º ESO A- B); Literatura Universal (1º Bachillerato).
Ana Luz Aguilar García
Apoyo Lengua (1º ESO A); LceL (2º ESO A, B, C);
LceL (2º Bachillerato A-B).
Tania Gómez Rodríguez
Apoyo Lengua (1º ESO C); LceL (1º ESO A-B-C); LceL (3º ESO A)
María Oca Martínez
Apoyo Lengua (1º ESO B); PMAR (2º ESO D);
LceL (1º Bachillerato A-B)
O PORRIÑO, Setembro de 2016.