BIURO PROJEKTÓW I USŁUG TECHNICZNYCH

62-081 Przeźmierowo, ul. Południowa 35, tel. ( 0-61 ) 652 52 10, 652 52 11, fax 652 52 12

e-mail: info @ akant.pl www.akant.pl

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA

PRZESTRZENNEGO SWARZĘDZ NOWA WIEŚ I OSIEDLA POŁUDNIOWE

(POW. CA. 123 HA) NA ŚRODOWISKO

Opracował:

mgr inż. Przemysław Domagalski mgr inż. Artur Miętkiewicz

Poznań, luty (aktualizacja sierpień) 2013r.

2

1. Wprowadzenie i informacja o celach i zawartości projektu planu. ............................................... 3

1.1. Cel opracowania. ........................................................................................................................... 3

1.2. Zakres prognozy.............................................................................................................................. 3

1.3. Wykorzystane akty prawne i opracowania.................................................................................... 4

1.4. Zakres wykonywanych prac i metodyka........................................................................................ 6

1.5. Ustalenia projektu planu. .............................................................................................................. 6

1.6. Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami. ....................................................... 7

2. Ogólna charakterystyka środowiska przyrodniczego miasta i gminy Swarzędz. ............................ 8

2.1. Położenie administracyjne............................................................................................................. 8

2.2. Położenie komunikacyjne.............................................................................................................. 9

2.3. Położenie regionalne. .................................................................................................................... 9

2.4. Warunki klimatyczne. .................................................................................................................... 9

2.5. Budowa geologiczna. ................................................................................................................... 10

2.6. Geomorfologia. ............................................................................................................................. 11

2.8. Udokumentowane złoża surowców mineralnych........................................................................ 12

2.9. Wody powierzchniowe i podziemne............................................................................................. 13

2.9.1. Wody powierzchniowe........................................................................................................ 13

2.9.2. Wody podziemne................................................................................................................. 13

2.10. Gleby............................................................................................................................................. 14

2.11. Aktualne wykorzystanie terenu, istniejąca flora i fauna............................................................ 15

3. Warunki korzystania ze środowiska związane z proponowanymi ustaleniami planu. .............. 16

3.1. Zaopatrzenie w wodę.................................................................................................................... 16

3.2. Gospodarka ściekowa. ................................................................................................................. 17

3.3. Gospodarka odpadami. ................................................................................................................ 17

3.4. Ochrona wód powierzchniowych i gruntowych.......................................................................... 18

3.5. Ochrona dóbr kultury. ................................................................................................................. 18

3.6. Ochrona środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego................................................ 19

3.7. Ochrona przed hałasem................................................................................................................. 20

3.8. Ochrona powietrza....................................................................................................................... 21

3.9. Ochrona przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych....................................................... 22

4. Ocena skutków oddziaływania realizacji ustaleń projektu planu na poszczególne komponenty środowiska. ........................................................................................................................................... 22

4.1. Powierzchnia ziemi. ..................................................................................................................... 23

4.2. Wody............................................................................................................................................. 24

4.3. Różnorodność biologiczna, krajobraz. ....................................................................................... 24

4.4. Flora i fauna. .............................................................................................................................. 25

4.5. Ludzie. ......................................................................................................................................... 25

4.6. Zasoby naturalne. ........................................................................................................................ 26

3

4.7. Powietrze. ..................................................................................................................................... 26

4.8. Klimat. ......................................................................................................................................... 26

4.9. Zabytki i dobra materialne. ......................................................................................................... 27

5. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu. ........................................................................................................................................... 27

6. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu. ........................................................................................................................................... 28

7. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowania dokumentu......................... 29

8. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. ............................................ 30

9. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwość jej przeprowadzania. ................................................ 31

10. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko. ................................ 31

11. Streszczenie w języku niespecjalistycznym.................................................................................. 32

1. Wprowadzenie i informacja o celach i zawartości projektu planu.

1.1. Cel opracowania.

Niniejsza prognoza została sporządzona w oparciu o wymogi wynikające z przepisu art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływa-nia na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 23 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80 poz. 717 z późn. zm.).

Projekt planu obejmuje obszar położony w południowo-zachodniej części gminy Swarzędz w granicach miasta Swarzędz. Powierzchnia terenu objętego projektem planu wynosi oko-ło 123 ha.

Do sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przystąpiono na mocy uchwały Rady Miejskiej w Swarzędzu nr LXIV/402/2010 z dnia 28 września 2010r.

Przedmiotem planu jest uporządkowanie istniejącego zagospodarowania terenu na obsza-rze miasta, który ma zabezpieczyć przed powstawaniem niepożądanych funkcji oraz zała-godzić konflikty sąsiedzkie wywołane decyzjami o warunkach zabudowy.

Prognoza zostanie przedłożona do publicznego wglądu wraz z tekstem projektu uchwały planu miejscowego, która po przyjęciu przez Radę Miasta i Gminy Swarzędz i ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Wielkopolskiego, będzie stanowić przepis prawa miejscowego.

1.2. Zakres prognozy. Prognoza oddziaływania na środowisko zawiera:

4

• informację o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami,

• informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, • propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postano-

wień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, • informację o transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, • streszczenie w języku niespecjalistycznym.

Prognoza określa, analizuje i ocenia:

• istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu,

• stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływa-niem,

• istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projek-towanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,

• cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnoto-wym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz spo-soby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu,

• przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, po-średnie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długotermi-nowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na:

- różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne, - z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddzia-

ływaniami na te elementy. Ponadto prognoza przedstawia:

• rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodni-czą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru,

• biorąc pod uwagę cele i graficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do rozwią-zań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności z niedostatków techniki lub we współczesnej wiedzy.

1.3. Wykorzystane akty prawne i opracowania.

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2008.25.150 j.t. z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw

(Dz.U. 2001.100.1085 z późn. zm.).

5

• Ustawa z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i je-go ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływa-nia na środowisko (Dz.U.2008.199.1227 z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U.2012.647 j.t. z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz.U. 2013.627 j.t. z późn. zm.).

• Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U.2012.145 j.t.). • Ustawa z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych

(Dz.U.2004.121.1266 j.t. z późn. zm.). • Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

(Dz.U.2003.162.1568 z późn. zm.). • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz.U. 2013.21). • Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

(Dz.U.2012.391 j.t.). • Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym od-

prowadzaniu ścieków (Dz.U.2006.123.858 j.t. z późn. zm.). • Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku - Prawo energetyczne (Dz.U.2012.1059 j.t.). • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopusz-

czalnych poziomów hałasu w środowisku. (Dz.U.2007.120.826). • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012r. zmieniające rozpo-

rządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U.2012.1109).

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie do-puszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz.U.2003.192.1883).

• Polska Norma PN-E-05100-1:1998 – Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projek-towanie i budowa – obecnie nie aktualna lecz wg tej normy projektowane były wszyst-kie linie napowietrzne.

• Polska Norma PN-EN 50341-1:2005 – Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego powyżej 45kV. Część 1: Wymagania ogólne.

• Polska Norma PN-EN 50423-1:2007 – Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego powyżej 1kV do 45kV włącznie. Część 1: Wymagania ogólne.

• Oceny oddziaływania dróg na środowisko. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych. Warszawa 1997 r.

• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Swa-rzędz (Uchwała nr X/51/2011 Rady Miejskiej w Swarzędzu z dnia 29 marca 2011r.).

• Program Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2019. Sejmik Województwa Wielkopolskiego 2010 r.

• Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2007. WIOŚ Poznań 2008 r. • Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2008. WIOŚ Poznań 2009 r. • Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009. WIOŚ Poznań 2010 r. • Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010. WIOŚ Poznań 2011 r. • Projekt aktualizacji programu ochrony środowiska dla miasta i gminy Swarzędz na lata

2011-2014 z perspektywą do roku 2018. Opracowanie z 2010r. • Strategia rozwoju społeczno – gospodarczego gminy Swarzędz. Swarzędz 2010r. • Regulamin utrzymania czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami ko-

munalnymi na obszarze gmin wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Go-spodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” (Uchwała Zgromadzenia Związku Mię-

6

dzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” Nr VI/30/2013 z dnia 12 marca 2013r.).

• Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Swarzędz Nowa Wieś i Osiedla Południowe (pow. ca. 123 ha).

• Podstawowe opracowanie ekofizjograficzne dla terenu gminy Swarzędz. Poznań 2006r. • Literatura specjalistyczna. • Internet

1.4. Zakres wykonywanych prac i metodyka.

W celu sporządzenia prognozy przeprowadzono następujące prace:

• zaznajomiono się z projektem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, • zaznajomiono się z dokumentacją ekofizjograficzną, • dokonano oceny projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w od-

niesieniu do obowiązujących aktów prawnych, w tym przepisów gminnych, • przeprowadzono wizję lokalną obszaru objętego prognozą. • sporządzono inwentaryzację przestrzenną i inwentaryzację wydanych decyzji o wa-

runkach zabudowy. Prognozę sporządzono w oparciu o analizę materiałów źródłowych pkt.1.3. oraz o mate-riały z przeprowadzonej wizji lokalnej terenu objętego planem. Zastosowano metodę opisową, w której zaprezentowano przewidywane skutki realizacji ustaleń projektu planu na środowisko oraz wykorzystano metodę porównawczą, w której porównano rozwiązania planistyczne z istniejącymi uwarunkowaniami środowiskowymi.

1.5. Ustalenia projektu planu.

Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Swarzędz Nowa Wieś i Osiedla Południowe obejmuje powierzchnię około 123 ha.

Projekt planu ustala przeznaczenie terenów oznaczonych na rysunku planu następującymi symbolami:

MN - teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, MW - teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, MW/U - teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z usługami, U - teren zabudowy usługowej, U/US - teren sportu i rekreacji, usług, ZP - teren zieleni urządzonej, ZP/US - tereny zieleni urządzonej, sportu i rekreacji, WS - tereny wód powierzchniowych, TK - teren zamknięty kolejowy, E - teren urządzeń elektroenergetycznych,

KDZ - teren drogi publicznej – zbiorczej, KDL - teren drogi publicznej – lokalnej,

KDD - teren drogi publicznej – dojazdowej, KDW - teren drogi wewnętrznej, KDR - teren dróg pieszo-rowerowych, KP - teren parkingu.

7

Celem sporządzenia projektu planu miejscowego jest uporządkowanie istniejącego zago-spodarowania terenów w centrum miasta.

Brak aktualnego planu, powodował to, że wszelkie zmiany sposobu zagospodarowania, sposobu użytkowania oraz realizacja nowych przedsięwzięć odbywały się w oparciu o de-cyzje warunków zabudowy i zagospodarowania terenu lub decyzje lokalizacji celu pu-blicznego. Tereny objęte opracowaniem stanowią obszary już zainwestowane zabudową mieszkaniową, usługową i zielenią osiedlową.

Projekt planu wprowadza zasady zagospodarowania na terenach już zainwestowanych oraz wyznacza kierunki rozwoju tych terenów. W planie reguluje się sprawy dotyczące ist-niejącej zabudowy, jej rozbudowy oraz nowej zabudowy. Określa się zasady wydzielania nowych działek budowlanych. Minimalne wielkości nowych działek są uzależnione od przeznaczenia terenu i wynoszą od 400 m2 na terenach zabudowy mieszkaniowej jednoro-dzinnej do 1000 m2 na terenach usługowych. Projekt planu dopuszcza na tych terenach zabudowę mieszkaniową jedno i wielorodzinna, zabudowę usługową oraz układy komu-nikacyjne i sieci infrastruktury technicznej. Wprowadza zasady ich funkcjonowania i in-westowania. Określa intensywność i wysokość zabudowy, powierzchnie biologicznie czynne oraz ilość miejsc postojowych. Na terenach zieleni urządzonej dopuszcza się jej wzbogacenie nasadzeniem drzewami i krzewami, lokalizacją obiektów małej architektury, realizacji ciągów pieszych i ścieżek rowerowych, a także lokalizację budowli sportowych. W projekcie planu określa się strukturę komunikacyjną, gdzie następuje podział na hierar-chię jej ważności. I tak mamy drogi zbiorcze KDZ, drogi lokalne KDL, drogi dojazdowe KDD oraz drogi wewnętrzne KDW. Zaprojektowano także tereny parkingów dla samo-chodów osobowych.

1.6. Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami.

Projekt planu jest zgodny ze zmianą Studium uwarunkowań i zagospodarowania prze-strzennego gminy Swarzędz. W studium obszar planu znajduje się w strefie III – południe, w której wiodącymi kierunkami rozwoju w mieście Swarzędz jest budownictwo mieszka-niowe jedno i wielorodzinne, gdzie na terenach centrotwórczych można realizować usługi

8

podstawowe. Jest to obszar, na którym występuje intensywna zabudowa mieszkaniowa w większości już istniejąca. Miało to duży wpływ na ostateczny wygląd projektu planu. Zdecydowanie na większości obszaru planu zachowano istniejące tereny mieszkaniowe z podziałem na zabudowę jedno i wielorodzinną. Na części terenów zabudowy mieszka-niowej jednorodzinnej, gdzie nie zakazuje się wtórnych podziałów określono minimalne powierzchnie działek budowlanych (od 400 m2 do 500 m2). Tereny zabudowy mieszka-niowej powinny mieć minimalne powierzchnie biologicznie czynne stanowiące 40% po-wierzchni działki budowlanej lub danego terenu, przy czym maksymalna powierzchnia za-budowy nie może przekraczać 30% powierzchni działki budowlanej a maksymalna inten-sywność zabudowy wynosi od 0,05 do 0,4. Określono także maksymalne wysokości zabu-dowy (od 3,0 m do 12 m w zależności od przeznaczenia), oraz warunki dla dachów (dachy płaskie lub spadziste).

Na terenach zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i wielorodzinnej z usługami okre-ślono maksymalne powierzchnie zabudowy od 30% do 45% powierzchni terenu, minimal-ne powierzchnie biologicznie czynne stanowiące od 15% do 40% powierzchni danego te-renu, intensywność zabudowy (odpowiednio 0,4 – 3,04, maksymalne wysokości zabudo-wy (4-kondygnacje dla MW i 8-kondygnacji dla MW/U), określono warunki dla dachów (dachy płaskie lub spadziste).

Dla terenów usługowych zachowuje się istniejące wielkości działek za wyjątkiem terenów 3U i 4U dla których określono minimalne powierzchnie działek budowlanych 1000 m2 oraz 12U, gdzie minimalna powierzchnia działki 2000m2, Minimalne powierzchnie biolo-gicznie czynne stanowią od 10% i 50% , maksymalna intensywność zabudowy (odpowied-nio 0,09 i od 0,4 do 1,2), maksymalne wysokości zabudowy do 15,0 m, określono warunki dla dachów (dachy płaskie lub spadziste).

Projektowane ustalenia planu są zgodne z uwarunkowaniami oraz zasadami określonymi w opracowaniu ekofizjograficznym dla terenu gminy Swarzędz.

Na obszarze objętym planem nie są projektowane inwestycje wynikające z Planu zagospo-darowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego oraz z Zaktualizowanej Kon-cepcji Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju.

2. Ogólna charakterystyka środowiska przyrodniczego miasta i gminy Swarzędz.

2.1. Położenie administracyjne. Gmina Swarzędz jest położone w centralnej części województwa wielkopolskiego w po-wiecie poznańskim. Powierzchnia gminy wynosi 10.209 ha należy do niego miasto Swa-rzędz oraz 22 wsie tworzące 20 sołectw. Gmina od północnego zachodu graniczy z gminą Czerwonak, od północnego wschodu z gminą Pobiedziska, od zachodu graniczy z miastem Poznaniem, od południowego wschodu z gminą Kostrzyn i od południa z gminą Klesz-czewo.

Swarzędz wchodzi w skład Poznańskiego Obszaru Metropolitalnego jako jedna z 45 gmin. Gminę i miasto zamieszkuje 42.739 mieszkańców (stan na 2009r.).

9

2.2. Położenie komunikacyjne.

Przez miasto przebiegają ciągi tranzytowe o znaczeniu krajowym i wojewódzkim. Należą do nich:

• droga krajowa nr 92: Świecko - Poznań – Terespol

• droga krajowa nr 5: Świecie - Poznań – Lubawka

• droga wojewódzka nr 433: Swarzędz – Tulce - Gądki

Pozostałe drogi stanowią drogi powiatowe i gminne. System dróg gminnych oparty jest w większości na drogach nieutwardzonych i jest stosunkowo ubogi. Na terenach wiejskich znajduje się około 174 km dróg gminnych, z czego twardą nawierzchnię posiadało w 2008r. jedynie 27 km natomiast na terenie miasta było 48 km ulic lokalnych, w tym o twardej nawierzchni 27,5 km.

Gmina posiada dostęp do komunikacji kolejowej. Przebiegają dwie linie kolejowe: Poznań – Warszawa ze stacjami w Swarzędzu i Paczkowie oraz Poznań – Bydgoszcz / Gdańsk ze stacjami Ligowiec i Kobylnica.

Gmina posiada rozwiniętą komunikację autobusową, która zapewnia bezpośrednie połą-czenie z Poznaniem i innymi miastami wokół gminy.

2.3. Położenie regionalne. Obszar objęty opracowaniem, położony jest w podprowincji Pojezierza Południowo-bałtyckiego (315), w zasięgu makroregionu Pojezierze Wielkopolskie (315.5) z mezore-gionami Pojezierza Gnieźnieńskiego (315.54) i Równiny Wrzesińskiej (315.56) (Kondrac-ki 2002).

Według podziału geomorfologicznego Niziny Wielkopolskiej (Krygowski 1961) obszar gminy należy do regionu Wysoczyzny Gnieźnieńskiej (IX), w części objętej subregionami: Równina Średzka (IX1), Pagórki Kostrzyńskie (IX2) i Pagórki Poznańskie (IX3).

2.4. Warunki klimatyczne. Gmina Swarzędz w podziale Polski na regiony rolniczo-klimatyczne (Gumiński 1950) sta-nowi, część dzielnicy środkowej (VIII). Obszar ten charakteryzuje się najniższymi w Pol-sce opadami (poniżej 550 mm), największą liczbą dni słonecznych (ponad 50) oraz naj-mniejszą liczbą dni pochmurnych (poniżej 130).

Średnia roczna temperatura powietrza wynosi około 8ºC. Średnia temperatura powietrza w styczniu wynosi -1,5oC a w lipcu 18,5oC . Dni mroźnych jest od 30 do 50, a dni z przy-mrozkami od 100 do 110. Pokrywa śnieżna zalega przez 38-60 dni, a długość okresu wege-tacyjnego wynosi od 200 do 220 dni. W obszarze opracowania dominują wiatry z sektora zachodniego (19,4%), południowo-zachodniego (16,1%).

Zgodnie z typologią warunków klimatycznych typów terenu wg M. Klugego i J. Paszyń-skiego, dla kształtowania się topoklimatu podstawowe znaczenie ma wymiana energii za-chodząca na powierzchni granicznej (czynnej) między atmosferą, a jej podłożem.

Wyróżnia się następujące grupy topoklimatów:

• topoklimaty form wypukłych,

• topoklimaty form płaskich,

10

• topoklimaty form wklęsłych,

• topoklimaty obszarów zalesionych,

• topoklimaty obszarów silnie zurbanizowanych i uprzemysłowionych,

• topoklimat zbiorników wodnych.

Na obszarze miasta występuje topoklimat obszarów zurbanizowanych, charakterystyczny dla obszarów zabudowanych, na których nie ma warunków do tworzenia się zimnego po-wietrza w nocy. Tereny te charakteryzują się utrudnionym przewietrzaniem oraz niewiel-kim stopniem niebezpieczeństwa wystąpienia przymrozków pochodzenia radiacyjnego lub radiacyjno-adwekcyjnego.

O topoklimacie zbiorników wodnych możemy mówić tylko w obszarze jeziora Swarzędz-kiego, gdzie w skutek dużej pojemności cieplnej i dobrej przewodności cieplnej podłoża dobowe amplitudy temperatur są znacznie mniejsze niż na terenach sąsiednich.

2.5. Budowa geologiczna. Powierzchnia utworów mezozoicznych zbudowana jest z górnokredowych margli i wapie-ni marglistych. Na utworach mezozoicznych zalegają utwory trzeciorzędowe miocenu i pliocenu przykryte przez osady czwartorzędowe o miąższości od kilku do ok. 80 metrów. Utwory czwartorzędowe reprezentowane są przez gliny zwałowe zlodowaceń: krakow-skiego, środkowopolskiego i bałtyckiego oraz osady fluwioglacjalne i interglacjalne ułożo-ne przeważnie w następującej sekwencji: nieciągłe piaski, żwiry serii podmorenowej przy-kryte kilkudziesięciometrową warstwą glin zwałowych zlodowacenia środkowopolskiego. Na nich zalega seria utworów wodnolodowcowych, przykryta z kolei gliną zwałową zlo-dowacenia bałtyckiego. Na glinach zlodowacenia bałtyckiego zalegają utwory sandrów, kemów, iłów warwowych, a w dolinach rzecznych piasków terasowych. W obszarze opra-cowania, w obrębie osadów czwartorzędowych, występuje fragment zasobnej w wodę formy kopalnej, tzw. Wielkopolskiej Doliny Kopalnej, ciągnącej się od Pobiedzisk przez Swarzędz i Tulce w stronę Kórnika.

Budowa geologiczne miasta opisana została między innymi na podstawie dostępnych ma-teriałów kartograficznych, map geologicznych oraz objaśnień do tych map. Zostały one opracowane na podstawie badań geologicznych, również tych będących w zasobie Geolo-ga Wojewódzkiego. Szczegółowe dane dotyczące wszystkich odwiertów wykonanych na potrzeby hydrogeologiczne i geologiczno-inżynierskie znajdują się w zasobie Geologa Wojewódzkiego.

11

Wyrys z mapy geologicznej polski bez utworów kenozoiku według Państwowego Instytutu Geologicznego

Wyrys z mapy geologicznej polski według Państwowego Instytutu Geologicznego

2.6. Geomorfologia.

W krajobrazie zaznacza się strefa marginalna stadiału poznańskiego z okresu zlodowacenia bałtyckiego. Strefa czołowomorenowa tego stadiału biegnie łukiem przez północną część analizowanego obszaru od rejonu Pobiedzisk, przez Kowalskie, Karłowice w stronę Dzie-wiczej Góry. Kulminacje wzgórz najczęściej osiągające rzędne o wartości 110-120 m n.p.m. są na ogół słabo zaznaczone w rzeźbie terenu. Śladem postoju lodowca w tej strefie są także: sandr Kiciński, w rejonie Dziewiczej Góry i sandr Głównej – odprowadzający wody z rejonu Pobiedzisk i Lednogóry. Młodszymi formami związanymi z działalnością lądolodu są wysokie poziomy terasowe teras erozyjno-akumulacyjnych wykształconych w części dolin rynnowych. Ostatni okres geologiczny – holocen, wpłynął na złagodzenie rzeźby terenu przez zasypywanie dolin i rynien oraz procesy osuwiskowe w strefach kra-wędziowych. Osady tego okresu reprezentowane są przez piaski, pyły piaszczyste, muły i torfy. Ich występowanie jest związane ze współczesnymi dolinami rzek i rynien jezior-nych.

J3 - Jura górna J2 - Jura środkowa Kk - Kampan Km - Mastrycht Kcn+s - Koniak i santon Ka2-t - Alb górny – turon K1 - Kreda dolna

14 – Piaski i żwiry sandrowe 18 - Gliny zwałowe, ich zwietrzeliny oraz piaski i żwiry lodowcowe

12

2.7. Ukształtowanie terenu. Powierzchnia terenu gminy Swarzędz jest bardzo zróżnicowana pod względem morfolo-gicznym. Wynika to z genezy tego obszaru. W obrębie opracowania znajdują się następu-jące formy lub zespoły form:

� wysoczyzna morenowa: forma płasko-falista, której strop budują glina zwałowa, piaski i żwiry zlodowacenia bałtyckiego,

� rynny glacjalne: formy subglacjalne, rozcinające wysoczyznę morenową; dna ry-nien wypełniają holoceńskie piaski i żwiry rzeczne oraz torfy i gytie; wyższy po-ziom terasowy w rynnie Głównej i Cybinie budują utwory sandrowe,

� sandry: zbudowane z fluwioglacjalnych piasków i żwirów; są to formy związane z fazą poznańską i leszczyńską zlodowacenia bałtyckiego;

� ozy: wały piaszczysto-żwirowe powstałe w szczelinach i kanałach lądolodu; skła-dają się z izolowanych pagórków.

Mapa Fizyczna Wielkopolski

2.8. Udokumentowane złoża surowców mineralnych. Na analizowanym obszarze nie występują złoża surowców mineralnych (surowców zloka-lizowanych); ubikwitety eksploatowane są w niewielkim stopniu (żwirownie w Swarzędzu, Karłowicach, Zalasewie, Kobylnicy, Bogucinie), a wydobycie ich nie ma znaczenia dla lo-kalnej gospodarki.

W ostatnim czasie na terenie gminy Swarzędz odkryte zostały złoża gazu ziemnego, któ-rych wielkość obecnie jest trudna do oszacowania.

13

2.9. Wody powierzchniowe i podziemne.

2.9.1. Wody powierzchniowe.

Ważnym elementem środowiska wodnego omawianego terenu są zbiorniki jeziorne. Do najważniejszych zbiorników na terenie objętym opracowaniem należą Jezioro Swarzędzkie (powierzchnia: 81,4 ha; głębokość max: 6,5 m) oraz Jezioro Uzarzewskie (powierzchnia: 10,6 ha), a także zbiornik retencyjny Jezioro Kowalskie.

Sieć hydrogeologiczną miasta i gminy Swarzędz należy do zlewni rzeki Warty, przy czym obszar gminy odwadniany jest przez rzeki: Główną, Cybinę i Koplę, które maja swoje źró-dła w gminach sąsiednich. Fragment północnej części gminy należy do zlewni Potoku Ki-cińskiego. W obszarze niezurbanizowanym większość drobnych cieków została w sposób sztuczny pogłębiona i stanowi z reguły część systemu melioracyjnego.

Niewielkie wcięcie części cieków w powierzchnię utworów wysoczyznowych, zbudowa-nych z glin zwałowych, jest przyczyną okresowości ich występowania. W czasie wezbrań zasięg wód powodziowych na obszarze wysoczyznowym nie przekracza dolin rzecznych. Występowanie większych powierzchni obszarów podmokłych związane jest z przebiegiem dolin rzecznych. W obszarze opracowania zbiorniki wodne występują głównie w dolinach Cybiny i Głównej. Część z nich ma charakter zbiorników sztucznych: stawy hodowlane w rejonie Wierzenicy oraz Janikowa; zbiorniki potorfowe w rejonie Gruszczyna, stawy ko-ło Wierzonki, w Bogucinie i Swarzędzu.

Charakterystykę hydrologiczną wód powierzchniowych opracowano w oparciu o notowa-nia w posterunkach wodowskazowych IMGW zlokalizowanych w Antoninku na Cybinie oraz w Wierzenicy na Głównej.

Objęte pomiarami cieki charakteryzują się śnieżno-deszczowym reżimem zasilania, z jed-nym maksimum i jednym minimum w ciągu roku. Po maksimum wiosennym przypadają-cym z reguły na marzec (głównie maksima od stycznia do marca), stany i przepływy w ciekach zmniejszają się wyraźnie i zazwyczaj na początku czerwca wkraczają w strefę stanów i przepływów niżówkowych. Niżówki są stabilne i przeważnie utrzymują się do końca roku hydrologicznego. Krótkotrwałe, pojawiające się wyjątkowo wysokie opady przybierają niekiedy charakter wezbrań powodziowych. Ich zasięg jest ograniczony do niewielkich obszarów. W okresie zimowym niżówki związane są z długookresowym wy-stępowaniem ujemnych temperatur powietrza. Niżówki te mogą być głębokie i długotrwa-łe. Generalnie niżówki trwają ponad połowę roku, a w połączeniu ze stanami średnimi obejmują blisko 90% roku.

Rozpatrywany obszar leży w strefie najniższych odpływów w Polsce. Niskie wartości od-pływu wynikają z niedoboru opadów oraz małej zdolności retencyjnej obszaru. Wysokie wartości współczynników przepływów, mierzone ilorazem przepływu maksymalnego do minimalnego (Cybina – 640, Główna – 225), potwierdzają ten wniosek wskazując zarazem na dominację spływu powierzchniowego i podpowierzchniowego do rzek w czasie trwania najwyższych wezbrań. W warunkach przeciętnych stany i przepływy wyższe od średnio-rocznych utrzymują się w okresie od grudnia do maja, a przepływy minimalne występują w lipcu i sierpniu.

2.9.2. Wody podziemne.

Głębokość występowania wód gruntowych tworzących ciągłe poziomy wodonośne jest ró-żna i zależy od głębokości zalegania warstwy nieprzepuszczalnej. Na analizowanym ob-szarze wody podziemne zalegają płytko, przeważnie na głębokości do 2 metrów. Na naj-większych głębokościach, nawet poniżej 10 m p.p.t. zwierciadło wód podziemnych zalega

14

miejscami w strefach krawędziowych dolin (przede wszystkim doliny rzeki Głównej) oraz miejscami w obrębie wzgórz czołowomorenowych, hydroizobaty przebiegają współ-kształtnie do powierzchni terenu.

Rytm wahań stanów wód podziemnych związany jest z sezonowością ich zasilania i wyka-zuje jeden okres wznosu i jeden okres niżówki. Amplitudy roczne wahań zwierciadła wód podziemnych są wyższe na obszarach wysoczyznowych, mniejsze na obszarach sandro-wych.

W przebiegu stanów wód pierwszego poziomu zaznacza się sezonowość ich zasilania. Ma ono miejsce głównie w okresie roztopów wiosennych w wyniku infiltracji obszarowej. Za-silanie w tym okresie zachodzi w miarę równomiernie na całym obszarze. Kulminacje sta-nów płytkich wód podziemnych są opóźnione o 1-9 dni, w stosunku do czynników, które je wywołały.

2.10. Gleby. Według podziału Polski na regiony glebowo-rolnicze, dokonanego przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG) w Puławach, badany obszar należy do trzech regio-nów glebowo-rolniczych. Jego zachodnia część znajduje się w Regionie Poznańskim. Po-siada on niską rolniczą przydatność gleb, a także niekorzystne warunki uprawy na większą skalę, ze względu na duży stopień urbanizacji. Północna część obszaru znajduje się w Re-gionie Murowanej Gośliny. Przeważają tam gleby kompleksów 6, 7 i 5, ubogie w wapń i magnez.

Wreszcie południowa część obszaru należy do Regionu Średzko-Wrzesińskiego. Dominują w nim gleby kompleksów 1 i 2 z dużym udziałem gleb kompleksu 4 i 5. Na całym obsza-rze, wśród gruntów ornych przeważają gleby należące do 4 i 5 kompleksu rolniczej przy-datności gleb. Większe powierzchnie gleb kompleksu 5 żytniego dobrego rozmieszczone są w zachodniej części obszaru. Tworzą go najczęściej gleby brunatne wyługowane i pło-we wykształcone z piasków gliniastych lekkich na glinach. Są one okresowo za suche, a większość z nich wykazuje: odczyn kwaśny, niedobory przyswajalnych dla roślin skład-ników pokarmowych, stosunkowo dużą przepuszczalność oraz głębokie wyługowanie wę-glanu wapnia.

Wyrys z mapy głównych zbiorników wód pod-ziemnych według Państwowego Instytutu Geo-logicznego

15

Wśród użytków zielonych przeważa kompleks 3z (użytki zielone słabe i bardzo słabe). Je-go największe powierzchnie znajdują się w obniżeniach dolinnych. W zależności od poło-żenia tworzą go gleby torfowe, mułowo-torfowe, mady i czarne ziemie. Większość z nich cechuje słaba jakość gleb oraz inne niekorzystne warunki przyrodnicze (np. złe warunki wodne, nierówna powierzchnia terenu, mała zasobność w składniki pokarmowe i próchni-cę) ograniczające ich wartość użytkową.

2.11. Aktualne wykorzystanie terenu, istniejąca flora i fauna. Teren objęty planem miejscowym stanowi południowo-zachodnią część miasta Swarzędz, na której przeważają tereny mieszkaniowe. Pozostałe stanowią tereny zabudowy usługo-wej, tereny zieleni i graniczący z linią kolejową-teren kolejowy. Tereny zurbanizowane posiadają dostęp do sieci wodociągowej, sieci kanalizacji sanitarnej i kanalizacji deszczo-wej, sieci energetycznej, gazowej oraz telekomunikacyjnej.

Obszar opracowania charakteryzuje się różnymi typami zieleni zależnymi od typu zago-spodarowania. Na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, przeważa zieleń przydomowa składająca się z powierzchni trawiastych, porośnięta krzewami i drzewami ozdobnymi. Natomiast na terenach zabudowy wielorodzinnej przeważa zieleń osiedlowa również składająca się z powierzchni trawiastych, zagospodarowanych kompozycji drzew i krzewów bardzo często ozdobnych ale i pospolitych. Spotkać możemy jałowce (Junipe-rus), żywotniki (Thuja), berberysy (Berberis), brzozy (Betula), świerki (Picea), klony (Acer) itp.

Z uwagi na miejski charakter zabudowy i ograniczoną możliwość migracji na obszarze pla-nu nie występują siedliska przedstawicieli fauny. Na terenach zieleni a w szczególności powierzchni trawiastych można spotkać przedstawicieli bezkręgowców jak biedronkę siedmiokropkę (Coccinella septempunctata), pasikonika zielonego (Tettigonia virdissina). Na terenach porośniętych roślinami kwitnącymi spotkać można przedstawicieli owadów, motyli, trzmieli. Do przedstawicieli świata ssaków zaliczamy krety (Talpa europaea), jeże

Teren opracowania – zdjęcie lotnicze z programu Zumi – Swarzędz

16

(Erinaceus europaeus), myszy (Apodemus agrarius), szczury (Raptus). Z ptaków spoty-kamy kosa (Turdus merula), srokę (Pica pica), sikorkę (Parus major), wróble (Passer do-mesticus).

Ssaki udomowione to: koty, psy.

Część występujących na terenie opracowania zwierząt jest objęta częściową ochroną ga-tunkową. Ochroną taką objęte są następujące zwierzęta: kret europejski (Talpa europaea), sroka zwyczajna (Pica pica).

Ścisłą ochroną gatunkową są objęte: jeż (Erinaceus europaeus), kos (Turdus merula), siko-ra bogatka (Parus major).

Z uwagi, iż występowanie zwierząt objętych ochroną bywa sporadyczne i krótkotrwałe oraz braku ich siedlisk na terenie objętym zamianą planu, ustalenia zmiany planu nie naru-szają zakazów wymienionych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 paździer-nika 2011 r. Ochrona gatunkowa zwierząt (Dz.U.2011.237.1419).

Teren opracowania nie znajduje się w obszarze Wielkopolskiego Parku Narodowego, nie wchodzi w skład europejskiej sieci NATURA 2000. Na całości terenu występuje obszar chronionego złoża wodonośnego Nr 144 Wielkopolska Dolina Kopalna.

3. Warunki korzystania ze środowiska związane z proponowanymi usta-leniami planu.

3.1. Zaopatrzenie w wodę. Podstawę zaopatrzenia w wodę dla miasta i gminy Swarzędz stanowią:

- stacja wodociągowa w Gruszczynie,

- pompownia przy ulicy Sośnickiej podnosząca wodę dostarczaną z Poznania magistralą Ø 500 mm.

Na terenie gminy istnieje kilka niewielkich stacji wodociągowych: Gortatowo (najwięk-sza), Kruszewnia, Bogucin, Karłowice, Wierzonka, Wierzenica, Uzarzewo, Święcinek, Ja-nikowo, Jasin, oraz Puszczykowo-Zaborze. Niektóre z wymienionych powyżej stacji są nieczynne lub mają niewielkie zasoby.

W każdej wsi znajduje się sieć wodociągowa. Tylko nieliczne gospodarstwa, położone z dala od zwartej zabudowy posiadają własne ujęcia wody ze studni. Długość sieci wodo-ciągowej w 2009 roku wynosiła 175,4 km.

Zwodociągowanie gminy Swarzędz kształtuje się, zatem na poziomie bliskim 100%.

Główne źródła zaopatrywania gminy w wodę to:

- dolina kopalna zajmująca prawie cały obszar gminy ze studniami o głębokości 43-93 m,

- zbiornik wód trzeciorzędowych o zasięgu regionalnym ze studniami o głębokości 120–160 m.

Aktualnie gmina korzysta z następujących ujęć wody:

- w Gortatowie o wydajności 35 – 51 m3/h z dwoma studniami o głębokości 57 – 58 m wraz ze stacją uzdatniania wody o wydajności 51 m3/h,

- w Bogucinie o wydajności 20 – 30 m3/h z jedną studnią mioceńską o głębokości 141 m wraz ze stacją uzdatniania,

17

- w Karłowicach z utworów trzeciorzędowych o niewielkim poborze wód.

Główne zaopatrzenie gminy Swarzędz w wodę realizowane jest przez firmę AQUANET w Poznaniu (dot. stacji w Gruszczynie, pompowni na ul. Sośnickiej).

Teren opracowania posiada pełny dostęp do zaopatrzenia w wodę z istniejącej sieci wodo-ciągowej.

3.2. Gospodarka ściekowa. Miasto Swarzędz posiada kanalizację ogólnospławną, sanitarną i deszczową. Odbiornikiem wszystkich ścieków jest kolektor Swarzędzki, którym ścieki odprowadzane są do COŚ w Koziegłowach. Część ścieków ogólnospławnych odprowadzana jest również do kolekto-ra Swarzędzkiego, część wraz ze ściekami deszczowymi do okolicznych cieków, które ma-ją ujście do jeziora Swarzędzkiego. System kanalizacji obejmuje obszar całego miasta i wymaga jedynie rozdziału kanalizacji ogólnospławnej na kanalizację sanitarną i desz-czową oraz rozbudowę o nowoprojektowane osiedla.

W przypadku kanalizacji sanitarnej teren objęty planem znajduje się w obszarze dwóch zlewni: kolektora Działyńskiego – Z6 i kolektora Torunia – Z7. Pierwszy z nich obejmuje obszar ograniczony od północy linią kolejową, od południa ul. Armii Poznań, od zachodu ul. Przybylskiego i od wschodu ul. Średzką. Obszar obejmuje osiedla mieszkaniowe wielo-rodzinne: Działyńskiego, Raczyńskiego i Cegielskiego oraz cześć dzielnicy mieszkaniowej jednorodzinnej Nowa Wieś. Drugi obejmuje tereny przyległe do ul. Torunia i ul. Poziom-kowej przy południowo-zachodniej granicy miasta i obejmuje południową część dzielnicy Nowa Wieś. Całkowita długość kanalizacji na terenie gminy w 2009 roku wynosiła 62,4 km.

Kanalizacja deszczowa obejmuje zlewnie do wylotu W12 – Osiedle Raczyńskiego, do któ-rego wchodzą tereny Osiedla Raczyńskiego oraz tereny przyległe do ul. Armii Poznań.

Cały obszar objęty planem posiada dostęp do sieci kanalizacji sanitarnej. Plan zakłada od-prowadzanie ścieków bytowych do sieci kanalizacji sanitarnej. W przypadku wód opado-wych i roztopowych nie wszędzie istnieje sieć kanalizacji deszczowej, a w szczególności na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Ustalenia planu zakładają nakaz od-prowadzenia ścieków w postaci wód opadowych i roztopowych z dróg KDZ, KDL, KDD, KDW oraz z terenów KD i KP do sieci kanalizacji deszczowej, jednakże w przypadku jej braku zgodnie z przepisami odrębnymi. Jeżeli chodzi o wody opadowe i roztopowe z po-zostałych terenów budowlanych należy je zagospodarować w obrębie działki lub docelowo do sieci kanalizacji deszczowej.

3.3. Gospodarka odpadami. Gospodarka odpadami na terenie gminy Swarzędz prowadzona jest zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. nr 236, poz. 2008 z późn. zm.) oraz wydanego na jej podstawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Swarzędz. Regulamin wskazuje rodzaje urządzeń do groma-dzenia odpadów, zasady ich rozmieszczania oraz opróżniania i nakłada obowiązek selek-tywnej zbiórki odpadów.

Na terenie gminy zbiórką i wywozem odpadów zajmuje się około kilkunastu wyspecjali-zowanych firm. Odpady deponowane są na składowisku w Rabowicach, zarządzanym przez Zakład Gospodarki Komunalnej Swarzędz. Odpady są zbierane w postaci zmieszanej do tradycyjnych pojemników o pojemności 110, 120 i 1100 dm3, stosowane są również kontenery KP7.

18

Ze składowiska w Rabowicach korzystają wspólnie trzy gminy: Swarzędz, Kostrzyn Wlkp. i Kleszczewo. Średnio w ciągu roku deponuje się na nim 14000 Mg odpadów komunal-nych. Planowana pojemność składowiska wynosi 345000 Mg, z czego do 2003 roku wyko-rzystanych było 74797 Mg. Na terenie składowiska znajdują się instalacje do przetwór-stwa, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów; są to transportery taśmowe, rozdrabniarka do odpadów wielkogabarytowych, hala sortownicza, plac do segregacji oraz kompaktor i spychacz do obsługi kwatery składowiska.

Na terenie gminy odbywa się również segregacja odpadów realizowana przy wykorzysta-niu kompletów do segregacji składających się z czterech pojemników: na szkło białe, szkło kolorowe, makulaturę oraz PET.

W planie nakazuje się segregację odpadów w miejscach ich powstawania oraz ich groma-dzenie w przeznaczonych do tego celu pojemnikach usytuowanych w wyznaczonym miej-scu na terenie nieruchomości, a następnie ich dalsze zagospodarowanie zgodnie z Regula-minem utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Swarzędz oraz przepisami od-rębnymi.

3.4. Ochrona wód powierzchniowych i gruntowych. Z uwagi, że na terenie objętym planem znajdują się wody powierzchniowe, zawarto zapisy mające na celu ich ochronę. Realizacja zawartych w planie miejscowym ustaleń wpłynie korzystnie na wody powierzchniowe i podziemne. Wody powierzchniowe stanowi nie-wielki ciek okresowy, który wypełnia się wodą jedynie podczas obfitych deszczów lub w okresie roztopów wiosennych. Z uwagi na okresowość tego cieku obecnie nie przeprowa-dzono badań. Projekt planu określa warunki ochrony dotyczące korzystania oraz funkcjo-nowania z tych wód, w szczególności zakazuje się kanalizowania cieków.

Na całym obszarze objętym planem występuje fragment Wielkopolskiej Doliny Kopalnej (GZWP Nr 144), który stanowi użytkowy zbiornik wód poziemnych. Spąg doliny kopalnej stanowią osady ilaste na rzędnych 10-30 m n.p.m., a strop – gliny morenowe na rzędnych 45-60 m n.p.m. Zbiornik określony został jako obszar wysokiej ochrony (OWO), gdzie czas przenikania zanieczyszczeń do warstwy wodonośnej wynosi od 25 do 100 lat.

W zakresie ochrony projekt planu określa sposób magazynowania odpadów i odprowadza-nia ścieków bytowych, który nie dopuszcza do zanieczyszczenia środowiska gruntowo - wodnego. Zagospodarowanie niezanieczyszczonych wód opadowych i roztopowych w ob-rębie działki budowlanej, docelowo do sieci kanalizacji deszczowej. Odprowadzanie ście-ków w postaci wód opadowych i roztopowych z dróg KDZ, KDL, KDD i KDW oraz tere-nu KP do kanalizacji deszczowej, do czasu jej realizacji zgodnie z przepisami odrębnymi.

Odporność wód gruntowych na zmiany spowodowane działalnością człowieka uzależniona jest przede wszystkim od stopnia izolacji tych wód od powierzchni terenu. Wody gruntowe na omawianym obszarze występują płytko pod powierzchnią terenu i są słabo izolowane od powierzchni przez warstwę piasków i piasków gliniastych. Na obszarze objętym pla-nem powinien zostać wprowadzony bezwzględny zakaz mycia i naprawy pojazdów, poza miejscami do tego celu przeznaczonymi.

3.5. Ochrona dóbr kultury. Dla ochrony archeologicznego dziedzictwa kulturowego, podczas prac ziemnych przy re-alizacji inwestycji związanych z zagospodarowaniem i zabudowaniem obszaru „strefy ochrony stanowisk archeologicznych”, ustala się nakaz prowadzenia badań archeologicz-nych. Inwestor winien uzyskać pozwolenie na badania archeologiczne przed otrzymaniem pozwolenia na budowę.

19

W razie przypadkowego odkrycia obiektów archeologicznych należy, zgodnie z art. 31, 32 Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 roku., Dz.U. Nr 162 poz. 1568, zabezpieczyć znalezisko i zgłosić ten fakt do właściwego wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

3.6. Ochrona środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego. Gmina Swarzędz posiada 21 obiektów przyrodniczych objętych ochroną konserwatora przyrody. Zaliczają się do nich gatunki dębu szypułkowego, dębu czerwonego, lipy drob-nolistnej, lipy szerokolistnej, jesion wyniosły, platan klonolistny, buk zwyczajny i innych. W obszarze objętym planem nie występują obiekty przyrodnicze objęte ochroną konserwa-tora przyrody.

Północna granica gminy pokrywa się z granicą Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka. Park został utworzony decyzją Wojewody Poznańskiego rozporządzeniem Nr 5/93 z dnia 20 września 1993 roku (Dz.U. z 1993r., Nr 13, poz. 149). Rozporządzenie to zostało zmie-nione rozporządzeniem Wojewody Wielkopolskiego Nr 10/04 z dnia 26 stycznia 2004 ro-ku (Dz.U. Woj. Wlkp. z 2004r., Nr 14, poz. 1208). Zmiana dotyczyła granic parku oraz obowiązujących na jego terenie zakazów. W roku 2005 Wojewoda Wielkopolski wydał rozporządzenie Nr 4/05, które ustanowiło plan ochrony dla Parku Krajobrazowego Pusz-czy Zielonki (Dz.U. Woj. Wlkp. z 2005 r., Nr 49, poz. 1527). Park obejmuje swym zasię-giem pięć gmin: Czerwonak, Murowana Goślina, Pobiedziska, Skoki, Kiszkowo. W Gmi-nie Swarzędz północne tereny obejmują południowo-wschodnią część otuliny parku. W Parku Krajobrazowym Puszcza Zielonka i jego otulinie wyodrębniono strefy funkcjo-nalno przestrzenne, dwie z nich wyznaczone w otulinie znajdują się na terenie gminy Swa-rzędz. Są to strefa F i strefa G. Obie strefy nie wchodzą w obszar na którym jest opraco-wywany plan.

Wszystkie lasy występujące na terenie gminy Swarzędz są lasami ochronnymi. Stanowią one ochroną środowiska przyrodniczego wokół miasta Poznania oraz w okolicach jez. Kowalskiego, ze względu na ochronę wód. Na obszarze planu nie występują tereny lasów, choć graniczą z nim wzdłuż południowo-zachodniej granicy opracowania.

Na terenie gminy występuje zachodnia część projektowanego obszaru Natura 2000 Dolina Cybiny. Obszar ten z przyrodniczego punktu widzenia należy do niezwykle cennych. Wy-stępuje tu duża różnorodność i mozaikowość rozmieszczeń siedlisk, co sprzyja dużemu bogactwu gatunkowemu flory i fauny oraz ich zbiorowisk. Występuje tutaj aż 12 siedlisk wymienionych w Załączniku do Dyrektywy Siedliskowej UE, z czego co najmniej 4 nale-żą do bardzo dobrze wykształconych. Zajmują one bardzo duże powierzchnie, lecz co jest bardzo charakterystyczne nie są to powierzchnie jednolite tylko rozmieszczone mozaiko-wo. Wykazują dużą zmienność w poszczególnych miejscach występowania wzdłuż doliny. Do najlepiej wykształconych siedlisk można zaliczyć starorzecza i inne naturalne eutro-ficzne zbiorniki wodne, niżowe i górskie łąki użytkowane ekstensywnie, lasy łęgowe i nad-rzeczne zarośla wierzbowe oraz łęgowe lasy dębowo-jesionowe. W obszarze tym stwier-dzono występowanie dwóch gatunków ssaków (bóbr i wydra), jednego gatunku ryby (ró-żanka) oraz dwóch gatunków płazów – kumak nizinny i traszka grzebieniasta z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Poza tym występują tu wiele gatunków prawnie chronionych w Polsce: 18 gatunków zwierząt oraz 9 gatunków roślin pod ochroną ścisłą i 12 pod ochroną częściową. W dolinie znajduje bardzo duża różnorodność ptaków, gdzie aż 31 wymienionych jest w Załączniku I do Dyrektywy Ptasiej. Zbliżony do liniowego kształt obszaru oraz sąsiedztwo innych terenów chronionych spełnia rolę korytarza ekologiczne-go, który umożliwia migrację zwierząt i roślin, zapewniając ciągłość ich występowania

20

i możliwość wymiany puli genowej. Projektowany obszar nie znajduje się w obszarze opracowania planu.

Realizacja zamierzeń inwestycyjnych na terenie objętym planem w stosunku do obszarów chronionych nie wpłynie negatywie. Działalność człowieka nie będzie stanowiła przeszkód dla dalszej egzystencji środowiska i krajobrazu. Tereny objęte projektem planu są już w znacznym stopniu zagospodarowane i nie wpłyną negatywnie na istniejące walory przy-rodnicze. Zieleń osiedli mieszkaniowych oraz wzdłuż rowu jest oazą dla przyrody nato-miast wprowadzenie nowych rozwiązań planu będzie stanowić jej rozwinięcie i uzupełnie-nie.

Zasady ochrony w/w terenów objęte szczególną formą ochrony wynikają z przepisów od-rębnych i ustaleń planu miejscowego.

3.7. Ochrona przed hałasem. Emisja hałasu jest charakterystyczną cechą ekosystemów terenów zurbanizowanych. Wy-odrębniamy trzy rodzaje źródeł hałasu: hałas komunikacyjny, przemysłowy i komunalny.

Z uwagi na lokalizację gminy Swarzędz największe uciążliwości stwarza hałas samocho-dowy, w dalszej kolejności kolejowy i w mniejszym stopniu przemysłowy, komunalny oraz lotniczy.

Podstawą określenia dopuszczalnej wartości poziomu równoważnego hałasu jest przypo-rządkowanie danego terenu do określonej kategorii o wyborze, której decyduje sposób za-gospodarowania. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowane przez po-szczególne grupy źródeł hałasu określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. Nr 120, poz. 826) zmienione Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012r. (Dz.U.2012.1109).

Obszar objęty opracowaniem, obecnie graniczy z drogami o dużym natężeniu ruchu za-równo drogowym jak i kolejowym. Realizacja ustaleń planu nie przyczyni się do zwięk-szenia ruchu z uwagi iż obszar opracowania jest już zainwestowany. Największe zagroże-nie przekroczenia poziomu hałasu mogą wystąpić wzdłuż ulicy Szumana (2KDZ), grani-czącej bezpośrednio z linią kolejową nr 352 (Swarzędz – Poznań Starołęka). Obecnie nie zostały wykonane pomiary hałasu na odcinku drogi 2KDZ i w/w linii kolejowej. Podobna sytuacja występuje na drogach lokalnych i zbiorczych. W przypadku przekroczenia do-puszczalnych poziomów hałasu projekt planu dopuszcza budowę ekranów akustycznych. W przypadku linii kolejowej nr 3 (Warszawa-Berlin), naturalnymi ekranami akustycznymi będą obiekty zrealizowane i projektowane na terenach usługowych. Najmniejsza odległość linii kolejowej od istniejących wielorodzinnych budynków mieszkalnych wynosi około 160 m. Ostatnio linia ta została zmodernizowana, przez co zmniejszył się poziom hałasu.

Ponadto, wszelkie budynki i urządzenia z nimi związane powinny być zaprojektowane, wykonane i użytkowane w taki sposób, aby poziom hałasu, na który będą narażeni użyt-kownicy lub ludzie znajdujący się w ich sąsiedztwie, nie stanowił zagrożenia dla ich zdro-wia, a także umożliwiał im pracę, odpoczynek w zadowalających warunkach.

W planie ustala się zachowanie, określonych przepisami odrębnymi, dopuszczalnych po-ziomów hałasu w środowisku dla terenów zabudowy mieszkalnej jednorodzinnej i zabu-dowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży w porze dnia 61dB i w porze nocy 56dB, natomiast dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo-usługowych w porze dnia 65dB i w porze nocy 56dB.

21

3.8. Ochrona powietrza. O stanie powietrza decyduje wielkość i przestrzenny rozkład emisji ze wszystkich źródeł, z uwzględnieniem przepływów transgranicznych i przemian fizykochemicznych zachodzą-cych w atmosferze. Największym antropogenicznym źródłem emisji zanieczyszczeń jest proces energetycznego spalania paliw. Zanieczyszczenia powietrza, ze względu na struktu-rę źródeł emisji, dzieli się na:

• zanieczyszczenia podstawowe (SO2, NO2 i pył) - powstają głównie podczas spalania paliw w kotłowniach przemysłowych i lokalnych (komunalno-bytowych), charaktery-zuje je wyraźna zmienność w ciągu roku (w sezonie zimowym następuje wzrost SO2 i pyłu),

• zanieczyszczenia specyficzne powstające w wyniku procesów technologicznych, • zanieczyszczenia emitowane ze źródeł mobilnych, • zanieczyszczenia wtórne powstające w wyniku reakcji i przemian związków w zanie-

czyszczonej atmosferze. Emisja zanieczyszczeń to wprowadzanie do atmosfery substancji stałych, ciekłych lub ga-zowych. Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest miejsce powstania, wytworzenia substancji zanieczyszczających.

W obszarze opracowania nie występują punktowe źródła emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do powietrza atmosferycznego.

Dla określenia stężeń występujących substancji, przedstawiono poniższe dane uzyskane w wyniku pomiarów przeprowadzonych na stacji przy ul. Polanki, Poznań 1 i Ogród Bota-niczny Poznań 2 przez WIOŚ w Poznaniu. Stacja przy ul. Polanki jest najbliższą dla obsza-ru objętego planem. Miasto i Gmina Swarzędz znajdują się strefie wielkopolskiej. Pomiary występują następująco (Raport z 2011r.): Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia

Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji Nazwa strefy

NO2 SO2 CO C6H6 pył PM2,5 pył PM10 BaP As Cd Ni Pb O3

aglomeracja poznańska

A A A A B C C A A A A A

Podane wartości stężeń są na obszarze objętym planem prawdopodobnie mniejsze z uwagi na brak pomiarów wykonanych bezpośrednio na obszarze opracowania.

Podane wyżej pomiary wykazują iż pod kątem zawartości dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla, benzenu, arsenu, kadmu, niklu z uwzględnieniem kryteriów ustano-wionych dla ochrony zdrowia zaliczono do klasy A. Dla pyłu zawieszonego PM10 i ben-zo(a)piranu zostały przekroczone dopuszczalne wartości oceniana strefa zaliczona do klasy C, dla której przygotowuje się program naprawczy.

Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony roślin Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji

Nazwa strefy NOX SO2 O3

wielkopolska A A C

W przypadku kryteriów ustanowionych dla ochrony roślin pod kątem zawartości dwutlen-ku siarki i tlenków azotu obszar objęty planem zakwalifikowano do klasy A. Pod kątem zawartości ozonu z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych dla ochrony roślin zaliczono do klasy C.

22

3.9. Ochrona przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych. Promieniowaniem elektromagnetycznym (niejonizującym) nazywamy takie promieniowa-nie, które nie powoduje procesu jonizacji w ciałach, na które oddziałuje. Promieniowanie to jest związane ze zmianami pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez liczne źró-dła zarówno energetyczne jak i radiokomunikacyjne. Zaliczamy do nich m.in. urządzenia nadawcze (radio-telewizyjne, telekomunikacyjne, radiolokacyjne itp.), urządzenia przemy-słowe oraz linie i stacje elektroenergetyczne.

Każda zmiana pola elektromagnetycznego wzbudza we wszystkich istotach żywych prze-pływ prądów elektrycznych. Ma to zasadnicze znaczenie dla organizmu człowieka, w ciele którego, występują w sposób naturalny prądy związane z funkcjonowaniem m.in. serca czy mózgu. Każde zakłócenie prądów organicznych, szczególnie przez dłuższy czas, może prowadzić do zaburzeń pracy układu krążenia czy mózgu.

Wpływ pola elektromagnetycznego na organizmy żywe jest znany i niekwestionowany od lat, a jego efekty są ściśle związane z częstotliwością. W zakresie małych i średnich czę-stotliwości pola elektromagnetycznego pojawiają się tzw. efekty nie termiczne. W miarę wzrostu częstotliwości absorpcji energii elektromagnetycznej przez ciało człowieka rośnie i pojawia się efekt termiczny w postaci lokalnego nagrzewania lub globalnego wzrostu temperatury ciała. Na świecie wciąż prowadzone są badania nt. wpływu promieniowania elektromagnetycznego na powstawanie nowotworów u człowieka.

Absorpcja pól elekromagnetycznych dotyczy całego środowiska fauny, flory, powietrza wody, jednakże celem nadrzędnym staje się ochrona zdrowia człowieka poprzez odpo-wiednią lokalizację urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne oraz budowę systemu monitoringu promieniowania elektromagnetycznego.

Źródłami promieniowania niejonizującego, które może być uciążliwe w środowisku natu-ralnym, są pola elektromagnetyczne generowane przez:

• instalacje radiokomunikacyjne (w tym stacje bazowe telefonii komórkowej, stacje nadawcze radiowe i telewizyjne), radionawigacyjne i radiolokacyjne, których równoważna moc promieniowana izotropowa jest równa 15 W lub wyższa, emitujących pola elektroma-gnetyczne o częstotliwościach od 0,03 MHz do 300 000 MHz, • linie i stacje elektroenergetyczne o napięciu znamionowym 110 kV lub wyższym, • urządzenia przemysłowe (zgrzewarki, piece indukcyjne) zlokalizowane na terenie za-

kładów.

Na terenie opracowania większość linii elektroenergetycznych jest skablowana, jedynie na południowo-zachodnim osiedlu mieszkaniowym występują napowietrzne linie niskiego napięcia.

4. Ocena skutków oddziaływania realizacji ustaleń projektu planu na po-

szczególne komponenty środowiska.

Teren objęty projektem planu funkcjonalnie należy do obszaru miejskiego. Przyrodniczo teren nie stanowi ważnego elementu w systemie przyrodniczym miasta. Środowisko dla tego terenu ma zróżnicowany charakter. Większość terenu jest zabudowana budynkami mieszkalnymi jedno i wielorodzinnymi, znajdują się także budynki szkół, kościołów i obiekty o charakterze handlowo-usługowym. Ponadto występują tereny zieleni osiedlo-wej oraz zieleń wzdłuż rowu przy wschodniej granicy opracowania. Realizacja ustaleń planu nie wprowadzi dużych zmian w istniejącym sposobie zagospodarowania. Położenie

23

oraz dotychczasowe zagospodarowanie obszaru opracowania i dokonane już przekształ-cenia w środowisku przyrodniczym kwalifikują te tereny jedynie do jego uzupełnienia. Przy pomocy narzędzia w postaci miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, możliwe jest wprowadzenie szeregu ustaleń korzystnych z punktu widzenia środowiska.

Ustalenia planu porządkują zasady zagospodarowania na tym terenie, wprowadzając sze-reg zapisów, których celem jest ograniczenie przekształceń środowiska przyrodniczego. Projekt miejscowego planu zawiera także szereg rozwiązań i ustaleń dających możliwość skutecznej ochrony zasobów środowiska i ich jakości, a jednocześnie umożliwia wprowa-dzenie zabudowy na ściśle określonych warunkach. W ustaleniach planu dotyczących aspektów funkcjonalno - przestrzennych i zasad zagospodarowania terenu zastosowano szereg rozwiązań kompromisowych, wynikających z racji ekonomicznych właścicieli nie-ruchomości, warunków własnościowych, zasad kształtowania ładu przestrzennego oraz z potrzeby ochrony środowiska przyrodniczego.

Potencjalne oddziaływanie realizacji ustaleń planu na środowisko przedstawia poniższa tabela, gdzie: (+) oznacza występowanie oddziaływania, (-) oznacza brak oddziaływania.

Oddziaływania Rodzaj Czas

Bez

poś

red

nie

Poś

red

nie

Wtó

rne

Sku

mu

low

ane

Kró

tko

term

ino

we

Śre

dn

iote

rmin

ow

e

Dłu

go

term

ino

we

Sta

łe

Ch

wilo

we

Po

zyty

wn

e

Neg

atyw

ne

Powierzchnia ziemi + - - - + - + - + - + Wody - - + - - - + - + + + Różnorodność biologiczna, krajobraz + - - - - - + - - + - Flora i fauna + + - - - - - - + + + Ludzie + - - - - - + - + + + Zasoby naturalne - + - - - - - - + - - Powietrze - - + - + - - - + - - Klimat + - - - - - + - + + - Zabytki i dobra materialne - - - - - - + - - + -

4.1. Powierzchnia ziemi. Projekt planu obejmuje tereny już zainwestowane z istniejącym systemem dróg oraz wy-posażone w infrastrukturę techniczną. Realizacja projektu planu będzie skutkować nie-wielką intensyfikacją zabudowy, rozbudowy, przebudowy lub modernizacji dróg i elemen-tów infrastruktury technicznej. Nowe zainwestowanie dotyczyć będzie przede wszystkim przebudowy lub rozbudowy terenów usługowych, częściowo zagospodarowanych oraz te-renów zieleni.

Przekształcenia ziemi nie będą rozległe i dotyczyć będą głównie terenów niezagospodaro-wanych, choć każda ingerencja związana z budową obiektów budowlanych w powierzchni ziemi prowadzi do nieodwracalnych zmian. Na skutek powstania nowych form antropoge-nicznych, nastąpi przykrycie powierzchni biologicznie czynnych, a także może nastąpić podwyższenie parametrów właściwości gruntów poprzez wprowadzenie materiałów nasy-powych i mieszanek.

24

Zagrożenie dla gleb w obrębie terenów przylegających do jezdni stworzy intensyfikacja ruchu drogowego (spaliny samochodowe, metale ciężkie). Plan nakazuje odprowadzenie wód opadowych i roztopowych z ciągów komunikacyjnych do sieci kanalizacji deszczo-wej.

Wystąpią, zatem oddziaływania bezpośrednie, długoterminowe i chwilowe poprzez uzu-pełnianie zabudowy kubaturowej oraz oddziaływanie krótkoterminowe związane z etapem prowadzenia prac budowlanych.

Zmiany przyczynią się do negatywnych skutków związanych z przekształceniem rzeźby terenu na obszarach niezagospodarowanych a przeznaczonych pod inwestycje, poprzez przykrycie powierzchni biologicznie czynnych, wprowadzenie materiałów nasypowych i mieszanek.

4.2. Wody. Na terenie planu występują wody powierzchniowe w postaci cieku okresowego, który ra-czej nie będzie stanowić bezpośredniego zagrożenia powodzią. Przypadki ewentualnych podtopień mogą wystąpić jedynie w przypadku bardzo dużych opadów deszczu lub szyb-kiego topnienia dużych ilości śniegu w czasie odwilży. Plan zakazuje kanalizowania ist-niejącego rowu, pozwoli to na naturalny spływ wód opadowych z terenów przyległych.

Ścieki wytwarzane na obszarze planu odprowadzane będą do sieci kanalizacji sanitarnej. Odprowadzenie wód opadowych i roztopowych w przypadku dróg do sieci kanalizacji deszczowej, natomiast w przypadku niezanieczyszczonych wód opadowych i roztopo-wych w obrębie działki budowlanej – docelowo do sieci kanalizacji deszczowej.

Ustalenia planu przewidują zaopatrzenie w wodę z sieci wodociągowej. Realizacja planu nie zwiększy poboru wody.

Oddziaływanie będzie miało charakter wtórny, raczej długoterminowy i chwilowy.

Do negatywnych cech można zaliczyć zwiększenie powierzchni utwardzonych, z których odprowadzane będą wody opadowe i roztopowe do kanalizacji deszczowej oraz uszczel-nienie powierzchni istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej i komunikacyjnej co prowadzi do zmniejszenia powierzchni infiltracyjnej gruntu.

Do cech pozytywnych zaliczamy zagospodarowanie czystych wód opadowych i roztopo-wych na terenach zieleni, poprawa jakości wód uregulowaną gospodarką wodno-ściekową, możliwość retencji wód i ponownego wykorzystania z terenów już zabudowa-nych i przeznaczonych pod zabudowę.

4.3. Różnorodność biologiczna, krajobraz. Nowe zagospodarowanie tylko w nieznacznym stopniu wpłynie na poszczególne kompo-nenty środowiska, a szczególnie na kształt lokalnej różnorodności biologicznej. Plan oprócz zachowania terenów zieleni osiedlowej wprowadza zapisy dotyczące zachowania na działkach budowlanych minimalnych powierzchni terenów biologicznie czynnych.

Realizacja ustaleń planu spowoduje nieznaczne przekształcenie krajobrazu tego obszaru. Związane będzie to z uzupełnieniem istniejącej zabudowy na obszarach jeszcze nie zago-spodarowanych, a przeznaczonych pod zabudowę. Na większości terenu nie nastąpią zmiany, gdyż plan zachowuje te tereny w obecnym stanie. Krajobraz terenu stanowi, szczególnie wartościowy element w strukturze przestrzennej miasta.

Na krajobraz będzie miała wpływ forma, terenów mieszkaniowych i usługowych oraz to-warzysząca jej zieleń. Dzięki szczegółowym zapisom planu z zakresu ochrony krajobrazu,

25

nowe obiekty powinny harmonijnie wpisywać się w otaczający krajobraz. Dotyczy to również przypadków budowy ekranów akustycznych.

Wystąpi oddziaływanie bezpośrednie związane z realizacją terenów zieleni urządzonej oraz terenów biologicznie czynnych na terenach pod zabudowę i długotrwałe związane ekspansją biologiczną przystosowaną do życia w środowisku zurbanizowanym.

Wystąpią pozytywne cechy takie jak realizacja nowych terenów zieleni na terenach pod zabudowę, terenach zieleni urządzonej oraz nasadzeń wzdłuż szlaków komunikacyjnych. Plan wprowadza uporządkowanie sposobu zagospodarowania z zachowaniem istniejących terenów zieleni i rowu. Ogranicza się także możliwość lokalizacji budowli psujących kra-jobraz.

4.4. Flora i fauna.

Nastąpi zubożenie lub zlikwidowanie istniejącej roślinności na terenach dotychczas nie-zabudowanych lub nie użytkowanych, a przeznaczonych w projekcie planu pod zabudowę lub zainwestowanie pod drogi lub infrastrukturę techniczną. Zaznaczyć należy tutaj, iż straty te zostaną wyrównane pojawieniem się nowej zieleni towarzyszącej osiedlom mieszkaniowym i terenom usługowym. Projekt planu wprowadza minimalny procent po-wierzchni działki pod tereny biologicznie czynne oraz maksymalną intensywność zabu-dowy. Ustalenia te pozwolą na zachowanie określonych powierzchni zagospodarowanych zielenią. Ponadto plan zachowuje istniejącą roślinność na terenach zieleni urządzonej z dopuszczeniem wzbogacania drzewami i krzewami, głównie zimozielonymi.

W przypadku zwierząt, nie zmieni się charakter tutejszej fauny. Różnorodność gatunkowa na terenie objętym planem nie jest bogata i stanowi środowisko życia zwierząt związa-nych ze środowiskiem miejskim. W wyniku niewielkich zmian w zagospodarowaniu nie nastąpi na terenach zurbanizowanych wymiana obecnych zwierząt.

Wprowadzenie w życie ustaleń projektu planu częściowo wpłynie na florę i faunę bezpo-średnio (usunięcie zieleni w miejscach lokalizacji nowych inwestycji), pośrednio (zieleń przyczyniająca się do poprawy jakości powietrza).

Do pozytywnych cech można zaliczyć wprowadzenie nowych nasadzeń zieleni na tere-nach pod zabudowę i zieleń urządzoną.

Negatywne będą skutki usunięcia zieleni na terenach dotychczas niezabudowanych lub nie użytkowanych w sąsiedztwie terenów kolejowych.

4.5. Ludzie. Dla zapewnienia odpowiedniej jakości życia oraz bezpieczeństwa mieszkańców na obsza-rach objętych planem podejmowane są działania zachowujące właściwą ochronę elemen-tów środowiska przyrodniczego. Są one bardzo ważne, szczególnie gdy dotyczą zdrowia mieszkańców, przy rosnących zanieczyszczeniach poszczególnych komponentów środo-wiska a w szczególności powietrza. Wprowadza się więc takie ustalenia, które mają zmi-nimalizować lub wyeliminować ryzyko zanieczyszczenia środowiska i poprawić jakość życia mieszkańców. Wyróżnia się tutaj przede wszystkim działania minimalizujące hałas komunikacyjny i emisję zanieczyszczeń gazowych i pyłowych.

Nastąpi oddziaływanie bezpośrednie (na skutek działań inwestycyjnych), długotrwałe (uzupełnianie istniejącego układu zabudowy) oraz chwilowe (trwające podczas prac bu-dowlanych).

26

W pozytywnym stopniu wpłynie planowany układ zabudowy, który ma zapewniać miesz-kańcom komfort i bezpieczeństwo.

Natomiast negatywnie wpłynie wzrost emisji hałasu komunikacyjnego oraz zwiększenie emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych pochodzących od samochodów i palenisk domowych.

4.6. Zasoby naturalne. Na obszarze opracowania nie występują udokumentowane i zbilansowane złoża kopalin oraz nie prowadzi się żadnej eksploatacji. Obszar objęty projektem planu mieści się w gra-nicach GZWP. Ustalenia planu mogą wpłynąć pośrednio i chwilowo na zanieczyszczenie wód w wyniku wystąpienia na tym terenie nieumyślnego skażenia terenu.

4.7. Powietrze. Przewidywane jest zwiększenie rozmiarów emisji zanieczyszczeń, wiążące się z funkcjo-nowaniem terenów zainwestowanych związanym z dojazdem do tych terenów, a tym sa-mym wzrostem natężenia ruchu samochodowego.

Plan planuje w większość tereny zabudowy mieszkaniowej, na których występują punk-towe emitory zanieczyszczeń. Ustalenia planu zakładają zaopatrzenie obszarów zabudowy w energię cieplną z indywidualnych źródeł ciepła opartych na paliwach niskoemisyjnych (gaz, olej opałowym, energia elektryczna, paliwa stałe charakteryzujące się niskimi wskaźnikami emisji zanieczyszczeń albo odnawialnym źródłem energii). W fazie wzno-szenia nowych obiektów nastąpi czasowe oddziaływanie na powietrze atmosferyczne związane z pracą urządzeń budowlanych oraz transportem materiałów na place budowy.

W związku z wystąpieniem ruchu samochodowego w obrębie projektowanych dróg wzro-śnie rozmiar emisji toksycznych składników spalin. Wzdłuż ciągów komunikacyjnych dopuszcza się nasadzenie zieleni - zalecane są gatunki rodzime liściaste, odporne na emi-sję spalin samochodowych. Wzrost liczby pojazdów silnikowych będzie nieznaczny w po-równaniu z upowszechnianiem motoryzacji. Kolejne generacje pojazdów charakteryzują się jednak coraz większą sprawnością eliminowania toksycznych substancji zawartych w spalinach samochodowych, co pozwala zakładać, że stan higieny atmosfery omawiane-go terenu, pomimo zwiększonej emisji zanieczyszczeń powietrza, będzie zadowalający.

Wyniknie oddziaływanie wtórne związane z poprawą mikroklimatu za pomocą nowo na-sadzonej zieleni, krótkoterminowe oraz chwilowe związane z wzrostem emisji gazów i pyłów.

4.8. Klimat. W wyniku realizacji ustaleń projektu planu nastąpią niewielkie zmiany w wielkości po-wierzchni utwardzonych. Lokalnie teren będzie charakteryzował się ustabilizowaną tem-peraturą powierza, małymi dobowymi wahaniami temperatury powietrza, zwiększonym zacienieniem niektórych terenów, mniejszymi podmuchami wiatru. Wprowadzone roz-wiązania zagospodarowania terenów nie będzie się wiązać z dużymi zmianami klimatu. Ustalenia projektu planu dla terenów objętych opracowaniem będą pozytywnie wpływać na ich klimat.

27

4.9. Zabytki i dobra materialne. Ustalenia planu nie przewidują negatywnych oddziaływań na istniejące formy ochrony środowiska kulturowego. Natomiast w przypadku dóbr materialnych nastąpi wzrost war-tości dóbr materialnych na obszarach objętych planem.

5. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia re-alizacji projektowanego dokumentu.

Na obszarze objętym planem nie występują zasoby przyrodnicze, które są objęte ochroną prawną zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody.

Obszar nie leży w granicach Wielkopolskiego Parku Narodowego i jego otuliny, oraz nie leży w granicach obszarów Natura 2000. Brak terenów, na których mogłoby wystąpić zja-wisko powodzi.

Z uwagi na miejski charakter obszaru środowisko przyrodnicze i krajobraz omawianego obszaru w znacznej części zostały zantropizowane w wyniku rozwoju zainwestowania w postaci zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zabudowy mieszkaniowej wieloro-dzinnej, usługowej, elementów układu komunikacyjnego i sieci infrastruktury technicznej.

Do ważnych problemów związanych z ochroną środowiska należy wymienić przede wszystkim problem tzw. niskiej emisji pochodzącej z indywidualnych palenisk domowych oraz hałas komunikacyjny związany z natężeniem ruchu komunikacyjnego. Oprócz hałasu samochodowego występuje tutaj hałas kolejowy pochodzący od międzynarodowej linii ko-lejowej Berlin-Warszawa-Moskawa, która graniczy z terenem opracowania planu. Należy więc zastosować takie rozwiązania, które ograniczą, bądź wyeliminują niekorzystne od-działywanie na tereny objęte planem. Projekt planu nakazuje budowę ekranów akustycz-nych wzdłuż linii kolejowej.

W granicach opracowania plan określa zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego. Plan zakazuje:

• zakaz realizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowi-sko, określonych w przepisach odrębnych, z wyjątkiem obiektów budowlanych in-frastruktury technicznej, w tym dróg i urządzeń telekomunikacji elektronicznej;

• zakaz realizacji przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na śro-dowisko, określonych w przepisach odrębnych z wyjątkiem obiektów budowlanych infrastruktury technicznej, w tym dróg, parkingów i urządzeń telekomunikacji elek-tronicznej.

Plan nakazuje: o segregację odpadów w miejscach ich powstawania oraz ich gromadzenie w przezna-

czonych do tego celu pojemnikach usytuowanych w wyznaczonym miejscu na tere-nie nieruchomości, a następnie ich dalsze zagospodarowanie zgodnie z Regulami-nem utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta i Gminy Swarzędz oraz przepisami odrębnymi;

o nakaz odprowadzania ścieków w postaci wód opadowych i roztopowych z dróg KDZ, KDL, KDD i KDW oraz terenu KP do sieci kanalizacji deszczowej, do czasu jej realizacji zgodnie z przepisami odrębnymi;

o zagospodarowanie niezanieczyszczonych wód opadowych i roztopowych w obrębie działki budowlanej, docelowo do sieci kanalizacji deszczowej zgodnie z przepisami odrębnymi;

o odprowadzanie ścieków bytowych do sieci kanalizacji sanitarnej; o zaopatrzenie w wodę z sieci wodociągowej;

28

o stosowanie indywidualnych systemów grzewczych z zastosowaniem kotłów posia-dających atest bezpieczeństwa ekologicznego zasilanych energią elektryczną lub pa-liwami takimi jak: gaz, olej opałowy lekki oraz paliwa stałe charakteryzujące się ni-skimi wskaźnikami emisji albo alternatywne źródła energii;

o dopuszczalne poziomy hałasu, określone w przepisach odrębnych, na terenach ozna-czonych symbolem:

� MN, jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, � MW, MW/U, jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzin-

nej, � U, jak dla terenów mieszkaniowo-usługowych, za wyjątkiem przypad-

ków realizacji usług oświaty na tym terenie. Wówczas dopuszczalny poziom hałasu należy przyjąć jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży;

o zagospodarowanie mas ziemnych spełniających standardy jakości gleb i ziemi po-wstałych wskutek prowadzenia robót budowlanych na terenie działki lub w miej-scach wskazanych przez służby gminne.

6. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu.

W przypadku braku realizacji ustaleń planu miejscowego mogą nastąpić utrudnienia doty-czące określania zasad kształtowania polityki przestrzennej w zakresie zmiany przezna-czenia terenów pod określone cele oraz ich zagospodarowanie i warunki zabudowy, zgod-nie z przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Obszar objęty planem charakteryzuje się obecnie niskimi walorami przyrodniczymi, choć stanowi przestrzeń silnie zurbanizowaną, obejmującą tereny zabudowy mieszkaniowej jedno i wielorodzinnej oraz towarzyszących im terenów zieleni urządzonej lub osiedlowej.

Z uwagi na rosnące zainteresowanie terenami podmiejskimi aglomeracji poznańskiej, moż-na zakładać, że tereny nie zainwestowane będące obecnie terenami zielonymi, stopniowo przekształcane będą na tereny pod zabudowę.

Brak planu może utrudniać rozwój zgodny z kierunkami polityki przestrzennej opartej na „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Swarzędz”.

W przypadku realizacji nowej zabudowy bez ustaleń planu miejscowego, problemem może być brak możliwości zapewnienia standardów akustycznych, brak kompleksowych roz-wiązań komunikacyjnych, co wpłynie na jakość funkcjonowania istniejących terenów mieszkaniowych.

Brak planu miejscowego znacząco wpłynie na ochronę istniejącej na tym obszarze zieleni. Problem z ochroną zieleni dotyczyć może również bezpośredniego otoczenia istniejących budynków mieszkalnych, które obejmują niezabudowane tereny o bogatej zieleni osiedlo-wej, występującej w formie dużych powierzchni trawiastych oraz terenów obsadzonych drzewami i krzewami. Brak obowiązujących ustaleń chroniących zieleń może w konse-kwencji doprowadzić do zniszczenia zieleni towarzyszącej zabudowie oraz likwidacji sku-pisk drzew, które w chwili obecnej stwarzają komfort wypoczynku mieszkańców.

Podsumowując, przy braku realizacji ustaleń planu miejscowego następuję:

- chaotyczna realizacja nowej zabudowy, przy braku rozwiązań z zakresu intensywności zabudowy, rozwiązań komunikacyjnych i infrastruktury technicznej,

29

- zbyt intensywne zainwestowanie terenów, co wiąże się ze zmniejszeniem powierzchni biologicznie czynnych.

7. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowania dokumentu.

Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej przyczyniło się do wprowadzenia nowych obo-wiązków zawiązanych z konicznością dostosowania prawa polskiego do przepisów unii. Głównym zadaniem wprowadzonym przez państwa unii europejskiej jest ochrona środo-wiska. Na obecne prawo regulujące ochronę środowiska składa się kilkaset aktów praw-nych, które zawierają dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i zalecenia. Priorytetem tych działań jest przeciwdziałanie zmianą klimatu, ochronę różnorodności biologicznej, ogra-niczenie wpływu zanieczyszczenia na zdrowie oraz lepsze wykorzystanie zasobów natu-ralnych. Wymienić należy tutaj dyrektywę Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 ro-ku w sprawie ochrony dzikich ptaków i dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory a także Ramo-wą Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Rio de Janeiro z 1992 roku.

Na szczeblu krajowym sporządzono strategiczne dokumenty rządowe jak II Polityka Eko-logiczna Państwa oraz Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016. Dokumenty te są zgodne z zapisami Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 roku, w których mowa o kierowaniu się w zakresie ochrony środowiska zasadą zrównoważonego rozwoju, jak również zapewnieniu przez władze publiczne bezpieczeń-stwa ekologicznego współczesnym i przyszłym pokoleniom.

Generalnie zasada zrównoważonego rozwoju w planowaniu przestrzennym powinna prze-jawiać się dążeniem do takiego zagospodarowania, które z jednej strony chroni zasoby środowiska, a z drugiej zapewni dalszy rozwój danego obszaru. Nie zawsze pełna realiza-cja założeń tej idei szczególnie na niewielkich analizowanych obszarach jest możliwa. Niekiedy wyższość nad aspektami środowiskowymi biorą potrzeby społeczno-gospodarcze i odwrotnie. W analizowanym projekcie planu znaczna część terenów prze-znaczonych jest już zabudowana. Zakładane zmiany będą polegać głównie na niewielkiej intensyfikacji zagospodarowania, co sprawia, że nie przyniosą one wyraźnych negatyw-nych skutków dla środowiska.

Podstawowym celem polityki ekologicznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa eko-logicznego kraju, czyli mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodni-czych. Jedną z metod realizacji polityki ekologicznej jest stosowanie tzw. dobrych prak-tyk gospodarowania i systemów zarządzania środowiskowego, które umożliwiają powią-zać efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi, szczególnie w przemyśle, energetyce, turystyce, ochronie zdrowia, handlu i działalności obronnej.

Polityka ekologiczna państwa w latach 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016 określa cele średniookresowe oraz wskazuje kierunki działań do wykonania w latach 2009-2012 w odniesieniu do zagadnień związanych z:

• kierunkami działań systemowych,

• ochroną zasobów naturalnych,

30

• poprawą jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.

Do działań systemowych dokument wymienia aspekt ekologiczny w planowaniu prze-strzennym. W jego ramach jest cel dotyczący podnoszenia roli planowani przestrzennego, które powinno być podstawą do lokalizacji nowych inwestycji.

Przepisy dotyczące zagospodarowania przestrzennego wskazują na konieczność wdraża-nia wytycznych w zakresie ochrony środowiska, gospodarki wodnej, wdrożeń przepisów umożliwiających przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko już na etapie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Uwzględnia się obszary europejskiej sieci Natura 2000, obszary narażone na niebezpie-czeństwo powodzi, a także określenie zasad ustalania progów: chłonności środowiskowej, pojemności przestrzennej w zależności od typu środowiska oraz wpisania do planu wyni-ków monitoringu środowiska.

W projekcie planu, w zakresie bezpieczeństwa ekologicznego dotyczącego:

- poprawy jakości wód powierzchniowych i gruntowych:

wprowadzono zasady dotyczące zaopatrzenia w wodę, odprowadzenia ścieków byto-wych oraz ścieków z wód opadowych i roztopowych;

- ochrony ziemi i gleb:

wprowadzono zasady dotyczące segregacji odpadów i ich gromadzenia, zagospodaro-wania mas ziemnych oraz określono minimalny procent powierzchni biologicznie czyn-nych;

- poprawy jakości powietrza:

wprowadzono zasady dotyczące stosowania systemów grzewczych oraz wprowadzono zakaz realizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, określonych w przepisach odrębnych, z wyjątkiem obiektów budowlanych infrastruktu-ry technicznej, dróg i urządzeń telekomunikacji elektronicznej i zakaz realizacji przed-sięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, określonych w przepisach odrębnych z wyjątkiem obiektów budowlanych infrastruktury technicznej, dróg, parkingów i urządzeń telekomunikacji elektronicznej;

- zmniejszenia uciążliwości akustycznych:

wprowadzono zasady dotyczące dopuszczalnych poziomów hałasu dla poszczególnych terenów zabudowy.

8. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod doko-nania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku roz-wiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wy-nikaj ących z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.

Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko mówi, że zakres pro-gnozy oddziaływania na środowisko powinien przedstawiać rozwiązania alternatywne do rozwiązań przyjętych w projekcie planu (w szczególności w odniesieniu do obszarów Na-tura 2000, które na tym obszarze i jego bezpośrednim sąsiedztwie nie występują).

31

Na etapie sporządzania projektu planu miejscowego nie rozważano innych wariantów roz-wiązań alternatywnych z uwagi, iż projektowane rozwiązanie zapewnia poprawne zago-spodarowanie przestrzeni. Ustalenia planu na większości obszaru opracowania dotyczą te-renów już zainwestowanych w większości pod zabudowę mieszkaniową jedno i wieloro-dzinną. Pozostałe, to tereny zabudowy usługowej, zieleni urządzonej, komunikacji i infra-struktury technicznej.

W trakcie sporządzania projektu planu miejscowego nie napotkano na trudności wynikają-ce z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.

9. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realiza-cji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwość jej przeprowadzania.

Metoda analizy realizacji projektowanego dokumentu - mpzp polega na ocenie projekto-wanego oddziaływania oraz skuteczności przewidywanych w ustaleniach planu działań za-pobiegających, ograniczających, kompensujących negatywne oddziaływanie na środowi-sko przyrodnicze i w razie potrzeby zaproponowanie dodatkowych uzupełnień.

Obowiązek przeprowadzenia analizy skutków leży po stronie burmistrza miasta. Analiza ta powinna być przeprowadzona przynajmniej raz w czasie każdej kadencji rady gminy. Analiza ta powinna polegać na monitoringu związanego ze stanem przestrzegania rozwią-zań podjętych w planie miejscowym a związanych z ochroną środowiska naturalnego tj.: powierzchnie biologicznie czynne, publiczne tereny zieleni, klimat akustyczny, stan za-chowania siedlisk przyrodniczych i gatunków.

Skutkiem realizacji ustaleń planu miejscowego będzie uporządkowanie istniejącego zago-spodarowania przestrzennego. Burmistrz Miasta i Gminy Swarzędz raz w ciągu kadencji przeprowadzi analizę dotyczącą kontroli realizacji ustaleń planów miejscowych w zakresie ochrony i kształtowania środowiska. Analiza ta polegać będzie na sprawdzeniu: właściwe-go przeprowadzenia zmian według ustaleń planu miejscowego.

Bardzo istotne będzie monitorowanie poziomu hałasu komunikacyjnego, zarówno samo-chodowego jak i kolejowego. Ocena oddziaływania ruchu samochodowego i kolejowego na klimat akustyczny, polegałaby na pomiarze poziomu hałasu w punktach zlokalizowa-nych na terenach osiedli mieszkaniowych.

Ponadto skutki realizacji postanowień planu będą podlegały bieżącym pomiarom i oceną oraz analizom wpływu na środowisko różnych czynników, w tym presji antropogenicznej, prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Monitoring ten dotyczy powietrza, wód, gleb i ziemi, przyrody, hałasu, pól elektroenergetycznych. Monitoring jest prowadzony na szczeblu krajowym (Główny Inspektor Ochrony Środowiska), na szczeblu województwa (Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska) oraz przez inne jednostki w tym organy administracji rządowej (wojewoda, dyrektor ochrony środowiska), organy administracji samorządowej (starosta, prezydent miasta, burmistrz, wójt).

10. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowi-sko.

Z uwagi na położenie gminy Swarzędz i planowane przedsięwzięcia wyklucza się możli-wość transgranicznego oddziaływania na środowisko. Do wprowadzonych planem funkcji nie ma podstaw prognozowania dalekosiężnych, transgranicznych oddziaływań.

32

11. Streszczenie w języku niespecjalistycznym. Zgodnie z nowymi uregulowaniami prawnymi dotyczącymi udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko projekt miejscowego planu zagospodarowania wymaga przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.

W ramach przeprowadzonej strategicznej oceny oddziaływania na środowisko sporządza się prognozę oddziaływania na środowisko projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego poprzedzoną uzgodnieniem z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowi-ska i Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym zakresu i stopnia szczegółowo-ści prognozy.

Prognoza składa się z dziesięciu części, z których trzy pierwsze to część formalna i dia-gnoza stanu istniejącego środowiska.

Część formalna przedstawia ogólne zagadnienia dotyczące prognozy, wymienione są źró-dła informacji oraz przepisy prawa, według których prognoza została sporządzona. Przy sporządzeniu prognozy zastosowano metodę opisową i porównawczą.

Gmina Swarzędz jest położona w centralnej części województwa wielkopolskiego w po-wiecie poznańskim. Przez miasto przebiegają ciągi tranzytowe o znaczeniu krajowym i wojewódzkim. Są to droga krajowa nr 92 oraz droga wojewódzka nr 433. Przebiega rów-nież międzynarodowa linia kolejowa E-20. Gmina posiada rozwiniętą komunikację auto-busową, która zapewnia bezpośrednie połączenie z Poznaniem i innymi miastami wokół gminy

Swarzędz charakteryzuje się najniższymi w Polsce opadami (poniżej 550 mm), największą liczbą dni słonecznych (ponad 50) oraz najmniejszą liczbą dni pochmurnych (poniżej 130).

Rzeźba terenu ma charakter nizinny i urozmaicona jest szerokimi dolinami rzek. W na-szym przypadku rzeki Cybiny, typowo nizinnej będącej prawym dopływem rzeki Warty. Obszar leży w zasobowej jednostce wód czwartorzędowych tzw. GZWP Nr 144 „Wielko-polska Dolina Kopalna” - Zbiornik Witkowsko – Poznański, chronionej jako obszar wyso-kiej ochrony -OWO.

Analizowany obszar objęty planem położony jest w południowo-zachodniej części miasta Swarzędz. Obecnie obszar opracowania jest obszarem zainwestowanym, na których prze-waża zabudowa mieszkaniowa jedno i wielorodzinna.

Przyrodniczo teren nie stanowi ważnego elementu w systemie przyrodniczym miasta i gminy Swarzędz. Jego charakterystyka wynika z miejskiego sposobu użytkowania, który należy odpowiednio chronić, ze szczególnym uwzględnieniem zieleni osiedlowej.

Obszar opracowania jest zasilany w wodę z Poznania poprzez przepompownię przy ul. So-śnickiej.

Cały obszar objęty planem posiada dostęp do sieci kanalizacji sanitarnej. Plan zakłada od-prowadzanie ścieków bytowych do sieci kanalizacji sanitarnej. W przypadku wód opado-wych i roztopowych nie wszędzie istnieje sieć kanalizacji deszczowej, a w szczególności na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Ustalenia planu zakładają nakaz od-prowadzenia ścieków w postaci wód opadowych i roztopowych z dróg i parkingów do sie-ci kanalizacji deszczowej, jednakże w przypadku jej braku zgodnie z przepisami odrębny-mi. Jeżeli chodzi o wody opadowe i roztopowe z pozostałych terenów budowlanych nale-ży je zagospodarować w obrębie działki lub docelowo do sieci kanalizacji deszczowej.

33

W planie nakazuje się segregację odpadów w miejscach ich powstawania oraz ich groma-dzenie w przeznaczonych do tego celu pojemnikach usytuowanych w wyznaczonym miej-scu na terenie nieruchomości, a następnie ich dalsze zagospodarowanie zgodnie z Regula-minem utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Swarzędz oraz przepisami od-rębnymi.

W obszarze opracowania nie występują obiekty zabytkowe, natomiast znajdują się dwa ob-szary będące strefą ochrony konserwatorskiej. Dla tych stref plan ustala nakaz prowadze-nia badań archeologicznych. Inwestor winien uzyskać pozwolenie na badania archeolo-giczne przed otrzymaniem pozwolenia na budowę.

Analizowany teren nie leży w obszarach przyrodniczych, chronionych prawnie.

W zakresie hałasu charakteryzuje się cechą ekosystemów terenów zurbanizowanych. Głównym emitorem hałasu jest układ komunikacyjny.

W zakresie ochrony powietrza na obszarze opracowania nie występują punktowe źródła emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do powietrza atmosferycznego.

W punkcie czwartym ocenia się skutki oddziaływania realizacji ustaleń projektu planu na poszczególne komponenty środowiska.

Na powierzchnię ziemi - realizacja ustaleń planu przyczyni się do negatywnych skutków związanych z przekształceniem rzeźby terenu na obszarach niezagospodarowanych a prze-znaczonych pod inwestycje, poprzez przykrycie powierzchni biologicznie czynnych, wpro-wadzenie materiałów nasypowych i mieszanek.

Na wody - do negatywnych cech zalicza się zwiększenie powierzchni utwardzonych i za-budowanych, z których odprowadzane będą wody opadowe i roztopowe do kanalizacji deszczowej. Spowoduje to zmniejszenie powierzchni infiltracyjnej gruntu a także odpro-wadzanie tych wód poza teren. Do cech pozytywnych zaliczamy zagospodarowanie czys-tych wód opadowych i roztopowych na terenach zieleni, poprawa jakości wód uregulowa-ną gospodarką wodno-ściekową, możliwość retencji wód i ponownego wykorzystania z te-renów już zabudowanych i przeznaczonych pod zabudowę.

Na krajobraz - wystąpią pozytywne cechy takie jak realizacja nowych terenów zieleni na terenach pod zabudowę, terenach zieleni urządzonej oraz nasadzeń wzdłuż szlaków komu-nikacyjnych. Plan wprowadza uporządkowanie sposobu zagospodarowania z zachowaniem istniejących terenów zieleni i rowu. Ogranicza się także możliwość lokalizacji budowli psujących krajobraz.

Na faunę i florę - do pozytywnych cech zalicza się wprowadzenie nowych różnorodnych nasadzeń zieleni na terenach zabudowy, negatywnymi cechami będą skutki usunięcia zie-leni na terenach dotychczas niezabudowanych lub nie użytkowanych w sąsiedztwie tere-nów kolejowych.

W przypadku ludzi - w pozytywnym stopniu wpłynie planowany układ zabudowy, który ma zapewniać mieszkańcom komfort zamieszkania i bezpieczeństwo. Natomiast negatyw-nie wpłynie wzrost emisji hałasu komunikacyjnego oraz zwiększenie emisji zanieczysz-czeń gazowych i pyłowych pochodzących od samochodów i palenisk domowych.

Na powietrze - wyniknie oddziaływanie bezpośrednie i wtórne związane z poprawą mikro-klimatu za pomocą nowo nasadzonej zieleni, krótkoterminowe oraz chwilowe związane z wzrostem emisji gazów i pyłów.

Ustalenia projektu planu dla terenów objętych opracowaniem będą pozytywnie wpływać na ich klimat.

34

Nastąpi wzrost wartości dóbr materialnych na obszarach objętych planem.

Punkt piąty prognozy przedstawia istniejące problemy ochrony środowiska z punktu wi-dzenia realizacji ustaleń planu.

Wprowadzone zakazy realizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco i potencjalnie oddziaływać na środowisko za wyjątkiem dróg oraz przedsięwzięć nie spełniających wy-magań ochrony wód podziemnych, oraz nakazy dotyczące gospodarowania wodami, ście-kami, odpadami ograniczą powstawanie nowych problemów oraz zminimalizują już istnie-jące.

Punkt szósty przedstawia potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku reali-zacji projektowanego dokumentu. Brak realizacji ustaleń planu miejscowego spowoduje chaotyczna realizacja nowej zabudowy, przy braku rozwiązań z zakresu intensywności za-budowy, rozwiązań komunikacyjnych i infrastruktury technicznej oraz zbyt intensywne za-inwestowanie terenów, co będzie się wiązało ze zmniejszeniem powierzchni biologicznie czynnych

W punkcie siódmym wymieniono cele ochrony środowiska ustalone na szczeblu między-narodowym i krajowym oraz sposoby jak zostały powiązane z ustaleniami planu. Plan szczególnie przyjął kierunki związane z polityką bezpieczeństwa ekologicznego. Wprowa-dzono zapisy dotyczące poprawy jakości wód powierzchniowych i gruntowych, jakości powietrza, ochrony ziemi i gleb.

Na etapie sporządzania projektu planu miejscowego nie rozważano innych wariantów roz-wiązań alternatywnych z uwagi, iż projektowane rozwiązanie zapewnia poprawne zago-spodarowanie przestrzeni. Ustalenia planu na większości obszaru opracowania dotyczą te-renów już zainwestowanych w większości pod zabudowę mieszkaniową jedno i wieloro-dzinną. Pozostałe, to tereny zabudowy usługowej, zieleni urządzonej, komunikacji i infra-struktury technicznej.

W trakcie sporządzania projektu planu miejscowego nie napotkano na trudności wynikają-ce z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy w czasie sporządzania projektu planu miejscowego.

W punkcie dziewiątym przedstawiono metody analizy skutków realizacji postanowień pro-jektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania. Skutki realizacji posta-nowień planu będą podlegały bieżącym pomiarom i oceną oraz analizom wpływu na śro-dowisko różnych czynników, w tym presji antropogenicznej, prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, których to wyniki będą wykorzystane przy ocenie aktualności planów miejscowych sporządzanej co najmniej raz w czasie kadencji rady

Położenie miasta Swarzędz i obszaru opracowania nie powoduje transgranicznego oddzia-ływania na środowisko.