Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU
-
Upload
trinhquynh -
Category
Documents
-
view
233 -
download
3
Transcript of Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU
![Page 1: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/1.jpg)
BİLİMSEL ARAŞTIRMA
YÖNTEMLERİNE GENEL BİR BAKIŞ
PROF.DR. TEOMAN KESERCİOĞLU
![Page 2: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/2.jpg)
İÇERİKBilgi Nedir?Bilimin ÖzellikleriBilimin Temel İşlevleriBilimsel YöntemBilimin TürleriBilimsel Araştırma Yöntemleri
![Page 3: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/3.jpg)
BİLGİ NEDİR ?
![Page 4: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/4.jpg)
Bilgi üzerinde çalışılan içerik ve perspektife göre pek çok çeşitte anlamlar içeren kompleks bir kavramdır.
Bir diğer tanımı ise; öğrenme, araştırma veya gözlem sonucu elde edilen gerçek ve ilkelerin bütününe verilen addır.
![Page 5: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/5.jpg)
Bilgi Kuramı Eğitim sistemimizde bir bakıma
yabancı olduğumuz “Bilgi kuramı” pek fark edilmemekle birlikte öğrenme/ öğretme süreçlerinde ana ekseni oluşturmaktadır. Bilgi kuramı çerçevesinde yapılan çalışmalar “eleştirel ve yaratıcı düşünmeyi”, anlamayı, açıklamayı, yorumlamayı destekleyen çalışmalardır.
![Page 6: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/6.jpg)
Bilgi kuramı insanın kendine ve dünyaya kısaca var olan herşeye yöneliminin temelleri, yapısı ve işlevi üzerinde duran bir etkinliktir.
Bilgi kuramı, insanın kendisini bilmesinden başlayarak, var olan herşeyi bilmesine kadar tüm bilme edimleri üzerinde duran bir disiplindir.
![Page 7: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/7.jpg)
Neredeyse tüm yaşamı boyunca bilmek üzere programlanmış insanın “bilme”nin ve “bilgi” nin kendisine yönelmesi büyük önem taşımaktadır.
Bilgi kuramında bilen varlık olarak insan, bilinen/ bilinebilen herşey ve elde edilen sonucun iletilme ortamı olarak dil biraraya getirmektedir.
![Page 8: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/8.jpg)
Bilme etkinliği sonucu ortaya çıkan bilgi;I. Dış dünyanınII. Düşünmenin III. Dilin birlikteliğidir.
![Page 9: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/9.jpg)
Bilgi ile ilgili temel sorunlar Bilgiyi bilgi yapanın ne/ neler olduğunu
bilmek Bilgiyi çözümlemek Bilgiyi kurucu öğelerine ayırmak Bilgiyi bilgi olmayandan ayırt etmek
![Page 10: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/10.jpg)
Bilgiyi Bilgi Yapan Nedir, Bilginin Ortak Paydaları Nelerdir?
1) Özne, bilen varlık, insan, zihin, ben.2) Nesne, bilinen varlık, insan olmayan,
dış dünya, zihin olmayan, ben olmayan.
3) Nesneleşmiş dil
![Page 11: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/11.jpg)
Bilgi olmayan nedir? Tahmin/ kestirim Kanaat/ kanı/ sanı İnanç (geleneklerle, alışkanlıklarla,
dinlerle vb. Yapılana bağlantılı olarak) Haber (enformasyon, ileti: betimleyici/
açıklayıcı)
![Page 12: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/12.jpg)
Bilgiyi bilgi olmayandan ayırmada kullanılacak ölçütler nelerdir?
Kalkış noktası, bakış açısı Nesneyi sunma tarzı biçimi Gerekçelendirme Sınama ortamları
![Page 13: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/13.jpg)
Bilgi ile donatılmış kişilerin davranışlarında ne türden değişiklikler gözlenir?
1. Olup biteni açıklama istemi uyanır.2. Olup bitenler arasındaki bağlantılar
kavranır.3. Olup bitenle bağlantılı gerekçeler
oluşturma istemi uyanır.4. Benzerler ve farklı olanlar ayrı ayrı
değerlendirilir.5. Dili açık-seçik ve tutarlı bir biçimde
kullanma becerisi gelişir.
![Page 14: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/16.jpg)
6. Farklı ortamlardan, yollardan elde edilmiş olan bilgilerle deneyimleri bağlantılandırmak, yüzyüze getirmek önem kazanır.
7. Gelenek/ görenek gibi kültürel nitelikli yapılarla ya da hazır kalıplarla, bizzat elde edilen/ kazanılan deneyimleri yüzyüze getirme olanağı doğar.
![Page 17: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/17.jpg)
8. Yargı gücünü gerektiği gibi kullanma olanağı doğar.
9. Doğruya bilinçli bir biçimde ulaşma istemi oluşur. (Çünkü insan yaşamında asıl amaç doğruya ulaşmaktır.)
![Page 18: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/18.jpg)
Bilgi Türleri
Bilginin 5 türü vardır:i. Gündelik (Ampirik) Bilgiii. Teknik Bilgi iii. Sanat Bilgisiiv. Felsefe Bilgisi v. Bilimsel Bilgi
![Page 19: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/19.jpg)
Gündelik (Ampirik) Bilgi Özneldir (subjektiftir) Amaçsız, sistemsiz ve yöntemsiz olarak
elde edilir. Yaşamı kolaylaştırmasının yanı sıra
yanıltıcı da olabilir.
![Page 20: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/20.jpg)
Teknik Bilgi
İnsanların pratik yaşamlarını kolaylaştırır.
İnsanların doğaya egemen olmalarını ve doğayı insan yararına değiştirmelerini sağlar.
![Page 21: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/21.jpg)
Sanat Bilgisi
Subjektiftir (özneldir) Yaratıcıdır Sezgilere ve yaratıcı
hayal gücüne dayanır Ürünleriyle somuttur Bireyseldir ve
duygulara yöneliktir.
![Page 22: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/22.jpg)
Felsefi Bilgi İnsanın anlama isteğinden kaynaklanır. Akla dayanır. Evrenseldir. Sistemlidir. Eleştireldir. Özneldir (subjektif). Sonuçları kesin değildir. Yığılan (biriken) bilgidir. Sınırlı bir alanın bilgisi değildir.
![Page 23: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/23.jpg)
Bilimsel Bilgi Bilimsel bilgi türleri aşağıdaki maddeleri
içermektedir:
Formel (İdeal) Bilimler Doğa Bilimleri İnsan Bilimleri
![Page 24: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/24.jpg)
Formel (İdeal) Bilimler : Konusu doğada bulunmayan insan zihninin soyutlama gücü ile ulaştığı kavramları inceleyen bilimlerdir.
Örneğin; pi sayısı,rakamlar,sinüs,açı,limit gibi kavramların gerçeklikleri doğada yoktur ve insan bu kavramları zihninde gerçekleştirir. Formel bilimlerde genellikle tümdengelim yöntemi kullanılır.
![Page 25: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/25.jpg)
Doğa Bilimleri : Doğada olup biten olayları neden sonuç ilişkileriyle genellemeler yaparak açıklayan bilimler doğa bilimleridir. Fizik, kimya, biyoloji, jeoloji, astronomi gibi bilimler doğa bilimleri sınıflandırmasında yer alır. Doğa bilimleri genelde tümevarım yöntemini kullanırlar.
![Page 26: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/26.jpg)
İnsan Bilimleri : İnsanın ve toplumların tarihsel gelişim sürecinde yaptıklarını inceleyen bilimler insan bilimleridir. Örneğin; sosyoloji toplumları ve toplumların yaşadıkları olayları, yaptıklarını incelediği için insan bilimidir. Tarih, sosyoloji, dilbilim ve antropoloji birer insan bilimidir.
![Page 27: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/27.jpg)
Bilimsel Bilginin Özellikleri İnsanın merak ve hayretinden kaynaklanır. Akla dayanır. Bilimin bulguları insan aklına
uygundur. Sistemlidir. Yöntemlidir. Yığılarak (birikerek) ilerleyen bilgidir. Nedensellik ilkesine dayanır. Eleştireldir. Öngörülerde bulunur. Evrenseldir. Nesneldir. Genellenebilir bilgilerdir.
![Page 28: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/28.jpg)
Bilmenin Yolları
Bilgi karşımıza birçok farklı şekilde çıkabilir:
Çizim Metin Fotoğraf Film vb. birer bilgi çeşididir.
![Page 29: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/29.jpg)
Bilgi yeni çıkmış durumlara adapte olabilme yeteneği sağlar, öğrenmenin bir sonucudur ve rekabet avantajını arttırır. Burada önemli olan husus “bilginin kaydedilebilir, görülebilir, tekrar tekrar elde edilebilir, gözlenebilir ve yorumlanabilir” bir şekilde olmasıdır.
![Page 30: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/30.jpg)
Bir bilginin değerli olması için:
a) Odaklanmışb) Test edilmişc) Gerçeklenmişd) Paylaşılmışe) Bilginin girdi ve çıktılarının basit olmasıf) Güncellenebilmesig) Dilinin basit ve uygun olması
gereklidir.
![Page 31: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/31.jpg)
Bilginin Çevrimio Bilgi doğar, bulunur ya da keşfedilir.o Bilgi kaydedilir.o Bilgi kullanılır, değerlendirilir.o Bilgi geliştirilir.o Bilgi aktarılır.o Bilgi tasniflenerek arşive kaldırılır. Bilgi yukarıdaki çevrime göre ömrünü
tamamlar.
![Page 32: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/32.jpg)
Bilginin İşlenmesi Bilginin stoklanması ve iletilmesi arasındaki
işlenme manuel veya bilgisayarlı sistemlerle gerçekleştirilebilir.
Yeniden gözden geçirme ve iletme arasındaki işlenmenin bilgisayar sistemleriyle yapılması, daha fazla analiz ve daha kısa zamanda sergileme olanaklarına izin verir.
Bilgisayarla işleme, manuel işlemeye göre daha düşük zaman maliyetini ama yüksek ekipman maliyetini içerir.
![Page 33: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/33.jpg)
Bilginin Gözden Geçirilmesi
Manuel sistemlerde, istenen datanın gözden geçirilmesi çok fazla zaman ve para harcanmasına yol açabilir.
Elektronik sistemler ise, organize edilmiş bir modelde elektronik olarak stoklanmış bilgilere hızlı ve ucuz girişi sağlarlar.
![Page 34: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/34.jpg)
Bilginin İletilmesi
Yazılı notlar, raporlar ve diğer dökümanlar ancak bilginin küçük bir miktarını çok sayıdaki insana efektif bir şekilde iletebilecektir.
Ama bilginin uzun mesafelerde iletimi veya büyük datanın değiş tokuşu söz konusu olduğunda elektronik iletişim çok daha etkili olarak gerçekleşecektir.
![Page 35: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/35.jpg)
Yönetici (öğretmenler) İçin Gerekli Olan Bilginin Özellikleri
Herhangi bir işin başarısı, yürütücülerin temel fonksiyonlarını ne ölçüde yerine getirdiğine bağlıdır. Bu işlemlerin gerektirdiği biçimde yerine getirilmeleri ise, yöneticilerin bilgi ihtiyaçlarını ne derecede karşıladıklarına bağlıdır. Her işlem karar almayı gerektirir ve karar süreci de doğru, zamanında, eksiksiz, öz ve yerinde bilgiye ihtiyaç duyar.
![Page 36: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/36.jpg)
Yönetici(öğretmenl
er) için gerekli olan bilginin
özelliklerini şu şekilde
sıralayabiliriz:
![Page 37: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/37.jpg)
DoğrulukZamanlamaEksiksizlikKısalıkYerindelik
![Page 38: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/38.jpg)
Bilginin Ana ve Alt Basamakları
![Page 39: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/39.jpg)
![Page 40: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/40.jpg)
![Page 41: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/41.jpg)
(Anderson, Krathwohl ve ark., 2001)
![Page 42: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/42.jpg)
BİLİMİN ÖZELLİKLERİ
![Page 43: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/43.jpg)
Bilim Tanımı, İşlevleri
Bilim Nedir? “Bilim nedir” sorusunu bilim adamları değişik
biçimlerde tanımlamışlardır. Bunlara, “....nesnel sağlamlığı olan bilgiler bütünü”, “neden-sonuç ilişkilerinin ifade edildiği sistematik bilgiler birikimi”, “insanoğlunun biriktirdiği kaydedilmiş sistematik bilgi”, “kanıtlanmış ve sistemli hale getirilmiş bilgiler...” biçiminde yapılmış tanımları örnek olarak gösterebiliriz.
![Page 44: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/44.jpg)
Bilimin İşlevleri Nelerdir?1) Olgu ya da olgusal
durumları açıklamak: Bilimin en temel işlevidir. Bilim adamları
olayların ya da olgusal durumların sadece adını vermek, onları sınıflandırmak ya da ne olduklarını bilmekle yetinmez. İnceledikleri olay ya da olgusal durumların niçin ve nasıl oluştuklarıyla ilgili olarak da açıklamalarda bulunmaya çalışırlar.
![Page 45: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/45.jpg)
Örneğin; “kedilerin niçin yeşil ot yediği”, “soğanın niçin acı olduğu”, “limonun niçin ekşi olduğu” sorularının yanıtları üzerinde çalışan bilim adamları niçinlerin yanı sıra nasıl ve hangi durumlarda olduğu sorularının yanıtlarını da bulmaya ve bu yanıtları sistemli bir şekilde açıklamaya özen gösterirler.
![Page 46: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/46.jpg)
2) Yordamak: Yordamak, bilinen ya da gözlenen
durumlardan yola çıkarak bilinmeyen ya da gözlenmeyen durumlar hakkında kestirimde bulunmak anlamına gelir. Bilim adamları, gözledikleri olgu ya da olayları sadece açıklayan genellemeler ileri sürmekle kalmayıp geleceğe yönelik güvenilir kestirimlerde de bulunurlar.
![Page 47: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/47.jpg)
3) Kontrol altında tutmak: Bilimin diğer bir önemli işlevi de istenen
sonuçları elde edebilmek için gerekli olan koşulları kontrol altında tutmaktır.
![Page 48: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/48.jpg)
Örneğin; belli bir öğretim tekniğinin öğrencilerin akademik başarıları üzerindeki etkisini sınamak isteyen bir araştırmacı söz konusu öğretim tekniği dışındaki diğer tüm değişkenleri kontrol altında tutmaya çalışır.
![Page 49: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/49.jpg)
Tümevarım yöntemini kullanırlar.
Yasa ve genellemelere ulaşmaya çalışırlar.
Evrenseldir. Nesneldir. Kesindir, doğrulanabilme
özelliği vardır. Birikimli olarak ilerler. Akıl ve mantık ilkelerini kullanır. Uygulanabilir. Değişebilme ve kendini
yenileme özelliğine sahiptir. Olgusaldır. Tekrarlanma özelliğine sahiptir.
BİLİMİN ÖZELLİKLERİ ŞUNLARDIR:
![Page 50: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/50.jpg)
Bilim Adamında Olması Gereken Özellikler Şunlardır:
1) Özgür olmalıdır2) Güzel ahlaklı olmalıdır3) Dürüst olmalıdır4) Pozitif olmalıdır5) Gerçekçi olmalıdır6) Başkalarını takdir
etmesini bilmelidir7) İnsaflı olmalıdır8) Değişimci olmalıdır9) Mantıklı olmalıdır10) Önyargısız olmalıdır11) Tarafsız olmalıdır
12) Eleştirici olmalıdır13) Seçici olmalıdır14) Ölçme ve deneye
dayanmalıdır15) Geniş bir hayal ve
yorumlama gücüne sahip olmalıdır
16) Hazmedilmiş bilgiler vermelidir
17) Taviz vermeden gerçekleri savunmalıdır
18) Evrensel olmalıdır
![Page 51: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/51.jpg)
Bilimsel Yöntem
Bilimsel yöntem, tümevarım ile tümdengelim yaklaşımlarının ayrı ayrı yeterli olamayışları sonucu, her ikisini de kapsayan, iki yaklaşımın bütünleşmesi sonucu ortaya çıkmıştır.
Bilimsel yöntemin bugünkü anlamda biçimlendirilişini John Dewey ile başlatmak mümkündür.
![Page 52: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/52.jpg)
Bilim üretmede yararlandığımız bilimsel yöntem, genelde, “problem çözmek için izlenen düzenli yol” olarak tanımlanmaktadır.
![Page 53: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/53.jpg)
Bilimsel yöntem problem çözmede izlenen bir yoldur. Dewey’in “Nasıl Düşünürüz?” adlı yapıtındaki problem çözme işlemindeki belirtilen aşamalar bilimsel yöntemin aşamaları olarak kabul edilmiştir.
![Page 54: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/54.jpg)
Bilimsel Araştırma
Bilimsel araştırma ya da kısaca araştırma, ilgili kaynaklarda değişik biçimlerde tanımlanmaktadır:
Yaygın olarak benimsenen tanım, “problemlere güvenilir çözümler bulmak amacıyla planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, çözümlenmesi, yorumlanması, değerlendirilmesi ve rapor edilmesi süreci” biçimindedir.
![Page 55: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/55.jpg)
Bilimsel araştırmaların temel amacı, bilinenlerden yola çıkarak bilinmeyenlere doğru yol almak ve bu doğrultuda bilgi üretmektir. Bilimsel araştırma kuram geliştirmekle başlar ve o bilim alanı için geçerli olan evrensel düzeyde bilimsel yasalar ortaya koyar.
![Page 56: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/56.jpg)
Bilimin Türleri
![Page 57: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/57.jpg)
Bilimin Türleri
Doğa Bilimler
iTemel
BilimlerSosyal Bilimler
Uygulamalı Bilimler
![Page 58: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/58.jpg)
DOĞA BİLİMLERİ
FizikKimyaBiyolojiFizyoloji
TEMEL BİLİMLER
FizikKimyaMatematikMantıkDil
SOSYAL BİLİMLER
PsikolojiSosyolojiAntropolojiTarihKısmen EkonomiSiyaset Bilimleri
UYGULAMALI BİLİMLERTıpFarmakolojiMimarlıkMühendislikHukuk
![Page 59: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/59.jpg)
BİLİMİNTÜRLERİ
![Page 60: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/60.jpg)
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
![Page 61: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/61.jpg)
Deneysel Araştırma Tanıtıcı Araştırmalar Alan Araştırmaları İstatistik Araştırmalar
![Page 62: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/62.jpg)
1) Deneysel Araştırma Herhangi bir materyali işleme tabi
tutarak veya işleme tabi tutmadan oluşturulmuş bir ortamda değişken ve etkenlerinin denetlenebildiği, sonucun izlendiği araştırma yöntemidir.
Deneysel yöntem dendiğinde laboratuvarlar akla gelse de mümkün olan tüm çevre ve ortamlarda kullanılabilen bir yöntemdir.
![Page 63: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/63.jpg)
Deneysel yöntemde amaç, incelenen olaydaki neden sonuç ilişkilerinin ortaya çıkartılmasıdır. Bu ilişkilerin gerçek niteliğini bulabilmek için sonucu etkileyebileceği düşünülen tüm etkenler denenebilir.
![Page 64: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/64.jpg)
2) Tanıtıcı Araştırmalar
Belirli bir bilgi kümesinin ilgi duyulan bazı özelliklerini ortaya koymayı amaçlayan araştırma türleridir. Tanıtıcı araştırmaların amacı genelde neden sonuç ilişkilerini gözlemlemek değil durum ya da olayların genel niteliklerini belirleyebilmektir.
![Page 65: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/65.jpg)
Bu tür araştırmalarda amaçlanan
özelliklerin doğru olarak ölçümlenebilmesi ve gerçek niteliklerin belirlenebilmesidir.
![Page 66: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/66.jpg)
Tanıtıcı araştırmaların en bilineni monografiler ve tarihsel araştırmalardır.
![Page 67: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/67.jpg)
a) Monografiler: Olay ve olguları olduğu gibi tanıtmayı amaçlayan çalışmalardır. Örnek olay ve değişim monografileri olmak üzere iki türü vardır.
Örnek olay monografileri: Temsil niteliğine sahip tek bir kişi, kurum veya olayın ele alınarak ayrıntılı bir biçimde tanıtılmasına yönelik çalışmalardır.
Değişim monografileri: Mevcut durumun tanıtılması yanında olayların zaman içindeki değişimlerinin de izlenmesi amacına yönelik çalışmalardır.
![Page 68: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/68.jpg)
b) Tarihsel araştırmalar: Toplumsal olayların geçmişteki
durumunu incelemeye yönelik araştırmalardır. Bu tür araştırmaların verileri oldukça fazladır. Geçmişe ait olan her bilgi bu araştırmalar için bir veri oluşturabilir. Fosillerden antlaşmalara, silahlardan mektuplara kadar sayısız veri söz konusudur.
![Page 69: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/69.jpg)
3) Alan Araştırmaları
Alan araştırmaları, incelemenin incelenen varlıkların doğal ortamlarında yapılması anlamına gelir. Laboratuvar araştırmalarından temel farkı gözlemcinin doğal ortamları kullanmasıdır.
Alan araştırmalarının bir niteliği de bir araştırmacının kurduğu hipotezi doğrulamaktan çok hipotez oluşturmaya yönelik olmalarıdır.
![Page 70: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/70.jpg)
Deneysel araştırmalarda araştırmacı kendi
kurgusunu oluşturur ve oluşturduğu ortam içerisinde sonuçları almaya çalışır. Oysa alan araştırmalarında kişi ile incelenen değerler arasında bir mesafe ve kurgu yoktur. Araştırmacı ortama dahil olur ve mevcut durumu değerlendirmeyi amaçlar. Bu tip araştırmalarda bir kurgu söz konusu olmadığı için olay ve davranışlar daha farklı biçimleri ile gözlemlenebilir. Bu da araştırmacı açısından bir zenginlik oluşturur.
![Page 71: Prof. Dr. Teoman KESERCİOĞLU](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062223/5892ee651a28ab46038b5333/html5/thumbnails/71.jpg)
4) İstatistik Araştırmalar
İstatistik biliminin tekniklerinin kullanılabileceği araştırmalardır. Bu nedenle hem fen bilimlerinde hem de sosyal bilimlerde kullanılabilecek bir araştırma türüdür.
İstatistik araştırmaları, araştırma verilerinin sayısal nitelikte ifadesi ve istatistik yöntemlerinin yardımıyla yorumlanması ve değerlendirilmesini içerir.