Prof. Dr. Tanıl Kocagöz

Tüberküloz Tanısı

Öykü, belirti ve bulgularÖykü, belirti ve bulgular RadyolojiRadyoloji Mikroskopla incelemeMikroskopla inceleme KültürKültür Moleküler Tanı – DNA çoğaltmaMoleküler Tanı – DNA çoğaltma İmmünolojik Tanı – İnterferon gama İmmünolojik Tanı – İnterferon gama

salınım deneyi salınım deneyi

Verem savaşı dispanserlerinde yapılan tanı çalışmaları, 1996-2008 TÜRKİYE’DE VEREM SAVAŞI

2009 RAPORU

T.C.SAĞLIK BAKANLIĞI

Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı

TÜRKİYE’DE VEREM SAVAŞI2009 RAPORU








Verem Savaşı Dairesi BaşkanlığıYeni olgu akciğer TB hastalarında mikroskopik tetkik, 1996-2007

AKCİĞER TBAKCİĞER TB : 13.690: 13.690

Mikroskopi yapılanMikroskopi yapılan :12.219 (%89,3):12.219 (%89,3) Mikroskopi pozitifMikroskopi pozitif : 8.797 (%64,3) : 8.797 (%64,3) (%72)

Kültür yapılanKültür yapılan : 8.379 (%61,2): 8.379 (%61,2) Kültür pozitifKültür pozitif : 6.868 (%50,2) : 6.868 (%50,2) (%82)

İlaç duyarlılık testi yapılan İlaç duyarlılık testi yapılan : 4.917 : 4.917 (%72) Çok ilaca dirençli TBÇok ilaca dirençli TB : 240 (%4,9) : 240 (%4,9)

Türkiye’de verem savaşı dispanserlerine 2007’de kayıt edilen hastalarda bakteriyoloji







Verem savaşı dispanserlerine 2006’da kayıtlı akciğer dışı TB hasta sayıları Plevra Plevra : 2.560: 2.560 Ekstratorasik LAPEkstratorasik LAP : 1.913: 1.913 İntratorasik LAPİntratorasik LAP : 323: 323 Gastro-intestinalGastro-intestinal : 386: 386 Genito-ürinerGenito-üriner : 327: 327 Menenjit, merkezi sinir sistemiMenenjit, merkezi sinir sistemi : 184: 184 VertebraVertebra : 187: 187 Vertebra dışı kemik/eklemVertebra dışı kemik/eklem : 233: 233 MiliyerMiliyer: 130: 130 DiğerDiğer : 488: 488 TOPLAMTOPLAM : 6.731: 6.731







Akciğer ve Akciğer dışı Tüberküloz

AkciğerAkciğer :13.960 (%67) (2/3):13.960 (%67) (2/3) Akciğer dışıAkciğer dışı : 6.731 (%33) (1/3): 6.731 (%33) (1/3) ToplamToplam :20.691 :20.691

Mikroskop ile inceleme

Kültür

Löwenstein JensenLöwenstein JensenOrtalama 4 haftaOrtalama 4 hafta

TK MEDİUM MİKOBAKTERİ KONTAMİNASYON

Hızlı KültürHızlı KültürOrtalama 2 haftaOrtalama 2 hafta

Nükleik asit çoğaltmaPolimeraz Zincirleme Tepkimesi (PZT)

PZT Ürünlerinin Elektroforez ile Değerlendirilmesi

1000

500 400 300

200

100

bç

123 bç

PozitifHasta

NegatifHasta

PozitifKontrol

NegatifKontrol

MolekülAğırlıkStandartı

İzlenebilir PZT

Tüberküloz tanısındaNükleik Asit Testleri (NAT)

Özgüllük %95-100Özgüllük %95-100 Duyarlılık:Duyarlılık:

Mikroskop Mikroskop ++ örneklerde %91-100 örneklerde %91-100 Mikroskop Mikroskop –– örneklerde %50-%96 örneklerde %50-%96

İnterferon Gama Salınım Deneyi (İGSD) Tüberküloz Antijenlerini Tanıyan

T-Lenfositlerin Saptanması Hastadan alınan kandaki T-lenfositler Hastadan alınan kandaki T-lenfositler M. M.

tuberculosistuberculosis’e’e özgül özgül antiantijjenenlerler ESAT-6 ESAT-6, CFP-10 , CFP-10 ve TB7.7(p4) ile uyarılır veve TB7.7(p4) ile uyarılır ve interferon γ interferon γ yapımı yapımı ELISA ile belirlenir. ELISA ile belirlenir.

İGSD Özgüllük (Quantiferon-Tb Gold) Özgüllük %100’e yakındırÖzgüllük %100’e yakındır Japonya da tamamına BCG aşısı yapılmış 216 Japonya da tamamına BCG aşısı yapılmış 216

öğrencide özgüllük %98.1 olarak öğrencide özgüllük %98.1 olarak saptanmıştır.saptanmıştır.

A.B.D.’ de FDA denetiminde 500 askerde A.B.D.’ de FDA denetiminde 500 askerde yapılan bir çalışmada özgüllüğün %99.8 yapılan bir çalışmada özgüllüğün %99.8 olduğu belirlenmiştir. Hasta olmayan sadece olduğu belirlenmiştir. Hasta olmayan sadece 1 askerde test pozitif bulunmuştur.1 askerde test pozitif bulunmuştur.

İGSD Duyarlılık (Quantiferon TB-Gold)

Danimarka’da bir çalışmada deri testi pozitif Danimarka’da bir çalışmada deri testi pozitif 118 hastanın 105’i (%89) pozitif bulunmuş118 hastanın 105’i (%89) pozitif bulunmuş

Aktif tüberkülozlu 54 hastanın 44’ü İGSD ile Aktif tüberkülozlu 54 hastanın 44’ü İGSD ile pozitif iken 42’sinin deri testi pozitif imişpozitif iken 42’sinin deri testi pozitif imiş

HIV pozitif 25 hastanın 23’ünde (%92) İGSD HIV pozitif 25 hastanın 23’ünde (%92) İGSD pozitif bulunmuşpozitif bulunmuş

Birçok çalışmada duyarlılık %90-95 arasında Birçok çalışmada duyarlılık %90-95 arasında değişiyor.değişiyor.

Tüberküloz Tanısı Klinik ve Radyoloji Akciğer Tbc; Balgam Klinik ve Radyoloji Akciğer Tbc; Balgam

Mikroskop +Mikroskop + Tbc tedavisi başlaTbc tedavisi başla Kültür, tür saptama ve antibiyogram ile tedaviyi Kültür, tür saptama ve antibiyogram ile tedaviyi

izleizle Klinik ve Radyoloji Akciğer Tbc; Balgam Klinik ve Radyoloji Akciğer Tbc; Balgam

Mikroskop –Mikroskop – Tbc tedavisi başlanabilir.Tbc tedavisi başlanabilir. Kültür izlenmeliKültür izlenmeli Nükleik asit testi kültürde pozitifleşecek %10 Nükleik asit testi kültürde pozitifleşecek %10

olguya erken bakteriyolojik tanı koydururolguya erken bakteriyolojik tanı koydurur İGSD ile tanı desteklenebilirİGSD ile tanı desteklenebilir

Tüberküloz Tanısı Klinik ve Radyoloji Akciğer Tbc şüpheli, Klinik ve Radyoloji Akciğer Tbc şüpheli,

Mikroskop –Mikroskop – Nükleik asit testi pozitif ise Tbc tedavisi Nükleik asit testi pozitif ise Tbc tedavisi

başlanabilir.başlanabilir. Kültür izlenmeliKültür izlenmeli İGSD ile tanı desteklenmeliİGSD ile tanı desteklenmeli

Tüberküloz Tanısı Akciğer dışı tüberküloz şüphesiAkciğer dışı tüberküloz şüphesi

Klinik BelirtilerKlinik Belirtiler Odak organ bulgularıOdak organ bulguları

Örnek alınamıyorsa İGSD yap, + ise, tbc tedavisi Örnek alınamıyorsa İGSD yap, + ise, tbc tedavisi başlayın, tedaviden tanıya gidin.başlayın, tedaviden tanıya gidin.

Örnek alınabiliyorsaÖrnek alınabiliyorsa Patolojik bulgular (granülomatöz iltihap)Patolojik bulgular (granülomatöz iltihap) Mikroskop + veya – olsa daMikroskop + veya – olsa da Nükleik asit testi ve mikobakteri türü belirlemeNükleik asit testi ve mikobakteri türü belirleme KültürKültür İGSDİGSD

Mikobakteri Tür Saptanması Üretilebilenler kültür ile tüberküloz ve Üretilebilenler kültür ile tüberküloz ve

tüberküloz dışı olarak ayırt edilebilirtüberküloz dışı olarak ayırt edilebilir Tüberküloz dışı mikobakterilerin türleri Tüberküloz dışı mikobakterilerin türleri

mutlaka moleküler tanı yöntemleri mutlaka moleküler tanı yöntemleri saptanmalıdır. saptanmalıdır.

Moleküler yöntemler kültüre dayalı Moleküler yöntemler kültüre dayalı yöntemlerden çok hızlı, özgül ve daha yöntemlerden çok hızlı, özgül ve daha ucuzdur.ucuzdur.

Moleküler yöntemler ile, üretilemeyen Moleküler yöntemler ile, üretilemeyen mikobakterilerin türleri doğrudan klinik mikobakterilerin türleri doğrudan klinik örneklerden belirlenebilir.örneklerden belirlenebilir.

“Line Probe Assay”

INNO-LiPA Mycobacteria (Innogenetics, Ghent, Belgium)INNO-LiPA Mycobacteria (Innogenetics, Ghent, Belgium) 16S-23S rRNA “spacer region”16S-23S rRNA “spacer region”; Biyotinli primerler ile PCR; Biyotinli primerler ile PCR Tersine hibridizasyon; Tersine hibridizasyon; streptavidine-alkalen fosfataz streptavidine-alkalen fosfataz M. tuberculosisM. tuberculosis, , M. kansasiiM. kansasii, , M. xenopiM. xenopi, , M. gordonaeM. gordonae, , M. aviumM. avium, ,

M. intracellulareM. intracellulare, , M. scrofulaceumM. scrofulaceum, and , and M. chelonaeM. chelonae

PZT, Restriksiyon enzim incelemesi ile mikobakteri türlerinin saptanması

hsp65 gen bölgesi PZT ile çoğaltılıp, BstEII and HaeIII enzimleri ile hsp65 gen bölgesi PZT ile çoğaltılıp, BstEII and HaeIII enzimleri ile kesilirkesilir

Restriksiyon biçemleri özel molekül ağırlık standartları ile karşılaştırılır Restriksiyon biçemleri özel molekül ağırlık standartları ile karşılaştırılır (Myker B and Myker H. Köksalan & Kocagöz)(Myker B and Myker H. Köksalan & Kocagöz)

İzlenebilir PZT ile Rifampisin Direnci Saptanması

Fluo

resc

ence

(-d

F/dT

)

Hımmm! Bu hastada mikobakteri var…Hem de M. tuberculosis ve rifampisine dirençli...

Tüberküloz tanısında, öykü, Tüberküloz tanısında, öykü, klinik, radyoloji, klinik, radyoloji, mikroskopla inceleme, mikroskopla inceleme, kültür, NAT ve İGSD kültür, NAT ve İGSD daima bir arada daima bir arada değerlendirilmelideğerlendirilmeli

Prof. Dr. Tanıl Kocagöz

Documents

Transcript of Prof. Dr. Tanıl Kocagöz