PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH · PDF fileKonsumi i energjisë...

39
Offener Regionalfonds für Südosteuropa Energie Effizienz PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH ZHVILLIMIT TË KURSIMEVE TË ENERGJISË NGA TREGUESIT LARTË – POSHTË (UDHËZUES) Zagreb, Prill 2011

Transcript of PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH · PDF fileKonsumi i energjisë...

Page 1: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

Offener Regionalfonds für Südosteuropa – Energie Effizienz

PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH ZHVILLIMIT TË KURSIMEVE TË ENERGJISË NGA

TREGUESIT LARTË – POSHTË (UDHËZUES)

Zagreb, Prill 2011

Page 2: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

Autori:

Helena Božić, PhD, MBA

Instituti i Energjisë Hrvoje Požar

Menaxheri i Projektit:

Helena Božić, PhD, MBA

Instituti i Energjisë Hrvoje Požar

1

Page 3: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

Përmbajtja

1. 2. 3. 4.

Fjala hyrëse ...........................................................................................................................................................................3 Qëllimi i udhëzimeve..............................................................................................................................................................3 Organizmi i mostrës ...............................................................................................................................................................3 Sektori amvisërisë .....................................................................................................................................................................................................5 4.1. Konsumimi i energjisë për ngrohje për sipërfaqe në m² nga amvisëritë përshtatur për kushtet klimatike (P1)..................................................................................................................................5 4.2. Konsumimi i energjisë për ftohje të hapësirës për sipërfaqe në m² nga amvisëritë përshtatur për kushtet klimatike (P2).................................................................................................................................7 4.3. Konsumimi i energjisë për ngrohjen e ujit për banor nga amvisëritë (P3).........................................................................9 4.4. Konsumimi i energjisë elektrike për llojin e aplikimit në kWh /vit (P4)...........................................................................9 4.5. Konsumimi i energjisë elektrike për ndriçim nga amvisëritë (P5)...................................................................................10 4.6. Konsumimi jo-elektrike në banesa nga amvisëritë i përshtatura për kushtet klimatike (M1) ....................................................................................................................................................11 4.7. Konsumimi i energjisë elektrike në kWh në banesë nga amvisëritë (M2).......................................................................12 4.8. Llogaritja e përgjithshme e kursimeve të energjisë nga amvisëritë .................................................................................13 5. Sektori i shërbimeve..............................................................................................................................................................13 5.1. Konsumimi jo-elektrike nga nën-sektori për aktivitetin e treguesit (P6).........................................................................14 5.2. Konsumimi i energjisë elektrike nga nën-sektori për veprimtarin e treguesit (P7)..........................................................15 5.3. Konsumimi jo-elektrike i sektorit të shërbimeve të punëtorëve (M3)..............................................................................16 5.4. Konsumimi i energjisë elektrike i sektorit të shërbimeve të punëtorëve (M4)................................................................16 5.5. Llogaritja e kursimit të energjisë për sektorin e shërbimeve............................................................................................17 6. Transporti ..............................................................................................................................................................................17 6.1. Konsumimi i energjisë së makinave për udhëtarët - km (P8)...........................................................................................18 6.2. Konsumimi i energjisë së makinave në l për 100 km në vozitje (A1 për P8)..................................................................20 Nëse vlerat e dhëna në Metodën 1 dhe Metodën 2 janë të sakta, atëherë rezultatet - treguesit A1 P8 të energjisë të llogaritur në dy metoda, janë të barabartë.................................................................................................................................................21 6.3. Konsumimi i energjisë së kamionëve dhe të automjeteve të lehta për ton-km (P9)........................................................22 6.4. Konsumimi i energjisë së kamionëve dhe të automjeteve të lehta për automjetin (A2 për P9).......................................23 6.5. Konsumimi i energjisë së transportit hekurudhor të udhëtarëve - km (P10)....................................................................24 6.6. Konsumimi i energjisë së transportit hekurudhor të mallrave për ton-km (P11).............................................................25 6.7. Pjesa e transportit publik të udhëtarëve në transportin tokësor (P12)..............................................................................26 6.8. Pjesa e hekurudhave dhe rrugëve ujore në brendësi të transportit të përgjithshëm të mallrave në transport (P13).........27 6.9. Konsumimi i energjisë së automjeteve rrugore në ekuivalentin e makinave (M5)..........................................................28 6.10. Konsumimi i energjisë së transportit hekurudhor për bruto ton-km (M6).....................................................................29 6.11. Konsumimi i energjisë së rrugëve ujore në brendësi të transportit për ton-km(M7)......................................................30 6.12. Llogaritja e kursimit të energjisë për transport...............................................................................................................31 7. Industria.................................................................................................................................................................................32 7.1. Konsumimi i energjisë nga nën-sektorët industriale për njësi të prodhimit (P14)...........................................................32 7.2. Konsumimi i energjisë industriale të nën-sektorëve në vlerën e shtuar (M8)..................................................................34 8. Llogaritja e kursimeve ESD ..................................................................................................................................................35 9. ISIC .......................................................................................................................................................................................36 10. Referencat............................................................................................................................................................................38

2

Page 4: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

`

1. Fjala hyrëse

Ky dokument paraqet udhëzimet për të llogaritur kursimin e energjisë duke përdorur një sërë treguesish të efikasitet të energjisë siç janë amvisëria, shërbyese, transportuese dhe industriale të rekomanduara nga Komisioni Evropian për matjen e kursimit të energjisë për monitorimin e direktivës Shërbimi i Energjisë (ESD), në përputhje me "Rekomandimet mbi Matjet dhe Metodat e Verifikimit në Kornizën e Direktivës 2006/32/EC mbi Efikasitetin e Energjisë nga Përdoruesi dhe Shërbimet e Energjisë" Udhëzues.

Këto metoda përfshijnë formulat e rekomanduara për treguesit nga Lartë-Poshtë (LP) të efikasitetit të energjisë.

2. Qëllimi i udhëzimeve

Kursimet përfundimtare të energjisë për çdo përdoruesi ose nën-sektor janë llogaritur nga ndryshimi i treguesit të efikasitetit të energjisë përkatëse në mes të vitit bazë dhe vitit të raportimit, shumëzuar me një tregues të aktivitetit në vitin e fundit, siç kërkohet nga ESD. Ekzistojnë katër lloje të efikasitetit të energjisë së treguesve TP:

Treguesit e parapëlqyer (P) - do të thotë treguesit e preferuar të efikasitetit të energjisë për të treguar kursimet nga përdoruesit. Treguesit alternative (A) - do të thotë treguesit alternativ t ë efikasiteti të energjisë

Treguesit minimal (M) - treguesit minimale që mund të llogariten me të dhënat e Eurostat-it (të dhënat e përgjithshme të konsumit të energjisë) - vetëm për sektorin e industrisë.

Treguesit e efikasitetit të energjisë janë llogaritur në katër sektorët e konsumit të energjisë:

� � � �

Amvisëritë, Shërbyese, Transportuese, Industriale.

Treguesit e efikasitetit të energjisë janë llogaritur duke filluar me vitin bazë të zgjedhur, në varësi të NEEAP të 1-rë (Plani i Veprimit për Efikasiteti Kombëtare të Energjisë) periudha për shtetin e caktuar (viti bazë është një vit para periudhës së NEEAP të 1-rë):

� �

Siç është NEEAP i 1-rë Kroate, i cila e mbulon periudhën 2008-2010, kurse, viti bazë është 2007; Ndërsa, NEEAP i 1-rë për të gjitha shtetet e tjera (Serbia, Maqedonia, Kosova, Shqipëria dhe Mali i Zi) mbulojnë periudhën 2010-2012, dhe viti bazë është viti 2009.

3. Organizmi i mostrës

Mostra përfshin 26 fletë punime, me parimin e një treguesi - një fletë punuese:

� Të përgjithshëm (emri i shtetit, lista dhe pasqyra e përgjithshme për sektorin),

3

Page 5: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

� � � � �

7 fletë punuese për sektorin e amvisërisë, 4 fletë punese për sektorin e shërbyes, 11 fletë punese për sektorin e transportit, 2 fletë punese për sektorin e industrisë, Llogaritjet e ESD-së për kursimin e energjisë.

Tre llojet e të dhënave ekzistojnë në mostër:

� �

Të dhënat e futurë (të gjitha të dhënat që janë nga burimet e ndryshme si statistikat kombëtare, bilancet kombëtare të energjisë dhe të ngjashme), Të dhënat e lidhura (në mënyrë që të shmangen të dhënat e shumta të futura në fletët punese të ndryshme), Të dhënat e llogaritura (rezultatet e fituara nga llogaritja me ekuacion duke përdorur të dhënat e fituara ose lidhura).

Këto të dhëna janë të ngjyrosura në mënyrë që mostra të jetë sa më e thjeshtë për përdoruesin:

� � �

Të dhënat e futura (ngjyrosur - me të gjelbër), Të dhënat e lidhura (ngjyrosur – me të kaltër të hapur), Të dhënat e llogaritura (ngjyrosura – me të portokalltë).

Në mënyrë që kjo mostër të jetë sa më e thjeshtë për përdoruesit, ata duhet të japin të dhënat e futura vetëm në rreshtin e gjelbër. Rreshti i gjelbër është në dispozicion për të caktuar të dhënat e futura, ndërsa të gjitha rreshtat e tjera (të dhëna të lidhura dhe të llogaritura) janë të mbyllur.

� � � �

Emri i treguesit të efikasitetit të energjisë dhe ekuacioni, Lista e të dhënave të futura/ të lidhura/ të llogaritura, Komentet në kolonën I (për të dhënat e burimeve dhe komentet shtesë), Përshkrim i shkurtër i treguesve.

Ka dallime mes modelit Kroat dhe modeleve të Serbisë, Maqedonisë, Kosovës, Shqipërisë dhe Mali të Zi, për arsyeje të burimeve të të dhënave të futura (këto ndryshime rreth secilit tregues janë përshkruar në kapitujt e ardhshëm). Njësitë në këtë metodologji janë:

� � � � � � � � � � � � �

� �

toe (ton naftë ekuivalent) ktoe (000 ton naftë ekuivalent) goe (gram naftë ekuivalent) m2 (metër katror) për kapital (për kokë banori) emp (punëtorët) k (mijë) l (litra) t (ton) GWh PJ kWh dw (për banesa)

€2005 (2005 Euro) M € 2005 (2005 miliona Euro) pkm (kilometra të pasagjerëve) �

4

Page 6: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

� � � � � � �

Mpkm (miliona kilometra të pasagjerëve) tkm (ton kilometra) Mtkm (miliona ton kilometra) gpkh (bruto të pasagjerëve kilometra tërhoqi) makinë eq (ekuivalent makinë) tkbr (bruto ton - kilometra tërheqje) 2005 = 100 (Indeksi i prodhimit në industri janë të standardizuara për vitin 2005).

4. Sektori Amvisërisë

Treguesit e rekomanduar të efikasitetit të energjisë për sektorin e amvisërisë duke mbuluar ndryshimet në konsumimin final të energjisë së amvisërive në banesat për ngrohjen e hapësirës dhe ftohjen, ngrohje të ujit, pajisje shtëpiake të mëdha dhe ndriçim. Konsumimi i energjisë është i ndarë në energji elektrike dhe jo-elektrike.

Kursimet e përgjithshme përfundimtare të energjisë së arritura në sektorin e amvisërisë janë llogaritur duke shtuar kursimet e arritura. Kursimet e arritura janë të vendosura nga përdorimi i njërës prej metodave të mëposhtme:

(a) treguesit e preferuar (P) të efikasiteti të energjisë P1 për P5 për të treguar kursimet nga përdoruesi; (b) dy treguesit minimum (M) të efikasiteti të energjisë M1 dhe M2 për të treguar energjinë elektrike të përgjithshme

amvisëri të konsumimit (me energji elektrike dhe jo-elektrike);

(c) një kombinim i preferuar dhe minimal i treguesve të efikasitetit të energjisë për energjinë elektrike dhe jo-elektrike të konsumimit të amvisërisë (M1 me P4, P5), për deri sa asnjë dyshim nuk paraqitet.

Treguesit e përfshirë janë si më poshtë:

� � � �

� � �

P1: Konsumimi i energjisë nga amvisëritë për ngrohje me sipërfaqe të katit në m2 përshtatur për kushtet klimatike, P2: Konsumimi i energjisë nga amvisëritë për ftohje të hapësirës për sipërfaqe në m2 përshtatur për kushtet klimatike, P3: Konsumimi i energjisë për banor nga amvisëritë për ngrohjen e ujit, P4: Konsumimi i energjisë elektrike për llojin e aplikimit në kWh/vit (frigoriferë, grirësit, makina larëse, makina e enëve, TV, tharëse rrobash), P5: Konsumimi i energjisë elektrike për ndriçim në kWh/vit nga amvisëritë, M1:Konsumimi jo-elektrike i amvisërive në banesa të përshtatura për kushtet klimatike, M2: Konsumimi i energjisë elektrike i amvisërive në banesë në kWh.

4.1. Konsumimi i energjisë nga amvisëritë për ngrohje me sipërfaqe në m² përshtatur për kushtet klimatike (P1)

Treguesi P1 është raporti midis klimës së korrigjuar të konsumimit të energjisë nga amvisëritë të zonës për ngrohje dhe zonës së përgjithshme të katit të banesave.

Të dhënat e mëposhtëm janë të nevojshëm për të llogaritur treguesin P1:

5

Page 7: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

� � �

Numri i banesave të përhershme, Madhësia mesatare e banesës (m2), Konsumi i energjisë për ngrohjen e hapësirave të përshtatura për kushtet klimatike.

Të dhënat e mëposhtme janë të nevojshme për të llogaritur konsumimin e energjisë për ngrohjen e hapësirave të përshtatura për kushtet klimatike:

� � �

Konsumimi aktual i energjisë për ngrohje, Numri aktual i ngrohjes shkallë-ditë, Numri mesatar i ngrohjes shkallë -ditë.

Ekzistojnë statistika të ndryshme në lidhje me materialet e banesave. Ato më të shpeshta lidhen me materialet e banesave. Për energjinë e konsumuar analizat e të dhënave relevante janë materiali i banesave të përhershme të banuara1, të cila janë zakonisht në dispozicion nga zyra statistikore kombëtare.

Madhësia mesatare e banesës (m2) korrespondon me zonën e jetesës siç është definuar zakonisht në anketat ekonomike të amvisërisë dhe statistikat e ndërtimit. Tregues i konsumimit të energjisë së amvisërisë për ngrohje për sipërfaqe në m2 të përshtatura për kushtet klimatike (P1) llogaritet me ekuacionin:

EH

dhe kursimet e energjisë me ekuacionin:

ngrohja MDD25 * FADD ngrohja

SH

[

ku: SH

Ngrohja ngrohja E 2007 MDD25EtHMDD25 (*)�(*) ]* Ft ngrohjaF2007 ADD2007FtADDt ngrohja

SH SH

EtH = Konsumi i energjisë së amvisërisë për ngrohjen e hapësirës në vitin t Ft = Sipërfaqja e përgjithshme e katit të banesave në m² në vitin t

ngrohjaMDD25 = Mesatarja e shkallës së ngrohjes ditore gjatë 25 viteve të fundit ADDt ngrohja= Ditët aktuale të shkallës së ngrohjes në vitin t

Përveç këtyre të dhënave, janë edhe disa të dhëna shtesë (për të gjitha shtetet):

� �

Numri i banesave të banuara në mijëra banesa, Madhësia mesatare e banesës në m2

dhe të dhënat shtesë për të gjitha shtetet, përveç Kroacisë:

Pjesa e konsumimit të energjisë së përgjithshme në amvisëri për ngrohjen e hapësirës, ngrohje me ujë, gatimit, kondicioner, pajisje elektrike (përfshirë ndriçimin) dhe energjinë elektrike, konsumimi për ndriçim, Konsumimi i përgjithshëm i energjisë në ktoe në amvisëri.

1 Dallimi në mes të dy të dhënave përgjegjëse verore / fundjavë të vendbanimeve dhe banesave të lira.

6

Page 8: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

Konsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësirë2. Kjo zakonisht nuk është përfshirë në llogaritjet e statistikave kombëtare dhe nuk është i mbuluar nga Eurostat-i. Kjo është vlerësuar nga organizata e specializuara në bazë të sondazheve dhe modelit dhe zakonisht janë miratuar nga agjencitë apo institucionet kombëtare të energjisë. Aktualiteti i shkallës së ngrohjes është treguesi i ashpërsisë së dimrit, dhe kërkesë e ngrohjes. Ajo është e llogaritur si shuma e çdo dite të periudhës së ngrohjes (p.sh. në Tetor-Prill) dhe ndryshimit midis temperaturës së brendshme (zakonisht 18°C)3

mesatarja e temperaturës së përditshme. Numri i shkallës-ditës në vendet e BE-së është në një varg nga 700-800 shkallë-ditë për Qipron dhe Maltën në 4000-5000 shkallë-ditë në vendet Nordike dhe Baltike; mesatarja e BE-së -27 qëndron rreth 2800 shkallë- ditë. Temperaturat e përditshme jashtë vijnë nga stacionet meteorologjike të ndryshme në secilin vend, por mesatarisht është për të marrë një vlerë4 kombëtare. Eurostat-i llogarit këto dy vlera për të gjithë vendet e BE-së, por, vetëm mesatarja aritmetike kombëtare është në dispozicion në faqen e saj të internetit. Shkalla e ngrohjes ditore paraqet numrin e shkalles-ditëve për një dimër normale apo një dimër mesatar, por është i bazuar në një mesatare afatgjatë me vlerë të shkallës-ditëve . Eurostat-i ka përdorur mesatarisht 25 vjet (1980-2004); disa të dhëna kombëtare janë të bazuara në një mesatare 30 vjeçare5.

Ndryshimi i këtyre tregueseve përgjatë kalimit e kohës që ndikon pasqyrimin e rregullores së ndërtimit, të investimeve të shtuara në banesat ekzistuese dhe efikasitetin e përmirësuar të pajisjeve për ngrohje të reja. Kjo gjithashtu përfshin efektet e ndryshime në mënyrën e ngrohjes (p.sh. temperatura e ngrohjes, kohëzgjatja e sezoni të ngrohjes), kjo mund t’i përgjigjet kursimeve reale (nëse ka një rënie temperature) ose kursimeve negative për shkak të rritjes se komfortit6.

4.2. Konsumimi i energjisë nga amvisëritë për ftohje në hapësirën me sipërfaqe në m² përshtatur për kushtet klimatike (P2)

Treguesi P2 është raporti midis konsumimit të energjisë nga amvisëritë për klimën e korrigjuar për ftohje të hapësirës dhe zonat e përgjithshme të katit të banesave. Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur P2 tregues:

� � �

Numri i banesave të banuara në mijëra, Mesatarja e madhësisë së banesave (m2), Konsumi i energjisë për hapësirat për ftohje të përshtatura për kushtet klimatike në ktoe.

Llogaritja e konsumit të energjisë për ftohjen e hapësirës përshtatur për kushtet klimatike, 2 Përdorimi i banimit të dytë është margjinale për shumicën e shteteve dhe është përfshirë në mënyrë të kuptueshme me përdorimin e banesave të banuara. Sidoqoftë, nëse nuk është i papërfillshëm për disa shtete, konsumimi i energjisë dhe banesat mund të ndahen në banesa te banim te përhershme dhe jo të përhershëm. 3 Nëse temperatura mesatare e një dite në dimër është 5°C numri i shkallës së ditës është 13 shkallës-ditëve (18-5). 4 Kjo mesatare kombëtare mundëson llogaritjen si mesatare aritmetike, ose si një mesatare e popullsisë. Qasja e dytë duhet të përdoret ashtu si është më me shumë përfaqësues në kërkesat e ngrohjes në shtet. 5 Disa shtete kanë shkurtuar periudhën e referencës dhe janë llogaritur mesatarisht nga viti 1990 duke marr parasysh faktin se ka qenë dimër i ngrohtë që nga viti 1990. Disa shtete janë duke ndryshuar periudhën (duke e lëvizur periudhën e referencës), që do të thotë se numri i ditëve të shkallës normale nuk është fikse. 6 Për shtetet Evropiane Jugore me rritjen e depërtimit në ngrohjen qendrore, reflekton rehati sa i përket kohës së dimrit, ku të gjitha dhomat e një banesë janë të ngrohura mirë, kurse nëse e krahasojmë me ngrohjen me stufë të disa dhomave të banesës, përdorimi i tillë për ngrohjet të banesës mund të rris shpenzimet e ngrohjes edhe pse është menduar të ketë ruajte të energjisë. Në këtë rast përdorimi specifik për ngrohje të banesës në m2 mund të përdoret ngrohja qendrore. Ky përdorim specifik lidhet me konsumimin e energjisë në sektorin e amvisërive për ngrohjen e hapësirave në sipërfaqe të përgjithshme të katit të banesave ekuivalente me ngrohje qendrore.

7

Page 9: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

duke zbatuar të dhënat shtesë është e nevojshme:

� � �

Konsumimi aktual i energjisë për ftohjen në ktoe, Numri aktual i ftohjes shkallë-ditë, Numri mesatar i ftohjes shkallë-ditë.

Konsumimi i energjisë për ftohjen e hapësirës përfaqëson konsumimin e energjisë elektrike të amvisërive për ftohje të hapësirës. Ky informacion është i llogaritur në bazë të sondazheve në përhapjen e pajisjeve për ftohje (p.sh. kondicionerët) dhe modelit, duke marrë parasysh intensitetin e përdorimit (numri i orëve në funksion) dhe mesatarja e tyre e vlerësuar, këto vlerësime janë miratuar zakonisht nga energjia e agjencive apo institucioneve kombëtare.

Ditët aktuale të shkallës së ftohje janë një tregues i temperaturës së verës, dhe në këtë mënyrë edhe i kërkesave të ftohjes. Kjo është e llogaritur si shuma mbi çdo ditë të periudhës së ftohjes (p.sh. Maj deri në Shtator) të diferencës midis temperaturës mesatare ditore dhe temperaturës së referimi të shtëpisë (zakonisht 20 °C). Për momentin nuk është metodë e harmonizuar për të llogaritur ditët e shkallës së ftohjes në BE dhe Eurostat nuk japin kësi lloj të dhënash7.

Ditët mesatare të shkallës së ftohje paraqesin numrin e shkalla -ditës për një verë normale; por është i bazuar në një mesatare afatgjatë të vlerës shkallë- ditëve (p.sh. 25 vjet).

Ndryshimi i këtij treguesi me kalimin e kohës pasqyron ndikimin e rregullores së ndërtimit, efikasitetit të përmirësuar të pajisjeve të reja të kondicionua, por gjithashtu përfshin efektin e një përhapje të madhe të ajrit të kondicionerit (përqindja e banesës ose zona e katit që është ftohur), e cila mund të jetë teknik e mirëfilltë 8.

Treguesi i konsumimit të energjisë së amvisërive për ftohje të hapësirës në sipërfaqe në m2 të përshtatura për kushtet klimatike (P2) llogaritet me ekuacionin:

E H SC F

dhe kursimet e energjisë me ekuacion

ftohjeMDD25 * ADD ftohje

[

ku:

H S ftohje ftohje E 2007 MDD25EtH SC MDD25 (*)�(*) ]* Ft ftohjeF2007 ADD2007FtADDt ftohje

EtH : Konsumi i energjisë tek amvisërit për ftohje të hapësirës në vitin t Ft = Sipërfaqja totale katit në m² e banesave të banuara në vitin t

ftohjaMDD25 = Mesatarja e shkallës-ditës së ftohjes gjatë 25 viteve të fundit

SH

ADDt ftohje = Ftohja aktuale e shkallës-ditëve në vitin t

7 8

Llogaritja e shkallës së ditëve të ftohjes , është e zakonshme në SHBA, ku kane përdorur si reference 20°C. Një mënyrë për të kapur më mirë kursimet reale të energjisë është që të ndajë konsumimin e energjisë për ftohje me numrin e banesave me kondicioner.

8

Page 10: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

4.3. Konsumimi i energjisë për ngrohjen e ujit për banor nga amvisëritë (P3)

Treguesi P3 është raporti në mes të konsumimit të energjisë për ngrohjen e ujit nëpër banesa dhe popullsisë në përgjithësi.

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin P3:

� �

Konsumimi i energjisë së ngrohjes së ujit në ktoe, Popullsia e përgjithshme në mijëra.

Konsumimi i energjisë për ngrohjen e ujit nuk është një hyrje e standardeve në statikën e energjisë, por është pjesë e të dhënave më të detajuara ose të vlerësuara. Konsumimi për ngrohjen e ujit përfshijnë produktet të naftës, gazit, qymyrit dhe të linjitit, energjisë elektrike, ngrohjes qendrore, biomasa dhe diellit. Duke qenë se Direktiva 2006/32/EC e konsideron përdorimin e ngrohje diellore të ujit si burim të kursimit të energjisë, konsumimi i energjisë për ngrohjen e ujit duhet të përjashtojë energjinë diellore 9.

Treguesi i konsumimit të energjisë nga amvisëritë për ngrohjen e ujit llogaritet për banor me këtë ekuacion (P3):

E HWH P

dhe kursimet e energjisë me këtë barazim:

H WHE 2007 EtHWH � P2007Pt

(

ku:

) * Pt

EtHWH = Konsumimi i energjisë nga amvisërit për ngrohjen e ujit në vit t (përjashtuar diellin) P2007 , Pt = Popullsia e përgjithshme në vitin t.

4.4. Konsumimi i energjisë elektrike për llojin e aplikimit në kWh/vit (P4)

Treguesi P4 është njësia e konsumimit të energjisë elektrike në të gjithë materialet ekzistues të një aplikacioni. Të dhënë e më poshtme janë të nevojshme për llogaritjen e treguesit P4:

� �

Njësia e konsumimit të energjisë elektrike e pajisjeve10 në kWh/vit, Materiali i pajisjeve në mijëra.

Njësia e konsumimit të energjisë elektrike llogaritet duke pjesëtuar konsumimin e energjisë së përgjithshëm të çdo zbatimi të madh nga ana e pajisjeve. Ky konsumim i përgjithshëm elektrik i aksioneve në një zbatim të caktuar nuk është e mbuluar zakonisht me statistikat kombëtare. Kjo mund të jetë e arritshme

9 Kjo është e ndryshme nga ajo që është bërë nga Eurostat-i në statistikat e saj të energjisë se llogaritjes së energjisë diellore në konsumin e përgjithshme nga amvisëritë. Direktiva e konsideron si të drejtë përmirësimin e matjes së efikasitetit të energjisë "gjeneratën e brendshme të burimeve të ri-përtëritshme të energjisë, sipas së cilës sasia e energjisë së blerë është reduktuar (p.sh. aplikacionet diellore termike, uji i nxehtë i brendshëm, asistimi diellore për ngrohje dhe ftohje "(Aneksi III). 10 Gjashtë pajisje të mëdha elektrike shtëpiake konsiderohen: frigoriferë, ngrirës, makinat larëse, larëse enësh, TV, tharëse.

9

Page 11: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

nga vlerësimet kombëtare, vlerësimet e zakonshme bëhen duke përdorur një procedurë të llogaritjes që është specifike për çdo lloj aplikimi. Materialet e pajisjes ose mund të merren nga statistikat kombëtare ose mund të vlerësohen në dy mënyra:

� �

Duke përdorur një model të materialeve nga shitjet vjetore dhe jetëgjatësinë mesatare të pajisjes, ose Nga anketat e amvisërisë (vjetore) për pronësinë e pajisjeve (d.m.th. % e amvisërive që zotërojnë një ose disa pajisje).

Variant i këtij treguesi me kalimin e kohës nuk pasqyrojnë vetëm përmirësim në efikasitetin e energjisë, por gjithashtu mund të ndikohen nga faktorët që mund të kompensojnë kursimet e energjisë (p.sh. pajisjet e mëdha, përdorimi më intensive).

Treguesi i kursimit të energjisë për llojin aplikim në kWh/vit (P4) llogaritet me ekuacionin:

x ( UEC 2007 � UECtx ) * Materialet tx

ku:

UECtx = Njësi e konsumimit të energjisë elektrike në vitin t

Materialet tx = Materiali i pajisjes përkatëse në vit t.

Ka të dhëna shtesë për të gjitha vendet, përveç Kroacisë:

� � � � � �

Pjesa e frigoriferëve në amvisëri, Pjesa e ngritësit në amvisëri, Pjesa e makinave larëse në amvisëri, Pjesa e larësve të enëve në amvisëri, Pjesa e TV në amvisëri, Pjesa e tharësit në amvisëri.

4.5. Konsumimi i energjisë elektrike për ndriçim nga amvisëritë (P5)

Treguesi P5 është raporti në mes të konsumimit të energjisë elektrike të amvisërive për ndriçim dhe numri i banesave me banim të përhershëm. Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin P5:

� �

Konsumi i energjisë elektrike për ndriçim në ktoe; Numri i banesave me banim të përhershme në mijëra.

Konsumi i energjisë elektrike për ndriçim nuk është mbuluar zakonisht në statistikat kombëtare të energjisë. Për disa vende konsumi i energjisë elektrike për ndriçim është në dispozicion nga vlerësimet kombëtare. Është vlerësuar zakonisht nëpërmjet një llogaritje që merr parasysh numrin e pikave të ndriçimit, ose fuqia mesatare e ndriçimit dhe një numër mesatar të orëve të ndriçimit në vit.

Ndryshimi i këtij treguesi me kalimin e kohës pasqyron ndikimin e përhapjes së efektshme të llapave, por gjithashtu e kap një numër të madh të pikave të ndriçimit dhe një ndryshim në numrin e orëve të ndriçimit. Rritja në numrin e pikave të ndriçimit dhe / ose në numrin e orëve të ndriçimit që mund të kompensojnë kursimin e energjisë dhe mund të çojë në një

10

Page 12: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

nënvlerësim të këtyre kursimeve ose të pamundësisë për të matur çdo kursim11.

Tregues i konsumimit të energjisë elektrike të amvisërive për ndriçim në kWh / vit për banesës (P5) llogaritet me ekuacionin:

H LiE 2007 D2007

dhe kursimet e energjisë me barazimin:

(

ku:

H LiE 2007 EtH Li � D2007Dt

)* D t

H LiE2007 , EtH Li = Konsumimi i energjisë elektrike nga amvisëritë për ndriçim në vitin 2007 dhe në vitin t D2007 , D t = Numri i banesave me banim të përhershëm në vitin 2007 dhe në vitin t.

4.6. Konsumimi jo-elektrike nga amvisëritë në banesa të përshtatura me kushtet klimatike (M1)

Treguesi M1 është raporti midis klimës së korrigjuar të konsumimit të energjisë jo-elektrike nga amvisëritë dhe numri i banesave me banim të përhershme.

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur tregues M1:

� �

Konsumimi jo-elektrike i përshtatur për kushtet klimatike (shih P1) në ktoe, Numri i banesave me banim të përhershme në mijëra

Shiko P1 për rregullimin e kushteve klimatike. Konsumimi i energjisë elektrike nuk duhet të përjashtojë ngrohjen diellore siç është Direktiva 2006/32/EC e konsideron përdorimin e ngrohje diellore të ujit si burim të ruajtjes së energjisë12.

Treguesi i konsumimit të energjisë jo-elektrike nga amvisëritë në banesa me banim të përshtatura me kushtet klimatike (M1) llogaritet me ekuacionin:

E H NON � EL D

dhe kursimet e energjisë me ekuacionin:

ngrohjaMDD25 * ADD ngrohja

[

ku:

H NON ngrohje E 2007 � EL MDD25EtH NON � EL MDD25 (*)�(*) ]* D tngrohjeD2007DtADD2007ADDtngrohje

Një mënyrë për të kapur më mirë kursimet reale të energjisë është që të ndajë konsumimin e energjisë për ndriçim nga numri i pikave të ndriçimit. 12 Kjo është e ndryshme nga ajo që është bërë nga Eurostat-i në statistikat e saj të energjisë se llogaritjes së energjisë diellore në konsumimin nga amvisëritë.

11

11

Page 13: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

H NONE2007 �EL , EtH NON �EL = Jo-konsumimi i energjisë elektrike të amvisërive në vitin 2007 dhe në vitin t ngrohjaMDD25= Mesatarja e shkallës - ditëve të ngrohjes gjatë 25 viteve të fundit ngrohjaADD2007 , ADDtngrohja = Ngrohja aktuale e shkallëve - ditëve në vitin 2007 dhe në vitin t D2007 , D t = Numri i banesave me ngrohje të përgjithshme në vitin 2007 dhe në vitin t.

Të dhënat për Kroacinë janë (në ktoe):

� � �

Konsumimi i përgjithshëm final i energjisë nga amvisëritë në ktoe, Konsumi i energjisë elektrike nga ë amvisëritë në ktoe, Konsumimi i energjisë diellore nga amvisëritë në ktoe.

Për të gjitha vendet e tjera me përjashtim të Kroacisë të dhënat janë:

� �

Konsumimi i energjisë diellore nga amvisëritë në ktoe, Konsumimi i energjisë elektrike nga amvisëritë në GWh.

4.7. Konsumimi i energjisë elektrike nga amvisëritë në kWh në banesë (M2)

Treguesi M2 është raporti në mes të konsumimit të energjisë elektrike të amvisërive dhe numri i banesave me banim të përhershme

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin M2:

� �

Numri i banesave me banim të përhershme (shih P1) në mijëra, Konsumimi i energjisë elektrike të amvisërive në ktoe, e cila është në dispozicion në Eurostat.

Konsumimi i energjisë elektrike është zakonisht në rritje për shkak të difuzionit të aplikacioneve, edhe nëse këto janë më të efektshme. Nëse nuk ka mbushje në përhapjen e pajisjeve, ajo mund të jetë e vështirë që të japin llogarit për kursimet duke përdorur këtë tregues.

Treguesi M2 llogaritet me ekuacionin:

E H EL D

dhe kursimet e energjisë me: (

ku:

H ELE 2007 E tH EL � D2007Dt

)* D t

H ELE2007 , EtH EL = Konsumimi i energjisë elektrike të amvisërive në vitin 2007 dhe në vitin t D2007 , D t = Numri i banesave me banim të përhershëm në vitin 2007 dhe në vitin t.

12

Page 14: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

4.8. Llogaritja e përgjithshme e kursimit të energjisë nga amvisëritë

Kursimet e përgjithshme përfundimtare të energjisë së arritur në sektorin e ekonomik të amvisërive mund të llogariten në tre mënyra në varësi të dispozicionit të treguesve të mëparshme:

a.

b.

c.

si shuma e kursimeve të energjisë nga llogaritjet e përdoruesve nga efikasiteti i preferuar i energjisë treguesit P1 për P5; si shuma e kursimeve të energjisë elektrike për lëndë djegëse dhe jo energjia elektrike llogaritur nga të dy tregueset minimale të efikasitetit të energjisë M1 dhe M2; si shuma e kursimeve të energjisë për karburantet jo-elektrike me efikasitetit të energjisë minimale treguesi M1 dhe kursimet e energjisë me pajisje elektrike nga llogaritja e përdoruesit prej tregueseve të preferuar P4 dhe P5, deri sa nuk ka ndonjë dyfishim.

Qasja e parë (a) është më i saktë sa është e afërt për kursimin e energjisë nga një pikëpamje teknike. Qasje (b) dhe (c) do të nënvlerësojnë kursimet. Në të vërtetë, ata do të përmbajnë efektin e faktorëve, të cilat nuk janë të lidhura me efikasitetin e energjisë, ku në fakt numri i pajisjeve është në rritje.

5. Sektori i shërbimeve

Treguesit e efikasitetit të energjisë për sektorin e shërbimit mbulon energjinë elektrike dhe jo-elektrike të konsumuar në sektorin e shërbimit në përgjithësi ose në nën-sektorin e tillë si hotele dhe restorante, tregti me pakicë dhe shumicë, administratën publike dhe shërbimet arsimore, sociale dhe të kujdesit shëndetësor. Shtetet Anëtare mund të zgjedhin për të llogaritur kursimet nga përdoruesi. Kursimet e përgjithshme përfundimtare të energjisë së arritur në sektorin e shërbimeve mund të llogariten duke shtuar kursimet e arritura në nën-sektorë. Kursimet e arritura janë të përcaktuar nga përdorimi i njërës prej metodave të mëposhtme:

(a) treguesit e preferuar P6 dhe P7 për të treguar kursimet e arritura nga energjia elektrike dhe jo elektrike e konsumuar nga nën-sektorët;

(b) treguesit minimal M3 dhe M4 për të paraqitur kursimet e arritura nga energjia elektrike dhe jo elektrike për sektorin e shërbimit të përgjithshëm;

(c) kombinimi i treguesve minimal dhe të preferuar të efikasitetit të energjisë, për deri sa s’ka asnjë numërim të dyfishtë (p.sh. një nga kombinimet M3 me P7 ose M4 dhe P6).

Shtetet Anëtare mund të përdorin treguesin e m² ose një tregues fizik të aktivitetit në nivelin nën-sektorial. Treguesit fizik të veprimtarisë duhet të jenë të verifikueshëm dhe në përputhje me treguesit të efikasitetit të energjisë përkatëse.

Për treguesit e preferuar P6 dhe P7, treguesit e efikasitetit të energjisë mund të përcaktohen nga nën-sektorët, për shembull duke përdorur korrespondencën NACE:

� �

� � �

Tregtia me pakicë dhe shumicë (Seksioni G), Ndërtesat e punës: Nenet H (Transporti dhe depot), J (Informacioni dhe Komunikimi) K (Financiar dhe sigurimi), L (Pasurit e patundshme), M (Aktivitetet profesionale, shkencore dhe teknike) dhe N (Administrata dhe shërbimet mbështetëse), Hotelet dhe restorantet (Pjesa I), Administrata publike dhe mbrojtja (Seksioni O), Edukimi (Seksioni P),

13

Page 15: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

� �

Shëndeti dhe veprimtaritë sociale të punës (neni Q), Art, argëtim dhe rekreative (Seksioni R).

Treguesit paraqiten si më poshtë:

P6: Konsumimi jo-elektrik në sektorin e shërbimeve nga nën-sektorët për aktivitetet e treguesve të përshtatur për kushtet klimatike; P7: Konsumimi i energjisë në sektorin e shërbimeve nga nën-sektorit për aktivitetin e treguesve të përshtatur për kushtet klimatike; M3: Konsumimi jo-elektrike i sektorit të shërbimeve për punëtoret ekuivalent me orar të plotë përshtatur për kushtet klimatike; M4: Konsumimi i energjisë elektrike të sektorit të shërbimeve në kWh për punëtoret me kohë të plotë ekuivalente.

5.1. Konsumi jo-elektrike nga nën-sektori për treguesin e aktiviteteve (P6)

Treguesi P6 është raporti midis klimës së korrigjuar dhe energjisë jo-elektrike të konsumuar nga nën-sektorët në sektorin e shërbimeve dhe veprimtarisë së treguesit (p.sh. toe/numri i shtretërve ose toe /m2 për spitalet, toe/ person- netët ose toe/ m2 për hotele, etj.)

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin P6:

� Treguesi i aktivitetit të nën-sektorit: madhësia e katit (m2) apo treguesi fizike i karakteristikave të aktivitetit të nën-sektorit. Zgjedhja e indikatorit fizik i veprimtarisë duhet të jenë të verifikueshme dhe në përputhje me konsumimin e energjisë përkatës;

Konsumimi i energjisë jo-elektrike të nën-sektorit përshtatur për kushtet klimatike. Për të llogaritur konsumimin e energjisë jo-elektrike të rregulluar për kushtet klimatike, shih P1.

Konsumimi aktual jo-elektrike korrespondon me konsumin e përgjithshëm të energjisë elektrike jashtë konsumimit të energjisë d.m.th. karburantet fosile, biomasa, ngrohjet geo-termale dhe ngrohjet. Energjia diellore nuk duhet të përfshihet ashtu siç përdoret duke konsideruar si kursim të energjisë në bazë të Direktivës 2006/32/EC.

Ndryshimi i këtij treguesi me kalimin e kohës mund të jetë për shkak të kursimeve të vërteta të energjisë, lidhur me ndërtimin e shtuar, ndryshimin e ngrohjeve dhe instalimin e ngrohje diellore, por edhe për një ndryshim nga lëndët djegëse të energjisë elektrike për përdorime termike.

Konsumimi jo-elektrik unitar është llogaritur nga nën-sektori duke pjesëtuar konsumimin jo-elektrike nga treguesit përkatës të aktivitetit (p.sh. kWh / numri i shtretërve ose për m2 për spitalet kWh / person-netët ose për m2 për hotele, kWh / nxënësit ose studentët, ose për m2 për arsimin).

Treguesi P6 llogaritet me ekuacionin:

E S NON � EL IA S

dhe kursimet e energjisë me barazimin:

X X

ngrohjaMDD25 * ADD ngrohja

14

Page 16: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

[(

ku:

S NONE 2007 � EL SIA2007 X

X Ngrohjangrohja X MDD25EtS NON � EL MDD25 *)�(*) ]* IA SXtngrohjaADD2007ADDtngrohjaIAtS

X

S NONE2007 �EL , EtS NON �EL = Konsumimi jo-elektrike i nën-sektorit X në sektorin e shërbimeve në vitin 2007 dhe në vitin t X X

SIA2007 , IA St X X = Treguesi aktivitetit në nën-sektorit X në vitin 2007 dhe në vitin t

ngrohja = Mesatarja shkallës-ditës të ngrohjes gjatë 25 viteve të fundit MDD25 ngrohjaADD2007 , ADDtngrohja = Ditëve aktuale të shkallës së ngrohjes në vitin 2007 dhe në vitin t.

Të dhënat për treguesin e efikasitetit të energjisë P6 janë:

� � � �

Numri i të punësuarve në shërbimet për çdo nën-sektor (listën e nën-sektorit janë shpjeguar më sipër), Konsumimi i përgjithshëm final i energjisë në sektorin e shërbimeve në ktoe, Konsumi i energjisë në sektorin e shërbimeve në ktoe, Konsumi final i energjisë për secilin nën-sektor.

5.2. Konsumimi i energjisë elektrike nga nën-sektori për treguesin e veprimtarive (P7)

Treguesi P6 është raporti në mes të konsumit të energjisë elektrike të një nën-sektorit në sektorin e shërbimeve dhe një treguesi të aktivitetit (p.sh. kWh / krevat ose toe/m2 për spitalet, kWh / person-netët ose kWh/m2 për hotele, etj) . kWh/m2 për hotel, etj.).

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur tregues P7:

� �

Një tregues i veprimtarisë të nën-sektorit, siç shpjegohet më lart për P6, Konsumimi i energjisë elektrike të nën-sektorit, në dispozicion në llogaritë statistikore.

Ndryshimi i këtij treguesi me kalimin e kohës mund të jetë për shkak të kursimeve të vërteta energjetike, të lidhura me instalimin e disa kondicionerëve efikas apo pajisjeve të ndriçimit. Njësia mund të rrisë konsumimin për shkak të një zhvendosje nga lëndët djegëse të energjisë elektrike për përdorime termike dhe gjithashtu për shkak të një përhapje më të gjerë të pajisjeve të reja (veçanërisht TIK).

Tregues i konsumit të energjisë elektrike nga nën-sektori për aktivitetin e treguesit (P7) është llogaritur me ekuacionin:

E S EL IA S

dhe kursimet e energjisë me ekuacionin:

X X

(

ku:

S ELE 2007 SIA2007 X

X � EtS EL

IAtS X X

) * IA St X

S ELE2007 , EtS EL = Konsumimi i energjisë elektrike i nën-sektorit X në sektorin e shërbimeve në vitin 2007 dhe në vitin t X X

15

Page 17: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

SIA2007 , IA St X X = Treguesi i veprimtarisë në nën-sektorit X në vitin 2007 dhe në vitin t

5.3. Konsumimi jo-elektrike i sektorin të shërbimeve të punëtorëve (M3)

Treguesi i M3 është raporti midis klimës së korrigjuar të konsumimit energjetik jo-elektrike në sektorin të shërbimeve dhe numri i punëtorëve me orar të plotë në sektorin e shërbimeve.

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin M3:

� Konsumimi jo-elektrike i sektorit të shërbimeve të rregulluar për korrigjimin klimatik në ktoe. Për të llogaritur konsumin e energjisë jo-elektrike rregulluar për kushtet klimatike, shih P1;

Numri i punonjësve me orar të plotë ekuivalente në sektorët e shërbimit, të parashikuara nga Eurostat-i apo Statistikat Kombëtare.

Tregues M3 llogaritet me ekuacionin:

E

dhe kursimet e energjisë me barazimin:

S NON � EL fte

em S ngrohjeMDD25 * ADD ngrohje

[

ku:

ngrohjengrohjeNON fte E2007 � EL MDD25Et NON� EL MDD25 ( S fte * )�(*) ]* emSftetngrohjeADD2007ADDtngohjeem2007emtS

S S

S NONE 2007 � EL , EtS NON � EL = Jo-konsumi i energjisë elektrike i sektorit të shërbimeve në vitin 2007 dhe në vitin t Sem2007 , emtS = Numri i përgjithshëm i të punësuarve në sektorin e shërbimit (me orar të plotë) në vitin 2007 dhe në vitin t

fte fte

MDD25 = Mesatarja shkallës-ditës të ngrohjes gjatë 25 viteve të fundit ngrohjaADD2007 , ADDtngrohja = Ditëve aktuale të shkallës së ngrohjes në vitin 2007 dhe në vitin t.

5.4. Konsumimi i energjisë elektrike i sektorit të shërbimeve të punëtorëve

Treguesi M4 është raporti midis konsumimit të energjisë elektrike të sektorit të shërbimeve dhe numri i punonjësve me kohë të plotë në sektorin e shërbimeve.

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin M4:

� �

Konsumimi i energjisë elektrike të sektorit të shërbimeve; Numri i punonjësve me orar të plotë ekuivalente në sektorët e shërbimit, të parashikuara nga Eurostat.

16

Page 18: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

Ndryshimi i këtij treguesi me kalimin e kohës mund të jetë për shkak të kursimeve të energjisë, të lidhura me instalimin e kondicionerëve efikas apo pajisjeve të ndriçimit. Dallimi mund të jetë i lart (d.m.th. nuk ka kursime) për shkak të një zhvendosje nga lëndët djegëse të energjisë elektrike për përdorime termike dhe gjithashtu shpërndarjet më të madh të pajisjeve të reja (veçanërisht TIK).

Tregues M4 llogaritet me ekuacionin:

E S EL em S

dhe kursimet e energjisë me barazimin:

fte

(

ku:

S ELE 2007 Sem2007 fte � EtEEL

emtS fte ) * em St fte

S ELE2007 , EtE EL = Gjithsej konsumimi i energjisë elektrike të sektorit të shërbimeve në vitin 2007 dhe në vitin t

Sem2007 , emtS = Numri i përgjithshëm i të punësuarve në sektorin e shërbimit (në kundërvlerë me kohë të plotë) në vitin 2007 dhe në vitin t.

fte fte

5.5. Llogaritja e kursimeve të energjisë për sektorin e shërbimeve

Kursimet e përgjithshme në sektorin e shërbimeve të përgjithshme; janë llogaritur duke shtuar kursimet për përdorim të energjisë elektrike dhe jo-elektrike. Në çdo rast, llogaritja mund të bëhet duke mbledhur kursimet e bëra nga nën-sektori, bazuar në treguesit e preferuar P6 dhe P7, ose drejtpërdrejt në nivel të sektorit duke përdorur treguesit minimal M3 dhe M4. Prandaj, kombinimi minimal dhe i preferuar i treguesve të efikasitetit të energjisë është e mundur për sa kohë që nuk ndodh numërimi i dyfishtë (një shembull i kombinimeve M3 me P7 ose M4 dhe P6).

6. Transporti

Treguesit e efikasitetit të energjisë për energji në sektorin e transportit që mbulojnë konsumin e udhëtarëve dhe transportin e mallrave nga rruga, hekurudhat dhe kanalet e lundrueshme. Kursimet përfundimtare të energjisë raportuar dhe llogaritur si shuma e kursimeve të arritura sipas llojit të mjetit ((P8 (A1), P9 (A2), P10, P11, dhe M5, M6 dhe M7)) dhe me menyren e transportit (P12, P13). Kursimet e përgjithshme përfundimtare të energjisë së arritur në sektorin e transportit janë llogaritur duke shtuar kursimet e arritura. Kursimet janë të përcaktuara nga përdorimi i njërës prej metodave të mëposhtme:

(a) Treguesit e preferuar ose alternative P8 (apo A1), P9 (apo A2), P10, P11, P12 dhe P13 në kombinim me treguesit minimal M7;

(b) Treguesit e preferuar ose alternative P8 (apo A1), P9 (apo A2), P12 dhe P13 në kombinim me treguesit minimale M6 dhe M7;

(c) Treguesit minimale M5 në M7 në kombinim me treguesit e preferuar P12 dhe P13.

17

Page 19: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

Treguesit e efikasitetit të energjisë për sektorin e transportit mbulojnë konsumimin e benzinës dhe të naftë së bashku. Shtetet Anëtare mund të zgjedhin për të korrigjuar kursimet për zëvendësimin e karburantit mes benzinës dhe naftës, duke llogaritur kursimet veç e veç për automjetet me benzinë dhe naftë dhe pastaj e bëjnë përmbledhjen e tyre.

Shtetet Anëtare që dëshirojnë mund të korrigjojnë transportin transit dhe / ose karburantin, turizmi e përdor metodologjinë e tyre kombëtar. Raportimi tek Komisioni duhet të shoqërohet me metodën e llogaritjes së aplikuar.

Kursimet e energjisë për transportin rrugor mund të llogaritet në dy mënyra në varësi të vlefshmërisë së të dhënave:

Shuma e kursimeve të energjisë për makina dhe kamionë dhe automjete të lehta të llogaritura nga treguesit e preferuar të efikasiteti së energjisë P8 (ose A1 për P8) dhe P9 (ose A2 për P9) Dallueshmëria e efikasitetit të treguesit së energjisë minimale M5.

Kursimet e energjisë për transportin hekurudhor mund të llogaritet në dy mënyra në varësi të vlefshmërisë së të dhënave:

Shuma e kursimeve të energjisë për transportin hekurudhor të udhëtarëve dhe transportin hekurudhor të mallrave të llogaritura nga P10 treguesve të efikasitetit të energjisë dhe P11 të preferuar; Dallueshmëria e treguesit të efikasitetit të energjisë minimale M6.

Kursimet e energjisë për rrugët ujore në brendësi mund të llogaritet me treguesin M7.

Kursimet e energjisë nga ndryshimin e modelit janë të barabartë me shumën e kursimeve të llogaritura me treguesit P12 dhe P13. Duke punuar me treguesit e preferuar të efikasiteti së energjisë është më i saktë pasi që është më afër kursimit të energjisë nga një pikëpamje teknike. Treguesit minimale ka të ngjarë të nënvlerësojnë kursimet pasi ato përmbajnë efektin e faktorëve, të cilat nuk janë të lidhura me efikasitetin e energjisë.

Treguesit e mëposhtme janë të mbuluara në transport:

P8: Konsumi i energjisë së makinave në goe për pasagjerëve-km, A1 për P8: Konsumi i energjisë i makinave në l për 100 km të vozitjes, P9: Konsumi i energjisë së kamionëve dhe të automjeteve të lehta në goe për ton-km, A2 për P9: Konsumi i energjisë së kamionëve dhe të automjeteve të lehta në toe për automjet, P10: Konsumi i energjisë së transportit hekurudhor të udhëtarëve në goe për pasagjerëve km, P11: Konsumi i energjisë së transportit hekurudhor të mallrave në goe për ton-km, P12: Pjesa e transportit publik të udhëtarëve në transportin tokësor në përgjithshëm, P13: Pjesa e hekurudhave dhe rrugëve ujore në brendësi të transportit të mallrave në transport mallrash të përgjithshëm në %, M5: Konsumi i energjisë së automjeteve rrugore në toe për ekuivalent me makinë, M6: Konsumi i energjisë së transportit hekurudhor në koe për bruto ton-km, M7: Konsumi i energjisë e transportit në brendësi të rrugëve ujore në koe për ton-km.

6.1. Konsumimi i energjisë së makinave për udhëtarët - km (P8)

Konsumimi mesatar specifik i veturave të pasagjerëve - km llogaritet si ndarje e konsumimit të karburantit vjetor motorik të makinave pjesëtuar me trafikun e makinave të shprehura në udhëtarë-km.

18

Page 20: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin P8:

� �

Konsumimi i energjisë së makinave, Trafikut të pasagjerëve në automjet me pasagjerë- km.

Konsumimi i energjisë së makinave nuk është një hyrje e standardeve në statistikat e energjisë. Ajo rrjedh nga statistikat zyrtare mbi shitjen e karburantit motorike (p.sh. benzinë, naftë), rezervat e mjeteve dhe rezultatet e anketave për përdorimin të automjeteve në km-vit, ose trafikun e automjeteve - km, si dhe në konsumin specifik të karburantit (litre/100km) , nëpërmjet modelit të thjeshtë. Në përgjithësi, vlerësimi nuk është bërë vetëm për makinat, por është pjesë e një shpërndarje të përgjithshme të konsumimit të karburantit motorike sipas llojit të mjetit rrugor (p.sh. makina, kamionë, automjete të lehta detyrë, autobusë, motoçikletat). Për disa vende, bëjnë një dallim në mes të konsumimit të makinave vendase dhe të konsumimit të përgjithshëm, duke përfshirë automjetet e huaja.

Të dhënat e trafikut në pasagjerë- km është në dispozicion për të gjitha vendet, të publikuara rregullisht nga Komisioni në Librin e Xhepit Statistikor, bazuar në raportimet kombëtare dhe të dhënat e Eurostat-it. Ato janë zakonisht të bazuara në komunikacionin e mjeteve në automjetin-km dhe një vlerësim të kursimit mesatar të banimit të makina (persona në automjet).

Dallimi në mes të këtij treguesi me kalimin e kohës pasqyron të gjitha burimet e kursimeve: kursimet teknike, kursimet e lidhura me sjelljen në vozitje, kursimet për shkak një lëvizshmërisë të reduktuar me makina dhe kursime për shkak të një rritje në nivelin mesatar të banimit të makinave.

Treguesi i konsumimit të energjisë së makinave në gram të naftës ekuivalente (GOE) për pasagjer-km (P8) llogaritet me ekuacionin:

E CA T CA

dhe kursimet e energjisë me ekuacion:

(

ku:

CAE2007 EtCA �CAT2007 Tt CA ) * TtCA

E CA = Konsumimi i energjisë së makinave (karburantet motorike) T CA = Trafiku i përgjithshëm i veturave të pasagjerëve -km.

Të dhënat e futura në punën nga Kroatët janë:

� � � �

Konsumimi i LPG i makinave në ktoe, Fryma motorike (benzinë) konsumi i makinave në ktoe, Konsumimi i naftës të makinave në ktoe, Trafiku i përgjithshëm i makinave në Mpkm.

Për të gjitha shtetet e tjera të dhënat janë:

� � �

Konsumi i LPG e makinave në ton, Fryma motorike (benzinë) konsumi i makinave në ton, Konsumimi i përgjithshëm i naftës në transport në ton - makina, autobusë, automjete të lehta, kamionë, hekurudhor, transportit ujore në brendësi, motoçiklete, Trafiku i përgjithshëm i makinave në Mpkm.

19

Page 21: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

6.2. Konsumimi i energjisë së makinave në l për 100 km në vozitje (A1 për P8 )

Konsumimi mesatar specifik i makinave në litre/100km llogaritet nga totali i konsumimit të makinave, materialit të makinave dhe distancës mesatare të udhëtimit me makinë nga viti në vit.

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin A1:

� � � �

Konsumimi i energjisë së makinave (shih treguesin P8); Materiali i makinave; Distanca mesatare nga viti në vit udhëtuar me makinë; Koeficienti i konvertimit nga litër deri në toe për lëndët djegëse motorike (benzinë, naftë, bio- LPG).

Materiali i mjeteve korrespondon me numrin e automjeteve rrugore të regjistruara në datë, vend dhe licencën të caktuar për të përdorur rrugët e hapura për trafikun publik13.

Distanca mesatare e udhëtuar me makine prej vitit është zakonisht në dispozicion nga anketat familjare ose transporti. Ajo duhet të bazohet në të dhëna të vëzhguara vjetore dhe nuk duhet të nxjerrën, pasi ajo mund të luhatet shumë nga një vit në tjetrin në varësi të situatës ekonomike dhe çmimet e karburantit. Koeficienti i konvertimit nga litër deri në toe për benzinë dhe naftë merr parasysh dendësinë mesatare (pra 0.75 për benzinë motor dhe 0.85 për naftë14) të produkteve dhe përmbajtjen mesatare të ngrohjes (d.m.th. 1,051 toe / t për benzinë motor dhe 1,017 toe / t për naftë)15. Koeficientet për këtë arsye janë: 0,788 koe/litër për benzinën motorike dhe 0.88 koe / litër për naftë)16. Këto koeficienti do të duhet të përshtaten për të reflektuar depërtimin e biofuels17.

Ndryshimi i këtij treguesi me kalimin e kohës pasqyron dy përmirësime teknologjike dhe ndryshimet në sjelljen e vozitësit. Dallimi në mes të vlerave të llogaritura me A1 dhe me P8 jep efektin në ndryshimin e makinave dhe ndryshimet në përzierje të karburantit, për shkak të faktit që benzina dhe naftë në këtë përmbajtje të ndryshme të ngrohjes për litre18.

Të dhënat zyrtare ndonjëherë kanë të bëjnë me të gjitha automjetet e regjistruara (d.m.th. automjetet duke përfshirë që kanë qenë të hequra dhe nuk janë përdorur më), pasi grumbullojnë të gjitha regjistrimet e reja në materialet ekzistuese të automjeteve pa hequr automjetet që nuk janë më të përdorura.

14

13

Vargu i 0.70-0.78 për benzinës motorike dhe 0.82-0.90 për naftë

15 Vlerat e reja të harmonizuara mes Eurostat-it dhe IEA prezantuar në vitin 2009: 1.051 toe / t për benzinë Motor (44000 kJ / kg) dhe 1.017 toe / t për nafte (42.600 kJ / kg).

16 Përkatësisht 33.000 kJ / l dhe 36.210 kJ / l.

17 Ka dy mënyra për të matur konsumimin e benzinës në statistikat e energjisë, në varësi të burimit të të dhënave: d.m.th. duke iu referuar vetëm pjesës së naftës (rasti i bilancit të energjisë), ose me shumën e naftës dhe të bio-karburanteve (rasti i statistikave të kompanive edhe konsumimi i zakonshëm i të dhënave të automjeteve). Nëse bio-karburanteve janë të përfshira në të dhënat e karburantit, koeficienti për t'u përdorur duhet të përshtatur për të pasqyruar dendësinë mesatare dhe përmbajtjen e ngrohjes së benzinës mix / bio-karburanteve. Nëse ata nuk janë të përfshirë në ekuacion duhen të kompletohen me konsumimin e bio-karburanteve. Vlerta mesatare të propozuar nga Komisioni Evropian janë si më poshtë: 0.78 koe / l për bio-ethanol dhe 0.51 koe / l për bio-naftë. 18 Për shembull, rritja e rezultateve të depërtimit të naftës rezulton në rritjen e përmbajtur të ngrohjes mesatare të një litër karburant motorike, e cila ul kursimet me treguesit në goe / pkm në krahasim me një përllogaritje me tregues l/100km.

20

Page 22: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

Kursimet e energjisë të tregueseve A1 për P8 llogariten me ekuacionin:

[(E

ku:

CAspec 2007 �E CAspec

t )] Ditav.km.CACA ** St * K t 100

Kt =

Faktorët e konvertimit janë:

Konvertimi Fbenzina = 0.80

(E CA gasoline t konvertimi* Fgasoline + EtCA ) ( naftë

konvertimi* Fnaftë )

EtCA

konvertimi = 0.88Fnaftë

ku:

CAspecE2007 , EtCAspec .= Konsumimi specifik i energjisë së makinave në l/100km në vitin 2007 dhe në vitin t Ditav.km.CA

St CA = Distanca mesatare në km vozitje për makinën në vit në vitin t

= Stoku i përgjithshëm i makinave në vitin t K t = Koeficienti për benzinë dhe naftë në vitin t. E tCA EtCA

benzine = Konsumi i benzinës së makinave në vitin t19

naftë = Konsumimi i Naftë për automjetet ne vitin t.

Ka dy metoda për llogaritjen e treguesit A1 P8

Në Metoda 1, të dhënat për të gjitha vendet janë:

� � �

Materialet e makinave (benzinë, naftë dhe makina LPG) në mijëra, Distanca mesatare udhëtuar me makinë nga viti në vit në km / vit, Konsumi specifik i benzinës dhe makina me naftë në toe/1000 litra (rreth 0,86).

Në Metoda 2, të dhënat nga Kroatët janë konsumimi specifik për benzinë, naftë dhe makina LPG në litër/100km.

Nëse vlerat e dhëna në Metodën 1 dhe Metoda 2 janë të sakta, atëherë rezultatet - A1 P8 treguesit të energjisë llogaritet me dy metoda, janë të barabartë.

Vlerat neto kalorifike dhe faktorë të konvertimit të ketë të njëjtat vlera për të gjitha vendet (46,89 MJ / kg dhe 0,53 kg / litër për GLN, i 44,59 MJ / kg dhe 0,77 kg / litër për benzinën dhe 42,71 MJ / kg dhe 0,85 kg / litër për naftë.

19 Shih shënim më lart në bio-karburanteve.

21

Page 23: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

6.3. Konsumimi i energjisë së kamionëve dhe të automjeteve të lehta për ton-km (P9)

Ky tregues është raporti në mes të konsumimit të kamionëve dhe të automjeteve të lehta dhe të trafikut rrugor të mallrave të matur në ton-km. Ajo jep informacion mbi efikasitetin e energjisë së shërbimeve të transportit.

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin P9:

� �

Konsumimi i karburantit të kamionëve dhe të automjeteve të lehta, Trafiku rrugor i mallrave të matur në ton-km.

Konsumimi i karburantit të kamionëve dhe automjeteve të lehta është i bazuar në ndarjen e shitjeve të karburantit motorik sipas llojit të mjeteve rrugore (shih shpjegimin sipas treguesit P8). Trafiku rrugor i mallrave matet me ton-km dhe është hyrje e zakonshme statistikore e transportit të mbuluar nga Eurostat-i dhe DG ENER në Librin Statistikor të Xhepit. Dallimi është bërë shpesh në mes të trafikut vendor dhe ndërkombëtar dhe po ashtu në mes të automjeteve vendase dhe të huaja. Për llogaritjen e kursimit të energjisë, trafiku i automjeteve duhet të lidhet me trafikun e kryer në vend nga të dy automjetet ato vendase dhe të huaja.

Ndryshimi i këtij treguesit me kalimin e kohës pasqyron efektin e një progresi të përgjithshëm në efikasitetin e transportit të mallrave ne rrugë: kjo mund të vijë nga një rritje në efikasitetin teknik (d.m.th. një ulje në përdorimin specifik të automjeteve në litër/100 km), nga përmirësimi i menaxhimit, rezulton në një reduktim të ngarkesës boshe dhe një rritje të ngarkesës mesatare të automjeteve, dhe në fund një zhvendosje drejt kamionëve të mëdha, që, duke rritur konsumimin specifik për automjetet, e ul konsumimin specifik për ton-km.

Kursimet e energjisë lidhur me kamionët duhet të interpretohen me kujdes, sepse në disa vende rritja e sasisë së naftës mund të përdoret nga kamionët të shteteve të huaja (rrugës transite), të cilën nuk mund të korrigjohet në të dhënat e konsumimit të energjisë.

Treguesi i konsumimit të energjisë së kamionëve dhe të automjeteve të lehta në goe për ton-km (P9) llogaritet me ekuacionin:

E TLV T TLV

dhe kursimet e energjisë me:

(

ku:

TLVE 2007EtTLV � TLVTLVT2007Tt ) * TtTLV

TLVE 2007 , EtTLV = Konsumi i energjisë së kamionëve dhe të automjeteve të lehta në vitin 2007 dhe në vitin t TLVT2007 , TtTLV = Trafiku i përgjithshëm i kamionëve dhe automjeteve të lehta në ton-km në 2007 dhe në vitin t.

Të dhënat e Kroatëve janë:

� Trafiku i përgjithshëm i kamionëve dhe automjeteve të lehta në Mtkm,

22

Page 24: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

� �

Gjithsej konsumimi i energjisë së automjeteve të lehta në ktoe, Gjithsej konsumimi i energjisë së kamionëve të automjeteve në ktoe.

Të dhënat për të gjitha vendet e tjera për trafikun e përgjithshëm të kamionëve dhe automjeteve të lehta vetëm në Mtkm.

6.4. Konsumimi i energjisë së kamionëve dhe të automjeteve të lehta për automjetin (A2 për P9)

Konsumimi vjetor i energjisë për kamionët dhe automjetet e lehta është llogaritur duke pjesëtuar konsumimin vjetor të karburantit motorik të kamionëve dhe të automjeteve të lehta nga materialet e kamionëve dhe të automjeteve të lehta.

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin A2 për P9:

� �

Konsumimi i karburantit motorik të kamionëve dhe të automjeteve të lehta, Materialet e kamionëve dhe të automjeteve të lehta.

Ndryshimi i këtij treguesi me kalimin e kohës pasqyron kursimet kryesisht teknike (p.sh. ulje në konsumimin specifik të automjeteve, në litre/100 km) dhe efektin e një reduktim në madhësinë mesatare të automjeteve.

Dallimi në mes të kursimeve të matura me P9 dhe A2 është për shkak të menaxhimit më të mirë të automjeteve (rritja e faktorëve të ngarkesës, zvogëlon ngarkesën boshe) dhe ndryshimi në madhësinë mesatare të automjeteve. Me A2 një ndryshim në drejtim të automjeteve të vogla do të shfaqen si një kursim ndërsa me P9 kjo nuk është e domosdoshmet. Një reduktim i ngarkesës boshe dhe një rritje të ngarkesës mesatare e automjetit korrespondon me një kursim me tregues të preferuar, ndërsa ajo nuk është detyrimisht rasti me treguesit e saj alternative.

Tregues i konsumit të energjisë së kamionëve dhe të automjeteve të lehta në geo për automjetin (A2 për P9) llogaritet me ekuacionin:

E TLV S TLV

dhe kursim të energjisë me:

(

ku:

TLVE 2007E tTLV � TLVTLVS 2007St ) * STLVt

TLVE 2007 , E tTLV = Konsumimi i energjisë (karburantet me motor) kamionët dhe automjetet e lehta në vitin 2007 dhe në vitin t

TLVS 2007 , S tTLV = Materiali i kamionëve dhe të automjeteve të lehta në vitin 2007 dhe në vitin t.

Të dhënat për të gjitha shtetet është materiali i kamionëve dhe i automjeteve të lehta në mijëra.

23

Page 25: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

6.5. Konsumimi i energjisë së transportit hekurudhor të udhëtarëve-km (P10)

Konsumimi specifik i transportit hekurudhor të udhëtarëve është llogaritur si raport në mes të konsumimit të energjisë së trenave të pasagjerëve dhe trafikut të pasagjerëve, i matur në pasagjerë- km (pkm).

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin P10:

� �

Konsumimi i energjisë së transportit hekurudhor të udhëtarëve, Pasagjerët hekurudhor të trafikut.

Statistikat zyrtare të energjisë sigurojnë konsumimin e energjisë së transportit hekurudhor në përgjithësi, pa as një dallim në mes pasagjerëve dhe mallrave. Nëse nuk ka të dhëna është në dispozicion në konsumimin e transportit hekurudhor të udhëtarëve veç e veç, një përafrim mund të jetë për të shprehur trafikun e udhëtarëve dhe mallrave në të njëjtën njësi - bruto ton-km tërhoqi (tkbr) - pasqyron peshën e përgjithshme për të lëvizur, duke përfshirë peshën e lokomotivave dhe vagonëve. Për këtë qëllim, një koeficient është përdorur për të shprehur peshën mesatare bruto për pasagjer dhe ton për mallrat20.

Konsumimi i energjisë së përgjithshme të transportit hekurudhor që është në dispozicion nga Eurostat-i apo Statistikat Kombëtare, energjia balancon dhe është ndarë pastaj në mes udhëtarit dhe trafikut të mallrave në bazë të pjesëve të pasagjerëve dhe trafikut të mallrave përkatësisht në komunikacionin e përgjithshme në ngarkesën ton-km21.

Trafiku hekurudhor matë udhëtarët-km që është standard statistikor i transportit që mbulohet nga Eurostat dhe DG TREN në Librin Statistikor të Xhepit.

Ndryshimi i këtij treguesi me kalimin e kohës pasqyron dy kursime teknike të energjisë dhe një rritje në faktorin e ngarkesës mesatare të trenave. Zhvillimi i trenave me shpejtësi të lartë mund të kompensojnë këto kursime të energjisë, si shpejtësia e lartë rrit konsumin specifik të trenave. Nga ana tjetër trenat me shpejtësi të lartë tërheqin një pjesë të trafikut ajror, duke çuar në kursime të tjera të energjisë dhe jo llogaritur për këtu.

Treguesi i konsumit të energjisë së hekurudhës së pasagjerëve në goe për pasagjerët-km (P10) llogaritet me ekuacionin:

E RPa T RPa

dhe kursimet e energjisë me:

(

20

RPaE 2007EtRPa � RPaRPaT2007Tt ) * TtRPa

Një vlerë e parazgjedhur mund të përdoret si më poshtë: 1.7 gtkm për pasagjerët- km për pasagjerët dhe 2.5 gtkm për ton-km për mallra.

21 Në varësi të përkufizimit të statistikave të konsumimit të energjisë konsumimi i energjisë elektrike të metro dhe tramvajeve mund të përfshihen në transportin hekurudhor. Prandaj llogaritjen në bruto ton-km duhet të jetë në përputhje me mbulimin e konsumimit të energjisë. Idealist, do të ishte më mirë, në qoftë se informacioni është në dispozicion për të ndarë edhe konsumimin e trenave nga ai metro dhe tramvaje.

24

Page 26: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

ku:

RPaE 2007 , EtRPa = Konsumimi i energjisë së transportit hekurudhor të udhëtarëve në vitin 2007 dhe në vitin t RPaT2007 , Tt RPa = Totali hekurudhor i pasagjerëve të trafikut të pasagjerëve në km në 2007 dhe në vitin t.

Të dhënat për punën e Kroatëve janë:

� � �

Gjithsej konsumimi i energjisë në transportin hekurudhor në ktoe, Totali hekurudhor i pasagjerëve në transportin Mpkm, Totali hekurudhor i mallrave të transportit në Mtkm.

Për të gjitha vendet e tjera të dhënat janë :

� � � �

Totali hekurudhor për pasagjerët në transport në Mpkm, Totali hekurudhor i mallrave në transportin në Mtkm, Konsumimi i energjisë në transportin hekurudhor (pasagjerëve dhe mallrave) në GWh, Karburantet e lëngshme të konsumuar (naftë) të transportit hekurudhor (pasagjerëve dhe mallrave) në ktoe.

6.6. Konsumimi i energjisë së transportit hekurudhor të mallrave për ton-km (P11)

Konsumimi specifik i transportit hekurudhor të mallrave llogaritet si raport ndërmjet konsumimit të energjisë së trenave të mallrave dhe trafikut të mallrave, i matur në ton-km (tkm).

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin P11:

� �

Konsumimi i energjisë së transportit hekurudhor të mallrave, Trafiku hekurudhor i mallrave.

Përkufizimi dhe llogaritja e konsumimit të energjisë së transportit hekurudhor të mallrave është e ngjashme me atë për pasagjerë (shih treguesin P10). Trafiku hekurudhor i mallrave të matur në ton-km hyrjet e standardit statistikor të transportit të cilat mbulohen nga Eurostat-i dhe Libri Statistikor i Xhepit të DG ENER. Ndryshimi i këtij treguesi me kalimin e kohës pasqyron dy kursime teknike të energjisë dhe një rritje në faktorin e ngarkesës mesatare të trenave.

Treguesi i konsumimit të energjisë së transportit hekurudhor të mallrave në goe për ton-km (P11) llogaritet me:

E RFr T RFR

dhe kursimi i energjisë me ekuacionin:

(

ku:

RFrE 2007EtRFr � RFrRFRT2007Tt ) * TtRFr

25

Page 27: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

RFrE 2007 , EtRFr = Konsumimi i energjisë së mallrave të transportit hekurudhor në vitin 2007 dhe në vitin t RFrT2007 , Tt RFr = Trafiku i mallrave të përgjithshme hekurudhore në ton-km në 2007 dhe në vitin t.

Të gjitha të dhënat llogariten për treguesin në lidhje P11 apo llogariten nga të dhënat e punëve të mëparshme.

6.7. Pjesa e transportit publik të udhëtarëve në transportin tokësor (P12)

Njesia e energjisë së konsumuar e transportit publik të shprehur në goe / pkm është raporti në mes të konsumit të energjisë së transportit publik dhe trafikut të udhëtarëve me transportin publik të pasagjerëve- km. Konsumimi i energjisë nga mënyrat e transportit publik nuk është direkt në dispozicion nga bilanci i energjisë Eurostat, por është llogaritur bazuar në një ndarje të konsumimit të karburantit motorik sipas llojit të mjetit (shih tregues P8) dhe konsumimi i energjisë së transportit hekurudhor në mes udhëtarëve dhe hekurudhës (shih treguesin P10).

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin P12:

� � � �

Trafiku i përgjithshëm i pasagjereve, Trafiku i pasagjerëve me transportin publik, Njësia e energjisë së konsumuar e makinave, Njësia e energjisë së konsumuar e transportit publik.

Trafiku i përgjithshëm i transportit tokësor të udhëtarëve përfshin mënyrat e trafikut të mëposhtme: makinat, motoçikletat, autobusët, metrotë, tramvajet dhe trenat, të matura me pasagjerë-km. Trafiku i pasagjerëve me anë të transportit publik përfshihet në mënyrat e mëposhtme: autobus, metro, tramvaje dhe trena, të matura me pasagjerë-km. Njësia e energjisë së konsumuar të makinave në goe / pkm korrespondon me treguesin P8 (shih më lart).

Ndryshimet e këtij treguesi me kalimin e kohës pasqyron ndryshimin në pjesën e transportit publik në trafikun e përgjithshëm të pasagjerëve. Në shumicën e vendeve, pirja e tanishme është më tepër drejt një rënie të pjesës së transportit publik, që korrespondon me zero kursime nga zhvendosja e modelit.

Kursimet e energjisë së transportit publik në transportin e tërësishme të pasagjerëve (P12) llogaritet me:

( ku:

PTt � PT2007 ) * Tt Pa * (UEtCA � UEtPT )

PaPT2007 , PTt , = Pjesa e transportit publik në vitin 2007 dhe t = Tpublik / Tt Pa Tt Pa = Trafiku total i pasagjerëve në vitin t me pasagjerët-km PaTpublik = Trafikut të pasagjerëve me anë të transportit publik të pasagjerëve-km UEtCA = Njësia e energjisë së konsumimit të makinave në vitin t (goe / pkm)

UEtPT = Njësia e energjisë së konsumuar e transportit publik në vitin t (në goe / pkm).

Të dhënat për punën e Kroatëve janë:

� �

Trafiku i pasagjerëve në autobusët në Mpkm, Konsumimi i naftës në autobusë në ktoe,

26

Page 28: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

� Konsumimi i naftës në rrugët ujore në brendësi të transportit në ktoe.

Të dhënat për të gjitha vendet e tjera është trafiku i pasagjerëve në autobusët në Mpkm.

6.8. Pjesa e hekurudhave dhe rrugëve ujore në brendësi të transportit të mallrave (P13)

Njësia e energjisë së konsumuar e hekurudhës dhe transporti i ujit është raporti, i shprehur në goe / tkm, në mes të konsumimit të energjisë së hekurudhave dhe transportit në brendësi të ujit dhe të trafikut të mallrave nga hekurudha dhe transporti në brendësi të ujit në ton-km. Konsumi i energjisë së hekurudhave dhe në brendësi të ujit është në dispozicion nga bilanci i energjisë së Eurostat-it. Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesit P13:

� � � �

Trafiku i përgjithshëm i mallrave; Trafiku i mallrave me hekurudhë dhe transporti në brendësi të ujit; Njësia e energjisë së konsumuar të transportit rrugor të mallrave; Njësia e energjisë së konsumuar të hekurudhave dhe transportit në brendësi të ujit.

Trafiku i përgjithshëm i mallrave përfshin trafikun e mënyrave të mëposhtme: kamionë dhe automjete të lehta, trena dhe rrugë ujore, të gjitha të matura në ton-km. Trafiku i mallrave me anë të hekurudhës dhe në brendësi të ujit është hyrje në standardin statistikor të transportit të mbuluara nga Eurostat-i dhe DG ENER. Njësia e energjisë së konsumuar të kamionëve dhe automjeteve të lehta në goe / tkm korrespondon me treguesin P9.

Ndryshimet e këtij treguesi me kalimin e kohës pasqyron kursimet për shkak të një rritje të pjesës së transportit hekurudhor dhe ujit në komunikacionin e përgjithshme të mallrave. Sa i përket transportit të udhëtarëve, në shumicën e vendeve prirja e tanishme është më tepër drejt një ulje të peshës së këtyre dy llojeve, që i korrespondon zero kursime nga zhvendosja e modelit.

Kursimet e energjisë së transportit hekurudhor dhe mallrave në brendësi ujore llogaritet me ekuacionin:

(

ku:

FrFr RWt � RW2007 ) * Tt Fr * (UERVt � UERWt )

RWt , RW2007 = Pjesa e hekurudhore dhe transporti ujore i mallrave në vitin t dhe në vitin 2007 FrTRW = Trafiku i mallrave hekurudhor dhe në brendësi të ujërave Tt Fr = Trafiku i përgjithshëm i mallrave (hekurudhor, rrugor, ujore) në vitin t FrUERV t = Njësia e energjisë së konsumimit të mallrave të transportit të mjeteve rrugore (kamionët dhe automjete të lehta) në vitit t FrUERW t = Njësia e energjisë së konsumimit të hekurudhave dhe rrugëve ujore në brendësi të transportit të mallrave në vitin t.

Të dhënat për të gjitha vendet janë:

� �

Trafiku i mallrave të rrugëve në brendësi ujore në Mtkm, Trafikut të mallrave të transportit rrugor në Mtkm.

27

Page 29: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

6.9. Konsumimi i energjisë së automjeteve rrugore në ekuivalentin e makinave (M5)

Treguesi M5 zëvendëson treguesin P8 dhe P9 nëse ata nuk mund të llogariten për shkak të mungesës së të dhënave për ndarjen e konsumimit të energjisë së transportit rrugor sipas llojit të mjetit.

Treguesi i M5 ka të bëjë me konsumimin e përgjithshëm të transportit rrugor në një magazinë imagjinare të të gjitha mjeteve rrugore, i matur në kushtet e një numrit të makinave ekuivalente. Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin M5:

� � �

Gjithsej konsumimi i energjisë së transportit rrugor; Materiali i mjeteve rrugore sipas llojit; Koeficientet reflektojnë në ndryshimin mesatar vjetor konsumuar në mes secilit lloji të automjetit dhe makinës.

Konsumimi i energjisë së përgjithshme të transportit rrugor është në dispozicion nga Eurostat-i i bilancit të energjisë. Për disa vende, dallimi mund të bëhet në mes të konsumimit të mjeteve të brendshme, me përjashtim të konsumimit të karburantit të automjeteve të huaja ("transporti i brendshëm rrugor"), dhe konsumimi i përgjithshëm (nga bilanci i energjisë). Kursimet e energjisë mund të llogariten vetëm mbi bazën e këtij konsumimi të brendshëm, me kusht që vlerësimet e duhura të konsumimit të automjeteve të huaja të ekzistojnë.

Materialet e mjeteve rrugore sipas llojit (makina, kamionë, automjete të lehta, autobusë, motoçikletë) janë në dispozicion nga statistikat kombëtare, Eurostat-i ose Libri i Statistikor i Xhepit DG ENER. Koeficientet e konvertimit të çdo lloji të automjeteve në drejtim të makinave ekuivalente reflektojnë në ndryshimin e konsumimit mesatar vjetor mes makinës dhe llojit ACH të mjetit tjetër. Nëse, për shembull, një autobus konsumon mesatarisht 15 toe/vit dhe një makinë 1 toe / vit, një autobus është i barabartë me 15 ekuivalente të makinave. Këto koeficienti mund të rrjedhin nga anketat (apo vlerësimet) të konsumimeve në udhëtimin në distancë dhe specifike (l/100km) për vitet e përzgjedhura, ato gjithashtu mund të përshtaten nga vendet të ngjashme në drejtim të karakteristikave të automjeteve dhe modeleve të përdorimit. Vlerat e mundshme për të përdorur janë të shënuara më poshtë:

� � �

1 kamion dhe automjeteve të lehta = 4 makina ekuivalente, 1 autobus = 15 ekuivalente makinë, dhe 1 motor = 0.15 ekuivalent makinë

Ndryshimi i këtij treguesi me kalimin e kohës pasqyron lloje të ndryshme të kursimeve: kursimet teknike (rritjen e efikasitetit të energjisë së automjeteve), kursimet e lidhur me sjelljet e vozitjes (mbledhja e makinave) dhe reduktimi në udhëtimin në distancë nga automjetet. Treguesi i konsumimit të energjisë së mjeteve rrugore në makinë ekuivalent (M5) llogaritet me ekuacionin:

E RV S RV

dhe kursimet e energjisë me ekuacionin

CAeq

(

ku:

RVE 2007 RVS 2007 CAeq � EtRV

S tRV CAeq ) * S RVt CAeq

28

Page 30: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

RVE2007 , EtRV = Konsumimi i energjisë së automjeteve rrugore (makina, kamionë dhe automjete të lehta, motoçikleta, autobusëve) në vitin 2007 dhe në vitin t RVS 2007 , S tRV CAeq CAeq

= Materialet e mjeteve rrugore në kundërvlerë me makinë në vitin 2007 dhe në vitin t.

Të dhënat nga Kroatët janë:

� �

Konsumimi i energjisë nga automjetet rrugore (makina, automjete të lehta, kamionë, motoçikleta, autobusëve) në ktoe, Materialet e autobusëve në mijëra, Materialet e motoçikletave në mijëra.

Të dhënat për të gjitha vendet e tjera është vetëm stoku i autobusëve dhe motoçikletave.

6.10. Konsumimi i energjisë së transportit hekurudhor për bruto ton-km (M6)

Konsumimi i energjisë së transportit hekurudhor në goe për bruto ton-km llogaritet si raport në mes të konsumimit të energjisë së transportit hekurudhor dhe të trafikut të përgjithshëm, i matur në ton bruto22.

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin M6:

� � �

Konsumimi i energjisë së transportit hekurudhor; Pasagjerët e trafikut hekurudhor; Trafiku i mallrave me anë të hekurudhës.

Konsumimi i energjisë së transportit hekurudhor është në dispozicion nga statistikat zyrtare të bilancit të energjisë. Pasagjerët e trafikut hekurudhor të matur në udhëtarë-km dhe trafikut të mallrave me hekurudhë në ton- km janë statistikat e zakonshme të transportit që i mbulon Eurostat-i dhe DG ENER në Libër Statistikor të Xhepit.

Ndryshimi i këtij treguesi me kalimin e kohës pasqyron kursimet e përgjithshme që vijnë nga efikasiteti energjetik i përmirësuar të trenave dhe rritja e faktorëve të ngarkesës.

Tregues i konsumit të energjisë të transportit hekurudhor në koe për bruto ton-km (M6) llogaritet me ekuacionin:

ER TR

dhe kursimet e energjisë me ekuacionin:

( RE 2007 EtR � RRT2007Tt ) * TtR

Trafiku në bruto ton-km, është njësia e zakonshme e matjes së trafikut të përgjithshëm të mallrave dhe pasagjerëve në ton-km, duke përfshirë edhe peshën e lokomotivave dhe vagonëve. Ajo është përdorur për pasagjerët agregate dhe trafikut të mallrave. Konsumimi i energjisë është caktuar zakonisht në mes udhëtarit dhe trafikut të mallrave në bazë të pjesës së pasagjerëve dhe mallrave trafikut në trafikun e përgjithshëm në gtkm.

22

29

Page 31: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

ku: RE2007 , EtR = Konsumi i energjisë së transportit hekurudhor në vitin 2007 dhe në vitin t RT2007 , Tt R = Trafiku i përgjithshëm hekurudhor në ton-km bruto në vitin 2007 dhe në vitin t.

Trafiku hekurudhor i përgjithshëm bruto në ton-km llogaritet me konvertimin e trafikut të udhëtarëve dhe mallrave në të njëjtën njësi, në bruto ton-km tërhequr (gtkh), duke reflektuar peshën totale që lëviz, duke përfshirë edhe peshën e lokomotivave dhe vagonëve. Për këtë qëllim, një koeficient është përdorur për të shprehur peshën mesatare bruto për pasagjer dhe ton të mallrave23 dhe kjo vlerë është e njëjta për të gjitha vendet.

Të gjitha të dhënat e nevojshme për llogaritjen e treguesit M6 janë të lidhura ose llogaritur nga të dhënat në punë të mëparshme.

6.11. Konsumimi i energjisë së rrugëve ujore në brendësi të transportit për ton-km(M7)

Konsumimi i energjisë së transportit në brendësi të rrugëve ujore në koe për ton-km të llogaritet si raport në mes të konsumimit të energjisë së rrugëve ujore në brendësi transportit dhe trafikut rrugorë ujorë në brendësi, i matur në ton-km.

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin M7:

� �

Konsumimi i energjisë së transportit në brendësi ujore; Trafiku i mallrave nga rrugët ujore në brendësi.

Konsumimi i energjisë së transportit në brendësi ujore është aktualisht në dispozicion nga statistikat zyrtare të bilancit të energjisë (p.sh. Eurostat-i). Trafiku rrugëve ujore në brendësi të matur në ton-km është një standard statistikat i transportit të mbuluara nga Eurostat-i dhe DG ENER në Librin Statistikor të Xhepit .

Në vendet në të cilin komunikacioni i udhëtarëve nga rrugët ujore në brendësi është i rëndësishëm, trafiku i pasagjerëve mund të konvertohet në drejtim të pasagjerëve-km, në të njëjtën mënyrë si për hekurudhë (shih treguesin M6).

Ndryshimi i këtij treguesi me kalimin e kohës pasqyron efikasitetin e përmirësuar të energjisë së anijeve dhe rritjen e faktorëve të ngarkesës.

Tregues i konsumimit të energjisë së rrugëve ujore në brendësi të transportit në koe për ton-km (M7) llogaritet me ekuacionin:

EW TW

dhe kursimet e energjisë me ekuacionin:

Vlerat e parazgjedhur mund të përdoren si më poshtë: 1.7 gtkm për pasagjerëve-km për pasagjerët dhe 2.5 gtkm për ton-km për mallra. 23

30

Page 32: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

(

ku:

WE 2007 EtW � WWT2007Tt ) * TtW

WE2007 , E tW = Konsumimi i energjisë të rrugëve ujore në brendësi të transportit në vitin 2007 dhe në vitin t WT2007 , TtW = Gjithsej në brendësi ujore trafiku në ton-km në 2007 dhe në vitin t.

Të gjitha të dhënat e nevojshme për llogaritjen treguesit M6 janë të lidhura ose llogaritur nga të dhënat me punë të mëparshme.

6.12. Llogaritja e kursimit të energjisë për transport

Kursimet e përgjithshme përfundimtare të energjisë të arritura në sektorin e transportit duhet të llogaritet nga shuma e kursimeve të energjisë nga mënyra e transportit dhe e kursimeve të energjisë për shkak të zhvendosjes së modelit (D).

Kursimet e energjisë janë shuma e:

A. Transporti rrugor, B. Transportit hekurudhor dhe C. Brendësia ujore.

Kursimet në brendësi të përgjithshme të energjisë në transport janë të barabartë me shumën A + B + C + D.

A. Kursimet e energjisë për mënyrat e transportit rrugor (a) mund të llogariten në dy mënyra në varësi të të dhënave në dispozicion:

a. si shuma e kursimeve të energjisë për makina dhe kamionë dhe automjete të lehta llogariten nga treguesit e preferuar të efikasiteti së energjisë P8 (ose A1 për P8) dhe P9 (ose A2 për P9); si energjia e llogaritur nga efikasiteti i energjisë së treguesit M5 minimale. b.

B. Kursimet e energjisë për transportin hekurudhor (b) mund të llogaritet në dy mënyra në varësi të të dhënave në dispozicion:

c. si shuma e kursimeve të energjisë hekurudhor të udhëtarëve dhe transportin hekurudhor të transportit të mallrave të llogaritura nga treguesi P10 të efikasitetit të energjisë dhe të preferuar P11; si energjia e llogaritur nga treguesit të efikasitetit të energjisë minimale M6. d.

C. Kursimet e energjisë për rrugëve ujore në brendësi (c) mund të llogaritet me treguesin M7.

Qasja e parë (a) + (c) është më i saktë si është e afërt për kursimin e energjisë nga një pikëpamje teknike. Qasje (b) + (d) do të nënvlerësojnë kursimet. Në të vërtetë, ata do të përmbajnë efektin e faktorëve, të cilat nuk janë të lidhura me energjinë efikasitet24.

D. Kursimet e energjisë nga ndryshimi modalit janë të barabartë me shumën e kursimeve të llogaritura me treguesit P12 dhe P13.

24 Të gjitha 4 kombinime janë të mundshme: a + b, a + c, b + c, b + d

31

Page 33: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

7. Industria

Nëse nuk ka të dhëna të futura në lidhje me konsumimin e energjisë së vlerësuar dhe vlerës së shtuar për indeksin industrial në nën-sektorë, atëherë, treguesi i konsumimit të energjisë totale për njësi të prodhimit (indeksit të prodhimit) në P14 dhe konsumimit të përgjithshëm të energjisë për vlerën e shtuar llogaritet në M8. Kjo llogaritje nuk është mjaft e saktë, sepse konsumimi i energjisë totale të industrisë në metodologjinë e KE-së përfshin konsumimin e energjisë në C25 (Minierave dhe Gurorëve), D (Prodhim Industrial) dhe F (Ndërtimi), ndërsa burimet e të dhënave për vlerën e shtuar që përfshijnë kategoritë C, D dhe F por edhe kategorinë E (Rryma, gazi dhe furnizimit me ujë). Gjithashtu, vlerat për indeksin e prodhimit të përgjithshëm përfshin vetëm kategoritë C, D dhe E (pa kategorinë F), shih Shtojcën për listën ISIC25:

C (Minierat)

Energjia e përgjithshme

Vlera e shtuar

Indeksi i prodhimit

x x x

D (Prodhimi Industrial)

x x x

E (Rryma, gazi&furnizimi me ujë)

x x

F (Ndërtim)

x x

Burimi i të dhënave për vlerën e shtuar dhe indeksin e prodhimit është UNECE Ndarja e të Dhënave Statistikore26, hartuar nga burimte kombëtare dhe ndërkombëtare (CIS, EUROSTAT, FMN, OECD).

Për shkak të këtyre fakteve, llogaritja e vetme korrekte e treguesve të efikasitetit të energjisë në industri është vlerat e tyre në nën-sektorë, në lidhje reciproke midis energjisë dhe vlerës së shtuar / indeksin e prodhimit në secilin nën-sektor. Llogaritjet përdorin vlerën totale të energjisë dhe vlerën e shtuar / indeksin e prodhimit ku shërbejnë si vlera të përafërta.

Treguesit e efikasitetit të energjisë për sektorin e industrisë mbulojnë konsumimin final energjetik në të gjithë nën-sektorët industrial që hyjnë brenda fushëveprimit të Direktivës 2006/32/EC. Bujqësia mund të përfshihet si një nën-sektor.

Në raportimin e tyre tek Komisioni, Shtetet Anëtare duhet të japin informacione shtesë për metodën e përdorur për të përjashtuar kursimin e energjisë nga ndërmarrjet e përfshira në kategoritë e veprimtarive të renditura në Shtojcën I të Direktivës 2003/87/EC. Metoda e propozuar është për të korrigjuar kursimet e arritura në secilin nën-sektor industriale me pjesën e konsumimit të energjisë së nën-sektorit industrial përkatës ku bie nën fushëveprimin e Direktivës 2003/87/EC në vitin përkatëse (K Faktori tek treguesit P14 dhe M8) .

7.1. Konsumimi i energjisë nga nën-sektorët industriale për njësi të prodhimit (P14)

Konsumimi i energjisë për njësi të prodhimit industrial të nën-sektorit është përcaktuar si raporti në mes të konsumimit përfundimtar të energjisë në nën-sektorët dhe indekset i prodhimit të nën-sektorit.

25 Klasifikimi ISIC (Internacional Klasifikimi Standard Industrial të Gjitha Aktiviteteve Ekonomike) http://w3.unece.org/pxweb/database/STAT/20-ME/2-MENA/?lang=1 26

32

Page 34: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin P14:

� � �

Konsumimi final i energjisë të nën- sektorit; Indeksi i prodhimi të nën-sektorit; Pjesa e konsumimit të energjisë të nën-sektorët industrial, ku,bie nën fushëveprimin e Direktiva 2006/32/EC.

Konsumimi final i energjisë nga nën-sektori industrial është në dispozicion nga Eurostat-i për 13 nën-sektorët që korrespondojnë në nivelin në 2 shifra e klasifikimit NACE si më poshtë (shih Shtojcën e klasifikimit ISIC):

� � � � � � � � � � � � �

minierave jo-energjike (NACE 13-14), ushqim, pije, duhan (NACE 15-16), tekstile, veshje, lëkure (NACE 17-19), industria e drurit (NACE 20), letër, pulpë dhe printim (NACE 21-22), kimike (NACE 24), mineralet jo-metalike (NACE 26), siç është çimento (NACE 26,51), hekuri dhe çeliku (27.1), me ngjyra (27.2), produktet e makinerisë dhe metalike (NACE 28-32), nga të cilat metale të fabrikuara (NACE 28), pajisjet e transportit (NACE 34-35), prodhimet e tjera (NACE 25 33 36 37), nga të cilat goma dhe plastika (NACE 25), ndërtimi (NACE 45

Indeksi i prodhimit industrial nga nën-sektorët janë treguesit më të zakonshëm të përdorura për të matur prodhimin industriale 27, zakonisht është i matur në lidhje me një vit bazë (p.sh. indeksi bazë 100 në vitin 2000). Ajo është mbuluar mirë nga Eurostat-i dhe statistikat kombëtare. Pjesa e konsumimit të energjisë së nën-sektorit industrial bie nën fushëveprimi i Direktivës 2006/32/EC, ku, korrespondon me pjesën e konsumimit që nuk është mbuluar nga Skema e Emetimeve Tregtare. Ky mund të jetë i bazuar në të dhëna e mbledhura nga përgatitjet e Zhvendosjes së Planeve Kombëtare dhe mbajtja konstante gjatë periudhës 2008-2016, nëse viti tjetër është në dispozicion. Nëse të dhënat vjetore janë në dispozicion, kjo pjesë duhet të azhurnoj një herë në vit.

Kursimet e energjisë llogariten nga ndryshimi i konsumimit të energjisë në lidhje me një indeks të prodhimit që paraqet kursimet teknike, por mund të përfshijë edhe disa degë, efekti i ndryshimeve jo-strukturale në përzierjen e prodhimit, sidomos në industrinë kimike, efekti i një zhvendosje nga kimiket e rënda ndaj kimikeve të lehta (p.sh. kozmetike, farmaceutike).

Ngrohje të kombinuar dhe fuqi (Bashkëprodhim) është një nga masat kryesore që konsiderohen në industrinë për të marrë kursimet e energjisë. Për shkak të mënyrës statistikore përfundimtare të energjisë janë bërë nga organizatat ndërkombëtare, një rritje në penetrimin e bashkëprodhimit, ku, do të rezultojë në kursimet e karburantit në nivelin e çdo degë industriale; kursimet që rezultojnë janë duke përfshirë tashmë në kursimin e energjisë llogaritura nga variacionit të konsumit të energjisë specifikat me degët industriale. Kontributi i tyre mund të llogaritet nga variacioni në penetrimin e tregut të bashkëprodhimit, d.m.th. duke përdorur një tregues të difuzionit të tregut, por nuk duhet të shtohet nga dega kursimet.

Indeksi i prodhimit i matur në një nivel shumë të detajuar (4 deri në 5 shifra) mbi bazën e prodhimit fizik në njësi të ndryshme (p.sh. numri i litrave të qumështit të përpunuara, në ton të mishit të prodhuara për industrinë ushqimore). Për të marrë indeksin e prodhimit të një dege të dy shifrave (psh ushqimi), indeksi i detajuar janë të mbledhur në bazë të peshës së çdo nën-dege në vlerën e shtuar të degës në vitin bazë (2000).

27

33

Page 35: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

Treguesi i konsumimit të energjisë industriale të nën-sektorëve për njësi të prodhimit (P14) llogaritet me ekuacionin:

EI IPI I X

X

dhe kursimet e energjisë me ekuacionin:

I E 2007EtI�X IPI I XIPI tI2007

X X IX * IPI tI X * K 2007 ) ku:

IE2007 , E tI = Konsumimi i energjisë të nën-sektorit industrial prej x në vitin 2007 dhe në vitin t

IK 2007 = Pjesa e konsumimit të energjisë së nën-sektorit industrial x bie nën fushëveprimin e Direktivës X X X

2006/32/EC në 2007 IIPI 2007 , IPI tI = Indeksi i prodhimit industrial të nën-sektorit industrial x në vitin 2007 dhe në vitin t X X

Të dhënat për treguesin e efikasitetit të energjisë P14 janë:

Konsumimi i energjisë në sektorin nën-industrial (për të gjitha vendet, përveç Kroacisë ku të dhënat janë në

TJ),

Indeksi i prodhimit industrial në nën-sektor

Nëse nuk ka të dhëna për nën-sektorin, treguesit shtesë - konsumimi i përgjithshëm në industrinë e energjisë për njësinë e prodhimit është vendosur, raportuar midis konsumimit total përfundimtar të energjisë dhe indeksi i përgjithshëm i prodhimit në industri..

Pjesa e konsumimit të energjisë së nën-sektorit industrial bie nën fushëveprimin e Direktivës 2006/32/EC korrespondon me pjesën e konsumimit që nuk është mbuluar nga Skemë e Emetimit të Tregtisë (ETS). Ajo mund të jetë i bazuar në të dhëna të mbledhura prej përgatitjeve nga Zhvendosja e Planeve Kombëtare dhe mbajtja konstante gjatë periudhës 2008-2016, nëse nuk ka vite tjera në dispozicion. Nëse të dhënat vjetore janë në dispozicion, kjo pjesë duhet të azhurnohet një herë në vit.

7.2. Konsumimi i energjisë industriale të nën-sektorëve në vlerën e shtuar (M8)

Treguesi M8 është përcaktuar si raport ndërmjet konsumimit përfundimtar të energjisë në nën-sektorët të vlerës së shtuar të nën-sektorit. Nën-sektori i mbuluar në vlerësimin e kursimit të energjisë duhet të mos përfshihet, në përputhje me Direktivën 2006/32/EC, të fushëveprimi të Skemës së Emetimit të Tregtisë. Shiko metodën e propozuar të korrigjuar në 5.1.

Informacioni i mëposhtëm është i nevojshëm për të llogaritur treguesin M8:

� � �

Konsumimi final i energjisë të nën-sektorit (shih treguesin P12); Vlera e shtuar në termat reale të nën-sektorit (kurset e këmbimit); Pjesa e konsumit të energjisë të nën-sektorit në nën-industrial bie nën fushëveprimin e Direktiva 2006/32/EC (shih treguesin P12 për detaje mbi K faktor).

34

Page 36: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

Vlera e shtuar në terma reale, nga nën-sektori është treguesi më të zakonshme të përdorura për të matur prodhimin industrial në vlerë monetare (Euro). Ajo është mbuluar mirë nga Eurostat dhe statistikat kombëtare.

Kursimet e llogaritura nga variacioni i konsumit të energjisë për njësi të vlerës së shtuar që kap kursimet teknike, por edhe ndikimin e faktorëve jo teknike që nuk janë të lidhura me masat efikas të energjisë (p.sh. ndryshimi në fitim, në përzierje të produktit dhe cilësisë). Kjo është arsyeja pse treguesi P14 duhet të jetë i preferuar.

Treguesi i konsumimit të energjisë industriale të nën-sektorit të vlerësuar të shtuar (M8) llogaritet me ekuacionin:

E Ix VA Ix

dhe kursimet e energjisë së ekuacionit:

Ix E2007EtIx Ix Ix � Ix � VAtIx � K 2007 VA 2007 VAt

ku:

IE2007 , E tI = Konsumimi i energjisë të nën-sektorit industrial x në vitin 2007 dhe në vitin t IK 2007 = Pjesa e konsumimit të energjisë së nën-sektorit industrial x bie nën fushëveprimin e Direktivës X

X X

2006/32/EC në 2007 IVA2007 , VAtI = Vlera e shtuar në termet realë të nën-sektorit industrial x në vitin 2007 dhe në vitin t. X X

Nëse nuk ka të dhëna për nën-sektorët, treguesit shtesë - konsumimi i përgjithshëm në industrinë e energjisë për njësi të vlerës së shtuar është vendosur, që është raporti midis konsumimit total përfundimtar të energjisë dhe vlera totale e shtuar në industri.

8. Llogaritja e kursimeve ESD

Puna e fundit në metodologji është për llogaritjen e kursimeve ESD, për çdo sektor - amvisëri, shërbime, transport dhe industri. Për secilin sektor, lista e kursimeve ESD dhe lista e treguesve janë paraqitur (me treguesit P14 dhe M8 shtesë në industri). Në fund të fletës, kursimet totale të energjisë janë paraqitur. Kjo është shuma e kursimeve të energjisë së amvisëri, shërbimet e transportit dhe të industrisë. Dy llojet e kursimeve të energjisë në çdo sektor ekziston:

Totali 1 me treguesit Minimal (M),

Totali 2 me treguesit e parapëlqyer (P),

Kursimi shtesë të llogaritura me Alternativen / Shtesën të Treguesit (A) (vetëm për Sektorin e Industrisë).

Hapat e rekomanduar gjatë llogaritjes së kursimeve ESD janë:

35

Page 37: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

1) Të dhënat në çdo pune (treguesit) për çdo sektor,

2) Kontrolli i rezultateve (treguesit) në llogaritjen e punë ESD për çdo sektor, krahasoj këtë rezultat me vlerat e Kroacisë,

3) Kontrolli i Kursimeve Totali të Energjisë - shuma e kursimeve në çdo sektor:

� Nëse nuk ka të dhëna për treguesin e preferuar (P) në çdo sektor, llogaritja e treguesit nuk mund të jetë e mundur, kështu që e shtojmë treguesin Minimal (M) në Kursimin e Energjisë Totale,

Nëse nuk ka të dhëna për nën-sektorit industrial (konsumi i energjisë, indeksi i prodhimit, vlera e shtuar), shtojmë Alternativat / Shtesat e treguesve (A) në Kursimin e Energjisë Totale,

Nëse NEEAP plani i 1-rë ekziston për vend të veçantë, kontrolloni vlerën e kursimeve të energjisë nga ky dokument me Kursimit e Energjisë Totale të llogaritura me këtë metodologji.

Vëmendje të veçantë duhet kushtuar llogaritjeve të faktorit K në industrinë që përfaqëson pjesën e konsumimit të energjisë së nën-sektori industrial që bie nën fushëveprimin e Direktivës 2006/32/EC (kjo është e rëndësishme vetëm për Kroacinë dhe Maqedoninë, pasi këto vende janë pjesë e skemës ETS). Vlerat për faktorin K janë llogaritur nga konsumimi energjetik i detajuar për çdo nën-sektor industrial.

9. ISIC

ISIC Rev.3.1 (Klasifikimi Standard Ndërkombëtar i të Gjitha Aktiviteteve Ekonomike Rev.3.1)

A - Bujqësia, gjuetia dhe pylltaria B - Peshkimi C - Miniera dhe gurorët D - Prodhimi industrial E - Rryma, gazi dhe furnizimit me ujë F - Ndërtim G - Tregtia me shumicë dhe pakicë, riparimi i automjeteve, motoçikletave dhe personale dhe artikuj shtëpiakë H - Hotelet dhe restorantet I - Transporti, magazinimi dhe komunikimet J - Ndërmjetësimi financiar K - Pasuritë e patundshme, dhënia me qira dhe aktivitetet e biznesit L - Administrata publike dhe mbrojtja; detyrueshëm sigurimi social M - Arsimi N - Shëndeti dhe puna sociale O - Komunitetet tjera, sociale dhe aktivitetet personale të shërbimit P - Aktivitetet e amvisërive private si punëdhënës dhe aktivitetet pa dallim të prodhimit të amvisërive Q - Organizatat eksterritorial dhe organet

36

Page 38: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

ISIC Rev.3.1 (Klasifikimi Standard Ndërkombëtar i të Gjitha Aktiviteteve Ekonomike Rev.3.1)

A - Bujqësia, gjuetia dhe pylltaria 01- Aktivitetet e Bujqësisë, gjuetisë dhe të ngjashme shërbimit 02- Pylltarisë, prerjet dhe aktivitetet e lidhura me shërbimin

B - Peshkimi 05 - Peshkimi, aquakulturë dhe aktivitetet e shërbimeve të rastit të peshkimit

C - Miniera dhe gurore 10 - Nxjerrja e qymyrit dhe i linjitit; nxjerrja e torfe

11 - Nxjerrja e naftës bruto dhe gazit natyror; aktivitetet e shërbimeve të rastit të naftës dhe nxjerrjen e gazit, me përjashtim të anketimit

12 - Miniera e uraniumit dhe xeherorëve torium

13 - Nxjerrja e mineraleve metalike

14 - Minierave të tjera dhe gurore

D - Prodhim 15 - Prodhimi i produkteve ushqimore dhe pijeve

16 - Prodhimin e produkteve të duhanit

17 - Prodhimi i tekstileve

18 - Prodhimi i veshjeve, veshje dhe ngjyrosje e leshit

19 - Rrezitje dhe salcë prej lëkure; prodhimin e bagazhit, çantë dore, takëme kuajsh, parzmore dhe këpucë

20 - Prodhimi i drurit dhe prodhimeve të drurit dhe tape, me përjashtim të mobileve; prodhimin e artikujve të kashtës dhe materialet tharëse

21 - Prodhimi dhe produkte e i letrës

22 – Printimi/shtypja dhe riprodhimi i medieve të regjistruara

23 - Prodhimi i koksit, produktet e rafinuara të naftës dhe karburantit bërthamor

24 – Prodhimeve kimike dhe produkteve kimike

25 - Prodhimi i gomës dhe produkte plastike

37

Page 39: PËRGATITJA E METODOLOGJISË PËR M&V RRETH  · PDF fileKonsumi i energjisë për ngrohje përfaqëson konsumin e energjisë totale të amvisërive për ngrohje të hapësir

26 - Prodhimi jo-metalike të produkteve minerale të tjera

27 - Prodhimi i metaleve bazë

28 - Prodhimi i produkteve metalike të fabrikuara, me përjashtim të makinerive dhe pajisjeve 29 - Prodhimi i makinerive dhe pajisjeve NEC 30 - Prodhimi i zyrave të kontabilitetit dhe informatikës makinave 31 - Prodhimi i makinave elektrike dhe aparatit NEC 32 - Prodhimi i radio televizioneve dhe pajisjet dhe aparatet e komunikimit 33 - Prodhimet mjekësore, saktësi dhe instrumente optike, or ë dore dhe orë muri 34 – Prodhimi i automjeteve, rimorkiove dhe gjysmë-rimorkio 35 - Prodhimi i pajisjeve të tjera të transportit 36 - Prodhimi i mobileve, prodhimit n.e.c. 37 – Riciklimit

E - Rryma, gazi dhe furnizimet me ujë 40 - Rryma, gazi, avulli dhe furnizimi me ujë të nxehtë 41 - Mbledhja, pastrimi dhe shpërndarja e ujit

F - Ndërtimi 45 - Ndërtimi

G - Tregtia me shumicë dhe pakicë, riparimi i automjeteve, motoçikletave dhe artikujve personale dhe shtëpiake

10. Referencat

1. Llogaritja e kursimit të energjisë me treguesit e efikasitetit të energjisë për ESD, Enerdata, Janar 2011

2. Enerdata Rekomandimet mbi Matjet dhe Verifikimet e metodave në kuadrin e Direktivës 2006/32/EC mbi efikasitetin e energjisë në fund të përdorimit dhe të shërbimeve të energjisë, Komisioni Evropian, Drejtoria – e Përgjithshme për Energji, Drejtoria C - burime të reja dhe të ripërtërishme të energjisë, efikasitetin e energjisë dhe inovacione, C.4 - Efikasitetin e Energjisë, 2010

38