PREVENTIVNI STOMATOLO[KI...
Transcript of PREVENTIVNI STOMATOLO[KI...
![Page 1: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/1.jpg)
KLINIKA ZA DETSKA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA
STOMATOLO[KI FAKULTET
Prof. d-r Ana Sotirovska-Ivkovska
PREVENTIVNI
STOMATOLO[KI
PROGRAMI
![Page 2: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/2.jpg)
![Page 3: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/3.jpg)
Здравје
Дефиниција според СЗО: Состојба
на потполна физичка, ментална и
социјална благосостојба, а не само
отсуство на болест и
онеспособеност
![Page 4: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/4.jpg)
Орално здравје
![Page 5: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/5.jpg)
Што е забен кариес?
Заболување на
забите
предизвикано
од шеќери и
бактерии.
Information for this section taken from the following source: The
American Dental Association; www.ADA.org
![Page 6: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/6.jpg)
Што е плак?
Леплива супстанца
изградена од
бактерии и храна
која адхерира на
забите.
![Page 7: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/7.jpg)
Кога бактериите ќе дојдат во контакт со
храна која е богата со шеќери, плакот
создава киселини кои се лепат на забите.
![Page 8: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/8.jpg)
Може ли плакот да се
отстрани?
Да, со добра орална хигиена која
вклучува:
• Четкање на забите најмалку два пати на ден за да
се отстрани плакот од површината на забите.
• Секојдневна употреба на дентален конец за да се
отстрани плакот помеѓу забите.
• Испирање со водички за уста.
![Page 9: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/9.jpg)
Што е кавитет?
Кавитет е дефект во
забот кој е предизвикан
со киселина која го
разјадува забот.
![Page 10: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/10.jpg)
Кои се најдобрите начини
за да се одржат забите и
гингивата здрави?
• Правилна исхрана
• Стоматолошки прегледи
• Правилно миење заби
• Правина употреба на конец
![Page 11: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/11.jpg)
• Кавитети
• Ендодонтски
третман и
губиток на забот
• Протези
• Мостови
Што се случува ако не се
грижите за забите?
![Page 12: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/12.jpg)
Стоматолошки преглед:
Примарна Превенција
Посети го
твојот
стоматолог
најмалку
два пати
годишно.
![Page 13: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/13.jpg)
PRЕВЕНТИВНА STOMATOLOГИЈАДефиниција
PРЕТСТАВУВА НАУКА И ВЕШТИНА ЗА ПРЕВЕНИРАЊЕ НАЗАБОЛУВАЊАТА ВО УСТАТА И НА ЗАБИТЕ,
ОБЕЗБЕДУВАЈЌИ ДОЛГОТРАЈНО ОРАЛНО ЗДРАВЈЕ ИУНАПРЕДУВАЊЕ НА КВАЛИТЕТОТ НА ЖИВОТОТСО ОРГАНИЗИРАНИ НАПОРИ НА ОПШЕСТВОТО
![Page 14: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/14.jpg)
PROGRAMSKA STOMATOLO[KA
ZA[TITA
PROGRAMSKATA STOMATOLO[KA ZA[TITA
PRETSTAVUVA PRIMENA NA ORGANIZIRANI NAPORI
NA OP[TESTVOTO ZA DA SE UNAPREDI ORALNOTO
ZDRAVJE NA NASELENIETO
![Page 15: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/15.jpg)
PROGRAMSKA STOMATOLO[KA
ZA[TITA
OSNOVNI KRITERIUMI:
Da e prakti~na
Prifatliva
Relativno eftina
Lesna i sigurna za izveduvawe
Karisot i parodontopatijata - glavni zaboluvawa, seu{te
so visoka prevalenca, tie ne mo`at da se stavat pod
kontrola samo so le~ewe, no mo`at mnogu efikasno da se
spre~at
![Page 16: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/16.jpg)
PROGRAMSKA STOMATOLO[KA
ZA[TITA
Zdravstvenata politika pretstavuvakoncenzus od idei koi se osnova za donesuvawena preventiven program
Toa e dinami~en slo`en proces so kojdr`avnite organi gi odreduvaat nasokite nadeluvawe, se so cel na najdobar i najbrz na~inda se ovozmo`i unapreduvawe na oralnotozdravje na naselenieto
![Page 17: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/17.jpg)
KLASIFIKACIJA NA PREVENTIVNI
PROGRAMI
Spored stepen na opfatenost
Vid na zaboluvawe
Stepen na prevencija
![Page 18: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/18.jpg)
Generalno ima dve mo`nosti za kreirawe nazdravstvenata politika:
- Individualni-redukcija na pojava naspecifi~ni zaboluvawa vo odredenipopulacioni grupi (strategija zavisokorizi~ni populacioni grupi)
- Masovni -unapreduvawe na op{toto zdravje sopomo{ na faktori koi vlijaat pozitivno nazdravjeto vo celata populacija i vo grupite sovisok rizik (populaciona strategija)
ZDRAVSTVENA POLITIKA VO
OBEZBEDUVAWE NA ORALNOTO ZDRAVJE
![Page 19: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/19.jpg)
TRADICIONALNI PREVENTIVNI
STOMATOLO[KI PROGRAMI
Tradicionalni stomatolo{ki programi zaobezbeduvawe na zdravjeto na ustata i zabitese naso~eni kon specifi~ni populacionipodgrupi ili grupi na zaboluvawa
Naj~esti tradicionalni programi se:
- program na stomatolo{ko zdravstveno vospituvawe
- program na prevencija na bolesti na ustata i zabite
- program za prevencija na karies vo ranoto detstvo
![Page 20: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/20.jpg)
TRADICIONALNI PREVENTIVNI
STOMATOLO[KI PROGRAMI
Naj~esti tradicionalni programi se:
- program za edukacija na trudnici i mladi majki
- program za prevencija na karies so fluoridi
- program za prevencija i rana dijagnoza na oralniotkarcinom
- program za prevencija i terapija na bolesti na ustatai zabite kaj osobi poпre~eni vo psihofizi~kiotrazvoj
- program za prevencija na povredi na zabi kaj u~enicikoi se zanimavaat so kontaktni sportovi
![Page 21: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/21.jpg)
TRADICIONALNI PREVENTIVNI
STOMATOLO[KI PROGRAMI
Spored Svetskata zdravstvena organizacijase razlikuvaat 3 nivoi na preventivnodeluvawe vo stomatologijata:
Primarna prevencija
Sekundarna prevencija
Tercierna prevencija
![Page 22: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/22.jpg)
TRADICIONALNI PREVENTIVNI
STOMATOLO[KI PROGRAMI
Primarna prevencija
Gi opfa}a site metodi, tehniki i sretstva sokoi se spre~uva nastanuvawe na zaboluvawe, seobezbeduva vozobnovuvawe na o{tetenototkivo ili organ, odnosno se stopira bolestapred da ima poтreba od klasi~en terapiskitretman
![Page 23: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/23.jpg)
TRADICIONALNI PREVENTIVNI
STOMATOLO[KI PROGRAMI
Sekundarna prevencija
Podrazbira koristewe na merki za ranadijagnoza na oralnite zaboluvawa, primena napreventivni i profilakti~ki merki zastopirawe na po~etnite znaci na bolesta iprimena na specifi~ni ili rutinskiterapiski merki vo po~etniot stadium nabolesta (plombirawe, otstranuvawe na zabenkamen, kireta`a na xepovi, endodontskitretman) za da se rehabilitira o{tetenototkivo ili da se nadoknadi pribli`no doprirodnata sostojba
![Page 24: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/24.jpg)
TRADICIONALNI PREVENTIVNI
STOMATOLO[KI PROGRAMI
Tercierna prevencija
Koristi terapiski merki neophodni zanadoknada na o{tetenite zabni tkiva ilizamena na izvadenite zabi i rehabilitacija nafunkcijata na organot za xvakawe pribli`nodo prirodnata funkcija. Terciernatapreventiva vo stomatologijata ja pretstavuvaprotetskata rehabilitacija
![Page 25: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/25.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
1. Op{ti celi
2. Specifi~ni celi i merki
3. Populacioni grupi opfateni so programata
4. Organizacija i sproveduvawe na programot
5. Dinamika na sproveduvawe na programot
6. Kadar za izveduvawe na programot
7. Finansirawe na programot
8. Evidencija i izvestuvawe
9. Evaluacija
![Page 26: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/26.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
1. Op{ti celi
Vo sklad so programata na SZO se definiraataktivnosti so koi treba da se postigne odredeno nivona zdravje kaj site vozrasni grupi na naselenie
![Page 27: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/27.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
2. Specifi~ni celi i merki
Promocija na zdravjeto i zdravstveno vospituvawe
Merki za specifi~na prevencija na oralnitezaboluvawa (oralna higiena, sistemska i lokalnaprimena na fluoridi, zalevawe na fisuri)
Dijagnosticirawe na rizikot za pojava na oralnitezaboluvawa
Merki na sekundarna prevencija (rana dijagnoza isanacija na oralnite zaboluvawa) kaj u~ili{ni deca
![Page 28: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/28.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
3. Populacioni grupi opfateni soprogramata
1. @eni trudnici
Cel: Dobro oralno zdravje natrudnicata i deteto
Sodr`ina: Motivirawe na trudnicataza o~uvuvawe na sopstvenoto i zdravjetona deteto
Mesto: Sovetuvali{te za trudnici istomatolo{ka ambulanta
![Page 29: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/29.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
3. Populacioni grupi opfateni so programata
2. Novoroden~iwa
Cel: Redukcija na pojavata na kariesot na ranotodetstvo (cirkularen karies)
Sodr`ina: Promocija na zdravjeto i zdravstvenovospituvawe na roditelite (pravilen na~in naishrana, oralna higiena-sopsтvena i na deteto, fluorprofilaksa, prevencija na lo{i naviki).
Mesto: Pedijatrisko sovetuvali{te za zdravi deca
![Page 30: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/30.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
3. Populacioni grupi opfateni so programata
3. Mali i pred{kolski deca
Cel: Rano steknuvawe na naviki za za~uvuvawe naoralnoto zdravje
Sodr`ina: Promocija na zdravjeto i zdravstvenovospituvawe na roditelite, naviki za pravilna ishrana,odr`uvawe na pravilna oralna higiena, fluorprofilaksa, koregirawe na lo{i naviki
Mesto: Pedijatrisko sovetuvali{te za zdravi deca ,predu~ili{ni ustanovi, predu~ili{ni stomatolo{kiambulanti
![Page 31: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/31.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
3. Populacioni grupi opfateni so programata
4. Deca na {estgodi{na vozrast
Cel: Zdravi trajni zabi
Sodr`ina: Dijagnosticirawe na rizikot za pojava nakaries, zalivawe na fisuri na prvite trajni molari,eventualna sanacija na kariesot
Mesto: Stomatolo{ka u~ili{na ambulanta
![Page 32: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/32.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
3. Populacioni grupi opfateni so programata
5. U~ili{ni deca (7-14 godini)
Cel: Promocija na oralnoto zdravje kaj deca, roditelii nastavnici, sekundarna prevencija, rana dijagnostikai sistemska sanacija
Sodr`ina: Koordinirana aktivnost stomatolog,roditel, nastavnik, korekcija na ishranata, lo{inaviki, fluor profilaksa, borba protiv pu{ewe ialkoholizam i bolesti na zavisnost, sistematski (I, V iVIII odd) i kontrolni pregledi-godi{no, pregledi zaortodontski anomalii II иV odd
Mesto: [kolo (u~ilnica), ({kolska) stomatolo{kaambulanta
![Page 33: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/33.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
3. Populacioni grupi opfateni so programata
6. U~ili{na mladina (15-18 godini) i studenti
Cel: Prevencija na parodontopatija
Sodr`ina: Dijagnoza na rizikot za pojava naparodontopatija, promocija na oralno zdravje istomatolo{ko vospituvawe, borba protiv pu{ewe ialkoholizam i bolesti na zavisnost, usovr{uvawe natehniki na miewe zabi, konec i dr. sr.
Mesto: [kolo (u~ilnica), ({kolska) stomatolo{kaambulanta
![Page 34: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/34.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
3. Populacioni grupi opfateni so programata
7. Vozrasni
Cel: Promocija na oralnoto zdravje, namaluvawe nabrojot na bezzabi osobi, motivacija za oralno zdravje irehabilitacija na organot za xvakawe, prevencija naoralen karcinom
Sodr`ina: Promocija na zdravjeto, zdravstvena kultura,nivo na oralna higiena, zna~eweto na organot zaxvakawe, sanacija na oralni zaboluvawa i oralnarehabilitacija (tercierna prevencija), redovnipregledi, skrining za oralen karcinom i negovaterapija
Mesto: Stomatolo{ka ambulanta,maksilofacijalna hir
![Page 35: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/35.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
4. Organizacija i sproveduvawe na programot
Op{tini-lokalna programa
Zdravstveni ustanovi (dr`avni i privatni)
Predu~ili{ni ustanovi
U~ili{ta
Humanitarni organizacii
Kratkoro~ni (3-5 godini) i operativni (1 godina)
![Page 36: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/36.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
5. Dinamika na sproveduvawe na programot
Programot predviduva postepeno zgolemuvawe naobemot na naselenieto. Minimum 3 nulta generacii -trudnici, deca vo prvo i petto odd
![Page 37: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/37.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
6. Kadar za izveduvawe na programot
Timska rabota: specijalisti po detska i preventivnastomatologija, ortodonti, parodontolozi, pedijatri,ginekolozi, doktori po socijalna medicina, lekari poop{ta praksa, sreden medicinski personal(stomatolo{ki i medicinski sestri, patrona`a) i drzdravstveni rabotnici sorabotnici
![Page 38: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/38.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
7. Finansirawe na programot
Sretstva za izveduvawe na programot se obezbeduvaatod: buxetot, zadol`itelno osiguruvawe, donacii i drizvori
![Page 39: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/39.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
8. Evidencija i izvestuvawe
Aktivnostite od operativniot plan se evidentiraatvo soodvetni dokumenti (zdravstven karton) ievidencioni obrasci, od koi se sostavuvaatperiodi~ni i godi{ni izve{tai, nivna analiza iocena za izvr{eniot operativen plan.
![Page 40: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/40.jpg)
PREVENTIVEN PROGRAM NA
STOMATOLO[KA ZA[TITA
9. Evaluacija
Del od procesot na planirawe i realizacija naprogramot so koja se utvrduva uspe{nosta,adekvatnosta, efektivnosta i efikasnosta nazdravstvenata slu`ba vo sproveduvaweto naprogramot.
![Page 41: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/41.jpg)
PREVENTIVEN [KOLSKI STOMATOLO[KI
PROGRAM
Se smeta za mnogu efikasen bidej}i opfa}a deca odsite socijalno-ekonomski grupi
[kolskata stomatolo{ka nega pretstavuvasistematska, planska zdravstvena za{tita koja ima zacel da spre~i i blagovremeno da gi le~i sitezaboluvawa na ustata i zabite
![Page 42: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/42.jpg)
PREVENTIVEN [KOLSKI STOMATOLO[KI
PROGRAM
Pretstavuva najpogoden na~in da se opfaticelokupnoto naselenie so sistematska preventivna iterapiska za{tita
[kolskite deca pretstavuvaat edna organiziranagrupacija od naselenieto na koja i pripa|aat sitema{ki i `enski `iteli vo edna sredina
![Page 43: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/43.jpg)
PREVENTIVEN [KOLSKI STOMATOLO[KI
PROGRAM
Postoe~kite programi na {kolska stomatolo{kaza{tita se zasnovaat na:
- odr`uvawe na oralna higiena
- fluor profilaksa
- rana dijagnoza i terapija na oralnite bolesti (karies)
![Page 44: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/44.jpg)
PREVENTIVEN [KOLSKI STOMATOLO[KI
PROGRAM
Postoe~kite programi na {kolska stomatolo{kaza{tita se zasnovaat na:
odr`uvawe na oralna higiena
- pravilna tehnika na miewe zabi, mehani~kootstranuvawe na plakot
- upotreba na pasta za zabi so fluor
- opfateni se site deca od soodvetnata vozrast
- motivacija za redovno odewe na kontrolni pregledi isanacija kaj stomatolog
![Page 45: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/45.jpg)
PREVENTIVEN [KOLSKI STOMATOLO[KI
PROGRAM
Postoe~kite programi na {kolska stomatolo{kaza{tita se zasnovaat na:
odr`uvawe na oralna higiena
- zdravstveno vospituvawe, zdravstvenite rabotniciprenesuvaat informacii i aktivno u~estvuvaat vorealizacijata na preventivniot program
- ulogata na nastavnicite i vospituva~ite
- edukacija na roditelite za so~uvuvawe i unapreduvawena sopstvenoto oralno zdravje
![Page 46: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/46.jpg)
PREVENTIVEN [KOLSKI STOMATOLO[KI
PROGRAM
Postoe~kite programi na {kolska stomatolo{kaza{tita se zasnovaat na:
fluor profilaksa
- upotreba na tableti i rastvori za ispirawe pod nadzor
- primena na profilakti~ki merki (zalevawe nafisuri, otstranuvawe na cvrsti i meki naslagi, lokalnaaplikacija na koncentrirani fluoridi)
![Page 47: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/47.jpg)
PREVENTIVEN [KOLSKI STOMATOLO[KI
PROGRAM
Postoe~kite programi na {kolska stomatolo{kaza{tita se zasnovaat na:
rana dijagnoza i terapija na oralnite bolesti (karies)
- sistematski pregledi
- periodi~ni kontrolni pregledi
- sistematska sanacija vo {kolo, najbliska ambulanta iliizvestuvawe na roditelite da go odnesat deteto kajstomatolog
![Page 48: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/49.jpg)
PREVENTIVEN [KOLSKI STOMATOLO[KI
PROGRAM
Osnovni pravila pri rabotata na {kolskiotstomatolo{ki program:
da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki,na~in na finansirawe)
ostvarena dobra sorabotka so {kolskite vlasti(zdravstveno-vospitna rabota, sistematski, kontrolnipregledi, organizirana sanacija)
ostvarena dobra sorabotka so roditelite (paralelnaedukacija deca i roditeli, u~estvo vo aktvnostite isoglasnost za sanacija)
![Page 50: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/50.jpg)
PREVENTIVEN [KOLSKI STOMATOLO[KI
PROGRAM
Osnovni pravila pri rabotata na {kolskiotstomatolo{ki program:
da gi opfa}a site deca vo {koloto (se po~nuva od prvooddelenie)
sistematski pregledi so analiza na dobienite podatoci(prvo, petto i osmo odd)
intenzivna rabota na promocija na oralnoto zdravje
da se obezbedi motivacija na u~enicite za dobra oralnahigiena (obuka, tehnika, so nagledni sretstva, direktno,bezplatni ~etki i pasti)
![Page 51: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/51.jpg)
PREVENTIVEN [KOLSKI STOMATOLO[KI
PROGRAM
Osnovni pravila pri rabotata na {kolskiotstomatolo{ki program:
da se obezbedi sistematska primena na preventivnitemerki so cel da se spre~i rana pojava na oralnitezaboluvawa (zalevawe na fisuri na prvi trajni molari,vтori trajni molari, primena na koncentriranifluoridi edna{ godi{no)
kontrola na ishrana vo {kolite (u`ina, frekfencija navnes na saharoza)
rana dijagnoza na zaboluvawata, organizirana sanacija ikontrola na efektite
![Page 52: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/52.jpg)
PREVENTIVEN [KOLSKI STOMATOLO[KI
PROGRAM
Organizacija na {kolskiot stomatolo{ki program:
Treba da gi opfati site {kolski deca, so zdrava usta izabi i da im ozmo`i planska i organizirana za{tita inega
Stomatolo{ka ambulanta vo {koloto
Podvi`na stomatolo{ka ambulanta
U~estvo na visoko kvalifikuvan kadar-specijalisti podetska i preventivna stomatologija
![Page 53: PREVENTIVNI STOMATOLO[KI PROGRAMIstomfak.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2020/03/PREVENTIV...stomatolo{ki program: da e dobro isplaniran (celi, kadar, preventivni merki, na~in na finansirawe)](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050509/5f9a6847f22899706e62ee55/html5/thumbnails/53.jpg)