presiyometre

download presiyometre

of 45

Transcript of presiyometre

  • 8/4/2019 presiyometre

    1/45

    1. TANIM

    Bir Menard Presiyometresi ana blmden oluur:

    1. Bir izleme kutusu2. Radyal olarak geniletilebilen silindirik bir sonda

    3. zleme kutusunu sondayla birletiren bir hortum.

    1.1 ZLEME KUTUSU

    zleme kutusu tanabilir bir kutuda bulundurulur, bir ayak ve bir kapak ile donatlmtr.Btn vanalar ve basn gstergeleri, i balantlara ve tplere eriilebilmesi iin alabilen

    bir n panele yerletirilmilerdir.

    Vanalarn ve basn gstergelerinin dzeni ekil 1de gsterilmitir. Kullanmlar 2. Blmdetarif edilecektir. Devrelerin detaylar 1.4 paragrafnda verilmitir.

    zleme kutusu 0-6 Mpa (0-60 bar) ya da 0-10 Mpa (0-100 bar) aralklarndaki basnlar iinayarlanabilir. Bir konfigrasyondan baka bir konfigrasyona nasl deitirileceinin detaylar5.5 paragrafnda verilmitir.

    ekil 1 zleme kutusu n paneli

  • 8/4/2019 presiyometre

    2/45

    ekil 2 zleme kutusunun

    arkadan grnm(13) filtre muhafazas

    1.2 G TR SONDA

    Sonda aadakilerden oluur (ekil 3):

    Merkez hcrenin snrlarn ayarlayan iki simetrik kontrol ve koruma hcrelerinisnrlayan iki O-halkas ieren metal bir silindirik gvde.

    Merkez hcreyi oluturan, aadaki iki kontrole skca balayan iki zar halkasylakenetlenen plastik bir zar(1)

    Ekteki Tablo 1den seilen zelliklere sahip olan koruyucu bir kapak. Bu kapak,trtll somunla sabitlenen, iki kapak halkasyla iki O-halkasna tutturulur.

    Sondann zerindeki iki balant: Balantlardan birisi merkez hcresine susalamak, dieri koruma hcrelerine gaz vermek iindir. Bu balantlar bamszya da e eksenli olabilirler.

    Su devresini szmek iin sondann tabannda bir kanal.

    (1) Standart zarn sertlii 50 Kpadan (0,5 bar) daha dktr. Bununla birlikte, bu sertliin yaklak yarsna (25 Kpa ya da 0,25 bar) sahipolan esnek zarlar, 1,5 mm kalnlndaki plastik muhafazalarla birlikte, 50 Kpadan (0,5 bar) daha dk minimum sonda sertlii snrn eldeedecek ekilde kullanlabilirler Ekteki Tablo 1e baknz.

  • 8/4/2019 presiyometre

    3/45

    Tama ubuklarn vidalamak iin sondann st tarafnda yiv alm olan blm.

    Sondann 60 mm nominal ap vardr ve DCDMA snflandrmasna gre BX sonda olarakadlandrlabilir.

    Oluklu tpn kullanlmas gereken zamanlarda, 44 mm nominal ap olan bir sonda

    kullanmak zorunludur. Bu sonda ayn zamanda AX sonda olarak da adlandrlr. ki tr 44mmlik ap olan, birisi uzun merkez hcreli, dieri ksa merkez hcreli sonda olduunu notedin. kisinin toplam uzunluu ayndr. Bu sondalar, dorudan zemin zerinde ya da ncedendelinmi bir sondaj deliinde kullanlmak iin ya 4-63 mm kalkanla ya da 45-56 mm kalkanla

    birlikte kullanlrlar.

    ekil 3 G TR PRESYOMETRE SONDASI

    a) 63 mm apl sonda (BX) -

    b) oluklu bir tp (55 ya da 63 mm apl) iindeki 44 mm apl sonda (AX)

  • 8/4/2019 presiyometre

    4/45

    ekil 3de ayn zamanda iki darbe emicili, stte ve altta, ve iki metal ara levhal bir oluklu tpiindeki 44 mm apl sondann uzunlamasna kesiti, rnekleyicinin (ya da koruyucu koninin)st yivinin iindeki en altta ve eimli tp yivinin iinde en stte - yerinde bulundurulanaltta bir disk ve stte bir delikli pul gsterilmektedir. Eimli tpn kullanm 4.5 paragrafndatarif edilmitir.

    G tr sondaya ayn zamanda kollu hcreli sonda da denilir. E tr presiyometrelerdebamsz hcreler birbirlerine balanmlardr. Son zamanlarda olduka az kullanlan bu trsondalar izleme kutusunu sondaya balayan hortum balantsnda ayarlamalargerektirmektedirler.

    1.3. BALANTI HORTUMU

    Balant hortumu ya e merkezli ya da ikiz, birisi gaz iin, dieri su iin iki plastik borudanoluur.

    kiz hortumlarda, krmz koruma hcreleri iin ve siyah merkez hcre iin olacak ekilde,Rilsan 3-6 mm apl boru takm kullanlr. Merkez hcre boru takm 5 MPalk (50 bar)

    basn deiimine tabi tutulduunda 50 metre uzunluu iin ortalama 5 cm3lk birgenilemeye sahip olacak sertliktedir. Piyasada bulunabilen standart uzunluklar 25, 33, 50 ve100 metredir. Dier uzunluklar talep zerine retilirler.

    E merkezli hortumlarda, i boru takm iin 3-5 mm apl Rilsan ve d boru takm iin 6,35-11,3 mm apl Tecalan (test basncnn 2,5 MPadan (25 bar) daha dk olduu durumlarda,7,5-10 mm apl Rilsanlar da kullanlabilir) kullanlr.

    Dier btn durumlarda boru takmlar 20 MPaa (200 bar) kadar olan basnlarda almakiin tasarlanmlardr.

    1.4. TEDARK DEVRELER (ekil 1, 2 ve 4de gsterilmilerdir)1.4.1 Gaz tedariki

    Giri deliinden (11) beslenen gaz basnc ana basn drme vanas (9) tarafndan, ikibamsz hcreye verilmeden nce drlr. Bir devre basn geciktirme reglatr (8), 4yollu vana (3), durdurma musluu (1) ve k balants (12g) zerinden geer; dieri ise 4yollu vana (3) zerinden volmetre (20) ve grme tp (21) boyunca geer konfigrasyoniin ekil 4e baknz. 4 yollu vanann (3) dndrlmesiyle, basn geciktirme reglatr (8)dier devre zerine geer. Gaz devresi, su devresini atmosfer basncna da aan beslemevanasndaki (2) atmosfer basncnda alabilir.

    1.4.2 Merkez hcre suyu

    3 yollu vanann (14) konumuna bal olarak volmetredeki (20) ve grme tpndeki (21) su,devre kesme musluu (4) zerinden basn gstergelerinden (5), (6), birisine balanr. Diifie (17) olan balant 3 yollu vanadan bamszdr ve her zaman iin baka bir basngstergesi iin uygundur.

    Su, esnek boru takm giriinden sondann merkez hcresine, kesme musluundan (4) diibalantlardan (12e) birisine akar.

  • 8/4/2019 presiyometre

    5/45

    1.4.3 Koruyucu hcre gaz

    Gaz ayn zamanda 4 yollu vanadan (3), kesme musluu (1) araclyla dii balantya (12g),hortuma gittii yerden sonda koruma hcrelerini basn altna almaya gider. Kesmemusluundan (1) nce devre besleme vanasyla (2) atmosfer basncna alabilir. Kesme

    musluundan (1) sonra, vanann konumuna bal olarak, basn ya basn gstergesiylekaydedilir ya da dii fi tarafndan kesilir.

    ekil 4 Devre diyagram

    Paralar1- Gaz kaynan kesme musluu 12e- Su k balants2- Hem gaz hem de su iin besleme vanas 12g- Gaz k balants

    3- 4 yollu vana 13- Otomatik kesme musluuyla volmetredoldurma fii4- Su kayna kesme vanas 14- Merkez hcre saya seme vanas5- 0-2,5 MPa (0-25 bar) sayac merkezhcresi

    15- Merkez hcre saya izolasyon vanas

    6- 0-6 Mpa (0-60 bar) sayac merkezhcresi

    16- Gaz devresindeki (koruma devreleri)destekleyici saya iin dii fi

    7- 0-2,5 MPa (0-25 bar) sayac korumahcresi

    17- Su devresi iin ayns

    8- Basn geciktirme reglatr 18- Vana koruma filtresi9- Ana basn reglatr 20- Volmetre10- Enstrmann gaz kayna basn sayac 21- Grme tp11- Gaz kayna balants

  • 8/4/2019 presiyometre

    6/45

    2- EKPMANIN HAZIRLANMASI

    2.1 ZLEME KUTUSUNUN HAZIRLANMASI (zleme kutusu)

    - aya, kutu tabannn altndaki yivlere saat ynnde yavaa dndrerek yerletirin, aya st kol ile sabitleyin.

    - zleme kutusu kabn yukarya doru yerletirin.- ayan alt kolunu kullanarak, dikeylii ayarlayn.

    - Kapa kartn.

    - Sayalarn ve ana basn azaltma vanasnn gereken basn aralna ayarlanm olupolmadklarn, aada tarif edildii gibi, kontrol edin.

    2.1.1 Sayalarn seilmesi

    zleme kutusu aadaki sayalarla birlikte teslim edilir:

    - Su devresinde: Bir 0-2,5 MPa (0-25 bar) sayac ve bir 0-6 MPa (0-60 bar) sayac. Daha

    dk aralkl bir saya, rnein 0-0,6 MPa (0-6 bar), dk basn-gerilim zelliklerigsteren topraklarda bu dk basnlarda (1) daha doru okumalar yaplabilmesi iin ya da 6MPadan (60 bar) daha yksek basnlar kullanlacaksa, 0-10 MPalk (0-100 bar) bir sayafie (17) eklenebilir. 10 cm uzunluunda yz ap olan bu sayalar arkas yatay bir basn

    jakna uyarlar (te yandan izleme kutusunun n paneline eklenen sayalarda dik jaklarbulunur).

    - Gaz devresinde: Bir 0-2,5 MPa (0-25 bar) saya. Ayn balamda, arka jak olan daha dkya da daha yksek basnl sayalarn eklenmesi iin fi (16) kullanlabilir.

    UYARI: (16) ve (17) balantlarna taklan sayalar (14) ve (15) vanalar hangi konumdaolurlarsa olsunlar, aktiftirler. Gerekli olduu zamanlarda bu vanalar kapatmak ya da dk

    basnl sayalar kartmak iin gereken zeni gsteriniz.Sayalar seildikten sonra, sfra ayarlanp, ayarlanmadklarn kontrol ediniz,ayarlanmamlarsa, dili dmeleri ya da vidalar kullanarak sfr gstermelerini salaynz.Sayalarn, standart bir sayala her alt ayda bir karlatrldklarndan emin olmak gereklidir.

    2.1.2 Ana basn reglatr iin ve diferansiyel basn vanas iin yaylarn seilmesi

    2.1.2.1 Ana basn reglatr yay

    zleme kutusunda normal olarak kullanlan basn reglatrnn maksimum basnc yayn(11) sertliiyle belirlenir, ekil 5e baknz. Yayn trne bal olarak, vanann alabileceimaksimum basnlar 1, 2, 4, 8 ya da 10 MPadr (10, 20, 40, 80 ya da 100 bar).

    Maksimum basn ne kadar yksek olursa, reglatr tarafndan elde edilen basn o kadardk bir hassaslkta olur. Mekanik olarak zayf topraklarn test edilmesi iin, 1 MPalk (10

    bar) bir yay reglatre taklmaldr. Paragraf 5.5e baknz.(1) bir basn sayacnn hassasl, tam lekli olarak 1/100 olarak alnmtr; 0-6 MPalk (0-60 bar) bir sayacnhassasl sadece 0,06 Mpadr (6 bar).

  • 8/4/2019 presiyometre

    7/45

    2.1.2.2 Basn geciktirme reglatr yay

    zleme kutusu 400 ila 500 MPalk (4 ila 5 bar) bir yayn takld bir basn geciktirmereglatryle birlikte teslim edilir. Bu presiyometrenin 50-60 metreye kadar olanderinliklerde test yapabilmesini salar. Bu yay deitirmek iin Paragraf 5.2.4e baknz.

    ekil 5 Ana basn reglatrnn kesiti

    2.2 DEVRELERN DOLDURULMASI

    2.2.1 zleme kutusunun doldurulmas (ekil 1e baknz).

    zleme kutusunun tepesindeki volmetrenin zerindeki fie (13) bir huni takn, vanay (2)water-suya getirin, ardndan volmetreyi su seviyesi tam olarak gsterge tpndeki renkli

    blgeye gelecek ekilde doldurun. Gaz devresinin suyla dolmasn engellemek iin seviyenindaha yksek olmasna izin vermeyin. Huniyi kartn ve vanay (2) teste getirin. Borutakmn ve gsterge tpn kirletmemek iin sadece temiz su kullann. Havann etkilerinemaruz kalan kayalar test ederken, havas alnm su kullanlmas tercih edilir. Donmakoullar altnda, -27 0Cde almaya izin veren otomobil soutma svsn kullann. Ayrcayar seyreltilmi n cam temizleme suyu -20 0Cye kadar allmasna izin verir.Sulandrlm olsa bile, ok yapkan olduu iin asla glikol kullanmayn.

    zleme kutusundaki suyu boaltmak iin fie (12e) bir jak takn (3n en sol tarafnda).Doldurma hunisi de kullanlabilir. Vanay (2) watera getirin. zleme kutusunda su,yerekimiyle boalacaktr.

  • 8/4/2019 presiyometre

    8/45

    2.2.2 zleme kutusu gaz tedariki (ekil 1)

    Primer bir basn azaltma vanasn bir sktrlm gaz iesine (tercihen nitrojen, oksijenkullanmak yasaklanmtr) vidalayn ve izleme kutusunun tabanndaki fie (11), bir erkektrnakl balantyla takn. Gaz kutusunu amadan nce, primer basn azaltma vanasnn

    kapal olduundan emin olun (yani kontrol dmesi sklmemi ve serbest).Ana izleme kutusu reglatrnn (9) kapal olup olmadn (kontrol dmesi sklmemi)olduunu kontrol edin. hortum ve sonda izleme kutusuna takl deilken, izleme kutusunu,iedeki boaltma vanasn dndrerek maksimum alma basncna kadar test edin izlemekutusundaki maksimum basn kk basn sayacnda (10) gsterilir-, ama izlemekutusundaki ana basn boaltma vanasnn zerindeki kontrol dmesi tamamen sktrlmolmaldr.

    Uyar: zleme kutusunun teslimat konfigrasyonuna bal olarak, ana reglatrdeki patlamadiski ya 6 MPa (60 bar) ya da 10 MPadr (100 bar). Konfigrasyonun nasl deitirileceinirenmek iin Paragraf 5.5e bakn. Gaz iesindeki boaltma vanasndaki patlama diskinin

    genellikle 80 barlk bir hat basnc iin tasarlandn unutmayn (1/10 mm kalnlk).Gerekiyorsa bu diski 10 MPa ya da 100 barlk (15/100 mm kalnlk) iin olanyla deitirin.

    2.2.3 Borularn ve sondann doldurulmas (ekil 3)

    E merkezli ya da ikiz borulu hortumun bir ucunu nceden hazrlanm olan sondaya ve dierucunu da izleme kutusunun tabanndaki trnakl balantlara (12e) ve (12g) takn. E merkezlihortumlarda 2 trnakl balant hava ve gaz devrelerinin tersine evrilmesini engellemek iinakmayacak ekilde dzenlenmilerdir.

    Uyar: Hortumun ucundaki sondadaki balant somunlarn ksmen sklayarak, conta

    demirlerinin yerlerine basite skmalarn salayn.Koruma hcrelerinin ayn anda genilemelerini engellemek iin musluu (1) kapatn.

    Sonday bir elinize aln, an, koruyucu koniyi (10) skn, su boaltma kabn (9) skn yaklak 2 dn ve izleme kutusu ana basn reglatrn (ekil 1de 9) kullanarakdevreye yaklak 25 KPa (0,25 bar) basn uygularken, bu konumda kalmasn salayn. ekil1deki (5) ve (6) sayalarndaki basn deerlerini okuyun. Volmetredeki su seviyesiazalrken, sonda ba aa dururken, bir parmanz su boaltma vanasnn inesine basltutun. Suda hava kabarc kalmad zaman, su boaltmay kapatn ve koruyucu koniyi (10)vidalayn. Uyar: Volmetrenin iindeki su seviyesi 750 cm3e ulat zaman musluu (4)kapatn.

    Su seviyesi volmetreden grlemiyorsa, gaz su devresinin iine girerken, doldurma ileminibalatn. Volmetreye su eklemek iin, basn reglatrnn (9) zerindeki kontrol dmesiniskn, vanay (4) Watera getirin ve 2.2.1 ve 2.2.3 paragraflarndaki prosedrleri, bu sraylatekrarlayn.

    Devre havadan tamamen arnd ve su boaltma somunu skland zaman basnreglatrnn (9) kontrol dmesini tekrar skn ve vanay (2) Watera bir sre iindndrerek devrelerdeki basnc serbest brakn. Ardndan vanay (2) tekrar Testedndrn.

    Gerekiyorsa, volmetredeki su seviyesini, 2.2.1deki prosedr tekrarlayarak tamamlayn.

  • 8/4/2019 presiyometre

    9/45

    3 - KALBRASYONLAR

    Kalibrasyon testleri aadakileri bilmek iin gerekletirilirler:

    - llen hacmin bir fonksiyonu olarak, sondann patlamas srasnda kabn ve zarn direnmebasnc (ASTM Standardnn blm 6.2), ayn zamanda basn kayb da denir.

    - Sondaj deliinin genilemesinden bamsz olarak, uygulanan basncn bir fonksiyonuolarak, ekipmann hacmindeki genileme (ATSM Standard blm 6.3), ayn zamanda hacimkayb da denir.

    3.1 BASIN KAYBININ BELRLENMES

    Deneyimlerin, sondann basnca direncinin gerekletirilen testlerin says arttka azaldngsterdii not edilmelidir. Bu kalibrasyonu gerekletirmeden nce, kapan ve zarn birkadefa geniletilmesi tavsiye edilir.

    3.1.1. Zar basn kaybnn llmesi

    Zarn maksimum basn kayb APAGEO tarafndan verildii iin (mevcut deer 50 kPa 0,5bardr), bu lm normalde gerekli deildir. Gene de, yeni bir plastik tr kullanldnda, butestin yaplmas dnlebilir. ncelikle zar birka defa geniletin (1). Ayn prosedrnardndan, balang aamasndaki geniletmesinde olduu gibi tekrar geniletin, ama herdakikada 7 ila 12 eit artlarla, her arttrmadan sonra ieri atlan hacmi not edin. basn hacimerisini izin ve 60 mm apl sondalarda 700 cm3lk ve yuval tpn iindeki bir ksa merkezhcreli, 44 mm apl sondalarda 400 cm3lk ieri atlan hacim iin zar basn direncini notaln (Fransz standard Ek B.2.2).

    3.1.2. Sondann hazrlk genilemesi

    Bu, sahada yeni bir sondann kullanld her defasnda gerekletirilir (Paralar ekil 1dekigibi). Btn vanalar testteyken ve basn geciktirme reglatr 0 metre derinlii iinayarlanmken zeminde yaplan bir testteki gibi gerekletirin (Tablo 4.1e baknz).

    (1) Kapak aadaki gibi taklmadan nce zar kendi kendine geniletilebilir (ekil 1): gaz musluunu (1) Closed-kapalya getirin. Btn dier vanalar Teste getirin.

    Basn reglatr dmesini (9), volmeter 700 cm3 (ya da ksa AX sondalarda 500 cm3) gsterinceye kadar

    merkez hcrenin genilemesi iin yavaa dndrn. Su seviyesi ok hzl bir ekilde dyorsa, vanay (4)Closea dndrn (ferme). (17)ye bal olan, tercihen 0-600 kPalk (0-6 bar) bir sayata elde edilen deerinot aln. Merkez hcrenin havasn almak iin, basn reglatrnn (9) dmesini skn ve musluu (2)yavaa Watera dndrn.

    Bunu 2-3 kez tekrarlayn ve sayata (17) llen basn deerinin dengelenip, dengelenmediini kontrol edin.dengelenmiyorsa, prosedr tekrarlayn.

  • 8/4/2019 presiyometre

    10/45

    Basn reglatrnn dmesini (9), sonday 700 cm3lk hacme (yuval tpteki 44 mm apl(AX) sonda iin 550 cm3) ulancaya kadar yavaa dndrn. Sayata (5) oluan basnc notaln. Sondann havasn almak iin, basn reglatrnn dmesini sklayn ve musluu (2)yavaa Draine dndrn.

    Bunu 2-3 kez tekrarlayn ve sayata (17) llen basn deerinin dengelenip,dengelenmediini kontrol edin. dengelenmiyorsa, prosedr tekrarlayn.

    3.1.3. Sonda basn kaybnn kalibrasyonu (ASTM standardnn 6.2 blm)

    Sonday izleme kutusunun yanna koyun, btn vanalar Test konumuna getirin ve vanay(3) 0-11 metreye getirin. Testi 4. blmdeki talimatlar izleyerek gerekletirin, basngeciktirme vanas 0 metre derinliine ayarlanacaktr (Tablo 4). Fie (17) takl olan 0-600kPalk (0-6 bar) bir saya kullanmak daha iyidir. Sondann basit bir plastik kabnn m (metaleritli ya da deil) olduu yoksa yuval bir tpn iinde mi olduuna bal olarak 25 kPa(0,25 bar) ila 50 kPalk (0,50 bar) basn artlarn kullann. Yuval tpn iindeki kkmerkez hcreli 44 mm apl sondalarda asla 550 cm3 asla amayn.

    Sfra geri dnn.

    Test tamamland zaman, uygulanan basnlara karlk gelen 60 saniyede not alnanhacimlerin erisini izin. Bu basn kayb iin gerekli kalibrasyon erisidir.

    3.2 HACM KAYBININ BELRLENMES (ASTM Standardnn 6.3 blm)

    Bu ilem bir uygunluk tpnn iinde gerekletirilir ve sk sk uygunluk testi olarakadlandrlr. Merkez hcredeki hacmin belirlenmesini ve volmetrede sfr okumann

    tanmlanmasn salar.Seilen kapak ve zarn monte edildii sonday elik uygunluk tpne (genellikle 1,05 metreuzunluundadr) yerletirin. Bu ya BX sondalar ve 63 mm apl yuval tpteki AX sondalariin 65-85 cmlik ya da 56 mm apl yuval tpteki AX sondalar iin 58-75 mmlik bir tptr.

    Testi, 2,5 MPa (25 bar) maksimum basnla alan sondalar iin 250 kPa (2,5 bar) ya da5MPaya (50 bar) kadar basnla alan sondalar iin 500 kPa (5 bar) seviyesindeki artlarla4. blmde verilen prosedre uygun olarak gerekletirin.

    Uyar: Uygunluk tpnn duvarlarna kar mkemmel bir ekilde ayarlanacak sondalarda ilkbasn art, ekil 6da gsterildii gibi, 100 kPa (1 bar) olacak ekilde drlmelidir.

    Uygulanan basnca karlk gelen hacimleri 60 saniyelik aralklarla not aln (ekil 6).

  • 8/4/2019 presiyometre

    11/45

    Geleneksel olarak:

    - merkez hcrenin ilk hacmi u ekilde tanmlanr:

    Vs = {(di2/4) x ls} - Vc

    Burada:ls zar halkalarnn i iki i kesi arasndaki mesafedir (normal olarak yaklak 210mmdir).

    di uygunluk tpnn i apdr.

    Vc Hacim eksenindeki, izilmi genileme erisinin ikinci ksmndaki en iyi uyan dzizgi tarafndan kesildii noktadr, ekil 6ya bakn.

    Aamann sonundaEklenilen sv hacmi

    basn

    ekil 6 Uygunluk tpnn iindeki bir presiyometre sondasnn genileme erisi(diferansiyel basn 100 kPa 1 bar)

    Vs 480 cm3 olacak kadar dk bulunabilir ve teorik 535 cm3e ulamaz. Bu mevcutekipmanlarla tamamen bekleme durumunda olan sondalarda, zarn d yzyle kabn iyznn birbirleriyle temas etmemesi nedeniyledir.

    Bu test lm hcresinin evresindeki boluun hacminin llmesini salar, 535 480 = 55cm3e kadar olabilir.

    Karlatrma amacyla Vsnin en yaygn deerleri Ekte verilmitir.

    - Aparatn genileme katsays, a (boru sistemi, art saya lm sistemi vs):

    a = V/P

    Bu AB dorusunun eimidir. a, 50 m boruya uygun olan ekipman iin 6 cm3/MPa (0,6cm3/bar) deerinden kk olmaldr. Bu APAGEO ekipmanlar iin her zaman dorudur.

  • 8/4/2019 presiyometre

    12/45

    4- BR PRESYOMETRE TESTNN GEREKLETRLMES

    Sondaj delii, Standarda (1) uygun bir duvar bozukluuyla delindikten sonra, sonday (11) ekil 3 sondann tepesine eklenmi olan delgi yayn kullanarak, bir delgi ubuu-sonda

    balants araclyla, dikkatli bir ekilde indirin. Sonday karma riskiyle birlikte delie

    indirirken, hortumun bklmesini engellemek iin dzenli aralklarla hortumu delgi yayna(rnein yapkan bant kullanarak) balanmas tavsiye edilir.

    Sondaj delii tamamen suyla ya da delgi amuruyla doluysa, koruyucu koninin (10) ucunuengellemeyin, bylece bir piston olumas riskini engellersiniz. Bu sondann delikte aayainmesini ok zorlatrr ve testin doruluuna zarar verir.

    Sondaj delii kuruysa, derinlikle birlikte artan, sondann genilemesine ters etki yapacak oland bir hidrostatik bir basn yoktur. Borularn iindeki suyun hacminin genilemesinisnrlamak iin vanay (4) Closed konumuna getirmeniz tavsiye edilir(2).

    Sonday indirmeden nce ya da yerine yerletii zaman, diferansiyel basn reglatrnistenilen deere ayarlayn. Presiyometre testi bundan sonra gerekletirilebilir.

    4.1 BASIN FARKINI PdiffAYARLAMAK(ASTM Standardnn 6.5 ve 6.6 blmleri)

    Basn fark nosyonu aada tarif edilen iki durumdan kaynaklanr:

    A. Koruma hcreleri tarafndan genilemesi iin sktrlan merkez hcrede, merkez hcredekoruma hcrelerinden dahayksek bir basn olmas gerekir. Ayrca, merkez hcreninuzunluu sabit kalrken, merkez hcre ve koruma hcreleri arasnda iyi tanmlanm bir

    basn fark oluturulmaldr.

    B. zleme kutusunun seviyesindeki iki devredeki basnlar eitken, merkez hcre ile koruyucu

    hcreler arasndaki basn fark sondann derinliiyle birlikte, sadece merkez hcrede oluanhidrostatik basn(3) nedeniyle giderek artar.

    Basn fark, Pdiff, bu iki gerei dikkate almak iin, izleme kutusunun ykselmesi srasndaelde edilmesi gereken basn farkdr.

    Merkez hcredeki ek basn normal olarak merkez hcre zarn 700 cm3e (ksa 44 mm aplsondalarda 450 cm3e) geniletmek iin gereken basncn iki katdr. Standart zarlarda bu ek

    basn 100 kPadr (1 bar). Sonda, izleme kutusundaki sayalarn seviyesinin 10 metrealtndaki derinlie indirildii zaman, borulardaki hidrostatik basn nedeniyle merkez hcreile koruma hcrelerinin basnlar arasndaki istenilen fark elde edilir. Bundan sonra merkezhcre ve koruma hcrelerinin sayalarnda gsterilen basnlar ayn olurlar.

    (1) ASTM Standard D 1719-87 blm 7ye ve Tablo 3e baknz.(2) Kuru sondaj deliklerinde, 50 metreden daha byk derinliklerdeki testler iin 6.6 paragrafna baknz.(3) Saf suyla, bu hidrostatik basn her metrelik derinlik iin 10 kPa artar (0,1 bar/metre).

  • 8/4/2019 presiyometre

    13/45

    10 metre derinlikten daha dk derinlikteki testlerde, gaz devresindeki basn izlemekutusunda azaltlmaldr. 0 metre derinliinde, koruma hcresi sayacnda okunan basnlm hcresindekinden 100 kPa (1 bar) daha dk olmaldr.

    11 metre derinliin altndaki testlerde, hidrostatik basntaki, derinlie bal olan dorusal

    art, izleme kutusu devresindeki gaz basncnn eit miktarda artyla dengelenmelidir.Farkl derinlikler iin koruma hcresi ve merkez hcresi sayalarndaki kaytl basnlardakigerekli farklar aadaki tabloda, ekil 7de gsterilen sayalarla birlikte verilmitir.

    Tablo 1: Sonda derinliinin bir fonksiyonu olarak basn fark Pdiff (Standart bir zarla).

    Sonda derinlii Koruma hcreleri ve merkez hcresayalarndaki okumalar arasndaki fark

    0 m* -1,0 bar 1 m -0,9 bar 2 m -0,8 bar 3 m -0,7 bar 4 m -0,6 bar 5 m -0,5 bar 6 m -0,4 bar 7 m -0,3 bar 8 m -0,2 bar 9 m -0,1 bar

    10 m Eit basnlar 11 m +0,1 bar 12 m +0,2 bar 20 m +1,0 bar

    25 m +1,5 bar 30 m +2,0 bar

    * Kalibrasyon testleri iin.

    (Daha aa derinlikler ve 6 MPadan -60 bar daha yksek basnlar iin gazn arlndikkate almak iin Paragraf 4.6ya baknz.)

    Saya 7 (gaz)

    Saya 5 (su)

    ekil 7 zleme kutusunun altndaki farkl z derinliklerinde testin balangcnda sayalarnularnn konumlar. Okumalar bar cinsindendir.

  • 8/4/2019 presiyometre

    14/45

    Basn farkn, Pdiff, doru ayarlayabilmek iin aadaki prosedr takip edin:

    4.1.1. 10 metreden daha dk, rnein 5 metre derinliklerdeki testler (ekil 1):

    zleme kutusundaki gerek basn fark bilinmiyorsa:

    1. Sonda hortumunu izleme kutusundan kartn.2. Vanay (3) 0-10 mye dndrn.

    3. (5) ve (6) sayalarnda 100 kPa (1 bar) okumasn elde etmek iin ana basn reglatrn(9) kullann.

    4. Sayata (7) gsterilen deeri okuyun.

    5. Pdiff < -0,5 bar ise, (rnein -0,7 bar ise) 6. maddeye gidin.

    Pdiff = -0,5 bar ise, basn fark doru olarak ayarlanmtr.

    Pdiff > -0,5 bar ise, (rnein -0,3 bar ise) 10. maddeye gidin.

    6. Basn farkn (8) hafife gevetin (saat ynnn tersine dndrn).7. (6) sayacnda 200 kPa (2 bar) okumasn elde etmek iin ana basn reglatrn (9) tekrarkullann.

    8. Sayataki (7) yeni basnc okuyun.

    9. Gsterilen basn 150 kPadan daha bykse 6. maddeye geri dnn.

    Gsterilen basn 150 kPadan daha kkse 10. maddeye gidin.

    10. Diferansiyel basn reglatrn (8) hafife skn (saat ynnde dndrn).

    11. Ana basn reglatryle (9), sayataki (6) basnc 200 kPaya ayarlayn (eer son yaplan

    eylem 5. madde ise) ya da 300 kPaya ayarlayn (eer son yaplan eylem 9. madde ise).12. Sayataki (7) basnc okuyun.

    13. 5. maddenin ayns.

    Farkl ilemler bir ak emasnda da gsterilebilir, ekil 8e baknz.

    Her prosedrn sonunda, her devredeki basnc muslukla (2) aktn, ardndan, sondahortumunu izleme kutusuna yeniden balayn. Trnakl balantlar izleme kutusuna havagirmesini engellemek iin tasarlanmlardr.

  • 8/4/2019 presiyometre

    15/45

    Z metredeki testler iin (Z < 10 metre)

    Hortumu izleme

    Kutusundan skn.

    Vanay (3) 0-10 m

    olarak ayarlayn

    Ana basn reglatryle (9)

    (5) ya da (6) sayalarndaki basnc

    100 kPa artrn.

    Sayataki (7) basnc okuyun.

    Basn fark:

    Saya (7) saya (5 ya da 6)

    Tablo 1deki deere eit mi?

    Hayr Evet Hayr

    Fark ok kk Ayarlama tamam Fark ok byk

    Basn farkn (8) sklayn Basn farkn (8) gevetin

    ekil 8 Basn farkn ayarlamak iin ak emas

    (1-10 metreler arasnda test yaplrken).

  • 8/4/2019 presiyometre

    16/45

    4.2 BR TEST GEREKLETRMEK

    Bir presiyometre testi toprak zerinde basn seviyelerini uygulayarak ve bir dakikalk birsre iin koruyarak ve basn sabitlendikten sonra 15, 30 ve 60. saniyedeki hacim lmlerinikaydederek gerekletirilir. Genellikle test boyunca basn artlar sabittir, rnein snr

    basnc 1 MPa (10 bar) olarak tahmin edilen bir toprak iin 100 kPa (1 bar).Test, son okuma 60 mm apl sondalarda 750 cm3 ve 44 mm apl sondalarda 550 cm3

    civarna geldii zaman sonlandrlr.

    4.2.1 Hazrlk kontrolleri (2. Blmde zaten tarif edilenlerin dndakiler)

    Basn farknn (8) testin derinliine gre zorunlu olan diferansiyel basnc verdiinden eminolun. Vermiyorsa, Paragraf 4.1e baknz ve musluun (4) kapal olduundan emin olunuz.

    Vanay (3) testin derinliini gsteren konuma dndrn (10 mnin zeri ya da 10 mdenderin)

    Musluu (1) ve vanay (2) Test konumuna dndrn (essai).

    Aa ya da yukar basn aral sayalar (17)ye uymuyorsa, vanay (14) aaya ya dayukarya dndrerek, (5) ve (6) vanalarndan birisini sein. Uyuyorsa, vana (14) yatayolmaldr.

    Ayrca, saya (7) kullanlmyorsa ve baka bir saya (16)ya uyuyorsa, vanay (15) yatayolacak ekilde dndrn.

    Sonday gerekli olan derinlie indirin.

    4.2.2. TestMusluu (4) Test konumuna dndrn.

    Herhangi bir basnc uygulamadan nce, sondadaki hidrostatik basn altnda volmetredekisabitlenmi hacmi okuyun.

    Basn dzenleme dmesini (9) yavaa dndrerek, ilk basn artnn (5) ya da (6)sayalarnda ya da (17)ye uyan sayata gsterilenle ayn olmasn salayn. Sayata (7) ya da(16)ya uyan sayata okunan basn ve (5) ya da (6) sayacnda ya da (17)ye uyan sayatakiilk okunan basn arasndaki farkn istenilen basn fark deeri (Tablo 1) olup, olmadnkontrol edin. Deilse, basn farkn basn fark reglatryle (8) ayarlayn.

    Uyar: Yeni basn fark, sadece azaldysa ((5) ya da (6) ve (7) sayalarndaki deerlerlekyaslandnda) gsterilecektir. Basn farknn artrlmas gerekiyorsa, sonu, bir sonraki

    basn artna kadar bilinemeyecektir. Test 10 mnin altndaki bir derinliktegerekletiriliyorsa, reglatr dmesinin dndrlmesi merkez hcresindeki basncdorudan artracaktr.

    ki basn dengelendikten 1, 15, 30 ve 60 saniye sonra hacim okumalarn kaydedin.

  • 8/4/2019 presiyometre

    17/45

    Bir sonraki arta, her zaman iin basn reglatr dmesini (9) yavaa dndrerek gein.Hortum boyu uzadka, merkez hcrenin ve koruyucu hcrelerin basn/hacim dengesini eldeetmek ve korumak iin gereken gei zaman da uzar. Basn ok ani bir ekilde artarsa,merkez hcresinin zar zarar grebilir ya da genilemesi engellenebilir.

    Uyar: Eer basn fark reglatr dmesi (9) ok hzl olarak dndrlrse ve basnistenilenden daha yksek bir deerde dengelenirse, dzeltmeye almayn. Gerekte, basnfark reglatr sadece tek ynl olarak alr ve koruma hcresi devresindeki okunanmaksimum basn zaten uygulanmtr.

    Not: Musluu (4) kapatarak ve (5), (6) ya da (7) sayalarndaki okumalar sayesinde merkezhcredeki gerek basnc bilmek her zaman iin mmkndr (eksi su kolonundankaynaklanan hidrostatik basn). Koruma hcrelerindeki basncnn sayata (7) ya da(16)da sabitlenende gsterilmesiyle, basn fark basn reglatrnn (9) ayarlanmasnn

    bitirilmesinden ksa bir sre sonra basn fark okunabilir.

    4.3 SONDANIN BOALTILMASI

    Testin sonuna hacim okumas yaklak 700 cm3 (yuval tpl ksa AX sondalarda 550 cm3)olduu zaman ulalr.

    Sondann boalmasna, sondaj delii kuruyken bile suyu merkez hcresinden kartan kollukoruma hcreleri yardm eder.

    Basn reglatr dmesini (9) skn, 4-yollu vanay (3) Bleed-ak konumuna getirin (test11 mnin altnda gerekletiriliyorsa, vana zaten bu konumda olmaldr), vanay (2) yavaaWater konumuna dndrn. Saya (7) ya da (16)ya sabitlenen saya koruma hcrelerindeyaklak olarak 500 kPa (5 bar) deerini gsterdii zaman musluu (1) kapatn. Btn su

    volmetreye dnd zaman, musluk (1) Test konumundayken, musluu (4) Closed vevanay (2) Gas konumlarna dndrn.

    Zarn patlamasn nlemek iin, boaltmann yavaa yaplmas gereklidir. Boaltmadansonra, vanay (3) bir sonraki gerekli konuma evirin.

    4.4 EVRMSEL TEST DNG

    evrimsel test dngs, bir boaltma ve bir yeniden ykleme fazn ierir. Aparatn tasarmnedeniyle, boaltma faz en az basn olan devredeki basncn ayarlanmasyla gerekletirilir:

    - Sonda 1 ila 10 metre aralndaki bir derinlikteyse gaz devresi (vana (3) 0-10 m

    konumunda)

    - Sonda 10 metreden daha derindeyse, su devresi (Vana (3) deeper than 10 m-10 mden dahaderin konumunda.

  • 8/4/2019 presiyometre

    18/45

    Bu nedenle, derinlie bal olarak, ilk negatif basn artn fark edebilmek iin ya sayac (7) ya da (16)ya sabitleneni ya da (5) ya da (6) sayalarn ya da (17)ye sabitlenenigzlerken, vanay (2) yavaa gas ya da water konumuna evirin. Basn fark reglatriki devre arasndaki ayarlanan basn farkn elde edebilmek iin dier devre zerindeharekete geecektir.

    1, 15, 30 ve 60. saniyelerde hacim okumalarn kaydedin.

    Ayn ilemi, bir sonraki basn seviyesine boaltmak iin tekrarlayn. Fransz Standard,boaltma faz srasnda okuma almay ngrmemitir. Ancak, bu faz doru bir ekilde kontroledebilmek iin ve zar patlatacak ekilde ok hzl boaltmay engellemek iin okumalarnalnmas tavsiye edilir.

    Yeniden ykleme standart bir testte olduu gibi gerekletirilir (4.2.2).

    4.5 YUVALI TPN KULLANIMI

    elik yuval tp bir dizi yark elde edebilmek iin lazer yntemiyle uzunlamasna olarakksmen kesilir (ekil 9).

    st rondela

    Darbe emici

    Darbe emici

    Alt disk

    ekil 9 Sondal yuval tp

  • 8/4/2019 presiyometre

    19/45

    Yuvalar tam olarak boylamasnadrlar (tpn 6 izgisi boyunca),

    Her biri kendisine ait genileme tp olan tr yuval tp vardr:

    - Dorudan kullanm iin:

    - 49-63 mm tp

    - Takviye dii-dii vidal ek yerleri olan 45-56 mm tp

    - Sadece sondann korunmas iin:

    - Erkek-dii vidal ek yerleri olan 45-56 mm tp

    Yuval tpler birka deiik yoldan kullanlabilirler.

    4.5.1 Dorudan kullanm

    Bu yntem kumlarda ve zemin suyu seviyesinin altndaki akllarda kullanm iin nerilir.Sonda (genellikle 4 mm kalnlndaki bir kapla kaplanmtr) yuval tpn (genellikle 49-63mm) iine yerletirilir ve bir dizi darbe emiciyle yerinde tutulur (ekil 2 ve 9). Kaln duvarl

    bir kutunun yay yuval tpn zerine vidalanr ve btn yap zeminin iine srlr.

    nceden suyla doldurulan ve tpn iindeki hortuma balanan sonday yerletirin. Kalkanntabanndaki alt darbe emiciyi (21) yerletirin, ardndan diski (22) koyun. rnekleyiciyi (ya dauzun koniyi) yuval tpn zerine vidalayn. Tp dikey olarak tutun, st darbe emiciyi (24)ve ardndan st rondelay (25) hortumdan geirin ve rondelay gvenceye almak iin yuvalsrme baln vidalamadan nce yerlerine oturtun. Kabn eklenmesi gerekiyorsa, srme

    baln skn ve kab hortum boyunca ve dnyle st rondela ve darbe emici konumunu

    alncaya kadar tpn zerinde kaydrn. Genellikle, ne zaman bir kap borusu eklenecekse,trnak balantlarnn (12) etkilenmemesi iin hortumda yivler alarak kap ncedenhazrlanr.

    Not: Aadakiler tavsiye edilmektedir:

    - Yeni bir presiyometrenin sondaj balarken: Yuval tp takmn nceden hazrlanm 2metrelik bir sondaj deliine indirmelisiniz. Bu tp kesiklerinin, dengeleyen basncneksikliinde, zellikle olduka sert bir s tabaka varken, ilerlemenin balangcnda zarargrmelerini engeller.

    - Bir testi gerekletirmeden nce ilerletmekte srar etmeyin, aksi takdirde, toprak, testseviyesinde tp kesiklerinin arpmas nedeniyle dalacaktr. Bu balamda sarmal yuvalar

    daha iyi sonu verirler.- Olduka youn kum ve akllarda, amur sirklasyonuyla birlikte dnen darbeleraraclyla kk apl bir delii (genellikle 56-58 mm) nceden hazrlayn. Bu delie sk sk

    pilot delik denir.

  • 8/4/2019 presiyometre

    20/45

    4.5.2. Ak ulu yuval tpn kullanm

    Yuval tp kaln duvarl bir kabn yayyla birlikte kullanlabilir. Bu durumda kap yay yasrlecektir ya da ieri itilecektir, kabn iindeki toprak, kap test seviyesine ulatktan sonrakabn dna kacaktr. Kabn iinde bir matkap ucunun kullanlmas da dnlebilir. Bu

    durumda matkap ucu, itilecek ya da vibrasyonla itilebilecek olan kap yaynn tabanndanhafife dar kar, matkap ve kap yay birlikte ilerlerler. Sonda konumuna, matkap yay geriekildikten sonra iner. Matkap yay geri ekilirken, su ya da sondaj amuru zemin suyununseviyesinden daha yukardaki bir seviyede olmaldr, aksi takdirde kum ieri girip, yuval tpdoldurabilir.

    4.5.3. Bir sondaj deliinde yuval tp

    akmak ta ya da dier keskin kenarl kaya paralar ieren toprak tabakalarnda testyaplaca zaman, sondann daha iyi korunmasnn salanmas iin yuval tpler, ncedenalm sondaj delikleriyle de kullanlabilirler.

    Bu durumda tp matkap yaynn, rnein AX (44 mm), dibine kadar indirmek ya da itmekdaha kolaydr.

    Sonda ve tp (genellikle 45-56 mm) dorudan srme iin olanla genellikle ayndr.

    4.6. OK DERN TESTLER

    Aadaki talimatlar, 80 ve 120 m arasndaki derinliklerde gerekletirilecek olan testleriindir. 50-60 mden daha derinlerde gerekletirilecek olan testlerde basn farkreglatrndeki yayn deitirilmesi gerekti daha nce belirtilmiti (Paragraf 5.2.4).

    Test balamadan nce sondaj delii sondann genilemesini snrlamak iin sondaj amuruylaDOLDURULMALIDIR.

    Merkez ve koruma hcreleri arasnda uygun bir basn farkn elde edebilmek iin seri olarakmonte edilmi bulunan iki 0-800 kPa (0-8 bar) yayl basn fark reglatrlerini izlemekutusuna balayn.

    Destekleyici basn fark reglatr ana basn reglatr ile izleme kutusundaki basn farkreglatr arasna yerletirilecektir. Yuvasna vidalayarak tamamen oturtun. 800 kPalk (8

    bar) bir basn fark elde edilecektir. Herhangi bir fazladan basn fark izleme kutusundakiana reglatrn ayarlanmasyla elde edilebilir.

    Borular ve sonda, borularn iinde hava kabarcklarnn olumasn engellemek iin, havadantam olarak arndrlmaldrlar ve zel olarak havas alnm suyla doldurulmaldrlar. Busondadaki hidrostatik basncn deerini deitirecektir.

  • 8/4/2019 presiyometre

    21/45

    Koruma hcresinin iindeki gazn younluu, basnla deiirken, izleme kutusundaki basnfark, aadaki tabloda gsterilen ekilde, uygulanan basncn bir fonksiyonu olarakayarlanmaldr:

    Tablo 2 : Basn fark deerleri, Pdiff, derinliin ve gstergede okunan basncn birfonksiyonu olarak

    Derinlik (m)(5), (6) ya da (7) sayacnda okunan basn (bar)

    0 20 40 60 80 10010 0 0 0,1 0,1 0,1 0,160 4,9 4,8 4,6 4,4 4,2 4,180 6,9 6,7 6,4 6,2 6,0 5,7

    100 8,9 8,6 8,3 8,0 7,7 7,4120 10,9 10,5 10,1 9,8 9,4 9,0

    Sonday, sondaj deliine indirmeden nce, hortum bal deilken, izleme kutusundaki (5), (6)ya da (7) sayalarndaki 0 deeri iin basn farkn dzenleyin (Paragraf 4.1e baknz).

    Test srasnda basn artlarn yukardaki tabloya gre ayarlayn. Aparatn genilemekatsaysn bilmek zorunlu olduu iin, Pdiffi sabitlemeden nce ASTM Standard D 4719-87de tarif edildii ekilde basn ve hacim kayb testlerini gerekletirin.

    Sonda, delikte aaya indirilirken, istenilen derinlie ulamadan nce karma riskini dikkatealarak, zamansz genilemeyi engellemek iin su devresi kesme musluunu (4) kapatn. Test

    balamadan nce bu musluu tekrar an.

    Basn artlar yavaa elde edilmelidir. Basnc artrrken, merkez hcredeki basnc, sudevresi kesme musluunu (4) kapatarak basnc kontrol edin. Merkez hcre basn sayalar

    (5), (6) ya da (7) ayn bir sensor gibi hareket edecektir.15, 30 ve 60. saniyedeki okumalar, sadece sayataki basn deeri sabitlendikten sonrayaplmaldr. stenilenden daha yksekse, hibir nedenle, yaplan eyleri geri almayaalmayn.

    Dk mekanik mukavemetli zemin hari (snr basnc < 6 bar), elik bezli kaplamakullanmak daha iyidir.

    Presiyometrenin zel kullanmlar iin, ltfen APAGEO ile temasa gein.

  • 8/4/2019 presiyometre

    22/45

    5- BAKIM VE KONFGRASYONUN DETRLMES

    5.1. BAKIM

    Presiyometre, yani izleme kutusu, sonda ve hortumlar basn boaltma vanas ve basn farkreglatrndeki vida balarnn dzenli olarak yalanmas hari herhangi bir bakma ihtiyaduymazlar.

    Vanalarn iini anmadan korumak iin temiz su kullannz. Ayn nedenle, koruma hcresidevresinde (1) ve (12) arasna, herhangi bir pisliin devreye gelmesine ve bir patlamadurumunda su devresini kirletmesine engel olmak iin bir filtre (18) yerletirilmitir.

    Bu filtre kartlabilir ve temizlenebilir (filtre yuvas a ekil 2de gsterilmitir).

    Karbon dioksit gaz kullanlyorsa (bu durumda basnlar 2,5 MPay (25 bar) amayacaktr),bu gaz suda zlebildii iin, izleme kutusundaki ve borulardaki suyu dzenli olarakdeitirin.

    5.1.1. Sayalarn ve volmetrenin dzenli kontrolleri

    Ekipmann tasarm spesifikasyonlar, basn lmlerinin hassasl sayataki basnaralnn maksimum deerinin %1e eit ya da daha iyi ve hacim lmlerinin hassasl 0 ve200 cm3 aralnda 2 cm3e eit ya da daha iyi ve 200 cm3n zerindeki lmlerde %1olacak ekilde ayarlanmtr.

    Ulusal Arlklar ve lmler Brosunun belirledii talimatlara uygun olarak, APEGEOaadakilerin kontroln en fazla 6 aylk aralklarla gerekletirebilir:

    - 2 merkez hcre sayac- koruma hcresi sayac

    - volmetre lei

    zleme kutusuyla birlikte bir GeoSPAD kullanlyorsa, onun hacim ve basn gstergeleri dekontrol edilebilir. Her iki durumda da izleme kutusu aadaki ekilde iaretlenmitir:

  • 8/4/2019 presiyometre

    23/45

    5.2. ZLEME KUTUSUNUN TAMR EDLMES

    5.2.1.Krk hacim grme tp (ekil 1)

    Grme tpnn (21) n tarafndaki polikarbonat koruma eridini kartn, 2 somunu (36)skn, grme tpn (21) kartn, bozuksa, izleme kutusu kabnda bulunan yedek grme

    tpyle deitirin.Yukardakinin tersi sray izleyerek yeniden monte edin. somunlar (36) ar skmayn.

    5.2.2. Szma ak vanas (2)

    Vanann zerindeki dmeyi bir BTR 5/64 somun anahtar kullanarak skn ve rondelay bir8 mm dz somun anahtaryla sklayn.

    5.2.3. Su devresinde sabit olmayan basn

    Basn seviyesi dengelenemiyorsa, bu durum ana basn reglatrnn yanl konfigrasyonu(ana yay ok sk, Paragraf 2.1.2ye baknz) ya da anm vana (ekil 5) yznden olabilir.

    Durum ikinciyse: Ana basn reglatrn izleme kutusu panelinden skn, viday (2) skn,vanay (5) kartn ve deitirin, ters srayla tekrar monte edin.

    5.2.4. Koruma hcreleri yava boalyor

    zleme kontrol panelinin arkasndaki filtre yuvasndaki (a) (ekil 3) filtreyi deitirin.

    5.2.5. Basn reglatr hi almyorsa (ekil 5)

    Somunu (25) skn, delikli bakr patlama diskini (24) skn ve deitirin. Diskin kalnl 10MPaa (100 bar) kadar olan testlerde 15/100 mm, 6 MPan (60 bar) altndaki ya da eit

    basnlarda 10/100 mm olmas gerekmektedir.

    5.2.6. Dengesiz diferansiyel basn

    Basn fark reglatrnn (8) arkasnn vidalarn skn ekil 1 -, vanay (4) kartn (ekil10) ve ona skm olabilen, contann (5) doru bir ekilde sklmasn engelleyen ince tozlartemizleyin.

    Vanay tekrar takn.

  • 8/4/2019 presiyometre

    24/45

    ekil 10 Basn Fark Reglatr boyunca kesit.

    Paralar:

    3 Oturma contas 7 Filtreli giri balants4 Vana 8 k balants *5 Vana contas 13 Vana vida contas6 Yay 14 Dme

    * k balants, filtresiz giri balantsna benzer (6 1/8 balant)

    5.3. SONDANIN TAMR EDLMES

    Sonda patlad zaman, onu daha iyi bir tanesiyle deitirin. Borulardaki balantlar (12)kartn ve sonday deitirin, yeniden balayn ve Paragraf 2.2.3deki talimatlar izleyerekdoldurun. Zarar grm sonda dar kartlabilir ve zaman izin verdiinde tamir edilebilir.

    Kullanmdan nce yeni sondann test edilmesi gerektiini unutmayn.

    5.3.1 Sondann sklmesiPresiyometre takmnda bulunan sonda desteini kullanmak faydaldr.

    nce kaplamay kartn (ekil 2):

    - Koruyucu koniyi (10) ve ona vidalanm olan ubuk balanty (11) skn.

    - Bir somunu (6) skn ve ona karlk gelen kaplama halkasn (4) kartn. Eer bu plastikse,zel trnakl ngiliz anahtarn kullanarak, kaplamay bir filtre kay ile tutarken, onu hafifedndrn (elik eritli kaplamalarda, eritlerin aaya doru olduu ynde dndrn),

    - kinci somunu (6) ve halkay (4) skn,

    - Kaplamay her iki ynde de evirerek kartn.

  • 8/4/2019 presiyometre

    25/45

    Ardndan, merkez hcre zarn kartn: ki halkay (5) sondann merkezine doru hareketettirin. Zar, sondann gvdesi ve merkezde duran halkalarn arasndan syrn.

    5.3.2. Zarn taklmas

    Presiyometre takmyla birlikte verilen destei kullann. Destei mengeneyle sklayn. Birkaplama O-halkasn sondann gvdesine yerletirin ve sondann u tarafnda (A ucu) 35 mmvida boluu brakacak ekilde kaplama kenetleme somunu zerine vidalayn. Bu ucu desteedoru vidalayn.

    Genellikle standart zarlar kullanlr (pm < 50 kPa). Paragraf 1.2de zaten bahsedildii gibi,daha esnek zarlar vardr ama onlarla daha dk bir basn fark kullanlmaldr.

    a) ki zar halkasn B ucundan sondann merkezine doru kaydrn, kesik konilerin daha genii aplar sondann ularna doru dnk olacaktr.

    b) Zar B ucundan, halkalarn altndan, iki conta yuvasna simetrik olacak ekilde geirin.

    c) Halkalar elle mmkn olduunca uzaa ekin, halkalar arasndaki mesafe en son 210 mmolmaldr. Balant gevek gzkyorsa, zara yuvalarn zerinde yaptrlan bir yaptrc

    bant tabakasyla halkalarn oturmasn sklatrn.

    d) Son olarak iki halkay yaptrc bantla sabitleyin. Bantlamaya, merkez hcre boyunca 5mmden balayn ve sondann metal gvdesine 10 mm kalnca tamamlayn.

    e) Monte srasnda zar esnetmeyin.

    5.3.3. Kaplamann oturtulmas

    Kaplama seimi test edilecek topran cinsine baldr. Elik eden dokmana baknz:a) Sondann gvdesini ve zarn dn yalayn. kinci O halkasn sondann gvdesindeki Bucuna yerletirin.

    b) Kaplamay zarn zerine koyun ve O halkalarnn kaplamann kenarlarndan 2 cm mesafedekalaca ekilde ortalayn. Zar halkalarnn oynamamas iin ve O-halkalarnn contalarndankurtulmamalar iin dikkatli olun.

    c) Kaplamann B ucunun yaklak 60 mmsini 38 mm geniliindeki yapkan bantla kaplayn(metal eritli takviyeli kaplamalar bu tr korumalar zaten varken sunulurlar).

    d) Yapkan bantla kaplanan ksm yalayn.

  • 8/4/2019 presiyometre

    26/45

    e) Kaplama halkasnn i yzn yalayn ve kaplamann B ucunun zerine yerletirin.Kaplama tutturma somununu, sonda gvdesinin ubuk balantsna vidalanmas iin 4-5viday brakacak ekilde vidalayn.

    f) Sondann A ucunu destekten skn ve B ucunu vidalayn. A ucu iin c, d ve e aamalarn

    tekrarlayn.g) Kaplamann zerinde hibir knt olmamaldr. Eer varlarsa, kaplamann halkalarntabanna tam olarak oturup, oturmadn kontrol edin. Oturuyorsa, kaplamay hafife(yaklak 5 mm) ksaltn.

    5.4 K HORTUMUN BALANMASI

    25, 33 ve 50 metrelik standart hortumlar kullanlabilir. Okumalardaki belirsizlikleri en azaindirmek iin, mutlaka olas en ksa hortumun kullanlmas tavsiye edilir. 100 muzunluundaki hortumlarda, okumaya balamadan nce basn dalgasnn hortum boyunca

    hareket etmesine izin verilmesi tavsiye edilir.Balangta dnlenden daha byk derinliklerde, testleri gerekletirmek iin iki ksahortumun birbirine eklenmesi gerekebilir.

    5.4.1. kiz borulu hortumlar.

    Sadece, ift borular dz balantlarla birletirin, sondaj deliinin iindeki kaplad halkaalannn hacmini en aza indirmek iin birbirlerine balayn. Gerekirse, u somunlarn vezvanalar deitirin ve gemeli balantlar iki hortumun kesiim yerinde somun vezvanalarla yenileyin.

    5.4.2. Koaksiyal borular

    D boru takm genellikle Tecalan olur. Baz aparatlar Rilsan d boru takm ilehazrlanmlardr (250 kPaya kadar olan testler iin). Bu durumda iki boru takmn merkezidurdurma halkasna (ekil 11) ve her uta 3 O-halkasna uyan bir balantyla balayn.

    Tecalan d boru takmndaki, hortumun ucundaki dzenleme ekil 12ada gsterilmitir. kihortumu balamak iin, zel bir ift nipel ve kk bir i boru kullann (ekil 12b). 2 No. 4x3inelerinin ularn i boruya geirin ve 10 mm somunlar ift nipele vidalayn.

    ne O-halkalarnn ve 10 mm bileziklerin, balanmadan nce iyi durumda olduklarndan

    emin olun.

  • 8/4/2019 presiyometre

    27/45

    ekil 12 Tecalan d boru takm iin ift borulu koaksiyal hortum balants

    2 No. 4x3 ineleri kk borunun ularna itin ve 10 mm somunlar ift nipele vidalayn. neO-halkalarnn ve 10 mm bileziklerin, balanmadan nce iyi durumda olduklarndan eminolun.

  • 8/4/2019 presiyometre

    28/45

    5.4.3. 10 MPa (100 bar) koaksiyal hortumun tamir edilmesi

    a) Hortumu an ve dzleyin.

    b) ki boru boyunca dz kesin (ekil 13a)

    c) boruyu (2) kesme ucundan yaklak 8 cmde bir mengene ile d boruya iyice sktrarakhareketsizletirin.

    d) 4x3 mm inenin (3) ucunu slatn ve ucunu boru takmnn (2) ucuna 15 mm itin.

    e) Boru takmn serbest brakmak iin mengeneyi hafife gevetin.

    f) 4x3 ine (3) ile boru takmn (2) d boru takmndan yaklak 30 mm ekin.

    g) Boru takmn (2) yeniden hareketsizletirmek iin mengeneyi sklayn ve 4x3 ineyi (3)kartn (ekil 13c).

    ekil 13 (a) (c) Koaksiyal bir hortumun tamir edilmesi

  • 8/4/2019 presiyometre

    29/45

    h) Bilezii (4) (saat ynnn tersinde) sona gelinceye kadar vidalayn, ardndan eyrek dnkadar saat ynnde dndrn (ok nemlidir ekil 13d -)

    i) Boru takmn (2) bileziin (4) burnundan 1 mm kesin (ekil 13e)

    j) neyi (3) bilezie (4) yerletirin, ardndan ineyi koninin tabanna kadar boru takm (2)

    iine itin.k) Mengeneyi an, boru takm (2) yerine geri dner, ine (5) bilezie (4) temas etmeye

    balar. Bilezii (4) mengeneye yerletirin ve hafife skn, deforme etmeyin.

    nenin ucunu yalayn, ardndan, bilezii engellemeden, ona vidalayn, 0,2 mmlik birhareket yeterlidir (ekil 13g)

    l) boru takmnn (2) birka milimetre serbest hareket edebildiinden emin olun; kullanmiin hazrdr.

    boru takm (2) d boru takmnn (1) iinde serbest kalmadysa, tamir prosedrnyeniden yapn.

    ne (5) kablo takmnn (1) iine kaymak yerine, onu geri itmitir.

    ekil 13 (d) (g) Koaksiyal bir hortumun tamir edilmesi

  • 8/4/2019 presiyometre

    30/45

    5.5. ANA BASIN REGLATRNN ARALIININ DETRLMES

    Ana basn boaltma vanasnn aralnn yayn (11) sertliiyle belirlendii daha ncedenbelirtilmiti (ekil 5). 1, 2, 4, 8 ya da 10 MPalk (10, 20, 40, 80 ya da 100 bar) maksimumbasnlar iin yaylar piyasada bulunabilir.

    Sadece 6 MPaya (60 bar) kadar almas iin retilen presiyometrelerde, patlama diski (24)10/100 mm kalnlndadr. 10 MPaya (100 bar) kadar almas iin retilen

    presiyometrelerde, disk 15/100 mm kalnlndadr.

    Yay deitirmek iin:

    Ana basn reglatrn izleme kutusunun n panelinden kartn.

    Somunu (17) skn.

    Krom plakal pistonu (10) ve contay (15) kartn.

    Yay (11) deitirin.

    Tekrar birletirin ve vanay monte edin.

    Bu frsat kullanarak:

    a) Somunu (25) skn ve patlama diskini (24) deitirin. Bu izleme kutusununkonfigrasyonu 0-6 MPadan (0-60 bar), 0-10 MPaya (0-100 bar) deitirilecekse,zorunludur; diskin kalnl 10/100 mmden 15/100 mmye deitirilmelidir.

    b) Topu (13) yalayn, pistonu (10), onun yuvasn ve contasn (15) temizleyin vehafife yalayn.

  • 8/4/2019 presiyometre

    31/45

    EK

    Sondann sertliini, Pel(1) Kaplamann trne bal olarak, Fransz standardNF P 94-110-1: Ocak 2000e uygun olarak snrlayn.

    60 mm sondalar

    Kaplamasiparii iinmaddenumaras

    Madde tanm Vs(2)

    (cm3)

    Pel

    kPa

    (bar)

    Test * Topraklar

    A1 1416002 Plastik kaplama

    (3)

    (3 mm kalnlnda) + standartzar

    510 140(1,4)

    Dk basn amur, yumuak kil,balk, gevek kum,macun tebeir

    A1 1416006 elik eritli takviyeli kaplama(Metal kaplama da denir)

    + Standart zar

    505 90

    (0,9)

    Orta basn akl,sert kil,tebeirvs. +

    amur,yumuak kil,

    balk, gevekkum, macuntebeir

    A1 1416007 Bez takviyeli kaplama

    (3 mm kalnlnda) + standartzar

    500 100

    (1)

    Orta basn Kil, balk, kum

    A1 1416008 H.P. Bez takviyeli kaplama

    (4 mm kalnlnda) + standartzar

    520 250

    (2,5)

    Orta veyksek

    basn

    Kil,balk,kum +

    Kireli kabataneli toprak

    A1 1416010 elik bez takviyeli kaplama

    + standart zar

    530 320

    (3,2)

    Yksekbasn

    Kireli kaba taneli toprak,boluklu kaya, yeni kaya

    (1) Pel, 1,2 Vsye eit enjekte edilen hacim iin sonda kalibrasyon testi erisinden (basn-hacim) elde edilebilir.(2) Vsde beklemede olan sondann hacmi farkl zar takm (merkez hcre uzunluu 210 ila 220mm arasnda deiir), su szme, kaplama trne bal olarak deiebilir. Deerler sadecetipik rnekler iin verilmitir.(3) 4 mm kalnlnda plastik kaplama iin Pele 0,3 bar ekleyin.

    NOT:

    a) Standart zarn sertlii 50 kPadan (0,5 bar) daha dktr. Daha dk sertlie sahip zarlarda mevcuttur (Paragraf 1.2ye baknz).

  • 8/4/2019 presiyometre

    32/45

    b) Uyar, bu deerler sadece rnek olmas iin verilmitir. Operatr basn kayb ve hacimkayb testlerini ATSM Standard D 4719-87ye uygun olarak gerekletirmelidir.

    * Yazlan topran tr dkten yksek basnca dorudur.

    Sondann sertliini, Pel(1) Kaplamann trne bal olarak, Franszstandard NF P 94-110-1: Ocak 2000e uygun olarak snrlayn.

    Kaplamasiparii iinmaddenumaras

    Madde tanm Vs(2)

    (cm3)

    Pel

    kPa

    (bar)

    Test Topraklar

    DZKESKLER

    A1 141

    4407

    elik eritli takviyeli (ya daMetal) kaplama(4)

    + standart zar

    565 210

    (2,1)

    Orta basn Orta kap (dorudan dalmaya da pilot delii)

    A1 141

    4405

    Plastik kaplama (3)

    (3 mm kalnlnda)

    + standart zar

    580 230

    (2,3)

    Orta basn Dengesiz topraklar(dorudan dalma)

    A1 141

    4409

    H.P. Bez takviyeli kaplama

    (4 mm kalnlnda) + standartzar

    590 270

    (2,7)

    Orta veyksek

    basn

    Dengesiz topraklar, kire,kaba akl

    A1 141

    4411

    elik bez takviyeli kaplama

    + standart zar

    590 540

    (5,4)

    Yksekbasn

    Kire, kaba akl, pilotdelikli atlak kayalar

    (1) Pel, 1,2 Vsye eit enjekte edilen hacim iin sonda kalibrasyon testi erisinden (basn-

    hacim) elde edilebilir.(2) Vsde beklemede olan sondann hacmi farkl zar takm (merkez hcre uzunluu 210 ila 220mm arasnda deiir), su szme, kaplama trne bal olarak deiebilir. Deerler sadecetipik rnekler iin verilmitir.(3) 4 mm kalnlnda plastik kaplama iin Pele 0,3 bar ekleyin.(4) elik eritlerin tpn kesikleri iinde bozulmas riski

    NOT:

    a) Standart zarn sertlii 50 kPadan (0,5 bar) daha dktr. Daha dk sertlie sahip zarlar

    da mevcuttur (Paragraf 1.2ye baknz).

  • 8/4/2019 presiyometre

    33/45

    b) Uyar, bu deerler sadece rnek olmas iin verilmitir. Operatr basn kayb ve hacimkayb testlerini ATSM Standard D 4719-87ye uygun olarak gerekletirmelidir.

  • 8/4/2019 presiyometre

    34/45

    PRESYOMETRE TEST

    PRENSB

  • 8/4/2019 presiyometre

    35/45

    1. MENARD PRESYOMETRE TEST PRENSB

    1957de, bir Fransz inaat mhendisi olan Louis MENARD topra test etmek iin basit birekipman kefetti. Ayn zamanda temellerin tasarlanmas iin bulunan parametrelerindorudan kullanm nerisini de getirdi. Bu gelimeler temellerin dk maliyetletasarlanmasnda yeni trendlere de yol at.

    PRENSP:

    Bu test laboratuar testlerine karlk, yerinde test olarak da adlandrlr. Prensip, bir sondajdeliinin iine radyal olarak genileyebilen, esnek kaplamal silindirik bir sondannsokulmasdr. (ekil T.1e baknz).

    SLNDRKDEFORMASYON

    SONDAJ DEL

    TOPRAK

    SONDA

  • 8/4/2019 presiyometre

    36/45

    Sonda tarafndan deliin duvarlarna bir basn uygulanr ve delik hacminin artnn eldeedilmesi araclyla topran deformasyonu llr (ekil T.2ye baknz).

    PRESYOMETRE

    TESTOrijinal boluun ikikat

    Hacim (cm3)

    SAHTE ELASTK BLGE

    MENARD KATSAYISI Em

    Snr basnc PL

    ekil T.2

    Bu stres-gerilim erisi farkl blmlere ayrlr:

    - Sonda kaplamasnn imesi, bylece sonda ve delik duvarlar arasnda temasn salanmas

    - Topran sondann basncna sahte elastik tepkisi

    - Topran, sondann basnc karsnda byk miktarda yer deitirmesi

    Presiyometre parametreleri:

    - Em: Menard Katsays, temelin kurulumunun hesaplanmasnda kullanlr.

    - PL: Snr basnc, topran belirli bir temele gre tama kapasitesinin hesaplanmasndakullanlr.

    - Pf: Srtnme basnc, presiyometre stres hattnda topran sahte elastik trde tepkisi ile

    reaksiyonun byk yer deitirmeleri arasndaki snrdr.

  • 8/4/2019 presiyometre

    37/45

    2.EKPMAN TANIMLARI

    - Radyal genileme, plastik bir zarla kapl olan elik bir silindir kullanlarak elde edilir.

    - Uygulanan basn, ucuz ve basit bir enerji kayna olan ntr bir gazn (nitrojen)kullanlmasyla elde edilir.

    - Uygulanan basncn kontrol ve radyal deformasyonun lm MENARD izleme kutusuaraclyla yaplr.

    APAGEO SEGELM MENARD PRESYOMETRES

    HACM KONTROL

    BASIN SAYACI

    zleme Kutusu

    SIKITIRILMI GAZ

    (nitrojen)

    BORU HATTI

    TOPRAK

    G SONDASI

    ekil T.3

  • 8/4/2019 presiyometre

    38/45

    SONDA

    Tek hcreli 32 mm ODlik basit durumda, plastik kaplama, plastik kaplamay O-halkalarna doru

    sktran 2 elik halka ile sktrlr (ekil T.4e baknz).

    TEK HCREL SONDA 32 mm O.D.

    ekil T.4

    Teorik olarak genileme plastik kaplamann silindirik kalaca ekilde olur. Gerekte ise baz u etkilerigzlenir (ekil T.5e baknz).

    U ETKLER

  • 8/4/2019 presiyometre

    39/45

    ekil T.5

    ki koruma hcresi, sondaya btn lm hcresi boyunca genlii ayn olan bir radyalgerilimin gerekletirilmesi iin gereklidirler. Ayrca, bu iki koruma hcresi lm hcresininuzunluunun snrlanmasna yardmc olurlar.

    Koruma hcreleri hacim artn lmek iin kullanlmazlar ve gaz ya da suyla dolarlar; bunaE SONDASI ad verilir (ekil T.6ya baknz).

    GENLEM E SONDASI

    MERKEZ LM HCRES

    GAZ SU GAZ

    KORUMA HCRELER

    ekil T.6

  • 8/4/2019 presiyometre

    40/45

    Gerekte 30 yldr kullanlan G SONDASI Louis MENARD tarafndan ekonomik ve pratiknedenlerle gelitirilmitir. Ayn prensibe dayanr, ama koruma hcrelerinin snrlar fizikselolarak bulunmazlar: Merkez lm hcresinin zar, sondann plastik zar ve sondann elikekirdei tarafndan snrlandrlrlar.

    Kaplama daha kalndr ve genellikle eitli yollarla takviye edilir.

    GENLEM G SONDASI

    MERKEZ LM HCRES

    Zar

    KORUMA HCRELER Kaplama

    ekil T.7

    G SONDASININ avantajlar:- 4 tp yerine sadece 2 tp (gaz ve su) kullanlr.

    - Kolay montaj ve demontaj

    eitli balant gereleri mevcuttur:

    - Sonday topran trne uyarlamak iin eitli plastik kaplama eitleri vardr. En yaygnolarak kullanlanlar ya elik eritli ya da elik takviyeli kaplamalardr.

    - Kaplamann takviyesi, incelenen toprak iin yeterince direnli deilse, bir yuval kap

    kullanlabilir: Yuval kap sondann iine yerletirildii elik bir tptr. Tp boyuncayerletirilen uzun yuvalar sayesinde bu tp kolayca genileyebilir.

  • 8/4/2019 presiyometre

    41/45

    PRESYOMETRE:

    zleme kutusu basncn adm admayarlanmasna ve topran

    deformasyonunun llmesine, yanisondann merkez hcresine giren suyunhacminin llmesine izin verir.

    Btn i bileenlere erimek oldukakolaydr. Sondadaki btn gaz ve sugiri ve klar Rilsandr.

    ekil 7.8

    BALANTI BORULARI

    Borular su ve gazn sondann iine enjekte edilmesi iin kullanlrlar. Orijinal olarak kablotakm koaksiyaldir; dtaki tp gaz basncn iletir ve iteki tp suyun enjekte edilmesi iinkullanlr.

    1986dan beri, APAGEO SEGELM yeni bir boru takm, tamamen bamsz hcreleri olan,yan yana, ikiz borulardan yaplan bir boru sistemi gelitirmitir. zel hzl birletirme

    balantlar sayesinde borularn taklmas ve sklmesi ok kolaylamtr.

    Not: Yksek basnlarla urarken, borunun kendisinde hafif bir genileme oluur. Bufenomeni dikkate almak iin, daha nce tarif edildii ekilde bir kalibrasyon testi yaplmaszorunludur.

  • 8/4/2019 presiyometre

    42/45

    3. EKPMANIN ALIMASI

    3.1. SONDANIN BESLENMES:

    lk ilem sondann tutabilecei havann salanmasdr. Bu testin kendisinin yaplmasndannce yaplr.

    3.2. BASIN KAYBI TEST:

    Sondann zerine tutturulan lastik kaplama genilemeyle birlikte artan hafif bir direngsterir. Bu diren, topran direncinden kartlmak zere belirlenmelidir.

    Bu diren, kaydedilen her basn genilemesi iin test srasnda elde edilen basndeerlerinden kartlr.

    Bu Basn Kayb Testi u ekilde yaplr: Sonda presiyometrenin yanna, ak havada

    yerletirilir; ardndan sanki normal bir testmi gibi, adm adm basncn artrlmasyla iirilir:basn, hacim erisi elde edilir (ekil T9a baknz).

    AIK HAVA BASIN KAYBI TEST

    ekil T9

  • 8/4/2019 presiyometre

    43/45

    3.3. HACM KAYBI TEST

    Daha nce akland gibi, basn artndan kaynaklanan, btn su boru hatt boyunca hafifgenileme, toprak boluundaki artla birlikte okunarak, hafife daha yksek lme yolaar. Bu kalibrasyon prensibi, daha sonra test verilerinden kartlmak zere, giderek artan

    basnlarla, sadece bu boru hatt boyunca olan genilemenin llmesidir.Bu Hacim Kayb Testi u ekilde gerekletirilir: sonda, tamamen kat olduu kabul edilen

    bir ar elik tpn iine yerletirilir. Ardndan sonda iirilir ve basnca kar hacim erisi buhacim kaybn ak bir ekilde gsterecektir.

    SONTA HACM KAYBI TEST

    ekil T10

  • 8/4/2019 presiyometre

    44/45

    3.4. DFERANSYEL BASIN YA DA BASIN FARKI:

    Burada, merkez hcre (su) ve koruma hcreleri (gaz) arasndaki basn farkn ve bununsonda zerindeki etkilerini tanmlayacaz (ekil T11e baknz).

    3.4.1. Sonda ykselirken basn fark:

    Pgaz Psu = 2 x Pzar P gaz >= Psu Psu >>Pgaz

    1. Durum 2. Durum 3. Durum

    ekil T11

    Geerli bir testi gerekletirebilmek iin, btn uzunluu boyunca, toprakla temas halinde (1.durum) olmaldr.

    ekil T11de koruma hcreleri ve merkez hcresinin basnlar birbirlerine yaknsa, korumahcrelerinde daha yksekse (2. durum), merkez zarnn genileyemeyecei, yani topraklatemas edecei grlebilir.

    Bunun tersine, merkez hcredeki basn ok daha yksek olursa (3. durum) merkez hcrede,gerek radyal genileme deerini etkileyen u etkileri elde ederiz.

    Buradan, 1. durumda olabilmek iin bir diferansiyel basn reglatr araclyla, korumahcrelerinde, merkez hcresiyle kyasland zaman, biraz daha az bir basn elde etmemizgerektii sonucuna varabiliriz.

    Bu diferansiyel basn deerini belirleyebilmek iin, merkez lastik zarnn tam imesini eldeetmek iin gerekli olan basnc lmemiz gerekir. Bu, daha nce tarif ettiimiz basn kaybtesti ile belirlenebilir. Standart bir zarn maksimum basn direnci 50 kPadr (30-60 kPa yada 0,3-0,6 bar arasnda deiebilir), deneyimler sonda ykselirken, 100 kPalk bir basnfarknn ayarlanmasna yol amtr.

  • 8/4/2019 presiyometre

    45/45

    Bu diferansiyel basn test srasnda her an iin kontrol edilmelidir.

    3.4.2 zleme kutusunun ykselmesinde basn fark

    Ardndan, baka bir fenomen de, sondann

    yksekliinin artmasndan kaynakl olaraksuyun basncnn artmas da dikkatealnmaldr.

    Bildiiniz gibi, bir su stununda, suyunbasnc derinlikle birlikte artar.

    rnek ekil T12de grebileceiniz gibi,musluk suyu kullanldnda: en yksei su

    deposudur, en yksek basnmusluunuzdaki basntr. 10 metre basndeerini 100 kPa (1 bar) artracaktr.

    Bu basn sadece suyun seviyesininyksekliine, ya da bizim durumumuzda,sondann derinliine baldr.

    Bu derinlik izleme kutusunun ortas ile

    sondann ortas arasnda llr (ekil T13ebaknz).

    Bundan sonra, izleme kutusununseviyesinde, hava ve su arasndaki basnfarkn ayarlamalyz, bylece, suyunhidrostatik basncn dikkate almak iin,sondann iinde 100 kPalk (1 bar) bir basnfark elde ederiz.

    Presiyometre artk ilk testine hazrdr. altrma detaylar ASTM Standard D 4719-87yle birlikte okumanz gereken MENARD PRESYOMETRES TALMATLAR