8-12-2014

1

© DLV Plant

Precisielandbouw:

voet aan wal in Nederland

Herman Krebbers

DLV Plant

Praktijknetwerk Sparen met Precisie

IJkakker Noord Nederland

Europees Landbouwfonds voor

Plattelandsontwikkeling (ELFPO)

Europa investeert in zijn platteland

© DLV Plant

• Hoge productie per hectare

• Goede kwaliteit producten

• Hoge productie per arbeidseenheid

Nederlandse telers, koplopers in productiviteit

Maar ook:

• Hoge input grondstoffen

• Hoge investeringen en financieringslasten

• Hoge prijs / kosten grond

• Aanzienlijke milieubelasting

⇒Rendement sterk gevoelig van productprijs en input

!! Noodzaak verbetering efficiëntie

Kansen met precisielandbouw

8-12-2014

2

© DLV Plant

Onderwerpen

• Efficiency en rendement PL en SF

• Precisielandbouw: GPS sturing trekker en werktuig

• Sensing voor plaatsspecifieke bewerking

• Variabele doseringen: perspectieven en knelpunten

• Gegevensuitwisseling en gebruik

• Big data; bedreiging of kans

• Hoe staan we in vergelijking buitenland

• Hoe PL en SF in Nederland benutten voor voorsprong?

© DLV Plant

Wat verstaan we onder PL en SF?

Precisielandbouw

Bewerkingen plaatsspecifiek precies GPS gestuurd uitvoeren

op juiste moment en juiste doseringen

Smart Farming

• Gebruik van meet- en sensingtechnieken,

adviesprogramma’s en adviesregels

• plaatsspecifiek op juiste moment juiste in juiste doseringen

bewerkingen uit te voeren

• met analyse resultaat en gebruik in bedrijfsmanagement

8-12-2014

3

© DLV Plant

PrecisieLandbouw verbetering efficiëntie

• Minder overlap werkgangen

• Besparingen

- 1-5 % arbeidstijd en brandstof

- 1-5 % besparing zaad, gwb en meststof

• Minder schade overdoseringen

- herbicide schade aan gewas

- te rijk dik gewas; ziektegevoeligheid

• Percelen af te werken bij minder zicht ….

PPO/DLV 2008: Precisielandbouw loont > 150 ha !

© DLV Plant

Rendement PL / Smart Farming

• Doseringen afstemmen op groeipotentie zones en weer

(of percelen tov elkaar!)

- 5-10 % besparingen meststoffen/gwb

- 5-10 % hogere opbrengsten

- minder risico onvoldoende benutting inputs

• Vroeger ingrijpen bij aantastingen of tekorten vocht /

mineralen

• Vastleggen uitgevoerd werk en resultaat voor analyse en

verbetering teelt en bedrijfsmanagement

!! Leren data te benutten

8-12-2014

4

© DLV Plant

Ontwikkeling precisielandbouw

• 2002: eerste trekker met autosteer test

• 2005: SBG auto Guidance, varioploegen,

• 2006-2007: investeringen in stuurhulpsystemen

• 2010: nog veel DGPS stuursystemen

• 2011 -2014

- brede toepassing RTK-GPS systemen

- auto sectiesluiting veldspuiten

- sectieregelingen kunstmeststrooiers

- ploegsturing

- intro autonome gestuurde trekkers / robots

Snelle ontwikkeling betrouwbare techniek

© DLV Plant

PrecisieLandbouw: voet aan wal?

Grootschalige toepassing:

• > 50% telers GPS sturing trekkers, veelal RTK-GPS

• Merendeel nieuwe veldspuiten, strooiers heeft sectiesturing

Stimulans voor investeringen in PL

- inkomenssituatie, langjarige investering in

trekkers en machines: GPS erbij

- Steeds meer gebruikers en positieve reactie

- Betrouwbare techniek

- Direct gemak en voordelen direct ervaren in praktijk

- Subsidieregelingen

8-12-2014

5

© DLV Plant

DGPS / RTK-GPS autosteering

• RTK GPS sturing routing op veld: minder kopakker draaien

• Exacte aansluitingen werkgangen: 2-5 cm vast

• Radiostation, 06 correctiesignaal (Move RTK)

• Groot gebruiksgemak, betere kwaliteit werkresultaat

© DLV Plant

Sectiesluiting / dopsluiting bij spuiten

• Gemeengoed op nieuwe veldspuiten

• Geen overlap en niet buiten perceel

• Minder spuitschade, minder middel in milieu

8-12-2014

6

© DLV Plant

Sectieschakeling kunstmest strooiers

• Auto werkbreedte verstelling: juiste overlap op geren/sporen

• Betere doseringsregelingen: nauwkeuriger doseren en

verdelen

© DLV Plant

Precisie toediening vloeibare (kunst)mest

• Spaakwielbemester met sectieschakeling

• Vloeibare kunstmest, ook andere meststoffen

• Niet windgevoelig, precisie verdeling, precisie dosering

• GPS precisiedoserings regeling

8-12-2014

7

© DLV Plant

Ploegbesturing

• Mooie strakke voren: slaat hart van teler van over!

• Vlakker en egaler ploegwerk: betere zaaibedbereiding

=> beter zaaiwerk, betere opkomst en egaler gewas.

• !! De basis voor optimale vervolgbewerkingen

© DLV Plant

Gestuurde aardappelpoter en ruggenfrees

• Optimale plaatsing / verdeling poters

• Automatische uitschakeling pootelement bij vaste

rijpaden

• Rug midden op poters: optimale groei omstandigheden

en minimaal risico

8-12-2014

8

© DLV Plant

Precisie Schoffelbesturing

• Nauwkeurig zaaien GPS trekker en gps schoffel en daarop

precies schoffelen met gestuurde schoffel: 2 cm langs de rij

© DLV Plant

GPS Zaaien op meststroken

• Rijenbemesting: betere mestbenutting

• Opeenvolgende bewerkingen: meer capaciteit

• A-B lijn van bemester naar zaaimachine moet gemakkelijker

8-12-2014

9

© DLV Plant

Automatische trekkers zonder chauffeur

• De volgende stap in verhoging arbeidsproductiviteit

bij herhalende bewerkingen

• John Deere in druiventeelt in … JD iTec

• Nu Probotiq’s robot, Conver, …..

© DLV Plant

De volgende stap

Slim boeren

Smart farming!?

Meten aan bodem, gewas of weer en daarop bijsturen

8-12-2014

10

© DLV Plant

Smart farming

Benutten verschillen productiepotentie bodem en gewas

• Opbrengstmeting percelen en zones

• meten bodem situatie: chemisch, fysiek, biologisch

=> analyse verbeterpotentie

=> structurele perceels/bodemverbetering: bemesting,

ontwatering, OS%, bodemstructuur

=> variabele doseringen zaaien, gwb, bemesting

Toepassen precisie teelt kennis en hulpmiddelen

• BOS’sen, apps,

• WeersinformatieGrotere potentie

rendementsverbetering

dan precisielandbouw

© DLV Plant

Smart farming

• Meten verschillen

• Inschatten verbeterpotentie zone of perceel

• Analyse oorzaak

• Toepassen adviesregels

• Uitvoering:

- juiste techniek en aansturing

- data-uitwisseling, koppelingen

• Meten effecten

• Evaluatie effecten en aanpassing

8-12-2014

11

© DLV Plant

Productiepotentie inschatten

• Plaatsspecifieke opbrengstverschillen zones

• Jaarverschillen: weersinvloeden

• Opbrengstvergelijkingen percelen

Hoe groot zijn verschillen?

• Opbrengstmetingen

• Kwaliteits metingen

© DLV Plant

Opbrengstvergelijking snijmais

• 4 ton ds = 12 ton/ha * € 50 is € 600/ha

• 2015 kringloopwijzer:

minder opbrengst=minder mest=meer mestafvoer=meer kosten

Perceelnaam Ha ton/ha Drogestof % drogestof / ha

Perceel Overmars 2,4 56,61 30,52% 17,28

Perceel Schoterman 3,06 55,53 30,82% 17,11

Perceel Heideman 3,24 51,76 30,26% 15,66

Perceel Noorder-Koeslag 2,81 42,02 32,20% 13,53

Wat is uw productieniveau tov van

andere percelen?

8-12-2014

12

© DLV Plant

Zones uit opbrengstkaarten

Basis voor zonegerichte bodemanalyses

© DLV Plant

Analyse oorzaken sub-optimale productie

1. De Bodem

• Chemische bodemzaken- zonespecifieke bodemanalyses =>

basis mineralen P, K,…, CEC: Zone bemesting P en K

- pH: bodemscan Veris => plaatsgerichte bekalking

- OS toestand => compost, mest, groenbemester, NKG?

• Fysieke bodemeigenschappen- zwaarte van de bodem, vocht: scan met Veris, EM38,…

- bodemverdichtingen: penetrologger, weerstandsmeting

- bodemvocht (en stikstof): bepalen gift/moment beregening

• Biologische kwaliteit- bodemleven: => systeem grondbewerking, meststoffen,..

8-12-2014

13

© DLV Plant

Eenvoudige bodemzones onderscheiden

• Google Earth of Bing maps beelden

• Vliegtuigbeelden RVO

• Drone luchtfoto’s

• Drone spectraalscans

© DLV Plant

Bodemscans

• Veris (Ph, Organische Stof, EC (Electr. Geleidbaarheid)

• EM38 (Electr geleidbaarheid)

- Kleigrond: info over lutumgehalte,

- zandgrond: info over vochtgehalte

8-12-2014

14

© DLV Plant

Toepassingen bodemscanners informatie

• pH; plaatsspecifieke bekalking (onegale)zandgronden

• Org. Stof: beter vasthouden vocht en mineralen

betere groei bij droogte: meer behoefte bemesting

• EC/EM:

- variabele zaai/poot dichtheid irt vocht beschikbaarheid

• Bodemweerstand: bodemverdichtingen

! Kleigrond: zoveel mogelijk voor zaaien/poten bemesten voor

optimaal effect : rekening houden potentie bodem

! Zandgrond: goede basis, variabele opbrengstpotentie:

Bijbemesten in seizoen op basis gewasscanning

© DLV Plant

pH/OS meting Veris - Agrometius

• Zandgrond veel percelen te lage pH

• Veel variatie: gem. 4,8 (3,9-5,4)

• OS variatie: gem. 12% (5-25)

⇒Perceel homogener maken

⇒Betere mestbenutting naderhand

⇒Bij 4 jarig bouwplan voordeel tot

€ 1000,= (Agrifirm)

8-12-2014

15

© DLV Plant

Plaats specifiek zaaien

• Variabele zaaidichtheid op variatie EC bodemscan / vocht

• !? 10 % hogere opbrengst: grote potentie droge gronden

• Vb Kinze dubbel ras zaaimachine of gestuurde dosering

= ras a voor hogere drogere zones

= ras b voor meer vochtige zones op perceel

© DLV Plant

Gewassensing

• Wat wil ik ermee bereiken?

- slechte plekken opsporen in grotere percelen

- aantastingen gewas vroegtijdig opsporen

- stikstoftekorten vroegtijdig opsporen

• Specifieke eisen

- resolutie: beginnende aantasting: hoog

biomassa/ stikstof: 5-8 m al voldoende

- HD of spectraal: spectraal vroeger afwijking te

zien

8-12-2014

16

© DLV Plant

Eenvoudige gewas scans met HD

• Drone met HD camera

- Fixed wing: totaal systeem € 7000,=

- Multicopter (€ 1000 - € 15.000

• Autopilot, plannings software, beeld software

• ! Regelgeving: bedrijfsmatige inzet voorwaarden

© DLV Plant

Drone beelden HD eenvoudig

=> Signalering zones en aantastingen

• HD Camera beeldanalyse (Ecoflight)

geeft al info over gewasverschillen

! Vertaling naar absolute waarden moeilijk

8-12-2014

17

© DLV Plant

Variabele bemesting op gewassensing

• Opbrengstpotentie optimaal benutten

• Bijbemesting afstemmen op N-opname en totale N-

behoefte gewas op optimaal opbrengstniveau

• N-behoefte afh van groei gewas, weer verleden en

toekomst

• Rendement: meervoudig onderzoek:

- 5-10% hogere opbrengst en/of

0-20 % besparing bemesting

- meer gelijkmatige kwaliteit product

• Nu hier vooral wintertarwe, koolzaad, aardappelen

Verbetering productiviteit

© DLV Plant

Gewas sensing

• Satelliet spectraal : grootschalig, perceelsdekkend,

relatief goedkoop (€ 8-20 /ha). Adviesregels beschikbaar WT

Probleem: bewolking

• Vliegtuig spectraal: Sportvliegtuig / helikopter

grootschalig, perceelsdekkend,

grote capaciteit, relatief goedkoop (€ 25 - € 40/ha)

Probleem: vluchtbeperkingen, schaduwcorrectie

• Drone spectraal: flexibel, perceelsdekkend, redelijke

capaciteit. Aanzienlijke investering 20.000 of meer

Kosten ?? Probleem: regelgeving

• Werktuigsensoren: weinig weergevoelig. Aanzienlijke

investering (15.000). Direct van meting naar doseren,.

Adviesregels bijbemesting beschikbaar

8-12-2014

18

© DLV Plant

Satellietbeelden

Kleurinfrarood Vegetatie-index NDVI

CAH perceel – 8 juli 2013, satellietbeeld

© DLV Plant

Scanning systemen veld dekkend

8-12-2014

19

© DLV Plant

Trekker en handsensoren

Verschillende indexen NDVI, NDRE, WDVI, relatieve waarden

© DLV Plant

Variabele bemesting wintertarwe UK en F

• Geosys Farmsat en SOYL

• Grootschalige toepassing: meer dan 1 miljoen ha

(Grote bedrijven, grote percelen, vreemde arbeid)

• Yield potential maps op basis 10 jaar satellietbeeld

• Gewasgroei percelen (LAI/NDVI) scan met satellietbeelden

( 1-2 beeld in februari-maart nodig)

• Veldwaarnemingen voor kalibratie

• Bijbemestingsadvies: kaart of aanstuurbestand strooier

8-12-2014

20

© DLV Plant

Vliegtuig/drone spectraal

Hyperspectraal (120 banden) Multispectraal framing (ASH)

O.S. scan Veris

© DLV Plant

0 10 20 30 40 50 60 70

050

100

150

200

250

300

WDVI

N-uptake, kg/ha

N = 1.88 + 2.095 WDVI, WDVI<40

N = -239.6 + 8.1 WDVI, WDVI>40

Vegetatie-index

Stikstof opname (kg/ha)

Van relatieve index naar N-opname aardappel

Bron: WUR

8-12-2014

21

© DLV Plant

Van spectraalbeeld naar taakkaart

Vliegtuig Zonekaart Taakkaart

Spectraalbeeld 3

WDVIg doseringen

Powered by AgLeader SMS

© DLV Plant

Demoveld Dronten, UAV foto 25-8

50 N

40 t

200 N

44 t

Wel 5-10 % opbrengstverschil

Verschillen in loof niet zichtbaar!

250 N 48 t

150 N

42 t

Praktijknetwerk Sparen met Precisie

8-12-2014

22

© DLV Plant

Snelle gemakkelijke data uitwisseling

• Direct rechtstreeks GPRS modem of

Wifi op erf: automatisch

• Gebruiksgemak software

© DLV Plant

Big data / datagebruik

• Van wie is data?

- Duitsland: van de boer waar gemeten

• Hoe veilig?

- zo goed je data zelf beschermd!

- gebruik voor controles

- aantonen juiste handelingen

• Meerwaarde?

- aanpak en resultaat vergelijking:

leren waar en hoe te verbeteren

!! Leer data te benutten

8-12-2014

23

© DLV Plant

Waarom SF nog weinig voet aan de grond?

• Weinig vertrouwen in werking techniek

• Beperkt vertrouwen in rendement

• Verwerking van sensingdata naar taakkaart

nog te ingewikkeld

- software

- rekenregels, adviesdoseringen vaststellen

• !! Vraagt ook meer kennis en vaardigheid teler

Techniek verbeterd, leer het gebruiken!

© DLV Plant

Smart farming in buitenland

• Schaalgrootte

- lagere investering irt oppervlakte en benutting

- management tool: aansturen personeel, juiste

uitvoering taak, controlemogelijkheden

• Grotere variaties in bodem en

groeiomstandigheden binnen percelen

- heuvelachtig terrein

- grondsoortverschillen

• Nog aanzienlijk verbeterpotentieel

• Minder gunstige groeiomstandigheden

8-12-2014

24

© DLV Plant

Toekomst?!

Nederland koploper in smart farming

De uitdaging voor de toekomst en

behoud van voorsprong

Met benutten smart farming

vaste grond vinden in duurzame en

rendabele akkerbouw

© DLV Plant

Voor meer informatie :

WWW.DLVPLANT.NL

h.krebbers@dlvplant.nl

06-53400066