Presentación de PowerPoint - EEMB DERSLER · %40 daha hızlı öğrenme, ... Bu bölümde...

04.11.2012

1

BIL-429

INSAN-BILGISAYAR ETKILESIMI

Bu bölümde kullanıcı desteğini ana hatlarıyla ele alıp, etkili bir kullanıcı desteği sunmanın önemini, yöntemlerini ve püf noktalarını göreceğiz.

BOLUM 11 - KULLANICI DESTEGI

2009639031 - Hilal Dönmezer

2009639021 - Erhan Öztürk

KULLANICILAR NEDEN

DESTEGE IHTIYAC DUYAR?

Sistem tutarsız olabilir.

Sistem bunaltıcı olabilir.

Sistemin kendisi kullanıcıya yeterli ipucunu/desteği sunamayabilir.

Kullanıcı sistemde öngörülenden farklı bir bilişsel modele sahiptir.

Kullanıcının acelesi vardır.

Kullanıcı ne yapacağını, neyin nerede olduğunu unutabilir.

GENEL HATLARIYLA

GÖRECEGİMİZ BASLIKLAR

Kullanıcı Desteği

Kullanıcı Desteği Yaklaşımları

İdeal Yardım Sistemi Gereksinimleri

Uyarlanabilir Yardım Sistemleri

Kullanıcı Modelleme

Alan ve Görev Modelleme

Bilginin Gösterilmesi Teknikleri

Kullanıcı Desteği Tasarımı

1 of 36 2 of 36

KULLANICI DESTEGİ NEDİR?

Etkileşimli sistemleri tam olarak tasarladığımızda çok az destek alarak ya da hiç destek ve yardım almadan kullanılması beklenir. Fakat bu durum yapılan en iyi tasarım sistemlerinde bile bulunamayan bir

durumdur. Kullanıcıların pek çok zaman yardıma ihtiyaçları vardır. Bu yüzden sistem içinde bu yardımı tasarlamak gerekmektedir. Sistem içinde tasarlanan bu yardım desteğine Kullanıcı Desteği adı verilir.

KULLANICI DESTEGI

Temel Nitelikler:

Farklı zamanlarda farklı destek

türlerini sağlamalıdır.

Uygulanması ve sunuşu dikkatli

tasarım gerektirir.

3 of 36

Kullanıcılara saglanacak 4 farklı

destek türü vardır:

Hızlı Referans,

Görev odaklı yardım,

Tam açıklama,

Öğretici yardım,

Ayrıca tüm bu ihtiyaç duyulan yardımın;

sistemlerle birlikte tasarlanması gerekmektedir.

Kullanıcı destegi türleri:

Daha önce sistemi kullanmış ve aşina olan kullanıcılara

detayları hatırlatmak maksadıyla kullanılır.

Hızlı Referans

Kullanıcı belirli bir görevi yaparken problemle karşılaştığında

veya yapacağı görev için aracı nasıl kullanacağını bilemediği

zaman kullanılır.

Göreve Özgü Yardım

4 of 36

KULLANICI DESTEGI

04.11.2012

2

Kullanıcı destegi türleri:

Daha tecrübeli veya meraklı kullanıcıların aracı veya komutu kullanmak için ihtiyaç duyabileceği detaylı

bilgileri anlatır. Bu açıklama genelde kullanıcının o an ihtiyaç duymadığı bilgileri de içermektedir.

Tam Açıklama

Yeni kullanıcılara aracı nasıl kullanacaklarını adım adım anlatmayı amaçlar.

Ögretici

5 of 36

KULLANICI DESTEGI

Yardım sistemleri ile dokümantasyon arasındaki temel fark:

Yardım sistemleri : Problem tabanlı ve belirli bir konuya özgün.

Dökümantasyon : Sistem tabanlı ve genel.

6 of 36

KULLANICI DESTEGI

Peki ideal bir yardım sistemi sizce nasıl olmalıdır?

7 of 36

Ideal Yardım Sistemi

İdeal bir yardım sistemi tasarımı nasıl olmalıdır? Bunun cevabını vermek zordur. Bunun yerine bu sistemin sahip olması gereken temel özelliklerden bahsedilebilir. Bu temel özellikler bu sistemi değerlendirmek için kriterleri oluşturur…

Erişilebilirlik - Availability

Doğruluk ve bütünlük – Accuracy and Completeness

Tutarlık - Consistency

Dikkat çekmeyen/sade -Unobtrusiveness

Esneklik - Flexibility

Sağlamlık - Robustness

Ideal Yardım Sistemi

Gereksinimleri

8 of 36

KULLANICI DESTEGI YAKLASIMLARI

Komut seviyesinde destek sağlayan en temel yaklaşımdır.

KOMUT DESTEGİ

Menülerle ve seçilebilir ikonlar ile hafızaya hangi komutların kullanılabilir olduğunu göstermek için yardımcı olur.

KOMUR SATIRI YÖNLENDIRMESI

Kullanıcı test ortamında sistemin temel esasları doğrultusunda çalışır.

ÇEVRİMİÇİ ÖGRETİCİLER

Yardım istemi, içinde bulunulan bağlama göre yorumlanır.

KONUYA ÖZEL YARDIM

9 of 36 10 of 36

Komut Desteği *Komut seviyesinde en temel, en yaygın yaklaşımdır. *Kullanıcının ne aradığını bildiğini varsayar. *Kkullanıcı özel bir komutla yardım ister. Örnek: UNIX >> man, DOS >> help *Hızlı referans için uygundur. *Kullanıcı toplulukları ve forumlar.


04.11.2012

3

11 of 36

Komut Desteği

12 of 36

13 of 36

Kullanıcıya Özel Yardım *Yardım istemi, içinde bulunulan bağlama göre yorumlanır. Örnek: Microsoft Office “What’s This?” Çevrimiçi Öğreticiler *Kullanıcı test ortamında sistemin temel esasları doğrultusunda çalışır. *Esnek kullanım imkânı verildiğinde yararlıdır. Çevrimiçi dokümantasyon

*Kağıt ortamındaki dokümantasyon e-ortamda sunulur. *Yaygın ortamlarda sürekli erişim imkânı. *E-ortamda gözden geçirilmesi zor olabilir, bunun için hipermetin desteği kullanılır. *Evrensel erişim (Universal Access)


14 of 36

Çevrimiçi Dokümantasyon İlkeleri Başlık ve kılavuzlarla desteklenmiş açık/sade bir yapı, Kullanıcı görevlerine göre düzenlenmiş bilgiler, Kısa ve jargondan uzak cümleler, Numaralanmış ve adımlara ayrılmış işlemler, Mümkün olduğunca kullanılan örnekler, İndeks, içerik, özet ve serbest arama imkânı, Hata mesaj listeleri, Sık Sorulan Sorular ve açık cevapları.


15 of 36

Asgari Kitapçık Acemi ve standart kullanıcılar için hazırlanan alternatif çevrimiçi

dokümantasyondur. Kullanıcı görevleri ve hata kurtarma üzerinde odaklanır. Sistemin gerçek dokümantasyonunun yaklaşık ¼.


16 of 36

Asgari Kitapçık Jack Carroll ve arkadaşları tarafından 1990 yılında Asgari Kitapçık

yaklaşımı ile 19 ofis çalışanı ve 8 görevin icrası konusunda yapılan çalışmada:

%40 daha hızlı öğrenme, 2.7 defa daha fazla görev öğrenme, Benzer diğer çalışmalarda da: Daha etkili öğrenme, Daha az hata ve Sistemi daha hızlı kullanmaya başlama olduğu görülmüştür.


04.11.2012

4

17 of 36

İyi tasarlanmış dokümantasyon ve akıllı yardım sistemleri önemli olmasına rağmen, gerçek insanlarla konuşmak, karşılaşılan sorunların çözülmesi için büyük fayda sağlamaktadır. Uzman kullanıcılar, nasıl tasarlandığını bildikleri için genellikle dokümantasyondan faydalanmaktadırlar. UNIX yardım sistemi çalışmaları, acemi kullanıcıların dokümantasyonu kullanmayı değil, bunu daha önce okumuş uzmanlarla görüşmeyi tercih ettiklerini göstermiştir.

GERÇEK INSANLARDAN YARDIM

18 of 36

Ürünün başka kullanıcıları da bir başka yardım kaynağıdır. • Örnek: PHP Çevrimiçi dokümantasyon Kullanıcı toplulukları, forumlar ve üreticilerin teknik destek kitapları da başka bir yardım kaynağıdır. • Örnek: Sun Java’nın yazılım geliştiriciler için oluşturduğu web

sayfası ile Sun firması, uzmanlar ve o an çevrimiçi olan diğer kullanıcılarla çevrimiçi kullanıcı forumları ve canlı görüşme imkânı sunmaktadır.

GERÇEK INSANLARDAN YARDIM

19 of 36

Uyarlanabilir Yardım Sistemleri kullanıcının hareketlerini izleyerek ve modelini oluşturarak çalışır. Kullanıcı modeli kullanıcının: • Deneyimini, • Tercihlerini, • Hatalarını, • Bunların birleşimi hususlarını içerebilir.

UYARLANABILIR YARDIM SISTEMLERI

20 of 36

Kullanıcı ihtiyaçlarına uyarlanmış yardım sunmak için bağlama ilişkin bilgi, ayrı ayrı kullanıcı, görev ve alan bilgilerini ve yönergeleri kullanır. Sorunları: • Bilgi gereksinimi fazla • Etkileşim kimin kontrolünde? • Ne uyarlanmalıdır? • Uyarlamanın kapsamı nedir?

UYARLANABILIR YARDIM SISTEMLERI

21 of 36

ORIMUHS Sistem Mimarisi Object-oRiented Intelligent Multimedia Help System

22 of 36

ORIMUHS Sistem Mimarisi Object-oRiented Intelligent Multimedia Help System

Akıllı kullanıcı desteği (intelligent user support ), birçok durumda sistem veya kullanıcının sistemi kullanma performansı üzerinde olumsuz etki yapmaktadır. (Woods, 1993).

04.11.2012

5

23 of 36

KULLANICI MODELLEME

Tüm yardım sistemleri mutlaka bir kullanıcı modeline sahiptir. Tek, genel kullanıcı modeli (non-intelligent)

kullanıcıya göre düzenlenmiş model (adaptable)

Sistemin düzenlediği model (adaptive)

24 of 36

KULLANICI MODELLEME

Bazı insan-bilgisayar etkileşimi araştırmacıları, insan-bilgisayar sistemlerinin doğal işbirliğini artırma potansiyeline sahip olması nedeniyle kullanıcı modelleme ile yakından ilgilenmektedirler.

25 of 36

Niceleme (Quantification) En basit kullanıcı modelleme yaklaşımıdır. Kullanıcının ne bildiği nicel olarak ölçülür. Farklı eylemlere farklı ağırlıklar verilerek kullanıcının görevi

gerçekleştirmesi puanlanır. Sonuçta kullanıcı, belirli eşik değerlere göre uzmanlık seviyeleri

arasında gezer.

KULLANICI MODELLEME YAKLASIMLARI

26 of 36

Sterotip (Stereotype) Kullanıcının niteliklerine bağlıdır.

Kullanıcı, komut kullanımı ve hataları gibi belirli bir kategoriye

göre sınıflandırılır.

Sterotip oluşturma türleri: • Bilgi kullanımı, • Makine öğrenmesi (machine learning)


27 of 36

Bindirmeli (Overlay) Modeller İdeal bir uzman kullanıcı modeli oluşturulur.

Sistemin gerçek kullanımı ideal model ile karşılaştırılır.

Model, kullanıcı davranışını bilinen hata katalogları ile

karşılaştırarak, ortaklıkları/farklılıkları içermelidir.


28 of 36

Kullanıcı modelleme ve görev modellemenin farklılaşması, Kullanıcı modellemenin çaba/değer (trade-off) dengesinin

artması, Farklı modelleme teknikleri desteği (integrating modeling), Hatalı, eski ve yetersiz bilgi içeren kullanıcı modelleri, Farklı alanlardaki kullanıcı modelleme yaklaşımlarının yeterliliği

hakkında kriter geliştirilmesi, Daha geniş bağlamı kapsaması, Kullanıcı modelleme ve kontrol, Gizlilik/kullanıcı modelleri.

HCI ALANINDA KULLANICI MODELLEME ZORLUKLARI

04.11.2012

6

29 of 36

Kapsadığı hususlar: Ortak hatalar ve görevler Şu ana yapılmakta olan görev

Komut serilerinin kullanımı analizini içerir.

Sorunları Sembolleştirilen görevler İç içe geçmiş görevler Kullanıcının niyeti

ALAN ve GÖREV MODELLEME

30 of 36

Verilen duruma uygun doğru tavsiye türünün seçilmesini kapsar. Örnek: hatırlatıcı, öğretici, vb. Bazı akıllı sistemler tavsiye stratejisini modeller, ancak yine de doğru stratejinin seçilmesi büyük önem taşır. EuroHelp uyarlanır yardım sistemi, kullanıcının çalışmasını bir öğretmen gibi izleyerek ona ihtiyacı olan tavsiyeyi sunar. » “Bunu Biliyor musunuz?” («Did You Know”, DYK) » Microsoft’un “Günün İpucu“ (“Tip of the Day”)

TAVSIYE STRATEJISI

31 of 36

Kural tabanlı Bilgi kurallar ve gerçekler şeklinde sunulur. Çıkarım mekanizması ile yorumlanır. Genellikle geniş alanlarda (domain) kullanılır. Çerçeve tabanlı Bilgi doldurulması gereken boşluk yapılar şeklinde saklanır. Dar alanlarda (domain) yararlıdır.

BILGININ GOSTERILMESI TEKNIKLERI

32 of 36

Ağ Tabanlı Bilgi gerçekler arasındaki ilişkiler şeklinde gösterilir. Çerçevelere bağlantı yapmakta kullanılabilir. Örnek Tabanlı Bilgi karar yapıları şeklinde dolaylı olarak gösterilir. Kurallarla programlama şeklinde değil sınıflandırma yapacak

şekilde eğitilmiştir. Çok az bilgi edinimi gerektirir.

BILGININ GOSTERILMESI TEKNIKLERI

33 of 36

Teşvik Kontrolü kullanıcı mı elinde bulunduruyor yoksa sistem mi

etkileşimi yönlendiriyor? veya karma mı? Eistem yardım önermek için kullanıcının davranışını

durdurabiliyor mu? Etki Ne uyarlanacak ve bunu yapmak için hangi bilgiye gereksinim

duyuluyor? Ihtiyaç duyulan tek şey model Kapsam Modelleme hangi seviyede? (uygulama/sistem) Uygulamalar arasında uzmanlık seviyesi değiştiğinden sistem

seviyesinde yapılan modelleme daha karmaşıktır.

UYARLANABILIR YARDIM TASARIMINDA

DIKKATE ALINMASI GEREKLI KONULAR

34 of 36

Kullanıcı desteği sisteme eklenen bileşen değil, sistemin organik bir bileşenidir. Bu nedenle sistemle bir bütün olarak tasarlanmalıdır. Yardımın nasıl sunulacağına ilişkin teknolojik hususlara değil, yardımın bağlamına ve içeriğine odaklanmalıdır.

KULLANICI DESTEGI TASARIMI

04.11.2012

7

35 of 36

Yardım nasıl istenecek? Komut, düğme (button), işlev (açık/kapalı), ayrı bir uygulama, Acaba sesli yardım istenebilir mi? Yardım nasıl gösterilecek? Yeni pencere, tam ekran, bölünmüş ekran, Açılır kutular, ipucu ikonları Etkili bir yardım sunumu şu hususları kapsamalıdır: Açık, aşina, tutarlı ve uygun bir dil Açıklayıcı değil öğretici Yoğun metin kullanımından uzak Özet bilgi ve örnek

NASIL SUNULMALI?

36 of 36

Yardım ne? İşletim sistemi komutu Meta-komut Uygulama Yardım bilgisinin yapısı: Tek bir dosya Dosya hiyerarşisi Veri tabanı

KULLANICI DESTEGI GERCEKLESTIRIMI

Hangi Kaynaklar Mevcut? Ekran boşluğu Bellek kapasitesi Hızı Olmazsa olmaz: Esneklik ve genişletilebilirlik Çıktı alabilme Gözden geçirebilme

BIL-429

INSAN-BILGISAYAR ETKILESIMI

Bu bölümde bilişsel model nedir, özellikleri , çeşitleri ve kullanım alanları gibi konular hakkında bilgi sahibi olacağız.

BOLUM 12 – BİLİŞSEL MODELLER

2009639031 - Hilal Dönmezer

2009639021 - Erhan Öztürk

1 of 30

Bilişsel modeller bir şeylere açıklama getirme eğilimimiz sonucu ortaya çıkan; Nesnelerin nasıl çalıştığı, Olayların nasıl ortaya çıktığı ya da Bireylerin davranış biçimlerine

ilişkin kavramsal modellerimizidir. (Norman, 2002).

BİLİŞSEL MODEL NEDİR?

2 of 30

Bilişsel modeller; Hedef ve görev hiyerarşisi modeli Dil bilimsel ve dilbilgisel modeller Fiziksel ve araç seviyesi modeller Mimari modelleri

olmak üzere 4 farklı kategoriye ayrılmıştır.

BİLİŞSEL MODELLER KAÇA AYRILIR?

3 of 30

Bireyler bilişsel modellerini Gerçek ya da hayal, Acemi ya da uzman

kısacası düzeyi ve biçimi ne olursa olsun sahip olduğu bilgiye dayandırır. Bu modeller bireye deneyimlerini anlama, eylemlerinin sonuçlarını tahmin etme ve beklenmeyen sonuçlarla başa çıkmada yardım eder.

BİLİŞSEL MODELLER

04.11.2012

8

4 of 30

Performans ve Yeterliliğe Göre Bilişsel Modeller Performans Modelleri Yeterlilik Modelleri

İşlemsel Niteliğe Göre Gruplandırma (Computional Flavour) Hedef ve Görev Hiyerarşisi Modeli Dil bilimsel ve Dilbilgisel Modeller Fiziksel - Araç Modelleri Mimari Modelleri

BİLİŞSEL MODELLER

5 of 30

Bireyin bir hedefi alt hedeflere bölerek süreci kontrol etmesindeki zihinsel işlemlerini inceleyen modeldir. GOMS (Hedef-İşlemci-Yöntem-Seçim) CCT (Bilişsel Karmaşıklık Kuramı)

HEDEF VE GÖREV HİYERARŞİSİ

6 of 30

GOAL (Hedef) »» başarmak istenilen şey, OPERATOR (işlemci) »» sistemi kullanmak için gerekli en temel eylemler, analizin en düşük seviyesi, METHOD (yöntem) »» hedefi alt hedeflere bölmedeki farklı yollar, SELECT (seçim) »» yöntemdeki farklı yollardan birisinin tercih edilerek seçimi,

(Goals, Operators, Methods, and Selection rules) GOMS (Hedef-İşlemci-Yöntem-Seçim)

7 of 30

8 of 30

Bu kuramın temelinde GOMS modelindeki hedefleri ayrıştırma olup, bu modele daha kestirimci bir güç sağlar. CCT’nin iki paralel tanımı vardır; 1. Kullanıcının hedefleri, üretim kuralları. Koşul sağlanırsa eylemi gerçekleştir.

if condition then action

2. Bilgisayar sistemi (CCT’deki araçlar)

CCT (Bilişsel Karmaşıklık Kuramı)

9 of 30

Bu kuramın temelinde GOMS modelindeki hedefleri ayrıştırma olup, bu modele daha kestirimci bir güç sağlar. CCT’nin iki paralel tanımı vardır; 1. Kullanıcının hedefleri, üretim kuralları. Koşul sağlanırsa eylemi gerçekleştir.

if condition then action

2. Bilgisayar sistemi (CCT’deki araçlar)


04.11.2012

9

10 of 30

CCT, acemiler kullanıcılar için durum ve hareketleri kısıtlandıracak şekilde farklı kurallar oluşturur. Genel olarak acemiler bütün kuralları çalışan belleklerinde test ederler ve her tuşa basıştan sonra sistemden geribildirim alırlar. Bu nedenle acemi davranışları prosedürleşmiş bir şekilde işlemez.


11 of 30

CCT’deki kurallar hatasız performans ortaya koymak zorunda değildir. Bu kurallar hataları tahmin etmese de hata olgusunu açıklayabilirler. CCT ile hedef yapısının derinliği, kuralların sayısı ve araç tanımı ile karşılaştırmaların ölçümü sağlanır.


12 of 30

Hedef hiyerarşisi oluşturma bazen kullanıcı yerine bilgisayar diyalogu tarafından tanımlanma riski ortaya koyar.

Kestirimler genellikle hata yapmayan uzmanlar için geçerlidir. Oysa uzmanlar da hata yapabilir. Diğer yandan GOMS, sistemi yeni öğrenen acemileri ve ara sıra hata yapan orta düzeydeki kullanıcıları ihmal etmektedir.

İnsan bilgisayar etkileşiminin temel amaçlarından biri tüm kullanıcılar için maksimum kullanılabilirlik sağlamak olduğundan, bu modelin büyük bir eksikliği olarak görülmektedir.

Hedef Hiyerarşisine İlişkin Problemler

13 of 30

Tüm görevleri hedef yönelimli olarak modellerken, bazı görevlerdeki problem çözme gereksinimi ihmal etmektedir.

GOMS ürünün sosyal ve kurumsal etkilerini göz önünde bulundurmamaktadır.

Ayrıca GOMS modeli insan bilişine ilişkin kuramları desteklemediği için eleştirilmektedir. İnsan bilişini seri işleme modeli olarak görmekte ve herhangi bir etkinliğin görev bitene kadar devam edeceğini varsaymaktadır.

Hedef Hiyerarşisine İlişkin Problemler

14 of 30

İnsanların bilgisayar ile etkileşimleri sırasındaki kullanıcı davranışları ve bilişsel zorluklar genellikle dil bakımından incelenmektedir. Dil kavramı çerçevesinde geliştirilmiş farklı modeller bulunmaktadır.

BNF (Backus-Naur Form) Task–Action Grammar (TAG)

Dilsel ve Bilgisel Modeller

15 of 30

Formal dillerin yazım kurallarını tanımlamak için kullanılan bir yazım kuralları kümesidir.

Genellikle bilgisayar programlama dillerinin sözdizimsel yapısını belirlemek için kullanılmaktadır. Bir çok sistem diyalogları BNF kuralları ile kolayca açıklanabilir.

BNF’de tanımlamalar iki çeşittir;

• Terminal Sembolleri, • Terminal Olmayan Semboller.

BNF (Backus-Naur Form)

04.11.2012

10

16 of 30

Basit syntax nonterminal ::= expression An expression contains terminals and nonterminals

combined in sequence (+) or as alternatives (|) draw line ::= select line + choose points + last point

select line ::= pos mouse + CLICK MOUSE choose points ::= choose one | choose one + choose points choose one ::= pos mouse + CLICK MOUSE last point ::= pos mouse + DBL CLICK MOUSE pos mouse ::= NULL | MOVE MOUSE+ pos mouse

BNF (Backus-Naur Form)

17 of 30

Bir dilde geçerli olan yapıları oluşturmak için birleştirilen daha alt parçalara ayrılamayan (atomik) sembollerdir (+,*,‐,% vb...)

Kullanıcı bazında ise en düşük seviyedeki temel davranışlara işaret eder.

Örneğin; tuşa basmak, fareyi tıklatmak ya da hareket etmek.

Terminal Semboller

18 of 30

Bu semboller, dilin kendisinde var olmayan ancak kurallar ile tanımlanan ara tanımları göstermek için kullanılan sembollerdir (‘<‘ ve ‘>’ ). Kullanıcı bazında ise yüksek seviyede soyutlamalardır.

Örneğin menüyü seçmek, menüden uygun konuma tıklamak.

Terminal Olmayan Semboller

19 of 30

Kuralların sayısı

+ ve | operatörlerinin sayısı

Zorlukları • Farklı anlamlar için aynı sözdizimi, • Kullanıcı algısının yansımaması, • Minimal tutarlılık kontrolü.

BNF Ölçümleri

20 of 30

Tutarlılığı daha fazla ortaya çıkarma.

Kullanıcının gerçek dünya bilgilerinin kodlanması.

Gramer kurallarının parametrelerle açıklanması.

Anlamsal (semantic) özellikler eklemek için uygundur.

TAG (Task Action Grammar)

21 of 30

BNF’de UNIX komutları şu şekilde tanımlanmıştır:

copy ::= cp + filename + filename | cp + filenames + directory move ::= mv + filename + filename | mv + filenames + directory link ::= ln + filename + filename | ln + filenames + directory

No BNF measure could distinguish between this and a less consistent

grammar in which

link ::= ln + filename + filename | ln + directory + filenames

TAG’lardaki Tutarlılık

04.11.2012

11

22 of 30

Kullanıcının var olan bilgisi.

Komutlar ve özellikler arasındaki benzerlikler.

Bunlar yürütülen kurallar olarak modellenmişlerdir.

TAG’ların Diğer Kullanımları

23 of 30

The Keystroke Level Model (KLM) Buxton's 3-state model

• Bireyin hareket sistemine ait deneysel bilgiyi temel alırlar. • Kullanıcının görevleri: arama ve gerçekleştirme.

o Bu modeller sadece gerçekleştirmeyi içermektedir. • Amaçların hiyerarşisiyle bütünleyicidir.

Fiziksel ve Cihaz Modelleri

24 of 30

GOMS’un en düşük seviyesi.

6 yürütme durum operatörü Fiziksel motor: K - keystroking P - pointing H - homing D - drawing

Zihinsel M - mental preparation

Sistem R - response

Deneysel olarak belirlenen zamanlar.

Texecute = TK + TP + TH + TD + TM + TR

KLM (Keystroke Level Model)

25 of 30

GOAL: ICONISE-WINDOW [select GOAL: USE-CLOSE-METHOD . MOVE-MOUSE-TO- FILE-MENU . PULL-DOWN-FILE-MENU . CLICK-OVER-CLOSE-OPTION GOAL: USE-CTRL-W-METHOD PRESS-CONTROL-W-KEY]

Alternatifleri karşılaştırma:

USE-CTRL-W-METHOD vs. USE-CLOSE-METHOD

assume hand starts on mouse

KLM Örneği

26 of 30

Hiyerarşik modeller, dilsel modeller ve fiziksel cihaz modelleri daha çok insan zihni hakkında tahminlerde bulunmaktadırlar. Kullanıcı için etkili ve

hatasız bir diyalog sağlamayı amaçlamaktadırlar.

Mimari modellerde ise odak noktası hataların tahmin edilmesi ve

anlaşılabilmesidir.

İkiye ayrılır: Problem Alanı Modeli (Problem Space Model) Bilişsel Alt Sistemlerle Etkileşim

Mimari Modeller

27 of 30

Problem alanı modelinde problemlerin belirli bir alanda oluştuğu varsayılır. Problem alanı belirli evreler ve bir dizi işlemleri içerir.

Problem alanındaki davranış; Mevcut evreye dayalı geçerli işlemi seçme Yeni evreyi gerçekleştirmek için mevcut evreye uygulanması

Problem alanı içindeki işlemler; Hedef biçimlendirme İşlem seçimi

İşlemin uygulanması Hedefi tamamlama

Problem Alanı Modeli (Problem Space Model)

04.11.2012

12

28 of 30

Problem Alanı Modeli (Problem Space Model)

29 of 30

Biliş, algı ve eyleme ilişkin modeldir. Bireyi bir bilgi işleme cihazı olarak görmeye bütüncül bir bakış açısı getirir. Eylemlerin kullanıcı tarafından otomatikleştirildiğinde belirli prosedürlerin

nasıl kolaylaştığı ile ilgilenir. Farklı iki psikolojik geleneği bir bilişsel mimaride birleştirir.

Kısa süreli bellek araştırmalarının mimari ve genel amaçlı bilgiyi işleme yaklaşımı

Psiko-dilsel araştırmalar ve yapay zeka problem çözme literatürünün

işlemsel ve gösterimsel yaklaşımı

Bilişsel Alt sistemlerle Etkileşim

30 of 30

Woods, D. D. (1993), The price of flexibility, In Gray et al. (1993), 19–25. Stoev, S., and Encarnac, L. M. (1998). A navigation tool for ORIMUHS

based on goal recognition and action prediction. In Report 6. GI Workshop “Adaptivit¨at und Benutzermodellierung in interaktiven Softwaresystemen” (ABIS’98), Erlangen. FORWISS.

L. Miguel Encarnac, Stanislav L. Stoev (1999), An Application-Independent Intelligent User Support System Exploiting Action-Sequence Based User Modelling.

John F. Schrage, Susan E. Yager (2004), End User Support: Preparing New Specialist To Address The Future, Journal of Informatics Education Research, Volume 6, Number 3.

KAYNAKLAR

30 of 30

TEŞEKKÜRLER

Presentación de PowerPoint - EEMB DERSLER · %40 daha hızlı öğrenme, ... Bu bölümde...

Documents

Transcript of Presentación de PowerPoint - EEMB DERSLER · %40 daha hızlı öğrenme, ... Bu bölümde...