ANAMNEZA I DIJAGNOSTIČKI POSTUPCI U GINEKOLOGIJI I ZDRAVSTVENA NEGA

P R E D M E T N I N A S TAV N I K :

M I L E N A M A R I Č I Ć , P R E D AVA Č

1 7 . M A R T, 2 0 2 0 .

1

VISOKA ZDRAVSTVENA ŠKOLAStudijska grupa: SMS

.

Dragi studenti neprilika nas je zatekla iznenada i moramomenjati navike. Neka druženja ćemorati da sačekaju, neka uživanjaće morati da se strpe, kao npr., posećivanje predavanja.

Jedan pomalo setan savet ovihdana kaže: ,,Ako volite nekoga, nemojte se sastajati sa njim“

Ali, nemojte klonuti duhom! Jošima prostora za uživanje.

2

Sadržaj prezentacije

1. Anamneza (aspekt rada med.sestre)

2. Ginekološki pregled

3. Dopunski neinvazivni pregledi u ginekologiji- Pregledi vaginalnog seskreta

3

Osnovni zadatak medicinske sestre

Očuvanje, unapređenje zdravlja i sprečavanje bolesti(edukacija, edukacija, edukacija)

Nerazdvojiva povezanost sa zdravstvenom negom je poštovanje života, dostojanstva i prava žene.

Očuvanje života i zdravlja žene.

4

KAKO? Humano, stručno iodgovorno, uz poštovanje individualnih potreba svake žene

Uspostavljanje adekvatnog odnosa sa pacijentkinjom/bolesnicom

Odmerena, asertivna komunikacija

Obezbediti privatnost, prijatnu i bezbednu ,,atmosferu“

Prisustvo pratioca (partner, majka, sestra)

Raditi na uspostavljanju poverenja

Graditi partnerski, nikako nadređen

odnos

5

Anamnestički podaci

Utvrđivanje razloga dolaska (zbog čega dolazite?) TRIJAŽA

Subjektivno stanje (bol, mučnina, povraćanje, vrtoglavica... Da li to možemo videti?)

Koja će pitanja biti postavljena zavisi i od:

◦ životnog doba bolesnice (tako ćemo pitanje npr. o menstrualnom ciklusu izostaviti kod žene u senijumu...)

6

Ukoliko stanje dozvoljava nastaviti sa anamnstičkim podacima

Generalije (utvrđivanje identiteta)◦ Ime, prezime, devojačko prezime;

◦ Datum i mesto rođenja;

◦ Bračni status;

◦ Podaci o zanimanju i zaposlenju;

◦ Adresa stanovanja;

◦ Podaci o partneru (neplodnost)

7

Lična anamneza

Ranije preležane bolesti i operacije- posebno abdomena i male karlice

Porodična anamneza

O bolestima koje se genetski nasleđuju (majka, tetka, baka...)

8

Anamneza menstruacija(Menstrual anamnes)

O dosadašnjim menstrualnim ciklusima uopšte ◦ Pojavi prve menstruacije (menarhe), ◦ Pravilnosti razmaka između ciklusa, tj redovnost (na 21-35

dana), ◦ Dužina trajanja (3-5-7 dana), ◦ Boja i koliki je gubitak krvi (do 100ml)◦ Datumu prvog dana zadnje menstruacije (ZM)◦ O svim simptomima koji se pojavljuju s menzisom (npr. grčevi

u donjem delu trbuha i dijarea (PMS...)

9

Da se podsetimo... Karakteristike menstruacije

•Menstrualna krv srednje ili tamno crvena,

•Krvarenje traje 5 (± 2) dana, uz 21 do 35 dana izmeđumenzisa;

•Prosečni gubitak krvi iznosi 30 ml (do 80 i 100 ml), uznajobilnije krvarenje 2. dana.

•Natopljeni higijenski uložak ili tampon upija 5 do 15 ml.

•Grčevi su česti dan pre pojave i 1. dana menzisa(dismenorea)

•Krvarenje koje je abnormalno kratko ili produženo ili se pojavljuje u nepravilnim razmacima, ukazuje na odsutnostovulacije (anovulatorni ciklus).

10

Anamneza ranijih trudnoća uključuje podatke o vremenima i ishodu svih trudnoća sa prethodnimektopičnim ili molarnim trudnoćama (normalne, rizične ili patološke)

Podaci o planiranju porodice, kontracepciji...

Anamneza ranijih porođaja i pobačaja (koliko, kada, kako su protekli, da li su sva deca živorođena i zdrava.... Ab.sp/artef.)

Anamneza puerperijuma ( fiziološki ili patološki)

Ranije bolesti (zarazne,KVB, operacije alergije...)

11

Medicinska sestra treba biti profesionalana, uzdržana uz neiznošenje ličnog stava

Ginekološki pregled (proširena definicija)

Podrazumeva pregled:

genitalija žene,

donjeg dela trbuha (ispod umbilicusa),

unutrašnjih strana butina i

perianalnog dela

12

Ginekološki pregled se preporučuje iz:• preventivnih razloga (kao

godišnji kontrolni pregled) i• svaki put kada žena ima

zabrinutost zbog simptomakao što su bol u karlici, vulvii vagini ili nenormalnokrvarenje iz materice

Kada započeti sa kontrolnim pregledima?

Mesto obavljanja ginekološkog pregledaSavremena ginekološka ambulanta

Kriterijumi za ispunjenost uslova:

• Pod

• Zidovi

• Osvetljenje

• Ventilacija

• Invertar

13

Ginekološki pregled obuhvata:

1. Inspekciju spoljnih genitalija (vulva)

2. Pregled pod spekulumom (vagina, cervix)

3. Palpatorni bimanuelni (vaginalno-abdominalni) pregled

14Source: ACOG, Womens Health Care Physicians, Your First Gynecologic Visit (Especially for Teens), 2019.

Priprema za ginekološki pregled

Psihička priprema:

Uvod za dobro obavljen pregled(asertivan odnos prema pacijentkinji i saradnja)

Fizička priprema:◦ Čista uredna,◦ Prazna mokraćna bešika◦ Litotomni položaj (noge savijene u

kolenima i u abdukciji)

15

Priprema za ginekološki pregled

Higijenska dezinfekcija # hirurška dezinfekcija◦ hemijski čiste PVC rukavice

◦ sterilne kod akušerskog pregleda (odmakla trudnoća i porođaj)

16

Nakit za ruke ili prste (prstenje, ručni sat) potrebno je skinutipre početka rada

Od 1998. postoje Evropskistandardi koji regulišu

ispitivanje dezinficijensa za rukei propisuju kako će se sprovoditi

postupak dezinfekcije ruku(EN 1500)

Pre više od 150 godina, Ignaz Semmelweis (1818 -1865) utvrdio kako se prenosi puerperalne groznica

Source: WHO Guidelines on Hand Hygiene in health care – (Advanced draft) Global Patient Safety

Challenge 2005-2006

Pregled pod spekulumom (Inspekcija vagine i PVU)

Prisustvo krvi

Sekret- količina, boja, miris, konzistencija

Karakteristike sluzokože-boja, lezije...

Abnormalnosti...

17

Bimanuelnim pregledom moguće je ustanoviti:

• Veličinu, smještaj i konzistenciju materice, ako je moguće i jajnika.

•Normalno je materica veličine oko 6 cm puta 4 cm i u različitojje meri nagnuta prema napred (anteverzija), ali može biti u različitoj meri nagnuta prema nazad (retroverzija).

•Materica može biti pod savijena prema napred ili nazad(antefleksija, odnosno retrofleksija).

•Materica je glatka i može se pomeriti (nepravilnost ukazuje namiome).

•Normalno su jajnici u mladih žena veličine oko 2 cm puta 3 cm, a u postmenopauzalnih žena se ne palpiraju. Bolna palpacija ukazuje na upalu u karlici.

18

Uterus

Abdomen

Tuba uteri

Ovarium

Sacrum

Os pubis

Ves. urin.

Uretra

Vagina

Anus

Rektum

CerviksBimanuelni pregled polnih organa

♀

Dopunski pregledi u ginekologiji

Pregledi vaginalnog sekreta;

Kolposkopija;

Šilerova (jodna) proba;

Biopsija;

Eksplorativna, frakcionirana kiretaža

UZV...

20

Bris vaginalnog sekreta može se uzimatiza sledeće analize:

1. Vaginalni bris na stepen čistoće

2. Vaginalni bris na bakteriološki pregled

3. Vaginalni bris na prisustvo premalignih i malignih promena- citološki pregled (Papanikolau test)

4. Vaginalni bris na citohormonalni pregled

21

Vaginalna flora čini najvažniju prirodnu zaštitu žene od urogenitalnih infekcija.

Sastavljena je od „dobrih“ mikroorganizama koji u vagini stvaraju nepovoljne uslove za rast i razvoj uzročnika bolesti.

Od „dobrih“ bakterija, najzastupljeniji su laktobacili.

Oni sprečavaju razmnožavanje uzročnika bolesti svojim neposrednim prisustvom, ali i stvaranjem određenih supstanci koje sprečavaju razmnožavanje nepoželjnih mikroorganizama.

22

Količina i osobine vaginalnog sekreta

Menjaju se pod uticajem hormona:◦ Pubertet i postmenopauza (oskudan)

◦ Generativno doba ( obilniji)

Normalan ekosastav obezbeđuju Acidofilne laktobakterije (L. Acidophilus)

U 1 ml vaginalnog sekreta: ima nekoliko miliona saprofitnih bakterija (normalno)

23

Narušavanje kiselosti vagineNa promenu kiselosti utiče:

menastrualna krv,

sperma i

ispiranje vagine baznim sredstvima

Stvaraju se uslovi za razvoj infekcije vagine izazvane banalnim uzročnicima (streptokoke, stafilokoke, bacil koli...)

24

1. Vaginalni bris na stepen čistoće

Adekvatna priprema pacijentkinje i materijala◦ Sa ili bez spekuluma◦ Sekret se uzima sa zadnjeg svoda vagine,

špatulom, sterilnim štapićem,

◦ nanosi na predmetno staklo, osuši na sobnoj temperaturi i prosleđuje u laboratoriju

25

U poslednjih nekolikogodina retko se izvodi

Infekcija ima različitu kliničku sliku u zavisnosti od prouzrokovača

26

2. Bakteriološki pregled vaginalnog brisa (cervikalni bris)

Pored identifikacije vag.flore,ustanovljava se osetljivost prisutnih bakterija prema pojedinim antibioticima (antibiogram)

Obavezno poštovanje principa asepse

Obavezno koričćenje spekuluma, dobra vizuelizacija

Uzorak se uzima sterilnim štapićem iz cervikalnog kanala (aseptični uslovi)

27Source: Wright TC Jr, Massad LS, Dunton CJ, Spitzer M, Wilkinson EJ, Solomon D, 2006 consensus guidelines for the management of women with abnormal cervical cancer screening tests. Am J Obstet Gynecol. 2007

VAŽNO: Uzorak poslati u laboratoriju na analizu u vremenu ne dužem od 30 minuta

Postupak uzorkovanja za bakteriološki pregled vaginalnog brisa

.

28

2. PAP test- citološki pregled vaginalnog brisa

Papanikolau test je metoda dopunskogispitivanja u okviru ginekološkog pregledakoja ima za cilj rano otkrivanjeprekanceroznih i kanceroznih promenaćelija grlića materice, koje prethodekarcinomu.

Preporučuje se od 21. godine

Od uvođenja Papanikolau testa, stopajavljanja raka grlića maternice je opala zaoko 70 %, a životi milioni žena suproduženi

29

o Bris uzeti sa sa površine cerviksa kao i iz cervikalnog kanala (ektocervix i endocervix)

Source: 1. Guide to collection of Dr. Papanikolaou's Papers at Weill Cornell Medical Center Archives2. ACOG, Womens Health Care Physicians, Your First Gynecologic Visit (Especially for Teens), 2019.

3. Bosch FX; A scientific response to prevent cervical cancer in the world. Vaccine. 2008 Aug 19;26 Suppl 11:v-vi.

УзорковањеКОНВЕНЦИОНАЛНИ ПАП

ТЕСТЦИТОЛОШКИ ТЕСТ НА БАЗИ

ТЕЧНОСТИ

30

Citploški rezultat prema PAP sistemu

PA I -normalne ćelije

PA II –laka abnormalnost,najčešće uzrokovana zapaljenjem

PA III –prisutne ćelije sa znacima atipije (abnormalnosti),suspektne, zahteva dalje ispitivanje

PA IV -mali broj malignih ćelija

PA V –mnogobrojne atipične ćelije i brojne ćelije sa znacima maligniteta

Potvrditi dijagnozu-histološkim pregledom tkiva!!!

Danas češće BETEZDE klasifikacija

31

.

.

32

Budite odgovorni i zdravi!