PRAWO PODATKOWEPrawo podatkowe wchodzi w skład prawa finansowego.W ramach prawa podatkowego wyodrębniamy 2 części:1. Ogólną – uregulowaną ustawą z 29. 08. 1997 r. „Ordynacja Podatkowa”.2. Szczegółową – dotyczącą poszczególnych podatków funkcjonujących w ramach systemu podatkowego.

!!!PODATEK- są 2 definicje:Doktrynalna: Podatek to świadczenie pieniężne na rzecz podmiotu prawa publicznego o charakterze ogólnym, zasadniczym, bezzwrotnym, nieodpłatnym, przymusowym i jednostronnie przez podmioty prawa publicznego ustanowiony.

Ustawowa art. 6 ustawy: Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotneświadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.podatek → nieodpłatny; opłata → odpłatna (jest tylko ta 1 różnica w definicji opłaty).

Wskazane w definicji elementy konstytuują podatek i wyróżniają go spośród innych świadczeń publiczno- prawnych. Są to elementy stałe, które muszą wystąpić w danym świadczeniu aby było ono uznane za podatek. Niezależnie od tych elementów w każdym podatku występują także elementy techniczne albo inaczej zmienne z tym, że w każdym podatku są różne i dzięki temu rozróżniamy jeden podatek od drugiego.

Elementy techniczne podatku:1. podmiot podatku.2. przedmiot opodatkowania.3. podstawa opodatkowania.4. skale i stawki podatkowe.5. tryb, termin, sposób i warunki płatności podatku.

PODMIOTY PODATKOWE

czynne bierneNaczelnik Urzędu Skarbowego jest I- instancyjnymorganem podatkowym państwa, który reprezentujejego interesy w stosunku prawno-podatkowym.Natomiast w wyjątkowo w odniesieniu do własnychpracowników- płatnikiem.

Podmioty podatkowe – to pojęcie niejednorodne, zaliczamy tu 2 kategorie:1. Podmiot czynny- jest to podmiot, który ustanawia i pobiera podatki dla siebie, który występuje z inicjatywą dla

zaistnienia stosunku prawa podatkowego (podmiotem czynnym nie jest Naczelnik Urzędu Skarbowego są nimi Skarb Państwa, Gmina, Powiat, Województwo.

2. Podmiot bierny- podatnik, jest to osoba fizyczna, osoba prawna, oraz jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Pojęcie podatnika nie jest jednorodne występuje on w 2 postaciach:1. Podatnik formalny- jest on zobowiązany do rozliczenia się z tytułu podatku, na niego może być wydana decyzja

podatkowa.2. Podatnik rzeczywisty- to osoba, która ze swojego majątku ponosi ekonomiczny ciężar podatku, która uiszcza go z

własnych środków.Z reguły zachodzi tożsamość osób podatnika formalnego i rzeczywistego, niekiedy jednak może dojść do rozszczepienia – jest to sytuacja, w której inny podmiot jest podatnikiem formalnym a inna osoba podatnikiem rzeczywistym. Instytucja rozszcze4pienia występuje w dwóch przypadkach:I. Podatki pośrednie- VAT i Akcyza. W ich przypadku rozszczepienie wynika z samej konstrukcji podatku zawartej w ustawie, z woli podmiotu czynnego.II.. Przerzucalność- rozszczepienie jest zjawiskiem żywiołowym, nieplanowanym, spontanicznym, nie wynikającym z woli podmiotu czynnego i od niego niezależnym.

Przerzucalność jest w dwóch formach:1. Przerzucalność w przód – polegająca np. na podniesieniu ceny produktu końcowego i następuje po procesie

wytworzenia.2. Przerzucalność w tył polega np. na obniżeniu wynagrodzenia pracownikom lub domagają się obniżenia ceny surowców

niezbędnych do wytworzenia produktu i ma miejsce przed jego wytworzeniem.Ponieważ Przerzucalność jest zjawiskiem niezaplanowanym bywa zwalczane:

1. Bariery prawne- np. minimalne wynagrodzenie, minimalne ceny, maksymalne ceny, ceny regulowane, ceny sztywne.2. Bariery ekonomiczne- układ podaż- popyt, sytuacja na rynku pracy, wpływ poziomu inflacji.

Przerzucalność jest zjawiskiem dotyczącym jedynie podatków bezpośrednich.

1

PŁATNIK- jest pośrednikiem pomiędzy podmiotem czynnym i podmiotem biernym, a jego charakter określa zakres jego obowiązków.:

1. Oblicza podatek, lub zaliczkę na podatek.2. Pobiera od podatnika.3. Wpłaca na rachunek właściwego organu podatkowego w przewidzianym w ustawie terminie. (pracodawca, bank, ZUS,

KRUS, notariusz).INKASENT- również jest pośrednikiem pomiędzy podmiotem czynnym a podatnikiem, z tym że inny jest zakres jego obowiązków. Nie oblicza on podatku a jedynie pobiera i odprowadza na właściwy rachunek organu podatkowego. Nie oblicza ponieważ otrzymuje wyliczony wymiar podatku od podmiotu czynnego np. sołtys w podatku rolnym, leśnym w odniesieniu do osób fizycznych.

PRZEDMIOT OPODATKOWANIAJest to rzecz lub zjawisko podlegające opodatkowaniu (czyli od czego płaci się podatek).Podstawa opodatkowania- konkretyzacja podmiotu opodatkowania może być wyrażona w jednostkach naturalnych lub umownych oraz co do wartości.

STAWKI I SKALE PODATKOWEStawka podatkowa jest to relacja pomiędzy podatkiem a podstawą opodatkowania.podatekstawka podatkowa = podstawa opodatkowania

Rodzaje stawek podatkowych- wyróżnia się 4, obecnie w Polsce występują 2 z nich: stawka kwotowa np. podatek od psa. obecnie stawka procentowa- podatek od towarów i usług, spadków i darowizn. Stawka ułamkowa- czyli wyrażona w ułamku zwykłym np. ⅓ Stawka wielokrotnościowa (popiwek).

SKALE PODATKOWESkala podatkowa- to uporządkowany zbiór stawek występujący w danym podatku.

Rodzaje skal podatkowych:1. Skala proporcjonalna- niezależnie od zmiany podstawy opodatkowania występuje stała, niezmienna stawka zaś podatek

zmienia się proporcjonalnie do zmiany opodatkowania.

Podstawaopodatkowania

Stawka podatkowa

podatek

100 10% 10200 10% 20300 10% 30800 10% 8044 10% 4,4rys. 1. skala proporcjonalna

ST.pod.

10%

podatek liniowy podstawaPodatki, w których występuje skala liniowa są potocznie nazywane podatkami liniowymi.

Przykłady podatków: podatek od towarów i usług, rolny, leśny.

2

2.SKALE NIEPROPORCJONALNEWraz ze zmianą podstawy opodatkowania zmienia się stawka.SKALA REGRESYWNA: wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania stawka maleje.ST.podPodst.opodatkowania

Stawkapodatkowa

podatek

100 10% 10200 5% 10300 3% 9500 2% 10rys. 2 skala regresywna podstawa(obecnie takiej skali podatkowej nie ma w Polsce).

SKALA DEGRESYWNA- wraz ze zmniejszaniem się podstawy opodatkowania stawka maleje. Skala ta jest inną formą ujęcia zjawiska progresji.SKALA PROGRESYWNA- wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania rośnie stawka. Skala ta występuje w 2 postaciach:

1. Progresja globalna- zwana także skokową, polega na tym, że do całej podstawy opodatkowania stosujemy jedną wynikającą ze skali stawkę.

2. Szczeblowana czyli ciągła- podstawę opodatkowania dzielimy na szczeble czyli odcinki i do każdego z nich stosujemy inną wynikającą ze skali stawkę.

ST. pod. po-2000GL- 1000

szcz-820

podstawaZaletą progresji globalnej jest matematyczna łatwość jej obliczania poza tym cechują ją wady, od których wolna jest progresja szczeblowana.

Podst. opodatkowania St. pod. podatek Nadwyżki ponadod do -- -- ------- 100 10% 10% ---100 200 20% 10+20% 100 zł.200 500 30% 30+30% 200 zł500 1000 40% 120+40% 500 zł.1000 --- 50% 320+50% 1000 złPowyższa skala stanowi inną formę zapisu skali progresywnej szczeblowanej. Polega ona na wyliczeniu wartości podatków ze szczebli pośrednich i ułatwia stosowanie tej skali. Jest to tzw. skala kwotowo- procentowa.Skala progresywna szczeblowana występuje w podatku dochodowym od osób fizycznych przy opodatkowaniu dochodów oraz spadków i darowizn, z tym że jest odrębna dla każdej grupy podatkowej.

TRYB, TERMIN, SPOSÓB I WARUNKI PŁATNOŚCI PODATKUTermin może być określony dwojako:1.Jako oznaczona data kalendarzowa.2.W ciągu określonego czasu od zaistniałego zdarzenia. np. 14 dni od decyzji ustalającej.

Warunki płatności – podatki mogą być płacone albo sporadycznie, jednorazowo w związku z zaistnieniem jakiegoś zdarzenia, w sposób ciągły, powtarzalny, okresowy, w związku z zajściem zdarzeń mających charakter stały.

Sposób płatności- podatek może być płacony albo w formie podstawowej gotówkowej albo bezgotówkowej, wybór jednej z tych postaci zależy od podatnika z tym, że określone kategorie podatników zwłaszcza prowadzących działalność gospodarczą i zobowiązani do prowadzenia księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów mają obowiązek dokonywać płatności w formie bezgotówkowej- konkretnie polecenia przelewu oraz w jednej z form pomocniczych np. blankietem wekslowym, znakami akcyzy.

Tryb płatności podatku:Podatek może być płacony jednorazowo albo częściami. Częściowa płatność podatku może przybrać postać rat lub zaliczek. W przypadku rat znana jest już ostateczna wielkość podatku, która następnie dzielona jest na części zwane ratami (np. podatek rolny,

Podst. opodatkowania St. pod. PodatekPonad Do --- ------ 100 10% 10100 200 20% 20200 500 30% 90500 1000 40% 2001000 --- 50% 500

3

leśny). Suma rat będzie stanowić wartość podatku. Zaliczki natomiast są płacone na poczet podatku, którego wysokość nie jest jeszcze znana. Suma zaliczek może lecz nie musi stanowić sumy podatku należnego.

SYSTEM PODATKOWY I JEGO KLASYFIKACJASystem podatkowy jest to ogół podatków pobieranych w danym państwie.

KLASYFIKACJE PODATKÓWI. Ze względu na uprawniony podmiot czynny:

podatki państwowe (VAT, akcyza, podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych) samorządowe –podatek rolny, leśny, od nieruchomości.

II. Ze względu na osobę podatnika :pobierany od os. fizycznych i od osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej.

od osób fizycznych- podatek dochodowy, spadki, darowizny, podatki od posiadania psów. od osób prawnych- podatek dochodowy od osób prawnych.

III. Ze względu na założoną tożsamość osób podatnika formalnego i rzeczywistego. podatki pośrednie- VAT i akcyza. bezpośrednie- wszystkie pozostałe.

IV.Ze względu na charakter poboru podatków. podatki osobiste czyli takie, których najważniejszym elementem technicznym jest podmiot, jest to podatek dochodowy

od osób fizycznych. podatki rzeczowe –pozostałe czyli VAT, akcyza, rolne itd.

V. Ze względu na sposób wprowadzenia podatków. obligatoryjne czyli takie, co do których ustawa przewiduje obowiązek ich pobierania- zalicza się wszystkie obecnie

podatki. fakultatywne czyli takie, co do których ustawa przewiduje dopuszczalność ich pobierania – samoopodatkowanie się

mieszkańców gminy.VI. Ze względu na okoliczności wprowadzenia :

zwyczajne – wprowadzone w normalnych zwyczajnych okolicznościach. nadzwyczajne- wprowadzone w nadzwyczajnych okolicznościach.

VII. Klasyfikacja podatków ze względu na źródło ich poborów tzw. teoretyczna klasyfikacja podatków.

Źródła poborów podatków

dochód majątekV t. majątkowegow toku tworzenia w toku wydatkowania statyczne dynamiczneII typu przychodowego I pod. typu konsumpcyjnegoIII. t. dochodowegoIV. t. przychodowo- dochodowego

I. Podatki typu konsumpcyjnego.II. Opodatkowaniu podlega dochód w sposób wstępny, gdy nie jest jeszcze znana jego ostateczna wielkość.III. Opodatkowaniu podlega dochód w sposób ostateczny, gdy jego końcowa wielkość jest już ustalona.IV. Stanowią one jednorazowe opodatkowanie zarazem w sposób wstępny jak i ostateczny.V. 1. Od majątku w stanie statycznym czyli od posiadania majątku.2. Od majątku w stanie dynamicznym czyli od jego przyrostu:a). od przyrostu wartości spowodowanego przyrostem masy.b). Przyrost wartości bez jednoczesnego przyrostu masy.I. VAT, akcyza z punktu widzenia podatnika rzeczywistego, podatek od psów.II. VAT, akcyza z punktu widzenia podatnika formalnego, podatek od czynności cywilno – prawnych, podatek od gier.III- od osób fizycznych i prawnych.IV. Podatek rolny, leśny.V. Podatek od środków transportowych, spadki, darowizny.

Co od oceny podatku od nieruchomości istnieją wątpliwości wg doktryny ma on charakter przychodowy zaś wg orzecznictwa sądów administracyjnych char. majątkowy.

REGULACJE NORMATYWNEArt. 4.Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.Jest to powinność o char. ogólnym, abstrakcyjnym, generalnym, związana z zaistnieniem określonego zdarzenia. Powinność ta jest generalna a nie indywidualna.W momencie powstania obowiązku podatkowego nie ma jeszcze konieczności zapłaty podatku, gdyż ta zaktualizuje się dopiero w chwili powstania zobowiązania podatkowego. Obowiązek podatkowy nie ma ustalonej liczbowo wartości.

4

Art. 5.Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.Zobowiązanie jest konsekwencją prawną obowiązku podatkowego i jego konkretyzacją. Zobowiązanie powstaje wówczas, gdy można udzielić odpowiedzi na następujące pytania:

1. Kto czyli podmiot.2. Ile czyli wysokość.3. Kiedy – termin.4. Gdzie czyli miejsce.

Zobowiązanie podatkowe zaistnieje wówczas, gdy można określić podmiot podatkowy, przedmiot i podstawę opodatkowania, skale i stawki podatkowe oraz warunki techniczne związane z jego poborem, a więc wówczas gdy można wskazać wszystkie elementy techniczne podatku.

zobowiązanie obowiązek

Sytuacje, w których obowiązek podatkowy nie przekształca się w zobowiązanie podatkowe:1. Zaniechanie ustalania zobowiązania podatkowego (obecnie ordynacja nie przewiduje tej możliwości).2. Przedawnienie prawa do wydania decyzji ustalającej.

Obie te instytucje mogłyby dotyczyć jedynie zobowiązań podatkowych powstających na skutek decyzji konstytutywnych.

Sposoby powstawania zobowiązań podatkowych.

sposób powstawania termin płatnościobowiązek zaległość podatkowa

podatkowy zobowiązanie podatkowe

I. Z mocy samego prawa, na skutek zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa łączy konsekwencje w postaci powstania zobowiązania. np. podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych, VAT. Wysokość podatku przy tym sposobie zobowiązań wynika z:1. Samoobliczenia.2.Wyliczenia podatku przez płatnika.3. Wysokość podatku wynika wprost z ustawy.Jeśli podatnik nie dokonał zapłaty podatku lub zapłacił go lecz w niepełnej wysokości właściwy organ podatkowy wszczyna postępowanie, którego efektem jest wydanie decyzji określającej o char. deklaratoryjnym. Stwierdza ona jedynie powstanie zobowiązania oraz jego prawidłową wysokość, nie wpływa natomiast na moment powstania zobowiązania.II. Na skutek doręczenia uprzednio wydanej decyzji ustalającej, mającej char. konstytutywny czyli prawotwórczy np. podatek rolny, leśny, podatek od nieruchomości dla osób fizycznych.

SPOSOBY WYGASANIA ZOBOWIĄZAN PODATKOWYCHMożemy podzielić na 2 grupy:I. Efektywne sposoby wygasania zobowiązań. W przypadku tych sposobów podmiot prawa publicznego zostaje zaspokojony uzyskując należne mu świadczenie.1. Zapłata podatku – jest to najczęściej występujący sposób wygasania zobowiązań, najbardziej pożądany przez podmiot prawa publicznego. Może mieć formę podstawową, gotówkową lub bezgotówkową, oraz formę pomocniczą.2. Pobór podatku przez płatnika lub inkasenta. W zakresie w jakim płatnik lub inkasent dokonają poboru podatku, wygasa zobowiązanie po stronie podatnika. Jednocześnie obowiązek rozliczenia się przechodzi na płatnika lub inkasenta.3. Potrącenie czyli kompensata.Potrącenie na gruncie ordynacji jest dopuszczalne zarówno na wniosek podatnika i z urzędu, zarówno w stosunku do podatków państwowych jak i samorządowych. Potrącenie może nastąpić w sytuacji gdy dany podmiot prawa publicznego jest wierzycielem podatkowym z tytułu stosunku prawa podatkowego a jednocześnie jest dłużnikiem. W stosunku do podatnika z jednego z wyczerpująco wskazanych w ustawie tytułów.Tytuły przysługujące podatnikowi uprawniające do potrącenia:

1. Odszkodowanie na skutek szkody wyrządzonej przez funkcjonariusza publicznego (państwowego lub samorządowego) stwierdzone prawomocnym wyrokiem lub prawomocną ugodą sądową

2. Nabycie nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub wywłaszczenie nieruchomości na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami.

3. Odszkodowanie orzeczone w decyzji organu administracji rządowej lub samorządowej.

5

4. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie.5. Odszkodowanie na skutek uznania za nieważne orzeczeń wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz bytu

państwa polskiego.Tytuły przysługujące podatnikowi muszą posiadać następujące cechy:1. Wzajemność- ozn. iż z jednej strony występuje podmiot prawa publicznego, a z drugiej podatnik.2. Bezsporność – brak jest sporu zarówno co do samego istnienia zależności jak i jej wysokości.3. Wymagalność oznacza, że nadszedł już termin płatności. ( te 3 cechy wynikają z ustawy)4. Bezpośredniość – ( wynika z doktryny) odnosi się do wzajemności i ma na celu podkreślenie iż jest to relacja pomiędzy podmiotem prawa publicznego a podatnikiem bez udziału jakichkolwiek osób trzecich.

potrącenie następuje z dniem wydania w tym przedmiocie postanowienia a odmowa ma formę decyzji.4.Zaliczenie nadpłaty lub zwrotu podatku :Nadpłata podlega z urzędu zaliczeniu na poczet zaległości podatkowych lub bieżących zobowiązań a w razie ich braku podlega zwrotowi. Podatnik może wystąpić z wnioskiem o zaliczenie nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań.5. Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze umowy:Zgodnie z Ordynacją podatkową jest to szczególny sposób wygasania zobowiązań o czym świadczy:a). następuje w formie niepieniężnej poprzez przysporzenie majątkowe.b).dotyczy dopiero zaległości podatkowych.c). następuje jedynie na wniosek podatnika.d). następuje na podst. umowy- w odniesieniu do zaległości w podatkach państwowych umowa jest zawierana pomiędzy podatnikiem a starostą wykonującym zadania z zakresu adm. rządowej za zgodą (wyrażona w formie postanowienia) Naczelnika Urzędu Skarbowego lub Naczelnika Urzędu Celnego.

W odniesieniu do zaległości w podatkach samorządowych umowa jest zawierana pomiędzy podatnikiem a wójtem, burmistrzem, prezydentem miasta, starostą, marszałkiem woj. Umowa ma formę pisemną, a właściwy organ podatkowy I instancji stwierdza wygaśnięcie zobowiązania w formie decyzji.6. Przeniesienie własności nieruchomości lub praw majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym, jest to ostateczny sposób polegający na przymusowym wyegzekwowaniu, jest stosowany z urzędu po bezskutecznym upływie terminu płatności i wyczerpaniu innych środków prawnych, nie jest uregulowany w Ordynacji podatkowej lecz w Ustawie o Postępowaniu Egzekucyjnym w Administracji.

II.NIEEFEKTYWNE SPOSOBY WYGASANIA ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGOob.podatkowy termin płatności zależność podatkowa-zaniechanie zobow. podatkowe zaniechanie poboru płatności przedawnienie zobow. podustalaniazobowiązania pod.-przedawnienie zobow.pod. do wydania decyzji ustalającej

Ich cechą jest to, że w związku z ich zaistnieniem nie dochodzi do zaspokojenia podm. prawa publicznego.1.Zaniechanie poboru podatku może zaistnieć po powstaniu zobowiązania a przed nadejściem terminu jego płatności.!Obecnie zaniechanie może nastąpić jedynie w formie generalnej w drodze rozporządzenia Ministra Finansów w okolicznościach uzasadnionych interesem podatnika.różnicezaniechanie poboru podatku ≠ zaniechanie ustalenia zobowiązania podatkowegoZaniechanie ustalenia zobowiązania podatkowego nie przekształca się w zobowiązanie podatkowe. Nie dochodzi do powstania zobowiązania. Ordynacja podatkowa nie przewiduje tej instytucji i mogłaby ona dotyczyć jedynie zobowiązań powstających jedynie w drodze decyzji ustalającej.2. Umorzenie zaległości podatkowej:Zaległość podatkowa jest to podatek niezapłacony w terminie, a więc po upływie terminu płatności. Umorzenie zaległości następuje w drodze decyzji podatkowej wydanej przez organ podatkowy z reguły na wniosek samego podatnika.Zakres decyzji może obejmować:-umorzenie zaległości w całości, części lub jedynie w zakresie odsetek za zwłokę przy czym umorzenie zaległości podatkowej powoduje z mocy prawa umorzenie odsetek za zwłokę w odpowiedniej części.3. Przedawnienie zobowiązania podatkowego (inaczej przedawnienie prawa do poboru podatku) następuje po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym lecz po upływie terminu przedawnienia mogą Bryc egzekwowane jedynie z przedmiotu hipoteki lub zastawu.

przedawnienie zobowiązania podatkowego ≠ przedawnienie prawa do wydania decyzji ustalającej.

Przedawnienie prawa do wydania decyzji ustalającejInstytucja ta dotyczy jedynie zobowiązania powstającego w drodze decyzji ustalającej, a przedawnienie następuje jeżeli decyzja została doręczona po upływie 3 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Jeżeli jednak

6

na podatniku ciążył obowiązek złożenia deklaracji i nie została ona złożona lub nie wskazano w niej istotnych okoliczności mających wpływ na powstanie zobowiązania. Przedawnienie powstania zobowiązania następuje po upływie 5 lat.

Odpowiedzialność za zobowiązania podatkoweOdpowiedzialność obciąża zarówno podatnika jak i inne podmioty stosunku prawno- podatkowego i jest to prawo wierzyciela podatkowego do żądania zapłaty podatku oraz związanych z nim należności ubocznych od podmiotów ponoszących tę odpowiedzialność oraz możliwość stosowania pr5awnych środków przymusu.odpowiedzialność za zobowiązanie podatkoweodpowiedzialność odpowiedzialność dodatkowapodstawowaodp. osób trzecich odp. następców prawnychOdpowiedzialność podstawowa- jest to odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe za wynikający z niego dług podatkowy, za własne działanie lub zaniechanie podmiotu (obejmuje odp. płatnika, podatnika lub inkasenta).Dodatkowa- jest to odpowiedzialność za cudzy dług, cudze działania lub zaniechania.Odpowiedzialność osób trzecich- to odpowiedzialność obok podatnika.Odpowiedzialność następców prawnych – odp. zamiast podatnika.ODPOWIEDZIALNOŚĆ PODATNIKA JEST TO ODP. PIERWOTNA , jest związana z istnieniem samego zobowiązania, ma charakter osobisty i obejmuje cały majątek, istniejący zarówno w chwili powstania zobowiązania , powstanie zaległości podatkowej aż do momentu jego wygaśnięcia.Ma charakter nieograniczony zarówno co do składników majątku jak i czasu jej trwania.Odpowiedzialność ta rozciąga się w przypadku podatników będących osobami fizycznymi pozostających w małżeństwie i ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej na majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka.Małżonek podatnika we wskazanej sytuacji nie jest osobą trzecią w rozumieniu ordynacji, nie jest w stosunku do niej konieczne wydanie decyzji i przyjmuje się iż jest on w istocie zrównany z podatnikiem odpowiedzialnością.ODPOWIEDZIALNOŚC OSÓB TRZECICH stanowi dodatkowe zabezpieczenie interesów podmiotu prawa publicznego poprzez poszerzenie kręgu podmiotów, od których może się domagać zaspokojenia długu podatkowego.Ogólne zasady odp. osób trzecich:

1. krąg osób, które mogą być uznane za osoby trzecie ma charakter zamknięty.2. osoby te odpowiadają jedynie w sytuacjach wskazanych w ustawie.3. zakres przedmiotowy odpowiedzialności obejmuje z reguły poza samą zaległością podatkową także odsetki za zwłokę i

koszty postępowania egzekucyjnego.4. do pociągnięcia do odpowiedzialności konieczne jest uprzednie przeprowadzenie odrębnego postępowania i wydanie

decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej.5. orzekanie o odpowiedzialności może nastąpić dopiero po powstaniu zaległości podatkowej.6. osoba trzecia z reguły odpowiada całym swoim majątkiem lecz jednocześnie do maksymalnej kwoty ustalonej odrębnie

dla poszczególnych kategorii osób trzecich.7. jest to odpowiedzialność solidarna lecz z pierwszeństwem sięgania do majątku samego podatnika.8. decyzja o odpowiedzialności osoby trzeciej nie może być wydana po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego w

którym powstała zależność podatkowa.9. przedawnienie obowiązku osoby trzeciej wynikającego z decyzji następuje po upływie 3 lat licząc od końca roku

kalendarzowego w którym decyzja została doręczona.Kategorie osób trzecich:

1. rozwiedziony małżonek.2. członek rodziny podatnika3. nabywca przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części4. firma i firmujący5. dzierżawca i użytkownik nieruchomości6. właściciel samoistny, posiadacz lub użytkownik rzeczy lub prawa związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą7. wspólnicy spółek osobowych8. członkowie zarządu spółek kapitałowych9. członkowie organów zarządzających innych osób prawnych10. osoby prawne powstałe w wyniku podziału innych osób prawnych

ROZWIEDZIONY MAŁŻONEK podatnika, odpowiada on solidarnie z byłym małżonkiem za zaległości podatkowe wynikające z zobowiązań powstałych w trakcie trwania małżeństwa i wspólności majątkowej.Ograniczenie kwotowe-Odpowiada on całym swoim majątkiem lecz co do wysokości udziałów w majątku wspólnym.ODPOWIEDZIALNOSĆ CZŁONKÓW RODZINYOdpowiadają oni solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności.Odpowiedzialność jest uzależniona od 3 przesłanek:

1. dana osoba jest członkiem rodziny w rozumieniu ordynacji podatkowej tj. wstępni, zstępni, rodzeństwo, małżonkowie zstępnych, osoby pozostające w stosunku przysposobienia, konkubenci, małżonek w ustroju rozdzielności majątkowej.

2. stale współpracuje z podatnikiem w prowadzeniu działalności gospodarczej (tzn. współkieruje, współdecyduje o prowadzeniu działalności)

7

3. czerpie korzyści z prowadzonej działalności jest to wszelkie przysporzenie majątkowe (np. darmowe towary, usługi, gotówka)

Odpowiedzialność jest ograniczona czasowo jedynie do okresu w jakim członek rodziny współdziałał w prowadzeniu działalności, oraz jest ograniczona kwotowo, gdyż odpowiada on całym swoim majątkiem ale do wysokości osiągniętych korzyści.Pomimo spełnienia przesłanek odpowiedzialność nie powstanie w zakresie w jakim na podatniku prowadzącym działalność w stosunku do członka rodziny ciąży obowiązek alimentacyjny.WSPÓLNICY SPÓŁEK OSOBOWYCHWspólnicy spółek cywilnej, jawnej i partnerskiej oraz komplementariusze spółki komandytowej i spółki komandytowo- akcyjnej nie będący jednocześnie akcjonariuszami odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem ze spółką i pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki i pozostałych wspólników związane z działalnością spółki.Ograniczenie czasowe odpowiedzialności obejmuje czas trwania danej osoby w stosunku spółki.W odniesieniu do zobowiązań podatkowych obciążających samą spółkę powstałych z mocy samego prawa do pociągnięcia do odpowiedzialności wspólników nie jest konieczne uprzednie wydanie decyzji określającej w stosunku do samej spółki.ODPOWIEDZIALNOŚC CZŁONKÓW ZARZĄDU SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH.Są to: sp. akcyjna, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz te w organizacji.Członkowie zarządu odpowiadają za zaległości podatkowe spółki solidarnie z pozostałymi członkami i całym swoim majątkiem.Ograniczenie czasowe dotyczy zaległości powstałych w czasie pełnienia funkcji.Członkowie zarządu mogą uwolnić się od odpowiedzialności jeżeli wykażą jedną z następujących przesłanek:

1. we właściwym czasie zgłoszono wniosek o upadłość lub o otwarciu postępowania układowego2. nie dokonanie tych czynności nie wynika z winy członka zarządu3. wskaże majątek spółki z którego zaspokojenie jest możliwe w znacznym zakresie.

Do pociągnięcia do odpowiedzialności członków zarządu konieczna jest bezskuteczność egzekucji przynajmniej w części w stosunku do samej spółki.ZABEZPIECZENIE WYKONANIA ZOBOWIAZAŃ POPDATKOWYCH.Służą one nie wyegzekwowaniu zobowiązań podatkowych lecz mają jedynie umożliwić wyegzekwowanie zobowiązań w przyszłości.FORMY ZABEZPIECZENIA:

1. zastaw skarbowy2. hipoteka przymusowa3. zabezpieczenie w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji.

POSTEPOWANIE PODATKOWEOrdynacja podatkowa reguluje szczegółowe postępowanie podatkowe. Jest to szczegółowe postępowanie administracyjne oparte jednak na modelu rozłącznym, które cechuje się wieloma odrębnościami.PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCHUstawa 26 lipca 1991 r O podatku dochodowym od osób fizycznych.Charakterystyka podatku:

1. zwyczajny2. bezpośredni3. obligatoryjny4. państwowy z tym, że jednostkom samorządu terytorialnego przysługują w tym podatku udziały.gmina 39,34% powiat 10,25% woj. 1,60%5. osobisty6. typu dochodowego

WYŁĄCZENIE SPOD USTAWY: ( 4 GRUPY)1. działalność rolnicza i leśna2. uzyskane spadki i darowizny3. czynności nie mogące być przedmiotem prawnie skutecznych umów4. z tytułu podziału majątku wspólnego małżonków.

PODATNICY:To są osoby fizyczne uzyskujące dochody objęte tym podatkiem.Podatnicy są podzieleni na 2 grupy:

1. podlegający ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Są to osoby, które nie mają miejsca zamieszkania w kraju i płacą one podatek od dochodu osiągniętego w kraju.

2. podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Są to osoby, które mają miejsce zamieszkania w kraju i płacą one podatek od dochodu z wszelkich źródeł przychodu tzn. bez względu na miejsce położenia źródła przychodu

Może to doprowadzić do dwukrotnego opodatkowania tego samego dochodu. Temu niekorzystnemu zjawisku maja przeciwdziałać tzw. umowy O unikaniu podwójnego opodatkowania.Podatek dochodowy od osób fizycznych jako podatek osobisty jest pobierany i jego podatnikami są poszczególne osoby fizyczne, a nie zespoły osób tj. zbiorowości.

OGRANICZENIA OSOBISTEGO CHARAKTERU TEGO PODATKU1. wspólne podatkowanie małżonków2. opodatkowanie osoby samotnie wychowującej dziecko wraz z dzieckiem3. doliczanie dochodów dzieci małoletnich do dochodu rodziców i pochodzących z określonych źródeł przychodu

8

4. opodatkowanie wspólników spółek osobowych w przypadkach gdy nie można ustalić wielkości udziałów.OPODATKOWANIE MAŁŻONKÓW(łączne, wspólne jest różnica)Co do zasady małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu co do osiągniętych przez siebie dochodów. Mogą jednak po kumulatywnym spełnieniu następujących przesłanek rozliczyć się wspólnie:

1. oboje podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu2. pozostają w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy3. są objęci ustrojem wspólności majątkowej małżeńskiej4. żaden z małżonków nie korzysta z uproszczonej formy opodatkowania oraz w razie prowadzenia działalności

gospodarczej nie wybrał skali proporcjonalnej ze stawką 19%5. małżonkowie złożą wniosek o wspólne opodatkowanie.

Wspólne opodatkowanie polega na zsumowaniu dochodów obojga małżonków, podzieleniu na dwa, obliczeniu podatku, i pomnożeniu przez dwa.Wspólne opodatkowanie jest szczególnie korzystne wówczas, gdy pomiędzy dochodami małżonków istnieje duża dysproporcja i jest ono dopuszczalne także wtedy gdy jeden z małżonków w ogóle nie uzyskuje dochodów.PRZEDMIOT OPODATKOWANIAPodatkiem tym objęte są przychody z różnych źródeł. Dochody podlegające opodatkowaniu tym podatkiem ze względu źródła przychodu z którego pochodzą można podzielić na 4 grupy:

1. z własnej pracy podatnika, np. wynagrodzenie za umowę o pracę, umowę zlecenie, umowę o dzieło, pozarolniczej działalności gospodarczej, działalności specjalnej produkcji rolnej, wykonywanie wolnych zawodów.

2. dochody o charakterze subwencyjnym np. emerytury, renty, zasiłki, niektóre stypendia.3. z tytułu kapitałów i praw majątkowych oraz ich sprzedaży np. z obligacji, akcji, sprzedaży nieruchomości4. z innych tytułów.

PRZEDMIOT OPODATKOWANIA1. różne rodzaje dochodów uzyskiwane przez podatnika z poszczególnych źródeł przychodu2. w przypadku uzyskiwania dochodów z kilku źródeł przedmiotem jest suma dochodów podlegających opodatkowaniu i

łączeniu3. wyjątkowo w przypadkach wskazanych w ustawie przedmiotem opodatkowania jest przychód np. z tytułu odsetek od

lokat bankowych, z tytułu sprzedaży nieruchomości i ruchomości.4. wygrane w konkursach i grach losowych5. nagrody z tytułu pomocy policji i organom ścigania

DOCÓD = PRZYCHÓD – KOSZTY JEGO UZYSKANIAMETODY USTALANIA KOSZTÓW W PODATKU DOCHODOWYMZgodnie z ustawą kosztem uzyskania przychodu jest każdy wydatek zwany kosztem poniesiony w celu osiągnięcia przychodu chyba, że ustawa wyraźnie wyłącza określone wydatki spod możliwości ich uwzględniania:

1. metoda kosztów rzeczywistych: na podst. tej metody w oparciu o prowadzoną przez podatnika podatkową księgę przychodów i rozchodów można ustalić wielkość osiągniętego przychodu, poniesione koszty, a w konsekwencji uzyskany dochód.

2. metoda kosztów ryczałtowych albo inaczej procentowych.W klasycznym ujęciu metoda ta polega na przyjmowaniu, iż określona w ustawie procentowa część przychodu jest traktowana jako koszty jego uzyskania.Przy umowie zlecenie 20%Przy umowie o dzieło 20%Przy umowie autorskiej 50%Przy umowie o pracę metoda kosztów ryczałtowych jest stosowana w zmodyfikowanej postaci, a koszty są wyrażone kwotowo. Koszty te są niezależne od wielkości przychodu osiągniętego przez konkretnego pracownika.Są jednak zróżnicowane w zależności od pozostawania więcej niż w jednym stosunku pracy oraz wykonywanie pracy w innej miejscowości niż miejsce zamieszkania.

3. metoda szacunkowa jest stosowana w 4 sytuacjach. Przy zastosowaniu tej metody nie ustala się faktycznej wielkości osiągniętego dochodu lecz jest on wskazywany jedynie w sposób przybliżony:

Normy szacunkowego dochodu- przy działach specjalnych produkcji rolnej podatnik ma możliwość wyboru pomiędzy opodatkowaniem na zasadach ogólnych przy zastosowaniu metody kosztów rzeczywistych, albo w razie rezygnacji, ustalić osiągnięty przez siebie dochód w oparciu o normy szacunkowego dochodu. Obecnie normy te są ustalane w zależności od rodzaju upraw i produkcji przez Ministra Finansów w drodze rozporządzenia.

W razie uzyskania dochodów ze źródeł nie ujawnionych lub nie znajdujących pokrycia w źródłach ujawnionych w takiej sytuacji organ podatkowy szacunkowo na podstawie wielkości wydatków poniesionych przez podatnika ustali przychód, szacunkowo określi wielkość poniesionych kosztów, a ustalony w ten sposób szacunkowy dochód opodatkuje wg. stawki 75%.

Przy podmiotach powiązanych. W razie nieprawidłowości w prowadzeniu ksiąg.

PODSTAWA OPODATKOWANIA1. dochód ze źródła przychodu objętego podatkiem uzyskany w ciągu roku podatkowego2. łączna kwota dochodu ze źródeł przychodów objętych tym podatkiem podlegających opodatkowaniu i łączeniu, uzyskanych

w ciągu roku podatkowego

9

3. wielkość przychoduULGI PODATKOWEUlgi mogą być uwzględniane dwojako:

1. odliczane od podstawy opodatkowania: z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe, z tytułu wydatków na cele rehabilitacyjne podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub członka rodziny

podatnika będącego na jego utrzymaniu wydatki na organizację pożytku publicznego lub cele kultu religijnego usługi internetowe ulgi odsetkowe ulga z tytułu zakupu nowych technologii ulga z tytułu wpłat na rzecz klubów sportowych

2. ulgi odliczane od podatku: składki na ubezpieczenie zdrowotne Max 1% podatku z tytułu wpłat na rzecz organizacji pożytku publicznego

SKALE I STOPNIE PODATKOWEPodstawa obliczenia podatkuw złotych Podatek wynosiponad do

37.024 19 % minus kwota zmniejszająca podatek 530 zł 08 gr37.024 74.048 6.504 zł 48 gr + 30 % nadwyżki ponad 37.024 zł74.048 600.000 17.611 zł 68 gr + 40 % nadwyżki ponad 74.048 zł600.000 227.992 zł 48 gr + 50 % nadwyżki ponad 600.000 zł

Dla większości dochodów podlegających opodatkowaniu tym podatkiem i podlegających łączeniu występuje skala progresywna szczeblowana ze skalą 19%, 30%, 40%. W skali progresywnej szczeblowanej wskazana jest pośrednio kwota wolna od podatku: 530,08zł to 19%, a x to 100%, a więc x= 2789,89zł a to właśnie kwota wolna od podatku.TRYB JEGO ROZLICZANIAPrzy rozliczeniu podatku często występują płatnicy, którzy w trakcie trwania roku podatkowego w zapisie miesięcznym dokonują do 20 kolejnego miesiąca rozliczeń zaliczki na poczet podatku.Po zakończeniu roku podatkowego płatnik z reguły ma obowiązek w terminie do końca lutego kolejnego roku przekazać podatnikowi oraz właściwemu dla niego Naczelnikowi Urzędu Skarbowego informacje wg. ustalonego wzoru (.pit 8-6) o wielkości przychodu, poniesionych kosztach, uzyskanym dochodzie, pobranych zaliczkach oraz wysokości składek na ubezpieczenie.Wyjątkowo przy spełnieniu następujących przesłanek płatnik dokonuje ostatecznego rozliczenia rocznego za podatnika.Te przesłanki to:

1. jest to jedyne źródło przychodu dla podatnika,2. podatnik nie rozlicza się wspólnie z małżonkiem3. nie jest osobą samotnie wychowującą dziecko4. podatnik nie korzysta z ulg i zwolnień z wyjątkiem składek na ubezpieczenie5. podatnik podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu6. w terminie do 10 stycznia roku podatkowego podatnik złożył oświadczenie o spełnieniu tych warunków

PODATNIK MUSI DOPEŁNIC NASTĘPUJĄCE OBOWIĄZKI:1. jeśli uzyskuje dochody bez pośrednictwa płatnika to sam odprowadza zaliczki na poczet podatku2. w sytuacjach określonych w ustawie składa stosowne oświadczenie3. w terminie do 30 kwietnia kolejnego roku podatkowego składa deklarację na poczet podatku na formularzu wg wzoru

oraz w tym samym terminie wpłaca ewentualną różnicę pomiędzy sumą zaliczek, a podatkiem należnym.UPROSZCZONE FORMY OPODATKOWANIAFormy te występują obok zasad ogólnych. Skorzystanie z nich jest prawem, a nie obowiązkiem podatnika:

1. opodatkowanie osób duchownych2. karta podatkowa3. ryczałt ewidencjonowany.

PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB PRAWNYCHUstawa z 15 LUTY 1992r O podatku dochodowym od osób prawnychCharakterystyka tego podatku:

1. zwyczajny2. rzeczowy3. obligatoryjny4. bezpośredni5. typu dochodowego6. państwowy z tym że jednostkom samorządu terytorialnego przysługują w tym podatku określone procentowo udziały:

gmina- 6,71% powiat- 1,40% województwo- 15,90%

10

PODATNICYSą nimi osoby prawne bez względu na swoja formę prawną oraz zaangażowany kapitał, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej z wyjątkiem spółek osobowych.!Tzw. grupa kapitałowaPodatnik grupy kapitałowej jest odrębnym podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.Jest to związek przynajmniej 2 spółek prawa handlowego posiadających osobowość prawna, a więc:S.A i Spółka z o.o., pozostające w określonych związkach kapitałowych.Warunki do utworzenia takiej grupy:

1. mają siedzibę na terytorium kraju, a więc podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu2. średni kapitał zakładowy przypadający na każdą ze spółek wynosi przynajmniej 1 mln. Zł3. jedna ze spółek tzw. spółka dominująca(matka) posiada 95% udziałów w kapitale zakładowym spółek zależnych4. spółki zależne nie posiadają udziałów w innych spółkach wchodzących w skład grupy5. spółki tworzące grupę nie mają zaległości podatkowych w podatkach państwowych lub uregulują je w terminie 14 dni

od złożenia korekty deklaracji.6. Zawrą umowę o utworzeniu takiej grupy w formie aktu notarialnego na 3 lata i zarejestrują u Naczelnika Urzędu

skarbowego.Po utworzeniu grupy wchodzą powyższe warunki, muszą nadal być wypełniane, a dodatkowo muszą być spełnione następujące:

uzyskają minimalny poziom dochodów na poziomie 3% nie korzystają ze zwolnień w podatku dochodowym od osób prawnych na podst. Ustaw szczególnych. spółki tworzące grupę nie pozostają w związkach z innymi podmiotami co prowadziłoby do obniżenia dochodu

do opodatkowania.Dla potrzeb podatku dochodowego od osób prawnych podatkowa grupa kapitałowa jest traktowana jako jeden podatnik tego podatku. Nie rozciąga to swoich skutków na inne podatki oraz czynności o charakterze cywilno prawnym.Przedmiot opodatkowania w podatku w grupach kapitałowych stanowi osiągnięty w roku podatkowym dochód stanowiący nadwyżkę sumy dochodów wszystkich spółek tworzących grupę nad sumą ich strat.PRZEDMIOT OPODATKOWANIAJest nim dochód ze wszelkich źródeł przychodu bez względu na źródło przychodu z którego został uzyskany.Wyjątkowo przedmiotem opodatkowania jest przychód, a są to:

1. dywidendy i udziały w zyskach osób prawnych mających siedzibę na terytorium kraju2. wpływy z tytułu praw autorskich, wynalazczych, wzorów zdobniczych i praw pokrewnych przysługujących osobom,

które podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemuMETODY USTALANIA KOSZTÓW W PODATKU DOCHODOWYM OD OSÓB PRAWNYCH

1. metoda kosztów rzeczywistych odgrywa ona zasadnicze znaczenie i jest co do zasady stosowana zawsze2. jest to metoda kosztów szacunkowych i jest ona stosowana wyjątkowo gdy na podstawie dokumentów księgowych

prowadzonych przez podatnika nie można ustalić rzeczywistej wielkości dochodu(ryczałtowej nie ma)(Osoba prawna może prowadzić działalność rolniczą ale jest tu różnica z osoba fizyczną bo os. fizyczna przy działach specjalnych produkcji rolnej może wybrać metodę kosztów rzeczywistych albo normy szacunkowego dochodu a t os. prawna musi prowadzić pełną księgowość ).PODSTAWA OPDATKOWANIACo do zasady podstawę stanowi łączny dochód podatnika ze wszystkich źródeł przychodu osiągniętych w ciągu roku podatkowego, wyjątkowo natomiast w przypadku gdy przedmiot opodatkowania stanowi przychód podstawę stanowi wielkość przychodów z poszczególnych źródeł.Rokiem podatkowym w tym podatku jest z reguły rok kalendarzowy lecz może nim być także inne kolejne 12 mies, gdy wynika to ze statutu umowy spółki lub innego aktu korporacyjnego i podmiot powiadomi o tym właściwego Naczelnika Urzędu Skarbowego.STAWKI I SKALE PODATKOWEDla dochodu skala jest proporcjonalna, a stawka wynosi 19%. Dla przychodów skale są proporcjonalne, a stawki uzależnione od rodzaju przychodu i wynosi 10%, 19%, 20%.TRYB ROZLICZENIAPodatek ten jest oparty na zasadzie samoobliczenia z tym, ze wyjątkowo występują płatnicy . Dotyczy to sytuacji gdy przedmiotem opodatkowania jest przychód.Podatnik ma obowiązek w ciągu roku podatkowego za okresy miesięczne składać deklaracje i wpłacać w terminie do 20 następnego miesiąca zaliczki na poczet podatku.Natomiast po zakończeniu roku podatkowego ma obowiązek dokonać rozliczenia ostatecznego w terminie do końca trzeciego miesiąca od zakończenia roku podatkowego.(złożyć w tym terminie i deklarację i dokonać wpłaty podatku(nie zawsze to musi być do 30 kwietnia ale może)PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG

Ustawa z 11 marca 2004r O podatku od towarów i usług.Obowiązuje od 1 maja 2004r.Charakterystyka podatku:

1. zwyczajny2. rzeczowy3. obligatoryjny4. państwowy

11

5. pośredni( czyli zamierzone zaplanowane rozszczepienie- jeszcze tylko akcyza) 6. typu przychodowego dla podatnika formalnego7. typu konsumpcyjnego dla podatnika rzeczowego

8.Jest to podatek powszechny , czyli obejmuje wszystkie czynności dotyczące towarów i usług.9.Cenotwórczy- wchodzi w skład ceny.10.Wszechfazowy ( wielofazowy.) Podatek ten jest formą opodatkowania obrotu.Podatki obrotowe dzielą się na 2 grupy:

1. jednofazowe czyli takie, które są pobierane tylko jeden raz bez względu na ilość faz obrotu2. podatki wielofazowe są pobierane wiele razy, w każdej kolejnej fazie obrotu dotyczących danego towaru lub usługi

dzielimy je na: podatki wielofazowe brutto- podstawa opodatkowania w kolejnej fazie stanowi całą wartość z poprzedniej fazy

wraz z podatkiem wielofazowe netto- podstawę opodatkowania w kolejnej fazie stanowi jedynie wartość nowo wytworzona,

nowododana w tej fazie.VAT CZYLI PODATEK OD WARTOŚCI DODANEJDla podatnika formalnego podatek ten występuje w dwóch postaciach jako1. podatek należny czyli podatek, który powinien być zapłacony z tytułu danej fazy obrotu.2.Może być on jednak pomniejszony o podatek naliczony czyli podatek już zapłacony z tytułu zakupu towarów lub usług we wcześniejszych fazach.

W zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego z tytułu danej fazy obrotu o kwotę podatku naliczonego.Jeżeli wartość podatku naliczonego w danym okresie rozliczeniowym jest wyższa od kwoty podatku należnego podatnik ma prawo do obniżenia o tę kwotę wartości podatku za następne okresy rozliczeniowe tzw zwrot pośredni lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy. Z reguły w terminie 60 dni.PODATNICY FORMALNISą nimi osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, które samodzielnie wykonują działalność gospodarczą bez względu na cel i rezultat tej działalności, również wówczas gdy czynność została dokonana jednorazowo, lecz w warunkach wskazujących na zamiar ich wykonywania w sposób częstotliwy.Podatnicy, którzy nie mają siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium Polski maja obowiązek ustanowić tzw przedstawiciela podatkowego. Może nim być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której miejsce zamieszkania jest na terytorium kraju i reprezentuje podatnika oraz odpowiada z nim solidarnie za zobowiązania podatkowe.PŁATNIKWystępuje jedynie wyjątkowo i jest nim komornik oraz organy egzekucyjne dokonujące czynności w toku postępowania egzekucyjnego z tytułu dostawy towarów należących do dłużnika.PRZEDMIOT OPODATKOWANIAStanowi dokonywanie co do zasady odpłatnych czynności o charakterze profesjonalnym i zawodowym wskazanych w ustawie.

1. sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług w kraju2. wewnątrz wspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem3. wewnątrz wspólnotowa dostawa towaru4. eksport towarów5. import towarów

Opodatkowanie obejmuje także czynności co do których nie zostały zachowane warunki lub formy określone przez przepisy prawa.PODSTAWA OPODATKOWANIAPrzy czynnościach wewnątrz kraju podstawę opodatkowania stanowi obrót.(podstawą opodatkowania jest obrót)OBRÓT jest to kwota należna z tytułu danej fazy. Z tytułu sprzedaży towaru lub odpłatnego świadczenia usług, pomniejszona o kwotę podatku należnego.KWOTA NALEŻNA obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. I to stanowi podstawę opodatkowania przy czynnościach wewnątrz kraju.Przy imporcie podstawę opodatkowania stanowi wartość celna towaru powiększona o należne cło, a w odniesieniu do towarów akcyzowych dodatkowo o akcyzę.WARTOSC CELNA TOWARÓW CŁO AKCYZA VAT (układ naliczania Vatu- podatek od podatku)Wartość celna towaru stanowi element prawa celnego i służy do naliczenia cła i innych należności celnych. Z reguły jest wyrażona w wartości transakcyjnej tzn. wartości należnej do otrzymania wyrażonej w polskich złotych wg. kursu Banku za pośrednictwem, którego dokonywane jest rozliczenie, a gdy rozliczenie nie jest za pośrednictwem Banku wg kursu NBP. W przypadku natomiast gdy nie można np. w związku z brakiem dokumentów na ich podstawie ustalić tej wartości bierze się pod uwagę wartość towarów identycznych, a w razie ich braku wartość towarów podobnych sprowadzonych i wprowadzonych na wspólnotowy obszar celny.STAWKI I SKALE PODATKOWESkale maja charakter proporcjonalny, a stawki są procentowe.

12

Stawka podstawowa w wysokości 22%. Co do stosowania tej stawki istnieje domniemanie jeśli jakiś towar i usługa nie jest wyraźnie w załączniku do ustawy wskazane jako objęte stawką 7%, 3%, 0% lub zwolniony oznacza to iż jest objęty stawką 22%.7%- stawka ulgowa np. oleje, soki, rękawice chirurgiczne.3% jest stosowana na nieprzetworzone produkty rolne np. orzechy laskowe, króliki, mleko.Stawka 0% jest stosowana na stałe przy eksporcie i wewnątrz wspólnotowej dostawie towaru.Stawka 0% polega na tym iż w związku z dokonaniem czynności objętej stawką 0% podatnik nie uiszcza podatku ma jednak prawo do odliczania podatku naliczonego we wcześniejszych fazach obrotu.Natomiast przy zwolnieniu z podatku w związku z dokonaniem dużej czynności podlegającej zwolnieniom podatnik nie płaci podatku nie ma on jednak prawa do odliczenia podatku naliczonego z wcześniejszych faz.(0% korzystniejsze)I100 122

122zł –100% (22x100:122)22 - xx =18,03%Ponad to ustawa przewiduje w przypadku świadczenia przez podatnika usług w tym w szczególności w zakresie handlu i gastronomi, aby kwota podatku należnego była liczona jako iloczyn wartości brutto dostawy lub sprzedaży oraz stawki.22%-18,03%7%-6,54% to ta sama stawka3%-2,91%Obowiązki podatnika podatku VAT:

1. dokonanie zgłoszenia ewidencji przed dokonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu2. składanie deklaracji podatkowych3. najważniejszy obowiązek to zapłata podatku –pozostałe mają wobec niego char. wtórny.4. wystawianie faktur VAT(muszą być niezbędne elementy na fakturze)5. prowadzenie ewidencji

Podatnik ma co do zasady obowiązek składania deklaracji podatkowej za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia następnego miesiąca.Natomiast przy imporcie podatnicy nie składają deklaracji podatkowej natomiast dokonują zgłoszenia celnego.Zapłata podatku następuje w terminie zgłoszenia deklaracji podatkowej bez decyzji i bez wezwania podatkowego.Natomiast przy imporcie zapłata następuje w terminie 10 dni od powiadomienia podatnika przez Naczelnika urzędu celnego o wysokości podatku.ROLNIK RYCZAŁTOWYJest to kategoria osób prowadzących działalność w zakresie produkcji rolniczej i dokonującej ich dostawy, który został zwolniony z większości obowiązków obciążających podatnika podatkiem VAT . W szczególności nie wystawia faktur, nie składa deklaracji podatkowej i nie płaci podatku, a jednocześnie przysługuje mu zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabycia towarów i usług. Zryczałtowany zwrot przysługuje w wysokości 5% należnej kwoty netto z tytułu dokonywania przez niego dostawy towarów. Przysługuje on jednak jeśli nabywca jest podatnikiem podatku VAT, a zapłata następuje na rachunek bankowy.I RR nabywca100 105 II100+100 206

5-zryczłtowany zwrot 6- podatek należny minus 5- to zryczałtowany zwrot wypłacony przez nabywcę

W przypadku transakcji nabycia przez podatnika podatku VAT towarów od rolnika ryczałtowego to nabywca wystawia fakturę- fakturę VAT RR.Podmioty prowadzą działalność rolniczą mogą się jednak rozliczać na zasadach ogólnych.PODATEK AKCYZOWYUstawa 23 stycznia 2004r O podatku akcyzowym.Charakterystyka podatku:

1. zwyczajny2. rzeczowy3. obligatoryjny4. państwowy5. pośredni(VAT)6. typu przychodowego dla podatnika formalnego i typu konsumcyjnego dla podatnika rzeczywistego.

Jest to podatek jednofazowy, obejmuje tylko towary(nie ma usług akcyzowych), ma charakter selektywny(w przeciwieństwie do VATU który jest powszechny)obejmuje jedynie towary wyraźnie wskazane w ustawie.WYROBY AKCYZOWESą to wyroby objęte tym podatkiem wyraźnie wskazane w ustawie.Na podstawie ustawy wyroby akcyzowe dzielą się na 2 grupy:

1. wyroby akcyzowe zharmonizowane - to takie co do których przepisy wspólnotowe wymagają od państw członkowskich aby były objęte podatkiem akcyzowym to są wyroby alkoholowe, wyroby tytoniowe, paliwa silnikowe, oleje opałowe i gaz.

2. wyroby akcyzowe nie zharmonizowane są to wyroby akcyzowe inne niż zharmonizowane czyli takie co do, których poszczególne państwa członkowskie mają swobodę w uznaniu ich za objęte akcyzą.

Wyroby akcyzowe można podzielić:1. towary luksusowe: np.kosmetyki

13

2. tzw. wyroby monopolowe3. opakowania z tworzyw sztucznych4. paliwa5. energia elektryczna6. pozostałe wyroby akcyzowe

PODATNICY PODATKU AKCYZOWEGOSą to podmioty dokonujące czynności podlegających opodatkowaniuPŁATNIKWystępuje jak w podatku VAT przy dokonywaniu czynności dotyczących wyrobów akcyzowych.Organem podatkowym właściwym do tego podatku jest Naczelnik Urzędu Celnego i Dyrektor Izby Celnej.PRZEDMIOT OPODATKOWANIAStanowi dokonanie następujących czynności

1. produkcja wyrobów akcyzowych zharmonizowanych na terytorium kraju.2. wyprowadzanie wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego3. sprzedaż wyrobów akcyzowych przez producenta w kraju4. import i eksport wyrobów akcyzowych5. wewnątrz wspólnotowa dostawa i wewnątrz wspólnotowe nabycie wyrobów akcyzowych6. nadmierne ubytki lub zawinione niedobory wyrobów akcyzowych7. nabycie lub posiadanie wyrobów akcyzowych jeżeli od tych wyrobów nie została zapłacona akcyza w należnej

wysokości.Zrealizowaniu zas. jednofazowości w tym podatku służy wprowadzenie do ustawy zwolnienia zgodnie, z którym jeżeli w stosunku do wyrobu akcyzowego powstał obowiązek podatkowy w związku z dokonaniem jednej czynności stanowiącej przedmiot opodatkowania to nie powstaje już obowiązek podatkowy w związku z dokonaniem innej czynności objętej podatkiem jeżeli należność podatkowa została zgłoszona lub zadeklarowana w prawidłowej wysokości.PODSTAWA OPODATKOWANIAPrzy czynnościach wewnątrz kraju podstawę stanowi obrót czyli kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku VAT i podatku akcyzowego.Przy imporcie towaru podstawę stanowi wartość celna towarów powiększona o należne cło.STAWKI I SKALE PODATKOWESkala jest proporcjonalna, a stawki sa zróżnicowane. Mogą być procentowe mogą być kwotowe. Wyrażone w procencie maksymalnej ceny detalicznej oraz w systemie mieszanymTRYB PŁATNOSCIJest oparty na zasadzie samoobliczenia oraz płatny na warunkach i w terminie jak podatek VAT.PODATEK OD SPADKÓW I DAROWIZNUstawa 28 lipca 1983r o podatku od spadków i darowiznCharakterystyka podatku

1. zwyczajny2. bezpośredni3. samorządowy4. rzeczowy5. obligatoryjny6. typu majątkowego

PODATNICYTylko osoby fizyczne podzielone dla jego potrzeb na 3 grupy podatkowe w oparciu o kryterium pokrewieństwa i powinowactwa

1. małżonek, wstępni, zstępni, rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, zięć, synowa, teściowie, teściowe.2. zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, małżonków i zstępni pasierbów, małżonkowie innych zstępnych,

małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków3. pozostali

Zaliczenie do grupy podatkowej wpływa na wysokość podatku. Istnieje prawidłowość im grupa bliższa tym podatek niższy poprzez 1.wysokość stawek podatkowych, 2.wysokość kwoty wolnej od podatku, 3.możliwy do odliczenia katalog ulg i zwolnień.PRZEDMIOT OPODATKOWANIAStanowi nabycie rzeczy lub praw w drodze jednego z następujących tytułów1. spadku2.zapisu3.darowizny4.dyspozycji wkładem oszczędnościowym na wypadek śmierci wkładcy5.nieodpłatnego zniesienia współwłasności6.zachowku7.nabycia jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego.8.zasiedzeniePODSTAWA OPODATKOWANIAI.Przy zasiedzeniu podstawę stanowi wartość brutto czyli bez obliczania długów i ciężarów rzeczy lub prawa będących przedmiotem nabycia można jednak odliczyć nakłady poniesione na przedmiot zasiedzenia.

14

II.Dla większości pozostałych tytułów nabycie podstawę stanowi wartość netto czyli po potrąceniu długów i ciężarów jest to tzw. czysta wartość wyrażona w cenach rynkowych wg stanu rzeczy z dnia nabycia i cen rynkowych z chwili powstania obowiązku podatkowego.TRYB USTALANIA PODSTAWY OPODATKOWANIA

1. to sam podatnik podaje wartość2. jeżeli podatnik nie poda wartości lub poda lecz w wysokości nie odpowiadającej wartości rynkowej to organ podatkowy

wezwie podatnika do weryfikacji w terminie 14 dni.3. w razie braku weryfikacji to organ podatkowy ustala wartość stanowiącej podstawę opodatkowania na podstawie opinii

dwóch biegłych.4. koszty opinii biegłych ponosi podatnik jeśli ustalona przez nich wartość przekracza o 33% kwotę podaną przez

podatnika, a w przeciwnym razie koszty ponosi organ podatkowy.KWOTA WOLNA OD PODATKU zróżnicowana dla poszczególnych grup podatkowych

1. 9 637 ZŁ2. 7 276 ZŁ3. 4 902 ZŁ

SKALE I STAWKI PODATKOWEDla zasiedzenia obowiązuje skala proporcjonalna ze stałą stawką 7%. Zaś dla pozostałych tytułów występuje skala progresywna szczeblowana dla każdej grupy podatkowej odrębna.ZWOLNIENIE MIESZKANIOWEPrzysługuje podatnikom z pierwszej grupy (wyłączne) z tytułu nabycia darowizny, pieniędzy lub innych rzeczy z przeznaczeniem na cel mieszkaniowy. Przysługuje w wysokości: w przypadku nabycia od jednej osoby 9637 zł, w przypadku nabycia od 2 osób lub więcej 19 274 złSkorzystanie ze zwolnienia mieszkaniowego nie wyklucza możliwości odliczenia kwoty wolnejULGA MIESZKANIOWA(ich znaczenie całkowicie inne)Przysługuje z tytułu nabycia domu lub mieszkania czyli już istniejącej substancji mieszkaniowej.Dla I grupy w drodze spadku lub darowizny, dla II grupy w drodze spadku, dla III grupy w drodze spadku pod warunkiem sprawowania przez przyjmującego dwa lata opieki nad spadkodawcą wymagającym takiej opieki na podstawie umowy zawartej przed organem gminy. (dla trzeciej grupy musi być testament)Ulga ta polega na wliczeniu do podstawy opodatkowania wartości nabywanego domu lub mieszkania do równowartości 110 m2.Ulga ma charakter przedmiotowy i przysługuje w pełnej wysokości na cały dom lub mieszkanie. W przypadku natomiast gdy czynności podlega jego część ulega ona proporcjonalnemu zmniejszeniu.Przy korzystaniu z ulgi dodatkowo można odliczyć kwotę wolną od podatku. ( ulgi i zwolnienia razem nie można bo są inne przedmioty nabycia).Aby skorzystać z ulgi nabywca musi spełniać określone warunki co do zasady musi mieszkać w tym nabytym mieszkaniu przez 5 lat.POBÓR PODATKUPodatnicy mają obowiązek złożyć zeznanie podatkowe w terminie 1 mies. od dnia powstania obowiązku podatkowego, a na tej podstawie organ podatkowy wydaje decyzje ustalającą wysokość podatku. Termin zapłaty 14 dni. Może wystąpić płatnik np. notariusz. Wymiar tego podatku jest oparty na zasadzie kumulacji przedmiotowej i zalicza się wartość nabytej rzeczy lub praw od tej samej osoby w ciągu 5 lat od dokonania pierwszej czynności.

15