'Praktische aanpak van malnutritie door ouderdom, ziekte, kauw- en...
Transcript of 'Praktische aanpak van malnutritie door ouderdom, ziekte, kauw- en...
'Praktische aanpak van malnutritie door
ouderdom, ziekte, kauw- en slikproblemen'
Diëtiste Lieve Van de Velde
Belang van multidisciplinaire
samenwerking
Arts, diëtist, zorg- en verpleegkundige,
mantelzorger, kinesist, logopedist,
thuisverpleging, …
Nadruk op gezonde voeding
Nieuwe voedings- en bewegingsdriehoek
Fysiologische functie
Psycho-sociale functie
Maatschappelijke functie
Religieuze functie
Voeding en voedingsstoffen zijn nodig voor:
het verloop van alle lichaamsprocessen(vb behoud van lichaamstemperatuur)
een goede weerstand
groei en herstel
energie
Voeding en voedingsstoffen leveren:
Bouwstoffen: eiwitten, water, calcium, …
Brandstoffen: koolhydraten, vetten
Beschermende stoffen: vitamines, mineralen, …
Voeding is zoveel meer dan enkel voeden!
Eten is…
Zien
Ruiken
Smaken
Samen zijn …
Voeding is… iets dat lekker zou moeten zijn
waarnaar men zou moeten verlangen
dat een emotionele stimulans kan zijn: een gevoel van welbehagen, zowel lichamelijk als geestelijk
Voeding heeft… een sociale betekenis: van gezelligheid,
samenzijn, enz.
Inzet thuiszorg, wonen in woonzorgcentrum
Ouderen (> 80 jaar)
Meerdere ziekten en/of een chronisch ziekte zoals: COPD, hartfalen, CVA, depressie, dementie, inflammatoire darmziekten,decubitus, reumatoïde artitrtis, maligniteiten
Polyfarmacie
Lichamelijke beperkingen (vb fractuur)
Niet-passende gebitsprothese en/of met kauw- of slikproblemen
Voor, na en tijdens opname in het ziekenhuis
Psychosociale problemen (vb armoede) en verwaarlozing (vb eenzijdige voeding)
Alcohol- of drugsmisbruik
Vereenzaming
Oorzaak:
Ondervoeding
Ziekten vb nierziekte
Aandoeningen vb slikproblemen
Ingrepen vb operatie
-> opmerking: wisselwerking tussen oorzaken!
Weinig eetlust:
geregeld minder dan 75% van de normale
dagelijkse voedingsinname
-> Moeilijk na te gaan!
Ongewild gewichtsverlies:
meer dan 5% in de laatste maand
of meer dan 10% in de laatste 6 maanden
-> Makkelijker vast te stellen!
Klinische blik
Tool
Op aangeven van patiënt
Antropometrische gegevens
* Orale klinische voeding -> mond
Wet: niveau, categorie, verplichtingen
Indeling: poly-oligo-mono
Complete/aanvullende drinkvoeding
* Enterale-/sondevoeding -> maag
* Parenterale voeding -> bloed
Focus
Behoefte Voorbeeld Soort klinische
voeding
Kenmerk
klinische
voeding
1 Verhoogde Ondervoeding
bij oudere
Energie+ eiwit+ Densiteit,
samenstelling
2
Ziektespecifiek
Copd
Kanker
Respifor
Kankerspecifiek
Ontwikkelde
samenstelling
3 Gewijzigde Dysfagie Gewijzigde
consistentie
Aangepaste
structuur
Diëtiste Lieve Van de Velde
Wie is Marie?
Screening op ondervoeding
Voedingsanamnese
Behoeftebepaling
Behandelplan
Besluit
Vrouw
52 jaar
Oncologisch patiënt (borstcarcinoom)
Behandeling: chemo- en radiotherapie
Verhoogd risico op ondervoeding en/of beperkte voedselinname omwille van:
Ten eerste: de ziekte (borstca)
-verhoogd basaal metabolisme
-aanspreken reservevoorraden
-verhoogde vetafbraak (ketoacidose)
-verhoogde eiwitafbraak (spier- en bloedeiwitten)
=> katabole toestand
Ten tweede: de behandeling (chemo- en radiotherapie)
Lichaamslengte: 1m67cm
Gewicht 3 maanden geleden: 53 kg
Gewicht nu: 43 kg
Tijdstip BMI bespreking
3 maanden geleden 19 Risico op ondervoeding
huidige 15,4 Ondervoeding
Tijdstip gewich
t
gewichtsevoluti
e
bespreking
3 maanden
geleden
53 kg
huidige 43 kg -10 kg
- 18,9 % > 10 %
= verhoogd risico op
ondervoeding
Mucositis – patiënt ervaart veel last
Patiënt is anorectisch
info betekenis risico?
Mucositis – patiënt
ervaart veel last
Ontsteking van het
mondslijmvlies
Risico op
ondervoeding
Patiënt is
anorectisch
Verminderde
voedselinname
Risico op
ondervoeding
Bloedanalyse
parameter waarde
Albumine 31 g/l
Prealbumine 0,05 g/l
Hemoglobine 5,3 mmol/l
lymfocyten < 1500
cellen/mm³
Bloedanalyse
parameter waarde norm Bespreking
Albumine 31 g/l 35-50 g/l Lichte kans op ondervoeding
20 dagen halfwaardetijd -> indicator op
lange termijn
Prealbumine 0,05 g/l 0,15-0,30
g/l
Matige tot ernstige kans op
ondervoeding
2 à 3 dagen halfwaardetijd -> sterke
gewichtsdaling en verslechte
gezondheidstoestand op korte termijn
Hemoglobine 5,3 mmol/l <15dagen
5,5mmol/l
Lage waarde -> zieke patiënt
lymfocyten < 1500/mm³
= 1,5 x 10⁹/l
1,0-4,0 x
10⁹/l
Lage waarde -> beperkte immuniteit ->
verzwakte patiënt
Verschillende screeningstools
www.vdito.be
Welk screeningsinstrument?
Gehospitaliseerde patiënt
>16 à 18 jaar
< 75 jaar
Advies van de FOD en ESPEN
NRS-screening
Welk screeningsinstrument?
In WZC
Alle bewoners
Advies van de FOD en ESPEN
MNA-screening
Welk screeningsinstrument?
In de thuiszorg
>16 à 18 jaar
< 75 jaar
Advies van de FOD en ESPEN
MUST-screening
eetmoment Eten en drinken
Ontbijt - 1 sneetje wit brood (geen smeerstof) met confituur
- 1 bekertje magere fruityoghurt
- 1 koffie met scheutje magere melk
Tussendoor -1/2e appel
- water
Warme maaltijd - 1/2e bord soep
- 1 aardappel gekookt
- 2 soeplepels groenten
- meestal geen vlees. 2x per week vis (max 50g)
- 1 koffielepeltje margarine (Alpro Soja Bakken en Braden)
- water
Tussendoor - Droog koekje (oa Petit Beurre)
Broodmaaltijd -Max 1 sneetje wit brood (geen smeerstof)
- variatie aan hartig en zoet beleg: smeerkaas, platte kaas, jonge kaas, confituur,
choco
- kleine tas appelmoes of abrikozenmoes
- 1 koffie met scheutje magere melk
Tussendoor -1 plakje cake
- 1 glas magere melk
eetmoment Eten en drinken Energie
(kcal)
Ontbijt - 1 sneetje wit brood (geen smeerstof) met confituur
- 1 bekertje magere fruityoghurt
- 1 koffie met scheutje magere melk
60
75
6
Tussendoor -1/2e appel
- water
50
Warme maaltijd - 1/2e bord soep
- 1 aardappel gekookt
- 2 soeplepels groenten
- meestal geen vlees. 2x per week vis (max 50g)
- 1 koffielepeltje margarine (Alpro Soja Bakken en Braden)
- water
30
40
25
50
30
Tussendoor - Droog koekje (oa Petit Beurre) 50
Broodmaaltijd -Max 1 sneetje wit brood (geen smeerstof)
- variatie aan hartig en zoet beleg: smeerkaas, platte kaas, jonge kaas, confituur,
choco
- kleine tas appelmoes of abrikozenmoes
- 1 koffie met scheutje magere melk
60
50
50
6
Tussendoor -1 plakje cake
- 1 glas magere melk
150
100
Adhv energie- en eiwitruilwaarde:
800 à 1000 kcal energie
+/- 40 g eiwitten
Tekort aan energie en eiwitten!
Risico op katabole toestand.
Dit is ongewenst rekening houdend met de
huidige gezondheidstoestand.
Energie
via formule van Harris&Benedict
Voedingsaanbevelingen
adhv aanbevelingen Hoge Gezondheidsraad
Berekening energie
Formule basaal metabolisme (H&B) -> vrouw
1163,09 kcal
Opname ziekenhuis én niet volledig bedlegerig -> ambulant = + 20% (232,62
kcal)
= 1395,71 kcal
Katabole toestand -> matige metabole stress = + 20% (232,62 kcal)
= 1628,33 kcal
Klinische patiënt -> = + 30% (348,93 kcal)
= 1977,26 kcal
Berekening energie
Formule basaal metabolisme (H&B) -> vrouw
1163,09 kcal
Opname in ziekenhuis en is niet volledig bedlegerig ->
ambulant = + 20% (232,62 kcal)
= 1395,71 kcal
Katabole toestand -> matige metabole stress = + 20% (232,62 kcal)
= 1628,33 kcal is realistischer en haalbaar voor deze patiënt!
Gewenste gewichtstoename ->
Is te verantwoorden door de slechte voedingstoestand. Maar kan niet
gebruikt worden in een acute situatie. Dus geen toevoeging van 30%. Kan
wel in een later stadium in het curatieve proces.
Klinische patiënt -> = + 30% (348,93 kcal)
= 1977,26 kcal is bijna niet haalbaar voor deze patiënt, toeslag
achterwege laten!
Berekeningen
voedingsaanbeveling
en
Koolhydraten 55 en% (idem gezonde) = 642,08 kcal : 4 = 160 g
Eiwitten 1,2 à 1,5 g eiwit/kg LG (ondervoed)= 51,6 g à 64,5 g
Vetten 30 en% (idem gezonde) = 350,23 kcal : 9 = 39 g
Vitaminen en
mineralen
Cfr HGR (idem gezonde)
Vocht 2 liter per dag
anamnese aanbeveling
Energie 850 kcal 1600 kcal
Koolhydraten 115 g 160 g
Eiwitten 43 g 52 à 65 g
Vetten 20 g 39 g
Vitaminen en mineralen Enkel voldoende
Vit B2, Vit B12, I
Cfr HGR
Vocht 1335 ml 2000 ml
Vraag: met hoeveel energie starten en hoe
opklimmen?
1e huidige voedselinname
900 kcal
2e huidige voedingsmiddelen verrijken
1200 kcal
3e extra voedingsmiddelen (gewone voeding)
en/of klinische drink- of lepelvoedingen
1600 kcal
eetmoment Eten en drinken Energie
(kcal)
Ontbijt - 1 sneetje wit brood (geen smeerstof) met confituur
- 1 bekertje magere fruityoghurt
- 1 koffie met scheutje magere melk
60
75
6
Tussendoor -1/2e appel
- water
50
Warme maaltijd - 1/2e bord soep
- 1 aardappel gekookt
- 2 soeplepels groenten
- meestal geen vlees. 2x per week vis (max 50g)
- 1 koffielepeltje margarine (Alpro Soja Bakken en Braden)
- water
30
40
25
50
30
Tussendoor - Droog koekje (oa Petit Beurre) 50
Broodmaaltijd -Max 1 sneetje wit brood (geen smeerstof)
- variatie aan hartig en zoet beleg: smeerkaas, platte kaas, jonge kaas, confituur,
choco
- kleine tas appelmoes of abrikozenmoes
- 1 koffie met scheutje magere melk
60
50
50
6
Tussendoor -1 plakje cake
- 1 glas magere melk
150
100
vb soep + room vb volle melkproducten
vb boter op brood vb puree+room+ei+…
eetmoment Eten en drinken Energie
(kcal)
Ontbijt - 1 sneetje wit brood (met smeerstof) met confituur
- 1 bekertje volle fruityoghurt
- 1 koffie met scheutje volle melk
100
134
15
Tussendoor -1/2e appel
- water
50
Warme maaltijd - 1/2e bord soep + plantaardige room
- 1 aardappel gekookt + 0,5 ei + plantaardige room
- 2 soeplepels groenten
- meestal geen vlees. 2x per week vis (max 50g)
- 1 koffielepeltje margarine (Alpro Soja Bakken en Braden)
- water
110
120
25
50
30
Tussendoor - Droog koekje (oa Petit Beurre) 50
Broodmaaltijd -Max 1 sneetje wit brood (met smeerstof)
- variatie aan hartig en zoet beleg: smeerkaas, platte kaas, jonge kaas, confituur,
choco
- kleine tas appelmoes of abrikozenmoes
- 1 koffie met scheutje volle melk
100
50
50
15
Tussendoor -1 plakje cake
- 1 glas volle melk
150
155
anamnese verrijking aanbeveling
Energie 850 kcal 1200 kcal 1600 kcal
Koolhydraten 115 g 118 g 160 g
Eiwitten 43 g 48 g 52 à 65 g
Vetten 20 g 54 g 39 g
Vitaminen en
mineralen
Enkel
voldoende
Vit B2, Vit B12,
I
+ Vit D en Vit E Cfr HGR
Vocht 1335 ml 1400 ml 2000 ml
Energie+ Eiwit+
Bijvoorbeeld:
1 flesje van 200 ml van Fresenius Kabi bevat
400 kcal energie
20 g eiwit
45 g koolhydraten
15,6 g vetten
Diverse smaken: capuccino, bosvruchten
Tussendoor nog 400 ml extra water drinken!
anamnese “verrijking” “extra” aanbeveling
Energie 850 kcal 1200 kcal 1600 kcal 1600 kcal
Koolhydraten 115 g 118 g 163 g 160 g
Eiwitten 43 g 48 g 68 g 52 à 65 g
Vetten 20 g 54 g 70 g (=max
40en%)
39 g
Vitaminen en
mineralen
Enkel
voldoende
Vit B2 Vit
B12, I
+ VitD en VitE Cfr HGR
Vocht 1335 ml 1400 ml 1400
+200+400 ml
2000 ml
Belang van de diëtist!
Screening -> berekening -> behandelplan ->
uitvoering -> opvolging!
Diëtiste Katrien Vandenbroucke
Marcel, 72 jaar, weduwnaar sinds 9 maand
Oorspronkelijk gewicht: 70 kg; lengte: 1m78
Gewicht nu: 60 kg (-10 kg en vermagert nog steeds)
BMI: 18,9
Totaal geen eetlust
Kookt niet graag voor zichzelf; eet niet graag alleen
Actief
Komt bij de huisarts met hardnekkige verkoudheid –
doorverwezen naar diëtiste omwille van ongewenst
gewichtsverlies
A: 0
B: 0
C: 2
D: 0
E: 2
F: 0
TOTAAL: 4
Berekening energiebehoefte
Uitgebreide anamnese
Berekening energie inname
Advies
Formule Harris&Benedict
BMR = 66 + (13.7 x gewicht in kilo’s) + (5 x lengte in cm) - (6.8 x leeftijd in jaren)
66 + (13,7x60)+(5x178)-(6,8x72) = 1288 kcal (= BMR)
Rekening houdend met gematigde activiteit: +40% = 515 kcal
Rekening houdend met gewenst gewichtstoename: +30% = 386 kcal
Totale energiebehoefte: 2189 kcal / dag
ONTBIJT 2 sneden volkoren brood 240
minarine 30
confituur zonder toegevoegde suiker 100
Koffie met melk 10
MIDDAG eventueel soep 100
100 gr vlees zonder saus 150
groenten (grote portie) vaak rauw 100
water
AVOND soep 100
2 sneden volkorenbrood 240
minarine 30
beleg: kaas, hesp … 150
TUSSENDOOR water
koffie met melk 20
magere yoghurt 50
TOTAAL 1320 kcal
Energierijke voeding
Frequentere maaltijden
Opvolging
Volle melkproducten
Boter of margarine ipv minarine/koken met olie (100% vet)
Eventueel lichtbruin brood (kan men meer van eten)
Dubbel beleg/boterham “open” eten
Elke dag warme maaltijd – warme groenten – KH product
Tussendoortjes: fruit, noten, volle melkproducten, calorierijke dranken
Afwisseling
Gezelschap opzoeken
Extra calorieën toevoegen (soep, yoghurt, saus, …)
Dagboek laten bijhouden
Blijven motiveren
Praktisch advies: tips, recepten, …
Indien niet gewenste resultaat, opstart
energierijke bijvoeding
Bvb Nutricia Fortimel Jucy
Logopediste Carole Vanderhauwaert
Voeding en bijvoeding in de eerste lijn
Voorstelling: Carole Vanderhauwaert - logopedist OLV Asse, praktijk Asse
Presentatie: Véronique Rowies - logopedist OLV Asse, praktijk Aalst
4 fasen:
Oraal voorbereidende fase: willekeurig – voeding
in mond brengen, voedsel vermengen met
speeksel
Orale fase: willekeurig – voedsel naar achter in
de mond brengen om de slikreflex te triggeren
Keelfase/ Faryngale fase: reflexmatig –
contractie farynx, bescherming luchtweg (sluiting
stembanden), elevatie larynx (opening bovenste
slokdarmsfincter)
Slokdarmfase/ Oesofagale fase: reflexmatig –
peristaltische beweging
Moeite met slikken
Aspiratie van vocht en/of voeding
Oorzaken: neurologisch (CVA, Parkinson),
neuromusculair, hoofd-halstumoren,
zwakte…
Gevolgen:
Risico ondervoeding, dehydratatie
Verminderde kwaliteit van leven
Risico aspiratiepneumonie
Langere opnameduur
+-6% van de totale bevolking
Risicogroepen:
Ouderen (15-40% 60-plussers ; 66% bewoners RVT)
+-50% patiënten na CVA, hoofd-halskanker
Neurodegeneratieve aandoeningen:
Parkinson (!vroeg stadium = red flag parkinsonplus)
ALS
Bijwerkingen medicatie Droge mond/xerostomie (vb anticholinergica, diuretica, opiaten…)
Veranderde alertheid (vb angstmedicatie, antihypertensiva, anti-epileptica…)
Oesofagitis (vb antibiotica…)
Neuroleptica ter behandeling van Alzheimer hebben invloed op de initiatie van de slikreflex en verhogen het risico op aspiratiepneumonie
Verlies dentitie/resorptie kaakbeen Slecht passend gebit = 80% minder kauwkracht
Verandering spieren (sarcopenie): Verminderde kracht
Sensorische veranderingen Verandering smaak en geur
Sensibiliteit farynx
+ veranderingen systemen: cognitie, spijsvertering, ademhaling
Ongewenst gewichtsverlies
Recidiverend respiratoire infecties (aspiratiepneumonie)
Gevoel dat voedsel blijft steken (globusgevoel)
Hoesten tijdens of rond de inname van voedsel of drank
Voedselresten in de mondholte na doorslikken of na de maaltijd
Frequent keelschrapen
Borrelige stem
Verlengde maaltijdduur
Vermijden van bepaalde voedingsmiddelen
Dysartrie
Richtlijn orofaryngale dysfagie
(HUIS)ARTS:
Medicamenteus: onderliggende
aandoening behandelen
Risicogroep screenen (90ml
watersliktest, Eat-10)
Doorverwijzing:
Logopedisch onderzoek (bilan)
voorschrijven
NKO of radioloog voor slikonderzoek
(tip: vraag aanwezigheid logopedist
om direct compensaties te testen)
LOGOPEDIST:
Doelstelling: << de patiënt op een veilige en
een zo aangenaam mogelijke manier voldoende
hydratatie en nutritie bieden>>
afhankelijk van
- mogelijkheden van de patiënt
- etiologie van de dysfagie
- gevolgen van de dysfagie (ernst)
- motivatie van de patiënt
LOGOPEDIST:
Klinisch onderzoek slikfunctie
Maaltijdobservatie
Informatie verlenen aan patiënt en
omgeving
Compenserende therapie
Revaliderende therapie
Compenseren
= voedselstroom onder controle zonder wijziging v/d fysiologie v/h slikken
Aanpassing bolus (consistentie – sensorisch)
vb indikken dranken, voedsel malen of mixen, zuur, temperatuur
Houdingsaanpassingen en slikmanoeuvres
vb luchtweg beveiligen, farynx verwijden
Hulpmiddelen voorstellen
vb neusuitsparende beker, thermosanabeker
Revalideren
=wijziging v/d fysiologie v/h slikken dmv
neurale en/of musculaire veranderingen
Spierversterkende oefeningen: tong – farynx -
larynx – hoest – globaal
Coördinatietraining
Zorg voor een rustige omgeving
Positioneer de patiënt/bewoner in 90°-houding
Geef aan een rustig tempo, neem je tijd, kijk of de
persoon slikt
Bekijk je portie: zou je dit zelf in 1x weg kunnen slikken?
Geef pas een volgende hap als de mond leeg is
Kijk na de maaltijd na of er geen eten achterblijft in de
mond
Bij verslikken: aanmoedigen tot hoesten
indien hoest niet productief: overgaan tot rugslagen of
Heimlich
Tandplaque = microben
veroorzaken infectie in andere lichaamssystemen
Vb: (micro-)aspiratie van dranken naar de
luchtweg -> aspiratiepneumonie
ADVIES gerodent: 2x/dag mondtoilet;
prothese 1x/dag poetsen met tandenborstel
en zeep
(chemische reiniging niet nodig wanneer grondig
mechanisch gereinigd wordt)
Dhr J. °:
Recidiverend pneumonie, slecht passend gebit, verminderde eetlust
Logopedisch onderzoek & behandeling:
aspiratietekens bij vloeistoffen, kan gecompenseerd worden door kin naar borst te brengen. Door verwardheid geen garantie dat meneer de compensatie toepast
-> indikken dranken tot siroopdikte
verlengde orale fase bij maaltijd: verminderde kauwkracht door slecht passend gebit, residu diffuus in de orale caviteit.
-> aanpassing maaltijd naar gemixte voeding tot passende gebitsprothese
Mevr G. °1962
Dystonie waarvoor reeds articulatietherapie
Sinds 6 maanden ongewenst gewichtsverlies (-10kg)
Na verschillende onderzoeken abnormale RX slikact: onvolledige afsluiting nasofarynx
Late opheffing larynx
> problemen kaderend in spierzwakte <
Therapie: Compenserend: kin naar borst brengen
Revaliderend: spierversterkende oefeningen (larynxheffers; velum)
Dhr P. °1936
Sinds 1 jaar regelmatig verkouden, sliklast, niezen tijdens maaltijd, ongewild gewichtsverlies
Opname geriatrie: daling algemene toestand, aspiratiepneumonie
Slikonderzoek: aspiratie dranken, tongkracht beperkt
FEES-onderzoek: speekselstase in de farynx, aspiratie vloeistoffen
Therapie:
Compenserend: vloeistoffen indikken tot honingdikte, hoofd draaien naar links
Revaliderend: spierversterkende oefeningen: tong, farynxconstrictoren; coördinatie
Neurologische diagnose: Chiari malformatie
http://iddsi.org/framework/
internationale standaarden om
voeding en drank in te delen
volgens categorieën.
DOEL: verwarring omtrent
benaming vermijden!
( ‘gemalen’ versus ‘gemixt’/
‘honingdikte’ versus ‘siroopdikte’ )
Nederlandse richtlijn Dysfagie
https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/orof
aryngeale_dysfagie/startpagina_orofaryngeal
e_dysfagie.html
Informatie omtrent risicogroepen
Aanbevelingen voor screeningsmethodes,
screeningsfrequentie, diagnostisch onderzoek,
behandelingen…
http://www.moeilijkslikken.nl :
voor volwassenen met een slikstoornis die hun
voeding moeten aanpassen, maar ook voor hun
omgeving en zorgerleners.
Deze website verzamelt informatie over
makkelijke en veilige voeding, in onder andere
kookboeken en folders.
Ook geeft de website informatie over moeilijk
slikken en alle oorzaken van slikstoornissen en
de behandeling ervan.
VVL
https://www.vvl.be/
Postgraduaat Dysfagie (Arteveldehogeschool)
http://postgraduaatdysfagie.weebly.com/slik
therapeuten.html
Nederlandse richtlijn Dysfagie
https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/orof
aryngeale_dysfagie/startpagina_orofaryngeal
e_dysfagie.html
Dysfagie (De Bodt)
Dysphagia (Groher & Crary)
Diëtiste Katrien Vandenbroucke
• Vb logo bvb cva -> spraak
• Vb kiné bvb grijpkracht daalt -> sarcopenie
• Vb verpleegkundige bvb gewichtsdaling ->
ondervoeding
• Vb arts bvb klinische blik, bvb diagnose ziekte,
aandoening, operatie
Detectie + screening
Doorverwijs naar diëtist en/of logopedist
Behandelplan -> bijvoeding: met gewone voeding
of met producten op de markt
gecommercialiseerd
Leveranciers: nestlé, bs nutrician, nutricia,
fresenius kabi
Terugbetaling: riziv neen! Mutualiteit ja,
voor zover…
Recepten obv gewone voedingsmiddelen:
taak diëtist! Vb bij kanker -> stichting Vb bij
slikproblemen -> dysfagie, als eten moeilijk
wordt
Behoeftebepaling
Optimaliseren voeding via best mogelijke
oplossing ‘verrijken’
Wat als dat niet volstaat en er een oplossing
bestaat via ‘klinische voedingen’?
Antwoord is zeer persoonsgebonden en
afhankelijk van verschillende factoren
waarvan kostprijs er 1 zal zijn.
Leverancier Algemeen Voor diëtist Voor logopedist
Delical Receptenboekje
Gammaoverzicht
Prijslijst
Koekjes
Pudding
Proteine poeder
hp-hc (+/- lactose,
. - suiker)
Fruit (hc)
Gegelifieerd water
Gelodiet
Fresenius Kabi Gammaoverzicht Pudding
E+/Ei+ (≠ formaten)
Fruit (hc)
Fresubin Clear
Thickener
Nutricia Prijslijst
Studie
Folders
Recepten
gammaoverzicht
Fortimel compact
. (≠ smaken)
Nutilis Powder
Nestlé Gammaoverzicht
via website
Resource 2.0
Senior Activ
Dessert Gourmand
Resource Thicken
up Clear