Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

70
PRACA Z UCZNIEM ZE SPEKTRUM AUTYZMU. ALTERNATYWNE I WSPOMAGAJĄCE FORMY KOMUNIKOWANIA SIĘ.

Transcript of Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

Page 1: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

PRACA Z UCZNIEM ZE SPEKTRUM AUTYZMU.

ALTERNATYWNE I WSPOMAGAJĄCE FORMY KOMUNIKOWANIA SIĘ.

Page 2: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

CZYM JEST AUTYZM? Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, związanym

z nieprawidłowym rozwojem i funkcjonowaniem mózgu we wczesnym dzieciństwie.

Symptomy nieprawidłowości rozwoju ujawniają się do 36. miesiąca życia dziecka, czyli do ukończenia przez nie trzeciego roku życia.

Autyzm nie jest chorobą psychiczną. Jest rodzajem zupełnie innego rozwoju funkcji neurofizjologcznych.

Zaburzenie to ze względu na bardzo zróżnicowany charakter oraz różny stopień nasilenia objawów jest trudne do zdiagnozowania.

Aby ułatwić jego rozpoznawanie starano się stworzyć pewną klasyfikację jego symptomów.

Page 3: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

TRIADA AUTYSTYCZNA 1. Zaburzenia w jakościowym rozwoju

interakcji społecznych: - zaburzenie zachowań niewerbalnych, - nieumiejętność odpowiedniego dla

danego poziomu rozwoju nawiązywania kontaktu z rówieśnikami,

- brak spontanicznego dążenia do udziału w zabawie, brak zainteresowań i chęci współdziałania z innymi,

- brak społecznej i emocjonalnej wymiany uczuć z innymi.

Page 4: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

TRIADA AUTYSTYCZNA2. Zaburzenia w jakościowym sposobie komunikowania

się: - opóźniony lub całkowity brak rozwoju mowy; - u osób z dobrze rozwiniętą mowa werbalną występuje

brak umiejętności inicjowania i kontynuowania rozmowy,

- często język jest charakterystyczny tylko dla danej osoby lub mowa jest używana w sposób stereotypowy,

- brak różnorodnych, odpowiednich dla danego poziomu rozwoju, spontanicznych zabaw grupowych i zabaw naśladujących różne czynności życia społecznego.

Page 5: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

TRIADA AUTYSTYCZNA3. Ograniczone, powtarzające się, stereotypowe

wzorce zachowań, zainteresowań i aktywności: - powtarzanie zachowań wg jednego lub więcej

stereotypowych i ograniczonych wzorców, które są nieprawidłowe w swej sile albo w zakresie,

- wyraźne, sztywne trzymanie się procedur lub rytuałów,

- występowanie stereotypowych i powtarzających się manieryzmów ruchowych,

- uporczywe zainteresowanie niektórymi przedmiotami lub ich właściwościami.

Page 6: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

CZĘSTOTLIWOŚĆ WYSTĘPOWANIA Zaburzenia ze spektrum autyzmu są

diagnozowane obecnie u 1 na 100 dzieci (w USA statystyki

pokazują 1:88, w Polsce brak dokładnych danych, ale mówi się, że może to być 1:300 – 1:150 dzieci.)

Autyzm prawie pięciokrotnie częściej dotyka chłopców niż dziewczynki.

Page 7: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

PRZYCZYNY Istotną rolę odgrywa podatność

genetyczna oraz czynniki środowiskowe, infekcje, nieprawidłowości w przemianach metabolicznych, zaburzeniach okresu ciąży i porodu oraz wiele innych dotychczas nierozpoznanych.

Page 8: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

SPEKTRUM AUTYZMU Objawy autyzmu mogą być bardzo zróżnicowane, o różnym

stopniu nasilenia i mogą towarzyszyć innym zaburzeniom np. genetycznym, takim jak: stwardnienie guzowate, zespół kruchego chromosomu X.

W zależności od prezentowanych cech osoby nimi dotknięte mogą otrzymać różne diagnozy, np. autyzm dziecięcy, zespół Aspergera, autyzm atypowy, całościowe zaburzenia rozwojowe. Wszystkie te zaburzenia wchodzą w skład spektrum autyzmu, z ang. Autistic Spectrum Disorder (ASD)

Skutki zaburzeń ze spektrum autyzmu są zawsze poważne, ponieważ rzutują na jakość życia i umiejętności samodzielnego radzenia sobie z sytuacjami życia codziennego.

Page 9: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE OSÓB Z AUTYZMEM

Kontakty społeczneProblemy z nawiązywaniem i podtrzymywaniem kontaktów społecznychsą jednymi z kluczowych trudności w autyzmie. Osoby z autyzmemmogą unikać kontaktu wzrokowego z innymi, także z rodzicami.Niektórzy z nich nie lubią być przytulani czy dotykani, choć wiele dzieci

bardzolubi baraszkowanie i mocne dociskanie. Ludzie z autyzmem mogą

nadmierniekoncentrować się na przedmiotach, nie zwracając uwagi na inne osoby.Jednak wysoko funkcjonujące osoby z autyzmem czy z zespołem

Aspergerabardzo często chcą nawiązywać kontakty z innymi ludźmi, ale ze

względu naproblemy z rozumieniem zasad społecznych często są odbierane jako

dziwaczne.

Page 10: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE OSÓB Z AUTYZMEM

Porozumiewanie sięU dzieci z autyzmem rozwój mowy z reguły następuje z opóźnieniem, spora grupa

dzieciw ogóle nie rozwija umiejętności posługiwania się mową. Co ważniejsze, dzieci z autyzmem nie próbują zastępować braku mowy poprzez używanie gestów,wskazywanie palcem, mimikę, przynoszenie przedmiotów lub wskazywanie

obrazków w książeczkach itp.Niektóre osoby mówią, ale nie rozumieją w pełni znaczenia wypowiadanych słów

i mają trudności w prowadzeniu rozmowy. Mogą mówić śpiewnie lub bardzomechanicznie.Zdarza się, że powtarzają pojedyncze słowa lub całe zdania usłyszane przed

chwilą lub np. w telewizji. Mają też problemy w reagowaniu na głos, uśmiech i ekspresję

emocjiinnych ludzi oraz z precyzyjnym rozumieniem kierowanych do nich wypowiedzi.

Page 11: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE OSÓB Z AUTYZMEM

Wrażliwość sensorycznaOsoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu inaczej niż my odbierają dźwięki, światło, obrazy, inaczej odczuwają dotyk, zapach, smak czy ból. Mogą być np. rozdrażnione, zaniepokojone lub przeciwnie – zafascynowane określonymi bodźcami, odbłyskami światła albo dźwiękiem szkolnego dzwonka.

Z problemów z przetwarzaniem bodźców sensorycznych biorą się specyficzne zainteresowania osób z autyzmem określonymi przedmiotami lub ich częściami.Problemy sensoryczne mogą powodować także, że osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu będą unikać przebywania w grupie ludzi, zakrywać uszy, odmawiać zakładania niektórych ubrań, jedzenia określonych potraw itp.

Świat wokół nich może się im jawić jako chaotyczny, splątany

Page 12: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE OSÓB Z AUTYZMEM

ZainteresowaniaWiele dzieci z autyzmem bawi się w specyficzny, powtarzalny i schematyczny sposób.

Charakterystyczne dla tej grupy osób jest też wielokrotne wykonywanie tej samej czynności i specyficzne zainteresowanie niektórymi cechami przedmiotów (np. ich powierzchnią, kolorem, fakturą) lub wykorzystywanie ich w dziwaczny sposób,np. kręcenie nimi, ostukiwanie, oglądanie krawędzi.

Osoby wysoko funkcjonujące mogą przejawiać zainteresowania określonymi tematami, do których często wracają, najczęściej nie biorąc pod uwagę, czy rozmówca jest zainteresowany tym tematem. Mogą godzinami mówić na temat pociągów, dinozaurów, wydarzeń historycznych czy tras autobusów.

Page 13: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

WSKAZÓWKI DO PRACY Z DZIECKIEM ZE SPEKTRUM AUTYZMU

JAK POMÓC UCZNIOWI NA LEKCJI?

Mów prostym językiem, bez przenośni, żartów, sarkazmu. Używaj krótkich poleceń np. „Zeszyt do matematyki na ławkę” –

im prostsze polecenie, tym większe prawdopodobieństwo, że zostanie zrozumiane i poprawnie wykonane.

Unikaj wdawania się w dyskusję – krótka uwaga „Stop. Porozmawiamy o tym na przerwie” zazwyczaj zatrzymuje słowotok dziecka.

Na początku lekcji powiedz, o czym będzie mowa. Gdy uczeń będzie znał przebieg zajęć, łatwiej mu będzie zatrzymać uwagę na temacie lekcji.

Postaraj się zadać pracę domową na początku lekcji, sprawdź czy ją zapisał i zrozumiał.

Staraj się zwracać uwagę ucznia mówiąc do niego po imieniu; pytaj, czy rozumie polecenie, niech powtórzy, co ma zrobić.

Page 14: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

JAK POMÓC UCZNIOWI NA LEKCJI? Jeśli uczeń ma problem z szybkim pisaniem/przepisywaniem, a

materiału jest dużo, przygotuj wcześniej gotową notatkę, aby mógł ją wkleić do zeszytu. Pozwoli mu to skupić się na treści lekcji, a nie na kopiowaniu materiału.

Zauważaj osiągnięcia dziecka – to buduje poczucie wartości. Jeśli uczeń ma problem z wypowiadaniem się na forum klasy,

odpytuj go indywidualnie. Uprzedzaj dziecko o wszystkich zmianach planu, zastępstwach,

wyjściach, apelach. Unikniesz w ten sposób frustracji i niepokoju.

Do słowa mówionego używaj jak najwięcej pomocy wizualnych, graficznych (filmy, prezentacje, tablice, doświadczenia).

Page 15: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

JAK POMÓC UCZNIOWI NA LEKCJI? Umów się z uczniem na sygnał

dźwiękowy, który będzie oznaczał „Spójrz na mnie, teraz powiem coś ważnego”

Przygotuj plan lekcji, zaznaczaj na nim zadania, które ma w danym momencie wykonać.

Unikaj we własnym stroju dodatków czy kolorów, które mogą rozpraszać uwagę dziecka. Zapachy też są ważne!

Page 16: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

JAK POMÓC OSOBIE Z AUTYZMEM? JĘZYK POLSKI

OBSZAR TRUDNOŚCI : Motoryka mała, twórcze

myślenie, wyobraźnia Czytanie ze

zrozumieniem Dosłowne rozumienie Umiejętność słuchania i

wypowiadania się Występowanie przed

innymi Szanowanie starań

innych osób

STRATEGIA DZIAŁANIA : Wydając polecenie zwracaj się

do ucznia po imieniu Zadawaj czytanie literatury

faktu zamiast powieści Mogą potrzebować więcej

ćwiczeń rozwijających pisanie ręczne lub używać edytora tekstu

Wykorzystuj zdania klucze albo karty podpowiedzi do pobudzania twórczego pisania

Wyznacz czas przeznaczony na czytanie/pisanie o szczególnych zainteresowaniach

Page 17: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

JAK POMÓC OSOBIE Z AUTYZMEM? MATEMATYKA

OBSZAR TRUDNOŚCI: Praca z abstrakcyjnymi

wzorami, algebra Szacowanie, np. pisemne

dzielenie Zastosowanie pojęć i zasad

w różnych sytuacjach Zamiłowanie do precyzji i

dokładności może powstrzymywać przed spróbowaniem własnych sil

Umiejętność liczenia może wydawać się lepsza niż jest w rzeczywistości

STRATEGIA DZIAŁANIA: Zadanie opatrz

kontekstem – pokaż jak można j wykorzystać w zyciu

Liczenia i tabliczki mnożenia ucz wielokrotnie - powtarzaj i utrwalaj

Podawaj konkretne przykłady

Używaj często wykresów Doceniaj każdy sukces

Page 18: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

JAK POMÓC OSOBIE Z AUTYZMEM? FIZYKA, CHEMIA

OBSZAR TRUDNOŚCI: Formułowanie hipotez Przeprowadzanie testów Wykorzystywanie pojęć Pojęcia abstrakcyjne Przenoszenie umiejętności i

wiedzy Świadomość zdrowia i kwestii

związanych z BHP oraz poczucia osobistego zagrożenia

Nadmierna reakcja za sprawą zaburzeń sensorycznych

Praca w grupach, parach

STRATEGIA DZIAŁANIA: Pozwól na odkrywanie za pomocą

zmysłów z zachowaniem zasad ostrożności : smak, zapach, dotyk

Wykorzystuj technologię do dokumentowania pracy – aby posłużyło to potem do powtórzenia i utrwalenia

Czujność nauczyciela podczas pracy w grupach i parach

Wykorzystuj szczególne zainteresowania w celu rozwijania wiedzy naukowej

Dbaj o BHP

Page 19: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

JAK POMÓC OSOBIE Z AUTYZMEM? PRZYRODA, GEOGRAFIA

OBSZAR TRUDNOŚCI : Pojęcia związane z

przestrzenią, Inne kultury Różne sposoby życia Strefy czasowe Klimaty Abstrakcyjne pojęcia map i

symboli Brak osobistego

doświadczenia z omawianymi formami ukształtowania terenu

Elementy ekonomii

STRATEGIA DZIAŁANIA: Wykorzystaj technologię w

celu urealnienia nauki Nawiązuj do innych państw Prowadź album

fotograficzny dokumentujący wygląd okolicy lub doświadczenia zapachowe z wakacji

Wykorzystuj doświadczenia zapachowe i smakowe w celu przedstawienia innych państw/kultur.

Page 20: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

JAK POMÓC OSOBIE Z AUTYZMEM?RELIGIA, HISTORIA

OBSZAR TRUDNOŚCI: Pojęcie czasu Wyobraźnia i empatia Abstrakcyjne pojęcie boga Czarno – białe postrzeganie

świata może prowadzić do dzielenia postaci na dobre i złe

Znaczenie wpływu wydarzeń historycznych na ludzi oraz cywilizacje

„utkniecie” w pewnej epoce Jak wyglądało życie bez

dostępnych nam udogodnień

STRATEGIE DZIAŁANIA: Informacje staraj się przedstawiać

w sposób jak najbardziej wizualny Wykorzystaj dostępna technologię Wizyty w muzeach, miejscach o

znaczeniu historycznym pozwolą na urealnienie wiedzy książkowej

Zastosuj sensoryczne podejście do religii i historii – smaki, zapachy, wrażenia dotykowe

Dokumentuj wycieczki, wyjścia tak, aby potem móc je łatwiej przypomnieć

Wykorzystuj historyjki obrazkowe, komiks

Page 21: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

JAK POMÓC OSOBIE Z AUTYZMEM? WF, ZAJĘCIA ARTYSTYCZNE

OBSZAR TRUDNOŚCI: Płynność ruchów Użycie wyobraźni Koordynacja ruchowa i

równowaga Gry zespołowe i

stosowanie zasad Empatia Brak postrzegania

rzeczywistości z punktu widzenia innych osób

potrzeba korzystania z wzoru/modelu

STRATEGIE DZIAŁANIA: Pracuj w sposób pozytywny z

wykorzystaniem zainteresowań uczniów – bohaterowie, filmy

Oceń otoczenie pod względem odczuwania sensorycznego: echo, miejsce – znajdź przestrzeń, bliskość innych osób, partner do pary, zapachy

Pokaż wzór/model do naśladowania

Na lekcjach wf dostosuj aktywność do możliwości uczniów

Page 22: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

JAK POMÓC OSOBIE Z AUTYZMEM? SZTUKA, ZAJĘCIA KOMPUTEROWE

OBSZAR TRUDNOŚCI: Wyobraźnia i twórcze

myślenie Użycie odpowiednich barw Dosłowne rozumienie

poleceń, np. „Narysuj ucznia siedzącego obok ciebie”, „Martwa natura wokół nas”

Brak zdolności oceny Niski poziom sprawności

motoryki małej Docenianie stylu twórczości

innych osób

STRATEGIE DZIAŁANIA: Zaprezentuj wizualizację

czynności prowadzących do tworzenia/konstruowania

Połącz w parę z twórczym uczniem

Pamiętaj o wrażliwości dotykowej na pewne aktywności/materiały

Załóż teczkę prac, pozwoli to na obserwację postępów, ocenę

Page 23: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

ALTERNATYWNE I WSPOMAGAJĄCE METODY POROZUMIEWANIA SIĘ

Page 24: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

POROZUMIEWANIE SIĘ - KOMUNIKACJA

Komunikacja - to porozumiewanie się, przekazywanie informacji, opinii, rozmowa.

Komunikując się wchodzimy w relacje z innymi osobami.

Page 25: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

WYRÓŻNIAMY DWIE FORMY KOMUNIKOWANI SIĘ:

- werbalna i niewerbalna

Werbalna to : pisanie, czytanie, słuchanie.

Niewerbalna to: gestykulacja, mimika, dotyk i kontakt fizyczny, kontakt wzrokowy, dystans fizyczny, pozycja ciała, wygląd zewnętrzny, natężenie głosu,

Page 26: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

BEZ SŁÓW MOŻEMY WYRAZIĆ: radość, gniew, niepokój, zdziwienie, zaskoczenie, smutek, lęk, niepewność, rozdrażnienie, zniecierpliwienie, ból, wściekłość.

Page 27: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu
Page 28: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

Czasami zaburzenia układu nerwowego, porażenia lub/i niedowłady,

zaburzenia rozwoju intelektualnego u dzieci są na tyle duże, że nie

ma anatomicznych lub/i funkcjonalnych podstaw do tego, żebydziecko mogło mówić tak jak większość z nas. Należy pamiętać

otym, że brak mowy u dziecka, nie oznacza tego, że dziecko nie

chcemówić. Brak możliwości przekazu swoich potrzeb i próśb częstoprowadzi do płaczu, krzyku, agresji wobec innych osób alb o

wobecsamego siebie.

Page 29: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

AAC WSPOMAGAJĄCE I ALTERNATYWNE SPOSOBY KOMUNIKOWANIA SIĘ

Page 30: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

„WSPOMAGAJĄCE I ALTERNATYWNE SPOSOBY POROZUMIEWANIA SIĘ to obszar praktyki klinicznej i pedagogicznej mającej

na celu kompensowanie – okresowo lub na stałe – różnego stopnia trudności w porozumiewaniu się, czyli odbieraniu lub/i ekspresji wypowiedzi.

Komunikacja alternatywna – znajduje zastosowanie, gdy osoba porozumiewa się bezpośrednio, twarzą w twarz, inaczej niż za pomocą mowy, np.: w oparciu o znaki manualne, znaki graficzne, pismo.

Komunikacja wspomagająca – wzmacnia i/lub uzupełnia mowę, pomaga w rozwoju mowy i języka oraz gwarantuje zastępczy sposób porozumiewania się, gdy osoba nie zaczyna mówić.”

Page 31: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

RODZAJE ZNAKÓW STOSOWANYCH W AAC

1. Znaki przestrzenno – dotykowe

* system symboli jednoznacznych (utożsamiane z daną sytuację)

*miniatury i znaki trójwymiarowe adaptowane

*alfabet punktowy do dłoni

Page 32: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

RODZAJE ZNAKÓW STOSOWANYCH W AAC

2. Znaki manualne

*gesty naturalne*znaki manualne MAKATON

*KOGHAMO*Język migowy

*Alfabet palcowy (daktylografia)

Page 33: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

RODZAJE ZNAKÓW STOSOWANYCH W AAC

3. Znaki graficzne

*PIC – znane jako Piktogramy w Polsce*PCS

*System symboli BLISS*Znaki graficzne MAKATON

*Rysunki*Litery, sylaby, wyrazy

Page 34: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

ALFABET PUNKTOWY DO DŁONI Zasadnicza idea opisywanej metody

porozumiewania się jest już zawarta w jej nazwie. Wszystkie litery, cyfry oraz znaki niezbędne do przekazywania informacji są rozmieszczone w ściśle określonych miejscach lewej dłoni i stanowią punkty.

Page 35: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu
Page 36: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

PROGRAM ROZWOJU KOMUNIKACJI MAKATON

Jest to system prostych gestów i znaków graficznych, które służą do porozumiewania się; przeznaczony jest dla osób, które w niewielkim stopniu posługują się mową werbalną lub nie mówią w ogóle, ponadto słabo rozumieją wypowiedzi słowne.

Przed nauką Makatonu, dziecko powinno osiągnąć określony poziom rozwoju i umiejętności takich jak: naśladowanie, intencjonalność zachowań, czy zapamiętywanie oraz odtwarzanie gestów.

Do nauki Makatonu potrzebna jest również dosyć dobra sprawność rąk i palców oraz dobra koordynacja wzrokowo – ruchowa.

Page 37: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

PROGRAM ROZWOJU KOMUNIKACJI MAKATON

Gesty w Maktonie wspomagają słowne porozumiewanie się (stosuje się jednocześnie z mową). Gesty wzmacniają komunikat przekazywany przez dziecko lub wypowiedź kierowaną do dziecka.

Oprócz gestów, Makaton zawiera również znaki graficzne – są one potrzebne tym dzieciom, które nie są w stanie wykonać określonego gestu – w takiej sytuacji wskazują symbol graficzny.

Autorem polskiej wersji Makatonu jest dr Bogusława Kaczmarek.

Page 38: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu
Page 39: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu
Page 40: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu
Page 41: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu
Page 42: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

KOGHAMO – BELGIJSKI SYSTEM GESTÓW to gestykulacyjny system do

porozumiewania się, opracowany przez Michel Magis (psycholog) i Marie Gabrielle Tytgat (logopeda) - pracowników Centrum „La Famille” (Bruksela) - na bazie belgijskiego języka migowego oraz angielskiego systemu gestykulacyjnego Makaton.

Page 43: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

KOGHAMO – BELGIJSKI SYSTEM GESTÓW Niewątpliwą zaletą gestów Coghamo

jest to, że nie wymagają nazbyt precyzyjnych ruchów, są bardzo proste, łatwe do zapamiętania, a co ważniejsze - dostosowane do możliwości ruchowych osób nawet z rozległymi niedowładami rąk. W większości są to gesty naturalne, którymi podkreśla się wypowiadane słowa, np. grzecznościowe (witaj, dziękuję, proszę), określające czynności (myć się, jeść, spać) lub uczucia i emocje. W tym ostatnim przypadku ważna jest ekspresja ciała i mimika twarzy. 

Page 44: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

TY PIĘKNIE ŚPIEWASZ.

Page 45: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

Do widzenia.

Nauczyciel.

Page 46: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

JĘZYK MIGOWY System Językowo-Migowy, zwany

popularnie językiem miganym. Wykorzystuje przekaz dwukanałowy: wzrokowy i słuchowy. Polega on na równoczesnym posługiwaniu się mową werbalną oraz znakami ideograficznymi. W SJM nadawca mówi i jednocześnie miga.

Page 47: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

ALFABET PALCOWY

Page 48: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

PIC – PICTOGRAM IDEOGRAM COMMUNICATION - PIKTOGRAMY

Piktogramy to system znaków obrazkowych – białe znaki na czarnym tle. Piktogramy są odpowiednie dla osób ze słabym rozumieniem mowy, które potrzebują określonej ilości słów do porozumiewania się, bez stosowania złożonych struktur językowych. Za pomocą piktogramu, dziecko może przekazać pojedynczą informację, np. czym chce się bawić, jak również może przekazywać bardziej złożone informacje za pomocą tablic komunikacyjnych stworzonych z piktogramów. Każdy piktogram posiada podpis.

Page 49: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

PIC – PICTOGRAM IDEOGRAM COMMUNICATION - PIKTOGRAMY Wszystkie piktogramy są podzielone na 26 kategorii

słownych, opisujących całą otaczającą rzeczywistość: postaci, części ciała, odzież/ rzeczy osobiste, przedmioty z otoczenia, kuchnia, łazienka, żywność, owoce i warzywa, zwierzęta,

Page 50: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

PIC – PICTOGRAM IDEOGRAM COMMUNICATION - PIKTOGRAMY zabawki, ogród, pogoda, muzyka, sport/ czas relaksu, uczucia, zawody, środki transportu, miejsca, czynności, uroczystości/ święta, właściwości/ cechy, pozycje/ kierunki, liczby, różne, programy tv, pytania.

Page 51: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

PIC – PICTOGRAM IDEOGRAM COMMUNICATION - PIKTOGRAMY

Page 52: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

PIC – PICTOGRAM IDEOGRAM COMMUNICATION - PIKTOGRAMY

Książka komunikacyjna i inne pomoce to ważny element w tej metodzie komunikacji. Do książki komunikacyjnej wklejamy poznawane przez dziecko, systematyzowane piktogramy. Książka daje możliwość wykorzystania nabytych już umiejętności i skorzystanie z poznanych piktogramów. Plany dzienne, plany szczegółowe to struktury złożone z piktogramów wskazujące rodzaj, czas i miejsce wykonywanej czynności, osobę.

Page 53: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu
Page 54: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

PCS – PICTURE COMMUNICATION SYMBOLS

System kolorowych symboli, które ukazują obrazkowo znaczenie słowa, zwyczajowo używanej frazy, zwrotu grzecznościowego, np. „Udało się”/”Dziękuję”/”Poproszę”. PCS zwierają sporo pojęć abstrakcyjnych. Część symboli posiada różne warianty danego słowa czy wyrażenia – jest wersja mniej i bardziej abstrakcyjna. PCS można zatem dostosować do poziomu intelektualnego rozwoju dziecka. Symbole PCS zawierają wszystkie części mowy, można z nich tworzyć wypowiedzi mniej lub bardziej złożone.

Page 55: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

PCS – PICTURE COMMUNICATION SYMBOLS

Page 56: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

PCS – PICTURE COMMUNICATION SYMBOLS

Page 57: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

PCS – PICTURE COMMUNICATION SYMBOLS

Page 58: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

SYSTEM SYMBOLI BLISSA Symbole Blissa to nazwa systemu porozumiewania się, w

którym słowa przedstawione są w postaci rysunku. Te rysunki (symbole) są graficzną ilustracją znaczenia danego słowa. Podstawowy słownik Blissa zawiera ok. 3000 symboli, które reprezentują ponad 6000 słów. Symbol Blissa umożliwia nazwanie konkretnego przedmiotu, ale również pojęcia abstrakcyjnego np. uczucia. Można wskazywać pojedyncze symbole lub też budować z nich całe wypowiedzi. Specyfika i wyjątkowość systemu polega na możliwości budowania pełnych zdań, prowadzenia rozmowy, wyrażania opinii i ocen, opisywania zdarzeń i przeżyć, a poprzez to rozwijania w pełni własnej osobowości. Prostota symboli i logiczna rozbudowa systemu pozwalają na szybkie uczenie się tej metody.

Page 59: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

SYSTEM SYMBOLI BLISSA

Page 60: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

SYSTEM SYMBOLI BLISSA

Page 61: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

URZĄDZENIA TECHNOLOGICZNE WYKORYSTYWANE DO KOMUNIKOWANIA SIĘ

Komunikatory do nagrywania pojedynczej wiadomości: na takim komunikatorze dziecko może mieć nagrany komunikat: tak / nie / mamo pić / przepraszam / potrzebuję pomocy. Najlepiej jest, jeśli na przycisku znajduje się znak graficzny przedstawiający treść komunikatu.

Page 62: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

URZĄDZENIA TECHNOLOGICZNE WYKORYSTYWANE DO KOMUNIKOWANIA SIĘ

Attainment Talker 24+ Prosty komunikator z możliwością nagrania 24 komunikatów o łącznej długości 240 sekund. Możesz trzymać komunikator w obu rękach i aktywować komunikaty kciukiem lub używać komunikatora gdy jest on położony na stoliku. Specjalne antypoślizgowe zakładki pozwalają na utrzymanie komunikatora w miejscu.

Page 63: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

URZĄDZENIA TECHNOLOGICZNE WYKORYSTYWANE DO KOMUNIKOWANIA SIĘ

Big Button to łatwy do aktywacji komunikator z możliwością indywidualnego dostępu do trzech wiadomości.W komunikatorze dostępne są dwa rodzaje odtwarzania: „pojedynczy komunikat” oraz „stuknij, aby odtworzyć”. W trybie „pojedynczej wiadomości” odtwarzany jest jeden komunikat po aktywacji pola. W trybie „stuknij, aby odtworzyć”  poprzez ilość stuknięć w pole aktywacji Użytkownik może wybrać pomiędzy trzema komunikatami. Pierwsze stuknięcie powoduje odtworzenie pierwszego komunikatu, drugie drugiego komunikatu, trzecie trzeciego komunikatu.Big Button wyposażony jest w przezroczystą nakładkę pod którą umieszczamy zdjęcie, symbol lub tekst reprezentujący nagrane informacje. Dzięki dużej powierzchni aktywacji i odpowiedniej konstrukcji zapewnia on możliwość odtworzenia komunikatu bez konieczności unoszenia ręki.

Page 64: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

URZĄDZENIA TECHNOLOGICZNE WYKORYSTYWANE DO KOMUNIKOWANIA SIĘ

Page 65: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

URZĄDZENIA TECHNOLOGICZNE WYKORYSTYWANE DO KOMUNIKOWANIA SIĘ

GoTalk Express 32 to prosty w użyciu, przenośny, solidny komunikator charakteryzujący się doskonałą jakością dźwięku, pozwalający na nagranie do 160 wiadomości. Komunikator wyposażony w specjalne diody LED stanowiące podpowiedź wizualną, opcje dodania 1,5 sekundowej podpowiedzi głosowej  lub sygnalizacji dźwiękowej do każdej wiadomości, funkcje skanowania, a także możliwość podłączenia dodatkowych przycisków. Skanowanie polega na podświetlaniu poszczególnych pól i ich aktywowaniu zewnętrznym przyciskiem, może odbywać się rzędami, kolumnami, automatycznie za pomocą jednego przycisku lub krokowo za pomocą dwóch przycisków. Można dostosować prędkość skanowania na wolną, średnią lub szybką. Komunikaty mogą być odtwarzane na dwa sposoby: „Standard” gdy po dotknięciu pola wiadomość jest odtwarzana oraz „Express” gdy po dotknięciu kilku pól poszczególne komunikaty odtwarzane są sekwencyjnie dzięki czemu można budować całe zdania i prowadzić rozbudowaną konwersację.

Page 66: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

MÓWIK - OPROGRAMOWANIE DO KOMUNIKACJI WSPOMAGAJĄCEJ

Page 67: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

MÓWIK - OPROGRAMOWANIE DO KOMUNIKACJI WSPOMAGAJĄCEJ

Program MÓWik, działający w oparciu o system Android, z syntezą mowy Ivona (głos męski, głos damski), przeznaczony do komunikacji alternatywnej i wspomagającej, dla osób mających poważne problemy z porozumiewaniem się za pomocą mowy.Do wyboru kilka rodzajów tablic z głosem męskim i kobiecym do wyboru:1. Dorosły – tablice zawierające słownictwo dorosłej osoby.2. Dziecko I – proste tablice ze słownictwem dziecka.3. Dziecko II – bardziej złożone tablice dla dziecka.

Page 68: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

JAK WYBRAĆ WŁAŚCIWĄ METODĘ AAC?

Określony system AAC można wprowadzać i stosować na jeden z trzech możliwych sposobów:

Jako stała metoda komunikacji – u dzieci, które nie mają szans lub szanse są niewielkie na rozwój zrozumiałej mowy w wyniku dużych zaburzeń nadawania lub/i rozumienia mowy

Jako czasowa metoda komunikacji – dla dzieci, które potrzebują motywacji do rozwijania komunikowania się, ale też dla dzieci, u których narasta frustracja z powodu braku możliwości wyrażenia swoich potrzeb czy myśli

Jako metoda specjalistycznej strategii uczenia się – dla dzieci z zaburzeniami mowy

Page 69: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

CO NALEŻY WZIĄĆ POD UWAGĘ PRZY WYBORZE WSPOMAGAJĄCEJ/ALTERNATYWNEJ METODY KOMUNIKACJI?

intelektualne możliwości dziecka – koncentrację uwagi, rozumienie znaków i słów; należy zastanowić się czy system komunikacji będzie opierać się na zdjęciach, na obrazkach, na symbolach, a może literach

percepcja wzrokowa – ostrość widzenia, wodzenie wzrokiem – są ważne przy wyborze wielkości znaków i ich rozmieszczaniu na tablicy

percepcja słuchowa – poziom ubytku słuchu, czy należy wspomóc się aparatem słuchowym

możliwości motoryczne dziecka – możliwość wskazywania znaków, wykonywania gestów, umiejętności potrzebne do obsługiwania pomocy komunikacyjnej

indywidualne preferencje dziecka możliwości przystosowania środowiska dziecka, w którym miałoby

używać AAC, do określonej metody cel wprowadzenia AAC

Page 70: Praca z uczniem ze spektrum autyzmu

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

Przygotowały: mgr Karolina

Nowacka mgr Monika

Podlewska