Poznaję i tworzę

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu proponuje nauczycielom i uczniom klas IV-VI szkół podstawowych w województwie kujawsko-pomorskim udział w Programie Edukacji Artystycznej Poznaję i tworzę.

Program Edukacji Artystycznej Poznaję i tworzę jest przygotowanąw gronie instruktorów Ośrodka propozycją zajęć adresowanych do uczniów klas IV-VI szkół podstawowych. Tematy i scenariusze zajęć zostały opracowane z uwzględnieniem podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych na II etapie edukacyjnym.

Celem zajęć jest zapoznanie uczniów z wybranymi zagadnieniami z obszaru sztuki słowa, teatru, tańca, muzyki oraz komunikacji, a także interdyscyplinarnych działań artystycznych. Zajęcia mają charakter warsztatowy. Kształtują twórcze postawy uczniów, wyzwalają ich kreatywność, przygotowują do czynnego uczestnictwa w życiu kulturalnym.

Zajęcia, które prowadzą instruktorzy Ośrodka – dzieląc się swoimi umiejętnościami, wiedzą i pasją – służą wzbogacaniu wiedzy dziecio kulturze, a także rozwijaniu ich kompetencji. Sposób prowadzenia zajęć zawsze jest dostosowany do wieku, doświadczeń i zainteresowań uczniów!

Poszczególne zajęcia trwają dwie godziny lekcyjne – ok. 1,5 godziny. Możliwa jest krótka przerwa. Konstrukcja Programu jest modułowa, więc można dowolnie wybierać poszczególne propozycje, można je dowolnie łączyć.

W poszczególnych zajęciach może uczestniczyć nie więcejniż 30 uczniów. Zajęcia mogą odbywać się w siedzibie Ośrodka w Toruniu – wówczas uczniowie przyjeżdżają do Torunia. Mogą odbywać sięw szkołach – wówczas instruktorzy Ośrodka przyjeżdżają do szkoły.Zajęcia mogą odbywać się zarówno w dni nauki szkolnej, jak i w soboty.

Jednego dnia uczniowie mogą uczestniczyć w jednych, dwóch lub trzech zajęciach.

Zajęcia są odpłatne. Koszt półtoragodzinnego spotkania wynosi 100 zł. Jeśli zajęcia odbywają się poza Ośrodkiem, szkoła pokrywa koszt dojazdu instruktorów.

Program będzie realizowany we współdziałaniu Ośrodka i szkół, a także samorządów, placówek kultury, organizacji pozarządowych, na przykład w ramach wspólnych przedsięwzięć projektowych czy organizacyjnych.

Zajęcia – od drugiego semestru roku szkolnego 2013/2014 – będą prowadzili Alicja Usowicz, Marta Zawadzka, Erwin Regosz, Krystian Wieczyński i inni instruktorzy. Szczegółowe i aktualne informacjeo Programie (propozycje zajęć będą rozwijane i rozszerzane o nowe zagadnienia), o osobach prowadzących zajęcia znajdują się na stronie internetowej Ośrodka: www.woak.torun.pl.

W sprawach zajęć w ramach Programu Poznaję i tworzę należy kontaktować się z Działem Edukacji Artystycznej Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury w Toruniu: tel. 56 65 22 755, 56 65 22 027;e-mail: woak@woak.torun.pl.

Jerzy Rochowiak

DyrektorWojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury

w Toruniu

Temat

Piosenka jest dobra na wszystko?Cele

Uczniowie zapoznają się z podstawowymi pojęciami związanymiz piosenką jako konstrukcją muzyczno-literacką – utworem łączącym muzykę i tekst. Uczniowie poznają wybrane pojęcia z dziedziny muzyki: melodia jako jeden z najważniejszych elementów piosenki, tonacja, rytm, rodzaj interwałów, długości dźwięków, dynamika i harmonia będąca dźwiękową szatą utworu, rodzaje melodii: wokalna, instrumentalna, pojęcie meliki jako szeregu dźwięków niepowiązanych stałym czasem trwania. Zapoznają się z pojęciami gustu i panoramy muzycznej.

Przebieg zajęćUczniowie podczas pogadanki otrzymają odpowiedzi na pytania dotyczące piosenki. Kiedy piosenka powstała i skąd się wywodzi? Jacy są najbardziej uznani polscy i światowi twórcy piosenek? Od czego zależy nastrój piosenki? Co sprawia, że mamy ulubione piosenki, które towarzyszą nam przez całe życie, że mamy ulubionych piosenkarzy, piosenkarki? Co sprawia, że wśród nowych piosenek jedne nam się podobają, inne nie?

Uczniowie nauczą się prostej piosenki z tercjowym dwugłosemw różnych rytmach i stylach wykonawczych – bel canto, rock, rap, blues.

W krótkim treningu twórczym uczniowie określą podstawowe zasady tworzenia piosenki (szlagwort, riff, wyrazista rozpoznawalna fraza).

Zwieńczeniem zajęć będzie wspólne skomponowanie melodiii napisanie krótkiego tekstu - hymnu klasy.

MetodyWykład, pogadanka heurystyczna, ćwiczenia, praca twórcza.

Osiągnięte umiejętnościUczniowie będą nazywali elementy utworu literacko-muzycznego. Dowiedzą się jak piosenka jest skonstruowana i jak powstaje. Będą umieli uzasadniać swoje wybory muzyczne, poszerzą swoją panoramę muzyczną.

Opracował i zajęcia prowadzi Erwin Regosz.

Temat

Rytmy świataCele

Uczniowie zapoznają się z pojęciem rytmu, jego znaczeniem w życiu człowieka, zmianami rytmu, rodzajami rytmu: rytmem biologicznym, rytmem pór roku skorelowanym z wędrówką Ziemi wokół Słońca, rytmem dobowym związanym z ruchem obrotowym Ziemi, rytmem miesięcznym, rocznym, rytmem drgania strun głosowych (uczniowie dowiedzą się, że aby wydobyć dźwięk określonej wysokości, struny głosowe muszą drgać ze stałą częstotliwością). Uczniowie ugruntują pojęcie i znaczenie rytmu w muzyce (porządkowanie relacji czasowych między dźwiękami, tempo, metrum parzyste i nieparzyste, podstawowe podziały – 2/4 i 3/4).

Przebieg zajęćPoszczególnym uczniom zostaną przydzielone instrumenty perkusyjne lub melodyczne. Uczniowie pracując w podziale na grupy i w oparciu o wskazówki osoby prowadzącej zajęcia nauczą się wystukiwać i grać określone podziały rytmiczne.

Podczas zajęć zostanie wykorzystany unikatowy, pochodzący z Litwy, zbiór utworów rytmicznych granych na instrumentach zwanych skuducze. Niektóre z tych utworów posłużą jako zadania rytmiczne dla poszczególnym uczniów i grup uczniów.

MetodyRozmowa i ćwiczenia. Wykorzystana zostanie hinduska metoda nauki rytmiki Na-Ta-Ka.

Osiągnięte umiejętnościUczniowie będą rozpoznawali rytm, wskazywali podziały rytmiczne, określą znaczenie rytmu w przyrodzie i krajobrazie, w życiu codziennymi działaniach człowieka.

Opracował i zajęcia prowadzi Erwin Regosz.

Temat

Co słychać? – czyli pouczające zabawy z dźwiękiem

CeleUczniowie rozwiną umiejętność słuchania i rozpoznawania swojego dźwiękowego otoczenia oraz poprawnej artykulacji. Zapoznają sięz funkcjonowaniem aparatu głosowego oraz sposobami jego wykorzystywania.

Przebieg zajęćCo słychać? Odpowiadając na to pytanie uczniowie zidentyfikująi zróżnicują dźwięki w bliższym i dalszym otoczeniu. Określą barwę, wysokość, rejestr głosu kolegów i koleżanek. Dowiedzą się jak powstaje dźwięk. Znajdą odpowiedź na pytanie czy można przełożyć dźwiękna obraz. Poznają mechanizmy artykulacji. Podczas zabaw z dźwiękiem – deszcz dźwięków, szukanie „swojego” dźwięku, paleta barw, wysyłanie dźwiękowych widokówek, szukanie i stosowanie optymalnej średnicy głosu, moje ciało jest instrumentem – poznają istotę i rolę rezonatorów w ludzkim ciele oraz sposoby ich wykorzystania w skutecznej komunikacji werbalnej.

MetodyWykład, ćwiczenia, autoprezentacja. Według R. Murraya Schafera: dźwiękowy krajobraz; poznaj dźwięk – 100 ćwiczeń w słuchaniu dźwięków. Słuchanie peryferyjne i ukierunkowane.

Osiągnięte umiejętnościUczniowie dowiedzą się jak skutecznie i ekonomicznie funkcjonować dźwiękowo we współczesnym, coraz głośniejszym świecie. Zdobędą świadomość dźwiękowego otoczenia – w rodzinie, grupie rówieśniczej, szkole, mieście, wsi. Będą znali rodzaj melodii języka, którym na co dzieńsię posługują. Udoskonalą umiejętności komunikacyjne.

Opracował i zajęcia prowadzi Erwin Regosz.

Temat

Szkolna orkiestra –czyli muzykowanie dla każdego

CeleUczniowie udoskonalą harmonijne – nie tylko muzyczne – zachowania społeczne, zwłaszcza komunikacyjne, w obrębie szkoły, a więc jednegoz najważniejszych miejsc, w których takie zachowania i wzorce się tworzą. Udoskonalą ruchową i dźwiękową ekspresję.

Przebieg zajęćUczniowie będą wspólnie muzykowali na przedmiotach umożliwiających wydobywanie różnorakich dźwięków; mogą to być łyżki, garnki,grzebień, drewienka, długopisy, piórniki, ławki szkolne, ściany, drzwi, podłoga, okna, itp. Będą wykorzystywali ciało i aparat głosowy – odkrywając i określając indywidualne wzorce artykulacyjne, gestykulacyjne, mimiczne i – jeśli to okazałoby się potrzebne – korygowali je. Będą ćwiczyli sposoby werbalnego reagowania na sygnały komunikacyjne płynące z otoczenia.

MetodyWykład, pokaz, ćwiczenia, wspólne muzykowanie.

Osiągnięte umiejętnościUczniowie będą umieli wystukiwać rytm, skutecznie, w sposób otwartyi harmonijny porozumiewać się z innymi.

Opracował i zajęcia prowadzi Erwin Regosz.

Temat

Jak opowiadać ruchem? – cykl spotkań

CeleUczniowie nauczą się tworzenia opowieści ruchowej: etiudy tanecznej, widowiska tanecznego, performansu. Celem zajęć jest również uwrażliwienie uczniów na ruch ciała jako przekaźnika treści, narzędzia komunikacji.

Przebieg zajęć Zajęcia będą ujęte w cykl sześciu półtoragodzinnych spotkań. Będą miały charakter ćwiczeń taneczno-ruchowych. Uczniowie będą tworzyli etiudy ruchowe na zadany temat.

Efektem cyklu zajęć będzie przygotowana przez uczniów choreografia – opowieść ruchowa na temat ich przeżyć. Uczniowie wezmą udziałw projektowaniu i przygotowaniu scenografii i kostiumów. Stworzonaprzez uczniów opowieść ruchowa zostanie zaprezentowana na zakończenie całego cyklu spotkań.

Uczniowie będą ćwiczyli: prezentację ciała, ruch, uruchamianie wszystkich zmysłów w wypowiedzi teatralnej, „dialog ruchowy” – komunikat pozawerbalny.

MetodyĆwiczenia rozwijające kreatywność i wyobraźnię, praca twórcza.

Osiągnięte umiejętnościUczniowie zyskają świadomość różnych rodzajów wypowiedzi scenicznej, będą rozumieli („czytali”) język ruchowy, konstruowali taneczną wypowiedź sceniczną, rozwiną wrażliwość na pozawerbalne sposoby wypowiedzi artystycznej, poznają rolę i znaczenie przestrzeni, czasu, rytmu, gestu, rekwizytu, scenografii, kostiumu w tańcu.

Zajęcia mogą odbywać się w dużej ciepłej sali z czystą podłogąi nagłośnieniem.

Opracowała i zajęcia prowadzi Marta Zawadzka.

Temat

Improwizacja w tańcuCele

Uczniowie zapoznają się z improwizacją jako metodą tworzeniaetiud – a także spektakli – tanecznych i teatralnych. Podczas zajęćuczniowie poznają różne sposoby improwizowania w tańcu. Przekonająsię, że improwizacja jest swobodnym procesem twórczym, jednak abyją stosować, konieczne jest określenie ram, w których można tworzyć ruch. Uczniowie poznają sposoby tworzenia choreografii poprzez obserwacjęi dokonywanie wyboru materiału ruchowego (propozycji ruchu).

Przebieg zajęćPodczas zajęć uczniowie poznają sposoby tworzenia ruchu poprzez improwizację: w ruchu poszczególnych części ciała, w różnych jakościach ruchu (w różnym rytmie, tempie, z różną artykulacją, dynamiką),na podstawie aleatorycznych partytur, poprzez kontrast – szukanie kontrastu do ruchu partnera, do muzyki, do przestrzeni, poprzez uzupełnianie ruchu innych – współpracę w grupie, improwizowanie ruchem, głosem,z rekwizytem.

MetodyĆwiczenia taneczno-ruchowe.

Osiągnięte umiejętnościUczniowie będą rozpoznawali sposoby tworzenia ruchu poprzez improwizację, tworzyli kompozycje przestrzenno-ruchowe. Rozwiną umiejętność twórczej współpracy w grupie. Ukształtują wrażliwośćna estetykę obrazu choreograficznego.

Zajęcia mogą odbywać się w dużej ciepłej sali z czystą podłogąi nagłośnieniem.

Opracowała i zajęcia prowadzi Marta Zawadzka.

Temat

Taniec współczesnyCele

Uczniowie poznają specyfikę technik tańca współczesnego, ruchsceniczny jako podstawowy język wypowiedzi w teatrze tańca. Zajęciabędą służyły uwrażliwieniu na różnice między formami scenicznymi,np. spektaklem dramatycznym, pantomimą, baletem, performansem.Celem zajęć jest również przygotowanie dzieci do odbioru spektaklu tanecznego, w szczególności spektaklu teatru tańca.

Przebieg zajęćPodczas zajęć uczniowie poznają podstawy technik tańca współczesnego, m.in. techniki modern Marthy Graham, José Limóna, Merce’a Cunninghama, tańca fizycznego. Poznają podstawowe zagadnienia choreologii i wiedzyo ruchu człowieka wg Rudolfa Labana. Obejrzą materiały filmowei fotograficzne. Następnie wspólnie z osobą prowadzącą zajęcia dokonają ich analizy – określą podstawowe cechy oraz wskażą różnice między zaprezentowanymi technikami oraz gatunkami tanecznymi, które już znają. Podczas ćwiczeń uczniowie nauczą się konstruowania prostych etiudw oparciu o techniki tańca współczesnego.

Uczniowie zapoznają się także z elementami i właściwościami spektaklu teatru tańca: tematyka spektaklu, formowania ruchu – technika tańca, kompozycjataneczna – choreografia, muzyka, scenografia, kostiumy, miejsce prezentacji.

MetodyDyskusja, rozmowa kierowana, prezentacja fotograficzna i filmowa,ćwiczenia taneczno-ruchowe (z muzyką). Zajęcia będą lekcją tańca,podczas której osoba prowadząca nauczy wykonywania ćwiczeń– będzie przekazywała podstawowe informacje, demonstrowałasposób wykonywania zadań i korygowała pracę dzieci.

Osiągnięte umiejętnościUczniowie będą znali cechy i techniki tańca współczesnego, będą wskazywali różnice między technikami tańca. Będą przygotowanido odbioru spektaklu tanecznego, będą nazywali jego elementyi określali sposób prowadzenia narracji w spektaklu teatru tańca.

Zajęcia mogą odbywać się w dużej ciepłej sali z czystą podłogą i nagłośnieniem.Niezbędne jest zapewnienie możliwości odtworzenia filmów – ekranu multimedialnego lub tv-video.

Opracowała i zajęcia prowadzi Marta Zawadzka.

Temat

Jestem aktorem: gram.Od gestu, ruchu i słowa do etiudy scenicznej

CeleUczniowie zapoznają się z podstawową wiedzą o mimice, gestyce, prawidłowej wymowie – emisji, impostacji, dykcji oraz interpretacji tekstu. Uczniowie będą poznawali również strukturę etiudy scenicznej: wstęp – rozwinięcie – zakończenie.

Zajęcia przybliżą uczniom zawód aktora, pozwolą zrozumieć istotę kreacji scenicznej.

Przebieg zajęćUczniowie w oparciu o przykłady prezentowane przez osobę prowadzącą zajęcia zdefiniują pojęcia mimiki, gestu, ruchu, struktury etiudy scenicznej. W dalszej części zajęć podczas ćwiczeń aktorskich oraz zabaw zyskają świadomość ciała w ruchu, w przestrzeni. W ostatniej części zajęć uczniowie, tworząc za pomocą gestu, ruchu, słowa metafory teatralne, poznają zasady tworzenia etiudy scenicznej. Podejmą również próbę stworzenia fabuły – i etiudy.

MetodyRozmowa, prezentacja, ćwiczenia aktorskie grupowe i indywidualne,praca twórcza.

Osiągnięte umiejętności:Uczniowie będą definiowali pojęcia gestu, mimiki, ruchu scenicznego, prawidłowo artykułowali słowa i zdania, rozpoznawali elementy etiudy scenicznej.

Opracował i zajęcia prowadzi Krystian Wieczyński.

Temat

Od pomysłu do małej formy scenicznejCele

Uczniowie poznają zasady komponowania małej formy teatralnej,a więc prawidła dramaturgii teatralnej. Poszerzą rozumienie wybranych pojęć z dziedziny teatru, takich jak: aktor, widz, przedstawienie i fikcja teatralna, rola i gra aktorska, postać sceniczna – bohater przedstawienia, akcja (jej zawiązanie, rozwinięcie, rozwiązanie), konflikt.

Przebieg zajęć W pierwszej części uczniowie, rozmawiając z osobą prowadzącą zajęcia, zdefiniują pojęcia i terminy z dziedziny teatru istotne dla dramaturgii i kompozycji spektaklu. W drugiej części zajęć uczniowie będą tworzyli małą formę teatralną: poszukiwali tematu – pomysłu na kameralne przedstawienie, następnie w toku ćwiczeń rozwijali go. Będą zarysowywali charaktery postaci, opracowywali początek przedstawienia, rozwijali jego akcjęi opracowywali zakończenie. Podczas zajęć uczniowie stworzą własnąmałą formę sceniczną, w której sami zagrają wymyślone postacie.

MetodyRozmowa, mini-wykład, indywidualne i grupowe ćwiczeń teatralne.

Osiągnięte umiejętnościUczniowie będą posługiwali się pojęciem małej formy scenicznejoraz innymi terminami z dziedziny teatru, wskazywali i nazywalicechy charakteryzujące postać sceniczną, konstruowali akcję małejformy scenicznej, odróżniali rzeczywistość od fikcji artystycznej.

Opracował Jerzy Rochowiak.

Temat

Przybornik teatralnyCele

Uczniowie poznają podstawowe pojęcia związane z teatrem: dramat(tekst sceniczny, sztuka teatralna), aktor, widz, przedstawienie, fikcja świata przedstawionego, widowisko sceniczne (spektakl), scena (jako miejsce gry i jako część spektaklu), kulisy, rola i gra aktorska, postać sceniczna – bohater przedstawienia, akcja (jako ciąg zdarzeń scenicznych), konflikt, inscenizacja, reżyseria, plastyka teatralna (scenografia, dekoracje, kostiumy, charakteryzacja, rekwizyty), oświetlenie, dźwięk (muzyka) w przedstawieniu. Zajęcia przygotują uczniów do oglądania spektakli teatralnych.

Przebieg zajęć W pierwszej części uczniowie przeczytają krótki tekst sceniczny, omówią go i zinterpretują, określą jego konstrukcję dramaturgiczną, scharakteryzują postacie. W dalszej części zajęć uczniowie będą szukali pomysłówna pokazanie utworu na szkolnej scenie. Wykorzystując swoje pomysły uczniowie pod reżyserskim kierunkiem osoby prowadzącej zajęcia będą pracowali nad przedstawieniem. Rozwijając swoje pomysły uczniowie będą kreowali postacie, tworzyli sytuacje sceniczne – nazywając swoje działania i poszczególne elementy widowiska teatralnego, a więc definiując podstawowe pojęcia z dziedziny teatru. W ostatniej części zajęć uczniowie zdefiniują pojęcie teatru, ugruntowując podstawową formułę: teatr to aktori widz.

MetodyMini-wykład, pogadanka heurystyczna, ćwiczenia sceniczne, praca twórcza.

Osiągnięte umiejętnościUczniowie będą definiowali pojęcie teatru, posługiwali się podstawowymi pojęciami z dziedziny teatru, analizowali utwór sceniczny, charakteryzowali postacie sceniczne, tworzyli sytuacje sceniczne.

Opracował Jerzy Rochowiak.

Temat

Improwizacja w teatrzeCele

Uczniowie zapoznają się z problematyką improwizacji w teatrze.Poznają zasady improwizacji teatralnej solo i w grupie, a takżez rekwizytem i z towarzyszeniem muzyki. Uczniowie dowiedzą się jakajest różnica między improwizacją w teatrze a teatrem improwizowanym(impro). Zajęcia przybliżą uczniom pojęcia: improwizacja w teatrze,etiuda, teatr impro.

Przebieg zajęć:Uczniowie w oparciu o prezentacje zdefiniują pojęcia improwizacjiw sztuce oraz zasad klasycznej struktury dramaturgicznej (wstęp – rozwinięcie – zakończenie). Podczas ćwiczeń scenicznych poznają improwizację solo, w grupie, z rekwizytem i muzyką. Następnie podczas zabaw teatralnych będą poznawali teatr impro. W ostatniej części zajęć uczniowie podejmą próby tworzenia improwizowanej fabuły – etiudy scenicznej.

Metody:Pogadanka, prezentacja przykładów, grupowe i indywidualne ćwiczeniai zabawy aktorskie.

Osiągnięte umiejętności:Uczniowie będą definiowali pojęcia improwizacji i teatruimprowizowanego, posługiwali się pojęciem teatru impro,improwizowali na zadany temat, tworzyli improwizowane fabuły.

Opracował i zajęcia prowadzi Krystian Wieczyński.

Temat

Głosowa interpretacja poezji i prozyCele

Uczniowie poszerzą umiejętność głosowego wygłaszania – interpretowania tekstów napisanych wierszem i prozą, a także udoskonalą prawidłową artykulację. Zapoznają się z możliwościami wykorzystywania głosu dla przedstawienia tekstu w sposób umożliwiający odkrywanie przed słuchaczami jego treści, zawartych w nim myśli i uczuć. Zajęcia rozwiną kreatywność uczniów.

Przebieg zajęć Uczniowie zostaną zapoznani z możliwościami interpretacji tekstu, przedstawienia zawartych w nim myśli i uczuć za pomocą głosui pozawerbalnych środków wypowiedzi, takich jak mimika, gest, postawa ciała. Każdy uczeń przeczyta po cichu utwór prozą i wierszem. Wspólniez osobą prowadzącą zajęcia uczniowie omówią teksty – dokonają ich analizy – odczytają znaczenia. Zinterpretują utwór.

Uczniowie wykonają ćwiczenia służące przygotowaniu narządów mowy do głośnego czytania. Będą głośno czytali utwory – intonując tekst zgodnie z jego zapisem i treścią, dbając o swobodę i precyzję artykulacji, melodyjność, o prawidłowe akcentowanie wyrazów i zdań, pauzy, stopniowanie siły głosu, różnicowanie tempa czytania. Każdy z uczniów przedstawi własną – indywidualną – interpretację utworu: prozy lub wiersza. Na zakończenie zajęć uczniowie przeczytają jeden z utworówwspólnie – z podziałem na role.

MetodyAnaliza tekstu literackiego, pogadanka heurystyczna, głośne czytanie.

Osiągnięte umiejętnościUczniowie będą interpretowali – przedstawiali utwór literacki werbalnie i z wykorzystaniem środków pozawerbalnych, odczytywali znaczenia, rozpoznawali cechy tekstu prozą i wierszem (wers, zwrotka, rytm, rym), precyzyjnie artykułowali słowa i zdania. Będą przedstawiali własną głosową interpretację utworu.

Opracował Jerzy Rochowiak.

Temat

Teatr jako sztuka dialoguCele

Uczniowie zapoznają się z dialogiem jako podstawowym sposobem komunikowania się postaci w utworze dramatycznym – i w przedstawieniu teatralnym, a więc z podstawami dramaturgii teatralnej. Poznają funkcje dialogu w dramacie: charakteryzowanie (określanie) mówiących postaci i relacji między nimi, rozwijanie akcji (jako ciągu zdarzeń scenicznych), informowanie o świecie przedstawianym, o zdarzeniach, które nie są bezpośrednio pokazywane w dramacie – na scenie. Dowiedzą się jakiwpływ ma dialog na napięcie dramaturgiczne i nastrój przedstawienia. Uczniowie uświadomią sobie, że dialog sceniczny, składający sięz wypowiedzi i odpowiedzi, to nie tylko słowa i zdania, ale także sposób ich wypowiadania: przekonają się, że od tego jak postacie – aktorzy – rozmawiają, zależy znaczenie tego, co mówią. Dowiedzą się jakąrolę w dialogu scenicznym pełnią: rytm, tempo, intonacja, głośność, usytuowanie aktora na scenie, mówienie w pozycji stojącej i w ruchu…Dowiedzą się jak dialog można zastąpić działaniem scenicznym lub… milczeniem.

Uczniowie poznają odmiany dialogu w utworze dramatycznym: gdy rozmówcy są przeciwnikami (dialog dyskusyjny), gdy na kształt dialogu ma wpływ sytuacja sceniczna (sytuacyjny), gdy rozmówcy nie są przeciwnikami (konwersacyjny) i gdy wypowiadane kwestie nie służą porozumieniu rozmówców (pozorny).

Przebieg zajęć Uczniowie podczas rozmowy z osobą prowadzącą będą określali funkcje dialogu scenicznego, a następnie podczas ćwiczeń aktorskich będą poznawali sposoby dialogowania na scenie – odmiany dialogu. Zarówno podczas rozmowy, jak i ćwiczeń uczniowie będą odpowiadali na pytanie: dlaczego dialog jest istotą, esencją teatru.

MetodyPogadanka heurystyczna, mini-wykład, ćwiczenia aktorskie.

Osiągnięte umiejętnościUczniowie będą definiowali pojęcie dialogu, znali jego odmiany, wskazywali jego funkcję w utworze dramatycznym oraz widowisku teatralnym, wykorzystywali umiejętność dialogowania w codziennej komunikacji.

Opracował Jerzy Rochowiak.

Temat

Autoprezentacja – twój dźwiękowy wizerunekCele

Uczniowie odkryją i wykreują wzorce komunikacyjne oraz naucząsię tworzenia i wykorzystywania świadomych zachowań głosowychw powiązaniu ze sprzyjającą im mimiką i gestem. Dzięki temu będą kształtowali skuteczne, pozbawione agresji relacje z innymi oraz umiejętności prowadzenia dialogu.

Przebieg zajęćPodczas rozmowy z osobą prowadzącą zajęcia oraz ćwiczeń uczniowie będą poznawali wzorce oddechowe, artykulacyjne i mimiczne. Dowiedzą się czym jest zwierciadło oddechowe, artykulacyjne i mimiczne. Poznają rolę przepony w procesie oddychania i artykulacji. Nauczą się otwierania samogłosek, określania „rozmiaru” sylab, rozróżniania akcentów wyrazowych i zdaniowych, posługiwania się transakcentacją, gestyką. Będą ćwiczyli intonację, prawidłową artykulację, dykcję, uczyli się świadomego używania rejestrów i związanych z nimi rezonatorów głosowych. Poznają pojęcie średnicy głosu i nauczą się poprawnego jej stosowania. Nauczą się opanowywania tremy. Umiejętności zdobyte podczas zajęć zastosująw swobodnej, indywidualnej autoprezentacji.

MetodyWykład, ćwiczenia indywidualne i grupowe, rozmowa kierowana.

Osiągnięte umiejętności Uczniowie będą rozróżniali „zachowania” głosowe, wyraźnie artykułowali słowa i zdania, wykorzystując głos, skutecznie komunikowali się z innymi, radzili sobie z tremą dokonywali autoprezentacji.

Opracował i zajęcia prowadzi Erwin Regosz.

Temat

Skuteczne porozumiewanie sięCele

Uczniowie zapoznają się z procesem komunikowania, poznają barieryi przeszkody, które mogą go zakłócić lub uniemożliwić. Dowiedzą sięco sprawia, że jedne osoby postrzegamy pozytywnie, inne zaś wzbudzają w nas niechęć lub stwarzają dystans. Uczestnicy poznają poziomy komunikowania (monolog, pogawędka, dialog, relacjonowanie faktów, wypowiadanie opinii, dzielenie się uczuciami), formy porozumiewania (werbalna–niewerbalna, ustna–pisemna, bezpośrednia–pośrednia), funkcje komunikowania w życiu człowieka.

Przebieg zajęćUczniowie będą poznawali podstawowe pojęcia związane z procesem komunikowania, dowiedzą się jak przebiega porozumiewanie się w gronie dwóch osób i w grupie. Będą określali różnice między monologiem, dialogiem i wielogłosem. Będą ćwiczyli konstruowanie wypowiedzi, dostosowując je do poziomów komunikowania i oczekiwań uczestników procesu komunikacji. Poprzez ćwiczenia indywidualne i grupowe będą poznawali różnice w formach komunikowania i elementy wpływającena jakość przekazu (brzmienie głosu, mimika, motoryka ciała, ubiór, gesty, postawa, kontakt wzrokowy, odległość od rozmówcy). Na koniec zajęć uczniowie zdefiniują podstawowe pojęcia dotyczące procesu komunikacji.

MetodyZabawy aktywizujące, ćwiczenia indywidualne i grupowe, mini-wykład, metoda sytuacyjna.

Osiągnięte umiejętnościUczniowie opanują podstawy wiedzy o poziomach, formach i funkcjach komunikacji, udoskonalą umiejętność skutecznego porozumiewania sięi posługiwania mową ojczystą jako narzędziem komunikacji. Będą stosowali werbalne i niewerbalne środki komunikacji, wskazywali różnice między monologiem, dialogiem i wielogłosem, odczytywali komunikaty pośrednie.

Opracowała i zajęcia prowadzi Alicja Usowicz.

Temat

Mówię, słucham, dyskutujęCele

Uczniowie udoskonalą sposoby komunikowania się z innymi ludźmi, umiejętności sprawnego wypowiadania się, świadomego posługiwania się różnymi komunikatami językowymi oraz niewerbalnymi. Dowiedzą się jak mówić, by inni słuchali i jak mówić, by być rozumianym. Poznają również zasady i formy dyskutowania na różne tematy, a także czynniki wpływające na proces komunikacji.

Przebieg zajęćW pierwszej części uczniowie wraz z prowadzącą zajęcia podejmą próbęokreślenia własnych wzorców komunikacyjnych poprzez ćwiczenia umożliwiające przekazywanie określonych treści, wyrażanie uczuć.Dzięki inscenizowanym sytuacjom dowiedzą się jak precyzyjnie konstruować wypowiedzi, by zainteresować słuchaczy i być właściwie zrozumianym oraz poznają bariery komunikacyjne (osądzanie, decydowanie za innych, uciekanie od cudzych problemów) i różnice między aktywnym i biernym słuchaniem. W drugiej części podczas ćwiczeń uczniowie będą doskonalili umiejętności dyskutowania z wykorzystaniem prostych metod porządkujących i ułatwiających wymianę myśli i argumentów.

MetodyZabawy aktywizujące, scenki inscenizowane, ćwiczenia indywidualnei grupowe, mini wykład, pogadanka.

Osiągnięte umiejętnościUczniowie będą stosowali zasady obowiązujące podczas rozmowyi dyskusji, precyzyjnie formułowali myśli, posługiwali się argumentami.Będą znali zasady i sposoby społecznej komunikacji oraz rozwiną umiejętności komunikowania się za pomocą środków werbalnychi niewerbalnych. Będą umieli tworzyć właściwe relacje międzyludzkie.

Opracowała i zajęcia prowadzi Alicja Usowicz.

Szanowni Państwo!

Edukacja kulturalna – edukacja artystyczna w ostatnich latach zyskała w pracy instytucji kultury oraz szkół należną jej rangę. Przed bez mała osiemdziesięciu laty Lucjusz Komarnicki pisał, że dorosły dziecku zamiast rozkoszy tworzenia podsuwa rozkosz poznawania. Ale jakże często udaje się tylko wytępić jedną, a nie udaje się zaszczepić drugiej. A przecież można łączyć radość tworzenia i radość poznawania. Uczniowie mogą poznawać, tworząc. Temu służą każde zajęcia Programu Edukacji Artystycznej Poznaję i tworzę, który dla uczniów klas IV-VI szkół podstawowych przygotowują i realizują instruktorzy Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury w Toruniu. Podczas tych zajęć uczniowie będą wzbogacali wiedzę o kulturze, rozwijając swoją ciekawość świata. Będą tę ciekawość zaspokajali, tworząc małe formy muzyczne, taneczne, teatralne i inne. Przekonają się, że twórczo można także się porozumiewać…

Program Poznaję i tworzę jest propozycją współdziałania instytucji kultury – Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury – i szkół. Chciałbym, by proponowane w ramach Programu zajęcia wspierały szkoły w przygotowywaniu uczniów do udziału w życiu kulturalnym, w kształtowaniu ich postaw twórczych. Umiejętności, które uczniowie osiągną poprzez udział w zajęciach będą im przydatne w codziennym życiu, w urzeczywistnianiu marzeń i planów. Bezcenne są przecież umiejętność przezwyciężania onieśmielenia, pięknego mówienia, takiego, by słuchający usłyszał co chce się mu powiedzieć, wymieniania poglądów, a wreszcie naturalnej ekspresji… Podczas zajęć uczniowie będą uczyli się jak występować przed innymi. Będą uczyli się kreowania form artystycznych.

Owszem, zajęcia będą lekcjami, ale – mam nadzieję – będą to lekcje niezwykłe, lekcje – artystyczno-edukacyjne zdarzenia, twórcze przygody…

Program Poznaję i tworzę nawiązuje do dotychczasowych działań Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury w Toruniu, m.in. Programu Edukacji Kulturalnej Uczniów z Małych Miejscowości, warsztatów, konsultacji instruktorskich… Jest jednak propozycją nową, dopiero inicjowaną. Szkoły mogą umawiać się z Ośrodkiem na poszczególne zajęcia bądź ich cykle, ale i mogą uczestniczyć w realizacji Programu w formie partnerskich projektów, co może pomóc w znajdowaniu źródeł finansowania Programu. Te projekty mogą być realizowane przy udziale organizacji pozarządowych, samorządów, placówek kultury.

Będę ogromnie wdzięczny nauczycielom, dyrektorom szkół, wszystkim osobom zainteresowanym za każdą uwagę na temat Programu, za każdą sugestię, za przedstawienie oczekiwań, zarówno w obrębie spraw merytorycznych, jaki organizacyjnych.

Jerzy Rochowiak

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniuul. Szpitalna 8; 87-100 Toruń

tel./fax: 56 6522755, 566522027www.woak.torun.pl woak@woak.torun.pl