วารสารบรหารธรกจเทคโนโลยมหานคร MUT Journal of Business Administration

ปท 10 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2556) Volume 10 Number 2 (July – December 2013)

การวเคราะหศกยภาพเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยง

เอเชยกลางโดยผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

Potential Analysis of Goods Transportation Route from Thailand to Central Asia through Islamic Republic of Pakistan

วรพจน มถม Warapoj Meethom 1,*, ณฏฐพชชา บญญา Nutthapitcha Boonya 2

1 Ph.D., อาจารยประจ า ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ กรงเทพมหานคร

2 นกศกษาหลกสตรบรหารธรกจมหาบณฑต คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเทคโนโลยมหานคร กรงเทพมหานคร

บทคดยอ

งานวจยนไดท าการศกษาเสนทางการขนสงสนคาระหวางประเทศไทยกบสาธารณรฐ

คาซคสถาน จากการศกษาพบวาเสนทางการขนสงระหวางประเทศไทยกบสาธารณรฐคาซคสถานมดวยกน 8 เสนทาง โดยในปจจบนการขนสงใชเสนทางทผานทาเรอบนดารอบบาสของสาธารณรฐอสลามแหงอหราน แตจากการศกษาพบวา เสนทางทผานทาเรอการาจของสาธารณรฐอสลามปากสถานเปนเสนทางทมความเหมาะสมมากกวาเสนทางทใชในปจจบนทงในแงของระยะเวลาและคาใชจายในการขนสง เสนทางทน าเสนอจะท าใหระยะเวลาในการขนสงลดลง 14 วน (คดเปนรอยละ 22.95) และคาใชจายลดลง 72,849 บาทตอเทยว (คดเปนรอยละ 34.08) นอกจากนน ทาเรอการาจยงไดเปรยบในดานภมศาสตรทลอมรอบดวยประเทศมหาอ านาจตางๆ และมขอตกลงทางการคาระหวางสาธารณรฐอสลามปากสถานกบสาธารณรฐอสลามอฟกานสถาน อยางไรกตาม จดออนของทาเรอการาจคอ ใชเวลาในการจดการดานเอกสารน าเขานาน และตองขนสงผานหลายประเทศ

ค าส าคญ: เสนทางการขนสงสนคา, เอเชยกลาง, สาธารณรฐอสลามปากสถาน, สาธารณรฐคาซคสถาน, ทาเรอบนดาร อบบาส, ทาเรอการาจ

* E-mail address: warapojm@kmutnb.ac.th

18

วรพจน มถม และ ณฏฐพชชา บญญา

การวเคราะหศกยภาพเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงเอเชยกลาง โดยผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

ABSTRACT

This research studies the transportation routes between Thailand and Republic of Kazakhstan. Based on the study, it is found that there are eight transportation routes between Thailand and Republic of Kazakhstan. In present, Bandar Abbas port of the Islamic Republic of Iran is used. The study finds that Karachi port of Islamic Republic of Pakistan is more appropriate than Bandar Abbas port in terms of transporting period and cost. The route using Karachi port gives 14 days less in transporting period (22.95%) and 72,849 baht per route (34.08 %) less in transporting cost. Furthermore, Karachi port has geographic advantages because it is surrounded by powerful countries and its country; Islamic Republic of Pakistan has trade agreement with Islamic Republic of Afghanistan. The weaknesses of Karachi port are, the documentary period is long and the route passes through several countries.

Keywords: Transport Routes, Central Asia, Islamic Republic of Pakistan, Republic of Kazakhstan, Bandar Abbas Port, Karachi Port

บทน า

ทวปเอเชยคนทวไปมกใหความสนใจเอเชยตะวนออก คอ สาธารณรฐประชาชนจน ประเทศญปน สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนเกาหลหรอทเรยกวาเกาหลเหนอ สาธารณรฐเกาหลหรอทเรยกวาประเทศเกาหลใต ทเปนศนยรวมเศรษฐกจเกดใหมทส าคญแหงหนงของโลก ตามมาดวยกลมประเทศเอเชยใต ทมสาธารณรฐอนเดย สาธารณรฐอสลามปากสถาน และยงมกลมอาเซยนทก าลงเจรญเตบโตขนจากการรวมตวเปนกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economics Community: AEC) ใน ป พ.ศ. 2558 แตยงมภมภาคอกแหงหนงในทวปเอเชย ทยงไมคอยมการพดถงมากนก ซงตงอยตรงกลางของทวปเอเชย คอ ภมภาคเอเชยกลาง

ภมภาคเอเชยกลางมพนทขนาดใหญ ทางดานตะวนตกตด มณฑลชนเจยงของสาธารณรฐประชาชนจน ทางดานทศตะวนออกทางตอนใตตดแควนแคชเมยรของสาธารณรฐอนเดยและภมภาคเอเชยใต ลกษณะโดยทวไปของดนแดนในภมภาคเอเชยกลาง มความเกยวของทางประวตศาสตรกบ “เสนทางสายไหม” ซงท าใหในอดตนนดนแดนในภมภาคเอเชยกลางนเปนเสมอนเสนทางขนสงสนคา คน รวมถงแนวความคด ระหวางยโรปตะวนออกกลาง เอเชยใต และเอเชยตะวนออก (อเนก, 2554)

ดานวฒนธรรม ประชากรสวนมากของภมภาคเอเชยกลางนบถอศาสนาอสลามนกายสหน แมจ านวนประชากรทเปนมสลมในประเทศเหลานจะมจ านวนมาก แตโดยทวไปเปนชาวมสลมทไมเครง

19

ปท 10 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2556)

วารสารบรหารธรกจเทคโนโลยมหานคร

ศาสนามากนก เนองจากเคยอยภายใตการปกครองของสหพนธรฐรสเซยในชวงสมยสหภาพโซเวยต เปนเวลานานเกอบ 80 ป ท าใหมวถชวตแบบอสลามทผสมผสานกบรสเซย

ประเทศไทยมนโยบายสงเสรมการสงออกอาหารฮาลาลไปยงภมภาคเอชยกลางจงเปนสงทนาสนใจ ซงประเทศไทยเปนแหลงผลตอาหารส าคญของโลกและมศกยภาพในการผลตอาหารฮาลาล แตประเทศไทยไมใชประเทศมสลมและผประกอบการกไมใชมสลม จงท าใหเปนอปสรรคตอตลาดอาหารฮาลาล ส าหรบในภมภาคเอเชยกลางซงชาวมสลมสวนมากไมเครงศาสนามากนกดงเหตผลขางตน ดงนนในตลาดภมภาคเอเชยกลางสนคาทมสญลกษณฮาลาลจงเปนตวชน าใหเหนถงความเหมาะสมตามหลกศาสนา เปนการเชญชวนใหผบรโภคในภมภาคเอเชยกลางเหนความแตกตางและความพเศษของสนคาไทย แตการเขาไปยงตลาดของภมภาคเอเชยกลางสาขาดานการคาและผลตสนคาเพอการอปโภคและบรโภค ประเทศไทยยงมอปสรรคเปนอยางมากในการเขาถงตลาดของภมภาคเอเชยกลาง เนองจากลกษณะทางภมศาสตรของภมภาคเอเชยกลางเปนประเทศทไมมพนทตดกบทะเลลอมรอบไปดวยแผนดน (Land Locked) และประเทศทไมมพนทตดทะเลและลอมรอบดวยประเทศทไมตดทะเล (Double Land Locked Countries) (ศนยบรการขอมลเศรษฐกจระหวางประเทศ, 2555) ประเทศไทยจงตองศกษาเสนทางขนสงสนคาไปยงภมภาคเอเชยกลางเพอหาเสนทางทใกลทสด เพราะจากระยะทางทไกลท าใหตนทนการขนสงสง ท าใหราคาสนคาไทยมราคาสงตามไป

ปจจบนการขนสงสนคาจากประเทศไทยเขาสภมภาคเอเชยกลางอาศยทาเรอบนดาร อบบาส (Banda Abbas) ของประเทศสาธารณรฐอสลามแหงอหราน (Islamic Republic of Iran) เปนศนยกลางส าคญในการกระจายสนคาสประเทศตางๆ ซงอตราคาขนสงสนคาตอตคอนเทนเนอรขนาด 20 ฟต จากทาเรอของประเทศไทยสทาเรอบนดาร อบบาส สาธารณรฐอสลามแหงอหรานอยท 950 เหรยญสหรฐฯ และใชเวลาขนสงประมาณ 18 - 23 วน จากนนมการขนสงตอกระจายไปในภมภาคเอเชยกลาง (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ, 2555)

จากปญหาเรองระยะทาง ระยะเวลา คาใชจาย ในการขนสงสนคาจากประเทศไทยสภมภาคเอเชยกลาง กระทรวงพาณชยไดมแนวทางในการใชเสนทางขนสงสนคาผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน ไปยงภมภาคเอเชยกลาง สาธารณรฐอสลามปากสถานมจดเดนดานยทธศาสตรทต ง เชอมตอกบเอเชยใตและเอเชยกลางจงสามารถเปนประตการคาใหประเทศไทยในการกระจายสนคาสประเทศในภมภาคเอเชยกลาง ดงนน งานวจยนจงเปนการศกษาศกยภาพของภมภาคเอเชยกลางในดานตางๆ และศกษาเสนทางขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงภมภาคเอเชยกลางโดยใชเสนทางผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน เพอน ามาเปรยบเทยบกบเสนทางผานสาธารณรฐอสลามแหงอหรานซงเปนเสนทางทนยมใชอยในปจจบน โดยแสดงใหเหนขอมล ดานระยะทาง ระยะเวลา และคาใชจาย ดวยการรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ น ามาวเคราะหตความในประเดนทก าหนดไวสรปเปนการบรรยายเชงพรรณนาและใชการวเคราะห SWOT เปนเครองมอเพอแสดงจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ภมภาคเอเชยกลาง และเสนทางขนสงสนคาของสาธารณรฐอสลามปากสถาน เพอใหผสงออกสามารถน าไปพจารณาถงเสนทางการขนสงสนคาทมตนทนการขนสงทเหมาะสม และพจารณาสวนประกอบอนๆ ในการตดสนใจเลอกเสนทางขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงภมภาคเอเชยกลาง

20

วรพจน มถม และ ณฏฐพชชา บญญา

การวเคราะหศกยภาพเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงเอเชยกลาง โดยผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

วตถประสงคของการวจย เพอศกษาศกยภาพของภมภาคเอเชยกลาง และศกษาเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศ

ไทยไปยงภมภาคเอเชยกลาง โดยใชเสนทางผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

ประโยชนของการวจย

1. ผสงออก นกวจย และผสนใจ ทราบขอมล ดานระยะทาง ระยะเวลา และคาใชจาย 2. ผสงออก นกวจย และผสนใจ ทราบจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคของแตละเสนทาง 3. ผสงออกสามารถน าไปพจารณาถงเสนทางการขนสงสนคาทมตนทนการขนสงทเหมาะสม และ

พจารณาสวนประกอบอนๆ ในการตดสนใจเลอกเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงภมภาคเอเชยกลาง

การทบทวนวรรณกรรม ภมภาคเอเชยกลาง (Central Asia)

เอเชยกลางประกอบดวย 5 ประเทศ คอ สาธารณรฐคาซคสถาน สาธารณรฐอซเบเกสถาน สาธารณรฐเตรกเมนสถาน สาธารณรฐทาจกสถาน และ สาธารณรฐครกซสถาน ขอมลเบองตนแสดงดงตารางท 1

ตารางท 1: เปรยบเทยบประเทศสมาชก 5 ประเทศ ในกลมเอเชยกลาง

ประเทศ พนท

(ตารางกโลเมตร)

จ านวนประชากร (ลานคน)

(พ.ศ.2556)

ความหนาแนนของประชากร

(คน/ตารางกโลเมตร) เมองหลวง ภาษาราชการ

สาธารณรฐคาซคสถาน (Kazakhstan)

2,724,900 17.736 6 อสตานา ภาษาคาซค ภาษารสเซย

สาธารณรฐครกซสถาน(Kyrgyzstan)

199,900 5.548 28 บชเคก ภาษาครกซ ภาษารสเซย

สาธารณรฐทาจกสถาน (Tajikistan)

143,100 7.910 56 ดชานเบ ภาษาทาจก

(ภาษาเปอรเซย)

สาธารณรฐเตรกเมนสถาน (Turkmenistan)

488,100 5.113 11 อาชกาบท ภาษาเตรกเมน

สาธารณรฐอซเบกสถาน (Uzbekistan)

447,400 28.661 67 ทาชเคนต ภาษาอซเบก

ทมา: Wikipedia, 2555

21

ปท 10 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2556)

วารสารบรหารธรกจเทคโนโลยมหานคร

ดนแดน “เอเชยกลาง” สภาพภมประเทศสวนใหญประกอบไปดวยทะเลทรายและทราบทงหญา ไมคอยมตนไมสง ในฤดรอนแหงแลงมาก และในฤดหนาวเยนมาก สภาพพนดนทไมเอออ านวยตอการเพาะปลก ลกษณะภมอากาศสวนใหญของเอเชยกลางแหงแลงเปนทะเลทรายและกงทะเลทรายในเขตอบอน เพราะอยในเขตอทธพลของลมทพดมาจากเขตความกดอากาศสงภายในทวป ไมมความชนมแตความแหงแลง อยหางไกลจากทะเล และมภมประเทศเปนทราบสงและเทอกเขาเปนขอบ ท าใหไดรบอทธพลความชนจากทะเลนอย (กณทมา, 2555)

เอเชยกลางเปนแหลงของลเทยม (ใชในการท าโทรศพทมอถอ และแบตเตอรรรถยนต) แรเหลก ยเรเนยม ทองแดง และไม จ านวนมหาศาล ในมมมองของประเทศสาธารณรฐประชาชนจน เอเชยกลางมความส าคญตอสาธารณรฐประชาชนจนมากในดานความมนคงและเปนแหลงพลงงานทส าคญ เอเชยกลางเปนแหลงน ามน และกาชธรรมชาตส าคญทสดแหงหนงของโลก โดยเฉพาะอยางยงกาชธรรมชาต สาธารณรฐประชาชนจนพยายามเปดดนแดนเอเชยกลางซงไมมทางออกทะเลใหกลายเปน “เสนทางสายไหมเสนใหมเพอขนสงน ามนและกาช” (The New Silk Road of Oil and Gas) (Economic Outlook Update, 2012)

สาธารณรฐอสลามปากสถาน (Islamic Republic of Pakistan)

ทต งของสาธารณรฐอสลามปากสถาน ทศตะวนตกตดกบอหรานและอฟกานสถาน ทศเหนอตดกบสาธารณรฐประชาชนจน ทศตะวนออกตดกบสาธารณรฐอนเดย และทศใตตดกบทะเลอาหรบ พนท 796,096 ตารางกโลเมตร มเมองหลวง คอ กรงอสลามาบด (Islamabad) มเมองส าคญ คอ เมองการาจ (Karachi) เปนเมองทาและศนยกลางเศรษฐกจตงอยทางใตของประเทศ และเปนเมองหลวงเกา มเมองละฮอร (Lahore) เปนเมองศนยกลางของธรกจอตสาหกรรมทางตอนเหนอของประเทศ อยใกลชายแดนสาธารณรฐอสลามปากสถานและสาธารณรฐอนเดย

สาธารณรฐอสลามปากสถานมอตราการขยายตวทางเศรษฐกจทเพมขนอยางตอเนอง อนเปนผลมาจากการด าเนนนโยบายเปดประเทศ พรอมกบรบความชวยเหลอจากประเทศตะวนตก เนองจากการใหความรวมมอดานการตอตานการกอการราย และจากภาคอตสาหกรรมทเตบโตขน โดยเฉพาะการพฒนาระบบสาธารณปโภค โทรคมนาคม ภาคบรการและภาคการเกษตร ตงแต พ.ศ. 2550 เปนตนมา พบวาอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของสาธารณรฐอสลามปากสถานลดลงอยางตอเนอง รฐบาลยงประสบกบปญหาอตราเงนเฟอเพมสงขนอยางมาก คอ จากรอยละ 5.7-5.9 (พ.ศ. 2548 - 2550) เปนตวเลขสองหลก หรอ เฉลยรอยละ 18.9 ทงน นอกจากสาธารณรฐอสลามปากสถานจะประสบปญหาการผลตกระแสไฟฟาไมเพยงพอตอก าลงการผลตในภาคอตสาหกรรมหลกโดยเฉพาะฝายแลว ยงประสบปญหาการกอการรายโดยกลมตดอาวธและกลมหวรนแรงทรมเรารฐบาลจนท าใหไมสามารถด าเนนนโยบายเศรษฐกจใหมความตอเนองได ซงไดสงผลกระทบโดยตรงตอภาพลกษณ ท าใหการลงทนจากตางประเทศลดลงอยางตอเนอง จาก 5 พนลานดอลลารสหรฐฯ ในป พ.ศ. 2550-2551 เหลอเพยง 3 พนลานดอลลารสหรฐฯ ในป พ.ศ. 2551-2552 และมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง โดยระหวางเดอนกรกฎาคม ป พ.ศ. 2552 ถงเดอนมนาคม ป พ.ศ. 2553 ปรมาณการลงทนจากตางประเทศมมลคาเหลอเพยง 1.5 พนลานดอลลารสหรฐฯ

22

วรพจน มถม และ ณฏฐพชชา บญญา

การวเคราะหศกยภาพเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงเอเชยกลาง โดยผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

นอกจากนสาธารณรฐอสลามปากสถานไดรบความชวยเหลอทางเศรษฐกจจากสหรฐอเมรกา และประเทศตะวนตกอนๆ ท าใหในอนาคตเศรษฐกจของสาธารณรฐอสลามปากสถานจงมแนวโนมทจะขยายตว เชน อตสาหกรรมการกอสราง ระบบสาธารณปโภค โทรคมนาคม ทอยอาศย ทาเรอ ทาอากาศยาน ขณะเดยวกนประเทศไทยอาจใชสาธารณรฐอสลามปากสถานเปนทางผานของสนคาไปสตลาดสาธารณรฐอฟกานสถาน และภมภาคเอเชยกลาง ซงมความตองการสนคาบรโภคจ านวนมาก (Department of South Asia, Middle East and Africa Affairs, 2012)

ความสมพนธดานเศรษฐกจของสาธารณรฐอสลามปากสถานกบประเทศไทย

ประเทศไทยกบสาธารณรฐอสลามปากสถานมกลไกความรวมมอทวภาคดานเศรษฐกจ ไดแก คณะกรรมาธการรวมทางเศรษฐกจ (Joint Economic Commission: JEC) โดยทงสองฝายไดแลกเปลยนขอมลและตดตามความคบหนา เพอรวมกนผลกดนความรวมมอทางเศรษฐกจสาขาตางๆ ปจจบนไทยใหความส าคญกบสาธารณรฐอสลามปากสถานในฐานะตลาดสงออกทมศกยภาพ กอปรกบสาธารณรฐอสลามปากสถานมความสนใจทจะขยายความรวมมอทางเศรษฐกจกบไทย สาธารณรฐอสลามปากสถานไดเสนอขอจดท าความตกลงเขตการคาเสร (Free Trade Area: FTA) ไทย-ปากสถาน โดยทงสองฝายจงไดจดตงกลมศกษารวม (Joint Study Group: JSG) เพอศกษาความเปนไปไดในการจดท าความตกลง FTA ระหวางกน ซง JSG ไดท าการศกษาส าเรจแลว เมอมกราคม พ.ศ. 2550 การจดท า FTA จะเปนประโยชนส าหรบทงสองฝายในการสงเสรมและขยายการคา บรการ และการลงทนระหวางกน ขณะทฝายไทยโดยกระทรวงพาณชยก าลงหารอเพอรบทราบขอคดเหนและผลกระทบจากธรกจในภาคสวนตางๆ ทเกยวของกบสาธารณรฐอสลามปากสถานเพอประกอบการพจารณาทาทไทยตอการจดตง FTA ไทย-ปากสถานตอไป

สาธารณรฐคาซคสถาน (Republic of Kazakhstan) สาธารณรฐคาซคสถาน หรอ Republic of Kazakhstan เปนประเทศทไมมทางออกไปสทะเลใหญทสดในโลก มพนทครอบคลมกวางขวางในทวปเอเชย พรมแดนยาวทงสน 12,185 กโลเมตร ตดกบสหพนธรฐรสเซย สาธารณรฐประชาชนจน และประเทศในเอเชยกลาง ไดแก สาธารณรฐครกซสถาน สาธารณรฐอซเบกสถาน และสาธารณรฐเตรกเมนสถาน และมชายฝ งบนทะเลแคสเปยน สาธารณรฐคาซคสถานเคยเปนสวนหนงของสหภาพโซเวยต เปนประเทศทมพนทใหญเปนอนดบ 9 ของโลก (พนท 2,717,300 ตารางกโลเมตร) มพนทกงทะเลทราย (Steppe) สภาพภมอากาศเปนแบบทะเลทรายแบบภาคพนทวป ฤดหนาวหนาวจด (ประมาณ -18 ถง -30 องศาเซลเซยส) ฤดรอน รอนจด (ประมาณ 20-35 องศาเซลเซยส)

จ านวนประชากร สาธารณรฐคาซคสถานมประชากร 17,522,010 คน เปนอนดบท 61 จาก 214 ประเทศความหนาแนนของประชากรอยท 6 คนตอตารางกโลเมตร สญชาตเชอชาตสวนใหญรอยละ 53 เปนชาวคาซต รอยละ 30 เปนชาวรสเซย รอยละ 3.7 เปนชาวยเครน รอยละ 2.5 เปนชาวอซเบก และทเหลอรอยละ 10.8

23

ปท 10 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2556)

วารสารบรหารธรกจเทคโนโลยมหานคร

รปแบบการปกครองแบบประชาธปไตย แบบสาธารณรฐ มประธานาธบดเปนประมขมอ านาจเบดเสรจภายใตรฐธรรมนญ เมองหลวงกรงอสตานา (Astana) ตงอยทางตอนเหนอของประเทศ มประชากรประมาณ 550,000 คน แบงเขตการปกครองออกเปน 14 เขต 4 เมอง (Wikipedia, 2012)

ขอมลดานเศรษฐกจการคา มการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางชาๆ รอยละ 7.0 ในป พ.ศ. 2554 ขนเปนรอยละ 7.5 ในป พ.ศ. 2555 และมการเปลยนแปลงเลกนอยในอตสาหกรรมการผลตโดยรวม ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (Gross Domestic Product: GDP) ทแทจรงเตบโตจากการสนบสนนภาคบรการดานการขนสงเพอการคาเปนหลก รายไดสวนใหญมาจากการสงออกสนคาโภคภณฑ ภาคบรการไดรบการขบเคลอนการขยายตวทางเศรษฐกจคาดวาจะเตบโตตามรอยละ 5-6 ในป พ.ศ. 2556 ขอมลดงตารางท 2 (World Bank Group, 2013) ตารางท 2: ขอมลคาเศรษฐกจการคาของสาธารณรฐคาซคสถาน

ขอมล รายละเอยด ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) 231.3 พนลานดอลลารสหรฐ GDP รายบคคล 13,900 ดอลลารสหรฐ (คาประมาณ พ.ศ. 2555) อตราการเจรญเตบโต GDP รอยละ 5 (คาประมาณ พ.ศ. 2556) GDP แยกตามการผลต ภาคการเกษตร รอยละ 25.8, ภาคอตสาหกรรม รอยละ 11.9

ภาคการบรการ 62.3 (คาประมาณ พ.ศ. 2555) มลคาการสงออก 88.61 พนลานดอลลารสหรฐ (คาประมาณ พ.ศ. 2555) มลคาการน าเขา 42.82 พนลานดอลลารสหรฐ

ทมา: International Cooperation Study Center, 2012

สาธารณรฐคาซคสถานเปนประเทศหนงทมทรพยากรธรรมชาตมากทสดในโลก เปนผผลตน ามนรายใหญปรมาณการผลต 1.54 ลานบารเรลตอวน (พ.ศ. 2552) ยงมแหลงกาชธรรมชาต ไทเทเนยม แมกนเซยม ยเรเนยม ทอง และโลหะทไมใชเหลกอนๆ สาธารณรฐคาซคสถานมการด าเนนการดานน ามนทด ผลงานของการลงทนในภาคสาธารณะขนาดใหญทมสวนท าใหเกดการขยายตวมความสมดลดานการเงนในป พ.ศ. 2554 โครงสรางเศรษฐกจยงคงขนอยกบการผลตน ามน การเจรญเตบโตจะขนอยกบความส าเรจของรฐบาลทพยายามกระจายความเสยง โดยใชเงนสนบสนนจากก าไรของน ามน (Fazal-ur-Rahman, 2012)

ความสมพนธระหวางประเทศไทยกบสาธารณรฐคาซคสถาน

ในทางเศรษฐกจด าเนนไปอยางใกลชด สาธารณรฐคาซคสถานเปนคคาอนดบท 3 ของไทยในกลมเครอรฐเอกราช (Commonwealth of Independent States: CIS) และมศกยภาพมาก เนองจากมจ านวนประชากร 17,736,896 คน ซงมากเปนอนดบท 4 มลคาการคาระหวางไทยและสาธารณรฐคาซคสถานยงมไมมากนก เนองจากสนคามการกระจายตว และเพงจะเรมมการคาระหวางกนอยางจรงจงเมอ พ.ศ. 2538 (Department of South Asia, Middle East and African Affairs, 2012)

24

วรพจน มถม และ ณฏฐพชชา บญญา

การวเคราะหศกยภาพเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงเอเชยกลาง โดยผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

การลงทนปจจบนยงไมมการลงทนของสาธารณรฐคาซคสถานในประเทศไทย สาขาของอตสาหกรรมทสาธารณรฐคาซคสถานนาจะมาลงทนในไทยได คอ การประกอบเครองจกรเกษตรกรรม อตสาหกรรมน ามน อตสาหกรรมเหลก

สาขาของอตสาหกรรมทไทยอาจพจารณาไปลงทนในสาธารณรฐคาซคสถานได คอ การผลตเครองนงหม อาหารแปรรปกระปอง เครองหนง ซงสาธารณรฐคาซคสถานมการสงออกหนงดบจ านวนมาก รวมทงการผลตเครองปรบอากาศและสวนประกอบคอมพวเตอร และสวนประกอบเครองประดบและอญมณ ตลอดจนการสงเสรมใหผรบเหมากอสรางไปรวมลงทนดานกอสรางกบบรษทตางชาตในสาธารณรฐคาซคสถานในลกษณะรบชวงงานในโครงการกอสรางตางๆ และสงแรงงานไทยเขาไปท างานดานทกษะฝมอ ปจจบนมแรงงานไทยประมาณ 123 คน

รฐบาลสาธารณรฐคาซคสถานมการด าเนนการสงเสรมการลงทนหลายประการ เชน การออกกฎหมาย สงเสรมการลงทนและการด าเนนธรกจเสร การลดความซ าซอนของระบบการจดเกบภาษทเรยกเกบจาก 45 ประเภทเหลอเพยง 11 ประเภท และก าหนดภาษธรกจในอตราเดยวรอยละ 30 และภาษสวนบคคลไมเกนรอยละ 40 รวมทงออกกฎหมายทใหหลกประกนวาจะไมมการรบทรพยสนและไมใหการเมองเขาแทรกแซงการลงทนจากตางชาต (Department of South Asia, Middle East and African Affairs, 2012)

การวเคราะห SWOT การวจยในครงนเปนการวจยเสนทางขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงภมภาคเอเชยกลาง

ผวจยจงไดน า การวเคราะห SWOT (SWOT Analysis) (อภชย, 2555) มาเปนเครองมอในการประเมนศกยภาพของภมภาคเอเชยกลาง และประเมนศกยภาพของสาธารณรฐอสลามปากสถานในดานความพรอมในการเปนศนยกลางการกระจายสนคาของไทยไปยงเอเชยกลาง ซงจะชวยใหเหน จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคของตลาดในภมภาคเอเชยกลาง และความพรอมของเสนทางผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

การวเคราะห SWOT จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของศกยภาพเอเชยกลาง และสา ธารณรฐอสลามปากสถาน มหลกการพจารณาดงน

จดแขง (Strengths) หมายถง สถานการณภายในประเทศทเปนบวก ซงแสดงใหเหนถงศกยภาพ นโยบายดานตางๆ ความพรอมภายในภมภาคเอเชยกลาง และสาธารณรฐอสลามปากสถาน

จดออน (Weaknesses) หมายถง สถานการณภายในประเทศทเปนลบและแสดงถงความไมพรอมของประเทศในดานนนๆ ในภมภาคเอเชยกลาง และสาธารณรฐอสลามปากสถาน

โอกาส (Opportunities) หมายถง ปจจยและสถานการณภายนอกทเอออ านวยตอการพฒนาประเทศ สภาพแวดลอมภายนอกทเปนประโยชนตอการก าหนดนโยบายของประเทศและเออประโยชนตอผลงทนในภมภาคเอเชยกลาง และสาธารณรฐอสลามปากสถาน

อปสรรค (Threats) หมายถง ปจจยและสถานการณภายนอกทขดขวางนโยบายของประเทศซงท าใหประเทศพฒนาชา หรอไมเอออ านวยตอนกลงทน ในภมภาคเอเชยกลาง และสาธารณรฐอสลามปากสถาน

25

ปท 10 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2556)

วารสารบรหารธรกจเทคโนโลยมหานคร

ระเบยบวธการวจย

เรมตนจากการส ารวจ (Survey Studies) การวเคราะหเอกสาร (Documentary Analysis) จากแหลงตางๆ เชน กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย , กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย และศนยการศกษาสหพนธรฐรสเซย สาธารณรฐประชาชนจนและภมภาคเอเชยกลาง มหาวทยาลยเพชาวาร สาธารณรฐอสลามปากสถาน โดย Mr. Shabbir Khan (Professor in Peshawar University) และงานวจยเผยแพรในเวบไซตตางๆ นอกจากนยงสมภาษณผเชยวชาญตางๆ เชน Mr. Muhammad Ishaq (Lecturer in Anthropology and Sociology Edwards College Peshawar) หลงจากนนน าขอมลจากทกแหลงมาศกษา วเคราะห สรปผลการศกษา และน าเสนอขอมลในแตละสวนดวยการวเคราะห SWOT เพอน าเสนอ จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของแตละเสนทาง

ผลการวจย ศกยภาพของภมภาคเอเชยกลาง

จากการศกษาขอมลทรวบรวมไดจากแหลงตางๆ สรปไดวาภมภาคเอเชยกลางมจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ดงน

จดแขง - ภมภาคเอเชยกลางมความโดดเดนในดานความอดมสมบรณของทรพยากรแรธาตท าใหนาสนใจในดานการลงทน (Damask-World. 2556) มทงหญาอดมสมบรณเหมาะแกการเลยงสตว ไดแก แกะ แพะ โคเนอ โคนม มา ลา ซงเปนแหลงเลยงสตวทส าคญของโลก (กณทมา, 2555) อตราแลกเปลยนทางการเงนแขงคาเมอเทยบกบเงนดอลลารสหรฐฯ การสงออกน ามนของภมภาคและกาซธรรมชาตมการเตบโตรอยละ 6.8 โดยเฉลย เปนกลมประเทศทมก าลงซอ (Economic Outlook Update, 2012)

จดออน - ภมภาคเอเชยกลางเปนประเทศทไมมพนทตดกบทะเล ท าใหเปนอปสรรคทส าคญอยางหนงของภมภาคเอเชยกลางทจะตดตอกบประเทศดานนอก ดานภมศาสตรทมพนทกวางใหญท าใหภมภาคเอเชยกลางมความแตกตางดานภมศาสตรคอนขางมาก (Economic Outlook Update, 2012) ทรพยากรดานปาไม มนอยเพราะพนทสวนใหญแหงแลงเปนทะเลทรายและกงทะเลทราย (Wikipedia, 2555)

โอกาส - ภมภาคเอชยกลางดานอตราเงนเฟอมแนวโนมลดลงซงไดรบประโยชนจากการควบคมราคาอาหารโลก จากความอดมสมบรณของทรพยากรทท าใหประเทศคคาของเอเชยกลางหนมาสนใจ (Economic Outlook Update, 2012) และสาธารณรฐประชาชนจนพยายามเปดภมภาคเอเชยกลางซงไมมทางออกทะเลใหกลายเปน “เสนทางสายไหมเสนใหมเพอขนสงน าม นและกาช ” (ศนยบรการขอมลเศรษฐกจระหวางประเทศ, 2555)

26

วรพจน มถม และ ณฏฐพชชา บญญา

การวเคราะหศกยภาพเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงเอเชยกลาง โดยผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

อปสรรค - ภมภาคเอเชยกลางเคยอยภายใตการปกครองของสหภาพโซเวยตซงปกครองดวยระบอบเผดจการแบบคอมมวนสต และใชระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม ท าใหระบบเกาทฝงรากลกอยเกอบ100 ป จงท าใหความเปลยนแปลงในภมภาคนเปนไปอยางลาชา (Economic Outlook Update, 2012)

ศกยภาพของสาธารณรฐคาซคสถาน

จากการศกษาภาพรวมของภมภาคเอเชยกลาง ทง 5 ประเทศ โดยเปรยบเทยบขอมลพนฐาน 6 ดาน ไดแก 1) พนทประเทศ 2) จ านวนประชากร 3) ความหนาแนนของประชากร 4) ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Gross Domestic Product: GDP) 5) ความเทาเทยมกนของอ านาจซอ 6) อตราการเตบโตทางเศรษฐกจ

จากขอมลการเปรยบเทยบ สาธารณรฐอซเบกสถานมความนาสนใจมากทสดในการด าเนนธรกจเนองจากจดเดนอยทจ านวนประชากรทมปรมาณมาก ท าใหมความหนาแนนของประชากรสง สามารถเปนศนยกลางเศรษฐกจ แตบทความนเกยวกบเสนทางการขนสงสนคาไปยงภมภาคเอเชยกลาง สาธารณรฐคาซคสถานจงมความเหมาะสม เนองจากเปนประเทศทอยหางไกลทาเรอขนสงสนคามากทสด ซงจะท าใหเหนตนทนการจดสงสนคาดานระยะทาง ระยะเวลา และคาใชจายทมากทสดในการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงภมภาคเอเชยกลาง (Economic Outlook Update, 2012) สาธารณรฐคาซคสถานเปนประเทศทมทรพยากรธรรมชาตมากทสดในโลก ครอบครองพลงงานส ารอง ทส าคญเชน ถานหนเหลกและโลหะ ทองแดง และโดยเฉพาะอยางยง โพลเมทลลค (Polymetallic) แรปรอท พลวง ทอง และยเรเนยม โครงสรางเศรษฐกจขนอยกบการผลตน ามน สาธารณรฐคาซคสถานประสบความส าเรจจากการวางแผนจากสวนกลางในดานเศรษฐกจและการตลาด ระดบรายไดทเพมขน อตราความยากจนลดลง การวางงานนอยลง เปนประเทศทม “การพฒนามนษยสง” ตามรายงานการพฒนามนษยของ พ.ศ. 2554 สาธารณรฐคาซคสถาน มการกระจายรายไดอยางเสมอภาคมนโยบายการปรบปรงประสทธภาพของเครอขายการขนสงไวในยทธศาสตรการพฒนาแหงชาต ทเนนเปนพเศษ ส าหรบ พ.ศ. 2549 -2558 มนโยบายทมงเนนความเปนกลางทางการเมองในเวทระหวางประเทศ และเขารวมกจกรรมขององคการระหวางประเทศอยางแขงขน สงเสรมนโยบายความแขงแกรง โดยใหความส าคญกบสหพนธรฐรสเซย สาธารณรฐประชาชนจน สหรฐอเมรกา และสหภาพยโรปเปนหลก ในขณะเดยวกนกใหความส าคญตอประเทศอน ๆ ในเอเชยและประเทศในตะวนออกกลางดวย สาธารณรฐคาซคสถานยงใหความส าคญกบประเดนเรองภยคกคามรปแบบใหม เชน การกอการราย โรคระบาด ปญหาสงแวดลอม ยาเสพตด และความมนคงดานพลงงาน (Energy Security) (Islamic Development Bank Group, 2012) สามารถสรปศกยภาพของสาธารณรฐคาซคสถาน ในดานจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ดงน

จดแขง - สาธารณรฐคาซคสถานมผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (Gross Domestic Product: GDP) 231.3 พนลานดอลลารสหรฐฯ (พ.ศ. 2555) ความเทาเทยมกนของอ านาจซอ (Purchasing Power Parity: PPP) 12,007 ดอลลารสหรฐฯ (พ.ศ. 2555) (The World Blank, 2012) คาเงนแทงเก (Tenge) กบคาเงนดอลลารสหรฐฯ มอตราแลกเปลยนเกอบคงทเปลยนแปลงเพยงรอยละ 1.7 ตอป

27

ปท 10 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2556)

วารสารบรหารธรกจเทคโนโลยมหานคร

(World Bank Group, 2013) ภาคบรการขยายเพมขนรอยละ 7.7 (พ.ศ. 2555) ปรมาณความตองการสนคา ขอมลการบรโภคโดยรวมคาดวาจะมเพมขนเกอบรอยละ 11 ผลกดนการเตบโตเกอบรอยละ 18 มประชากรทมก าลงซอประมาณรอยละ 42.4 คดเปนประชากรประมาณ 7,429,300 คน

จดออน - สาธารณรฐคาซคสถาน เปนประเทศทใหญทสดในโลกทไมมพนทตดกบทะเล เปนประเทศทมพนทใหญเปนอนดบ 9 ของโลก จ านวนประชากรมความหนาแนนเพยง 6 คนตอตารางกโลเมตร (Wikipedia, 2555) อตราการเจรญเตบโตของประชากร (Population Growth Rates) รอยละ 1.2 (พ.ศ. 2555) ถอวามอตราการเตบโตทคอนขางชา คาใชจายในการขนสงสงท าใหเกดปญหาของตนทนคาขนสงสง (Islamic Development Bank Group, 2012)

โอกาส - สาธารณรฐคาซคสถานมพรมแดนตดกบสหพนธรฐรสเซย สาธารณรฐประชาชนจน และประเทศในภมภาคเอเชยกลาง ไดแก สาธารณรฐครกซสถาน สาธารณรฐอซเบกสถาน และสาธารณรฐเตรกเมนสถาน และมพนทตดชายฝ งบนทะเลแคสเปยน ถนนในการจราจรของสาธารณรฐคาซคสถาน ใชในการขนสงระหวางประเทศเพอการอ านวยความสะดวกในการเจรญเตบโตของการคาระหวางภมภาคตะวนตกและตะวนออก (Islamic Development Bank Group, 2012)

อปสรรค - ความตองการของการเชอมตอภายในและภายนอก กลยทธการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเปนไปอยางรวดเรวการพฒนาความสมพนธทางการคาในชวงทศวรรษทผานมากบยโรป สาธารณรฐประชาชนจน ตะวนออกกลางและเอเชยใต และการคาทเพมขน ความตองการการขนสงเพมมากขน โดยใชเสนทางขนสงผานสาธารณรฐคาซคสถาน ท าใหพนผวถนนของสาธารณรฐคาซคสถาน มความเสยหายอยางรนแรงและรวดเรวมากขนเนองจากการใชงานมากเกนไปของการขนสงโดยรถบรรทกทมน าหนกเกน (Islamic Development Bank Group, 2012)

เสนทางขนสงสนคาผานสาธารณรฐอสลามแหงอหราน และสาธารณรฐอสลามปากสถาน

จากขอมลขางตนซงแสดงใหเหนถงความนาสนใจของตลาดของสาธารณรฐคาซคสถาน แตอปสรรคของประเทศไทย คอ การขนสงสนคาไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน ขอมลของกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กลาวไวในบทความ “ประสทธภาพและเสนทางการขนสงของกลมประเทศเครอรฐเอกราช” ซงกลมเครอรฐเอกราช (Commonwealth of Independent States: CIS) ถอไดวาเปนองคกรระหวางประเทศทต งขนหลงจากทสหภาพโซเวยตลมสลายลง โดยมประเทศสมาชกเปนประเทศทประกาศเอกราชจากสหภาพโซเวยต ยกเวนกลมประเทศบอลตก) (วกพเดย. 2555) ฝ งเอเชยอาศยทาเรอบนดาร อบบาส (Bandar Abbas) ของประเทศสาธารณรฐอสลามแหงอหรานเปนศนยกลางส าคญในการกระจายสนคาไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน (อลมาต และ อสตานา) มคาใชจายสงและใชเวลามากทสดเมอเปรยบเทยบกบการขนสงสนคาเขาสประเทศอนๆ ในกลม CIS การขนสงทางบกจากทาเรอบนดาร อบบาส สเมองอลมาตตองขามผานถง 4 ประเทศ และใชเวลาโดยเฉลยถง 24 วน สงผลใหคาใชจายในการขนสงตสนคาขนาด 20 ฟต จากประเทศไทย โดยรวมเฉลยสงถง 8,225 เหรยญสหรฐฯ (ประมาณ 257,608 บาท) (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ, 2555)

28

วรพจน มถม และ ณฏฐพชชา บญญา

การวเคราะหศกยภาพเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงเอเชยกลาง โดยผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

จากการรวบรวมขอมลดานระยะทาง ระยะเวลา และคาใชจาย จากสายเรอทบรการขนสงสนคาจากทาเรอคลองเตยไปยงทาเรอบนดาร อบบาส มาเปรยบเทยบตนทนการขนสงสนคา ดงตารางท 3

ตารางท 3: ตนทนการขนสงสนคา ระยะทาง และระยะเวลา จากทาเรอประเทศไทยไปยงทาเรอบนดาร อบบาส

ทาเรอคลองเตย- ทาเรอบนดาร อบบาส (ทางเรอทะเล)

ทาเรอบนดาร อบบาส - สาธารณรฐคาซคสถาน (ทางรถบรรทก)

คาใชจายรวม

ระยะทาง(กโลเมตร)

เวลา (วน)

คาใชจาย(บาท)

ระยะทาง(กโลเมตร)

เวลา (วน)

คาใชจาย(บาท)

ระยะทาง(กโลเมตร)

เวลา (วน)

คาใชจาย(บาท)

8,600 18 42,851 4,191 42 213,764 12,791 61 257,608 ทมา: บรษท เฟรทลงคสเอกซเพรส (ประเทศไทย), 2556

จากตารางท 3 แสดงใหเหนขอมลดานระยะทาง ระยะเวลา และคาใชจายในการขนสงสนคาจากประเทศไทยโดยใชเสนทางขนสงสนคาผานสาธารณรฐอสลามแหงอหรานพบวามคาใชจายทคอนขางสง และใชเวลาในการขนสงถงประมาณ 61 วน เปนผลใหตนทนของสนคาไทยทจะสงออกไปยงสาธารณรฐคาซคสถานสงขน ท าใหราคาสนคาไทยมราคาทสงในตลาดของสาธารณรฐคาซคสถาน ขอมลจาก “โครงการศกษาวเคราะหการจดท าเขตการคาเสรไทย-ปากสถาน โอกาสการขยายการคา การลงทนและผลกระทบ” ของกรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชยกลาววา สาธารณรฐอสลามปากสถานเปนประตทเปดไปสเอเชยกลางและไกลออกไปถงรสเซย หากมระบบทางหลวงทสามารถเชอมโยงกนได กจะชวยใหการขนสงจากรสเซย และเอเชยกลางมายงทาเรอของสาธารณรฐอสลามปากสถาน ใชเวลานอยลงไปถง 20 วน และคาใชจายตอตคอนเทนเนอรลดลงประมาณ 400-500 เหรยญสหรฐฯ ประมาณ 12,000 - 15,000 บาท (ขอมลป พ.ศ. 2552) (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ, 2555) ต าแหนงทต งของทาเรอบนดาร อบบาส ของสาธารณรฐอสลามแหงอหราน และทาเรอการาจ ของสาธารณรฐอสลามปากสถาน มความแตกตางกน ดงรปท 1

29

ปท 10 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2556)

วารสารบรหารธรกจเทคโนโลยมหานคร

รปท 1: เสนทางการเดนเรอจากทาเรอกรงเทพฯ ไปยงทาเรอการาจ สาธารณรฐอสลามแหงอหราน และทาเรอบนดาร อบบาส สาธารณรฐอสลามแหงอหราน

ทมา: Ports.com, 2012

ศกยภาพดานการกระจายสนคาของสาธารณรฐอสลามปากสถาน

สาธารณรฐอสลามปากสถานมจดเดนดานทต งทมพนทตดตอกบประเทศตางๆ โดยทศตะวนตกตดกบสาธารณรฐอสลามอหรานและสาธารณรฐอฟกานสถาน ทศเหนอตดกบสาธารณรฐประชาชนจน ทศตะวนออกตดกบสาธารณรฐอนเดย และทศใตตดกบทะเลอาหรบ ซงมเมองการาจ (Karachi) เปนเมองทาและศนยกลางเศรษฐกจตงอยทางใตของประเทศ (Department of South Asia, Middle East and African Affairs, 2012)

ทาเรอการาจ (Karachi Port Trust: KPT) ซงถอวามความส าคญอยางมากในทางเศรษฐกจของสาธารณรฐอสลามปากสถาน ทาเรอการาจเปนหนงในทาเรอทางเอเชยตะวนออกเฉยงใตทใหญทสด และมปรมาณการใชงานสงคดเปนรอยละ 60 ของปรมาณการขนสงสนคาของประเทศ หรอประมาณ 25 ลานตนตอป (Wikipedia, 2013) จากการศกษาสามารถระบจดแขง จดออน โอกาส ของเสนทางผานสาธารณรฐอสลามปากสถานไดดงน

จดแขง - ทาเรอการาจของสาธารณรฐอสลามปากสถาน ไดเปรยบดานภมศาสตรทลอมรอบดวยประเทศมหาอ านาจตางๆ มความพรอมในการรองรบการน าเขาสนคา (Department of South Asia, Middle East and African Affairs, 2012) มขอตกลงการคาระหวางสาธารณรฐอสลามปากสถาน และสาธารณรฐอฟกานสถาน ส าหรบควบคมการจราจรในการขนสง เพอสงตอไปยงภมภาคเอเชยกลาง (Ahmed, 2010) การขนสงทางถนนเปนการใหบรการดานการขนสงสนคาและบรการผโดยสาร ท าใหจราจรเตบโตเรวกวาเศรษฐกจของประเทศ มทางหลวงสายส าคญหลายเสนทางวงสภมภาคเอเชยกลาง (Pakistan Paedia, 2013)

30

วรพจน มถม และ ณฏฐพชชา บญญา

การวเคราะหศกยภาพเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงเอเชยกลาง โดยผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

จดออน - ทาเรอการาจมระบบการจดการทลาชาเปนแบบระบบบนทกมอ การท างานดานเอกสารใชเวลานาน ระบบตรวจสอบศลกากรยงไมมมาตรฐาน บคคลกรของรฐขาดความรทกษะในการใชเทคโนโลยใหมๆ การลงทนของภาคเอกชนทจะพฒนาระบบโลจสตกสมนอย รถบรรทกของประเทศยงมความลาสมยในดานการขบเคลอนและสรางมลพษ ความเรวในการขบเคลอนบนเสนทางเพยง 40-50 กโลเมตรตอชวโมง (USAID, 2010) ในป พ.ศ. 2554 ทผานมาสรางความเสยหายอยางรนแรง ทงถนน สะพาน และสถานทตางๆ มการเรมตนการซอมแซม แตกยงลาชา (Pakistan Paedia, 2013)

โอกาส - ระยะทางจากสาธารณรฐอสลามปากสถานไปยงเอเชยกลางโดยผานทางสาธารณรฐประชาชนจนมระยะสนทสดตามทางหลวงคาราโครม (Department of South Asia, Middle East and African Affairs, 2012) สาธารณรฐประชาชนจนไดเขามาบรหารจดการกบทาเรอกวาดาร มนโยบายการพฒนาเสนทางขนสงขามพรมแดนอยางชดเจนในกลมประเทศเอเชยกลาง มขอตกลงรวมสาธารณรฐอสลามปากสถาน สาธารณรฐประชาชนจน สาธารณรฐคาซคสถาน สาธารณรฐครกซสถาน สาธารณรฐอชเบกสถาน เพอพฒนาการเชอมโยงทางรถไฟทกวางขวางจากเอเชยกลางและสาธารณรฐประชาชนจน และไปยงชายฝ งทะเลอาระเบยน (DEMOTIX, 2013)

อปสรรค - กลมตอลบนซงเปนกลมกอการรายชาวอสลามและกลมการเมองซงปกครองพนทสวนใหญของอฟกานสถาน และเมองหลวงกรงคาบลในฐานะ "รฐอสลามแหงอฟกานสถาน” พยายามกอตวในเมองการาจเพอเปนแหลงกออาชญากรรมทางการเงน เนองจากการาจเปนเมองทาและศนยกลางทางเศรษฐกจของสาธารณรฐอสลามปากสถาน ซงเปนสาเหตของความกงวลดานความปลอดภย (Pak Institute for Peace Studies, 2009)

เสนทางการขนสงสนคา

เมอเปรยบเทยบเสนทางขนสงสนคาระหวางเสนทางผานสาธารณรฐอสลามแหงอหราน และสาธารณรฐอสลามปากสถาน ในดานระยะทาง ระยะเวลา และคาใชจายในการขนสงสนคาจะเหนความแตกตางในดานคาใชจาย และระยะเวลาในการจดสงสนคาไดอยางชดเจน ในสวนคาใชจายในการน าเขาของทง 2 ประเทศ สาธารณรฐอสลามแหงอหรานมคาใชจายในการน าเขาสงถง 58,077 บาท ในประเทศสาธารณรฐอสลามปากสถานมคาใชจายในการน าเขาประเทศอยท 21,270 บาท และในสวนระยะเวลาในการด าเนนการดานพธการน าเขา สาธารณรฐอสลามแหงอหรานใชระยะเวลาในการด าเนนการน าเขา 32 วน และสาธารณรฐอสลามปากสถานใชระยะเวลาในการด าเนนการน าเขา 18 วน ท าใหเมอศกษาในภาพรวมทง 2 เสนทางจงมความแตกตางในดานคาใชจาย และระยะเวลาในการขนสงจากประเทศไทย ไปยงสาธารณรฐคาซคสถานอยางชดเจน

จากการรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ สามารถสรปไดวามเสนทางการขนสงสนคาจากทาเรอการาจ ของสาธารณรฐอสลามปากสถานไปยง เมองอลมาตของสาธารณรฐคาซคสถานทใชอยม 8 เสนทาง ดงตารางท 4

31

ปท 10 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2556)

วารสารบรหารธรกจเทคโนโลยมหานคร

ตารางท 4: เสนทางการขนสงสนคาจากทาเรอการาจไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน เสนทางการขนสงสนคาจากทาเรอการาจ ไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน

1 viaTashkent (Uzbekistan) & National Highway No.5 in Pakistan: Karachi -> Lahore -> Peshawar ->Torkham (Afghanistan -> Kabul ->Termez (Uzbekistan) -> Samarkand ->Tashkent -> Bishkek (Kyrgyzstan) -> Almaty (Kazakhstan)

2 via Tashkent (Uzbekistan), Afghanistan and Indus Highway in Pakistan: Karachi(Pakistan) ->Kotri -> D. G. Khan -> Peshawar ->Torkham (Afghanistan) -> Kabul ->Termez(Uzbekistan)-> Samarkand-> Tashkent-> Bishkek (Kyrgyzstan)-> Almaty (Kazakhstan)

3 via Afghanistan and National Highway No. 25 in Pakistan Karachi (Pakistan)->Khuzdar-> Quetta -> Kandahar (Afghanistan)-> Herat ->Mazar-i-Sharif ->Termez(Uzbekistan)->Karshi -> Samarkand-> Tashkent ->Bishkek (Kyrgyzstan)-> Almaty (Kazakhstan)

4 via Karakoram Highway and Pakistan National Highway No.5: Karachi (Pakistan) -> Lahore-> Rawalpindi-> Hassan Abdal ->Khunjerab(China) ->Kushka ->Torogart -> Bishkek (Kyrgyzstan)-> Almaty (Kazakhstan)

5 via Karakoram Highway and Indus Highway in Pakistan Karachi (Pakistan)->Kotri-> D. G.Khan-> Peshawar->Hassan Abdal->Khunjerab (China)->Kashgar->Torogart-> Bishkek (Kyrgyzstan)-> Almaty (Kazakhstan)

6 via Turkmenistan and Afghanistan: Karachi (Pakistan)->Khuzdar-> Quetta-> Kandahar(Afghanistan)->Torogart -> Mary (Turkmenistan) -> Bukhara(Uzbekistan) -> Samarkand Herat -> Tashkent -> Bishkek (Kyrgyzstan) -> Almaty (Kazakhstan)

7 via Tajikistan Afghanistan and Indus Highway in Pakistan Karachi (Pakistan) ->D.G.Khan -> Peshawar -> Kabul (Afghanistan) ->Termez (Uzbekistan) -> Dushanbe (Tajikistan) -> Bishkek (Kyrgyzstan) -> Almaty (Kazakhstan)

8 via Tajikistan Afghanistan and National Highway No. 25 in Pakistan Karachi (Pakistan)->Khuzdar-> Quetta-> Kandahar(Afghanistan)-> Herat->Mazar-i-Sharif->Termez->Dushanbe (Tajikistan)-> Bishkek (Kyrgyzstan)-> Almaty (Kazakhstan)

ทมา: UNESCAP, 2013

จากการศกษาแสดงใหเหนดานตนทน ระยะเวลา และคาใชจายในการขนสง อาหารกระปอง

จากทาเรอคลองเตยประเทศไทยไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน โดยใชเสนทางผานทาเรอการาจ สาธารณรฐอสลามปากสถาน ไปยงกรงอลมาตของสาธารณรฐคาซคสถาน เพอน ามาคดเปนคาใชจายในการบรการขนสงตคอนเทนเนอร ขนาด 20 ฟต โดยสบคนขอมลจากแหลงทมาตางๆ เพอการประมาณการในการค านวณคาใชจาย ดงตอไปน

ขอมลระยะเวลา คาใชจายจากประเทศไทยขอมลจากสายเรอประเทศไทย (ขอมลเดอนสงหาคม 2556) (บรษท เฟรทลงคสเอกซเพรส (ประเทศไทย), 2556)

ขอมลดานเสนทางจากงานวจยเรอง “Land transport linkages from central asia to sea port in the south and the east” (UNESCAP, 2013)

32

วรพจน มถม และ ณฏฐพชชา บญญา

การวเคราะหศกยภาพเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงเอเชยกลาง โดยผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

ราคาขนสงทางถนนกโลเมตรละ 17.23 บาท อางองจากงานวจย“Land transport linkages from central Asia to sea port in the south and the east” (UNESCAP, 2013)

คาใชจายอนๆ เปนคาใชจายในการสงออกจากประเทศไทย 6,630 บาท (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ, 2555)

คาใชจายในการน าเขาสนคาของสาธารณรฐอสลามปากสถาน ประมาณ 21,270 บาท (The World Bank, 2010)

ขอมลระยะทางจากทาเรอกรงเทพ ประเทศไทยไปยงทาเรอการาจ สาธารณรฐอสลามปากสถาน (Ports.com, 2012)

ระยะเวลาจากทาเรอการาจ ของสาธารณรฐอสลามปากสถาน ไปยงสาธารณรฐคาชคสถานอางองจาก“Pakistan Paedia tis all about Pakistan Road and network of Pakistan” (Pakistan Paedia, 2013) โดยใชความเรวเฉลยท 50 กโลเมตรตอชวโมง ใชเวลาในการวงรถ 6 ช วโมงตอวน (UNESCAP, 2013)

ชวงเสนทาง Peshawar-Torkham (Afghanistan) ซงมระยะทาง 44 กโลเมตร ปกตรถบรรทกทมน าหนกเบาใชเวลา 3-4 ช วโมง แตถาเปนรถทบรรทกสนคาทมน าหนกมาก จะใชเวลาประมาณ 5-6 ช วโมง (USAID, 2010)

รวมเวลาของข นตอนในการน าเขาของสาธารณรฐอสลามปากสถาน 18 วน โดยแบงเปนการด าเนนงานดานเอกสารน าเขาใชเวลา 11 วน ข นตอนพธการทางศลกากร และการควบคมทางเทคนค ใชเวลา 2 วน การจดการดานทาเรอและปลายทางใชเวลา 3 วน การจดการขนสงภายในประเทศ 2 วน (กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ, 2555)

เมอน ามาเปรยบเทยบกบเสนทางผานทาเรอบนดาร อบบาสของสาธารณรฐอสลามแหงอหรานพบระยะทาง ระยะเวลา และคาใชจายทแตกตางกนดงแสดงในตารางท 5

33

ปท 10 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2556)

วารสารบรหารธรกจเทคโนโลยมหานคร

ตารางท 5: ตนทนการขนสงสนคาจากทาเรอประเทศไทยไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน โดยผานทาเรอการาจ และทาเรอบนดาร อบบาส

ทมา: บรษท เฟรทลงคสเอกซเพรส (ประเทศไทย), 2556; กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ, 2555; Ports.com, 2012; UNESCAP, 2013; The World Bank, 2010; UNESCAP, 2013 ผลวเคราะหการสมภาษณ

การสมภาษณผเชยวชาญทเกยวของกบเสนทางการขนสงสนคาของสาธารณรฐอสลามปากสถาน ม 4 ทาน คอ

1. Mr. Muhammad Ishaq (Lecturer in Anthropology and Sociology Edwards College Peshawar)

2. Mr. Shan if Khan (Industrial Engineer, Quantity Consultant in Food and Ethanol Industry & Pakistan Institute of Managements Karachi)

3. Mr. Abdul Hale (Inspector Customs : Pakistan Customs Peshawar) 4. Dr. Saeed Jadoon (Additional Director Transit: Directorate of Transit)

เสนทางท

ทาเรอคลองเตย-ทาเรอการาจ ทาเรอการาจ – สาธารณรฐ

คาซคสถาน คาใชจายรวม

ระยะทาง (กโลเมตร)

เวลา (วน)

คาใชจาย (บาท)

ระยะทาง (กโลเมตร)

เวลา (วน)

คาใชจาย (บาท)

ระยะทาง (กโลเมตร)

เวลา (วน)

คาใชจาย (บาท)

เสนทางท 1

6,600 14 39,954

4,433 14 70,039 11,033 46 141,913 เสนทางท 2 3,986 13 68,687 10,586 43 140,548 เสนทางท 3 3,610 13 62,200 10,210 45 134,074 เสนทางท 4 4,460 15 76,846 11,060 47 151,617 เสนทางท 5 4,007 15 69,041 10,607 47 140,915 เสนทางท 6 3,632 12 62,579 10,232 44 134,454 เสนทางท 7 3,878 13 66,818 10,650 45 141,589 เสนทางท 8 3,860 13 66,508 10,460 45 138,382 ทาเรอ บนดาร อบบาส (เสนทางเดม)

ทาเรอคลองเตย- ทาเรอบนดาร อบบาส

ทาเรอบนดาร อบบาส – สาธารณรฐคาซคสถาน

คาใชจายรวม

ระยะทาง (กโลเมตร)

เวลา (วน)

คาใชจาย (บาท)

ระยะทาง (กโลเมตร)

เวลา (วน)

คาใชจาย (บาท)

ระยะทาง (กโลเมตร)

เวลา (วน)

คาใชจาย (บาท)

8,600 18 42,851 4,191 11 213,764 12,791 61 213,764

34

วรพจน มถม และ ณฏฐพชชา บญญา

การวเคราะหศกยภาพเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงเอเชยกลาง โดยผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

แบบสมภาษณแบงเปน 4 ขอค าถาม คอ 1. สนคาชนดใดทเหมาะสมในการขนสงผานสาธารณรฐอสลามปากสถานไปยงเอเชยกลาง 2. รฐบาลสาธารณรฐอสลามปากสถานมแนวโนมในการพฒนาและสนบสนน เสนทางการ

ขนสงสนคาไปเอเชยกลางอยางไร 3. สาธารณรฐอสลามปากสถานมความเหมาะสมหรอไม ทจะเปนศนยกลางการกระจาย

สนคาใหประเทศไทย 4. สาธารณรฐอสลามปากสถานพรอมทจะเปนศนยกระจายสนคาของไทยไปยงเอเชยกลาง

หรอไม

จากนนน าค าตอบทรวบรวมไดมาสรปไดผลสรป ดงน 1. สนคาชนดทเหมาะสมในการขนสงผานสาธารณรฐอสลามปากสถานไปยงภมภาคเอเชยกลางโดยผานสาธารณรฐอฟกานสถาน มสนคาหลายชนดทสามารถขนสงไปยงสาธารณรฐอฟกานสถาน ตงแตสงของเครองใชในชวตประจ าวนจนถงเครองจกรขนาดใหญ แตไมแนใจวาสงเหลานนถงประเทศในเอเชยกลางหรอไม เนองจากสาธารณรฐอสลามปากสถานเปนเพยงผสงออกไปยงสาธารณรฐอฟกานสถาน และสาธารณรฐอฟกานสถานเปนผรบผดชอบสงตอไปยงประเทศในกลมเอเชยกลางหรอประเทศอนๆ ในดานสนคาทสง เชน รายการสนคาการเกษตร ผาหม แบตเตอรรโทรศพท ชนสวนจกรยานยนต เครองถวยชาม สนคาอเลกทรอนกส ชาเชยว ยา ผลไม ผก ไข ไกแชแขง และอนๆ 2. รฐบาลสาธารณรฐอสลามปากสถานมนโยบายในการพฒนาและสนบสนนเสนทางการขนสงสนคาไปยงเอเชยกลาง เพอใหเปนเสนทางขนสงสนคาทมระยะทางทใกล สะดวก รวดเรว และปลอดภย แตการด าเนนการจะเปนการท างานบรเวณพรมแดนของสาธารณรฐอสลามปากสถานและสาธารณรฐอฟกานสถาน เนองจากเปนเสนทางผานทส าคญทสด และตองการความปลอดภย ปจจบนจากทาเรอการาจไปยงสาธารณรฐอฟกานสถาน ตองผาน 2 พรมแดน คอ พรมแดนเควตตา และพรมแดนซารเมน ของสาธารณรฐอสลามปากสถาน ผานไปยงทางชองเขาไคเบอร ของสาธารณรฐอฟกานสถาน ในปจจบนทงสองเสนทางมความปลอดภยและมความเปนไปไดในการขนสงสนคา

3. สาธารณรฐอสลามปากสถานตองการเสรมสรางและพฒนาการเสนทางการคา ไมเพยงแตในภมภาคเอเชยกลาง แตตองการพฒนาไปยงทวโลก ส าหรบแนวโนมเสนทางขนสงสนคาไปยงเอเชยกลาง สาธารณรฐอสลามปากสถานตองการการยกระดบใหเปนเสนทางทมคณภาพ ถนนมสภาพด และปจจบนมแนวโนมทดข น ส าหรบเสนทางผานสาธารณรฐอฟกานสถานไปยงภมภาคเอเชยกลาง แตเนองจากสถานการณไมเอออ านวย สาธารณรฐอสลามปากสถานยงไมสามารถเรมตนด าเนนการไดเตมทตามนโยบาย นอกจากนควรปรบปรงดานการจดเกบภาษใหเปนศนย เพอสนบสนนการสงออกไปยงสาธารณรฐอฟกานสถาน และภมภาคเอเชยกลาง

สาธารณรฐอสลามปากสถานไมมการท าขอตกลงการคากบภมภาคเอเชยกลาง แตมขอตกลงการคากบสาธารณรฐอฟกานสถานในดานการขนสงสนคาไปยงเอเชยกลาง มความเปนไปไดทสาธารณรฐอสลามปากสถานจะพฒนาความสมพนธกบภมภาคเอเชยกลางในระยะเวลาอนใกลน

35

ปท 10 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2556)

วารสารบรหารธรกจเทคโนโลยมหานคร

4. สาธารณรฐอสลามปากสถานถอวามความเหมาะสมทจะเปนศนยกลางการกระจายสนคาใหประเทศไทย เนองจากเปนเสนทางทใกลทางออกสทะเล เสนทางการขนสงสนคาทเหมาะสมมากทสด ควรใชเสนทางผานทาเรอการาจ ไคเบอรไปยงเมองคาบล ของสาธารณรฐอฟกานสถาน และกระจายสประเทศทอยใกลเคยง ประเทศไทยสามารถใชเสนทางขนสงสนคาผานสาธารณรฐอสลามแหงอหรานได แตเมอเปรยบเทยบกบเสนทางจากการาจ ไปยงแพชารวา (ทางหลวงอนดส) สาธารณรฐอสลามปากสถาน ผานไปยงทาชรเคน คาบลของสาธารณรฐอฟกานสสถานแลว เสนทางการาจ คอ เสนทางทใกลกวา ในปจจบนรอยละ 83 ของการขนสงสนคา ใชเสนทางผานการาจ แพชาวาร ทาชรเคน คาบล และประมาณรอยละ 17 ของการขนสงจากการาจ ผานบาลจสถาน ชารแมน และกนดาฮาร

ในสวนของทาเรอกวารดาทเปนทาเรอแหงใหมของสาธารณรฐอสลามปากสถานยงไมพรอมในการเปนศนยกลางการกระจายสนคาของประเทศไทย หรอสนคาของประเทศอนๆ แมวาผน าทางการเมองจะใหการสนบสนน ซงปจจบนอยภายใตการบรหารของสาธารณรฐประชาชนจน ยงมหลายสงทตองพฒนา เชน ปญหาดานเทคนคทเกยวของกบทาเรอกวารดา ประเทศทสนใจในทาเรอกวารดา เชน ราชอาณาจกรซาอดอาระเบย สหรฐอาหรบเอมเรตส ซงไมตองการใหทาเรอนด าเนนการ เนองจากศกยภาพของทาเรอกวารดา สามารถสงผลกระทบตอรฐดไบของสหรฐอาหรบเอมเรตส ส าหรบประเทศอนอยางสหรฐอเมรกาไมตองการใหสาธารณรฐประชาชนจนใชทาเรอแหงน ท าใหสรางปญหาในเรองกฎหมาย และปญหาการสงการในเมองบาลจสถาน และสวนอนๆ ปญหาภายในประเทศทผน าบางคนไมตองการใหทาเรอกวารดาเปดด าเนนการซงจะเปนผลเสยของทาเรอการาจ

อภปรายผลการวจย

จากการศกษาพบวาเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน โดยใชเสนทางผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน เมอเปรยบเทยบกบเสนทางขนสงสนคาโดยใชเสนทางผานสาธารณรฐอสลามแหงอหราน ในดานระยะเวลาการขนสงสนคา คาใชจายในการขนสงสนคา และดานระยะทางในการขนสงสนคา ซงผลการวจยสอดคลองกบขอเสนอแนะของกระทรวงพาณชยวา สาธารณรฐอสลามปากสถานเปนอกเสนทางหนงทเหมาะสม สามารถลดตนทนการขนสงสนคาจากประเทศไทยผานไปยงภมภาคเอเชยกลาง สรปผลไดดงน

จากการเปรยบเทยบดานศกยภาพของเสนทางการขนสงสนคาดานระยะทาง ระยะเวลา คาใชจายจากทาเรอบนดาร อบบาส ไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน กบทาเรอการาจไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน ผวจ ยพบวาเสนทางขนสงสนคาจากสาธารณรฐอสลามปากสถานไปยงสาธารณรฐคาซคสถานม 8 เสนทาง ใชพจารณาจาก 1) ระยะเวลาทใชในการขนสงสนคา 2) คาใชจายในการขนสงสนคา 3) ความเสยงของเสนทาง โดยพจารณาจากความปลอดภย แนวโนมการพฒนา และสภาพถนนในเสนทาง 3.1) ความปลอดภยของเสนทางเปนขอส าคญส าหรบการพจารณาเลอกเสนทางขนสงสนคา เนองจากผขนสงสนคาจะเลอกเสนทางทมความปลอดภยตอผขนสง และความปลอดภยในตวสนคาเปนหลก 3.2) สภาพถนน พจารณาจากสภาพพนผวถนน ซงถนนทกสายไดรบความเสยหายจากภยน าทวม

36

วรพจน มถม และ ณฏฐพชชา บญญา

การวเคราะหศกยภาพเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงเอเชยกลาง โดยผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

ในป พ.ศ. 2554 และ 3.3) แนวโนมการพฒนาของเสนทาง และการมแหลงทองเทยวในเสนทาง (Kengpol et al., 2012) ตารางท 6: เปรยบเทยบเสนทางขนสงสนคาจากสาธารณรฐอสลามปากสถาน ไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน

เสนทาง เวลา (วน)

คาใชจาย (บาท)

ความเสยงของเสนทาง ผลสรป

ความปลอดภย สภาพถนน แนวโนมการพฒนา

1 14 70,039 วงตามไหลเขา (USAID, 2010)

เสยหายจากน าทวมป 2554 (USAID, 2010)

พฒนาลาชา (Pakistan Paedia, 2013)

-

2 13 68,687 วงตามไหลเขา (USAID, 2010)

เสยหายจากน าทวมป 2554 (USAID, 2010)

พฒนาลาชา (Pakistan Paedia, 2013)

-

3 13 62,200 เปนเสนทางสงครามกวา 20 ป (Wikipedia, 2013)

เสยหายจากน าทวมป 2554 (USAID, 2010)

พฒนาลาชา (Pakistan Paedia, 2013)

คาใชจายต าทสด

4 15 76,846 เสนทางเศรษฐกจแหลงทองเทยว (Wikipedia, 2013)

เสยหายจากน าทวมป 2554 (USAID, 2010)

พฒนาโดยประเทศจน (Wikipedia, 2013)

(Sonoda, 2004)

ความเสยงต าทสด

5 15 69,041 เสนทางเศรษฐกจแหลงทองเทยว (Wikipedia, 2013)

เสยหายจากน าทวมป 2554 (USAID, 2010)

พฒนาโดยประเทศจน (Wikipedia, 2013)

(Sonoda, 2004)

ความเสยงต าทสด

6 12 62,579 เปนเสนทางสงครามกวา 20 ป (Wikipedia, 2013)

เสยหายจากน าทวมป 2554 (USAID, 2010)

พฒนาลาชา (Pakistan Paedia, 2013)

เวลาต าทสด

7 13 66,818 เปนเสนทางสงครามกวา 20 ป (Wikipedia, 2013)

เสยหายจากน าทวมป 2554 (USAID, 2010)

พฒนาลาชา (Pakistan Paedia, 2013)

-

8 13 66,508 เปนเสนทางสงครามกวา 20 ป (Wikipedia, 2013)

เสยหายจากน าทวมป 2554 (USAID, 2010)

พฒนาลาชา (Pakistan Paedia, 2013)

-

จากตารางท 6 หากพจารณาในเชงปรมาณดานระยะเวลา และคาใชจายในการขนสงสนคา

เสนทางทเหมาะสมทสด ระหวางสาธารณรฐอสลามปากสถานไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน คอ เสนทางท 2 รวดเรวทสดใชเวลา 12 วน เสนทางทมคาใชจายต าทสด คอ เสนทางท 3 แตอปสรรคของทง 2 เสนทาง (เสนทางท 2 และ 3) คอ สภาพถนนไดรบความเสยหายจากน าทวม ชวงพรมแดนเควตตาเปนถนนแคบประมาณ 44 กโลเมตร และเสนทางเควตตา กนดาฮาร เปนเสนทางทมสงครามยาวนานกวา 20 ป ดงนนจงเปนเสนทางทขาดความนาเชอถอในดานความปลอดภย และแนวโนมการพฒนา (Wikipedia, 2013)

ถาพจารณาความเสยงของเสนทางทง 3 ดาน คอ ความปลอดภย สภาพถนน และแนวโนมในการพฒนา เสนทางทเหมาะสมทสด คอ เสนทางท 4 และ 5 เนองจากเปนเสนทางทใชเสนทางหลวงคาราโครม และเสนทางหลวงอนดส ทงสองเสนทางเปนทางเศรษฐกจ สภาพพนผวถนนบางสวนไดรบความเสยหายจากภยน าทวมในป พ.ศ. 2554 เชนกน แตไดรบการปรบปรงและพฒนาจากการสนบสนนของสาธารณรฐประชาชนจน เนองจากเปนเสนทางขนสงคาทใกลทาเรอมากทสดจากเมองซนเจยงของ

37

ปท 10 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2556)

วารสารบรหารธรกจเทคโนโลยมหานคร

สาธารณรฐประชาชนจน มความปลอดภยเนองจากเปนเสนทางทองเทยวทส าคญของสาธารณรฐอสลามปากสถาน ในชวงเทอกเขาคาราโครม เสนทางทงสอง (เสนทางท 4 และ 5) ใชเวลาเทากน เสนทางท 5 เปนเสนทางทมคาใชจายต ากวา อปสรรคของเสนทางท 4 และ 5 คอ เปนเสนทางระหวางภเขาทสงทสดในโลกผานเทอกเขาคาราโครม ผานคนจราบ ทระดบความสงท 4,693 เมตร ท าใหการขนสงคอนขางลาชาเนองจากรถตองวงขนทสง บางชวงใชเวลาประมาณ 2-3 วน (Wikipedia, 2013)

จากขอมลขางตน จงสรปไดวา เสนทางขนสงสนคาทเหมาะสมจากประเทศไทยไปยงภมภาคเอเชยกลางโดยผานทาเรอการาจของสาธารณรฐอสลามปากสถาน และก าหนดใหสาธารณรฐคาซคสถานเปนประเทศจดหมายของกรณศกษา คอ เสนทางท 5 Karachi (Pakistan) -> Kotri -> D. G.Khan -> Peshawar -> Hassan Abdal -> Khunjerab (China) -> Kashgar -> Torogart -> Bishkek (Kyrgyzstan) -> Almaty (Kazakhstan) ซงเปนเสนทางทมความเสยงของเสนทางทง 3 ดาน ดทสด และคาใชจายไมสง เปนเสนทางทมความปลอดภยในการขนสงสนคา สภาพถนนคอนขางด และมความคลองตวในการเดนรถ

เมอเปรยบเทยบกบเสนทางเดมทผานทาเรอบนดาร อบบาส ของสาธารณรฐอสลามแหงอหรานไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน เปนดงตารางท 7 ดานระยะเวลาในการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน โดยใชเสนทางขนสงผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน สามารถจดสงสนคาไดเรวขนประมาณ 14 วน คดเปนรอยละ 22.95 เมอเปรยบเทยบกบเสนทางขนสงสนคาโดยผานทาเรอบนดาร อบบาส ของสาธารณรฐอสลามแหงอหราน ดานคาใชจายในการขนสงสนคาสามารถประหยดคาใชจายไดรอยละ 34.08 หรอประมาณ 72,800 บาท เมอเปรยบเทยบกบเสนทางขนสงสนคาผานทาเรอบนดาร อบบาส ของสาธารณรฐอสลามแหงอหราน ดานระยะทางโดยเฉลยใกลขนประมาณ 2,184 กโลเมตร รอยละ 17.07 เมอเปรยบเทยบกบเสนทางขนสงสนคาผานทาเรอบนดาร อบบาส ของสาธารณรฐอสลามแหงอหราน

ตารางท 7: เปรยบเทยบกบเสนทางขนสงผานทาเรอบนดาร อบบาส ของสาธารณรฐอสลามแหงอหราน และทาเรอการาจของสาธารณรฐอสลามปากสถานไปยงสาธารณรฐคาซคสถาน

รายการ ทาเรอบนดาร อบบาส

(สาธารณรฐอสลามแหงอหราน) ทาเรอการาจ

(สาธารณรฐอสลามปากสถาน) ผลตาง รอยละ

ระยะเวลา (วน) 61 47 14 22.95 คาใชจาย (บาท) 213,764 140,915 72,849 34.08 ระยะทาง (กม.) 12,791 10,607 2,184 17.07

ขอเสนอแนะ เสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงภมภาคเอเชยกลางโดยใชเสนทางผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน เปนเสนทางหนงทผสงออกสามารถใชพจารณาเปนทางเลอก ส าหรบผทมความสนใจในการศกษาเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงภมภาคเอเชยกลาง ไทยสามารถ

38

วรพจน มถม และ ณฏฐพชชา บญญา

การวเคราะหศกยภาพเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงเอเชยกลาง โดยผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

ใชการขนสงสนคาผานสาธารณรฐประชาชนจน โดยอาศยทางหลวงทพฒนาแลวของสาธารณรฐประชาชนจนชวยยนระยะทาง เวลาและความยงยากในการขนสงสนคา แตยงไมมขอตกลงดานการคาขามแดนกบสาธารณรฐประชาชนจน เสนทางนจงเปนอกเสนทางหนงทควรศกษาถงความเปนไปไดเพอเปนทางเลอกใหกบผทสนใจสงออกสนคาไปยงภมภาคเอเชยกลาง

รายการอางอง กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ. 2555. ประสทธภาพและเสนทางการขนสงของกลมประเทศ

เครอร ฐ เอกราช . สบคน วนท 2 5 ต ล าคม 2555 จ าก http://www.thaifta.com/Thai FTA/Portals/0/cis_feb54.pdf

กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ. 2555. ศกษาวเคราะหการจดท าเขตการคาเสรไทย-ปากสถาน โอกาสการขยายการคา การลงทนและผลกระทบ. สบคนวนท 5 กนายน 2555 จาก http://www.thaifta.com/thaifta/Home/%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2/tabid/55/ctl/Details/mid/435/ItemID/5210/Default.aspx

กณทมา มานมาน. 2555. วถชวตแบบเลยงสตวเรรอนของชาวเอเชยกลาง. สบคนวนท 13 พฤศจกายน 2555 จาก http://sameaf.mfa.go.th/th/country/central-asia/tips_detail.php? ID=2089

บรษท เฟรทลงคสเอกซเพรส (ประเทศไทย) สงหาคม 2556 วกพเดย . 2555. เครอร ฐเอกราช . สบคนวนท 15 ตลาคม 2555 จาก http://th.wikipedia.org

/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A

ศนยบรการขอมลเศรษฐกจระหวางประเทศ. 2555. การสงเสรมและขยายตลาดอาหารฮาลาลไทย. สบคนวนท 5 กนยายน 2555 จาก http://test.mfa.go.th/business/page2001main.php?id= 1382

อภชย ศรเมอง. 2555. SWOT: เทคนควเคราะหธรกจอยางเฉยบคม (สไตลผบรหารมออาชพ). นนทบร : ธงค บยอนด บคส.

เอนก เหลาธรรมทศน. 2554. บรพาภวฒน รฐศาสตรและเศรษฐกจโลกใหม. สมทรปราการ: เนชนพรนตง เซอรวส.

Ahmed, Vaqar. 2010. Afghanistan - Pakistan Transit Trade Agreement. United Nations Develop ment Programme, Planning Commission of Pakistan.

39

ปท 10 ฉบบท 2 (กรกฎาคม – ธนวาคม 2556)

วารสารบรหารธรกจเทคโนโลยมหานคร

Damansk-World. 2556. ท าความรจ กเอเชยกลาง . สบคนวนท 15 มกราคม 2556 จาก http:// damansky-world.exteen.com/20120514/entry

DEMOTIX. 2013. Afghan Customs Reopen Border for NATO in Chaman. Retrieved January 10, 2013 from http://www.demotix.com/news/1377804/afghan-customs-reopen-border-nato-chaman#media-1377708

Department of South Asia, Middle East and Africa Affairs. 2012. สาธารณรฐอสลามปากสถาน. Retrieved November 30, 2012 from http://sameaf.mfa.go.th/th/country/southasia/detail. php?I D=7#4

Department of South Asia, Middle East and African Affairs. 2012. Republic of Kazakhstan Retrieved November 26, 2012 from http://sameaf.mfa.go.th/th/country/centralasia/detail. php?ID=15#4

Economic Outlook Update. 2012. Caucasus and Central Asia Set for Solid Growth, But Global Risks Loom Large. Retrieved November 14, 2012 from http://www.imf.org/exter nal/pubs/ft/reo/2012/mcd/eng/pdf/cca-update0412.pdf

Fazal-ur-Rahman. 2012. Pakistan’s Evolving Relations with China, Russia, and Central Asia. Retrieved Nov 25, 2012 from http://srch.slav.hokudai.ac.jp/coe21/publish/no16_ 1_ses/11_rahman.pdf

International Cooperation Study Center. 2012. ประเทศสาธารณรฐคาซคสถาน. สบคนวนท 13 พฤศจกายน 2555 จาก http://www.apecthai.org/apec/th/profile1.php?Continentid =2& country=Kz

Islamic Development Bank Group. 2012. Member Country Partnership Strategy for the Republic of Kazakhstan (2012 - 2014) Strengthening Competitiveness for Growth & Diversification. Retrieved December 30, 2012 from http://www.isdb.Org /irj/go /km/docs/documents/IDBDevelopments/Internet/English/IDB/CM/Publications/Parnership_Strategies/Kazakhstan.pdf

Kengpol, Athakorn; Meethom, Warapoj and Tuominen, Markku. 2012. The Development of a Decision Support System in Multimodal Transportation Routing within Greater Mekong Sub-Region Countries. International Journal of Production Economics. Vol.140. 691–701.

Pak Institute for Peace Studies. 2009. Profiling the Violence in Karachi. Retrieved June 11, 2013 from https://www.google.co.th/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd= 3& cad=rja&ved=0CDsQFjAC&url=http%3A%2F%2Fsanpips.com%2Fdownload.php%3Ff%3D23.pdf&ei=aUxiUru4NYqMrAfn4IH4Cw&usg=AFQjCNE0e5AuaLOwLZ90lKHjXLwoPvNhrA&sig2=RW5__hXNZe8F_SxQ_ClrHQ&bvm=bv.54934254,d.bmk

40

วรพจน มถม และ ณฏฐพชชา บญญา

การวเคราะหศกยภาพเสนทางการขนสงสนคาจากประเทศไทยไปยงเอเชยกลาง โดยผานสาธารณรฐอสลามปากสถาน

Pakistan Paedia. 2013. Road and Network of Pakistan. Retrieved January 7, 2013 from www. pakistanpaedia.com/comm/roads/pakistan_roadnetwork.html

Ports.com. 2012. Sea Route & Distance. Retrieved December 30, 2012 from http://ports.com /sea-route/port-of-bangkok-klong-toey,thailand/port-of-abadan,iran

Sonoda, Hajime. 2004. Indus Highway Construction Project (1), (2), (2B). Retrieved June 10, 2013 from http://www.jica.go.jp/english/our_work/evaluation/oda_loan/post/2005/pdf/ 2-31_full.pdf

The World Bank. 2010. Doing Business 2011: Making a Difference for Entrepreneur. Retrieved February 10, 2013 from http://www.doingbusiness.org/~/media/GIAWB/ Do ing%20Business/Documents/Annual-Reports/ English/DB11-FullReport.pdf

The World Blank. 2012. Explore. Create. Share: Development Data. Retrieved December 30, 2012. from http://databank.worldbank.org/data/views/reports/chart.aspx

USAID. 2010. USAID Pakistan Trade Project (PTP) Dwell Time Study. Retrieved January 7, 2013 from http://www.pakistantrade.org/Reports/DwellTimeStudy.pdf

UNESCAP. 2013. Land Transport Routes From Central Asia To sea Ports of The Islamic Republic of Iran and Pakistan in The South and China in The East. Retrieved February 10, 2013 from http://www.unescap.org/ttdw/Publications/TIS_pubs/pub_1560 /pub_1560_ch3.pdf

UNESCAP. 2013. Comparison of Land Transport Routes To Sea Port in the South and The East. Retrieved February 10, 2013 from http://www.unescap.org/ttdw/Publications/TIS_p ubs/pub_1560/pub_1560_ch4.pdf

Wikipedia. 2555. Central Asia. สบคนวนท 5 กนายน 2555 จาก http://en.wikipedia.org/wiki/Cen tral_Asia

Wikipedia. 2012. Kazakhstan. Retrieved November 15, 2012 from http://en.wikipedia.org/wiki/ Kazakhstan

Wikipedia. 2013. Kandahar. Retrieved March 10, 2013 from http://en.wikipedia.org/wiki/ Kandahar#Transport

Wikipedia. 2013. Karakoram Highways. Retrieved June 10, 2013 from http://en.wikipedia.org /wiki/Karakoram_Highway

Wikipedia. 2013. Port Karachi. Retrieved January 5, 2013 from http://en.wikipedia.org/wiki /Port_of_Karachi

World Bank Group. 2013. World Bank Group – Kazakhstan Partnership Program Snapshot April 2014. Retrieved December 30, 2012 from http://www.worldbank.org/content/ dam /Worldbank/document/Kazakhstan-Snapshot.pdf