STRATEGIA BEZPIECZESTWA NARODOWEGO RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Warszawa 2007

2

Wstp ............................................................................................................................ 3 1. Interesy narodowe i cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie

bezpieczestwa.......................................................................................................... 4 1.1. Interesy narodowe............................................................................................... 4 1.2. Cele strategiczne ................................................................................................ 5

2. Uwarunkowania bezpieczestwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej ................. 6 2.1. Szanse dla bezpieczestwa................................................................................ 7 2.2. Wyzwania i zagroenia bezpieczestwa ............................................................. 8

3. Koncepcja bezpieczestwa narodowego. Cele i zadania sektorowe....................... 10 3.1. Bezpieczestwo zewntrzne............................................................................. 10 3.2. Bezpieczestwo militarne.................................................................................. 14 3.3. Bezpieczestwo wewntrzne ............................................................................ 15 3.4. Bezpieczestwo obywatelskie........................................................................... 16 3.5. Bezpieczestwo spoeczne ............................................................................... 16 3.6. Bezpieczestwo ekonomiczne .......................................................................... 17 3.7. Bezpieczestwo ekologiczne ............................................................................ 19 3.8. Bezpieczestwo informacyjne i telekomunikacyjne........................................... 20

4. System Bezpieczestwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej ........................... 21 4.1. Strategiczne kierunki transformacji systemu bezpieczestwa narodowego ...... 21 4.2. Podsystem kierowania bezpieczestwem narodowym ..................................... 22 4.3. Podsystemy wykonawcze ................................................................................. 23

Zakoczenie ................................................................................................................ 36

3

Wstp 1. W pierwszej dekadzie nowego stulecia Rzeczpospolita Polska jest krajem bezpiecznym. Zawdzicza to gbokim przemianom geopolitycznym, ktre dokonay si w Europie w kocu dwudziestego wieku. Polacy w sposb szczeglny przyczynili si do ich zainicjowania. Ruch Solidarnoci", odwoujcy si do wartoci chrzecijaskich, ktre uksztatoway cywilizacj europejsk oraz idei suwerennoci narodw i niepodlegoci pastw, odmieni Europ. W wyniku rozpadu bloku pastw komunistycznych, przekrelony zosta jej sztuczny podzia na cz woln i zniewolon. Przystpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. spowodowao korzystn zmian midzynarodowych uwarunkowa jej bezpieczestwa. Polska staa si podmiotem wspksztatujcym proces integracji europejskiej. 2. Polska dobrze wykorzystaa t najlepsz od dziesicioleci midzynarodow koniunktur. Wraz z innymi pastwami Europy rodkowej przystpia do Organizacji Traktatu Pnocnoatlantyckiego i Unii Europejskiej, stajc si czci zachodniej wsplnoty wolnych narodw. Zdoaa zagwarantowa sobie nienaruszalno granic i integralno terytorium, a Polacy odzyskali moliwo stanowienia o swoim bycie oraz uzyskali szanse cywilizacyjnego rozwoju i penego uczestnictwa w europejskiej i globalnej spoecznoci midzynarodowej. 3. W yciu narodw, podobnie jak w yciu jednostek, nic nie jest dane raz na zawsze. Porzdek midzynarodowy nie jest zastyg, niewzruszaln form. Rozwj sytuacji midzynarodowej, cho wspczenie korzystny, niesie ze sob nowe wyzwania. Trzeba je umie trafnie odczytywa i skutecznie stawia im czoa. Ich zmienno i dynamika zmusza pastwa i narody do staego wysiku. Podstawowym zadaniem i gwn trosk kadego pastwa i jego obywateli jest zapewnienie sobie bezpieczestwa w warunkach zrwnowaonego rozwoju. 4. Prezentowany dokument jest wyrazem nowego podejcia do sprawy bezpieczestwa narodowego. Okrela on interesy narodowe i formuuje cele strategiczne w zgodzie z aktem rangi najwyszej, jakim jest Konstytucja RP. Jest wyrazem troski konstytucyjnych organw pastwa o zapewnienie Polsce i Polakom bezpieczestwa i jednoczenie okrela formy narodowego wysiku w tej dziedzinie. Urzeczywistnienie zawartych w nim kierunkw dziaa jest obowizkiem wadz Rzeczypospolitej Polskiej i caego spoeczestwa. Taki wysiek zapewni Polsce bezpieczestwo dzisiaj i w przyszoci oraz pozycj na arenie midzynarodowej na miar jej aspiracji. 5. Strategia Bezpieczestwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, skorelowana ze strategiami sojuszniczymi - Koncepcj Strategiczn NATO i Europejsk Strategi Bezpieczestwa - stanowi podstaw do opracowania wykonawczych dyrektyw strategicznych, a w szczeglnoci Polityczno-Strategicznej Dyrektywy Obronnej RP, strategii poszczeglnych dziedzin bezpieczestwa narodowego, strategicznych planw reagowania obronnego i zarzdzania kryzysowego oraz wieloletnich programw transformacji systemu bezpieczestwa pastwa, w tym programw pozamilitarnych przygotowa obronnych i programw rozwoju si zbrojnych.

4

1. Interesy narodowe i cele strategiczne Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie bezpieczestwa

6. Polska jest suwerennym i demokratycznym pastwem w Europie rodkowej o znaczcym potencjale demograficznym, politycznym, wojskowym i ekonomicznym. Pragnie realizowa swoje interesy narodowe i aspiracje obywateli do bezpiecznego i godnego ycia w pokojowym i ustabilizowanym otoczeniu. Tworzy warunki dla osigania dobrobytu przez swoich obywateli przy poszanowaniu prawa i demokratycznych wartoci. Zarazem chce wnie wkad do utrwalenia wsplnych wartoci i rozwoju mechanizmw wsppracy w ramach Unii Europejskiej, w przestrzeni euroatlantyckiej i w skali globalnej, celem zagwarantowania trwaego bezpieczestwa wiatowego.

7. Dzi Polska dziaa w zoonym i rozbudowanym rodowisku midzynarodowym. Jako pastwo czonkowskie silnych politycznie, militarnie i gospodarczo organizacji Sojuszu Pnocnoatlantyckiego i Unii Europejskiej staje si coraz bardziej liczcym si uczestnikiem wsppracy midzynarodowej. Czonkostwo w NATO i UE oraz sojusz ze Stanami Zjednoczonymi zapewniy Polsce wysoki poziom bezpieczestwa i stay si jednym z podstawowych gwarantw jej rozwoju wewntrznego i pozycji midzynarodowej. 8. Rzeczpospolita Polska, bdc pastwem granicznym NATO i UE, zajmuje wane miejsce w europejskim rodowisku bezpieczestwa, a jej terytorium stanowi obszar o istotnym znaczeniu strategicznym.

9. Czonkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w UE spowodowao poszerzenie i ewolucj pojcia interesu narodowego oraz potrzeb umocnienia tosamoci narodowej i europejskiej Polski i jej obywateli w zjednoczonej Europie. Celowi temu suy maj dziaania ukierunkowane na wzrost identyfikacji obywateli z pastwem oraz rozwj wszechstronnej i rwnoprawnej integracji, opartej na poszanowaniu wsplnych wartoci demokratycznych i spoecznych.

1.1. Interesy narodowe 10. Podstawowe interesy narodowe s niezmienne i oparte na caociowej koncepcji bezpieczestwa pastwa, uwzgldniajcej aspekty polityczno-militarne, ekonomiczne, spoeczne i ekologiczne. Interesy narodowe wynikaj z fundamentalnych i niezmiennych wartoci Polski, a ich realizacja stanowi dla pastwa i jego mieszkacw potrzeb nadrzdn. Zgodnie z Konstytucj RP nale do nich: zapewnienie niepodlegoci, nienaruszalnoci terytorialnej, wolnoci, bezpieczestwa, poszanowania praw czowieka i obywatela, a take zachowanie dziedzictwa narodowego oraz ochrona rodowiska naturalnego w warunkach zrwnowaonego rozwoju. 11. Interesy narodowe mona podzieli na trzy grupy: ywotne, wane oraz inne istotne. ywotne interesy narodowe Rzeczypospolitej Polskiej wi si z zapewnieniem przetrwania pastwa i jego obywateli. Obejmuj potrzeb zachowania niepodlegoci i suwerennoci pastwa, jego integralnoci terytorialnej i nienaruszalnoci granic; zapewnienia bezpieczestwa obywateli, praw czowieka i podstawowych wolnoci, a take umacniania demokratycznego porzdku politycznego. Ich realizacja to bezwzgldny priorytet polskiej polityki bezpieczestwa.

5

12. Do wanych interesw narodowych Polski naley zagwarantowanie trwaego i zrwnowaonego rozwoju cywilizacyjnego oraz gospodarczego kraju, stworzenie warunkw do wzrostu dobrobytu spoeczestwa, do rozwoju nauki i techniki oraz do naleytej ochrony dziedzictwa narodowego i tosamoci narodowej, a take rodowiska naturalnego.

13. Inne istotne interesy narodowe Polski s zwizane z deniem do zapewnienia silnej pozycji midzynarodowej pastwa oraz moliwoci skutecznego promowania polskich interesw na arenie midzynarodowej. Do istotnych interesw naley rwnie umacnianie zdolnoci dziaania i skutecznoci najwaniejszych instytucji midzynarodowych, w ktrych Polska uczestniczy, jak rwnie rozwj stosunkw midzynarodowych opartych na poszanowaniu prawa oraz efektywnej wsppracy wielostronnej zgodnie z celami i zasadami okrelonymi w Karcie Narodw Zjednoczonych. 14. Realizacja interesw narodowych oraz wynikajcych z nich celw odbywa si w ramach dziaa wewntrznych pastwa oraz w jego relacjach z otoczeniem zewntrznym. Zdolno Polski do skutecznego dziaania na zewntrz jest uwarunkowana jakoci wewntrznego adu politycznego, gospodarczego i spoecznego.

1.2. Cele strategiczne 15. Cele strategiczne wynikaj z interesw bezpieczestwa i rozwoju Rzeczypospolitej Polskiej, bdcej czonkiem NATO i Unii Europejskiej, a take z rosncych wspzalenoci midzy pastwami i gospodarkami, jak rwnie coraz intensywniejszymi kontaktami midzy jednostkami i spoeczestwami. 16. Nadrzdnym celem strategicznym Rzeczypospolitej Polskiej jest zapewnienie korzystnych i bezpiecznych warunkw realizacji interesw narodowych poprzez eliminacj zewntrznych i wewntrznych zagroe, redukowanie ryzyka oraz odpowiednie oszacowanie podejmowanych wyzwa i umiejtne wykorzystywanie pojawiajcych si szans. Za gwne cele strategiczne naley uzna: - zapewnienie niepodlegoci i nienaruszalnoci terytorialnej Rzeczypospolitej

Polskiej oraz suwerennoci w decydowaniu o wewntrznych sprawach ycia narodu, jego organizacji oraz ustroju pastwa;

- stworzenie warunkw rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego, decydujcych o moliwociach dziaania narodu i pastwa;

- zapewnienie moliwoci korzystania przez obywateli z konstytucyjnych wolnoci, praw czowieka i obywatela oraz stworzenie bezpiecznych warunkw do godziwego ycia obywateli i rozwoju caego narodu, w wymiarze materialnym i duchowym;

- zapewnienie moliwoci aktywnego ksztatowania stosunkw w otoczeniu midzynarodowym i zdolnoci skutecznego dziaania poprzez obron interesw narodowych i promowanie wizerunku wiarygodnego uczestnika stosunkw midzynarodowych, a take realizacji zobowiza sojuszniczych, stanowicych o wiarygodnoci Polski;

- zapewnienie bezpieczestwa, ochrony i opieki nad obywatelami polskimi przebywajcymi poza granicami kraju;

6

- promocja polskiej gospodarki i wspieranie polskich przedsibiorcw oraz budowa prestiu Polski w otoczeniu midzynarodowym;

- zapewnienie poczucia bezpieczestwa prawnego obywateli Rzeczypospolitej Polskiej;

- ochron duchowego i materialnego dziedzictwa narodowego (bogactw naturalnych, majtku indywidualnego obywateli i zbiorowego majtku narodowego) oraz zapewnienie moliwoci jego bezpiecznego rozwijania we wszystkich sferach aktywnoci narodowej, w tym zwaszcza ekonomicznej, spoecznej i intelektualnej;

- ochron rodowiska naturalnego i ochron przed skutkami klsk ywioowych, a take katastrof spowodowanych poprzez dziaalno czowieka;

- zapewnienie szerokiego dostpu do informacji, podniesienie poziomu edukacji narodowej oraz stworzenie silnego zaplecza naukowo-badawczego, poczonego z potencjaem wytwrczym, poprawiajcym konkurencyjno gospodarki.

17. W ramach realizowanej polityki bezpieczestwa powysze cele przekadane s na zadania i konkretne dziaania, stosownie do uwarunkowa, uwzgldniajc potrzeby i moliwoci ich wykonania samodzielnie lub z innymi partnerami.

2. Uwarunkowania bezpieczestwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej

18. Na bezpieczestwo Polski oddziauj przede wszystkim procesy i zjawiska w jej otoczeniu w regionie, w Europie i w ramach wsplnoty euroatlantyckiej. Znaczcy wpyw na bezpieczestwo ma dynamika stosunkw w Sojuszu Pnocnoatlantyckim i Unii Europejskiej. Czonkostwo Polski w UE stwarza warunki sprzyjajce jej rozwojowi gospodarczemu i postpowi cywilizacyjnemu, jednoczenie przyczyniajc si do zwikszenia bezpieczestwa kraju. 19. W wymiarze globalnym kluczow rol odgrywaj Stany Zjednoczone, ktre s gwarantem bezpieczestwa midzynarodowego. Ich pozycja ulega jednak pewnemu osabieniu na skutek trudnoci zwizanych z operacj w Iraku i wojn z terroryzmem. Korzystnym zjawiskiem jest poprawa stosunkw transatlantyckich oraz zblienie pogldw sojusznikw w najwaniejszych kwestiach bezpieczestwa midzynarodowego, zwalczania terroryzmu i powstrzymania proliferacji broni masowego raenia.

20. Federacja Rosyjska, wykorzystujc koniunktur na surowce energetyczne, intensywnie zabiega o umocnienie swojej pozycji w wymiarze ponadregionalnym. Rosyjskim deniom do zacienienia kontaktw z wybranymi pastwami zachodnimi towarzyszy wprowadzanie selektywnych ogranicze i dyskryminowanie niektrych czonkw NATO i UE.

21. Niekorzystnym zjawiskiem jest pogarszanie si bezpieczestwa na Bliskim i rodkowym Wschodzie na skutek umacniania si wpyww si fundamentalistycznych, zagroe aktami terrorystycznymi, destabilizacji Iraku i Afganistanu oraz nuklearnych ambicji Iranu. Fundamentalizm islamski oddziauje rwnie negatywnie na sytuacj w pastwach Azji i Afryki, a take w niektrych pastwach europejskich.

7

22. Wzrasta znaczenie ekonomicznego wymiaru bezpieczestwa, zwaszcza bezpieczestwa energetycznego. Do zwikszenia zagroe w tej dziedzinie przyczynia si wykorzystywanie przez niektre pastwa zasobw surowcw energetycznych jako instrumentw nacisku politycznego oraz narastanie rywalizacji o pozyskanie nonikw energii. Jednoczenie ronie przekonanie o potrzebie midzynarodowego wspdziaania dla zapewnienia bezpieczestwa energetycznego, poszukiwania alternatywnych rde energii i powstrzymania niekorzystnych zmian klimatu ziemi.

23. Siy militarne wielu pastw w coraz wikszym stopniu bior udzia w zwalczaniu zagroe o charakterze asymetrycznym, w misjach pokojowych oraz operacjach stabilizacyjnych. rdem zagroenia s podmioty pozapastwowe, czsto trudne do zidentyfikowania oraz nierozwizane konflikty regionalne i lokalne, ktre s katalizatorami napi obejmujcych swym zasigiem rozlege obszary. rdem zagroenia s take pastwa upade, ktre nie s w stanie kontrolowa swego terytorium. Ich suwerenno ma charakter jedynie formalny, sprzyjajcy rozwojowi terroryzmu i przestpczoci zorganizowanej. Kontynent afrykaski jest wyniszczany przez lokalne wojny i konflikty a take epidemi HIV/AIDS, co powoduje masowe migracje do krajw rozwinitych. Wzrasta groba katastrof ekologicznych, maleje dostpno wody pitnej. 24. Dystans rozwojowy midzy poszczeglnymi regionami wiata ulega powikszeniu, co przyczynia si do wzrostu napi w stosunkach midzynarodowych. Tym niekorzystnym tendencjom towarzyszy narastanie poczucia wspodpowiedzialnoci za losy wiata oraz przekonanie, e walka z zagroeniami i wyzwaniami wymaga wsplnych dziaa. Instytucje midzynarodowe dysponuj jednak ograniczonymi moliwociami adaptacji do zmieniajcych si uwarunkowa i sprostania wyzwaniom.

2.1. Szanse dla bezpieczestwa

25. Polska jest pastwem dobrze umocowanym w strukturach europejskich i euroatlantyckich. Jestemy aktywnym i solidarnym czonkiem NATO oraz tworzcych si europejskich struktur obronnych. W polskim interesie ley, aby Sojusz Pnocnoatlantycki pozosta instrumentem zbiorowej obrony pastw czonkowskich, adaptujc jednoczenie swe zdolnoci cywilne i wojskowe do zwalczania nowych zagroe. Interesom polskim suy umacnianie transatlantyckiej wsplnoty, zacienianie stosunkw midzy Stanami Zjednoczonymi i Uni Europejsk, zwaszcza ich kooperatywnoci oraz komplementarnoci w dziedzinie bezpieczestwa. Polsce, jako bliskiemu sojusznikowi Stanw Zjednoczonych, zaley na umacnianiu zaangaowania tego pastwa w Europie, jako siy gwarantujcej bezpieczestwo i stabilizujcej relacje polityczno - militarne na kontynencie. 26. Integracja Unii Europejskiej stwarza warunki dla rozwijania stosunkw z partnerami w oparciu o wsplnot wartoci i interesw. Biorc udzia w ksztatowaniu procesu integracji Polska ma wpyw na jego wymiar funkcjonalny i instytucjonalny. Uzyskane dziki czonkostwu w Unii Europejskiej dogodne warunki polityczne i ekonomiczne wykorzystywane s do zmniejszenia rnic w poziomie rozwoju midzy Polsk a czoowymi pastwami wiata zachodniego. Przynaleno

8

do Unii Europejskiej stwarza nowe moliwoci oddziaywania na arenie midzynarodowej oraz przyczynia si do umocnienia pozycji Polski w wiecie. 27. Dynamika procesw demokratyzacji i transformacji gospodarczej w Europie rodkowej, Wschodniej i Poudniowej oraz wola wielu pastw tego regionu zblienia z Sojuszem Pnocnoatlantyckim i Uni Europejsk przyczyniaj si do umocnienia pokoju i stabilizacji na kontynencie europejskim. Wspierajc te procesy, zwaszcza w stosunkach z Ukrain, Modow oraz pastwami Bakanw Zachodnich i Kaukazu Poudniowego, Polska rozwija partnersk wspprac z tymi pastwami w celu wzmocnienia ich de do demokratycznego rozwoju. Pozytywny wpyw na umocnienie bezpieczestwa Polski miaaby demokratyzacja Biaorusi.

2.2. Wyzwania i zagroenia bezpieczestwa

28. W perspektywie dugofalowej bezpieczestwo Polski w znacznej mierze zaley od zdolnoci pastwa do stawienia czoa wyzwaniom, ktre wykraczaj poza tradycyjnie rozumiane zagroenia bezpieczestwa. Wyzwania te s konsekwencj sprzonych ze sob procesw politycznych, ekonomiczno - spoecznych, demograficznych i ekologicznych o zasigu czsto wykraczajcym daleko poza granice kraju. O zdolnoci Polski do stawienia im czoa zadecyduje zasig i przebieg procesu zmniejszania dystansu technologicznego midzy Polsk a rozwinitymi pastwami europejskimi. 29. W tym kontekcie niepokj budz zmiany demograficzne w Polsce, a szczeglnie charakter i skala migracji z Polski do innych pastw w poszukiwaniu pracy i lepszych warunkw ycia, a take malejcy przyrost naturalny i w konsekwencji starzenie si spoeczestwa. Dugofalowo spowoduje to niekorzystne przeksztacenia struktury spoecznej, ktre mog prowadzi do zaamania systemu emerytalnego. Ponadto zwikszajce si rnice w zamonoci i poziomie ycia obywateli oraz dystans midzy poszczeglnymi regionami Polski mog wywoa napicia, przyczyniajc si do zmniejszenia spjnoci spoeczestwa. Malejcy poziom zastpowalnoci pokole spowoduje, e aby utrzyma tempo rozwoju gospodarczego, Polska i inne kraje UE bd musiay w perspektywie dugookresowej przyjmowa znaczne iloci imigrantw. Wymusi to konieczno wypracowywania skutecznych polityk i dziaa wczajcych nowo przybyych do spoeczestw poszczeglnych krajw, z penym poszanowaniem ich odrbnoci kulturowej i religijnej, aby unikn negatywnych zjawisk obserwowanych w niektrych krajach Europy Zachodniej. Pogbiajce si dysproporcje w poziomie ycia pomidzy pastwami UE a innymi obszarami wiata, jak rwnie niestabilna sytuacja polityczna i konflikty zbrojne, mog sta si przyczyn masowych ruchw migracyjnych. Zagroeniem dla Polski moe by nielegalna migracja, a zwaszcza jej zorganizowane formy.

30. Do wyzwa o charakterze wewntrznym naley zaliczy konieczno dokoczenia transformacji polskiego systemu prawnego, ze szczeglnym uwzgldnieniem prawa wasnoci i wynikajcych z tego konsekwencji. Wyzwaniem pozostaje rwnie poprawa stanu infrastruktury, w szczeglnoci stworzenie nowoczesnej sieci transportowej, telekomunikacyjnej i sieci sucej do przesyu i magazynowania nonikw energii. Niezbdne jest zwikszenie sprawnoci struktur

9

administracyjnych w celu optymalnego wykorzystania moliwoci rozwojowych, ktre oferuje uczestnictwo w Unii Europejskiej i w innych instytucjach midzynarodowych. 31. Wrd zagroe bezpieczestwa o charakterze zewntrznym najwiksze znaczenie ma uzalenienie polskiej gospodarki od dostaw surowcw energetycznych - ropy naftowej i gazu ziemnego - z jednego rda. Aby przeciwdziaa temu zagroeniu naley dy do zapewnienia alternatywnych rde energii i zrnicowanego zaopatrzenia w surowce energetyczne. Niezbdna jest nie tylko dywersyfikacja dostaw, ale i zwikszanie zdolnoci kraju do reagowania na niekorzystne zmiany na rynku, w tym rwnie poprzez zacienienie wspdziaania w ramach NATO i UE.

32. Potencjalnym zagroeniem dla interesw Polski byoby zaamanie procesu integracji europejskiej na skutek powrotu pastw do podejmowania dziaa wycznie przez pryzmat interesw narodowych oraz ambicji traktowania UE jako przeciwwagi dla Stanw Zjednoczonych, a take niezdolnoci UE do kreowania wsplnej polityki. Zagroeniem byoby take osabienie wizw czcych wsplnot transatlantyck, co spowodowaoby oddalanie si od siebie pastw pooonych po obu brzegach Atlantyku.

33. Niekorzystnym zjawiskiem dla Polski byoby umocnienie porzdkw autorytarnych na kontynencie oraz nasilenie si postaw konfrontacyjnych. Pewien potencja destabilizujcy kryj w sobie napicia w Naddniestrzu i na Kaukazie Poudniowym, ktre wci czekaj na trwae rozwizania pokojowe. Nie w peni uregulowane s take kwestie sporne na Bakanach, aczkolwiek obecnie niebezpieczestwo powrotu do otwartego konfliktu jest niewielkie. 34. Zagroeniem dla Europy, w tym i dla Polski, jest zorganizowany terroryzm midzynarodowy. Polska musi si liczy z moliwoci dziaa skierowanych przeciwko niej w zwizku z udziaem w kampanii antyterrorystycznej. Nie mona wykluczy akcji odwetowych bdcych konsekwencj prowadzonych przez NATO lub UE operacji stabilizacyjnych i pokojowych. Szczeglnym zagroeniem dla polskich podmiotw, realizujcych zadania poza granicami pastwa, s dziaania zbrojne prowadzone przez ugrupowania terrorystyczne na obszarze odpowiedzialnoci Polskich Kontyngentw Wojskowych. 35. Obecny poziom zintegrowania wiatowego ycia ekonomicznego oraz rynkw finansowych powoduje, i gwatowne zmiany i kryzysy zachodzce nie tylko w najbliszym otoczeniu Polski, ale i w innych rejonach wiata, mog oddziaywa negatywnie na stabilno, konkurencyjno i moliwoci rozwojowe polskiej gospodarki, a tym samym i bezpieczestwo pastwa.

36. Zagroeniem dla Polski jest rwnie zorganizowana przestpczo midzynarodowa. Wynika ono z tranzytowego pooenia Polski oraz charakteru i sposobw dziaania midzynarodowych grup przestpczych. Przystpienie Polski do penej realizacji Ukadu z Schengen, a co za tym idzie, zniesienie kontroli granicznej na odcinkach wewntrznej granicy UE, moe skutkowa ograniczeniem barier dla przepywu osb poszukiwanych, utrudnieniem przeciwdziaania zagroeniom terrorystycznym, a take uatwieniem wwozu na teren Polski odpadw zanieczyszczajcych rodowisko, substancji odurzajcych z pastw UE, w ktrych dozwolone jest ich posiadanie czy te nielegalnym wywozem z Polski dbr kultury.

10

Innym zagroeniem moe by oddziaywanie w cyberprzestrzeni, skierowane w systemy i sieci teleinformatyczne infrastruktury krytycznej. Skutkiem takich dziaa mog by zarwno straty materialne, jak i sparaliowanie istotnych sfer ycia publicznego.

37. Polska moe podlega rwnie zagroeniom o charakterze ekologicznym, bdcym nastpstwem niewaciwego wykorzystania postpu technicznego i technologicznego oraz naruszenia rwnowagi pomidzy czowiekiem a przyrod. Zagroenia te mog by take zwizane z potencjalnymi awariami przestarzaych elektrowni atomowych, handlem materiaami rozczepialnymi, ze skadowaniem i transportem materiaw radioaktywnych, substancji chemicznych i odpadw organicznych, z awariami rurocigw transportujcych rop naftow i paliwa.

3. Koncepcja bezpieczestwa narodowego. Cele i zadania sektorowe

38. Warunkiem osignicia celw strategicznych jest wykorzystanie caego zakresu dostpnych instrumentw i dziaa politycznych, gospodarczych, wojskowych i dyplomatycznych. Zacieranie si rnic midzy wewntrznymi i zewntrznymi aspektami bezpieczestwa narodowego wymaga caociowego podejcia. Naley przy tym maksymalnie wykorzysta szanse, jakie stwarza czonkostwo Polski w NATO i Unii Europejskiej oraz partnerstwo ze Stanami Zjednoczonymi. Trzeba konsekwentnie realizowa dziaania, umacniajce bezpieczestwo pastwa i jego obywateli oraz polepszajce warunki rozwoju spoeczestwa. Nale do nich w szczeglnoci: - wzmacnianie suwerennoci politycznej i ekonomicznej Polski, - zapewnienie wzrostu dobrobytu spoeczestwa i poprawy jakoci ycia obywateli, - unowoczenianie si zbrojnych i rozwijanie ich zdolnoci wspdziaania

z armiami sojuszniczymi, - umacnianie midzynarodowej pozycji i wizerunku Polski oraz zwikszanie jej

udziau w ksztatowaniu rodowiska midzynarodowego. 39. Realizacja celw i zada strategicznej koncepcji bezpieczestwa narodowego bdzie si odbywa z wykorzystaniem dziaa politycznych, gospodarczych, wojskowych i innych przedsiwzi, angaujcych administracj publiczn, organizacje pozarzdowe i obywateli.

3.1. Bezpieczestwo zewntrzne 40. Obowizkiem pastwa jest konsekwentne zabieganie o tworzenie jak najkorzystniejszego midzynarodowego otoczenia kraju i umacnianie jego midzynarodowej pozycji, wizerunku i prestiu. Naley tworzy i rozwija zdolnoci do osigania narodowych celw strategicznych w dziedzinie bezpieczestwa w bezporednim ssiedztwie, przestrzeni europejskiej, euroatlantyckiej i globalnej, a take tworzy warunki dla umacniania skutecznych powiza i mechanizmw wsplnotowych i sojuszniczych. Naley wspiera procesy transformacyjne w Europie Wschodniej i Poudniowej. W wymiarze globalnym, gwnym zadaniem jest rozwj przyjaznych stosunkw z partnerami i przeciwdziaanie negatywnym skutkom konfliktw, dysproporcji rozwojowych i narusze midzynarodowego porzdku prawnego.

11

41. Sojusz Pnocnoatlantycki jest dla Polski najwaniejsz form wsppracy wielostronnej w polityczno-wojskowym wymiarze bezpieczestwa oraz filarem stabilnoci na kontynencie, a take gwn paszczyzn stosunkw transatlantyckich. Priorytetem pozostaje zwikszanie zdolnoci NATO do penienia jego podstawowych funkcji - zbiorowej obrony oraz tworzenia paszczyzny konsultacji midzysojuszniczych w razie zagroenia. Polska w peni popiera wszechstronny rozwj potencjau Sojuszu w zakresie zapobiegania kryzysom oraz prowadzenia operacji stabilizacyjnych. Uznaje rwnie potrzeb doskonalenia zdolnoci Sojuszu do zwalczania zagroe nietradycyjnych, w tym spowodowanych przez terroryzm i inne zagroenia asymetryczne oraz niebezpieczestw wynikajcych z proliferacji broni masowego raenia. Polska opowiada si za kontynuowaniem transformacji wojskowej NATO. Popiera selektywne zaangaowanie w misje stabilizacyjne na obszarze pozaeuropejskim, jednak pod warunkiem zachowania przez Sojusz wiarygodnego potencjau i penej zdolnoci do zbiorowej obrony pastw czonkowskich, jak rwnie uwzgldnienia wpywu pozaeuropejskiej aktywnoci NATO na przebieg, tempo oraz koszty modernizacji i transformacji si zbrojnych sojusznikw, w tym Polski. 42. Polska bdzie zabiega o zwikszenie roli NATO jako forum strategicznego dialogu transatlantyckiego. Wzmocni to wizi sojusznicze oraz przyczyni si do zwikszenia spoistoci NATO. Uznaje przy tym, uwzgldniajc sojusznicz dyskusj na temat nowej koncepcji strategicznej, e zmiany dokonujce si w misjach NATO powinny znale w tej koncepcji odzwierciedlenie. Polska bdzie te aktywnie uczestniczy w innych dziaaniach na rzecz umocnienia spoistoci Sojuszu, w tym w harmonizowaniu interesw pastw czonkowskich na arenie midzynarodowej oraz deniu do zmniejszenia dystansw technologicznych midzy sojusznikami. Partnerstwo z Rosj powinno suy zwikszeniu zaangaowania tego kraju we wspprac transatlantyck, w ponoszenie odpowiedzialnoci za bezpieczestwo i stabilno regionu, a tym samym suy zwikszeniu skutecznoci NATO. Szczegln wag bdzie przywizywa do rozwijania wszechstronnej wsppracy Sojuszu i Unii Europejskiej. Jako cz sojuszniczego systemu obronnego, Polska bdzie rzetelnie wykonywa swe zobowizania oraz aktywnie uczestniczy w prowadzonych przez NATO operacjach. 43. Polska popiera rozwj wsppracy Sojuszu z pastwami partnerskimi, uznajc j za istotny czynnik wzmacniajcy bezpieczestwo caego obszaru euroatlantyckiego, a take wpywajcy stabilizujco na rejony Morza rdziemnego i Bliskiego Wschodu. Opowiada si za umacnianiem Rady Partnerstwa Euroatlantyckiego i Partnerstwa dla Pokoju, a take za dalszym rozwojem Dialogu rdziemnomorskiego oraz Stambulskiej Inicjatywy Wsppracy. Priorytetowym zadaniem pozostaje utrzymanie zainteresowania Sojuszu rozwojem stosunkw z jego partnerami z Europy Wschodniej i z Zakaukazia. Polska uznaje wyjtkow wag wsppracy NATO z Rosj i bdzie aktywnie uczestniczy w jej pogbianiu. Partnerstwo z Rosj powinno suy wikszemu zaangaowaniu tego kraju we wspprac euroatlantyck, sprzyjajc umocnieniu bezpieczestwa i stabilnoci regionu. Szczeglnie intensywnie Polska bdzie dziaa na rzecz pogbiania wszechstronnej wsppracy z Ukrain i Gruzj. 44. Czonkostwo w Unii Europejskiej w istotnym stopniu determinuje podstawy bezpieczestwa Polski. Radykalnie zwikszyo moliwoci realizacji polskiej polityki bezpieczestwa i zdolnoci oddziaywania midzynarodowego. Wzmocnio pozycj

12

Polski w wiecie, ale jednoczenie spowodowao wzrost jej odpowiedzialnoci za ksztat porzdku midzynarodowego. Dziki takim instrumentom, jak: Wsplna Polityka Zagraniczna i Bezpieczestwa, Europejska Polityka Bezpieczestwa i Obrony, Jednolity Rynek Europejski, wsplna polityka handlowa, Fundusz Spjnoci oraz inne mechanizmy wspierania rozwoju, wsppraca w zakresie sdownictwa i spraw wewntrznych, udzia Polski w UE wpywa pozytywnie na bezpieczestwo i moliwoci rozwojowe pastwa we wszystkich wymiarach ycia politycznego, gospodarczego i spoecznego. Zarazem bezpieczestwo Polski w coraz wikszym stopniu stanowi integraln cz bezpieczestwa UE. Polska winna opowiada si za pogbianiem procesw integracyjnych w Unii przy zachowaniu spoistoci i solidarnoci jej czonkw. Polska bdzie aktywnie uczestniczy w dziaaniach sucych tym celom, w tym w ksztatowaniu nowych form instytucjonalnych integracji i jej podstaw traktatowych. Szczeglnie wanym zadaniem dla Polski jest uzgodnienie w ramach Unii Europejskiej solidarnych mechanizmw bezpieczestwa energetycznego, majcych na celu udzielenie wszelkiej niezbdnej pomocy w przypadku zagroenia lub naruszenia bezpieczestwa energetycznego ktregokolwiek z Pastw Czonkowskich.

45. W interesie bezpieczestwa Polski jest umacnianie pozycji Unii w wiecie i zwikszanie jej midzynarodowego zaangaowania zarwno w skali regionalnej, jak i globalnej. Polska bdzie aktywnie uczestniczy w rozwoju Wsplnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczestwa, dc do zacieniania wsppracy pastw czonkowskich, zbliania ich stanowisk i harmonizowania interesw oraz wypracowania nowych instrumentw wsplnej polityki. Szczeglna uwaga powicona bdzie dziaaniom na rzecz zwikszania aktywnoci Unii w Europie Wschodniej, m.in. przez aktywny udzia w rozwoju Europejskiej Polityki Ssiedztwa. Polska popiera zaangaowanie UE w agodzenie napi i rozwizywanie konfliktw zwaszcza w najbliszym ssiedztwie Unii, w tym w Modowie, pastwach Kaukazu Poudniowego i na Bakanach. Bdzie aktywnie uczestniczy w formuowaniu i realizacji wsplnej polityki UE wobec innych regionw wiata, take w okrelaniu roli Unii w stabilizacji Bliskiego Wschodu. Polska stopniowo zwikszy swj udzia w pomocy rozwojowej UE, uznajc j za wany instrument przyczyniajcy si do likwidacji rde wielu wspczesnych zagroe. Polska pozostanie zwolennikiem dalszego rozszerzania UE, widzc w nim skuteczny sposb budowy stabilnoci oglnoeuropejskiej. 46. Polska opowiada si za rozwojem Europejskiej Polityki Bezpieczestwa i Obrony. Wniesie znaczcy wkad w rozwj wojskowych i cywilnych zdolnoci UE w zakresie reagowania kryzysowego. Bdzie stopniowo zwiksza zaangaowanie w tworzenie europejskich si szybkiego reagowania, take przez udzia w tworzeniu grup bojowych. Bdzie dy do realizacji pozostaych zamierze okrelonych przez Europejski Cel Operacyjny 2010. Polska bdzie te wnosi znaczcy wkad ludzki i materialny w organizowane przez Uni misje stabilizacyjne, pokojowe, humanitarne, ratownicze i szkoleniowe. Opowiada si rwnie za dalszym rozwojem wsppracy w zakresie przemysw obronnych, harmonizacji zakupw i wsplnych wojskowych programw badawczych, a take za stopniow budow europejskiego rynku uzbrojenia. Polska uznaje istotn rol Europejskiej Agencji Obrony w tych procesach. Zarazem zdecydowanie popiera rozwj staej i zinstytucjonalizowanej wsppracy w sprawach bezpieczestwa i obrony midzy NATO i UE, tak aby zapewni

13

komplementarno dziaa tych instytucji oraz maksymaln skuteczno wykorzystania pozostajcych w ich dyspozycji rodkw. 47. Polska zabiega o dalszy rozwj wspdziaania w Unii w dziedzinach istotnych dla bezpieczestwa wewntrznego, w tym sdownictwa i spraw wewntrznych, zwalczania przestpczoci zorganizowanej i terroryzmu oraz przeciwdziaania innym nietradycyjnym zagroeniom i wyzwaniom. Ze wzgldu na graniczne pooenie Polski i jej ryche przystpienie do strefy Schengen, szczegln wag przywizuje si do zacieniania wsppracy czonkw Unii w zakresie polityki imigracyjnej, azylowej i ochrony granic przy zachowaniu kompetencji pastw czonkowskich. Czonkostwo Polski w Unii stwarza take moliwoci zwikszenia bezpieczestwa granicy pastwowej RP. Tworzone w ramach UE mechanizmy finansowe oraz wsppraca w ramach agencji wsplnotowych zapewni dodatkowe wsparcie dla sub ochraniajcych zewntrzne granice UE. 48. Szczeglne znaczenie w polskiej polityce bezpieczestwa zachowuj stosunki dwustronne ze Stanami Zjednoczonymi. Polska uznaje, i maj one strategiczny charakter i bdzie zabiega o dalszy ich rozwj w duchu solidarnego i zrwnowaonego partnerstwa. Polska bdzie dziaa na rzecz utrwalania amerykaskiej obecnoci na kontynencie europejskim, take w wymiarze pozamilitarnym. Rozbudowa wszechstronnej wsppracy bilateralnej z gwnym sojusznikiem Polski powinna by czynnikiem umacniajcym wizi transatlantyckie, pozytywnie wpywajcym na ksztat i jako wsppracy NATO z Uni Europejsk i Stanami Zjednoczonymi. 49. Polska rozwija intensywn wspprac i przyjazne stosunki ze wszystkimi ssiadami. Wanym dla nas partnerem w polityce europejskiej jest Republika Federalna Niemiec. Rozwizanie problemw we wzajemnych stosunkach bdzie sprzyja zdynamizowaniu wsppracy w wymiarze dwustronnym i wielostronnym. Polska bdzie dy do rozwoju rwnoprawnych i partnerskich stosunkw z Federacj Rosyjsk, liczc na jej wspprac w rozwizywaniu trudnych spraw obciajcych nasze relacje. Bdziemy utrwala dobre relacje z Litw i innymi pastwami batyckimi, zarwno w kontaktach dwustronnych jak i na forum UE. Wanymi partnerami s nasi poudniowi ssiedzi: Czechy, Sowacja i Wgry. Uznajc znaczenie Ukrainy dla bezpieczestwa kontynentu europejskiego i regionu, Polska bdzie zabiega o dalszy rozwj strategicznego partnerstwa z tym krajem oraz o pogbienie zwizkw Ukrainy, a take Modowy, z instytucjami euroatlantyckimi. Liczymy na przemiany demokratyczne na Biaorusi i zwizanie jej ze wsplnot wiata zachodniego.

50. Polska rozwija rwnie wspprac dwustronn i wielostronn z pozostaymi pastwami Europy rodkowej i Wschodniej, widzc w niej szans na umocnienie bezpieczestwa w tej czci kontynentu. Polska dy do zacienienia wsppracy w ramach Trjkta Weimarskiego oraz Grupy Wyszehradzkiej, a take wspiera rozwj innych instytucji subregionalnych, przyczyniajcych si do demokratyzacji regionu oraz zwikszenia bezpieczestwa i stabilnoci. Szczeglna waga przywizywana jest do stosunkw z pastwami, ktre przygotowuj si do czonkostwa w Sojuszu Pnocnoatlantyckim i Unii Europejskiej lub te deklaruj wol wstpienia do tych organizacji.

14

51. Polska niezmiennie opowiada si za zachowaniem przewidzianej w Karcie Narodw Zjednoczonych odpowiedzialnoci ONZ za utrzymanie pokoju i bezpieczestwa midzynarodowego oraz umacnianiem roli penionej w tym wzgldzie przez Rad Bezpieczestwa. Czynione s wysiki w celu adaptacji ONZ do zmieniajcych si realiw midzynarodowych i do nowych wyzwa. Polska bdzie si angaowa w podejmowane przez ONZ dziaania majce na celu rozwizywanie konfliktw, a take zgasza kadry wojskowe, policyjne oraz cywilne do udziau w operacjach pokojowych i stabilizacyjnych. Bdzie te dy do zwikszenia skutecznoci ONZ w przeciwdziaaniu zagroeniom, ktre wynikaj z niedorozwoju gospodarczego i nierozwizanych problemw spoecznych.

52. Polska popiera rozwj prawa midzynarodowego i zapewnienie jego powszechnego poszanowania. Bdzie zabiega o rozwj norm prawnych, ktre bd skutecznymi narzdziami w zwalczaniu nowych zagroe, zwaszcza zwizanych z proliferacj broni masowego raenia, terroryzmem i przestpczoci zorganizowan oraz zjawiskiem pastw upadych. Polska bdzie udziela poparcia umacnianiu odpowiedzialnoci pastw za ochron swoich obywateli. Bdzie te wspiera inne dziaania na rzecz obrony praw czowieka i fundamentalnych wartoci, a take wcza si w przedsiwzicia pomocowe oraz zabiega o rozwj dialogu kultur i cywilizacji. 53. Polska dziaa na rzecz powstrzymania proliferacji broni masowego raenia oraz kontroli midzynarodowego handlu broni i materiaami podwjnego zastosowania. Bdzie dba o skuteczno kontroli zbroje i rozbrojenia oraz rodkw budowy zaufania i bezpieczestwa. Istotne znaczenie ma pena realizacja obowizujcych porozumie midzynarodowych w tych dziedzinach. Wyzwanie dla bezpieczestwa Polski stwarza wstrzymanie si innych pastw od realizacji tych porozumie. Polska bdzie zabiega o dalszy rozwj wielostronnych mechanizmw kontrolnych w tym zakresie, take przez poszukiwanie nowych, jeszcze bardziej elastycznych i skutecznych rozwiza oraz instrumentw wspdziaania.

54. Polska utrzyma swe zaangaowanie w prace Organizacji Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie, Rady Europy, Organizacji Wsppracy Gospodarczej i Rozwoju oraz innych instytucji wielostronnych.

3.2. Bezpieczestwo militarne 55. Nadrzdnym celem dziaa w obszarze bezpieczestwa militarnego jest gotowo do obrony terytorium i niepodlegoci Polski oraz sojusznikw, eliminacja zagroe o charakterze zbrojnym, a take przeciwdziaanie ewentualnym, niekorzystnym zmianom rwnowagi wojskowej w regionie. Polska buduje swoj polityk obronn w powizaniu z zasad solidarnoci i lojalnoci sojuszniczej. Gotowo przyjcia z pomoc kademu czonkowi Sojuszu Pnocnoatlantyckiego wzmacnia potencja odstraszania, zapewniajcy bezpieczestwo pastw czonkowskich i NATO jako caoci. 56. W dajcej si przewidzie perspektywie istnieje mae prawdopodobiestwo wybuchu konfliktu zbrojnego na du skal. Bardziej prawdopodobne bd konflikty o charakterze regionalnym oraz lokalnym, w ktrych Polska nie bdzie bezporednio zaangaowana. Ich przebieg i skutki mog stwarza sytuacje kryzysowe, niosce grob rozszerzenia si i przerodzenia w wojn. Polska musi by gotowa do

15

reagowania na kryzysy, ktre mog wywoa konflikty wymagajce realizacji zada obronnych w wietle artykuu V Traktatu Waszyngtoskiego.

57. Udzia Polski w obronie kolektywnej zgodnie z artykuem V Traktatu Waszyngtoskiego oraz wspieranie polityki ONZ, NATO, UE w dziedzinie reagowania kryzysowego i w dziaaniach stabilizacyjnych, wiza si bdzie z potrzeb uwzgldnienia w planowaniu strategicznym rozszerzonego spektrum zagroe, zwaszcza o charakterze asymetrycznym, oraz nowego kontekstu technologicznego. Warunkami powodzenia operacji wojskowych bd przede wszystkim: uzyskanie przewagi informacyjnej; uycie struktur zadaniowych si zbrojnych, wyposaonych w nowoczeniejszy sprzt techniczny od sprztu przeciwnika; zastosowanie zaawansowanych technologii w zakresie dowodzenia; posiadanie moliwoci skutecznego raenia, dokonywania manewru i ochrony przed raeniem przeciwnika; umiejtne stosowanie symetrycznej strategii wobec dziaa przeciwnika, pene wykorzystanie zasobw logistycznych kraju oraz wsppracy cywilno-wojskowej.

3.3. Bezpieczestwo wewntrzne 58. Nadrzdnym celem dziaa pastwa w dziedzinie bezpieczestwa wewntrznego jest utrzymanie zdolnoci do reagowania - odpowiednio do zaistniaej sytuacji - w przypadku wystpienia zagroe bezpieczestwa publicznego oraz bezpieczestwa powszechnego, zwizanych z ochron porzdku prawnego, ycia i zdrowia obywateli oraz majtku narodowego przed bezprawnymi dziaaniami oraz skutkami klsk ywioowych, katastrof naturalnych i awarii technicznych.

59. Osignicie tego celu wymaga tworzenia spjnych przepisw prawnych, ksztatowania postaw spoecznych, doskonalenia dziaalnoci wszystkich podmiotw pastwowych i spoecznych, ktrych aktywno zwizana jest z bezpieczestwem wewntrznym pastwa. Bdzie to moliwe poprzez zwikszenie efektywnoci dziaania administracji publicznej oraz systematyczne podnoszenie poziomu profesjonalizmu funkcjonariuszy i pracownikw instytucji pastwowych realizujcych zadania w tej sferze funkcjonowania pastwa, a take upowszechnianie wiedzy o zagroeniach bezpieczestwa wewntrznego pastwa.

60. Wszelkie dziaania w zakresie zapewnienia odpowiedniego, akceptowanego przez spoeczestwo, poziomu bezpieczestwa wewntrznego pastwa winny by skierowane na realizacj zada w zakresie wdroenia systemu zarzdzania kryzysowego, budowy Systemu Ochrony Ludnoci poprzez zapewnienie funkcjonowania Systemu Ostrzegania i Alarmowania Ludnoci oraz Zintegrowanego Systemu Ratowniczego, a take integracji i konsolidacji z dziaaniami NATO, UE i ONZ oraz innych organizacji midzynarodowych, ktrych Polska, bd polskie instytucje pastwowe s czonkiem. Pierwszy z nich dotyczy budowy nowoczesnego zintegrowanego systemu zarzdzania kryzysowego. Drugi - integracji i konsolidacji z dziaaniami NATO i UE oraz innych organizacji midzynarodowych, ktrych Polska, bd polskie instytucje pastwowe s czonkiem. 61. Ksztatujc bezpieczestwo wewntrzne, naley stale uwzgldnia moliwo wystpienia zagroe terrorystycznych i przeciwdziaa ich ewentualnemu powstaniu. Trzeba przy tym zapewnia prawidow mobilno, sprawn organizacj oraz umiejtno waciwego zachowania si obywateli w przypadku wystpienia

16

realnego zagroenia terrorystycznego. Zagroenie to naley okrela w sposb szeroki, majc na uwadze nie samo zagroenie atakiem, lecz wystpujce grupy wsparcia, jego midzynarodowy charakter, rda finansowania, midzynarodowe zaangaowanie kraju oraz techniczne metody realizacji. Dlatego te wanym pozostaje prawidowe wspdziaanie sub i organw odpowiedzialnych za przeciwdziaanie zagroeniom terrorystycznym oraz profesjonalizm w wykonywaniu zada ustawowych. Ponadto naley zapobiega innym dziaaniom godzcym w bezpieczestwo wewntrzne pastwa, w tym naruszajcym porzdek konstytucyjny oraz promujcym totalitarne ideologie, nienawi rasow i narodowociow.

3.4. Bezpieczestwo obywatelskie 62. Nadrzdnym celem dziaa Rzeczypospolitej Polskiej jako demokratycznego pastwa prawa jest zapewnienie wszystkim obywatelom poczucia bezpieczestwa i sprawiedliwoci. Szczeglny nacisk naley pooy na usprawnienie funkcjonowania sdw i prokuratury, skrcenie postpowa i zagwarantowanie skutecznego wykonania orzecze. Wanym elementem zapewnienia bezpieczestwa obywatelom jest rwnie zagwarantowanie bezpieczestwa obrotu gospodarczego, dziki uproszczeniu i uelastycznieniu procedur prawnych. Konstytucyjne gwarancje ochrony praw i wolnoci bd w peni realizowane, gdy instytucje wymiaru sprawiedliwoci stan si powszechnie dostpne, szybkie w dziaaniu oraz przyjazne dla obywateli.

3.5. Bezpieczestwo spoeczne 63. Praca i polityka spoeczna. Nadrzdnym celem dziaa pastwa w dziedzinie bezpieczestwa spoecznego jest zapewnienie szybkiej i odczuwalnej poprawy jakoci ycia obywateli. Wymaga to prowadzenia aktywnej polityki spoecznej przede wszystkim radykalnego ograniczania sfery ubstwa i zmniejszenia obszarw wykluczenia spoecznego poprzez wzrost realnych dochodw wszystkich grup spoecznych oraz zmniejszenie stopy bezrobocia. Dziaania instytucji pastwowych winny mie rwnie na celu zapobieenie nadmiernemu rozwarstwieniu spoecznemu i polityk wyrwnywania rnic w rozwoju spoecznym poszczeglnych regionw. 64. Aktywna polityka spoeczna powinna rwnie zmierza do zapewnienia wzrostu bezpieczestwa socjalnego obywateli. Priorytetami w tym zakresie bdzie wzrost zatrudnienia, ze szczeglnym uwzgldnieniem aktywizacji grup spoecznych znajdujcych si w trudnej sytuacji yciowej; wzrost integracji spoecznej i doskonalenie systemu zabezpieczenia spoecznego; niwelowanie rnic cywilizacyjnych pomidzy miastem i wsi; przeciwdziaanie niekorzystnym zmianom demograficznym oraz migracji obywateli modego pokolenia. 65. Nauka i edukacja. Polska dy do budowy spoeczestwa opartego na wiedzy. W tym celu zabiega o wysok jako ksztacenia na wszystkich szczeblach systemu edukacyjnego, podniesienie poziomu wiedzy oglnej w spoeczestwie, jak rwnie o dalszy rozwj nauczania specjalistycznego, upowszechnianie wrd obywateli innowacyjnoci i nowych technologii, a take wspieranie bada naukowych. Przedmiotem wyjtkowej troski pastwa musi by system szkolnictwa

17

wyszego, a zwaszcza jego powizanie z rynkiem pracy, kierunkami rozwoju gospodarki oraz potrzebami administracji publicznej. 66. Aktywne i sprawne spoeczestwo. W zakresie zapewnienia bezpieczestwa spoecznego priorytetowym zadaniem jest tworzenie w pastwie warunkw zapewniajcych rozwj szeroko rozumianej bazy sportowej i zapewnienie dostpu do niej jak najszerszym krgom spoeczestwa. Stay rozwj kultury fizycznej i zwizanej z ni wiedzy o celowoci podnoszenia sprawnoci fizycznej, a tym samym stanu zdrowia spoeczestwa, jest wanym czynnikiem wpywajcym rwnie na bezpieczestwo narodowe. Naley promowa aktywno fizyczn, jako szczeglny walor w szeroko pojmowanym systemie wartoci indywidualnych i spoecznych, sucy wszechstronnemu rozwojowi czowieka.

3.6. Bezpieczestwo ekonomiczne 67. Bezpieczestwo pastwa oraz jego stabilno musz mie trwae podstawy gospodarcze. Silna i konkurencyjna gospodarka to jeden z podstawowych atutw w polityce wewntrznej i zewntrznej, a take czynnik sucy umacnianiu narodowej tosamoci. Przezwyciajca skutki wieloletniej degradacji, rozwijajca si w szybkim tempie polska gospodarka decyduje o midzynarodowej pozycji pastwa. 68. Energetyka. Priorytetem w zakresie polityki energetycznej jest zapewnienie stabilnych i nieprzerwanych dostaw nonikw energii na podstawie dugoterminowych kontraktw przy pomocy niezalenej infrastruktury przemysowej bezporednio czcej rda dostaw (w tym zoa) z terytorium Polski. Dziaania podejmowane w tym zakresie musz poczy interesy bezpieczestwa narodowego z wymogami efektywnoci ekonomicznej. Polska strategia bezpieczestwa energetycznego zakada cis wspprac z producentami gazu ziemnego i ropy naftowej na Morzu Pnocnym i Szelfie Norweskim. Trwae poczenie Polski gazocigami ze Skandynawi ley w interesie Polski i caej Europy, dla ktrej wane s drogi transportu surowcw energetycznych na osi Pnoc-Poudnie. W t strategi wpisuj si te projekty uruchomienia korytarza transportowego z regionu Morza Kaspijskiego, przez Morze Czarne, do Polski i Europy rodkowej. Budowa terminala LNG w winoujciu w poczeniu z realizacj projektu importu gazu rurocigiem Baltic Pipe zapewni konieczn dywersyfikacj dostaw gazu ziemnego do Polski. Bardzo wanym elementem bezpieczestwa energetycznego jest rwnie uzyskanie przez Polsk czonkostwa w Midzynarodowej Agencji Energetycznej. Dodatkowo due znaczenie ma wypracowanie wsplnego stanowiska w zakresie solidarnoci energetycznej Unii Europejskiej co pozwoli na lepsz reakcj w sytuacjach kryzysowych zwizanych z bezpieczestwem infrastruktury i dostaw nonikw energii.

69. W interesie bezpieczestwa narodowego Polski jest przeprowadzenie procesu konsolidacji krajowej elektroenergetyki. Utworzenie w miejsce dotychczasowej, rozdrobnionej i sabej struktury kilku duych grup kapitaowych pozwoli zwikszy konkurencyjno tego sektora gospodarki i moe zapobiec jego przejciu przez podmioty dziaajce na szkod bezpieczestwa pastwa. Niezbdny jest rozwj alternatywnych sposobw uzyskiwania energii poprzez zwikszanie stopnia wykorzystania rde odnawialnych i alternatywnych. Ponadto Polska zamierza zainicjowa w najbliszych latach program rozwoju energetyki jdrowej oraz dokona prby wdroenia programu czystych technologii wykorzystania wgla. Za

18

szczeglnie wane naley uzna rozwj i wdraanie technologii energooszczdnych i podnoszcych wydajno wykorzystania energii w przemyle i budownictwie. Wanym zadaniem pozostaje poprawa stanu technicznego krajowej infrastruktury, rozbudowa jej zdolnoci przesyowych, zwikszenie wydajnoci obiektw dystrybucji paliw i energii, a take zwikszenie zdolnoci do magazynowania nonikw energii pierwotnej oraz utrzymywania rezerw strategicznych ropy naftowej i gazu ziemnego. 70. Finanse. Polityka budetowa w zakresie finansw publicznych zapewni stabilno nakadw na wydatki zwizane z zagwarantowaniem bezpieczestwa narodowego oraz trwaego rozwoju gospodarczego. Wymaga to przede wszystkim utrzymania rwnowagi budetowej oraz zaduenia wewntrznego i zagranicznego na odpowiednim, bezpiecznym poziomie. Pastwo musi stworzy warunki umoliwiajce stabilne obroty patnicze z zagranic, w tym szczeglnie dy do osigania i utrzymywania trwaej rwnowagi bilansu patniczego i naleytej swobody przepyww kapitaowych. Stan finansw pastwa powinien gwarantowa cigy napyw zagranicznych inwestycji bezporednich. Konieczne jest rwnie odpowiedzialne dysponowanie rezerwami walutowymi. Polska bdzie kontynuowa swoje zaangaowanie w pracach midzynarodowych instytucji finansowych i gospodarczych.

71. Przemysowy potencja obronny. Istotnym elementem gospodarczej sfery bezpieczestwa Polski jest rozwj przemysu obronnego. Wymaga on uwzgldnienia charakteru i intensywnoci powiza z pozostaymi gaziami gospodarki oraz z moliwociami naukowo-technicznymi. Musi pozostawa w symbiozie z potrzebami obronnymi, okrelonymi w programach modernizacji si zbrojnych, a take by w zgodzie z przyjtymi zobowizaniami sojuszniczymi w NATO. Trzeba dy do zagwarantowania udziau krajowego przemysu obronnego w dugoterminowych kontraktach zbrojeniowych o znaczeniu strategicznym oraz zabiega o maksymalizacj korzyci pyncych dla przedsibiorstw. Za istotne uznaje si zapewnienie napywu do Polski innowacyjnych technologii oraz rozwj powiza kapitaowych midzy rodzimymi i zagranicznymi przedsibiorstwami. Do szczeglnie wanych zagadnie naley obrt towarami i usugami o znaczeniu strategicznym oraz zapewnienie bezpieczestwa technologicznego. Uwzgldniajc dziaania prowadzone w ramach UE, naley usprawnia narodowy system kontroli eksportu tych towarw, technologii i usug.

72. Polska bdzie zmierza do zwikszenia udziau wasnego przemysu obronnego w midzynarodowej kooperacji, a zwaszcza w programach rozwojowo-badawczych. Szczegln rol w tych wysikach odegra aktywno Polski w Europejskiej Agencji Obrony, jak i w realizacji programw NATO. W tym celu niezbdne jest podjcie dziaa na rzecz zwikszenia konkurencyjnoci przemysu obronnego oraz rozwj jego zdolnoci eksportowych. Kontynuacji wymaga jego restrukturyzacja i dalsza konsolidacja oraz denie do cilejszego powizania z zapleczem naukowo-technicznym i prowadzonymi w kraju badaniami. Polska bdzie dy do stworzenia systemu kompleksowego wsparcia dla sektora obronnego, w celu zagwarantowania jego stabilnego finansowania, zgodnego z wymogami wsplnego rynku UE.

73. Infrastruktura transportowa i cznoci. Nieodzowne jest uksztatowanie i rozwj, zrwnowaonego pod wzgldem spoecznym, ekonomicznym i ekologicznym, krajowego sektora transportu, osadzonego na nowoczesnych

19

sieciach zapewniajcych efektywn, terytorialn i gaziow integracj dziaalnoci transportowej, niezbdn dla osignicia wysokiego poziomu jakoci i bezpieczestwa usug transportowych. Wymaga to midzy innymi: budowy sieci autostrad i drg ekspresowych, przystosowania drg krajowych do europejskiej normy naciskowej dla pojazdw ciarowych oraz zdecydowanej poprawy stanu utrzymania ogu drg; modernizacji linii kolejowych z zastosowaniem nowoczesnych systemw sterowania ruchem kolejowym, rozwoju szybkich linii kolei konwencjonalnych przystosowanych do przewozw pasaerskich oraz rozpoczcia wdraania systemu kolei duych prdkoci; rozwoju sieci lotnisk i lotniczych urzdze naziemnych oraz modernizacji infrastruktury portowej poprawiajcej dostp do portw i jako eglugi; tworzenia ldowo-morskich acuchw transportowych, m.in. dla obsugi transportu intermodalnego; przyspieszenia integracji transportu miejskiego, m.in. poprzez modernizacj wzw komunikacyjnych oraz infrastruktury i taboru tramwajowego, a take szybkiej kolei aglomeracyjnej. Priorytetow rang bd miay dziaania suce integrowaniu polskiej sieci transportowej, zarwno z infrastruktur UE, jak rwnie z infrastruktur oglnoeuropejsk. Potrzebne inwestycje wymagaj wysokiego poziomu finansowania transportu, a tym samym efektywnego wykorzystania przeznaczanych na te cele rodkw krajowych oraz unijnych. Zintensyfikowania wymaga rwnie budowa sieci cznoci specjalnej niezbdnej dla skutecznego funkcjonowania systemu zarzdzania i reagowania kryzysowego, a take Zintegrowanego Systemu Ratowniczego.

74. Naley kontynuowa rozwj nowoczesnej, zintegrowanej struktury cznoci elektronicznej, ktra byaby odporna na awarie i potencjalne ataki przestpczoci cybernetycznej. Bdzie to wymaga naleytego wspdziaania waciwych resortw i agend, a take podmiotw prywatnych.

3.7. Bezpieczestwo ekologiczne 75. Nadrzdnym celem dziaa pastwa w obszarze bezpieczestwa ekologicznego jest zapewnienie obywatelom warunkw do lepszego ycia w zdrowym rodowisku poprzez ochron przyrody, w tym stymulowanie procesw zrwnowaonego rozwoju. 76. Osignicie tego wymaga bdzie w szczeglnoci penego wdroenia standardw europejskich w sferze polityki ekologicznej, a zwaszcza w odniesieniu do kompletnoci i stabilnoci regulacji prawnych, spjnoci i efektw dziaa w zakresie monitoringu i kontroli, zakresu i efektw dziaa edukacyjnych oraz opracowywania i realizowania przez grupy i organizacje pozarzdowe projektw na rzecz ochrony rodowiska. W gospodarce naley tak ksztatowa makroekonomiczne wskaniki, aby sprzyjay one przyblianiu rozwoju kraju do modelu rozwoju zrwnowaonego. Finansowanie ochrony rodowiska bdzie realizowane ze rde oraz za pomoc mechanizmw okrelonych w Polityce Ekologicznej Pastwa. 77. Polska bdzie kontynuowa dziaania na rzecz ochrony rodowiska, tak aby zachowywa rwnowag przyrodnicz oraz trwao podstawowych procesw przyrodniczych w biosystemie. Szczeglnie wanymi zadaniami s poprawa czystoci wd, zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, zapobieganie degradacji gleb, a take ograniczanie ryzyka wystpienia katastrof ekologicznych, wywoanych przyczynami naturalnymi bd spowodowanych przez czowieka oraz minimalizacja

20

ich skutkw poprzez rozwj ratownictwa chemicznego i ekologicznego. Realizacji tych zada posuy kompleksowa polityka ekologiczna zgodna w swych zaoeniach z odpowiednimi regulacjami i programami UE oraz prowadzona z wykorzystaniem rodkw wasnych i unijnych. Polska bdzie nadal angaowa si w regionaln i globaln wspprac midzynarodow na rzecz ochrony rodowiska, w tym w przeciwdziaanie efektowi cieplarnianemu.

3.8. Bezpieczestwo informacyjne i telekomunikacyjne 78. Naley skutecznie zapobiega prbom destrukcyjnego oddziaywania na infrastruktur telekomunikacyjn pastwa poprzez redukowanie jej podatnoci na to oddziaywanie, minimalizowanie skutkw ewentualnych atakw oraz przywrcenie w krtkim czasie stanu penej jej funkcjonalnoci. 79. Naley tworzy i rozwija dugofalowe plany ochrony kluczowych systemw teleinformatycznych przed uzyskiwaniem dostpu do danych przez podmioty do tego niepowoane, zakcaniem normalnego ich funkcjonowania, kradzie tosamoci i sabotaem. Trzeba stale ocenia moliwoci wtargnicia do systemw teleinformatycznych, przygotowa moliwe formy odpowiedzi na ataki oraz rozwija metody ewaluacji poniesionych strat informacyjnych. Priorytetem pastwa bdzie wspieranie narodowych programw i technologii informacyjnych. 80. Zwalczanie zagroe rzdowych systemw teleinformatycznych i sieci telekomunikacyjnych ma na celu przeciwdziaanie przestpczoci komputerowej oraz innym wrogim dziaaniom wymierzonym w infrastruktur telekomunikacyjn, w tym zapobieganie atakom na elementy tej infrastruktury. Szczeglne znaczenie ma ochrona informacji niejawnych przechowywanych lub przekazywanych w postaci elektronicznej. Wanym zadaniem jest opracowanie i wdroenie przejrzystych zasad dostpu uprawnionych organw pastwa do treci przesyanych drog elektroniczn. Wymaga to cigego dostosowywania przepisw prawa telekomunikacyjnego, by - mimo szybkiego postpu technologicznego - stale odpowiaday wspczesnym realiom, uwzgldniajc bezpieczestwo Polski. 81. Zapewnienie naleytego poziomu bezpieczestwa telekomunikacyjnego wymaga rozwoju rodkw zapobiegania zakceniom, jakie mog wystpi w tej sferze, a take zwikszania zdolnoci do koordynacji procesw dochodzeniowych w ramach instytucji posiadajcych elementy rzdowej infrastruktury telekomunikacyjnej. Wyznaczone suby bd podejmowa odpowiednie dziaania samodzielnie lub wsplnie z analogicznymi strukturami w innych pastwach, zwaszcza krajach czonkowskich NATO i UE, a take z producentami i dostawcami urzdze informatycznych oraz oprogramowania, krajowymi operatorami telekomunikacyjnymi, dostawcami usug internetowych, orodkami badawczymi i szkoleniowymi. Szczegln uwag naley zwraca na zapewnienie bezawaryjnego funkcjonowania infrastruktury informatycznej systemu bankowego. Polska powinna w penym moliwym wymiarze uczestniczy w pracach NATO nad przeciwdziaaniem prbom destrukcji infrastruktury informacyjnej pastwa. 82. Krytycznym dla bezpieczestwa pastwa jest zapewnienie systemu cznoci dla administracji rzdowej, si zbrojnych i innych kluczowych instytucji pastwowych, opartego na najnowoczeniejszych technologiach telekomunikacyjnych i najwyszych standardach bezpieczestwa. Pastwo polskie powinno jak

21

najszybciej zbudowa wasny system cznoci satelitarnej, wykorzystujc w tym celu przyznane geostacjonarne pozycje orbitalne.

4. System Bezpieczestwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 4.1. Strategiczne kierunki transformacji systemu bezpieczestwa

narodowego 83. Rozwj sprawnego, wydajnego, waciwie zorganizowanego systemu bezpieczestwa pastwa pozostaje podstawowym zadaniem polskiej polityki bezpieczestwa. Na system ten skadaj si wszystkie odpowiedzialne za bezpieczestwo w wietle Konstytucji RP i waciwych ustaw organy oraz instytucje nalece do wadz ustawodawczych, wykonawczych i sdowniczych, w tym Parlament, Prezydent RP, Rada Ministrw i centralne organy administracji rzdowej. Wanymi jego elementami s siy zbrojne oraz suby i instytucje rzdowe zobowizane do zapobiegania i przeciwdziaania zagroeniom zewntrznym, zapewnienia bezpieczestwa publicznego, prowadzenia dziaa ratowniczych oraz ochrony ludnoci i mienia w sytuacjach nadzwyczajnych, a take - w zakresie przewidzianym w Konstytucji RP i waciwych ustawach - wadze samorzdowe oraz inne podmioty prawne, w tym przedsibiorcy tworzcy potencja przemysowo-obronny.

84. Leca u podstaw niniejszej strategii caociowa wizja bezpieczestwa, odpowiadajca wspczesnym realiom midzynarodowym oraz charakterowi zagroe i wyzwa, a take wiadczca o woli maksymalizacji rezultatw dziaa na rzecz bezpieczestwa pastwa i jego obywateli, wskazuje na potrzeb podejmowania przez Polsk wysikw w kadej sferze ycia spoecznego. Rodzi to konieczno rozwoju zdolnoci do koordynacji i integracji wysikw podejmowanych przez poszczeglne organy, instytucje i suby pastwowe. Dlatego wyjtkowo pilnym zadaniem jest nadanie Systemowi Bezpieczestwa Narodowego RP charakteru w peni zintegrowanej, spjnej i uporzdkowanej caoci. Suy temu bdzie wypracowanie mechanizmw kompleksowego i dugofalowego planowania rozwoju systemu bezpieczestwa opierajcego si na celach i potrzebach wsplnych dla wszystkich jego skadnikw oraz wynikajcych z caociowo ujmowanych interesw narodowych. Skuteczna integracja systemu bezpieczestwa wymaga bdzie take modyfikacji niektrych rozwiza prawnych, co powinno prowadzi do uporzdkowania jego konstrukcji, precyzyjnego okrelenia kompetencji poszczeglnych jego skadnikw, w tym organw kierujcych oraz zwikszenia moliwoci wspdziaania midzyresortowego. Polska bdzie dy do podnoszenia zdolnoci poszczeglnych elementw krajowego systemu bezpieczestwa do wsppracy z odpowiednimi strukturami pozostaych czonkw UE i sojusznikw, przy zachowaniu moliwoci skutecznego dziaania samodzielnego.

85. System bezpieczestwa narodowego musi by zorganizowany i wyposaony w sposb gwarantujcy jego szybkie i sprawne dziaanie w kadych warunkach oraz w reakcji na wszelkiego typu zagroenia i kryzysy. Zdolno ta bdzie weryfikowana w szczeglnoci przez regularne wiczenia, prowadzone w ramach caego systemu bezpieczestwa narodowego lub okrelonych jego czci. System bezpieczestwa narodowego bdzie podlega rwnie cyklicznym przegldom sucym ocenie jego skutecznoci, gotowoci do dziaania

22

oraz odpowiednioci wzgldem najwaniejszych w danym czasie potrzeb oraz moliwoci kraju. Naley zwrci uwag na rozwj zdolnoci caego systemu i poszczeglnych jego skadnikw do prowadzenia dziaa prewencyjnych oraz reagowania na powstajce problemy, wyzwania i zagroenia w jak najwczeniejszej fazie. Wymaga to bdzie umacniania zdolnoci waciwych instytucji i organw pastwa, wchodzcych w skad systemu, do prognozowania rozwoju sytuacji midzynarodowej i wewntrznej oraz do wczesnego wykrywania wszelkich zmian negatywnie wpywajcych na bezpieczestwo Polski. 86. Wyjtkowe znaczenie dla sprawnoci dziaania systemu bezpieczestwa maj kompetencje, umiejtnoci i wiedza specjalistyczna osb uczestniczcych w poszczeglnych jego podsystemach. Szczegln uwag naley zwrci na rozwijanie u pracownikw, a zwaszcza kadry kierowniczej, umiejtnoci wspdziaania w skali midzyresortowej, a take - przede wszystkim w zwizku z postpem integracji europejskiej oraz zacienianiem wizw sojuszniczych - midzynarodowej. Polska powinna rozwija swe zdolnoci do promocji i wdraania - w ramach wszystkich waciwych organw, instytucji i sub - najbardziej wydajnych rozwiza w zakresie zarzdzania personelem, rwnie dziki systemowi midzyinstytucjonalnej wymiany dowiadcze. 87. Denie do stworzenia w peni zintegrowanego systemu bezpieczestwa narodowego wymaga, oprcz opracowania i wdroenia odpowiednich rozwiza prawnych i organizacyjnych oraz zapewnienia wysokiej jakoci personelu, cigego usprawniania komunikacji midzy wszystkimi elementami systemu. Istotne znaczenie ma w tym wzgldzie dalsza informatyzacja i unowoczenianie sieci telekomunikacyjnych waciwych sub i organw, a zwaszcza administracji pastwowej oraz instytucji odpowiedzialnych za porzdek publiczny.

4.2. Podsystem kierowania bezpieczestwem narodowym 88. Podsystem kierowania tworz organy wadzy publicznej i kierownicy jednostek organizacyjnych, ktre wykonuj zadania zwizane z bezpieczestwem narodowym oraz organy dowodzenia Si Zbrojnych RP. Szczeglna rola w kierowaniu bezpieczestwem narodowym przypada Parlamentowi, Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej i Radzie Ministrw. Naczelnym zadaniem podsystemu kierowania jest zapewnienie cigoci podejmowania decyzji i dziaa w celu utrzymania bezpieczestwa narodowego.

89. Podsystem kierowania bezpieczestwem narodowym realizuje ponadto przedsiwzicia zwizane z monitorowaniem rde, rodzajw, kierunkw i skali zagroe; zapobieganiem powstawaniu zagroe bezpieczestwa narodowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami; zapobieganiem skutkom tych zagroe oraz ich usuwaniem, a take kierowaniem obron narodow.

90. Dla zapewnienia sprawnego przekazu informacji w ramach procesw zwizanych z kierowaniem bezpieczestwem narodowym organy wadzy rzdowej wykorzystuj w tym celu midzy innymi dedykowany wydzielony system cznoci, bdcy w dyspozycji ministra waciwego do spraw wewntrznych. System ten zapewnia bezpieczn i niezawodn komunikacj pomidzy podmiotami realizujcymi zadania w zakresie kierowania bezpieczestwem narodowym.

23

4.3. Podsystemy wykonawcze 91. Podsystemy wykonawcze tworz siy i rodki pozostajce we waciwociach ministrw kierujcych dziaami administracji rzdowej, centralnych organw administracji rzdowej, wojewodw, organw samorzdu terytorialnego oraz innych podmiotw odpowiedzialnych za realizacj ustawowo okrelonych zada w zakresie bezpieczestwa narodowego.

92. Podstawowym zadaniem podsystemw wykonawczych jest wczesne rozpoznawanie wyzwa i zapobieganie zagroeniom bezpieczestwa kraju, a w razie ich wystpienia - przeciwdziaanie negatywnym nastpstwom. Rwnie istotnym zadaniem tych sub jest zwikszanie potencjau pastwa i jego zdolnoci do realizacji interesw narodowych. Efektywno podejmowanych wysikw zapewni harmonijne i sprawne wspdziaanie wszystkich instytucji pastwowych, a take podmiotw prywatnych istotnych dla bezpieczestwa kraju. Rwnie istotne jest spoeczne poparcie dla dziaa struktur pastwowych, co wymaga od waciwych instytucji publicznych naleytego informowania obywateli o midzynarodowej sytuacji bezpieczestwa oraz o podejmowanych w tej sferze przez pastwo inicjatywach.

Sprawy zagraniczne 93. Zapewnienie bezpieczestwa pastwa wymaga aktywnoci jego organw w sferze polityki zagranicznej. Czonkostwo w Sojuszu Pnocnoatlantyckim i Unii Europejskiej zwikszyo zadania polskiej dyplomacji. Objy one swym zasigiem wiele sfer ycia politycznego, wojskowego, gospodarczego i spoecznego. Charakter wsppracy w dziedzinie bezpieczestwa i stosunkw z wieloma pastwami uleg zmianie. Wzroso znaczenie dziaalnoci analitycznej i promocyjnej suby dyplomatycznej. W mniejszym natomiast stopniu dyplomacja poredniczy w midzynarodowych kontaktach polskich instytucji z ich odpowiednikami zagranicznymi i instytucjami wsplnotowymi. W tej sytuacji coraz bardziej palca jest konieczno sprawnego koordynowania dziaa zewntrznych polskich instytucji rzdowych. Niezbdna jest dalsza rozbudowa i poprawa efektywnoci suby konsularnej. Aktywna polityka pastwa w dziedzinie bezpieczestwa wymaga zwikszenia ochrony Polakw za granic oraz kontroli wjazdw cudzoziemcw na terytorium Polski i do strefy Schengen.

94. Wzrost znaczenia kwestii ekonomicznych w polityce bezpieczestwa pastwa powinien przekada si na rozwj dyplomacji ekonomicznej oraz systemu promocji gospodarczej Polski i polskich podmiotw gospodarczych. W dziaalnoci promocyjnej niezbdne jest wpywanie na ksztatowanie pozytywnych opinii o Polsce i wspieranie korzystnych procesw decyzyjnych z punktu widzenia polskiej racji stanu i bezpieczestwa kraju. Istotnym zadaniem pozostaje umacnianie prawa midzynarodowego i rozbudowa stosunkw traktatowych Polski.

Obrona narodowa

95. Zasadniczym elementem obrony narodowej s Siy Zbrojne RP. Ich podstawowym zadaniem jest zapewnienie zdolnoci pastwa do obrony oraz utrzymywanie gotowoci do przeciwstawienia si agresji w ramach zobowiza sojuszniczych. Polska bdzie rozwija zdolnoci bojowe si zbrojnych dla zapewnienia skutecznej obrony i ochrony polskich granic w ramach dziaa

24

prowadzonych samodzielnie oraz w ramach obrony kolektywnej, jak rwnie poza jej granicami, zgodnie z artykuem V Traktatu Waszyngtoskiego. Siy Zbrojne RP bd utrzymyway gotowo do udziau w dziaaniach o charakterze asymetrycznym, w tym w wielonarodowych, poczonych operacjach zwalczania terroryzmu, prowadzonych zgodnie z prawem midzynarodowym, organizowanych przez NATO, UE lub doran koalicj pastw. 96. Siy Zbrojne RP wspuczestnicz w stabilizowaniu sytuacji midzynarodowej. Pozostaj one w gotowoci do udziau w wielonarodowych poczonych operacjach stabilizacyjnych, pokojowych oraz humanitarnych poza terytorium kraju. W celu skutecznego wykonywania tego typu zada powinny one posiada zdolnoci operacyjne, ktre pozwol na znaczcy udzia w operacjach reagowania kryzysowego prowadzonych przez NATO i UE oraz wsparcie tego typu operacji organizowanych przez ONZ. Siy Zbrojne RP bd kontynuowa dwustronn i wielostronn wspprac wojskow ze wszystkim zainteresowanymi partnerami, a zwaszcza pastwami ssiedzkimi.

97. Istotnym zadaniem Si Zbrojnych RP jest rwnie wspieranie pozostaych organw pastwa w zapewnianiu bezpieczestwa wewntrznego Polski i udzielanie niezbdnej pomocy wojskowej waciwym instytucjom i subom rzdowym oraz samorzdowym, organizacjom cywilnym i spoeczestwu w reagowaniu na zagroenia. Tego rodzaju dziaania obejmuj obserwacj i kontrol przestrzeni powietrznej Polski, wsparcie ochrony granicy ldowej i wd terytorialnych, a take dziaalno rozpoznawcz i wywiadowcz, monitorowanie skae promieniotwrczych, chemicznych i biologicznych na terytorium kraju oraz prowadzenie akcji oczyszczania terenu z materiaw wybuchowych i przedmiotw niebezpiecznych pochodzenia wojskowego. Oprcz tego siy zbrojne utrzymuj gotowo do prowadzenia - samodzielnie bd we wsppracy z innymi organami i subami pastwowymi - operacji poszukiwawczo-ratowniczych. Bd nadal uczestniczy w narodowym systemie zarzdzania kryzysowego, stale rozwijajc sw zdolno do udzielania pomocy odpowiednim organom administracji publicznej oraz spoeczestwu w wypadku klsk ywioowych, katastrof spowodowanych przez czowieka i zagroe terrorystycznych.

98. Zapewnienie Siom Zbrojnym RP skutecznoci w wykonywaniu konstytucyjnych zada oraz zdolnoci do wsplnych dziaa z wojskami sojusznikw, a take umoliwienie im osignicia i utrzymywania standardw nowoczesnych armii, nastpowa bdzie poprzez ich cig transformacj, ukierunkowan ocenami i rekomendacjami przegldw obronnych, realizowanych w ramach Strategicznego Przegldu Bezpieczestwa. Transformacja si zbrojnych bdzie obejmowa przede wszystkim konieczn wymian uzbrojenia i wyposaenia oraz reorganizacj struktur, zwikszajc gotowo do dziaania i mobilno wojsk. Transformacja polskich si zbrojnych bdzie rwnie prowadzi do uelastycznienia oraz wewntrznego zintegrowania systemu dowodzenia, w celu zapewnienia jego efektywnego dziaania w czasie pokoju, kryzysu i wojny. 99. Liczebno Si Zbrojnych RP w najbliszej przyszoci nie bdzie ulega istotnym zmianom. Dokonujce si od okoo dwudziestu lat redukcje sprowadziy rozmiary si zbrojnych do poziomu, w ktrym kontynuacja tego trendu moe nie niepodane ryzyko. Bdzie natomiast postpowa proces profesjonalizacji si zbrojnych. Struktura si zbrojnych: Wojska Ldowe, Siy Powietrzne, Marynarka

25

Wojenna, Wojska Specjalne oraz Inspektorat Wsparcia Si Zbrojnych jako organizator systemu wsparcia logistycznego si zbrojnych, jest waciwie dostosowana do wypeniania zada. W kontekcie trwajcej wojny z terroryzmem szczeglnego znaczenia nabieraj Wojska Specjalne, jako najlepiej przygotowane do dziaa przeciwko zagroeniom asymetrycznym oraz do wsppracy z innymi wyspecjalizowanymi instytucjami i organami dziaajcymi w systemie bezpieczestwa pastwa. Naley wspiera rozwizania majce na celu efektywne wykorzystanie tego rodzaju wojsk. 100. W wyniku transformacji, oprcz istniejcych wojsk operacyjnych, powinny zosta utworzone wysoce efektywne, nowoczesne i dobrze wyposaone Narodowe Siy Rezerwowe, przygotowane do realizacji zada w okresie stanw nadzwyczajnych i stwarzajce moliwoci zwielokrotnienia potencjau obronnego pastwa. Naley doskonali system wieloletniego planowania rozwoju technicznego oraz ustawicznie modernizowa wojskowy sprzt techniczny zgodnie z wymogami innowacyjnoci i rozwoju technologicznego w kontekcie wizji przyszych operacji. Istotnym zadaniem jest przygotowanie i przeprowadzenie reformy szkolnictwa wojskowego, w celu waciwego dostosowania go do potrzeb ksztacenia kadr wojskowych i cywilnych dla si zbrojnych oraz caoci systemu bezpieczestwa narodowego.

Suby specjalne 101. Charakter wspczesnego rodowiska bezpieczestwa Polski wymaga spjnego oraz caociowego podejcia, uwzgldniajcego wspprac, koordynacj oraz wymian informacji pomidzy instytucjami i subami odpowiedzialnymi za bezpieczestwo narodowe. Wadze Rzeczypospolitej Polskiej, dziaajc z woli i w interesie narodu, postrzegaj suby specjalne jako wany instrument ochrony bezpieczestwa narodowego. Skomplikowana natura obecnych zagroe powoduje, e skuteczno sub specjalnych pozostaje kluczowa dla ochrony bezpieczestwa wewntrznego i zewntrznego, praw obywateli i porzdku konstytucyjnego pastwa. Jednoczenie niezwykle istotna staje si potrzeba efektywnej cywilnej, demokratycznej kontroli nad dziaalnoci tych sub. 102. Wywiadowcze i kontrwywiadowcze zadania sub specjalnych dotycz rozpoznania i przeciwdziaania zjawiskom zewntrznym oraz wewntrznym, ktre zagraaj interesom kraju. Podstawowa rola sub specjalnych polega na uzyskiwaniu, analizowaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu waciwym organom informacji, ktre mog mie istotne znaczenie dla bezpieczestwa pastwa we wszystkich wymiarach, jak rwnie na wyprzedzajcym informowaniu o potencjalnych i istniejcych zagroeniach dla kraju. Szczeglnej uwadze podlega zapobieganie i przeciwdziaanie terroryzmowi, ochrona zdolnoci obronnych i ekonomicznych kraju warunkujcych jego midzynarodow pozycj, eliminowanie bd zmniejszanie ryzyka zakcenia bezpieczestwa wewntrznego i porzdku konstytucyjnego oraz korupcji, jak rwnie przeciwdziaanie niepodanym dziaaniom obcych sub specjalnych. Suby specjalne zapewniaj kontrwywiadowcz ochron kraju, zwaszcza w odniesieniu do funkcjonowania gwnych elementw infrastruktury krytycznej, gospodarki pastwa i jego systemu obronnego.

26

103. Za wan uznaje si aktywno sub specjalnych w zakresie prognozowania rozwoju sytuacji midzynarodowej pod ktem wystpowania wszelkiego rodzaju zagroe dla bezpieczestwa Polski i jej obywateli. Do najwaniejszych zada sub, przede wszystkim wojskowych, naley ochrona polskich si zbrojnych uczestniczcych w operacjach poza granicami kraju. Wrd szeregu wyzwa, ktre stoj obecnie przed subami specjalnymi znajduje si te rozpoznanie i zapobieganie proliferacji broni masowego raenia i rodkw jej przenoszenia. Zjawisko to jest szczeglnie grone w kontekcie nasilenia i atwoci przemieszczania si w skali globalnej zagroenia terrorystycznego. Do zada sub specjalnych naley ponadto ochrona pastwa i krajowej wadzy, ochrona informacji niejawnych, w tym wymienianych w toku wsppracy sojuszniczej i midzynarodowej, jak rwnie udzia w zapewnianiu bezpieczestwa teleinformatycznego kraju. 104. Przynaleno Polski do struktur NATO i UE stanowi dodatkow przesank dla staego podnoszenia efektywnoci dziaa sub specjalnych w zakresie ochrony krajowego systemu informacji niejawnych. Szczeglne znaczenie ma w tym wzgldzie ochrona informacji niejawnych przechowywanych lub przekazywanych w postaci elektronicznej. Przeciwdziaanie przestpczoci komputerowej oraz innym wrogim dziaaniom wymierzonym w infrastruktur telekomunikacyjn, staje si coraz wiksz potrzeb w kontekcie rozwoju technik komputerowych oraz postpujcej informatyzacji. 105. Istotn sfer dziaalnoci polskich sub specjalnych stanowi zwalczanie dziaa wymierzonych w zasadnicze interesy ekonomiczne i spoeczne pastwa. W trosce o jako ycia publicznego w pastwie podejmuje si czynnoci zmierzajce do zwalczania korupcji osb penicych wane funkcje publiczne oraz zaangaowanych w dziaania zorganizowanych grup przestpczych. Suby specjalne wspuczestnicz w zwalczaniu szczeglnie cikich form przestpczoci, w tym zwizanych z produkcj towarw, technologii i usug o strategicznym znaczeniu oraz z obrotem nimi, nielegalnym wytwarzaniem broni, amunicji i materiaw wybuchowych, ich posiadaniem i handlem nimi, a take przestpstw narkotykowych.

Administracja publiczna i sprawy wewntrzne 106. Dziaania na rzecz poprawy bezpieczestwa wewntrznego stanowi jedno z podstawowych zada administracji rzdowej nie tylko szczebla centralnego, ale rwnie wojewdzkiego i organw samorzdu terytorialnego. 107. Nadrzdnym celem dziaa Policji jest suba spoeczestwu poprzez skuteczn ochron bezpieczestwa ludzi, mienia oraz utrzymywanie bezpieczestwa i porzdku publicznego. Policja zapobiega przestpstwom i zjawiskom kryminogennym, w tym o charakterze transgranicznym, wspdziaajc z innymi straami, subami i inspekcjami krajowymi oraz policjami innych pastw i organizacjami midzynarodowymi. Policja przygotowywana jest rwnie do szerszego wsparcia misji realizowanych przez inne podmioty pastwowe i pozarzdowe, a take Siy Zbrojne RP. Zapobieganie i skuteczne reagowanie na zjawisko przestpczoci zorganizowanej powinno pozostawa trosk nie tylko Policji, ale i innych sub i resortw. Dziaania Policji powinny by wspierane przez inicjatywy obywatelskie, programy poprawy bezpieczestwa obywateli realizowane na szczeblu samorzdowym, zwaszcza w zakresie edukacji i profilaktyki, we wspdziaaniu

27

z innymi subami pastwowymi dziaajcymi w sferze bezpieczestwa publicznego. We wspdziaaniu z policj uczestniczy powinny rwnie organizacje pozarzdowe, gremia i fora obywatelskie. Naley wzmocni wspprac Policji na forum midzynarodowym oraz rozwija jej zdolnoci do udziau w midzynarodowych operacjach o charakterze policyjnym na obszarach kryzysowych. Polska policja winna aktywnie uczestniczy i inicjowa rozwizania w midzynarodowych instytucjach wsppracy policyjnej, jak Interpol czy Europol, oraz rozwija sie swoich oficerw cznikowych, w sposb czynny reprezentujcych polsk policj poza granicami kraju. Za dziaania priorytetowe naley uzna wspdziaanie organw cigania Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego z Centralnym Biurem Antykorupcyjnym, w celu eliminowania zjawisk korupcjogennnych, majcych destrukcyjny wpyw na morale i poczucie uczciwoci spoecznej. 108. Nadrzdnym celem dziaa Stray Granicznej jest skuteczna ochrona granicy pastwowej oraz kontrola ruchu granicznego zgodnie z interesami bezpieczestwa narodowego. Szczeglna jej rola wynika z ochrony jednego z najduszych odcinkw ldowej zewntrznej granicy zarwno Unii Europejskiej, jak i NATO oraz przyjcia przez Polsk w najbliszym czasie zobowiza zawartych w Ukadzie z Schengen. Naley kontynuowa transformacj struktur Stray Granicznej, aby uzyska jeszcze wiksz racjonalizacj organizacyjno-funkcjonaln tej formacji oraz znaczco zwikszy jej zdolnoci operacyjno-rozpoznawcze i dochodzeniowo-ledcze, a take zapewni efektywn wspprac ze subami pastw czonkowskich UE i krajw ssiadujcych. Niezbdnym jest kontynuowanie i doskonalenie wsppracy pomidzy Stra Graniczn a Policj i innymi subami. Inny, wany obszar wymagajcy zintensyfikowania form wspdziaania tych sub stanowi monitoring i kontrola migracyjna cudzoziemcw na terytorium caego kraju, ktra powinna mie rwnie charakter prewencyjny. Zarwno Policja jak i Stra Graniczna, w ramach dziaa ustawowych, powinny stale monitorowa zagroenia o charakterze terrorystycznym, wsppracujc w tym zakresie z innymi subami. 109. Nadrzdnym celem dziaa Biura Ochrony Rzdu jest efektywna ochrona osb, obiektw i urzdze wanych ze wzgldu na dobro i interes pastwa. Dziaalno BOR, skupiona bdzie na zintensyfikowaniu rozpoznania i analizy potencjalnych zagroe oraz zapobieganiu im poprzez doskonalenie wyszkolenia funkcjonariuszy, wyposaenie w nowoczesny sprzt oraz cis wspprac z policj, ABW i innymi wyspecjalizowanymi instytucjami pastwowymi. Istotnym zadaniem BOR pozostaje zapewnienie waciwego bezpieczestwa polskim placwkom dyplomatycznym, w szczeglnoci przed zagroeniami terrorystycznymi. W tym zakresie niezbdne jest stae wspdziaanie wszystkich organw pastwa, w kompetencjach ktrych pozostaje szeroko rozumiane bezpieczestwo placwek dyplomatycznych.

110. Nadrzdnym celem dziaa Pastwowej Stray Poarnej jest rozpoznawanie zagroe oraz przygotowanie i prowadzenie dziaa ratowniczych. PSP posiada zdolno do natychmiastowego reagowania podczas wystpienia nagego zagroenia ycia i zdrowia, a take rodowiska i mienia oraz w przypadkach nadzwyczajnych zagroe, katastrof i klsk ywioowych. Pastwowa Stra Poarna jest rwnie organizatorem Krajowego Systemu Ratowniczo-Ganiczego, ktry jest aktualnie w procesie przeksztacania w Zintegrowany System Ratowniczy, o charakterze powszechnym. PSP wspdziaa ze wszystkimi subami i podmiotami ratowniczymi oraz organizacjami pozarzdowymi w zakresie

28

rozwoju ratownictwa w Polsce oraz organizowania dziaa ratowniczych, akcji poszukiwawczo-ratowniczych i akcji humanitarnych poza granicami pastwa. Stanowiska kierowania PSP analizuj biec gotowo operacyjn sub i podmiotw ratowniczych, rozdzielaj siy i rodki ratownicze, a take koordynuj dziaania ratownicze. Istotnym celem PSP jest rwnie szkolenie na potrzeby ochrony ludnoci. Pastwowa Stra Poarna wspiera take pastwowe suby i inspekcje oraz organizacje pozarzdowe w zakresie realizowania zada w sferze ochrony ludnoci. Niezbdnym jest doskonalenie funkcjonowania PSP jako suby wiodcej w tworzonym Zintegrowanym Systemie Ratowniczym, bdcym integraln czci Systemu Ochrony Ludnoci.

111. Pojawienie si nowych form zagroe, w szczeglnoci zagroe asymetrycznych oraz zwizanych z rozwojem cywilizacyjnym, napiciami politycznymi i spoecznymi, wymusza bardziej zdecydowane poszukiwanie nowych rozwiza celem sprawniejszej realizacji zada z zakresu zarzdzania kryzysowego i ochrony ludnoci, w tym obrony cywilnej. Budowa systemu zarzdzania kryzysowego wymaga wsppracy administracji publicznej wszystkich szczebli oraz podmiotw spoza tego obszaru. Funkcjonowanie systemu zarzdzania kryzysowego musi mie silne podstawy prawne. Jedn z nich jest ustawa o zarzdzaniu kryzysowym, ktra stanowi zasadniczy krok w kierunku wprowadzenia w kraju systemowych rozwiza w obszarze zarzdzania kryzysowego.

112. System Ochrony Ludnoci rozumiany jako zbir zada przypisanych poszczeglnym organom i jednostkom administracji publicznej, subom zawodowym oraz organizacjom pozarzdowym, w tym spoecznym organizacjom ratowniczym, powinien by skorelowany z systemem zarzdzania kryzysowego. W sytuacjach wymagajcych wsparcia i zaangaowania dodatkowych si i rodkw niezbdnych do ochrony ludnoci, wsparcie to powinno by udzielane przy zaangaowaniu struktur zarzdzania kryzysowego. System ten powinien charakteryzowa si elastycznoci reagowania na sytuacje kryzysowe, a do konfliktu zbrojnego wcznie. W ramach budowy Systemu Ochrony Ludnoci naley dy do: stworzenia i zapewnienia funkcjonowania Sytemu Ostrzegania i Alarmowania Ludnoci oraz Zintegrowanego Systemu Ratowniczego funkcjonujcego w oparciu i przy wykorzystaniu Pastwowej Stray Poarnej i jej moliwoci organizacyjno technicznych, w skad ktrego wchodz zawodowe podmioty ratownicze oraz wsppracujce podmioty spoeczne zdolne do realizacji zada z zakresu ratownictwa. Zintegrowany System Ratowniczy powinien dziaa w oparciu o sie Centrw Powiadamiania Ratunkowego, obsugujcych telefoniczny numer alarmowy 112. Wprowadzenie i stosowanie standardw w zakresie organizacji systemu powiadamiania ratunkowego oraz sposobu jego finansowania przyczyni si do utworzenia jednolitego (kompatybilnego) systemu powiadamiania ratunkowego dla caego kraju, zapewniajcego take obsug osb obcojzycznych. 113. Odpowiedzi na wzrastajcy poziom zagroe wobec obiektw i systemw infrastruktury, ktra ma kluczowe znaczenie dla bezpieczestwa pastwa i jego mieszkacw powinny by dziaania ukierunkowane na stworzenie mechanizmu ochrony narodowej infrastruktury krytycznej. Naley dy do opracowania narodowego planu ochrony infrastruktury krytycznej oraz zaangaowania w proces budowy mechanizmu - poza administracj i sub publiczn - take operatorw i wacicieli infrastruktury, w tym prywatnych. Majc wiadomo ponadnarodowego wymiaru funkcjonowania infrastruktury krytycznej

29

naley zapewni aktywny udzia Polski w pracach nad jej ochron, toczcych si na forum NATO i UE.

Informatyzacja i telekomunikacja 114. Nadrzdnym zadaniem w zakresie informatyzacji w Polsce jest powszechna implementacja rozwiza podnoszcych stan techniczny systemw i sieci teleinformatycznych oraz poziom wiadczenia usug drog elektroniczn do przecitnego poziomu ich rozwoju w krajach UE. W zwizku z powyszym naley rozwija system powszechnie dostpnych usug elektronicznych w administracji publicznej, biznesie i ochronie zdrowia; stymulowa tworzenie i rozwj polskich zasobw w Internecie, istotnych dla konkurencyjnej pozycji polskiej gospodarki i rozwoju przedsibiorczoci; rozwija sieci telekomunikacyjne pastwa, zapewniajc powszechny szerokopasmowy dostp do Internetu, usug wiadczonych drog elektroniczn i dostpnych w nim treci; rozwija umiejtnoci niezbdne do aktywnego i twrczego uczestnictwa w usugach spoeczestwa informacyjnego oraz adaptowa system edukacji do potrzeb gospodarki opartej na wiedzy. Wan rol w procesie regulacji dziaalnoci telekomunikacyjnej i gospodarki czstotliwociowej odgrywa Urzd Komunikacji Elektronicznej, ktry wykonuje rwnie istotne zadania na rzecz obronnoci, bezpieczestwa pastwa i porzdku publicznego.

Sprawiedliwo

115. Podstaw systemu prawnego Rzeczpospolitej Polskiej powinna by troska o ochron bezpieczestwa i spokoju obywateli. Poprawie bezpieczestwa obywateli suy bd zmiany w zakresie prawa karnego zmierzajce do zmiany filozofii karania i prowadzenia racjonalnej polityki karnej. Poczucie sprawiedliwoci wymaga, aby sprawcy najpowaniejszych przestpstw byli karani surowiej. Przewiduje si rwnie szereg moliwoci bardziej elastycznego podejcia sdw do sprawcw drobnych przestpstw popenianych po raz pierwszy. W celu usprawnienia postpowa karnych naley wprowadzi instrumenty procesowego dyscyplinowania przez sd uczestnikw postpowania. Nowatorskim rozwizaniem jest take wprowadzenie procedury przypieszonej w stosunku do spraw dotyczcych przestpstw o drobnej i redniej wadze, w tym o charakterze chuligaskim. Wanym elementem jest rwnie zapewnienie bezpieczestwa obrotowi gospodarczemu i uatwienie podejmowania dziaalnoci gospodarczej. Suy temu powinna kompleksowa informatyzacja wydziaw gospodarczych sdw, szkolenie sdziw specjalizujcych si w zagadnieniach ekonomicznych oraz zmiany dotyczce caej procedury cywilnej, majce na celu znaczne przypieszenie i uproszczenie postpowania cywilnego. Zmiany w zakresie dziaania komornikw sdowych oraz postpowania egzekucyjnego powinny doprowadzi do znacznego wzrostu efektywnoci i szybkoci przeprowadzanych egzekucji. Bardzo wanym elementem zapewnienia bezpieczestwa obywatelom jest rwnie otwarcie dostpu do zawodw prawniczych.

116. Priorytetowe znaczenie dla powszechnych jednostek prokuratury powinna mie ochrona bezpieczestwa i spokoju zwykych obywateli. Ich bezpieczestwo i spokj jest zagroony zarwno przez drobn przestpczo i zachowania o charakterze chuligaskim, jak rwnie poprzez dziaania zorganizowanych grup przestpczych czy organizacji terrorystycznych. W tym celu naley zwiksza

30

sprawno i skuteczno postpowa, ze szczeglnym uwzgldnieniem walki z przestpczoci zorganizowan i korupcj. 117. Wanym elementem zapewnienia bezpieczestwa obywatelom jest rwnie reforma wiziennictwa. Poza pozyskiwaniem nowych miejsc w zakadach karnych, midzy innymi poprzez przejcie i adaptacj obiektw wojskowych, naley rozway budow nowych wizie w systemie partnerstwa publiczno-prywatnego. Podstaw sukcesu w tym zakresie jest rwnie stworzenie nowoczesnej i dobrze wyszkolonej formacji mundurowej. Oblicze wiziennictwa zmieni take wdroenie alternatywnego wobec tradycyjnej izolacji wiziennej systemu wykonywania kary pozbawienia wolnoci - w formie dozoru elektronicznego skazanych.

118. Realizacja zobowiza Polski wynikajcych z czonkowstwa w Unii Europejskiej wymaga rozwijania wsppracy pomidzy polskimi i europejskimi organami wymiaru sprawiedliwoci, szczeglnie w zakresie zwalczania przestpczoci zorganizowanej i terroryzmu. Nieodzowne jest rwnie kontynuowanie prac zwizanych z procesem implementacji norm wsplnotowych do polskiego porzdku prawnego.

Gospodarka

119. Nadrzdnym celem polityki gospodarczej jest utrzymanie rwnowagi finansowej, stabilnoci energetycznej i surowcowej oraz zdolnoci rozwojowych w przemyle i usugach. Pierwszoplanowymi zadaniami w tym zakresie s: dywersyfikacja bazy paliwowo-energetycznej, nadzr i wpyw pastwa na stan strategicznej infrastruktury energetycznej, modernizacja i rozwj rde wytwrczych oraz krajowego systemu elektroenergetycznego, budowa nowych pocze transgranicznych i zwikszenie mocy przesyowych, budowa nowoczesnej sieci teleinformatycznej do monitorowania eksploatowanego systemu elektro-energetycznego.

120. Nowe wyzwania staj przed przemysowym potencjaem obronnym. Jego pozycja rynkowa w duej mierze zalee bdzie od dokoczenia przeksztace strukturalnych sektora, w tym zrealizowania drugiego etapu konsolidacji kapitaowej oraz stworzenia efektywnego systemu wspierania sektora. W celu zintensyfikowania dziaalnoci badawczo-rozwojowej na potrzeby obronnoci, a take zapewnienia cisej wsppracy producentw uzbrojenia i sprztu wojskowego z jednostkami badawczo-rozwojowymi, naley utworzy skonsolidowane zaplecze badawczo-rozwojowe przemysowego potencjau obronnego. 121. Naley zmierza w kierunku tworzenia konsorcjum polskiego przemysu obronnego, tworzy warunki wzrostu jego konkurencyjnoci i zapewnienia opacalnoci produkcji zbrojeniowej. Rwnoczenie naley podejmowa zdecydowane dziaania na rzecz szerszego wczania firm zbrojeniowych do systemu wsppracy w rozwoju i produkcji uzbrojenia, obejmujcej kraje NATO i UE oraz ustawicznie poprawia ich sytuacj ekonomiczno finansow przez zamwienia krajowe oraz stay wzrost nakadw na modernizacj si zbrojnych. Niezbdne jest rwnie tworzenie sprzyjajcych warunkw wzrostu eksportu produkcji przemysu obronnego.

31

Gospodarka morska

122. Kluczowymi elementami dla gospodarki morskiej s egluga i porty morskie. W zakresie rozwoju eglugi morskiej najwaniejsze zadanie stanowi wzrost konkurencyjnoci floty transportowej. Jego realizacja nastpi poprzez odnow i rozbudow tonau oraz stworzenie warunkw dla dziaania armatorw, porwnywalnych z warunkami obowizujcymi w Unii Europejskiej. 123. W zakresie rozwoju portw morskich naczelnym zadaniem jest wzmocnienie ich roli w acuchu ldowo-transportowym, przede wszystkim w drodze modernizacji i rozbudowy infrastruktury portowej i infrastruktury poprawiajcej dostp do portw od strony ldu i morza oraz wdroenia standardw un