Podstawy przedsiębiorczości (przedsiębiorczość bez tajemnic)
description
Transcript of Podstawy przedsiębiorczości (przedsiębiorczość bez tajemnic)
Podstawy przedsiębiorczości
(przedsiębiorczość bez tajemnic)
Temat: System gospodarki rynkowej
Rynek
Rynek jest to miejsce, na którym spotykają się kupujący i sprzedający w celu zawarcia transakcji kupna – sprzedaży.
Konsument to osoba wykorzystująca (konsumująca) produkt.
Nabywca (klient) to osoba aktualnie dokonująca zakupu produktu w celu zaspokojenia potrzeb własnych i/lub innych członków swojego gospodarstwa domowego.
Definiując rynek nie można ograniczyć się tylko do jego pasywnej, technicznej roli, polegającej głównie na stworzeniu przestrzeni dla wymiany towarów.Rynek to przede wszystkim mechanizm utworzony przez wzajemne relacje między kupującymi i sprzedającymi. W wyniku tych współzależności kształtują się: • popyt, podaż i cena.
Wejście do Centrum Giełdowego w Warszawie
Podstawowe klasyfikacje rynków
Rynek
Kryterium zasięgu terytorialnego
Kryterium przedmiotu wymiany
Kryterium dominacji
podmiotu rynku
Rynki:
• lokalny• regionalny• krajowy• zagraniczny•
międzynarodowy
• globalny
Rynki:
• finansowy• pracy• dóbr i usług
Rynki:
• sprzedawcy• nabywcy
Cechy i funkcje rynków
Podstawowymi cechami rynku są:• odpłatność – towary na rynku są sprzedawane,• dobrowolność (wolność) – swoboda w podejmowaniu decyzji,• ekwiwalentność – wymiana różnych wartości różniących się jedynie
wartościami użytkowymi, • konkurencyjność – konsekwencją wolności rynku jest konkurencja.
Do najważniejszych funkcji rynku zaliczamy:• równowagi– równoważenie popytu i podaży jest najważniejszą funkcją
rynku, mechanizm rynkowy powoduje ciągłe dostosowywanie się popytu do podaży,
• selekcji – dotyczy eliminacji słabszych podmiotów gospodarczych z rynku,
• alokacji – dotyczy czynników wytwórczych i polega na ich przemieszczaniu się z gałęzi o niższej do gałęzi o wyższej rentowności.
Gospodarka rynkowa
Gospodarka rynkowa - system ekonomiczny, w którym decyzje dotyczące gospodarki podejmowane są przez różne podmioty gospodarcze (ludzi, przedsiębiorstwa i rząd).
Podmiotami gospodarki rynkowej są :• gospodarstwa domowe,• przedsiębiorstwa,• instytucje finansowe,• administracja państwowa,• władza lokalna.
System ekonomiczny
Rynkowy Kierowany
opiera się na własności prywatnej
i działaniu mechanizmu rynkowego
opiera się na własności publicznej, wszystkie decyzje
ekonomiczne podejmowane są przez władzę
Cechy gospodarki rynkowej
własność prywatna
uwolniony system
cen
konkurencja
Przedsiębior-czość
Gospodarka rynkowa opiera się na przedsiębiorczości, własności prywatnej, konkurencji i systemie cen.
System cen, informując o sytuacji na rynku, umożliwia prowadzenie rachunku ekonomicznego.
Każdy obywatel może bez ograniczeń i na takich samych prawach podejmować działalność gospodarczą.
Prawo popytuPopyt jest to ilość towaru, jaką nabywcy są skłonni kupić w określonym czasie za ustaloną cenę.
Prawo popytu – wraz ze wzrostem ceny danego dobra, zmaleje zapotrzebowanie na dobro, a wraz ze spadkiem ceny zapotrzebowanie wzrośnie.
Wykres ilustruje zależność wielkości popytu na dany towar od jego ceny.
Prawo podażyPodaż oznacza ilość towaru, którą dostawcy są skłonni dostarczyć na rynek w określonym czasie i po określonej cenie.
Prawo podaży głosi, że przy niezmienności innych warunków rynkowych podaż danego towaru się zwiększa, jeśli wzrasta jego cena, natomiast obniżaniu się ceny towarzyszy spadek wielkości podaży.
Wykres ilustruje zależność wielkości podaży na dany towar od jego ceny.
Mechanizm rynkowyMechanizm rynkowy jest proces obejmujący żywiołowe działania podmiotów na rynku, w wyniku którego dochodzi do ustalenia równowagi rynkowej, a więc samoczynnego dostosowania wielkości popytu (D) i podaży (S), poprzez odpowiednie ustalenie ceny równowagi (P).
Gdy popyt D się zmniejsza, producenci ograniczają podaż S i obniżają ceny. Efektem jest ustalenie się nowej równowagi rynkowej
Równowaga rynkowa oznacza, że ilość dóbr i usług dostarczanych na rynek, czyli podaż, równa się popytowi na te dobra i usługi, reprezentowanemu przez sumę dochodów ludności.
[ilość]
[cena]
Czynniki kształtujące wielkość popytu
Rynkowe Pozarynkowe Geograficzne Demograficzne
• wielkość dochodów,• ceny substytutów,• ceny dóbr komplementarnych
• preferencje konsumentów,• moda
• warunki klimatyczne,• pora roku,• sytuacja gospodarcza
• liczba ludności, • struktura wiekowa konsumentów,• poziom wykształcenia,• stan cywilny,• wyznanie
Sytuacja polityczna
cena danego dobra, czyli ilość pieniędzy jaką producent otrzymuje ze sprzedaży każdej jednostki tego dobra,
ceny czynników produkcji, czyli płace, opłaty za energię, czynsz, ceny urządzeń i surowców, procenty od zaciągniętych kredytów – czyli poziom kosztów produkcji,
technologia, czyli postęp techniczny,
ceny dóbr substytucyjnych (zamienników) i komplementarnych (uzupełniających),
liczba producentów na danym rynku,
eksport oraz import,
czynniki przypadkowe, np. pogoda,
interwencyjna polityka państwa, dotacje, subwencje, warunki prawne,
elastyczność podaży.
Czynniki kształtujące wielkość podaży
Monety i banknoty wpłacone przez turystów zwiedzających
British Museum
Pieniądz
Niezależnie od swojej formy zewnętrznej i systemu gospodarczego pieniądz jest prawnie określonym, powszechnie akceptowanym środkiem płatniczym.
Według współczesnej doktryny na pieniądz składają się trzy elementy:• jednostka pieniężna, • suma pieniężna, • znak pieniężny.
Polski banknot 200-złotowy (awers)W obiegu do 1995 r. (przed denominacją)
Suma pieniężna jest wyrażana w jednostkach pieniężnych, zmaterializowanych w postaci znaków pieniężnych.
Pieniądz – historia Pieniądz pojawił się kilka tysięcy lat przed naszą erą. Początkowo rolę powszechnego ekwiwalentu pełniły towary.
Barter to wymiana bezgotówkowa, czyli towar (bądź usługa) za towar. Strony uzgadniają wartość towarów, lub usług i dążą do tego, żeby bilans był zerowy.
Towar
Kruszce (złoto, srebro)
Monety
Jednostka monetarna (ustalona waga, próba)
Pieniądz kredytowy (weksle, czeki, banknoty)
Waluta dewizowo - złotowa
Pieniądz papierowy
Pieniądz bankowy (depozytowy)
Pieniądz elektroniczny
Funkcje pieniądza Niezależnie od swojej formy pieniądz pełni w gospodarce określone funkcje, jest:• miernikiem wartości,• środkiem wymiany,• środkiem płatniczym• środkiem tezauryzacji,• pieniądzem światowym.
Pieniądz krajowy może spełniać funkcję pieniądza światowego, gdy państwo gwarantuje jego pełną wymienialność, duży potencjał gospodarczy, stabilność cen.
miernik wartości
środek płatniczy
środek wymiany
środek gromadzenia oszczędności
Gospodarstwo domowe
Gospodarstwo domowe jest to jeden z podmiotów gospodarczych, jedna osoba lub ich zespół, razem zamieszkujących i wspólnie się utrzymujących (w ogromnej większości połączonych więzami biologicznymi i stanowiących rodziny). Osoby samotne, utrzymujące się samodzielnie, to jednoosobowe gospodarstwa domowe.Celem gospodarstwa domowego jest zaspokojenie potrzeb wszystkich osób wchodzących w jego skład.
gospodarstwo domowe
budżet państwa przedsiębiorstwa
Między gospodarstwem domowym, przedsiębiorstwem i budżetem państwa przedstawiono przepływające strumienie pieniężne
Źródła dochodów gospodarstwa domowego
z tytułu prowadzenia działalności
gospodarczej
z tytułu posiadania
kapitału
z tytułu świadczeń
społecznychz tytułu pracy
dochody
Potrzeby osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego są realizowane z dochodów uzyskiwanych przez wszystkich lub tylko niektórych jego członków. Zaspokojenie tych potrzeb jest głównym celem istnienia gospodarstwa domowego.
wydatki
konsumpcyjne
Sztywne
- czynsz- prąd- żywność - …
Zmienne
- wycieczka- remont- zakup samochodu- …
inwestycyjne
Stałe
- czesne za naukę- opłata za polisę-ubezpieczenie- …
Zmienne
- zakup działki- zakup obligacji- …
Źródła wydatków gospodarstwa domowego
Wydatki a dochody
PRAWO ENGLAW miarę wzrostu dochodów społeczeństwa maleje udział wydatków na żywność w wydatkach ogólnych gospodarstw domowych.Dlaczego?- „bo apetyt rośnie w miarę jedzenia” wzrost dochodów wyzwala coraz
to nowe potrzeby, których zaspokojenie wymaga coraz to więcej pieniędzy.
PARADOKS GIFFENA Wzrost cen w Irlandii spowodował wzrost popytu na tenże chleb. Zachowanie konsumentów wbrew pozorom było racjonalne, gdyż dysponując niskimi dochodami, przez podwyżkę cen chleba zostali zmuszeni do ograniczenia konsumpcji wszelkich dodatków do chleba.PARADOKS VEBLENA (zwany także efektem snoba)Z chęci pokazania się innym, że stać nas na droższe rzeczy, nawet jeśli nie różnią się od tych samych sprzedawanych wcześniej po niższej cenie oraz w warunkach umiarkowanych dochodów.
Literatura
1. Biernacka M., Korba J., Smutek Z.: Podstawy przedsiębiorczości. Podręcznik do liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Wyd. II. Operon, Gdynia 2009
2. http://www.ekonomia.net.pl/3. Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny, Warszawa 2002