Podmioty sektora publicznego gr 1 czekirda i inne zjeby
-
Upload
uj -
Category
Economy & Finance
-
view
14.261 -
download
1
Transcript of Podmioty sektora publicznego gr 1 czekirda i inne zjeby
PODMIOTY SEKTORA
PUBLICZNEGO
SEKTOR PUBLICZNY
Sektor publiczny - to zbiór państwowych i samorządowych osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, finansowanych głównie lub wyłącznie ze środków budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, wykonujących zadania na zasadach niekomercyjnych.
W SEKTORZE PUBLICZNYM MOŻNA WYRÓŻNIĆ:
1) sektor rządowy; 2) sektor samorządowy (jednostki samorządu
terytorialnego i ich organy oraz podległe tym organom jednostki organizacyjne).
organy władzy publicznej, organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały, a także jednostki samorządu terytorialnego i ich organy oraz związki; jednostki budżetowe; samorządowe zakłady budżetowe; agencje wykonawcze; instytucje gospodarki budżetowej; państwowe fundusze celowe; państwowe szkoły wyższe; samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej; państwowe lub samorządowe instytucje kultury; Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i zarządzane przez nie fundusze; Kasy Chorych; Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne; państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.
W myśl ustawy z dnia 27. sierpnia 2009r. o finansach publicznych do sektora finansów publicznych zalicza się:
SEKTOR PUBLICZNY TO PRZEDE WSZYSTKIM ORGANY WŁADZY PUBLICZNEJ: Parlament administracja rządowa (ministerstwa, urzędy
centralne, urzędy wojewódzkie) administracja samorządowa (sejmiki wojewódzkie,
rady powiatów i gmin, urzędy marszałkowskie, starostwa powiatowe, urzędy miast i gmin).
DO SEKTORA PUBLICZNEGO ZALICZAJĄ SIĘ RÓWNIEŻ WSZELKIE PODLEGŁE IM JEDNOSTKI:
urzędy pracy ośrodki pomocy społecznej ośrodki wsparcia państwowe i samorządowe jednostki
kultury publiczne zakłady opieki zdrowotnej
PODMIOTY SEKTORA
PUBLICZNEGO UJĘCIE PRAWNE
W PRZEKROJU PRAWNYM SYSTEM PODMIOTÓW SEKTORA PUBLICZNEGO TWORZĄ: ustawa z dnia 27. sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych prawo budżetowe, regulujące zasady budowy ustroju
budżetowego coroczne ustawy budżetowe i uchwały budżetowe
samorządów ustawy podatkowe ustawy o pozabudżetowych funduszach publicznych ustawy o finansach samorządowych( lokalnych,
regionalnych) ustawy regulujące działalność ministra finansów( skarbu)
oraz działalność aparatu skarbowego ustawa karnoskarbowa ustawa o zobowiązaniach podatkowych
PODMIOTY SEKTORA
PUBLICZNEGO UJĘCIE EKONOMICZNE
PRZEKRÓJ INSTRUMENTALNYpodatki centralnepodatki lokalne opłaty cładochody z majątku
poublicznego( renty, dywidendy) składki na ubezpieczenie społecznesubwencje dotacje kredyt państowowy i pożyczki
publiczne
PRZEKRÓJ INSTYTUCJONALNYTWORZĄ JEDNOSTKI: budżetu państwa budżetów samorządowych szczebla
podstawowego lub wyższego funduszy ubezpieczeń społecznych pozostałych funduszy publicznych fundacji publicznych
FORMY ORGANIZACYJNO-PRAWNE jednostki budżetowe samorządowe zakłady budżetowe agencje wykonawcze państwowe fundusze celowe przedsiębiorstwa państwowe spółki kapitałowe spółki jednoosobowe
JEDNOSTKI BUDŻETOWE są tworzone i likwidowane przez ministrów,
kierowników urzędów centralnych i wojewodów (państwowe jednostki budżetowe) lub przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego (gminne, powiatowe i wojewódzkie jednostki budżetowe)
pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek budżetu państwa lub jst
podstawą ich gospodarki finansowej jest plan dochodów i wydatków nazywany „planem finansowym”
W FORMIE JEDNOSTEK MOGĄ DZIAŁAĆ M.IN.
urzędy władzy państwowej urzędy administracji państwowej i
samorządowej prokuratury sądy i trybunały areszty i więzienia jednostki wojskowe i policyjne, jednostki Państwowej Straży Pożarnej szkoły, internaty i świetlice
SAMORZĄDOWE ZAKŁADY BUDŻETOWE
odpłatnie świadczą obywatelom swoje usługi, koszty ich działania pokrywane są z przychodów własnych
są tworzone i likwidowane oraz przekształcane w inną formę organizacyjno-prawną przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego
podstawą ich gospodarki finansowej jest roczny plan finansowy
DO SAMORZĄDOWYCH ZAKŁADÓW BUDŻETOWYCH ZALICZA SIĘ NP.:
przedszkola, żłobkiizby wytrzeźwieńobiekty sportowezakłady utylizacji odpadówzakład komunalnyoczyszczalnia ścieków.
INSTYTUCJE GOSPODARKI BUDŻETOWEJ
posiadają osobowość prawną tworzone przez ministra lub Szefa Kancelarii PRM
za zgodą RM, w celu realizacji zadań publicznych odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania pokrywają koszty swojej działalności oraz
zobowiązania z uzyskiwanych przychodów
PAŃSTWOWE FUNDUSZE CELOWE
Państwowe fundusze celowe stanowią alternatywne źródło finansowania zadań państwa wobec budżetu. Powoływane ustawowo, ich przychody pochodzą ze środków publicznych, a wydatki są przeznaczone na realizację wyodrębnionych zadań.
AGENCJE WYKONAWCZE
Agencja wykonawcza to utworzona na mocy ustawy, państwowa osoba prawna, powołana w celu realizacji zadań publicznych pod nadzorem właściwego ministra, np.:
Agencja Rynku Rolnego
Agencje zarządzają mieniem publicznym i uzyskują dochody, np. z jego sprzedaży lub dzierżawy.
PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE
Przedsiębiorstwa, których wyłącznym właścicielem jest państwo, a ściśle rzecz biorąc Skarb Państwa.
Samodzielne, samorządne i samofinansujące się, posiadają osobowość prawną .
PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWENależy je odróżnić od spółek kontrolowanych
przez SP, które z prawnego punktu widzenia nie są przedsiębiorstwami państwowymi, ale spółkami uregulowanymi w KSH.
Przedsiębiorstwo państwowe może zostać przekształcone w jednoosobową spółkę SP w drodze komercjalizacji poprzedzającej prywatyzację.
SPÓŁKA KAPITAŁOWARodzaj spółki handlowej, w której najważniejszym elementem jest jej majątek (kapitał).
Od spółek osobowych odróżnia je: posiadanie osobowości prawnej skierowanie odpowiedzialności za zobowiązania
spółki na samą spółkę wyodrębnienie majątku spółki prowadzenie spraw spółki pośrednio przez
wspólników i ukształtowanie praw i obowiązków wspólników wobec spółki w sposób zróżnicowany.
FORMAMI SPÓŁKI KAPITAŁOWEJ SĄ:
spółka akcyjna z akcjami na okaziciela, (w której
czynnik osobowy wspólników nie odgrywa żadnej roli) spółka akcyjna z akcjami imiennymi (czynnik osobowy
ma rolę ograniczoną) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
SPÓŁKA JEDNOOSOBOWA Jest to spółka odpowiednio: Skarbu Państwa samorządu terytorialnego osób fizycznych lub prywatnych osób prawnych fizycznych osób zagranicznych lub prawnych.
Przyjęcie kryterium „jednorodności'' wnoszonego do spółki kapitału umożliwia stosowanie takich pojęć jak „jednoosobowa spółka Skarbu Państwa" lub „jednoosobowa spółka Gminy". W przypadku, gdy udziałowcami spółki są np. wyłącznie państwowe osoby prawne lub wyłącznie np. osoby fizyczne mamy do czynienia z zasadą jednorodności kapitału (100% kapitału jest skupione w danym rodzaju własności), ale nie możemy mówić o jednoosobowości spółki.
PODSTAWOWE MECHANIZMY
FINANSOWANIA
Gromadzenie i rozdysponowanie pieniężnych środków publicznych wymaga działania określonych podmiotów nie tylko najwyższego szczebla władzy ustawodawczej i wykonawczej, lecz także sieci instytucji (podmiotów), które na bieżąco realizują dochody i wydatki publiczne.
PRZEKRÓJ PODMIOTOWY SYSTEMU FINANSÓW
PUBLICZNYCH: Władze ustawodawcze szczebla centralnego
(parlament) oraz władze szczebla pośredniego (rady regionalne) i szczebla samorządowego (rady gminne);
Władze wykonawcze (rządy, zarządy) wymienionych wyżej szczebli;
Władze kontrolne działające w imieniu władz stanowiących, np. NIK i Regionalne Izby Obrachunkowe
PRZEKRÓJ PODMIOTOWY SYSTEMU FINANSÓW
PUBLICZNYCH – CIĄG DALSZY
Aparat skarbowy (finansowy), zajmujący się na bieżąco realizacją dochodów i wydatków publicznych, ich kontrolą (np. tzw. Policja skarbowa), zarządzaniem budżetem, itd.;
Podmioty (jednostki), które są finansowane z funduszy publicznych (szpitale, jednostki sądownictwa, jednostki policji).
FUNKCJE FINANSÓW PUBLICZNYCH
Alokacyjna
Redystrybucyjna
Kontrolna
Stabilizacyjna
BUDŻET PAŃSTWA JAKO MECHANIZM FINANSOWANIA
Budżet państwa: gromadzi i dzieli największą część środków
publicznych; dokonuje istotnych transferów na rzecz innych
elementów systemu finansów publicznych, zwłaszcza budżetów samorządowych i funduszy ubezpieczeń społecznych
odgrywa ważną rolę w kształtowaniu finansowych stosunków międzynarodowych.
SPÓŁKI SPRYWATYZOWANE METODĄ POŚREDNIĄ (KAPITAŁOWĄ)
WEDŁUG WOJEWÓDZTW W OKRESIE OD 1 VIII 1990 R. DO 31 XII 2008 R.
Liczba spółek 388 w tym z udziałem kapitału 115Zagranicznego
PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE SPRYWATYZOWANE METODĄ BEZPOŚREDNIĄ
WEDŁUG WOJEWÓDZTW W OKRESIE OD 1 VIII 1990 R. DO 31 XII 2008 R.
Liczba przedsiębiorstww tym poprzez oddanie majątkudo odpłatnego korzystania
21051317
GOSPODAROWANIE MAJĄTKIEM TRWAŁYM
Zarządzanie kapitałem trwałym – właściwe wykorzystywanie i eksploatowanie zasobów, racjonalne nakłady w stosunku do rozwoju przedsiębiorstwa
Kapitał – posiadane dobra materialne i niematerialne wykorzystane w produkcji (usługach) oraz zasoby pieniężne. Jest kategorią ekonomiczną posiadającą wartość i mająca zdolność do pomnażania wartości (wzrostu).
Zasób – czynnik wytwórczy będący w dyspozycji podmiotu gospodarczego i wykorzystywany w procesie produkcji.
Majątek trwały – cechuje go długotrwały okres użytkowania (powyżej jednego roku) oraz stopniowe zużywanie się w trakcie działalności gospodarczej.
SKŁADNIKI MAJĄTKU TRWAŁEGO:
1. rzeczowy majątek trwały - zalicza się tu wartość przyjętych do użytkowania maszyn, budynków itd.
2. wartości niematerialne i prawne – uznaje się za nie sumę kosztów nabycia praw majątkowych (projektów wynalazczych, patentów, licencji). Są to niepieniężne składniki majątku nie posiadające substancji fizycznej.
3. finansowy składnik majątku – są to akcje w spółkach akcyjnych, obligacje, bony długoterminowe weksle itd.
4. należności długoterminowe
FUNKCJE MAJĄTKU TRWAŁEGO:1. funkcja społeczna – o ile funkcje
ekonomiczne środków trwałych sprowadzają się do kryterium ekonomicznego, opartego na kalkulacji nakładów (kosztów) i efektów, o tyle funkcje społeczne powinny uwzględnić elementy estetyczne, psychologiczne i fizjologiczne warunki pracy oraz potrzeby człowieka.
2. funkcja ekonomiczna – sprowadza się do oddziaływania człowieka za ich pośrednictwem na przyrodę w celu zwiększenia produkcji dóbr materialnych; decydowanie w dużej mierze o zdolności produkcyjnej danego podmiotu gospodarowania; wykorzystywanie zasobów siły roboczej.
Zużycie środków trwałych – stopniowa utrata wartości i wartości użytkowej.
Wartość użytkowa – związana z materialną (przedmiotową)naturą obiektu złożonego z elementów substancji przyrody. Stopień przydatności do pełnienia pewnych funkcji i zaspokajanie potrzeb w określonych warunkach.
Wartość – wiąże się z towarem jako produktem procesu produkcji, wiąże się z pieniądzem
RODZAJE ZUŻYCIA ŚRODKÓW TRWAŁYCH:
1. zużycie fizyczne – polega na zmianie pierwotnych właściwości mechanicznych i chemicznych. Następuje wraz z ich wykorzystywaniem w procesach produkcyjnych (zużycie produkcyjne). Wynika również z oddziaływania sił przyrody i warunków zewnętrznych (zużycie nieprodukcyjne). Może też być odwracalne – przejściowe oraz nieodwracalne – trwałe.
2. zużycie moralne – stopniowa utrata wartości wymiennej i wartości użytkowej, spowodowanej zmianami występującymi poza środkami pracy. Wywołuje je wzrost społecznej wydajności pracy w przedsiębiorstwach wytwarzających środki trwałe; uzyskanie nowych, wydajniejszych środków pracy; zmiany warunków zewnętrznych eksploatacji środka pracy, brak popytu na wyroby lub usługi.
WSKAŹNIKI WYKORZYSTYWANIA ŚRODKÓW TRWAŁYCH:1. ekonomiczny – charakteryzują
produktywność środków trwałych przez uzyskane wyniki produkcyjne i finansowe
2. techniczno-ekonomiczne – określają ekonomiczność niektórych rozwiązań technicznych
3. techniczne – dotyczą parametrów technicznych.
Produktywność – relacja produkcji wytworzonej w ciągu roku do wielkości środków trwałych w danym okresie.
RODZAJE WSKAŹNIKA PRODUKTYWNOŚCI:1. globalny – uwzględnia wszystkie zasoby
trwałe podmiotu, bez względu na ich rodzaj i charakter działalności
2. ogólny – zawiera jedynie wartość produkcyjnych zasobów trwałych, które związane są z procesami wytwórczymi
3. cząstkowy – obejmuje efektywność tej grupy majątkowej, która stanowi mobilną część i aktywnie wpływa na proces produkcyjny.
Amortyzacja – wypływa z ekonomicznej formy z ruchu okrężnego obrotu środków trwałych w procesie reprodukcji. Wyraża się realnym procesem oddzielenia części wartości od funkcjonalnych środków trwałych w wyniku ich produkcyjnego wykorzystania.
FUNKCJE AMORTYZACJI:1. miernik wartości przenoszony przez
środki trwałe na produkt
2. czynnik określający udział wartości przeniesionej w kosztach produkcji
3. narzędzia stopniowego akumulowania pieniężnego odpowiednika tej wartości na reprodukcję środków trwałych
FORMY REPRODUKCJI PROSTEJ:1. całkowita – zastąpienie zużytych
fizycznie lub moralnie zasobów majątkowych nowymi egzemplarzami tego samego lub podobnego rodzaju.
2. rozszerzona – powiększenie wartości obiektu majątku trwałego, która powoduje wzrost jego wolumenu w postaci rzeczowej.
Dekapitalizacja – obniżenie wartości zasobów majątkowych w wyniku nie pokrywania bieżącej likwidacji (zużycia) przez inwestycje odtworzeniowo-modernizacyjne i kapitalne remonty.
FORMY DEKAPITALIZACJI:
1. absolutna – zmniejszenie zasobów majątku trwałego na skutek pełnego ich zużycia (likwidacji) i nie odtworzenia.
2. względna - zmniejszenie wartości użytkowej środków trwałych wskutek częściowego ich zużycia
GOSPODAROWANIE MAJĄTKIEM OBROTOWYM
Składniki majątku obrotowego: zapasy, gotówka, krótkoterminowe papiery wartościowe, nie rozliczone zaliczki na poczet dostaw zapasów w przyszłych okresach, rozliczenia międzyokresowe, należności.
Czas ich uczestnictwa w procesach gospodarczych zależy od przebiegu procesu produkcji, terminowości regulowania rozrachunków i innych. Jest on w mniejszym stopniu obciążony ryzykiem inwestycyjnym i bardziej elastyczny niż majątek trwały.
Rodzaje kapitału obrotowego:
1. brutto – równowartość majątku obrotowego, a więc aktywów bieżących pb-a
2. netto
· różnica między majątkiem obrotowym pb-a i jego zobowiązaniami bieżącymi
· różnica między kapitałem stałym a majątkiem trwałym