Pletismografta V, V*,Pağız ölçümleri ve volüm ölçümleri
description
Transcript of Pletismografta V, V*,Pağız ölçümleri ve volüm ölçümleri
Pletismografta V, V*,Pağız ölçümleri ve volüm ölçümleri
Doç. Dr. Elif Şen
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD
Çıkar Çatışması
Kongre katılım desteği
Novartis Glaxo-Smith Kline
Sunum Planı
Pletismograf nedir? Hangi volümler ölçülür? Endikasyonları Pletismograf tipleri ve çalışma prensibi Volüm ölçümü (teste hazırlık, testin yapılışı,
raporlama) Gaz dilüsyon yöntemleri ve pletismografi ile
yapılan volüm ölçümleri arası farklar
Pletismograf
Kapalı bir kabinde oturan kişinin toraks
içinde solunum yollarıyla bağlantısı
olan ve olmayan tüm gaz volümünün
ölçülmesini sağlayan bir cihazdır.
Kabin hacmi 500- 700 lt
Büyük oranda pleksiglastan
yapılmıştır.
İnterkom sistem aracılığıyla
teknisyen- hasta bağlantısı
kurulur.
Kapısı kapatıldığında
kapalı bir sistem haline
gelen kabinde,
Volüm
basınç
akım değişiklikleri
uygun ölçüm araçlarıyla
belirlenir.
Bilgisayara kaydedilir.
Pletismograf ile ölçülen volümler
Torasik gaz volümü (TGV)
Total akciğer kapasitesi (TLC)
Rezidüel volüm (RV)
Fonksiyonel rezidüel kapasite (FRC)
RV/TLC
Vital kapasite (VC)
İnspiratuar kapasite (IC)
Ekspiratuar rezerv volüm (ERV)
Pletismograf ile volüm ölçümleri için endikasyonlar
Restriktif hastalıkların tanısı
Akciğer volümleri ölçülerek restriktif ve obstrüktif fonksiyonel
bozukluğun ayırımı
Obstrüktif akciğer hastalıklarında görülebilen hava hapsinin (hava
kisti, bül) değerlendirilmesi
Akciğer volüm ölçümlerinin tekrarı gerektiğinde veya hasta gaz
dilüsyon yöntemlerine koopere olamıyorsa
Kontrendikasyonlar
Pletismograf kabinine girmeyi engelleyen mental konfüzyon, kaslarda
koordinasyon bozukluğu, vücut ateli
Klostrofobi
Pletismograf içine yerleştirilemeyecek devamlı damardan infüzyon uygulanan
hastalar
Göğüs içi basınç artışından etkilenebilecek göğüs tüpü, transtrakeal O2
kateteri gibi durumlar
Oksijeni test süresince kesilemeyen hastalar
Pletismografi ile volüm ölçümü yapılmasının avantajları
Toraks içinde bulunan tüm hacmi ölçtüğü için gaz dilüsyon
yöntemlerine göre daha doğru sonuç verir.
Gaz dilüsyon yöntemlerine göre volümler daha kısa sürede ölçülür.
Testlerin tekrarlanması gaz dilüsyon yöntemlerine göre daha
kolaydır.
Günümüzde akciğer volümlerinin ölçümünde altın standart
olarak kabul edilen yöntemdir.
Pletismografinin dezavantajları
Büyük bir cihaz ve yer kaplar.
Pahalı
Klostrofobik hastalarda uygulanamaz.
Pletismografide ölçümlerin
dayanağı
“Boyle kanunu: P1.V1 = P2.V2”
Sabit ısıda gaz volümü basınçla ters
orantılı olarak değişir.
Torasik gaz volümü (Vtg) sakin solunum esnasında ekspirasyon
sonunda ölçülür. Böylece FRC ölçülmüş olur.
Kapısı kapandığında kapalı sistem haline gelen kabinde volüm,
basınç ve akım değişiklikleri saptanır.
İnspirasyon ve ekspirasyon sonunda, akım olmadığında
“ağız içi basıncı = alveol basıncı”
Ağız içi basınç, kabin içi basınç ölçülür.
Pletismograf tipleri
1. Basınç pletismografı
(volüm sabit, basınç değişiklikleri kaydedilir.)
2. Volüm pletismografı
(basınç sabit, volüm değişiklikleri kaydedilir.)
3. Akım pletismografı
(akım hızının entegrasyonu ile volümler
hesaplanır.)
Basınç Pletismografı (volüm sabit)
Kabin duvarına yerleştirilmiş basınç transduseri
aracılığıyla göğüs kafesinin solunum hareketleri
sonucunda kabin içinde oluşan basınç değişiklikleri
kaydedilir.
Kabin içine miktarı bilinen volüm şırıngayla verilerek kabin
içi volüm ve basınç değişikliklerine göre kalibre edilir.
Kabinde hava akım hızı ölçümleri bir
pnömotakograf aracılığıyla yapılır.
Ağızlığın önünde bulunan shutter
kapatıldığında pnömotakografa giden
havayolunu keser.
Shutter genellikle otomatik olarak
devreye girer.
Basınç ölçer shutter ile hasta ağızlığı
arasındaki bölümde yer alır. Ağız
basıncını ölçmeye yarar.
Pnömotakograf
Shutter
Ağız basıncı
Akım hızı
Shutter
Ağız basıncı (P mouth)
Akım hızı
Kabin basıncı (P box)
Pnömotakograf
BASINÇ PLETİSMOGRAFI
FRC ölçümü
Hasta kabinde oturur.
Burun klipsi takılır.
Ağızlıktan sakin bir şekilde nefes alıp vermesi
istenir.
Ekspiryum sonunda shutter kapatılır.
Hastadan panting(kısa – kesik soluma) yapması
istenir.
Panting manevrası hem ağız basıncı hem de kabin
basıncında değişikliğe neden olur.
Her inspiratuar eforla ağız basıncı düşer, akciğer
volümü artar.
Kapalı kabinde akciğer volümü artışı kabin basıncını
arttırır.
Her ekspiratuar eforda, Akciğer volümü azalır, kabin basıncı düşer. Ağız basıncı ise artar. Shutter kapalı olduğu için
ağız basıncı= alveoler basınç
Shutter
ΔPm=alveoler basınç değişimi
Akım hızı
ΔPb = akciğer volüm değişimi
Pnömotakograf
BASINÇ PLETİSMOGRAFI
İnspirasyonda ağız basıncı düşer, akciğer volümü artar.
Ekspirasyonda ise ağız basıncı ise artar, akciğer volümü azalır.
Bu eğrinin eğimi ölçülerek, akciğerlerdeki gaz volümü saptanır.
Buna torasik gaz volümü (TGV) denilir.
Ekspiryum sonu akciğer volümünde yapılan bu ölçüm ile FRC
hesaplanır.
“Boyle kanunu: P1.V1 = P2.V2”
• P. V = ( P+P) . ( V+ V)
Eksp sonu akciğerlerdeki basınç (atmosferik basınç)
Solunum eforlarıyla alveoler basınç değişikliği
Eksp sonu akciğerlerdeki volüm (FRC)
Solunum eforlarıyla Vtg değişiklikleri
ΔPm
ΔPb
• V = V x ( P+P)
P
• V = atmosferik basınç x Pb
Pm
FRC
Kalibrasyon
Günlük olarak volüm, ağız ve kabin basıncı kalibre
edilmelidir.
Haftada bir akım sensörünün duyarlılığı kontrol
edilmelidir.
En az ayda bir kez veya şüphe durumunda sağlıklı kişi
üzerinde kontrol edilmelidir.
TESTE HAZIRLIK
Hastaya test anlatılmalı.
Kapı açıkken pletismografın içinde oturması uyumunu arttırır.
Kapının içeriden açılabileceği bilgisi verilmeli.
Panting manevrası teknisyen tarafından gösterilmeli.
Her iki elini yanağına götürerek kısa kesik solumalar yapacağı
göstererek anlatılmalı ve kabin dışında hastaya yaptırılmalıdır.
TEST
Hasta oturduktan sonra kapı kapatılır.
Kabin içi ısının sabitlenmesi için 30 sn beklenir.
Hastaya ağızlığı ağzına yerleştirerek sakin soluk alıp vermesi söylenir. (3-10 soluk )
Normal ekspirasyon sonunda shutter kapatılır.
Hastaya panting yaptırılır. (0.5 - 1.0 Hz sıklığında)
Ağız basıncı ( Pm) ve akciğer volüm değişmesi (V) arasındaki
eğri gözlenir.
3-5 adet teknik olarak yeterli panting manevrası kaydedilir.
Shutter açıldıktan sonra ERV manevrası yaptırılır ve ardından yavaş
inspiratuar vital kapasite manevrası yapılır.
PANTİNG MANEVRASI
Panting sırasında yüzeyel ve hep sabit hacimle soluk alıp vermelidir. Bu şekilde göğüs içindeki hava komprese ve dekomprese olur.
Birkaç normal soluktan sonra 0.5-1/saniye olacak şekilde panting yaptırılır.
Panting manevrası sırasında karşılaşılan sorunlar
Hızlı veya yavaş panting
Kapalı havayoluna karşı soluk alıp vermede sorun
Ağızlıktan kaçak olması
Shutter kapandığında yanakların şişmesi
EĞRİLERİN DÜZENLENMESİ
Teğet açısı ortalama açının % 10’undan fazla olmamalı
Ekrandaki eğriler görsel olarak değerlendirilerek uyumsuz olanlar
atılabilir.
Eğri transduserlerin kalibre edildiği sınırların içinde olmalıdır ( 10
cmH2O düzeyinde). Bunun üzerindeki eğriler ekrandan taşar.
Ekrandan taşmamasına dikkat edilmelidir.
Ekrandan eğrinin taşması kabin içi ısı dengesinin
yetersizliğini veya panting volümünün fazla olduğunu
gösterir.
KABUL EDİLEBİLİRLİK
Panting manevrası volüm ve hız bakımından doğru olmalıdır (0.5-1 Hz/sn).
Eğri kapalı olmalı, ekrandan taşmamalıdır.
Ekrandan taşan eğri ısı dengelenmesi yetersiz, panting hacmi fazla
3-5 adet teknik olarak doğru panting manevrası kaydedilmeli.
En az 3 kez FRC değeri ölçülmeli (%5’den az değişkenlik) . Her bir manevrayı
takiben ERV ve IVC manevraları da yapılmalı.
Sonuçların ortalaması verilmelidir.
Maksimum 10 test yapılmalıdır.
VC için en yüksek değer alınır.
RAPORLAMA
FRC, ERV, IC için testlerin ortalaması alınır.
RV: FRC- ERV
2.54 – 1.05= 1.49
TLC: RV+VC
1.49 + 4.93 = 6.42
He dilüsyon ve N2 arınma yöntemleri obstrüksiyonun şiddeti arttıkça
nonhomojen dağılım nedeniyle gerçek değerinden daha düşük sonuç
verirler.
FRCpl –FRC(He veya N2) farkı akciğerlerdeki kist ve bül gibi oluşumların
gaz hacmini verir.
FRCpl /FRC(He-N2)>1 ise pletismografla saptanan, ancak gaz dilüsyon
yöntemleriyle ölçülemeyen gaz volümü olduğunu gösterir.
Akciğer hacim azaltıcı cerrahi için aday olan hastalarda bu oran ölçülebilir.
Gaz dilüsyon yöntemleri ve Pletismograf ölçümleri arası fark