Aparati fotografik dhe pjeset e tij

Aparati fotografik dhe pjeset e tij

Te gjithe aparatet fotografik modern me nje system SLR (Single lens reflex) ndajne te njejtet perberes ne ndertimin e tyre.

1-Trupi I aparatit

2-Lentja e aparatit e cila eshte e zevendesueshme, qe do te thote se ju mund ta nderroni e ta zevendesoni ate me nje lente tjeter.

3-Nje diafragem fleksibel qe ndodhet ne trupin e lentes.

4-Nje shpejtesi fleksibel qe ndodhet ne trupin e aparatit.

5-Nje TTL mates drite.(Ndoshta!). Mat driten qe deperton Through The Lens, pra nepermjet lenteve.

Ato ndajme gjthsh kontrolle te ndryshme.

1-Unaza e hapjes. Kjo eshte nje unaze e ngushte rrotulluese vendosur ne siperfaqen e lentes me pozicion ne afersi te truit.

2-Unaza e fokusit. Kjo eshte nje tjeter unaze me e gjere dhe vendosur ne fillim te lentes.

3-Kontrolli I shkrepjes4-Leshimi I shkrepjes. Pozicionuar ne pjesen e siperme te djathte te aparatit. Shtypja e lehte

e te cilit aktivizon TTL.

5-Vendosja e ndjeshmerise se filmit. Ne pjesen e siperme, normalisht ne krahun e majte.

Aparaturat e fundit e lexojne automatikisht kete ndjeshmeri neprmjet codeve DX vendosur

ne bulonin e filmit. Sipas aparatures, ju mund te jeni ne gjendje ta manipuloni kete ndjeshmeri

ose jo.

Keto jane disa nga kontrollet me thelbesore por mund te kete edhe shume butone te tjera mjaft

te perdorshme dhe te dobishme si:

1-Kontrolli I thellesise se fushes. Jo shume I perhapur por shume I dobishem, pozicionuar ne

pjesen e perparme te aparatit prane lentes.

2-Autoshkrepja

3-Kyci I ekspozimit

4-Kontrolli I multi-ekspozimetrit.5-Kontrolli I kompesimit te ekspozimetrit. Ju jep mundesine te merni kontrollin mbi vendosjen

automatike te ekspozimetrit. Ndoshta eshte me e thjeshte ta ktheni programin tek manuali nese

mundeni.

6-Bllokimi I pasqyres.

7-Celesi On/Off.

Sipas apratures, ajo mund te jete plotesisht automatike, gjysem manuale ose me raste krejtesisht

manuale. Ne kete rast duhet ti vendosni te gjitha parametrat vete. Persa I perket fokusimit do

te gjeni dy mundesi, autofoku (AF) ose fokusim manual. Autofokuset jane thuajse standarte

Nje pjese qe gjendet thuajse ne te gjithe aparatet ne menyre automatike, eshte kontrolli I ekspozimit

ose thene me qarte kontrolli mbi diafragmen dhe shpejtesine. Le ti shohim variacionet e tyre

1-Manual.(M) Ti vendos vete per diafragmen dhe shpejtesine.

2-Prioritet diafragme. (A) Ti vendos diafragmen dhe aparati e korespondon ate me shpejtesine

e duhur.

3-Prioritet shpejtesia. (S) Ju vendosni shpejtesine dhe aparati e korespondon ate me diafagmen

e duhur.

4-Programi. (P) Ne kete rast gjithcka qe ju duhet te beni eshte qe te drejtoni aparatin e te

kompozoni gati per foton ndersa te gjitha parametrat e tjera do tju zgjedhe vete aparati.

Brenda Programit, mund te gjeni edhe disa tipe te ndryshme nenprogramesh si:

1-Action mode

2-Peisazhe

3-Portrete

4-Zmadhime(makro)

5-Foto nate

Por, sado shtrenjte qe ta bleni nje parat (qofte dhe ai me I sofistikuari), ju kurre nuk mund te gjeni nje

programim te tille ku te shkruhet good picture mode pra nje programim per te bere nje foto

sa me te mire.

TTL Lightmeter (matesi I drites)

Kemi permendur shpejtesite, diafragmat dhe programimet e ndryshme por nuk kemi permendur

se nga e marrim informacionin e nevojshem mbi te cilin te vendosim parametrat e kombinimin

e duhur ndermjet diafragmes dhe shpejtesise. Shumicat e aparateve moderne vijne tek ne nepermjet

disa formave te sistemit te matjes se drites. Menjehere mbas aktivizimit, thjesht duke ndezur aparatin

ose ne tipe te tjera aparatesh duke shtypur lehte butonin e shkrepjes, matesi I drites mat driten e skenes

(imazhit perpara lentes) reflektuar ne aparature nepermjet lenteve. Ky tip mates drite quhet ndryshe

the Reflected Light Through The Lens Meter ( reflektimi I drites nepermjet matesit te lenteve).

Ne momentin kur vendosni ne veprim TTL, ai ju orienton ose percakton per ju shpejtesine e

diafragmen e duhur e kjo mbas leximit te drites se matur prej tij. Ky lexim e matje bazohet

ne sasine e drites qe reflektohet mbrapsht nga skena, dhe sensibiliteti I filmit qe po perdorni.

Ndaj dhe vendosja e ndjeshmerise se filmit ne menyre korrekte ne aparatin fotogafik qe ne

momentin kur e vendosni ne te, eshte shume e rendesishme.Ne varesi te programit me te cilin

operon aparati juaj fotografik (dhe tipit te aparatit), mbas matjes se drites do te shihni informacionin

rreth shpejtesise, numrit te diafragmes, apo te dyja se bashku.

1-Programi manual (Manual Mode). Cfare do te shihni varet nga tipi I aparatit, keshtu:

i. nje shenje plusi e ndricuar (ne rastin e mbi ekspozimit), shenjen minus (ne rastin e nenekspozimit)

ose nje zero (OK) simbol qe shfaqet ne ane te skenes se fokusuar.

ii.nje shkalle e ndricuar nga plusi tek minusi e ngjashme me ate te mesipermen.

iii.nje seri numrash shpejtesishe me nje simbol qe tregon shpejtesine e zgjedhur momentalisht,

dhe nje gjilpere levizese qe tregon shpejtesine e rekomandueshme per ate rast.

iv. si ne rastin e meparshem por duke perdorur LEDs (little red lights, pra drite te vogel te

kuqe) ne vend te gjilperes. LED e qendrueshme per shpejtesine e zgjedhur momentalisht, dhe

LED pulsues per shpejtesine e rekomanduar.

Ne programet manuale, ju keni kontrollin e shpejtesise dhe diafragmes dhe mund ti rregulloni

ne menyre te tille qe te arrini ekspozimin e sakte. Qellimi juaj do te jete qe ta vendosni ne zero,

ne rastin e sistemit plus, minus, dhe ne rastin e sistemit gjilpere, match the two indicators.

2-Prioriteti I diafragmes (Aperture Priority). Ekspozimetri do te tregoje shpejtesine e duhur, duke

u bazuar mbi diafragmen e perzgjedhur. Kjo mund te tregohet ne nje shkalle numrash odse thjesht

si nje numer I ndricuar. Nese ju do te ndryshini diafragmen, edhe shpejtesi do te ndryshohet ne

menyre qe te kompesoje.

3-Prioriteti I shpejtesise (Shutter Priority). Ekspozimetri do te tregoje numrin e diafragmes , bazuar

ne shpejtesine qe ju keni vendosur. Nese ju do te nderoni shpejtesine, atehere do te nderoje dhe

numri I diafragmes per te komperuar shpejesine.

4-Programi (Program). Ne kete rast ekspozimetri do te vendose automatikisht si shpejtesine ashtu

edhe numrin e diafragmes.

Si shpejtesia ashtu edhe diafragme shfaqen perpara nesh ne menyre numeratorike. Pra le te flasim

per ekspozimin. Te ekspozosh ne rastin e apartit do te thote thjesht qe te lejosh driten te godase

negativin. Pjesa me delikate ne kete mes, eshte qe te dish sasine e duhur te drites dhe si ta kontrolloni

kete sasi perpara se te arrije tek negativi gje qe realizohet nepermjet kontrollit te diafragmes dhe

shpejtesise.

Ju kontrolloni ekspozimin duke lejuar qe drita te kaloje nepermejt diafragmes me nje shpejtesi kohe

te percaktuar. Le te shohim se si shpejtesia dhe diafragma perdoren per te kontrolluar ekspozimin

dhe lidhja midis tyre.

Diafragma dhe numrat -f

Diafragma eshte thjesht nje hapje madhesia e te ciles varion ne menyre qe te lejoje kalimin

e sasie drite me te madh ose me te vogel nepermjet saj. Madhesia e hapjes eshte numeratorike

dhe shfaqet para nesh me formen f-numer.Vazhdimesia e numrave f- ndjek nje sekuence

standarte ku cdo numer f- eshte dyfish me I ndricuar dhe qe percjell dyfish me shume sasi

drite se numri paraardhes. Nr f. perfaqeson raportin midis diametrit te hapjes se diafragmes

dhe gjatesise fokale te objektivit: f/4 do te thote qe diametri I hapjes se diafragmes eshte

e gjatesise fokale te objektivit (25mm ne objektivin 100mm); f/11 do te thote 1/11 e gjatesisefokale te objektivit (9mm ne objektivin 100mm). Kjo eshte dhe arsyeja pse nr e medhenje-f perfaqesojne hapje te vogla diametric diafragme.

Ja nje tabele numrash diafragme

f 1.4; f 2; f 2.8; f 4; f 5.6; f 8; f 11; f 16; f 22; f 32

Ekzistojne numra edhe me te vogjel apo me te medhenj diafragmash, por numrat e mesiperm

jane te njejte dhe mbajne nje vlere konstante. Kjo do te thote qe f-8, per shembull, do te

percjelle gjithmone te njejten sasi drite pa u ndikuar nga aparati apo lentja e rastit.

Sa me I vogel numri I diafragmes, aq me e madhe eshte hapja dhe si rrjedhim kalon nje sasi

me e madhe drite. Lentet me hapje ne maksimum (me numer te vogel f-je), pershkruhen si

te shpejta.

Objektivat dhe karakteristikat e tyre Objektivi eshte nje nga pjeset me te rendesishme te aparatit, ndaj dhe duhet ti kushtoni nje rendesi te madhe zgjeshjes se tij. Kurre nuk duhet te neglizhoni cilesine e tij apo te beni kompromise sepse objektivi eshte syri I aparatit dhe si I tille eshte esencial per kapjen e fotove ne menyre sa me korrekte e te qarte. Mundohuni te evitoni objektivat plasike (pra jo origjinale) sepse lentet perberese te tyre nuk do te kene kurre qartesine e atyre origjinale. Perpiquni qe aparatin tuaj ta pajisni me lentet e veta pra; nese keni nje Nikon, atehere ju duhen objektivat e prodhuara per te e keshtu me rradhe, sepse nje lente e Nikonit nuk do te funksionoj mire ne nje apart Canon.

Gjatesia Fokale Gjatesia fokale e nje objektivi, eshte distanca nga qendra optike e tij deri tek plani I filmit, kur objektivi eshte I fokusuar ne infinit. Eshte gjatesia fokale ajo qe e nje percakton zmadhimin (afrimi) e nje imazhi dhe gjithashtu percakton kendin e te parit. Gjatesite fokale me te medha na japin mundesi afrimi (zmadhimi) me te madh nga nje distance e caktuar, por nga ana tjeter kane nje kend visual me te ngushte. Gjatesia fokale matet me mm. Eshte pikerisht kjo gjatesi qe percakton nese nje objektiv eshte:

Kendgjere; zmadhim I vogel por kendi I gjere vizual i lentes. 20-35mm

Normal; 50mm

Telefoto; zmadhim te fuqishem por nje kend vizual I ngushte; 105-300mm

Zoom; ndryshon gjatesine fokale te tij per te zmadhuar. Mund te kete nje gjatesi fokale midis 50-150mm

Duhet patur kujdes kur flasim per gjatesine fokale te nje objektivi per aparatet per filma dhe perdorimin e tyre ne aparatet dixhitale. Sic do ta shikoni me vone (gjate oreve te dixhitalit), objektivat per aparatet me film kur perdoren ne ato dizhital ndryshojne gjatesine e tyre fokale duke u shumezuar me 1.6. Psh: nje objektiv 35mm do te kete fuzine fokale te nje objektivi 56mm. Me pak fjale, ju nuk do te keni nje kend aq te gjere nese e perdorni ne aparatin tuaj dixhital. Objektivi 35mm I cili na jep nje kend te gjere kur perdoret ne aparatet per filma, do te kthehet ne nje objektiv normal tek aparati dizhital.

Tipet e objektivave. Dy jane grupet e medha: Objektivat Prime (thene ndryshe fikse) dhe Zoom-etObjektivat ndahen ne: Kendgjere, Normale dhe Tele. Tipi I nje objektivi percaktohet nga gjatesia fokale e tij, kurse Zoom-i eshte thjesht nje objektiv qe mund te ndryshoje gjatesine e tij fokale duke kaluar nga nje kendgjere ne nje tele (ose diku ne mes).

Primes vs. ZoomsObjektivat Prime (te fiksuar) kane avantazhin e te qenit te shpejte, te ndricueshem dhe me nje kualitet shume te larte

nga vete fakti qe jane ndertuar ne menyre te tille per te qene ne funksion te nje gjatesie fokale. Nga ana tjeter, lentet

e nje zoom-i te japin mundesine e ndryshimit te vazhdueshem te gjatesise fokale. Ajo eshte praktike ne rastet kur na

nevojitet nje objektiv I vetem me opsionin qe nderrimit te gjatesise fokale, dhe gjthsh kur fotografojme ne nje vend

me pluhur dhe nuk eshte ne interesin tone qe te nderojme objektivat per te kapur subjekte ne largesi te ndryshme, pra

ne kete rast eshte zoom-I ai qe na intereson.

Anet jo e mira te zoom-it jane; jane me te ngadalte se objektivat fikse (minimumin e diafragmes e kane me te vogel)

dhe per kete arsye e bejne me te veshtire mbajtjen dhe fokusimin me dore te lire. Gjthsh per shkak te shumellojshmerise se grupimit te lenteve qe kane ne trupin e tyre, problemi I crregullsive te krijojen jane me te medha se ato te objektivave fikse.

Te zoom-osh eshte me shume se mundesia per te afruar nje subjekt, eshte mbi te gjitha te modifikosh (ndryshosh) gjatesine fokale e cila nga ana e saj ka nje ndikim te drejtperdrejte ne thellesine e fushes dhe prespektiven.

Si mendoni: eshte me mire te zoom-oni duke perdorur nje gjatesi fokale me te gjate, apo te afrohen ju me shume ndaj subjektit dhe te perdorni nje gjatesi fokale me te vogel?

Gjatesite Fokale dhe tipet e lenteveLentet standarte (normale) (50mm). Kjo lloj lenteje eshte e mire per perdorim te perditshme. Ky tip objektivi ka lente kendi I te cilave eshte shume prane kendit te syrit human, Kjo tip lenteje eshte e qarte, kompakte dhe ka nje peshe te lehte.

Zoom-et e vogla standarte me tipiket jane ato nga 35-70mm (2x), 28-86mm (3x) ose 24-105 (4x). keto zoom-e shpesh jane zevendesues te objektivit 50mm. Nje zoom tipik eshte 35-100mm

Objektivat kendgjere (135mm) Perdoret gjeresisht per sportet, natyren e hapur apo tipe te ndryshme dokumentimi te cilat ne pamundesi fizike per tu afruar vete, mund ta realizosh kete qellim nepermjet tele-s. ashtu si dhe tele e portreteve, dhe keto tele jane shume te mira per te vecuar dhe shkeputur nje subjekt te caktuar nga sfondi.

Lente speciale Macro Objektivat makro mund te fokusojne nga shume prane nje subjekt me raportin 1:1. Pra nje objekt me madhesi reale 10mm, do te shfaqet po 10mm ne kornizen 35mm. Ideale per kapjen e detajeve apo insekteve dhe luleve.

Objektivi Fisheye (7-16mm) Ky objektiv e deformon prespektiven duke krijuar nje imazh rrethor fisheye prej 180gradesh. Nje obektiv shume I vecante. Kur arrini te vendosni subjektin qe do te fotografoni me kete objektiv, do te realizoni nje foto shume interesante dhe me efekt special. Gjatesia fokale varion nga 7-16mm

Objektivi super kendgjere (300mm) keto tip tele jane shume te shtrenjta dhe kjo per arsye qe ne trupin e tyre keni nje mori grupime lentesh. Po per te njejten arsye ato jane shume te renda. Normalisht ato mbeshteten nenje tripod. Ky tripod eshte I domosdoshem per te evituar dridhjen (levizjen) e aparatit per shkak te peshes se tij. Perdoret shume nga paparacet. Shpejtesia e objektivit Ashtu si filmat, edhe objektivat kane shpejtesi te ndryshme. Objektivat me maksimalen e diafragmes se tyre te madhe, konsiderohet te shpejta psh: f/1.0, f/1.4, etc. Objektivat me maksimumin e diafragmeve te tyre te vogel, konsiderohen te ngadalte psh: f/8, f/11, etj. Por shpejtesia e ojektivit eshte pak relative: keshtu, nese per nje objektiv 50mm, f/2.8 do te quhet e ngadalte, per nje tele 400mm do te jete shume e shpejte. Objektivat e shpejte kane avantazhin e nje imazhi me te ndricuar ne focus dhe kompozim dhe na japin mundesine qe te punojme me filma me te ngadalte, dhe me shpetesi me te shpejta. Pra nr I diafragmes f percakton cilesine e nje objektivi. Sa me e madhe ne hapje (pra nr f me I vogel) aq me cilesor dhe I shpejte eshte objektivi. Normalisht objektivat e shpejte jane me te rende ne peshe per shkak te lenteve shume cilesore qe kane ne trup dhe rrjedhimisht jane dhe me te shtrenjtit.

Distanca minimale e fokusitKjo eshte distanca me e afert qe nje objektiv mund te fokusoje. Zmadhimi (afrimi I imazhit) varet nga gjatesia fokale dhe minimumi I distances se fokusimit te tij. Lentet e gjata na ofrojne zmadhime me te medha nga nje pike e dhene. dhe nje objektiv I caktuar afron (zmadhon) me fuqishem kur eshte edhe me prane subjektit.

Elementet/GrupetObjektivat fotografik perbehen nga nje numer lentesh optike, te cilat jane te vendosura ne nje ose disa grupime. Cdo element e thyen driten ndryshe ne varesi te formes e struktures se tij. Kur inxhinieret optik dizenjojne nje objektiv, ata perdorin elemente te ndryshem me struktura te ndryshme dhe I grupojne ne kombinime te ndryshme sipas efektit e qellimit se si duan ata qe keto elementa ta thyejne driten. Kuptohet qe Zoom-et jane ata qe kane ne perberjen e tyre me shume elemente per shkak te korrigjimeve te anormalitete te ndodhim gjate ndryshimit te gjatesia fokale.

Thellesia a fushesThellesia e fushes I referohet pjeses perpara dhe mbas pikes se fokusuar ne te cilen objektet shfaqen te menyre te qarte ne fotografi. Tellesia e fushes kontrollohet nga diafragma, distance e fotografimit dhe gjatesia fokale. Perdorimi I diafragmave te vogla (nr. f. I madh) rrit thellesine e fushes, ndersa perdorimi I diafragmave te medha ( nr. f. I vogel) e limiton ate. E njejta gje ndodh dhe me distancen e fotografimit; keshtu nga nje distance me te madhe perftojme nje thellesi fushe me te madhe, dhe nga nje distance me e vogel thellesia e fushes limitohet, ndersa persa I perket raportit te thellesise se fushes me gjatesine fokale te nje objektivi ndodh e kunderta, keshtu me objektivat me gjatesi fokale me te shkurter, perftojme nje thellesi fushe me te madhe. Por, ne realitet thellesia e fushes nuk eshte vecse nje iluzion. Vetem subjekti i vene nen fokusuar eshte i fokusuar qarte. Kur subjekti leviz me prane ose me larg aparati fotografik, imazhi I tij humbet qartesine e fokusit te meparshem e megjithate ne imazhin perfundimtar ai do te jete I qarte sepse jane cfokusime shume te vogla per tu vene re nga syri. Mgjth per fokusim sa me te prere, perpiquni te beni nje fokusim sa me preciz.

Foto te kryera me tipe te ndryshem objektivashObjektivi kendgjere

Objektivi normal

Tele

Zoom

Makro

Fisheye

Circular fisheye

Reflexs lens

Njohur si reflex-telefoto, kjo tele lejon kalimin e drites drejtperdrejt. Ajo krijon unaza ne forme O te turbullta nga reflektimi I drites se ujit ne sfond. Trupi I lentes eshte I shkurter dhe I lehte. I njejti subjekt, fotografuar me objektiva me gjatesi fokale te ndryshme

Kjo foto eshte realizuar nga e njejta pike vezhgimi.

A-objektiv kendgjere 24mm

B-objektiv normal 50mm

C-Tele e shkurter 100mm

D-Tele e gjate 200mm