Pijn Begrijpen
description
Transcript of Pijn Begrijpen
![Page 1: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/1.jpg)
Pijn Begrijpen
Ardennencursus 2013
Peter MuitjensRevalidatiearts
![Page 2: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/2.jpg)
Inhoud
• Introductie• Chronische pijn en revalidatie• Casus 1 CRPS• Casus 2 lage rugpijn• Casus 3 transculturele aspecten• Casus 4 jongeren met pijn• Casus 5 aangezichtspijn
![Page 3: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/3.jpg)
Introductie
• Peter Muitjens [email protected]• Opleiding: Rev Centrum Hoensbroek (=Adelante)• Werk:
– VieCuri MC Venlo 2000-2009– Adelante Hoensbroek 2009 –
• Aandachtgebieden:– Arbeidsrevalidatie– Polikliniek– Pijnteam
![Page 4: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/4.jpg)
Definitie van pijn
“Pijn is een onaangename, sensorische en emotionele ervaring, die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging of die beschreven wordt in termen van een dergelijke ervaring.”
IASP, 1986
![Page 5: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/5.jpg)
Traditionele ziektemodel
![Page 6: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/6.jpg)
Biomedisch perspectief,kabelmodel
Pathologie
PIJN Hinder
![Page 7: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/7.jpg)
Biomedisch perspectief: kabelmodel
SOMATISCH PSYCHISCH
DUALISME
![Page 8: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/8.jpg)
Nadelen traditionele ziektemodel
• Biomedische variabelen zijn een slechte voorspeller van klachten en dagelijkse hinder
• Positieve bevindingen ook bij a-symptomatische gevallen
• Biedt geen verklaring voor de grote groep van patiënten met a-specifieke klachten zoals b.v. rugpijn
![Page 9: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/9.jpg)
Pijn als emotieDe drie koppen van Cerberus
CognitiesFysiologie
Gedrag
![Page 10: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/10.jpg)
Behandeling chronische pijnrevalidatiegeneeskunde
Wat is chronische pijn?
• Pijn > 12 weken• bio-psycho-sociaal• Discrepantie letsel en
gevolgen
![Page 11: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/11.jpg)
Sensitisatie
• Pijn in het brein• Pijn is niet (meer) het gevolg van een aandoening; pijn is de
aandoening geworden • Uitleg: ontregeling of sensitisatie van centrale, modulerende
systemen als verklaringsmodel voor de klacht • Uitleg met hulp van metaforen, die aansluiten bij de belevingswereld
van de patiënt• Bijvoorbeeld bij pijn:
– Inbraakalarm– Fantoompijn
![Page 12: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/12.jpg)
Pijn als emotie
PIJN
Cognities
GedragFysiologie
![Page 13: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/13.jpg)
Pijnmodel van Loeser
![Page 15: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/15.jpg)
inleidende theorieën
?
![Page 16: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/16.jpg)
Mechanisme: klassieke (respondente) conditionering
staan(UCS) pijn
koken, cues ... (CS)
![Page 17: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/17.jpg)
PIJNGEDRAG Consequenties
Mechanisme: Operante Conditionering
Pathologie
![Page 18: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/18.jpg)
De ernst van PIJN wordt beïnvloed door de betekenis die eraan wordt toegekend en het gevoel van controle
![Page 19: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/19.jpg)
Behandeling chronische pijn• Aangrijpingspunten biopsychosociaal
– Medisch– Oefentherapie
• Graded activity (opbouw belastbaarheid)• Graded exposure (bewegingsangst)• Ontspannen
– Belasting – belastbaarheid / ergonomie– Psychosociaal
• Gedragstherapie• Ondersteuning• Systeem
![Page 20: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/20.jpg)
Bepalen van basislijn
01020304050607080
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 25
Basislijn Stapsgewijze opbouwsessies...
![Page 21: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/21.jpg)
Cognitieve behandeling,leren van nieuwe denkgewoonten
• Psycho-educatie• Cognitieve therapie (b.v. RET, Beck)• Stress-management• Pijn-coping strategiëen
• Aandachtsafleiding• Hypnose
• Problem solving
![Page 22: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/22.jpg)
Opbouwfase
Tijdcontingent i.p.v. pijncontingent functioneren
Positieve bekrachtiging
Shaping
Extinctie van pijngedrag
![Page 23: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/23.jpg)
Bekrachtiging
Positieve bekrachtiging
Negatieve bekrachtiging
Niet bekrachtigen van ‘gezond’ gedrag
![Page 24: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/24.jpg)
Extinctie van pijngedrag
Doorgaan met oefenen Verwijzen naar eerdere afspraken Niet in discussie gaan Geen ongevraagd advies geven Na herhaald niet halen van afspraken reden
inschatten Opbouw aanpassen of behandeling stoppen
![Page 25: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/25.jpg)
Generalisatiefase
Variëren in activiteiten Variëren in situaties Bekrachtiging vanuit eigen
omgeving Zelfbekrachtiging
![Page 26: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/26.jpg)
Pijnrevalidatie
• Doel behandeling:– Weer functioneren ondanks de pijn
• Behandelvormen zijn divers:– Arbeidsrevalidatie– Poliklinisch– klinisch
![Page 27: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/27.jpg)
Casus 1
• Indicatie hemiprothese:– Meestal mediale arthosis– Eenvoudiger– Minder complicaties– Beter behoud structuren (bot, banden)– Revalidatie sneller– Revisie operatie gemakkelijker
![Page 28: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/28.jpg)
CRPS diagnose• Diagnose: criteria van Veldman• Vier van de volgende verschijnselen:
– onverklaarde diffuse pijn– verschil in huidskleur– diffuus oedeem– verschil in huidtemperatuur– actieve bewegingsbeperking
• Het ontstaan of verergeren van de symptomen na inspanning
• Symptomen in een gebied aanwezig groter dan het gebied van het eerste letsel of operatie en in ieder geval in het gebied distaal van het eerste letsel
![Page 29: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/29.jpg)
![Page 30: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/30.jpg)
CRPS type 1• Complex regionaal pijn syndroom
– Type 1 SRD, PTD, Südeck, …– Type 2 causalgie, zenuwletsel
• Oorzaak:– Perifeer afferent– Perifeer efferent
• vasomotorisch– Neuro-inflammatoir– Inflammatoir– Weefselhypoxie– Genetische predispositie
• HLA, vrouwen, blanken
![Page 31: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/31.jpg)
CRPS 1 Behandeling 1Lichamelijke BehandelingenMedicijnen– Ontstekingremmers (kortdurend)– Neuropathische pijnmedicatie– Capsaïcine crème– Vit C 50 dagen 500 mg– DMSO 3 maanden 100 cm2
Andere Behandelingen– Fysiotherapie– TENS
Interventionele pijnbehandeling– ganglion stellatum blokkade (arm)– lumbale sympathicus blokkade (been)– ruggenmergstimulatie
![Page 32: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/32.jpg)
CRPS 1 Behandeling 2Niet-lichamelijke Behandelingen– Psychologische Begeleiding– Depressie Behandeling– Cognitief-Gedragsmatige BehandelingNieuw!!Macedonische methode / PEPTPain Exposure in Physical Therapy
• Uitleg over relatie pijn en functie en therapiemotivatie• Afbouwen pijnmedicatie en andere CRPS
gerelateerde medicatie• Fysiotherapie
![Page 33: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/33.jpg)
CRPS tips
• Zorg voor goede nachtrust– Centraal werkende (neuropathische)
medicatie• In acute stadium Vitamine C
– 500 mg / dag 50 dagen• DMSO creme 50%
– 5 dd 3 maanden• Acetylcysteine ?
![Page 34: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/34.jpg)
Casus 2 Rugklachten
• Beleid bij acute rugklachten– Let op red flags– Conservatief !!– Rust roest– Normale activiteiten zsm hervatten– Indien na 6 weken geen verbetering:
• Yellow flags
![Page 35: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/35.jpg)
red flags
• Fysieke alarmsymptomen– Neurologische uitval– Nachtelijke pijn– Koorts– Trauma– Maligniteit in VG– Etc.
![Page 36: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/36.jpg)
Yellow flags
• Risicofactoren chroniciteit– Veel mislukte behandelingen– Functionele beperkingen– Isolement– Conflicten– Gestoorde pijncognities– Angst, depressie, machteloosheid
![Page 37: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/37.jpg)
HNP operaties
![Page 38: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/38.jpg)
![Page 39: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/39.jpg)
HNP operaties
• 2 evidente indicaties– Cauda equina syndroom– Ernstige paresen
• Opereren vs conservatief– Geen verschil in outcome– 75% herstel binnen 3 mnd– Snellere verbetering van pijn bij operatie
• 4 wk tov 12 wk
![Page 40: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/40.jpg)
TENS
• Bij 50% effectief• VAS score daling van > 2 punten• Instellingen niet van belang
– Amplitude, frequentieProefschrift Albere Köke
![Page 41: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/41.jpg)
PoorttheorieMelzack en Wall, 1965
EMOTIONAL PROCESSING
HIGHER CONTROL PROCESSES
MOTOR RESPONSES
SENSORY PROCESSING
GATE CONTROL SYSTEM
![Page 42: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/42.jpg)
3 Pijn bij migranten
• Uitval revalidatie 2 maal zo hoog• Revalidatie vraagt veel eigen inbreng• Mantelzorg is hoog en kan anti
revaliderend zijn• Taal barrière, opleidingsniveau• Grotere focus op fysieke klachten
![Page 43: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/43.jpg)
Casus 4 jongeren met pijn• 85% meisjes• Meestal rond 16e jaar• Invloed van ouders / systeem
– Druk ouders tot prestaties• Sport• School• …
• “Ziektewinst”– Ontsnapping aan beklemmende situaties
![Page 44: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/44.jpg)
Casus 4 Jongeren met pijn
• Behandeling– Multidisciplinaire benadering– Biopsychosociaal model– Vaak klinisch om systeeminvloeden te
reguleren– Systeem bij behandeling betrekken
![Page 45: Pijn Begrijpen](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062315/568163fb550346895dd592d4/html5/thumbnails/45.jpg)
Casus 5 Aangezichtpijn
• Vanuit mijn vakgebied geen specifieke kennis.