Γιϊργοσ Λαμπρόπουλοσ, MEng Μθχανολόγοσ Μθχανικόσ, MSc “Περιβάλλον και Ανάπτυξθ”1

giorglmbr@gmail.com

Μαρία Πηγάκη, ΕΔΙΠ, Σομζασ Σοπογραφίασ, Εργαςτιριο Χαρτογραφίασ1

pigaki@survey.ntua.gr

Γιϊργοσ Φϊτησ, Κακθγθτισ, Σομζασ Γεωγραφίασ και Περιφερειακοφ χεδιαςμοφ1

yphotis@central.ntua.gr

1Εκνικό Μετςόβιο Πολυτεχνείο, χολι Αγρονόμων και Σοπογράφων Μθχανικϊν

Συντακτική Διερεφνηςη Χωρικϊν Πρακτικϊν και Αναπαραςτάςεων ςτη Σφγχρονη Πόλη. Η Περίπτωςη τησ Ακαδημία Πλάτωνοσ

Περίληψη

Ο χϊροσ δεν είναι ζνα αυςτθρϊσ οριςμζνο “κενό δοχείο” όπου εγκακίςτανται

δραςτθριότθτεσ, κοινωνικζσ ςχζςεισ και πρακτικζσ. Αντικζτωσ, παράγεται, μεταβάλλεται,

μεταςχθματίηεται και ταυτόχρονα κακορίηει ςε ςθμαντικό βακμό, μζςα από τισ

προθγοφμενεσ φάςεισ ανάπτυξισ του, τισ δραςτθριότθτεσ, τισ ςχζςεισ και τισ πρακτικζσ που

αναπτφςςονται (Λυκογιάννθ Ρ. , 2011). Λογίηεται ωσ μία τριαδικι διαλεκτικι ςχζςθ

εννοιϊν: χωρικζσ πρακτικζσ (αντιλθπτόσ χϊροσ), αναπαραςτάςεισ του χώρου (ςχεδιαςμζνοσ

χϊροσ) και χώροι αναπαράςταςθσ (βιωμζνοσ χϊροσ)(Lefebvre, 1974). Αυτι θ τριμερισ

διαλεκτικι, όπωσ ζχει εκφραςτεί από τον Henri Lefebvre, αποτελεί προςζγγιςθ μίασ

κοινωνικισ κεωρίασ του χϊρου, όπου κάκε πτυχι ςυνυπάρχει με τισ υπόλοιπεσ και όλεσ

μαηί ςυναποτελοφν το χϊρο (Λυκογιάννθ Ρ. , 2011).

τθν παροφςα εργαςία γίνεται θ διερεφνθςθ των ςυγκλίςεων και των αποκλίςεων που

παρατθροφνται μεταξφ του χϊρου που ςχεδιάηεται και αντιλθπτικά επιβάλλεται (perceived

space), με εκείνον που βιϊνεται μζςα από τθν εμπειρία του ςϊματοσ ςτισ κακθμερινι

πραγματικότθτα (lived space), για τθ ςυνοικία τθσ Ακαδθμία Πλάτωνοσ. Ο ςχεδιαςμζνοσ-

γεωμετρικόσ χϊροσ, εμπλουτιςμζνοσ με όλεσ εκείνεσ τισ, προγραμματιςμζνεσ για τθν

κοινωνικι αναπαραγωγι, ςυςχετίςεισ, δθμιουργεί ζνα βίωμα για τουσ χριςτεσ του.

Ανταποκρίνεται το βίωμα αυτό, το οποίο αναμζνεται να βιωκεί, ςτθν πραγματικότθτα;

το μεκοδολογικό πλαίςιο που προτείνεται, οι χωρικζσ πρακτικζσ εξετάηονται μζςω τθσ ανάλυςθσ του ςυντακτικοφ προτφπου τθσ ςυνοικίασ (space syntax), ενϊ οι χϊροι αναπαράςταςθσ, προςεγγίηονται μζςω ςυνεντεφξεων με χριςθ ερωτθματολογίου, όπου διερευνάται θ αντίλθψθ κατοίκων, εργαηομζνων, επιςκεπτϊν, περαςτικϊν για το χϊρο που

χρθςιμοποιοφν. Σζλοσ, αναηθτοφνται επί μζρουσ τοπόςθμα, ςθμεία αναφοράσ, ςαν ςυνζχεια τθσ διερεφνθςθσ τθσ ςυςχζτιςθσ αντιλθπτοφ και βιϊματοσ, αναηθτϊντασ και παράλλθλα ορίηοντασ, μία νζα εννοιολογικι τοπολογία για τθν περιοχι.

Λζξεισ κλειδιά: χωρικζσ πρακτικζσ, χώροι αναπαράςταςθσ, ςυντακτικό πρότυπο, Ακαδθμία

Πλάτωνοσ

Ειςαγωγή

τισ ςφγχρονεσ πόλεισ που διαβιοφν εκατομμφρια άνκρωποι, οι πολυεπίπεδοι

μεταςχθματιςμοί που εντοπίηονται είναι ιδιαιτζρωσ ζντονοι τισ τελευταίεσ δεκαετίεσ.

υνκικθ θ οποία προδιαγράφει μία “εικόνα” των πόλεων του μζλλοντοσ που διατθρεί

ιςχυρζσ πικανότθτεσ να μθν ζχει καμία ςχζςθ με αυτι του παρελκόντοσ. Παρόλα αυτά ζνα

ςτοιχείο το οποίο μζνει, ι τουλάχιςτον κα ζπρεπε να μζνει, ςτακερά ςτον πυρινα του

ενδιαφζροντοσ, οποιεςδιποτε μεταβολζσ και αν υλοποιοφνται, είναι ακριβϊσ το ςτοιχείο

αυτό που δίνει ηωι ςτουσ τςιμεντζνιουσ παραδείςουσ, ο άνκρωποσ.

Σι ςθμαίνει όμωσ ο άνκρωποσ ςτον πυρινα του ενδιαφζροντοσ; Σίποτα λιγότερο και τίποτα

περιςςότερο από τθ διάκεςθ να ορίηονται οι μεταςχθματιςμοί από τισ απαιτιςεισ αυτϊν

που άμεςα τουσ βιϊνουν. ε μία τζτοια κατεφκυνςθ, θ διερεφνθςθ του βιϊματοσ των

χρθςτϊν του χϊρου των πολεοδόμων, των ςχεδιαςτϊν, των τεχνοκρατϊν, όλων εκείνων

που προςπακοφν να δομιςουν τθ ςθμειολογία ςφμφωνα με τθν οποία κα κατανοοφνται οι

κοινωνικζσ κακθμερινζσ πρακτικζσ εντόσ τθσ πόλθσ, κρίνεται μείηονοσ ςθμαςίασ.

Περιοχή μελζτησ

Η περιοχι που είναι γνωςτι με το τοπωνφμιο «Ακαδθμία Πλάτωνοσ» βρίςκεται ςτο

βορειοδυτικό τμιμα τθσ ςφγχρονθσ πόλθσ τθσ Ακινασ και υπάγεται διοικθτικά ςτον διμο

Ακθναίων (ζκταςθ 1.880 ςτρζμματα, πλθκυςμόσ 17.000 κάτοικοι). Η μελζτθ περίπτωςθσ τθσ

Ακαδθμίασ Πλάτωνοσ ωσ χωρικό υπόβακρο επιλζχκθκε εξαιτίασ τθσ ιδιαίτερθσ

φυςιογνωμίασ τθσ. Η περιοχι διακζτει ποικιλία χριςεων και μορφϊν, όπωσ είναι οι μικτζσ

χριςεισ κατοικίασ, το βιομθχανικό πάρκο και το αρχαιολογικό άλςοσ. Αν και θ ςυνοικία

χαρακτθρίηεται ωσ μια περιοχι του κζντρου τθσ Ακινασ υποβακμιςμζνθ, εξαιτίασ τθσ

μόλυνςθσ του Κθφιςοφ και τθσ ατμοςφαιρικισ ρφπανςθσ από τον ςυγκοινωνιακό φόρτο, με

αναξιοποίθτο φυςικό και πολιτιςτικό πλοφτο, θ ζντονθ διάχυςθ λειτουργιϊν ςτο εςωτερικό

του αςτικοφ ιςτοφ τθσ, προςδίδει μία ηωντάνια.

Χάρτησ 1 Η ςυνοικία τησ Ακαδημία Πλάτωνοσ ςτο λεκανοπζδιο Αττικήσ (Αναγνϊςτου, 2009).

Χάρτησ 2 Χρήςεισ γησ ςτην Ακαδημία Πλάτωνοσ, λογιςμικό QGIS (ιδία επεξεργαςία).

Χωρικζσ πρακτικζσ (perceived space), ανάλυςη ςυντακτικοφ προτφπου

Οι χωρικζσ πρακτικζσ, οι οποίεσ ενςωματϊνουν μια ςτενι ςυςχζτιςθ, εντόσ του αντιλθπτοφ

χϊρου (perceived space), ανάμεςα ςτθν κακθμερινι ρουτίνα, ςτα δρομολόγια και τα δίκτυα

που ςυνδζουν τα μζρθ που προορίηονται για εργαςία, «ιδιωτικι» ηωι και αναψυχι,

ςφμφωνα με τθν ανάλυςθ που πραγματοποιείται ςτο πλαίςιο τθσ εργαςίασ αυτισ,

προςεγγίηονται μζςω τθσ ανάλυςθσ του ςυντακτικοφ προτφπου τθσ περιοχισ μελζτθσ

(space syntax). Πραγματοποιείται διανυςματικι ανάλυςθ του οδικοφ δικτφου τθσ ςυνοικίασ

τθσ Ακαδθμία Πλάτωνοσ, υπό τθν ζννοια ότι εξετάηεται κάκε διάνυςμα του δικτφου, κάκε

τμιμα τθσ αξονικισ γραμμισ ανάμεςα ςε δφο διαςταυρϊςεισ, δθλαδι το τμιμα τθσ

μζγιςτθσ δυνατισ γραμμισ κζαςθσ ανάμεςα ςε δφο διαςταυρϊςεισ (Vaughan, 2015). Πιο

ςυγκεκριμζνα χρθςιμοποιείται θ γωνιακι διανυςματικι ανάλυςθ (angular segment

analysis), ανάλυςθ θ οποία ζχει τθ βάςθ τθσ ςτθν αντίλθψθ ότι θ ςυντομότερθ διαδρομι

ςτο δίκτυο είναι αυτι με τθ μικρότερθ γωνιακι απόκλιςθ. Όςον αφορά τα ςυντακτικά

μζτρα που χρθςιμοποιοφνται ςτθν παροφςα ζρευνα είναι αυτά τθσ επιλογισ (choice,

προςπελαςιμότθτα) και τθσ ενςωμάτωςθσ (integration, προςβαςιμότθτα), τα οποία

κεωροφνται τα πιο ιςχυρά εργαλεία για τον εντοπιςμό πικανισ κίνθςθσ και τθ διερεφνθςθ

ςθμαντικϊν διαδρομϊν εντόσ αςτικοφ δικτφου (Al Sayed, 2014) (Vaughan, 2015). Σα

ςυγκεκριμζνα μζτρα υπολογίηονται εντόσ ζξι διαφορετικϊν μετρικών ακτινών εφαρμογισ,

400, 600, 800, 1500, 2500, 10000 μζτρα. Η επιλογι των ακτινϊν ζγινε με ςκοπό να δοκεί

μία ιδιαίτερθ ζμφαςθ ςτθν πεηι κίνθςθ (400, 600, 800 μζτρα), αλλά ταυτόχρονα να

διερευνθκοφν, μία μεςαία κλίμακα (1500 μζτρα) και κλίμακεσ υπερτοπικισ εμβζλειασ

(2500, 10000 μζτρα).

Χάρτησ 3 Ενδεικτικά αποτελζςματα ανάλυςησ ςυντακτικοφ προτφπου τησ ςυνοικίασ Ακαδημία Πλάτωνοσ, μζτρα: ενςωμάτωςη, επιλογή, ακτίνεσ: 400, 600, 800, 1500, 2500, 10000 μζτρα, λογιςμικό QGIS (ιδία επεξεργαςία).

Χϊροι αναπαράςταςησ, χωρική ανάλυςη βιωμζνου χϊρου

Για τθν κατανόθςθ και ανάλυςθ των χϊρων αναπαράςταςθσ, του χϊρου που βιϊνεται

(lived space), το χϊρο των κατοίκων όπωσ τον κατανοοφν, το χϊρο που παράγεται από τισ

αιςκιςεισ μζςα από τισ κακθμερινζσ πρακτικζσ, ζγινε θ χριςθ ερωτθματολογίου. Η

ακολουκία των ερωτιςεων δομικθκε ςε μία κατεφκυνςθ διερεφνθςθσ τθσ ςυνολικότερθσ

ικανοποίθςθσ που προςφζρει θ εμπειρία τθσ φπαρξθσ και θ πραγματικότθτα που βιϊνεται

ςτο δομθμζνο χϊρο (place satisfaction1) από τουσ χριςτεσ του (Mohammed, 2011). ε

γενικζσ γραμμζσ, οι ερωτιςεισ που καλοφνται να απαντιςουν οι χριςτεσ αντικατοπτρίηουν

μία ςειρά διαφορετικϊν εκφάνςεων του χϊρου: κοινωνικι-κοινοτικι, αιςκθτθριακισ

εμπειρίασ, λειτουργικι. Πιο ςυγκεκριμζνα εξετάηονται τα χαρακτθριςτικά γειτονιάσ που

φζρει θ περιοχι, θ διατιρθςθ ατομικισ-ςυλλογικισ μνιμθσ, θ προςβαςιμότθτα, θ

περπατθςιμότθτα, θ εγκατάλειψθ, οι αιςκθτθριακζσ ποιότθτεσ οςφρθτικϊν και ακουςτικϊν

ερεκιςμάτων, θ αντίςτοιχθ όχλθςθ που προκαλοφν αυτά κακϊσ και το επίπεδο τθσ

οικειοποίθςθσ που νιϊκουν, τόςο για το ακριβζσ ςθμείο που ο εκάςτοτε ερωτθκείσ

ςυμπλθρϊνει το ερωτθματολόγιο όςο και για το ςφνολο τθσ ςυνοικίασ.

Για τθν ανάλυςθ και τθ χαρτογράφθςθ των αποτελεςμάτων τθσ ζρευνασ με

ερωτθματολόγιο εφαρμόςτθκε χωρικι παρεμβολι για τθ μετατροπι τθσ ςθμειακισ

1 Ο Stedman ορίζει την ικανοποίηση που προσφέρει ένας τόπος στους χρήστες του (place satisfaction)

ως μέρος μιας συλλογής συμβολικών σημασιών, νοημάτων που κατέχουν οι άνθρωποι και τους

βοηθούν να αποκτήσουν μια αίσθηση του χώρου (sense of space) (Stedman, 2002).

πλθροφορίασ που ζχει ςυλλεχκεί ςε ςυνεχι και τθ δθμιουργία κεματικϊν χαρτϊν οι οποίοι

απεικονίηουν τθ μεταβολι των υπό μελζτθ παραμζτρων ςτο χϊρο. Για τθ ςυγκεκριμζνθ

ζρευνα επιλζχκθκε θ μζκοδοσ παρεμβολισ Αντιςτρόφου Βαρφνουςασ Απόςταςθσ (IDW).

Χάρτησ 4 Ενδεικτικοί θεματικοί χάρτεσ με τη μεταβολή παραμζτρων του ερωτηματολογίου ςτο χϊρο, χρήςη τησ μεθόδου IDW, λογιςμικό ArcGIS (ιδία επεξεργαςία).

Συγκλίςεισ και αποκλίςεισ αντιληπτοφ και βιωμζνου χϊρου

Σο μεκοδολογικό πλαίςιο που προτείνεται, τοποκετεί ςτον πυρινα του τθν προετοιμαςία

των ςυνόλων δεδομζνων που ζχουν παραχκεί από τθν ανάλυςθ του ςυντακτικοφ προτφπου

και εκείνων που ζχουν ςυλλεχκεί από τα ερωτθματολόγια, με ςκοπό να κακίςταται δυνατι

θ διερεφνθςθ τθσ ςυςχζτιςισ τουσ. Για τθν επεξεργαςία και των δφο ςυνόλων

ακολουκικθκε όμοια διαδικαςία ςε λογιςμικό ArcGIS. Αρχικά, εφαρμόςτθκε θ μζκοδοσ

εκτίμθςθσ πυκνότθτασ πυρινα, με ςκοπό τθ δθμιουργία μίασ ςυνεχοφσ επιφάνειασ για το

ςφνολο τθσ ςυνοικίασ, όπου κάκε ςθμείο τθσ, κα λαμβάνει μία τιμι ανάλογα τθν απόςταςθ

από τα αρχικά ςυλλεχκζντα δεδομζνα (εργαλείο kernel density estimation). τθ ςυνζχεια,

με ςκοπό να ενταχκοφν οι τιμζσ των κελιϊν τθσ ςυνεχοφσ επιφάνειασ ςε μία κλίμακα μεταξφ

0 και 1, εφαρμόςτθκε μία γραμμικι ςυνάρτθςθ ςυμμετοχισ (εργαλείο fuzzy membership

function). Σζλοσ, για τθν επεξεργαςία των δεδομζνων, κλίμακασ 0 ζωσ 1, που ζχουν λάβει

τα κελιά τθσ raster επιφάνειασ, ειςιχκθ χωρικι πλθροφορία για τα οικοδομικά τετράγωνα

τθσ πόλθσ, τα οποία λειτοφργθςαν ωσ οι ηϊνεσ ςτισ οποίεσ αποδόκθκαν οι τιμζσ των κελιϊν

τθσ επιφάνειασ (εργαλείο zonal statistics as table). Με αποτζλεςμα να ζχει αποδοκεί μία

τιμι για κάκε μία από τισ μεταβλθτζσ που κζλουμε να ελζγξουμε τθ ςυςχζτιςθ τουσ2, ςε

κάκε ζνα από τα 172 οικοδομικά τετράγωνα τθσ ςυνοικία τθσ Ακαδθμία Πλάτωνοσ. Για τθ

ςυςχζτιςθ επιλζχκθκε ο δείκτθσ Spearman, ζνα μθ-παραμετρικό μζτρο ςτατιςτικισ

εξάρτθςθσ μεταξφ δφο μεταβλθτϊν.

Διάγραμμα 1 Ενδεικτικά διαγράμματα αποτελεςμάτων, Spearman’s correlation, μζτρα ενςωμάτωςησ και επιλογήσ για διαφορετικζσ ακτίνεσ εφαρμογήσ, μεταβλητζσ ερωτηματολογίου (ιδία επεξεργαςία).

Ανάλυςη τοποςήμων

Η μελζτθ ςυνεχίηει αναλφοντασ τα τοπόςθμα, τα ςθμεία αναφοράσ για τουσ χριςτεσ του

χϊρου τθσ ςυνοικίασ, τα οποία αναδεικνφονται από τθν επεξεργαςία του ερωτθματολογίου.

Λαμβάνοντασ τισ ζννοιεσ του τοπικοφ και υπερτοπικοφ, ςε αναλογία με το πωσ αυτζσ

ορίςτθκαν κατά τθν ανάλυςθ του ςυντακτικοφ προτφπου, οι κλίμακεσ με βάςθ τισ οποίεσ

ζγινε θ ςυγκεκριμζνθ ανάλυςθ είναι οι εξισ: ςτενά τοπικό επίπεδο (d<400m), τοπικό

επίπεδο (400≤d<600), ενδιάμεςο επίπεδο (600≤d<800), υπερτοπικό επίπεδο (d≥800). 2 Οι αναφερόμενες μεταβλητές είναι τα δύο μέτρα της ανάλυσης του συντακτικού προτύπου της περιοχής

μελέτης integration και choice για κάθε μία ακτίνα εφαρμογής, καθώς και κάθε ένα από τα στοιχεία του

ερωτηματολογίου.

Δομϊντασ ζνα απλό μεκοδολογικό πλαίςιο με ςκοπό τον ζλεγχο τθσ δυναμικισ κάκε

τοποςιμου ςυναρτιςει του αρικμοφ των ατόμων που το αναδεικνφουν ωσ ςθμείο

αναφοράσ για τθν περιοχι, αλλά και τθν απόςταςθ του τοποςιμου από τα ςθμεία των

ςυνεντεφξεων, αποδόκθκε ζνα ςκορ δυναμικισ ςε κάκε ζνα από αυτά. Με αυτό τον τρόπο

αναδείχκθκαν τα κεντρικά ςθμεία τθσ ςυνοικίασ: το αρχαιολογικό άλςοσ τθσ ςυνοικίασ, οι

εκκλθςίεσ του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Κωνςταντίνου και θ οδόσ Πλάτωνοσ, ωσ ςθμεία

αναφοράσ, με βάςθ το ςυλλογιςμό ότι ο τρόποσ που βιϊνεται θ απόςταςθ, το κοντά και το

μακριά, μεταξφ του χριςτθ ενόσ χϊρου και των ςθμείων του χϊρου που αυτόσ επιλζγει ωσ

τοπόςθμα, δεν ανταποκρίνεται πάντα ςε μία γεωμετρικι, αντιλθπτι ζκφανςθ αυτοφ, αλλά

επθρεάηεται από μία ςειρά παραγόντων όπωσ θ οικειοποίθςθ, θ προςβαςιμότθτα, πικανόν

αιςκθτθριακζσ ποιότθτεσ που εγείρονται και πολλοί άλλοι. Ζτςι ο χριςτθσ ενόσ χϊρου είναι

δυνατόν να βιϊνει ωσ κοντά ζνα ςθμείο του χϊρου που βρίςκεται αντιλθπτά μακριά.

Παράλλθλα εξετάηονται τα ςυντακτικά μζτρα τθσ ενςωμάτωςθσ και τθσ επιλογισ για τα

τοπόςθμα που αναδείχκθκαν από τισ ςυνεντεφξεισ, με ςκοπό να ελεγχκεί κατά πόςο τα

ςθμεία αναφοράσ αυτά κεωροφνται προςβάςιμα, προςπελάςιμα.

Διάγραμμα 2 Συντακτικά μζτρα ενςωμάτωςησ και επιλογήσ για τισ περιοχζσ των αναδεικνυόμενων τοποςήμων (ιδία επεξεργαςία).

Σα τοπόςθμα που αναδείχκθκαν μποροφν να λειτουργιςουν ωσ μζρθ ενόσ χάρτθ τθσ

περιοχισ τα οποία κα οδθγιςουν τθν κίνθςθ, τθν περιπλάνθςθ ενόσ χριςτθ του χϊρου τθσ

Ακαδθμία Πλάτωνοσ. Η ςφνκεςθ τοποςιμων και βιωμζνου χϊρου, όπωσ αυτόσ εξετάςτθκε

μζςω του ερωτθματολογίου, αποτελοφν αφορμι για μία εναλλακτικι προςζγγιςθ

χαρτογράφθςθσ τθσ ςυνοικίασ, μακριά από μία ςυμβατικι λογικι αποτφπωςθσ του χϊρου.

Με τθ βάςθ τθσ ςυγκεκριμζνθσ ςυλλογιςτικισ να βρίςκεται ςτθν ψυχογεωγραφικι κριτικι

και τθν προςπάκεια αποτφπωςθσ τθσ κακαρότθτασ τθσ μορφισ του αςτικοφ ςυςτιματοσ

διαμζςου μίασ καταςταςιακισ οπτικισ (Sadler, 1998).

Χάρτησ 5 Εναλλακτική χαρτογραφική απόδοςη τησ Ακαδημία Πλάτωνοσ, με βάςη τα αναδεικνυόμενα τοπόςημα και τουσ χϊρουσ αναπαράςταςησ (ιδία επεξεργαςία).

Συμπεράςματα

Σα ςφνολα δεδομζνων αντιλθπτοφ και βιϊματοσ εμφανίηονται ςυςχετιςμζνα κετικά με

αρκετά καλζσ τιμζσ ςυςχζτιςθσ, τθσ τάξθσ του 0.56-0.81 όςον αφορά τθ ςυςχζτιςθ

δεδομζνων του ερωτθματολογίου με το μζτρο τθσ ενςωμάτωςθσ, τθσ τάξθσ του 0.49-0.79

ςχετικά με το μζτρο τθσ επιλογισ. Ιδιαίτερθ μείωςθ του επιπζδου τθσ ςυςχζτιςθσ

παρατθρείται όταν θ ανάλυςθ αφορά τθν υπερτοπικι κλίμακα, τόςο για τθ ςυντακτικι

προςβαςιμότθτα (μζτρο ενςωμάτωςθσ) όςο και για τθ ςυντακτικι προςπελαςιμότθτα

(μζτρο επιλογισ).

Παρατθρείται πολφ καλι ανταπόκριςθ των δεδομζνων που ςυλλζχκθκαν ςχετικά με τθν

αιςκθτθριακι ποιότθτα του ιχου, τόςο με το μζτρο τθσ ενςωμάτωςθσ όςο και με αυτό τθσ

επιλογισ (0.63-0.81 για ενςωμάτωςθ, 0.59-0.79 για επιλογι, με ςχεδόν το ςφνολο των

εγγραφϊν τθσ ςυςχζτιςθσ με το μζτρο τθσ επιλογισ να λαμβάνουν τιμζσ άνω του 0.77).

Ιδιαίτερα καλι κετικι ςυςχζτιςθ και με τα δφο ςυντακτικά μζτρα ζχουν τα δεδομζνα που

αφοροφν τθν περπατθςιμότθτα τθσ ςυνοικίασ όπωσ αυτι βιϊνεται από τουσ χριςτεσ του

χϊρου τθσ. Οι χϊροι τθσ ςυνοικίασ που επιλζγονται να περπατθκοφν είναι εκείνοι που

κεωροφνται αντιλθπτά προςβάςιμοι και προςπελάςιμοι. Θετικι ςυςχζτιςθ, όμωσ όχι

ιςχυρι, ςυναντάται μεταξφ του ςυντακτικοφ προτφπου τθσ ςυνοικίασ και τθσ οικειοποίθςθσ

που βιϊνουν οι χριςτεσ του χϊρου τθσ Ακαδθμία Πλάτωνοσ (τιμζσ 0.57-0.68 για

ενςωμάτωςθ, 0.49-0.65 για επιλογι). ε παρόμοιεσ ςχετικά χαμθλζσ τιμζσ κινείται και θ

ςυςχζτιςθ με τα δεδομζνα που αφοροφν τα ςθμεία τθσ ςυνοικίασ που χαρακτθρίηονται από

ζντονθ εγκατάλειψθ.

Ύςτερα από τθν ανάλυςθ του ςυντακτικοφ προτφπου των περιοχϊν των τοποςιμων

παρατθρικθκε ότι, ςχεδόν ςτο ςφνολό τουσ, διατθροφν υψθλζσ τιμζσ ενςωμάτωςθσ,

προςβαςιμότθτασ, εκτόσ από το αρχαιολογικό άλςοσ τθσ ςυνοικίασ, το οποίο λαμβάνει

ιδιαίτερα χαμθλι τιμι. Όςον αφορά το μζτρο τθσ επιλογισ, προςπελαςιμότθτασ, οι δφο

εκκλθςίεσ και θ οδόσ Πλάτωνοσ λαμβάνουν μζτριεσ τιμζσ, ενϊ το άλςοσ διατθρεί και πάλι

χαμθλζσ τιμζσ. Είναι λοιπόν φανερό, και από τθν επί μζρουσ ανάλυςθ ςχετικά με τα ςθμεία

αναφοράσ – τοπόςθμα τθσ περιοχισ μελζτθσ, ότι ςε ζνα ςθμαντικό βακμό θ ανάλυςθ του

αντιλθπτοφ χϊρου μζςω τθσ ανάλυςθσ του ςυντακτικοφ προτφπου, ακολουκεί αυτι του

χϊρου που βιϊνεται από τουσ χριςτεσ, χωρίσ όμωσ να μπορεί να ταυτιςτεί.

Βιβλιογραφικζσ αναφορζσ

Al Sayed, K. (2014). Space Syntax Methodology. London: Bartlett School of Architecture, UCL.

Lefebvre, H. (1974). La production de l'espace. (D. Nicholson-Smith, Μεταφρ.) Paris: Anthropos.

Lynch, K. (1960). The image of the city. Cambridge, Massachusetts, London: MIT Press.

Mohammed, N. (2011, επτζμβριοσ 1). Integration of Social Life with Urban Space Syntax. (M.

Wittman, Επιμ.) Brno, Brno, Czech Republic: Brno University of Technology, Faculty of

Architecture.

Sadler, S. (1998). The situationist city. Cambridge, London: The MIT Press.

Vaughan, L. (2015). Suburban Urbanities: Suburbs and the Life of the High Street. London: UCL Press.

Αναγνϊςτου, Λ. (2009, Μάρτιοσ 12). Αςτικοι Μεταςχθματιςμοί. Η Περιοχι τθσ Ακαδθμία Πλάτωνοσ.

(Ν. Καηζροσ, Επιμ.) Πάτρα, Αχαΐα, Ελλάδα: Πανεπιςτιμιο Πατρϊν, Σμιμα Αρχιτεκτόνων

Μθχανικϊν.

Λυκογιάννθ, Ρ. (2011). Ζνασ απολογιςμόσ για το ζργο του Lefebvre. εμινάρια Ριηοςπαςτικισ

Γεωγραφίασ. Ακινα: Σετράδια Ριηοςπαςτικισ Γεωγραφίασ.

Georgios Lampropoulos, MEng Mechanical Engineer, MSc “Environment and Development”1

giorglmbr@gmail.com

Maria Pigaki, Laboratory Teaching Staff, Department of Topography, Laboratory of

Cartography1

pigaki@survey.ntua.gr

Georgios Photis, Professor, Department of Geography and Regional Planning1

yphotis@central.ntua.gr

1National Technical University of Athens, School of Rural and Survey Engineering

Investigating the Syntactic Structure of Spatial Practices and Representations in the Modern City.

Case Study: Akadimia Platonos neighborhood.

Abstract

Space is not a strictly defined "empty container" where activities, social relationships and

practices are established. On the contrary, it is produced, changed, transformed and at the

same time, it significantly determines, through its previous stages of development, the

activities, relationships and practices developing within it (Λυκογιάννθ Ρ. , 2011). It is

regarded as a triadic dialectical relationship of concepts: spatial practices (perceived space),

representations of space (conceived space) and representational spaces (lived space)

(Lefebvre, 1974). This trilateral dialectic, as expressed by Henri Lefebvre, is an approach to a

social theory of space, where each aspect coexists with the others, together constituting

space (Λυκογιάννθ Ρ. , 2011).

The present work investigates the convergences and discrepancies observed between the

perceived space and the one experienced by the body in the lived space of the Akadimia

Platonos neighborhood. The designed-geometric space, enriched with all those relationships

programmed for social reproduction, creates an experience for its users. Does this lived

experience, that expected to be experienced, actually correspond to reality?

In the methodological framework proposed in this work, spatial practices are examined

through the space syntax analysis, while representational spaces are accessed through

questionnaire interviews, which examine the space perception of residents, workers,

visitors, passers-by, using it. Finally, partial landmarks, benchmarks, are sought as a

continuation of the exploration of the correlation between the perceived and the lived,

thereby seeking and defining, a new conceptual topology for the region.

Keywords: spatial practices, representations of space, space syntax, Akadimia Platonos