" .

. ,. . "

PERANAN KURATOR Dl MUZWM KRAFTANGAN KELA1~TAN

Siti Khalijab Billt.l Othma.<J

(32955)

Sarja/Jft Muda S~ul Gunaan deng"ll K<,pujian (Penguru;;ali 1;,' ul)

2U14

"u5~.l(bjdmal Maklumal "hl1~mn \J1'/lVERSm Mi\LAY~.L\ SAil"'"AX

PERANAN KURATOR DI MUZIUM KRAFTANGAN KELANTAN

SITI KHALIJAH BINTI OTHMAN

(32955)

Penyelidikan ini merupakan salah satu keperluan untuk memperoleh Ijazah

Sarjana Muda Seni Gunaan Dengan Kepujian

(Pengurusan Seni)

Fakulti Seni Gunaan dan Kreati f

lJNIVERSITI MALAYSIA SARA W AK

(2014)

UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK

Grade: _____

Please tick tv) Final Year Project Report IT] Masters D PhD D

DECLARATION OF ORIGINAL WORK

This declaration is made on the ..... .J;! ...... day of.. ... ,,~.~~......2014.

Student's Declaration :

SIT! KHALIJAH BINT! OTHMAN, 32955, FACULTY OF APPLIED & CREA T!VE ARTS I -- ------- --- -----------. --. ---- -- ---- -- ---- ---- --- ---- --- ---- -- ---- ----- -- --- ---- -- --- --- ---- -- --- --- -- ---- -- --- --- ---- -- ---- ---- ----- ---­- (PLEASE INDICATE STUDENT'S NAME, MATRIC NO. AND FACULTy) hereby declare

PERANAN KURA TOR DI MUZIUM KRAFT ANGAN KELANTAN that the work entitled .......... ................................................. .... ......... .. ..........1S my original work . I have not copied from any other students' work or from any other sources except where due reference or acknowledgement is made explicitly in the text, nor has any part been written for me by ano ther person.

15 June 2014 SIT! KHALIJAH OTHMAN (32955)

Date submitted Name of the student (Matric No.)

Supervisor's Declaration:

I .. J<:N.q.KM.Ji:XANDER,AK<:::I:IJi:I,.llM(SUPERVISOR'S NAME) hereby ce rtifies that the work

entitled ... ~~~.A.N..l(lJMT()R .1J! .MY?;H!M.~HN'I:~~. IQ:J,.A~rAN ..... (TITLE:) was prepa red by the above named student, and was submitted to the "FACULTY' as a *

partial/HHl fulfillment for the conferment of ..IlAc:lIEJ,.<'>R()I' ApppED .AR,rS.Wrr.H.H.().~9UR~..

. (ART~ .MAl"AG.EMENT) (pLEASE INDICATE THE DEGREE), and the afore mentioned work, to

the best of my knowledge, is the said student's work.

Received for examination by: ENCIK ALEXANDER AK CHELUM Date : 15 .June 2014 (Name ofthe supervisor)

ii

/

I declare that Project/Thesis is cl assified as (Please tick (-./):

o CONFIDENTIAL (Conta ins confidentia l information under the Official Secret Act 1972)* o RESTRICTED (Conta ins restricted information as specified by the orga nisation where

research was done)* [IlOPEN ACCESS

Validation of Project/Thesis

I therefore duly affirmed with free consent and willingness declare that this said P roject/Thesis sha ll be placed officially in t he Ce ntre for Academic Information Services with the a biding interest and rights as follows:

• This Project/Thesis is the sole legal property of Universiti Malaysia Sarawak (UNIMAS). • The Centre for Academic Information Services has the lawful right to make copies fO!' the

purpose of academic and re search only and not for other purpose.

• The Centre for Academic Information Services has the lawful right to digitalise the content for the Local Content Database.

• The Centre for Academic Information Services has the lawful right to make copies of the Project/Thesis for academic exchange between Higher Learning Institute.

• No dispute or any claim shall arise from the student itself neither third party on this Project/Thesis once it becomes the sale property of UNIMAS.

• This Project/Thesis or any material, data and information relate d to it shall not be distributed, published or disclosed to any party by the stud ent except with UNIMAS permission.

superVis~:rStudent signature ------=-----cf----­( 15 June 2.0 14)

Current Address: ~ KAMPUNG J ERANGANU 17500 TANAH ME RAH KELANTAN

Notes: • If the P rojectrrhesis is CONFIDENTIAL or RESTRICTED, please attach together as a nnexure a letter from the organisation with the period and reasons of confidentiality a nd restriction.

[The ins trument is duly prepared by The Centre for Academic Informa tion Services]

III

PENGAKUAN PENYELlDIK

Penyelidikan yang bertajuk " Peranan Kmator Di Muzium Kraftangan Kelantan" ini telah

disediakan oleh Siti Khalijah Binti Othman dan telah disenaraikan kepada fakulti Seni Gunaan

Dan Kreatif sebagai memenuhi syarat untuk memperoleh ljazah Sarjana Muda Seni Gunaan

dengan Kepujian ( Pengurusan Seni)

Diterima untuk diperiksa oleh:

LuJ~ (En~~d~r~~~·~~el~~)

Tarikh:

....y..1 . ~ . r~i ·······

iv

PENGHARGAAN

Syukur kehadrat I1 ahi kerana memberikan kekuatan dan ketabahan dalam

menyempurnakan tesis ini . Dalam menyelesaikan tesis ini banyak cabaran yang perlu ditempuhi

semasa membuat kajian . Saya ban yak mendapat dorongan dan sokongan daripada orang yang

berada disekeliling saya. Dengan kesempatan ini saya ingin mengucapkan penghargaan dan

jutaan terima kasih kepada semua yang telah membantu.

Dengan ini, saya mengucapkan terima kasih kepada Encik Alexander Ak Chelum sebagai

penyelia yang telah banyak memberi tunjuk ajar serta galakkan kepada saya agar lebih yakin dan

berdisiplin ketika membuat tesis ini . Beliau juga ban yak berkongsi ilmu serta mengambil berat

terhadap perkembangan tesis saya.

Saya juga ingin mengucapkan jutaan terima kasih kepada Pihak Muzium Kraftangan dan

Muzium Negeri yang banyak memberi informasi berkenaan dengan kajian yang dijalankan.

Helaian kertas ini yang terhad tidak memadai untuk menurunkan setiap nama individu yang

membantu dalam menyiapkan kajian ini.

Akhir sekali , Saya ingin merakamkan ribuan terima kasih yang tidak terhingga kepada

keluarga dan sahabat yang ban yak membantu terhadap perkembangan pengajian saya. Mereka

juga banyak memberi motivasi, pandangan dan teguran tanpa jemu kepada diri saya sepanjang

proses pencarian ilmu. Terima kasih kepada semua.

v

"usaf KIIi1lmat Maklumllt Ak:ldrmik UN}'yLRSm MAlAYSIA SARAWAK

lSI KANDUNGAN

PENGHARGAAN..... . . . ............. .. .... . .... . .... .. ... . .. v

lSI KANDUNGAN ..... . .......... . .... . . . . .... .. . VI

SENARAI RAJAH. ..... .... . .... . .. . . .. ... . .. .. . .. .. . .... .... . .... .. . . . . . .... . . . . . .. ................... x

SENARAI SINGKATAN..... .. .. ... . ... . ... . . . .. . . .. .. . . . .• . .... . .. . • .... •. ... • .. . .. •. .. . . . ... ". X l

ABSTRAK. .. .. .. . . . . ..... . .... . .... . . .. • .... • .... . ......... • .... • ....•..... • .... • .... •... .• . .......... ... Xll

ABSTRACT................... . .... . ... .. ......................... .. . .. .. .. . . . . . .. . . . . . ... . ..... . . .. .. Xlll

BAB 1 : PENGENALAN

1.0 Pengenalan . ... . ................................ . .... . .... . . . .. . ....... . .. .. . .. . .. .... . . . .. . . .. 1

1.1 Latar Belakang Kajian ..... . .... . .... . ... . ....................... . ... . . . .... . .............. ... 1-3

1.2 Pennasa1ahan Kajian ...................... . .... . .... . .... . ......... .. .... .. ... ............... .4

1.3 ObjektifKajian ........ .. .. . .. . ... . .... .. . . .. ... . . . .... ... . . .. ... . .. . .... .... .. . . . .. .. .... . ... ..4

1.4 Persoalan Kajian ...... ... . .. ... .. ..... . . . .. . ......... .. ..... . ... .. .. ... .... .. .... . . .... ....... 5

1.5 Skop Kajian . . ... . .... . ........................ . .... . .. .. .... .. .... . .... . .... .. .... .. ... ... ..... 5

1.6 Kepentingan Kajian ................ ...... .... . .... . .... . .. ............ . .. ... . .. .. . .... ........ 6

1.6. 1 Kepentingan Kepada Msyarakat. .. .. . ... . . .. .. ......... . . ... . .. . ..... . .. ... .. ..... 6

1.6.2 Kepentingan Kepada Muzium . .. ... ... ... .. . . .. .. .... . .... .. .... . .... . . ... .. ....... 6

1.6.2 Kepentingan Kepada Pengunjung . ..... ........ . . .. . ........ ... .. .. .... . ........... 6

vi

1.7 Limitasi Kajian ...... . ... .... ............. ................. ...................... ... ............7

1.8 Lokasi Kajian ..................... . ... . ........ ... ... .. .. .. . ......... 7-8

1.9 Kesimpulan ..... .. ........ .. ......... . . ... ........................ .. .. .. ... ...... ... .. .. ..... 9

BAB 2: SOROTAN KESUSASTERAAN

2.0 Pengenalan .......... . . . .. . . .... . . . .... . . . .. ...... .......... . ................ . .. . ... .. .. ....... 10

2.1 Bacaan Berkaitan Objek Kajian ............ ... .............. . .. .......... 10

2 .1 .1 Perkembangan Pengkuratoran ...................................... .. ... .... ......... 10

2.1.2 Definisi Kurator .... .. ....... . .................... . .... . .... .... . .. .... . .. ........ .. . 11-1 2

2.1.3 Deftnisi Muzium ........... ............ ..................... . ..... .. ..... ...... ..... 12- 15

2.1.4 Definisi Muzium Kraftangan ................... . .. .... .. ... . .......... .. ........... 15-1 7

2.2 Kaitan Muzium Dengan Kurator. ................ .. ........ . ... .. . .. . ........ . .. . .. .. ....... 17

2.2.1 Glasser. R. 1. & Zenetau. A Artimis, (1996) Museum: A Place To Wor,

Planning Museum Careers. London: Routledge ....... . ... .. ... ................. 17-18

2.2.2 Genoways, H, & Ireland, M (2003), Museum Administration An Introduction.

Walnut Creek : Altamira Press ...................................................... 18-1 9

2.2.3 Mohamed Noor Othman. (2008), Peranan Kurator dan Pengkritik, Dewan

Budaya. (Him 30, 54, 56) ............ ............................................. 19-20

2.3 Kesimpulan ..... . . .. .... .. ....... 21

vii

BAB 3 : METODOLOGI KAJIAN

3.0 Pengenalan ..... .. ... .. .... . ... .. ..... .... . ... . . ... .. ... .. .. . . . ... . ..... . .... . .... .. ... . ........22

3.1 Kaedah Pengumpulan Data . .... . ... ....... . ... .. ...... ... .. . ..... ... . . ... . . ..... . . . .. . . . .....22

3.2 Kaedah Kualitatif. ... . .. . . ............. .. ......... .. ... .. ......... ... .. ....... . ... ... ..... 23

3.2. 1 Data Primer .. . . ... . . . ............ .. .......... . ... ..... .. ... . . ........ .. .............. . 22-23

3.2. 1.1 Pemerhatian .. . .... .. .. ............ .... . .... .. .... .. ... . .... . ... . ... . .. . . ... ..23-24

3.2.1.2 Temubual ...... ... .. ... . .. ... ... ... .. ........ .. .... .. .. . .. ........ . . .......... 24-25

3.2.2 Data Sekunder. . . . . ... ... ....... . .... . . .. ... .... . . ... . . . .. . ..... .... . . .... . .. ......... 25

3.3 Kaedah Kuantitati f........ ..... .. .. .... .. . .. ... .. .... . ... .. .. . .. .. ... .. .... .. .. . ... . . ... . .. 26

3.4 Informan ..... . .......... .. .. . .. . .. .. ........ .. .. ... ..... ... .. . .. .. ... . .. . . . ..... . ..... . .. . .. .... 27

3.5 Instrumen Kaj ian .... . . ................ .. ... .. ........ .. .. . ... .... .. .. . ..... . .... .. .. .......... 28-29

3.6 Kesimpulan . .. .. . .. . ... .. . .. .... ....... .. ................ . ... . . . . ... .... .. .. .. .. ... . . . .. . ...... 30

BAB 4: ANALISA DAN DAPATAN KAJIAN

4.0 Pengenalan . .... .. .. .... .. .. ... ... .. . .. ... .. ... ... .. .. .. .. .. .. . .... .. . .. .. . .. .. .. .. .... .. .. . ... 31

4.1 Hasil Temuramah ..... . . .. .. ... ... .. .. .... ... ... 32

4.2 Maklumat Daripada Responden ...... .. .. ... . .. .. ..... ... .. ... . .... .. .... .. .. .... ... ... ....33

4.2.1 Mengenalpasti Peranan Kurator ....... .. .. .. .. .. .... .. .. .. .... ... ... . .. .. .. .. ... .. 33-34

4.2.2 Mengkaj i Perubahan Peranan Kurator ...... .. .. .. .. . .... .. ...... ... ....... ........ 35-36

4.2.3 Menganalisis Sejauhmana Tugas Kurator Memberi Impak Kepada

Muzium Kraftangan. ......... .... .... . ........... ..... . . .... . .... .. . .... . . .. ... .............. 37-38

viii

4.3 Dapatan Kajian ..... . . . . . .. ... . . . ... .... . ..... ... . . .. .... . ... .. .. .. . . . .. . ... . .. . .. . .... .. . ...... 38

4.3.1 Sahagian A .. . ... ... .... . . ......... . ........ .. ..... ... . . ....... . . . .. . .... . ... .... . ..... 39-42

4.3.2 Sahagian S ............. .... ..... . ...... .. . .... . .... . ....... ..... ... ... . .............. .43-47

4.3.3 Reabiliti (Ujian Kebolehpercayaan) .... . ..... ... .. .... ........... .... .. . . . .... ... 48

4.3.4 Bahagian C ........ . .... . ... .. . ....... . .... .. .. ... ... . ... . ............................... .49-50

4.4 Pemerhatian ......... . ...... . . . .. . .. . .. .. .... . . ..... . . . ....... . .. .. .... . . .. .. ... . . .. . . . ......... 51 -52

4.5 KesimpuJan ...... .. .. .... .. .. .. ............ .. .. .. ................. .. ... ....... .... .. ............. 53

BAB 5 : KESIMPULAN DAN CADANGAN

5.0 Pengenalan ... ......... .. ... .. .. .. . .. ... ... .. .. .. ............... . .. .... . ...... ... ... .. . .. .. .... 54

5.1 Cadangan ....... .. .. . .............. .. ... .... ...... ... .. .... ... ........... . .... .. . .. .. ... ........ 54

5.1.1 Cadangan Kepada Kurator. ......................................................... 54-55

5.1.2 Cadangan Kepada Pihak Muzium ........ . ...... .. . .... ....... .. ... ....... ...... ... 55

5.1.3 Cadangan Kepada Universiti Malaysia Sarawak .......... .... . . .. .. ............. 55

5.1.4 Cadangan Kepada Pengkaji Akan Datang .................. .. ...... ... .. . . ....... 56

5.2 Rumusan Bab ............ .. ........................ 56-59

5.3 Kesimpulan ....... .. ... ......... ..... ..... .. . ......... . ..... ..... .. . . ...... 59

BIBLIOGRAFI.. ......... ...... ..... .. ... . .. .... .. . .. . . ....... .. .. ... .. .... ...... .. .... .. ...... ...... 60-61

LAMPIRAN .. . ........ . .......... . .. .... .. ............. . .. ... ....... ..... ..

Lampiran A : Senarai Inforrnan . . ......... .... .. .. .. .. ....... . ..... .. ... . .... .............. 62-63

ix

.62

Lampiran B : Senarai Soalan Temubual ............ . . . .. " ...... 64

Lampiran C : Senarai Borang Kaji Selidik ....... .. . .. .. ......... . ..... ......... 65-69

Lampiran D : Tempat Kajian ............... ... . .. ... .. . ....... . .... .. ... . . .... ... ..... 70-72

...

SENARAI RAJAH. .. ... .. .. . ... ............................ . .... . .... .

Gambar 1.1 Latar Belakang Kajian ............. .............. .... .... .................. . .......... .. 1

Gambar 1.2 Peta Lokasi Kajian ........ ........... .. ...................... ........ ...... ... .......... 8

Rajah 1 Analisa .lantina Responden ................................ . .... . .... .. ............. .... 39

Rajah 2 Analisa Bangsa Responden ................................................ .. ............ 40

Rajah 3 Analisa Status Responden ............ ....... .... ...... .................................. 41

Rajah 4 Analisa Umur Responden ........ .. .... .. ............. ... .. .. ............................ 42

Rajah 5 Kewujudan Muzium ............. ........ ............ .... ....... . .. .. .. .. .. ..... .......... 43

Rajah 6 Mengenali Kurator Muzium ............................... . ............................. 44

Rajah 7 Tugas-Tugas Kurator. ......................... .. ............. .. ... .......... .. .......... 45

Rajah 8 Hubungan Jantina Yang Mengetahui Tugas Kurator ............ . ......................... 46

Rajah 9 Hubungan status mengetahui kewujudan muzium ........ ... . ........................ 47

Rajah 10 Ujian Kebolehpercayaan ...... ............... ........................... .. ..... ......... . .48

Rajah 11 Kurator Mempraktikan Tugasnya .......................... ...... ........ .. ............. 49

Rajah 12 Kaedah Sistem Penyampaian Kurator. ................................................. 50

x

SENARAI SINGKATAN

PMNK Perbadanan Muzium Negeri Kelantan

MPKB Majlis Perbadanan Kota Bharu

UNIMAS Universiti Malaysia Sarawak

PKMA Pusat Kliidmat Maklumat Akademik

xi

ABSTRAK

Kajian diskriptif ini merupakan kajian Peranan Kurator di Muzium Kraftangan

Kelantan. Antara objektif yang ingin dicapai dalam kajian ini adalah mengenai peranan

kurator di Muzium Kraftangan Kelantan, mengkaji perubahan peranan kurator di muzium

kraftangan Kelantan dan akhir sekali menganalisis tugas kurator memberi impak kepada

pengurusan di muzium kraftangan Kelantan. Dalam kajian ini menggunakan data

kualitatif dan kuantitatif. Sebanyak 300 set borang kaji selidik diedarkan dianalisa

menggunakan aplikasi SPSS versi 20 dan I set soalan temubual dikemukakan ketika sesi

temubual. Dapatan kajian yang diperolehi daripada kajian ini menunjukkan kurator amat

penting dalam melaksanakan tugas-tugas yang berkaitan dengan pameran, malahan dari

segi pemilihan koleksi juga menjadi tanggungjawab kurator untuk menentukan tema

koleksi yang dipamerkan. Berdasarkan maklum balas daripada pengunjung didapati

bahawa hanya terdapat golongan minoriti yang mengetahui tentang peranan Kurator

Muzium. Daripada dapatan data kajian, beberapa cadangan telah dikemukakan. Antara

cadangalmya ialah memperbaiki peranan kurator dalam menyampaikan maklumat di

muzium kraftangan Kelantan dengan l11empelbagaikan kaedah penyampaian dengan

l11enggunakan sistem teknologi. Dengan adanya teknologi dapat memberi gambaran baru

kepada pengunjung yang hadir, l11alahan l11el11beri kemudahan untuk mengetahui

maklumat koleksi yang ada di l11uziul11 tersebut. Pihak muzium juga perlu memantapkan

lagi sistem yang ada agar dapat memberi kepuasan kepada pengunjung selia

memmiabatkan Muzium Kraftangan di Kelantan. Selain itu , kemudahan Infrastruktur

juga memberi manfaat kepada pengunjung agar memberi keselesaan dan kepuasaan

kepada pengunjung yang hadir ke Muzium Kraftangan di Kelantan.

xii

ABSTRACT

This descriptive study is a research of curator at the Museum of Craft Role Bihar. The objectives

to be achieved are the roles of curator at the Museum of Craft Bihar, to examine the changing

role of the curator in the museum crafts Bihar and finally to analyze the impact of curator task

management in Kelantan Handicraft Museum. By using quali tative and quantitative data, a total

of 300 sets of questionnaires have di stributed and analyzed using SPSS application in 20 and one

set of interview questions presented during interviews. The results obtained shows that the using

of curator was crucial when perfonning the tasks which associated with the display, in which a

selection of the collection was also held the responsibility of the curator to detennine the theme

of the collection on di splay. Based on the feedbacks from visitors, we have found that there is

only a minority who knew about the role of museum curator. From the findings of the survey

data, there were several recommendations have been made. Firstly, they have to improve the role

of the curator during presenting infonnation in Kelantan Handicraft Museum by diversifying

delivery methods using teclmology systems. The advance of new teclmology could give the

impression to the visitors and at the same it could also enhanced the facility to find the

infonnation collection at the museum for visitors. The museum also needs to strengthen the

existing system in order to give pleasure to visitors by highlighting the Craft Museum in Bihar.

In addition, the infrastructure facilities are also beneficial to provide comfort and sati sfaction to

the visitors who come to the Craft Museum in Bihar.

)( iii

xiv

BABI

PENDAHULUAN

1.0 Pengenalan Bab

Bab ini merupakan bahagian yang menjelaskan ten tang perkara yang terkandung

dalam penyelidikan. Antara sub topik yang dibincangkan adalah mengenai Latar Belakang

Kajian, Pennasalahan Kajian, Obj ektif Kajian, Persoalan Kajian, Kaedah Kajian, Skop

Kajian, Kepentingan Kajian, Limitasi Kajian, dan rumusan.

1.1 Latar Belakang Kajian Muzium Kraftangan

Gambar rajah I : Muzium Kraftangan di Kelantan Sumber:https: //www.google.com/search?q~googl e+map+negeri+kelantan&source

Muzium Kraftangan adalah salah satu mUZlUm yang diterajui oleh Perbadanan

Muzium Negeri Kelantan (PMNK). Perbadanan Muzium Negeri Kelantan telah ditubuhkan

1

menerusi Enakmen Bi1.6 tahun 1975 yang telah mula dikuatkuasakan pada I september 1976.

Penubuhan ini .. adalah mengikut warta kerajaan Kelantan K.N.P.U pada 26 Ogos 1976

kerajaan Negeri Kelantan. Pada tahun 1980, Perbadanan Muzium Negeri Kelantan telah

berkembang dengan pesat dan Muzium Negeri telah ditubuhkan pada 30 Mac 1981. Muzium

Negeri terletak bersebelahan Bulatan (Medan) Tuan padang dalam kompleks bangunan

Pejabat Tanah dan Jajahan Kota Bharu.

Justeru itu, Perbadanan Muzium Negeri Kelantan juga telah menubuhkan lima buah

muzium yang terletak kawasan Zon Budaya Kota Bharu iaitu Memorial Peperangan Dunia ke

II , Muzium Islam , Muzium Adat Istiadat Diraja Kelantan, Muzium Diraja (Istana Batu) dan

Muzium Kraftangan. Visi PMNK ialah institusi Muzium yang cemerlang di Malaysia

manakala misi PMNK pula adalah melaksanakan semua aktiviti pennuziuman secara

berkualiti dan berkesan.

Balai Ketam Guri atau lebih dikenali sebagai Muzium Kraftangan adalah sebahagian

daripada bangunan Kampung Kraftangan yang diperuntukkan kepada Perbadanan Muzium

Negeri Kelantan dan dijadikan Muzium Kraftangan. Bangunan ini telah dibina secara

bergotong royong oleh beberapa buah jabatan kerajaan di antaranya Jabatan Perhutanan,

Majl is Perbandaran Kota Bharu (MPKB), Perbadanan Kemajuan Ikhtisad Kelantan (PKNK)

dan lain·lainjabatan lagi.

Sebelum dijadikan Muzium kraftangan, asalnya bangunan muzmm ini adalah

kepunyaan Sultan Kelantan. Dahulunya, kawasan ini dipenuhi dengan rumah setinggan dan

kemudiannya dibersihkan untuk dijadikan taman pennainan kanak·kanak. Bentuk Bangunan

ini menggunakan seni bina melayu Kelantan yang menarik dan menggunakan kayu-kayu

cengal yang keras, bennutu dan tahan lama. Semuanya adalah hadiah oleh jabatan Perhutanan

2

Negeri Kelantan. Bangunan Muziurn Kraftangan ini Slap dibina dan dirasrnikan oleh Duli

Yang Maha Mulia Raja Perernpuan Kelantan Pada 27 Julai 1991.

Muziurn ini terletak di pusat Bandar Kota Bahru, iaitu kawasan zon budaya

berhampiran dengan 'Pasar Buluh Kubu'. Banguan rnuziurn kraftangan ini terletak di sebelah

Jalan Hilir Kota bersebelahan dengan istana Balai Besar dan di belakangnya terdapat stesen

Bas Mini dan rnernberi kernudahan kepada pelancong rnahupun pengunjung yang datang.

Bangunan ini digunakan sebagai sebuah Muziurn yang rnenernpatkan Seni Kraftangan

Kelantan yang terkenal antaranya rnengandungi anyarnan yang beraneka j enis, berbagai corak

batik, begitu juga dengan sularnan dan tenunan songket. Barang-barang tersebut bukan sahaja

rnernparnerkan keindahan seni krafnya tetapi rnernpunyai sejarah yang tertentu rnenarnpilkan

Negeri Kelantan Darnl Nairn sebagai sebuah negeri yang kaya dengan kesenian. Ini

rnernpakan fungsi terkini rnuziurn disamping rnernberi kernudahan kepada penyelidik untuk

mengkaji kesenian kraftangan tradisi dan warisan budaya Kelantan. Bangunan kraftangan ini

juga digunakan sebagai pusat mengernbangkan Iagi industri kraftangan dan rnernelihara

kesenian tradisi warisan juga untuk rneningkatkan lagi taraf sosio-ekonorni pengusaha serta

mendorong kernajuan kesenian tradisi.

Balai Parneran Muzium Kraftangan ini terletak di tingkat pertama bahagian bangunan

rnuziurn. Balai ini dikawal selia oleh beberapa orang penjaga rnuziurn yang bemniform dan

diketuai oleh seorang pembantu Muziurn. Muziurn ini juga dibuka setiap hari kecuali hari

jurnaat, rnulai jam 8.30 pagi hingga 4.45 petang. Bayaran yang dikenakan juga adalah

berpatutan iaitu , RMI.OO bagi orang dewasa dan RMO.50 Bagi kanak-kanak. Bagi pelancong

asing pula bayarannya ialah RM2.00 bagi orang dewasa dan RM 1.00 bagi kanak-kanak.

3

1.2 Permasalahan Kajian

Permasalahan kajian atau "the problem statement" dapa! disimpulkan dengan

kenyataan berikut, "the problem statement describe the contex for the stndy and it also

identities the general analysis approach (wiesma) 1995, 404'1'"

Berdasarkan pennasalahan ini, pengkaji tertarik untuk membuat penyelidikan terhadap

peranan kuralor di Muzium kraftangan Kclantan, sarna ada kurangnya peranan kuratar dalarn

membantn organisasi muzium mahupun dalam pengurusan muzium dari segi menjaga koleksi

pameran, dan fJt:J:JIS"lUiHd:ll masuk barangan, Selain daripada itu, perlgkaJ masalah

lain iaitn pembahan peranan kurator di Muzium Kraftangan, Perubaban ini dimana kurator

sekarang tidak hanya tertumpu kepada artifak sahaja malah berperanan dalam mentadbir,

merancang dan mengawal semua tngas yang diberL

Dmipada temubual yang dijalankan, En,Abustarim menyatakan pemlasalahan il11.

1.3 Objektif Kajian

Menurut Chua Yan Piaw 2006 tujuan dan objektif kajian menyatakan hasra! ulama

pengkaji melakukan kajian dan merupakan aspek terpenting suatu kajian, Terdapat

beberapa objektif mendorong pengkaji untuk membuat kajian mengenai keberkesanan

peranan kurator di Yluzium bertujuan untnk :

L Mengenalpasti peranun kurator di Muzium Kraflangan Kelantan

11. Mengkaji perubahan peranan kurator di Muziurn Kraftangan Kelantan

111. Menganalisis tngas kurator memberi impak kepada pengurusan di Muzium

Kraftangan Kelantan,

4

!'u!af Khidmat Maklumat Akadrmik UNTVUSm MALAYSIA SAIt-\WAK

1.4 Persoalan kajian

Persoalan kajian adalah sarna dengan isu-isu yang telah dinyatakan dalam

permasaJahan kajian. Oleh itu, ia menimbulkan pelbagai soalan. Antara soalan-soalan yang

dimaksudkan adalah seperti di bawah.

I. Apakah peranan kurator di Muzium Kraftangan Kelantan?

11. Apakah perubahan peranan kurator di Muzium Kraftangan Kelantan?

111. Bagaimnakah tugas Kurator memberi impak kepada pengurusan di muzJUm

Kraftangan Kelantan?

1.5 Skop kajian

Penyelidikan yang dijalankan adalah berkaitan dengan peranan kurator di Muzium

Kraftangan Kelantan. Kajian ini dijalankan untuk mengetahui cara kurator menjalankan tugas

yang diberi dengan melihat kaedah sistem yang digunakan.

Pengkaji juga memfokuskan kepada sistem penyampaian kurator yang lebih menarik

kepada pengunjung kraftangan Kelantan dalam mengaplikasikan peranan Kurator. Pengkaji

juga perlu menganalisis perubahan peranan kurator bagi memastikan muzium itu berkeadaan

baik dari segi koleksi barangan mahupun peraturan yang ada di muzium itu.

5

1.6 Kepentingan Kajian

1.6.1 Masyarakat

Dengan adanya kajian ini , Muzium berperanan dalam menyebarkan ilmu pengetahuan

kepada masyarakat disamping dapat memajukan industri pelancongan N egara. Keadaan ini

bertujuan untuk memupuk minat generasi mud a pada hari ini untuk mencintai warisan, sejarah

dan budaya di samping mendapat sokongan dari semua pihak.

Justeru, diharapkan dapat memberi pengetahuan dan kefahaman yang menyeluruh

tentang peranan seorang kurator di muzium kepada pengunjung dan masyarakat. Dengan ini

masyarakat dapat mengetahui dan menilai senditi tentang peranan seorang kurator di muzium

kraftangan Kelantan.

1.6.2 Muzium

Memberi panduan kepada pihak tertentu khususnya muzium yang tidak mempunyai

kurator agar dapat memperbaiki pengurusan yang di jalankan oleh kurator di muzium. Secara

tidak langsung membolehkan pihak muzium mengurangkan kerosakan atau kemusnahan

koleksi. Hal ini demikian keranan, muzium adalah tempat penyimpanan dan penjaga segala

khazanah Negara.

1.6.3 Pengunjung

Peranan kurator di muzium kraftangan dapat dilihat melalaui interaksi dengan

pengunJung. Dengan adanya seorang kurator pengunjung dapat mengetahui sumber koleksi

dengan lebih terperinci dan padat, selain itu pengunJung Juga dapat menambahkan ilmu

pengetahuan mengenai sejarah kraftangan Negara.

6

1.7 Limitasi Kajian

Limitasi kajian adalah kesukaran yang dihadapi oleh pengkaji dalam melakukan kajian

penyelidikan, Oi dalam kajian ini, pengkaji telah menghadapi beberapa masalah dalam

mempersiapkan kajian, Antaranya adalah kekurangan maklumat atau buku rujukan seperti di

Perpustakaan Universiti Malaysia Sarawak (PAKMA), di Perpustakaan Sarawak,

Pepustakaan Negeri ke!antan, Kebanyakan bahan rujukan ini adalah dalam Bahasa Inggeris

dan men)'Ukarkan pcngkaji untuk mendapatkan maklumat dengan sempurna,

Selain itu, masalah yang dihadapi oleh pengkaji adalah kurangnya sumber maklumat

berkaitan kura!or dari segi bahan bacaan, artikel ataupun jurnal untuk digunakan scbagai

rujukan dalam proses kajian pengkajj, Oleh itu, pengkaji terpaksa meneari bahan baeaan lain

di Perpustakaan N egeri Kelantan dan sumber internet mendapatkan maklumat tambahan,

Masalah yang dihadapi oleh pengkaji ini secara tidak langsung telah melambatkan proses

dalam pcngumpulan sumber maklumat

1.8 Lokasi Kajian

Lobsi kajian pengkaji ialah Perbadanan Muzium Krafiangan Kelantan, Pengkaji

membuat penyelidikan di Muzium Kraftangan Kelantan yang terletak di Kota Bham. Negeri

Kelantan Darul Naim iaJah sebuah daripada 13 di Malaysia, Kelantan terletak

Timur Laut Semenanjung Malaysia. manakala pantai timur Kclantan menghadap Laut Cina

Selatan, Selain itu, Kelantan bersempadan dengan empat wilayah iaitu Thailand (Pattani) di

timur laut, Perak (!lulu Pcrak) di BaraL Pahang (Kuala Lipis) di selatan, Terenganu (Besut) di

timur/tenggara dan keJuasan Kelantan ialah J km persegi alau 1,5 juta hektar, Ia

meliputi 4.4% daripada keluasan Malaysia dan tcrbahagi kepada sepuluh buah jajahan,

7

1 I"

,

THAILAND

,,­ --"'

PERAIK

Tumpat ( I, I

.;

·KELANTAN

" n Ne.gara ....

PAHANG

Gambar rajah 2: Peta Negeri Kelantan Sumber: https://www.google.com/search?q=google+map+negeri+kelantan&so ure

8

1.9 Rumusan

Tuntasnya, bab till dimulai dengan bab sam iaitu pendahuluan yang memaparkan

p"Ju!!,,:mIHU1 bab, latar belak,mg kajian, permasalahan kajian, objektif kajian, persoalan

kajian, kepentingan kajian, limitasi kajian dan lokasi kajian.

Bab dua merupakan sorotan kesusasteraan yang merangkumi pengenalan bab dua,

perkembangan pengkuratoran, detinisi Kurator, kaitan Muzium dengan Kurator, detinisi

Muzium, Muzium Kraftangan, dan rumusan bab.

Munukala bab tiga pula membincangkan tentang metodologi kajian yang menjelaskan

pengenaJan bab, pengumpulan data, sumber data, informan, instrument kajian, batasan kajian

dan kesimpulan bab.

9