Parazytologia semestr 2 wiczenie 1 Ewa BilewiczNicienie to jedna z najliczniejszych grup pasoytw i bardzo wiele spord nich jest nicieniami wolnoyjcymi. Czsto spotykany nicie wolnoyjcy to Struniec niady, ktrego mona spotka np. latem w truskawkach, na glebie przy krzaczkach. Brzowo-beowy dochodzcy do 10 cm.Jeli chodzi o rozwj zarodkowy, po zapodnieniu u wikszoci nicieni wyglda to w ten sposb, e wystpuje 5 stadiw larwalnych a pomidzy nimi linka/linienie. Larwa przechodzi LINKE, dla odrnienia od WYLINKI, ktra jest tym co po linieniu larwa pozostawia za sob. U wikszoci nicieni larwa 3 stadium jest postaci inwazyjn, ale np. u glist, wosogwek i owsikw larw inwazyjn jest larwa 2 stadium. Larwa 5 stadium dojrzewa i rozwija si a osignie dojrzao pciow. Larwy inwazyjne u glist i wosogwek wyksztacaj si w jaju. Dochodzi do pierwszego linienia wewntrz jaja na skutek czego powstaje larwa inwazyjna.Najwikszym nicieniem jest Placentonema Gigantissima obecna w oysku kaszalota. Dochodzi do 9 metrw.NazwaMorfologiaJajaywicielCykl yciowyInneDiagnostyka i leczenie

Ascaris suum glista wiska,large roundworm of pigs.Dosy due nicienie, samice mniej wicej o 1/3 wiksze ni samce. ywe maj biao-kremow powierzchnie ciaa z rowawym przednim kocem.____________________ 15-20 cmZagity dobrzusznie tylny koniec ciaa. To nie jest zagity ogon (bo ogon si liczy jako ten kawaek, ktry jest za odbytem) u niego ogonek jest bardzo malutki. Dziki zagiciu moe trzyma si samicy.Narzd kopulacyjny to 2 szczecinki suce do rozchylenia szpary sromowej i zapodnienia.Brak torebki______________________ 20-40 cmOtwr pciowy za 1/3 przedni ciaa.Po kadym zapodnieniu na ciele samicy pozostaje bardzo wyrany wycisk w okolicy szpary sromowej. Ten rowek na oskrku pozwala nam odrni samic dziewic od nie-dziewicy.______________________Otwr gbowy: 3 wargi + brodawki czuciowe. Gruboskorupkowe, owalne lub okrge. W jaju zapodnionym w rodku widoczna jest okrga zygota.

3 warstwowa, gruba, pofadowana otoczka-w-wa biakowa pofadowana-w-wa chitynowa-w-wa lipidowa

Samica moe zoy okoo 200000 na dob a jak si zawemie to nawet do jednego miliona.

Bardzo odporne na warunki rodowiskowe.dzik i winia

Najczciej spotykana inwazja wystpuje u prosit (tuczniki do 6 mies.) spotykana ju od 3 tygodnia. OKRES PREPATENTNY 2 MIESICEOKRES PATENTNY 10 MIESICY 1 ROK

Larwy staj si inwazyjne w cigu 30 dni. Jaja nieinwazyjne przelatuj przez ukad pokarmowy bez adnych konsekwencji. Zjedzenie jaja z (L2) >> przez cian jelita cienkiego przechodz do naczy krwiononych i kreniem wrotnym do wtroby >> Serce prawe >> Puca i pcherzyki pucne (L3) i (L4) >> przebijaj si do wiata pcherzykw, wykasana i poknita >> jelito cienkie (L5)

Linka L3 i L4 moe by w pucach, w wtrobie nie ma adnej linki!!! (jak jest tak napisane to znaczy e rdo jest stare). Dorose mog wdrowa do innych czci ciaa (np. woreczek ciowy). Moe wyj np. z nosa. Gorzej jak przepcha si przez ucho.____________ ____________________________Ascaris pneumonitis. Zaburzenie trawienia >> Kaszel, chrzkanie, duszno >> znowu objawy z p. pokarmowego i jego osabienie.Silne zmiany alergiczne i ze strony OUN (toksyny)Przy intensywnej inwazji intestinum papyraceum i perforacja jelit, to znaczy e ciana jelita jest bardzo cienka tak, e przez cian wida pasoyty. Czasem + zaczopowanie jelita.W wtrobie plamki mleczne milk spots, to s miejsca w ktrym nastpi przerost tkanki cznej midzyzrazikowej. Wtroba ju si nie nadaje do spoycia.Intensywna inwazja: marsko wtroby.Po analizie osadw ciekowych z Wrocawia znaleziono jaja glisty ludzkiej lub wiskiej + jaja wosogwki.

Jednym z ywicieli paratenicznych, w ktrym larwy wnikaj do miniwki to ddownice, ktre winie lubi zjada.

Glista ludzka i glista wiska bardzo niedawno (tysice lat) oddzieliy si od siebie. Kiedy ludzie przestali mieszka ze winiami (bo winia droga i trzeba pilnowa). Odkd drogi si rozeszy nie ma wymiany.

U ludzkich dzieci przy glicie ludzkiej szczeglnie wieczorami kiedy dziecko si pooy i rozgrzeje KASZLE).Zwierzta trac apetyt i chudn.Starzy weci powiadali: jak widzisz w kojcu prosiaki, ktre s chude i poronite szczecin to na pewno maj glisty. molwe

Badanie kau metod flotacji. Na sekcji szukamy glist w jelicie lub plam mlecznych na wtrobie.

___________

WINIAN/EMBONIAN PYRANTELU + FEBANTELTETRAMIZOLTIABENDAZOLALBENDAZOLIWERMEKTYNADORAMEKTYNAMOKSYDEKTYNA

NazwaMorfologiaJajaywicielCykl yciowyDiagnostyka i leczenie

Parascaris equorum - glista koskaBardzo podobna do glisty wiskiej, czasem nawet wiksza

15-30 cmBoczne skrzydeka na ogonie, 2 szczecinki______________20-50 cmOtwr pciowy z przodu______________Otwr gbowy: 3 wargi+dodatkowe midzywargiGruboskorupkowe. Charakterystyczne jest to, e jajo ma gadsz skorupk. KoOKRES PREPATENTNY 2,5 - 3 MIESICE

Larwy staj si inwazyjne w cigu 14 dni. Reszta jak w A. suum. Do zaraenia dochodzi kiedy mamy do czynienia z dugo nieczyszczonymi boksami i rebita zaczynaj zjada to co spado na podog boksu.

Bardzo czsto dorose konie s bezobjawowymi nosicielami. Kaszel, przyspieszone oddechy, wyciek z nosa oraz wzrost temperatury ciaa.Dojrzae glisty w jelitach powoduj zaburzenia ich motoryki, zmienny apetyt oraz ble morzyskowe (chudnicie, niedokrwisto, objawy nerwowe bardzo rzadko).___________________

EMBONIAN i WINIAN PYRANTELU + FEBANTELPIPERAZYNATIABENDAZOLIWERMEKTYNAMOKSYDEKTYNA

Toxocara sp.

Jeden z najczciej wystpujcych gatunkw pasoytniczych glist notowany u ponad 90% szczenit.Raczej cienkie.

Canis: 10-13 cm 12-20 cmCati: Skrzydeka w przedniej czci. 3-7cm 6-10 cm______________Samce: Palcowaty wyrostek na ogonie + brak torebki. Rwnie zagita tylna cz ciaa. Samice: Szpara z przodu.______________Torebka gbowa + chitynowe szczecinkiT.canis, cati odeczek z gardzieli !! T.leonina go nie ma.Skrzydeka na przednim kocu.Gruboskorupkowe,

3 warstwowa otoczka z wyranie zaznaczonymi warstwami (T.canis) i regularnymi wgnieceniami (pieczka golfowa).

T. cati i leonina gadsza powierzchnia skorupki.T.canis (o.p. 3 tyg)Psowate i Ho

T.cati(o.p. 8tyg)Kot, lis, myszy

T.leonina Kot i pies, wilki

T.canis i T.cati -gryzo jako ywiciel parateniczny Rozwj jest zaleny od wieku ywiciela. Inwazja per os u szczenit do 3-4 mc ycia wdrwka typu Ascaris. Szczenita maj wzdty brzuch. Wystpuj te u psw kilkuletnich (nawet omio). Inwazja per os rozwj z wdrwk somatyczn ( u zwierzt starszych, od okoo 3 miesica ycia, najczciej powyej p roku ): z anabioz, Larwy po osigniciu puc przedostaj si naczyniami wosowatymi do ukadu y pucnych i przez lewe serce do krwiobiegu duego. Roznoszone do rnych narzdw oraz mini i n. miszowych, otorbiaj si, zachowujc ywotno i zdolno do inwazji przez kilka lat (czekaj na zaamanie odpornoci lub zajcie w cie, hormony c. wybudzaj je i glisty wdruj do oyska i gruczou mlekowego). Podobny rozwj odbywa T. canis u ywicieli niespecyficznych (otorbienie si w miniach myszy> zjedzenie> wdrwka ascaris w psie). U T.cati otorbienie si w cianie odka i miniach. Inwazja rdmaciczna ( najczstsza ) : nie dla T.Cati!a/ zaraenie suki w czasie ciy. Wyklute larwy w trakcie wdrwki somatycznej natrafiaj na oysko i przechodz do podu. Szczenita umieraj szybko po urodzeniu na skutek zmian w pucach powodowanych przez larwyb/ zaraenie suki przed ci Larwy otorbiaj si w jej narzdach i miniach. Podczas ciy uaktywniaj si pod wpywem hormonw ciowych, wnikaj do ukadu krwiononego, a nastpnie prze oysko do podu. Niektre larwy mog dalej spa i wybudzi si dopiero przy kolejnej ciy, suka jest staym rdem zakaeniaSzczenita zaraone czsto padaj naskutek przeadowania pasoytami puc. Inwazja drog laktogenn zarwno T.canis jak i cati.U ywicieli przypadkowych, m.in. u czowieka, larwy T. canis nie kocz swego rozwoju i wdruj po organizmie jako tzw. larva migrans (zesp larwy wdrujcej trzewnej, ocznej (lub mzgowej). Larwa oczna moe doprowadza do powstania zeza (odkryto w UK).ROZWJ T.LEONINA CAY W JELICIE (linienie do L4 w cianie jelita, L5 i dorosa w wietle)Bardzo wane jest jak najszybsze zwalczenie glisty. Najlepiej przed ich dotarciem do jelita.

Toxocaroza. Objawy padaczkopodobne (toksyny). Wychudzenie, wzdte brzuszki, bardzo duo pij.

Nawet do 80% obiektw rekreacyjnych (piaskownice) jest zaraonych toxocara, bo nie s zabezpieczane na noc.

Po odrobaczeniu pies natychmiast odywa, ma apetyt i chce si bawi.

NazwaMorfologiaJajaywicielCykl yciowyDiagnostyka i leczenie

Ascaridia galliBardzo liczny rodzaj.2,5-8 cmBrak torebkiBrodawki, szczecinki, przyssawka przedstekowa__________________ 6,5-12 cmSzpara sromowa w poowie dugociGruboskorupkowe, jak wszystkie jaja glist. S owalne o gadkiej skorupce. Podobne do H. gallinarum.Kura, kaczka, g, indyki.Najbardziej naraone s mode ptaki (2-3-4 miesice).OKRES PREPATENTNY 7 TYGODNI

ROZWJ BEZ WDRWKIL2 wnika do dwunastnicy, linieje do L4 >> wnika do gruczow Lieberkuhna (faza histotropowa) L5 > wiato jelita: forma dojrzaa.

Przy duej inwazji wystpuj biegunki na przemian ze stanami zaparciami. Ka jest luzowaty. Postpuje wychudzenie. U dojrzaych kur jest wyrany spadek nienoci. Osabienie. Moe doj do zejcia.

Przy sekcji spotykamy pasoyty w jelicie. W badaniu kau te wida.

Heterakis gallinarum owsik kurzy 1 cmPrzyssawka przedstekowaSzczecinki rnej dugoci___________ 1 cm -1,5 cm_____________Otwr gbowy: 3 wargi, flaszkowata gardziel12 par brodawek okoostekowych + przyssawki przedstekoweS ywicielem porednim w rozwoju Histomonas meleagridis (czarna gowka u indykw) nosicielem mog by kury (ale kury nie choruj). Wewntrz jeja zaczyna si wyksztaca larwa. Kura, kaczka, g, indyki i wszystkich ptakw grzebicych. Ddownica - paratenicznyOKRES PREPATENRNY 1 MIESIC

Larwa inwazyjna L2, staje si ni w cigu kilkunastu dni. ROZWJ BEZ WDRWKI L2 wnika do gruczow j.lepego, >> w wietle jelita L3, L4, L5.Pasoytuje w jalicie lepym i w jelicie grubym. Sam z siebie jest mao patogenny. Przy bardzo duych inwazjach u modych ptakw moe powodowa przejciowe biegunki, spadek apetytu, zahamowania rozwoju.

Enterobius vermicularis owsik ludzkiS malutkie. Nazwa pochodzi std, e samica wypeniona jajami przypomina ziarno owsa (tak naprawd nie przypomina).

0,3 cm1 szczecinkaBrak torebki_____________ 1,2 cm dugi przejrzysty zaostrzony ogon, po to eby moga si zaczepi w fadach odbytu i skada jaja. Szpara sromowa w przedniej czci ciaa. _____________*Torebka gbowa z 3 wargami*Gardziel z bulbus - charakterystyczna*Rozdcie gowowe oskrkaAsymetryczne. Przyklejone specyficzn substancj wok odbytu. Ta substancja powoduje czsto wid.Czowiek. Najstarszy pacjent u ktrego stwierdzono to dziewczyna 18-19 lat + objawy.OKRES PREPATENTNY 2 TYGODNIE

Larwa staje si inwazyjna (L3) po 4-6 godzinach. Rozwj prosty: linieje do L5 w jelicie grubym

*Retroinwazja: larwy wylgaj si w fadach odbytu i wdruj do prostnicy*Autoendoinwazja: samica nie moe przedosta si na zewntrz i skada jaja w prostnicy*Autoegzoinwazja: rc brudne z jajami po drapaniu pupy.*Moliwe zakaenie drog inhalacyjn! (useczki zeschnitych pakietw jaj)

Zakaenia wstpujce pochwy u kobietPierwsze zwierztko jakie dziecko przyprowadzi z przedszkola do domu. Grzebie sobie w pupie. Wierci si w szkole. Jest podirytowane. Niegrzeczne.

Objawy nasilaj si w nocy , kiedy pi.

Biae, kreskowate, poruszajce si w wieej porcji kau.

Podczas bada w ogrodzie zoologicznym okazao si e opiekunowie map i mapy zaraali si wzajemnie.

Owsica wystpuje rodzinnie. Psy i koty si nie zaraaj.

Tabletki do ucia zalatujce mit.

NazwaMorfologiaJajaNosicielCykl yciowyDiagnostyka i leczenie

Oxyuris equi owsik koski 1cm1 szczecinkaBrak torebki___________2-15 !!! cm zalenie od dugoci ogona.___________*Torebka gbowa z esowatymi zbkami chitynowymi*Bardzo dugi ogon (do 10cm)*Gardziel z bulbus z aparatem zastawkowym*Rozdcie oskrkowe gowyZ czopkiem (wieczkiem)

Sklejone w pakietyKoOKRES PREPATENTNY 2 MIESICE

Larwa inwazyjna (L3) po 1-2 dniach.

Samice gin po zoeniu jaj. Zoenie jaj przednim kocem ciaa na zewntrz w fadach odbytu, sklejone specjaln, powodujc wid substancj >> uski z jajami odpadaj na ziemi lub wygryzane >> Jelito: linienie do L5

Ko zaczyna si ociera zadem o wszystko.

Urazy zadu, zaczosy ogona.Choroba stajenna. Szczeglnie jesieni i zim kiedy ko wicej czasu spdza w boksie.

Ich chorobotwrcze dziaanie sprowadza si do mechanicznego podranienia bony luzowej, gwnie przez larwy L 4, a take opuszczajce prostnic prostnic samice oraz toksycznego dziaania produktw przemiany materii pasoytw. Wynikiem tego mog by nieyty, wid i powstawanie w okolicy krocza rozlegego wyprysku.

W kale moemy znale wypadnite samice. Moe doj do wyleczenia bez uycia lekw przy zachowaniu skrajnej higieny i myciem wod z mydem (wody trzeba si ostronie pozby! Np. wylewajc do toalety!)

Pasallurus ambiguus owsik krliczyBardzo podobny do owsika ludzkiego.0,2 cm 1 szczecinka__________ 1 cm__________Otwr gbowy z 4 brodawkami *Ma BKI*Gardziel z bulbus*Listewki oskrkoweZajczaki. Jelito grube i lepe.Inwazyjna L3. W cigu 7 dni (dugo jak na owsika).Owsiki dranic luzwk jelita mog powodowa przy silnej inwazji zapalenie jelita lepego. Zaraona modzie odznacza si sabym przyrostem wagi ywej.

Sabszy przyrost. Biegunki, stany zapalne, poocierana okolica odbytu.

Skrjabinemia ovis owsik owczy0,2 cm___________ 0,8 cm___________*Gba z 3 dwupatowymi wargami +midzywargi* Gardziel z bulbus*Wzdcie gowowe oskrka*Listewki oskrkoweMae przeuwacze, jelito grube i lepe.OKRES PREPATENTNY 2-3 TYGODNIEInwazujna L3 - inwazyjna od razu w momencie wydalenia jaja Larwa wykluwa si z jaja po pokniciu w jelicie, linieje w jelicie do L5.