Parazitolojiye Giriş ve...

Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Parazitoloji AD.

Parazitolojiye Giriş ve Sınıflandırma

Prof. Dr. Salih KUK

AMAÇ VE ÖĞRENİM HEDEFLERİ

Parazit nedir ve önemi

Parazitlerin sınıflandırılması

07.12.2015 Parazitolojiye Giriş ve Sınıflandırma / S. KUK 2

KAYNAK KİTAP TANITIMI

Tıbbi Parazitoloji

Pratik Uygulama Klavuzu

DERS NOTLARI: http://parazitoloji.erciyes.edu.tr/

Saygı’nın Temel Tıbbi Parazitoloji’si. Süleyman YAZAR, Salih KUK, Özlem MİMAN, Gülendame SAYGI Erciyes Üniversitesi Yayınları No:206 . Kayseri, 2016



07.12.2015 Parazitolojiye Giriş ve Sınıflandırma / S. KUK 5/35

KAYNAK KİTAP TANITIMI Tıbbi Parazit Hastalıkları

Prof. Dr. M. Ali ÖZCEL

Unat’ın Tıp Parazitolojisi Prof. Dr. Ekrem Kadri UNAT

PUBMED, Web of Science, Scopus İNTERNET BİLGİYE ERİŞİM / BİLGİ KAYNAKLARI


TEMEL KAVRAMLAR Simbiyoz


Parazit: Hayatının bir kısmında ya da tüm hayatı

boyunca kendinden büyük bir canlının üzerinde veya içinde (vücut boşlukları, dokular, hücreler) yaşayan, orada gelişip çoğalabilen ve daima zarar veren canlılardır.

Parazitlik: Parazitin konak vücudunda yerleşerek onun zararına olacak şekilde bir hayat sürdürmesine parazitlik denir.


Parazitoloji

Parazit, konak ve parazit-konak ilişkisini inceleyen bilim dalına PARAZİTOLOJİ denir.

Parazitoloji ilgilendiği alana göre üçe ayrılarak incelenir. 1.Tıbbi Parazitoloji: İnsan ile insanın hayvansal parazitleri

arasındaki ilişkiyi, bu parazitlerin tıp ve toplum için önemini inceleyen bilim dalıdır.


Parazitoloji

2.Veteriner Parazitoloji: Evcil hayvanlar ile bu hayvanların hayvansal parazitleri arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim dalıdır. 3.Zirai Parazitoloji: Tarım ve orman bitkileriyle bu bitkilerde yerleşen ve parazitlenen hayvansal parazitler arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim dalıdır.


Parazitler ve parazitlerin etken oldukları

hastalıklar; Morfoloji Hayat döngüsü Epidemiyoloji Patogenezi İmmünoloji Klinik

Parazitoloji ne ile ilgilenir?

• Tanı • Tedavi • Korunma/Kontrol • Aşı çalışmaları


Parazitoloji’de Sınıflandırma


Parazitoloji (ökaryotik mikrobiyoloji) üç ana bölüme ayrılır.

Protozooloji (Bir hücreli hayvansal canlılar)

Helmintoloji (Solucanlar)

Artropodoloji (Eklem bacaklılar)

Parazitoloji’de Sınıflandırma


PARAZİTOLOJİ

1. PROTOZOOLOJİ

2. HELMİNTOLOJİ

3. ARTROPODOLOJİ

Protozooloji

Protozooloji yani tek hücreliler bilimi,

Protos Yunanca ilksel anlamında

Zoos bu grubun hayvansal özelliğine

Logos bilim anlamında

Kaynak: Saygı’nın Temel Tıbbi Parazitoloji’si (Sayfa 27-31)


Protozooloji Hollandalı, Antony van Leeuwenhoek Kumaş tüccarı tezgahtarı Yağmur damlasını, kendi dışkısını, diş kirini ve daha

pek çok materyali kendi yaptığı mikroskopta incelemiş,

Hem yazı hem de çizimleriyle kağıda dökmüştür Londra’daki Royal Society’e bildirmiş Giardia intestinalis, kendi dışkısında görerek ilk

tanımlayan



SINIFLANDIRILMASI TARTIŞMALI

PATOJENLER

Blastocystis sp.,

Microsporidia sp.

Pneumocystis jirovecii


http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwii6cvY2sfJAhXC1BoKHcrODdUQjRwIBw&url=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fdpdx%2Fblastocystis%2Fgallery.html&psig=AFQjCNHm8zzE_BvIusNvZ0ZR273MyRlWzQ&ust=1449507582623939

Protozoonlar Protozoonların özgür yaşayanların yanında,

parazitik yaşayanları da vardır Protozoonların hepsi endoparazit

Protozoonların Yapısı 1.Plazma zarı 2.Sitoplazma 3.Çekirdek



Protozoonların Fizyolojisi 1. Hareket 2. Beslenme 3. Metabolizma 4. Sekresyon 5. Boşaltım 6. Üreme fonksiyonları



Protozoonlar 1.Hareket Organellerine Göre

1- Sarcodina ( Pseudopodlular) (Entamoeba) 2- Flagellata ( Kamçılılar) (Trypanosoma, Giardia) 3- Sporozoa (Sporlular) (Toxoplasma, Plasmodium) 4-Cilliophora (Kirpikliler) (Balantidium coli)


Protozoonların Fizyolojisi 2. Beslenme Cins ve türe bağlı olarak, farklı şekillerde Vücut yüzeyinden ozmozla alınmasına emilim

(absorbsiyon) Yalancı ayaklar yardımıyla alınmasına pinositoz Katı besin maddeleri ise ya yalancı ayakların

yardımıyla (fagositoz) Hücre ağzı (sitostom) denilen özel yapı (B.coli) Sindirim, besin vakuollerinde gerçekleşir Protozoon bu yollardan birini veya birkaçını

kullanarak beslenir.


Protozoonların Fizyolojisi 3.Metabolizma Protozoonlar enerjilerini fermantasyon ve

oksidasyonla sağlar Aerop veya anaerop Genellikle kanda ve dokularda yaşayanlar aerop Bağırsakta yaşayanlar anaerop

Cins ve türe göre değişmekle birlikte, protozoonlar

karbohidrat, yağ ve proteinleri parçalayan enzimlere de sahiptirler.


Protozoonların Fizyolojisi 4.Sekresyon, 5.Boşaltım 4.Sekresyon: protozoonlar yapı ve fonksiyon yönünden; gazlar, renkli maddeler, toksik maddeler…

5.Boşaltım: Ya difüzyon yoluyla vücut yüzeyinden veya sitopig denilen hücre anüsünden dışarı atılır Bazı tek hücrelilerde bulunan kontraktil vaküoller

de boşaltım işlevi gorurler. Naegleria ve Acanthamoeba cinsi amiplerde Kirpikli Balantidium coli’de


Protozoonların Fizyolojisi 6.Üreme 1.Eşeyli üreme 2.Eşeysiz üreme Bazı protozoonlarda bunlardan sadece biri Diğerlerinin hayat döngüsünde (özellikle

Apicomplexa grubunda) eşeyli ve eşeysiz üreme dönemleri birbirini takip eder

Bazılarında bu iki tip çoğalma tek konak vücudunda gerçekleşirken (Toxoplasma gondii / kedi)

Bazıları da her bir çoğalma tipini farklı konak vücudunda gerçekleştirir (Plasmodium / insan ve sivrisinek)


Helmintler (Solucanlar)

Yuvarlak Solucanlar

1- Nematodlar (Ascaris, Wuchereria)

Yassı Solucanlar

2- Sestodlar

(Taenia, Echinococ)

3- Trematodlar (Schistosoma, Fasciola)


07.12.2015 27

Helmintler

Bu 3 ana grubun dışında

Annelida (Sülükler) ve Acanthocephala gruplarında da,

insanda parazitlenen cins ve türler bulunmaktadır. Kaynak: Saygı’nın Temel Tıbbi Parazitoloji’si (Sayfa 244-245)


Helmintler (Solucanlar) Makroskobik, çok hücreli, bilateral simetrili, kasları

çizgisiz ve eklemli eklentileri olmayan canlılardır

Helmintler genelde; sindirim, boşaltım, üreme ve sinir sistemleri

Fakat bazı helmintlerde (sestodlarda) sindirim sistemi bulunmaz



Artropodlar (Eklembacaklılar)

Hayvan gruplarının içinde en kalabalık olanıdır

Bilateral simetrili, hakiki vücut boşlukları bulunan Vücutları kitinsel bir dış iskeletle örtülü Omurgasız canlılar

Sindirim sistemleri ağızla başlar, anüsle sonlanır Bu sistemin yapısı eklembacaklıların vektör rolü

oynayıp oynamamasında birinci derecede rol oynar


Artropodlar

Akrep Uyuz böceği Kene

Tatarcık Sivrisinek Bit


Insecta

Insectanın başlıca özellikleri; Vücutları baş, göğüs ve karın olmak üzere üç

farklı kısımdan oluşur Başlarında bir çift anten vardır. Erişkinleri 3 çift bacaklıdır Bacaklar ve varsa kanatlar göğüse bağlanırlar



Arachnida

Arachnidanın başlıca özellikleri; Vücutları baş-göğüs ve karın olmak üzere iki

farklı kısımdan oluşur Başlarında bir çift keliser vardır. Erişkinleri 4 çift bacaklıdır. Kanat yoktur. Kaynak: Saygı’nın Temel Tıbbi Parazitoloji’si (Sayfa 251-255)


Parazit nedir?

Parazitlerin sınıflandırılması

http://parazitoloji.erciyes.edu.tr/ https://twitter.com/eruparazitoloji

ÖZET


Parazitolojiye Giriş ve...

Documents

Transcript of Parazitolojiye Giriş ve...