Jhon Roberth L. Estabillo3 SED – 3

Panitikan ng Canada

Ang panitikan ng Canada ay may dalawang uri- isang Ingles at Isang Pranses, na parehong opisyal na lenggwahe ng Canada. Sa panahon ng ikalabimpito at ikalabinwalong siglo, ginamit ang kolonyang Pranses na naging dahilan sa paglalaban ng Pranses at Britanya upang pamunuan ang Hilagang Amerika. Bagong henerasyon ang sumibol sa kasaysayan ng Canada na nag-umpisa noong 1763 nang ang kasunduan sa Paris ay isinara sa pitong taong paglalabanan at ang Canada ay ibinigay sa Britanya.

Kahit silay’y nasakop ng mga sundalong Britanya, karamihan sa sa mga mamamayan ng Canada ay nananatiling may lahing Anglo-Saxon at ginagamit ang wikang Ingles.

Ang Canada ay pumapangalawa sa pinakamalaking bansa sa mundo (pagkatapos ng Ruso) sa Kanlurang Hemispero at binubuo ang kontinente ng mga bansa mula sa Hilagang Amerika na eksklusyon ng mga bansang Alaska, Greenland at ang maliit na isla ng St. Pierre at Miquelon sa Pranses.

A. Ang Unang Pagsasalaysay sa Paglalakbay ng Pranses

Jacques Cartier Samuel de Champlain

ang kanilang jornal ay tumatalakay sa masidhing damdaming binuhay ng makabagong mundo na nangangahulugang ang “kagandahan ay maihahalintulad sa isang perpektong bagay” na siyang isinulat ni Champlain.

Ang kuwento ng paglalakbay ni Cartier ay inilimbag noong 1958 sa Pransya. Ito ay isinalin sa Ingles 1600 na siyang pinaunlad sa kuwentong “Principal Navigations” ni Richard Hakluyt. Kabilang sa librong ito ang paglalakbay patungong Canada ni John Cabot, Richard Hore, Sir Martin Frobisher, Sir Humphrey Gilbert at John Davis. Ilan sa mga akda ni Champlain ay inilimbag sa Pransya noong 1603. Sa taong 1625, ang mga akdang ito ay naimprenta sa wikang Ingles ni Samuel Purchas. Ang aklat na pinamagatang “Purchas His Pilgrimes, ay naglahad ng pinaikling bersyon sa Ingles ni lescarbot, “Histoire de la Nouvelle-France (History of New France), na inilimbag noong taong 1609.

B. Simula ng pantikang Canada sa Ingles.

mula 1760 – 1830 ang English-Canadian, tulad ng Pranses-Canadian ay kilala sa agrikultura, pulitika at imigrasyon.

John Bushell – isang Bostong nag-iimprenta, nagbukas ng paimrentahan sa Halifax.

Mrs. Frances Brooke – na nagsulat ng Kasaysayan ni Emily Montgue ( London : 1769 )

Sir Alexander Mackenzie – sumulat ng “ Voyages from Montreal through the continent of north America”.

Alexander Henry – “Travels and Adventures in Canada”

John Galt - na sumulat ng dalawang nobelang “ Lawrie Todd ( 1830 ) at Bogle Corbert ( 1831 )”.

Halifax Thomas McCulloh – naglahad ng matalinong paglalarawan ng kanyang Kritisismo sa Komunidad ay nailahad sa kanyang akdang “The Stepsure Letters”.

C. Panitikan ng Canada at Ingles ( 1920 )

Ang literatura mula taong 1860 hanggang taong 1920 ay nagpapakita ng paglago at paglawak ng Canada na siyang naghikayat ng rehiyonalismo sa bansa.

Louis Frenchette – isinalin niya ang “Longfellow’s Evangeline” sa kangyang akdang “Essais Poetiques”. Isa sa kangyang mga epikong ginawa ay ang “La Legended d’ un peuple”.

D. English- Canadaian Fiction

Sir Gilbert Parker –sumulat ng kwentong “Pierre and His People” (1892). Ralph Connor – sumulat ng nobelang “Black Rock” at “The Sky Pilot”.

E. English – Canadian Poetry

Charles G.D. Roberts - ang kang unang ay pinamagatang “Orion and Other Poems” (1880).

Bliss Carman - ilan sa kanyang sariling berso ay ang “Songs from Vagabondia”, at “Low Tie on Grand Prfi”, na tumulong sa pagsisimula ng rebolusyon laban sa mga popular na kwento at aklat ng mga tula.