PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII...

24
PALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus et evecius esi. Salve, quem ovilis cotiilituit ducem Cbriilus Redemptor, teque per ardua Mundi viarum jussit agnos Pascere et ad patriam referre. Adversus boftes, te duce, flrettui Bellum geremus, pedore fervido Donec Magiilri pax amata Fulgeat irradietque semper In orbe. Vivas, o Pater omnium, Multos in annos, faftaque litteris Expressa vitam, gefla, voces Duodecimi memorent Piorum. H. M artija , C. M. F. www.culturaclasica.com

Transcript of PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII...

Page 1: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

PALAESTRA

L A T I N A

O rdinarii et Superiorum permissu

Pío PP. XII Pontifici MaximoVigesimo quinto recurrente anno a quo in

Episcopatum coaptatus et evecius esi.

Salve, quem ovilis cotiilituit ducem Cbriilus Redemptor, teque per ardua

M undi viarum jussit agnosPascere et ad patriam referre.

Adversus boftes, te duce, flrettui Bellum geremus, pedore fervido

Donec M agiilri pax amata Fulgeat irradietque semper

In orbe. Vivas, o Pater omnium,M ultos in annos, faftaque litteris

Expressa vitam, gefla, vocesDuodecimi memorent Piorum.

H. M a r t i j a , C. M. F.

www.culturaclasica.com

Page 2: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

>■ Z Z

n c ce

^*T*

HH

03D

ri

c 0

D

0H

H►

3Q

T3

O 3 O

G o

r& n> ►n

c

rt

^

«

0

Ό

>i

3 03 «SZ 03

HT

►i

O *0

00. •1P

O

3

«

CA

P

3*ce

< r»oT

0 Ο­

ν;

0}

Ό BT

O 3 fl·

«

<

OS

00.

«

&

•3

3 C M>

<H

H

CA CA CD5

'O

Λ CAT

3 ¡XO

Prt O

<H

T5

* ►n•1 00

r1

n>

«3

0> 3

ce <-*■ 03

D-

03'

P rtO

Z G O > H O »

<1 ¿0 NJ Ό

,_„

>>·

r·(/)

<n C0

>m Z

OU

3 2>

Ξ G2

2 S z0 2

s ZC

CPJ

CBH

coCO

53 's·*'

O,O.

2 > 73 H

! c/

j

I c

■1

2

Î2

I > 15

0I

HH

1 c s ! 2

s >■ C2 Z >■ Z Z

VJ «Or

•Ç5 R2

R rt„

«C» «H

UJ5

Ro»

>2Ol

OM

R<*>

» NiO,

S' o

3 j*'

ε

,ITT ε

O <ï V» * mto

NJNJ

NJNJ

NJO

OsCn

enH.

Hen

. O

enO

enO

www.culturaclasica.com

Page 3: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

La Fiesta SantificadaLauría, 5 (Apartado, 1042) Barcelona

G £ O« -c g> «2 «8 3 o . r ;—' « tn^ CÜ -n cd w

- I u<u _*o . < «- Sflj 5c Cu G

< £ £ . >

►>« — o 5 « -

5 2

2 tíVGo

oes<U

CQJ2 t3S 2 -S

HWt í<t -1U

(I)<u

ífc<t to

F A B R I C A D E M E D A L L A S

C R U C E S :: D I S T I N T I V O S

I N S I G N I A S :: E T C .

W Z¿ =0 <u ="O w =cd o» =« ·» n ="o o ( J =

<a "o =k- -2 j¡ =o cu o =3Ü «8 5 I£ £ I. Z I P

a ^ * ¡|í ° u ='«d ig —s z a

La hojita de propaganda religiosa más pop u ­lar en toda España. Se reparte en muchas parroquias los dom ingos y fiestas del año.

O O O IC r 0) >

np• 3► ¡ ’

70 n— < A>” £= L. 3 ~

U S I O= 3:

= o

P R O V E N Z A , 3 7 6

B A R C E L O N A

* ¡?r= *-» na o

rrl

3 , 5*= H S ”

flaooou«03

O•aa-M«a<

>n

u3ctmi

FOTOIRmDOS

M. SOLANO

Aribau, 9, interior - Teléfono, 30255

BARCELONAv ________________________

E " V I S T

J

NAVARROr i H i m t m t t m i i M i H i i H i t M i i i n i i n H t i i n i M m i i n t i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i t i i i ·u iH H iiM itiiu im m m im niiiim m H m iinm iiiiiU iiiiiim iiiiiiiiim im uiM fH

di I.'n 3

V. .

MATILDE, 7 TELEFONO, 78193 A R C E L O N A <G.)

H 1

O- £*

03 « .n 3ro cu 1e E- r> 3 <3 2 . 8

E ditadas p o r PP. M isioneros del C o razón de M aría B uen Suceso , 22 - M A D R I D

I lu s tra c ió n d e l C lero_ (mensual) EZ / r i s de P a z (quincenal)El M is ionero (mensual)T esoro S a c ro M u sica l (mensual)

www.culturaclasica.com

Page 4: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

MIMIHH IHH!IH H H IIH IIIHH tm m M W IH i m n iHt HH IH H m iMH MIU H IIH H Hm H m i l l W m i HIHIH HIMMmW>MMIIIHt l l H IH MH H MMMMMIIHI

Textos PalaestraHist. Sacrae C om pendium

para el p rim er C urso la tín 4 ptas.

Epitome Historiae Graecaepara el 2.° curso . . 5 ptas.

Ciceronis Epistulae Selectaepara el tercer cursosólo texto la tino . . 1 pta .con n o tas y vocabulario 3 ptas.

Ciceronis Pro Archia Poetapara el 4.° Curso de latínsólo texto la tino . . 1 pta.con notas y vocabulario 3 ptas.

Ciceronis in Catilinampara el 4.° cursosolo texto la tino . . 1 p ta .con no tas y vocabulario 3 p tas.

Vergili A eneidos liber I Ipara el 5.° cursosólo texto la tino . . 2 ptas.con no tas y vocabulario 4 ptas.

Preparados por PP. Misioneros del C. de Majía

Pídanse a la Administración: tLauria, 5 (Apartado, 1042) - BARCELONA

1 P rudentii C arm ina SelectaS. para el 6 .° y 7.° curso . 6 ptas.a

s. l . er Curso de Lengua Latina[£ adap tad o al C ues t io n a '

rio Oficial . . . . 3 p tas

s. 2 . ° Curso de Lengua Latinala a d ap tad o al C u es t io n a '

rio Oficial . . . . 5 ptas.

L .

is. H oratianaColección de Estud ios - H orac ianos . . . . 6 ptas.

LS· Palaestra LatinaAgotadas las colecciones com pletas ,

sólo podem os servir varios ls años sueltos.is. C ada año re tra sado . . 12 p tas.

D C D C T I T ñ D I M M en tela (papel suPerl0f) 15 Ptas<11 II I H I I I U il I U Ivl en cartoné . . . 12 p tas.

De este herm oso libro d e prác ticas d e latín , m ás que cuan to noso tro s pud iéram os decir, lo declara e locuentem ente la siguiente ca r ta que el Excmo. y R d m o . Sr. Dr. D. Miguel de los S an tos Díaz de G ó m ara , O b ispo de C a r ta ­gena y A . A. de B arcelona, ha tenido a bien dirigir a su au tor.

E l O bispo d e C a r ta g en a , A d m in i s t r a d o r A p o s tó l ico d e B a rc e lo n a 9 d e D ic ie m b r e de 1941

R d o . P . fo sé M .a l i m é n e z D e lg a d o , C. M. F. C iu d a d

Muy estimado en el Snñor; He recibido el ejemplar de Su REPET1TORIUM , que con su grata del 5 ha tenido Vd. la bondad de remitirme.

Le felicito cordialísimamento por esta nueva Obra, a la que efusivamente bendigo y para la que anhelo vivamente el mayor éxito. Con la graduación de sus temas, con lo atractivo de su contenido, con las ilustraciones del texto y demás facilidades que ofrece su Libro, ciertamente ha de ayuda* a cuantos se sirvan de él en la pronta adquisición de la lengua del Lacio, cuyo apren­dizaje cuesta a veces por no tener a mano guías tan adecuadas como este REPETITORIUM, cu­yo empleo tanto facilitará su labor a los alumnos de latín. — Una vez más demuestra V. con esta obra cuánto se preocupan los Hijos del Inmaculado Corazón de María en seguir las huellas del Bto. P. Claret, que no solamente fué tan excelso Misionero, sino fomentador constante de las ciencias eclesiásticas, como lo es su Congregación, cuidando ante todo de divulgar el conocí- ; miento de la lengua oficial de la Iglesia, que es a la vez la llave de oro de la antigua sabiduría.

Con todo afecto a V. R. saluda, felicita y bendice *j* E l O bispo, A. A.

C u m e m e t i s , PALAESTRAM LATINAM n u n t i a n t i b u s r e f e r e t i s

www.culturaclasica.com

Page 5: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

AN. XII. - NVM. 73 MAJO et JUNIO AN. MCMXLI

P alaestra L atinaSE U DE LATINITATE COMMENTARIUS ALTERNIS MENSIBUS EDENDUS

Pretium subnotationis annuae, solutione antelata, est io pesetarum in Hispania e t Lusitania, i i pes. in America et Philippinis insu­lis, et i s pes. in reliquis civitatibus - Pretium mittatur oportet aJ A Jm inu tra torem , Lauria, 5 - lia rtinon t - Apart. 104 ·

Claretianus, Claretista, Clarettianus?Quos prius de cognomine «Claret» in P a l a e s t r a (n. 69 et 70) ludos fere di­

cam philologicos edidimus, hi, quaecumque fuerunt, admirationem simul et contro­versiam suscitarunt. Ut vero magis magisque pateat res, nobis claretianis praestan- tissima, in ea adhuc immorabimur.

In primis quid alii senserint videamus.1 ) A. R. P. J o h a n n e s P o s t iu s , C. M. F. - Romae ( 1 8 - x n - q i ) i t a s c r i b i t :

«He leído con mu¿ha satisfacción el trabajo del R. P. Mir, n. 69 y 70 de Pa­l a e s t r a L a t in a sobre el apellido Claret. No puedo menos de felicitar al autor y no menos a V. R. que en tiempos tan difíciles mantiene alto el prestigio de nueítra querida revista... Creo que el R. P. Mir no disgustaría al P. José Mattcocci si se hiciera cargo del artículo de «II Messaggero» que reproduje en el «Secretariado Cía- retiano», en donde verá que toca otra razón para el «Clarettiano» en Italia .. La discusión sobre el Clarctiano etc. la tuvimos muy amplia en Enero y Febrero de 193.^ con motivo de la entonces próxima Beatificación, y prevaleció el nombre de Clarctiano. En la Junta del Secretariado eátaban los PP. Girón, Vila, Lorenzo, Pa­lacios, etc. No reñimos por ello, ni antes por el empeño de los Claretiítas... Advier­ta que hay Claret en Francia, Bélgica, etc., de modo que pretendían que el Beato era en su origen francés, belga, etc.

2) R. P. J o s e p h u s M a t t e o c c i , C. M. F. - Albani ad Romam.«Vi prego di non voler credere a un «lapsus calami» se nei miei articoli appa-

rirá il termine «clarettiano» con duc t.E’ mia ferma convinzionc ¿lie il noStro appellativo debba scriversi in queSta

forma e non con una sola t, per ragioni ¿lie io credo inconcusse, e ¿be appunteró quj brevemente per far piacere a coloro ¿be desiderano una spiegazione, senza perció pretendere far legge agli altri di un mió povero giudizio.

Le ragioni ¿he mi portano a correggere in queSto senso la grafía di quel nomc sono di carattcre morfológico, niente personale, e derivano daU’indole della noStra lingua e dalla natura del nomc dal quale ripetiamo quell’appelativo.

II noStro B. P. Fondatore si ¿hiama Clarét, e non Cláret. Ora Pin dolé della lingua vuole ¿he ncl formare un derivato da un nomc ¿lie termina in consonante con

43

www.culturaclasica.com

Page 6: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

Paccento sulPultima, si raddoppi puella consonante. Dunque: da Clarét, Clarettiano. La forma fin qui usata: Claretiano, fu coniata da un curiale il quale erronamente pronunziava Cláret. Noi abbiamo scmprc sorriso a quella pronunzia; ma poi, con evidente inconseguenza, abbiamo adottata la forma «Claretiano» che deriva corret- tamentc (!) da quella pronunzia sbagliata.

Inoltre, ¿lando al significato del nome, esso vorrebbc essere un diminutivo ca- talano derivato da «claro» formato con un suffisso che ha il suo corrispondcnte in tuttc le lingue neolatine, e che in italiano verrebbe a essere il suffisso «etto». Tra­ducendo, si avrebbe «Claretto» o «Clarctti» o come si voglia, ma con due t. Ridur- re, neila flessione, le due t a uno e cambiare softanzialmente la parola. Nessuno in- fatti lio trovato fin qui, il quale conoscendo l’indole della noílra lingua, abbia sos- pcttato che quel «claretiano» possa ma¡ essere derivato da un diminutivo in «etto». Qualcuno, anzi, ci ha riportato addirittura a S. Clara.

Raffrontando que¿le due ragioni che si completano e rafíorzano, risulta chiaro, se la logico non é un’opinione, che la noftra convinzionc non e campata in aria, ma che riposa su buone basi. (Messaggero del Cuore di M aria, Aprile 1939).

3) R. P. C a r o l v s M esa C. M. F. (Columbianus). - Romae fn. Jan. 1942.De cognomine Claret ejusque derivatis, quam in P a l a e s t r a edidifti lucubratio­

nem attente legi. Meam liceat proferre sententiam quam tuae submitto eruditioni. Derivatum illud « c l a r e t i s t a » (de hispano loquor sermone) non omnino rejiciendum existimo. Eft enim consonum hodiernae linguae evolutioni, immo et novam sc. vim includere videtur. Exemplo conabor probare. Cum tu, v. gr. aliquem scriptorem claretianum appellas, vel cum de Claret scripsisse potes intellegere vel tantum esse Congregationi claretianae adseriptum, quin rem claretianam attigerit. Claretista vero vel de Claret vel potius pro Claret scripsisse videtur indicare. Sic, exempli gratia, Emmanuel Pardinilla, Cepeda, Jovaeus noiler, viri illuilres, scriptores ap­pellarentur claretiani eo quod Congregationi claretianae dederint nomen: dum M a­rianus Aguilar, Thomas Echevarría, Puigdessens, Poilius, ceterique omnes, licet nonC. M. F., qui et amore et industria de rebus claretianis disseruerunt, merito clare- tistae titulum vindicarent (Cfr. tomiíla, suarista, cervantista, tratadiila et id genus sexcenta). Nonne tibi videtur vocabulum «claretianum» generaliorem sensum, «cla- retiila» vero vim quandam apologeticam continere? Ego, si in me esset, utrumque pro casu adhiberem, nisi tu, Joseph, ea qua soles copia ct eruditione, contrarium demontres.

* *♦

Quidni, bone Carole? quanquam per privatas litteras, tibi et ornatissimo Patri Poftius sententiam meam prius significavi, nunc omnibus palaeftritis aperiam, ut perspicua et manifesla fiat res ad cujus controversiam vos faces praetuliftis.

1 ) C l a r e t i a n u s et C l a r e t i s t a . — Gaudeo te, optime Carole, lucubrationem de Claret ejusque derivatis attente perlegisse atque de «claretiila» me in controver­siam vocasse. Quam tu profers sententiam, non tantum ego probaveram, sed eam ani-

44

www.culturaclasica.com

Page 7: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

mo tenebam et typothetis edendam mandaveram cum, amici nutui obsequens, fere abjeci. Sed optime tu emendafti, nam suffixum -tila — de gracco fonte— licet parum a romanis usurpatum (gratnmatiila, balliftaj notionem agentis secum fert, quae deinde ad cujusdam officii nobiliores cultores designandos olim inserviit: eaque hinc exorta eft distinitio inter v. gr. carpintero et ebanista, organero et organista, cajero et cajista (cfr. gal. jardinicr-jardiniste, menuisier-ebeniste); atque praeterea ope hujus suffixi, cujusdam disciplinae aut viri nobilis in scientiis, in philosophia, in re publi­ca sedatores innuuntur (= a r tis ta , dentista, darwinista, gongorista, derechista, fa lan ­gista, romanista, marista, marianista, corazonista, cet.) Igitur —ut tibi sententia arri­det— scriptores de aliquo viro aut arte hoc sibi vindicabunt suffixum illudque «vim quandam apologeticam continebit». Clarctiila ideo noder erit sedator, defensor Bti. Claret ejusque rerum.

2) De cognomine «C.laret». — a) Licet consilium meum fuerit originem cog­nominis C LARET investigare et Statuere, tamen id, ut mihi visum eft, tantum ar­gumentis probabilibus sum assecutus.

b) Ex legibus topographiae et onomaSticac collegi: CLA RET cognomen — ut alia innumera catalaunica et hispánica— a quodam loco seu vico procedere potuisse. Et reapse nomen cujusdam loci in celsonensi dioecesi inveni et praeterea documen­tum quod subscribebatur a «fratre Bernardo DE C L A R E T O », quod ut verum cog­nomen tunc temporis habendum censui; illud vero a patrono loci vel ab aliis incolis propagari valuit. Cui quidem hypothesi firmitatem praebent verba quae ex «Enci­clopedia heráldica y genealógica Hispano-Americana» excerpseram.

c) Quae omnia animum moverunt atque adduxerunt ut notationem seu ety­mon vulgatum: Claret = clarulus, minus probarem, fere respuerem et minima sal­tem probabilitate gaudere assererem. — Léxica geographica catalaunica perluftravi et ad triginta ferme ipsemet numeravi vicos qui prima fronte deminutiva apparent — nam in -et desinunt— , sunt tamen ab -etum, — suffixo abundantiae— conflata. Ex iis, si quae in cognomina transierunt, non erunt certo deminutiva habenda. Nonne?

d) Non infitior — ut optime animadvertis. Adm. Rdc. Pater— , cognomen C L A R E T apud alias nationes evitare; illud, ni fallor, habent galli (Claret et Clat­ret) et helvetii. Nisi tamen luculenter probetur relationem cum illis habere noftrum cognomen, non eft cur ad exteros accedamus, cum in patria nomen habeamus et optimam ex eo solutionem afferre possimus.

e) Non eft cur animo volvamus a quo loco procedat — ex iis qui sunt in Catalaunia— , CL A R E T cognomen. Tres saltem exftant: duo in Ilerda provincia, alius prope Tremp, alius ad Celsonam, tertius in Barcinone provincia prope Minorissam. «Enciclopedia Hispano-Americana» originem cognominis ducit ex vico qui eft ad Tremp; ex documento vero in deditione caftri Lloren» exarato, forsitan quis originem e loco qui ad Celsonam eft, deducat.

Josephus M.a M ir, C. M. F.

(Sequar)

45

www.culturaclasica.com

Page 8: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

■IN N Á V E M 1O navis, validis quis tua viribus afflavit veteris pecto ra roboris , ludas ut scopulos aequoris horridi

m ulto funere territos:P roden tes etenim vidimus in vada confisos n im ium perdere navitas, rauci lud ibrium flebile turbinis,

genti au t pabu la lubricae.T em nas ut tum idos, qui m are concitant, u n d a ru m cum ulos signaque bellica, im as perque freti, per superas plagas,

curvis p rod ita puppibus;Sic quan d o q u e pavet terrigena inscius frac torum accipiens m u rm u ra fluctuum, quassae m em bra ratis au t vaga corpora

p lum bum quae quatit , om inans. Ullum te vetuit usque periculum cons tan tem rapidis findere gressibus

Villae Rosarii in A rg .

duri terga salis aes tibus invii tac tam sidere dextero.

A u r i saepe furor sollicitat viro» pon to se temere credere perfido, mollis divitias quaerere gaudii

regnorumve cupidinem .Q u es tu s non inh ians au t m ala faenora, torvo quae sapidi lum ine cernim us, quae fratres coeun t Martis in agm ina,

vasto gurgite laberis.Sed quis te facilis uda per avia ducit pacifici litoris ostia, perm isitque cito remige devium

longi carpere tram itis?N on vim ducis opum ; te bona divitis aeris non agitant. Te tulit emicans, suprem um placido n um ine P raesu lem ,

su m m u m S te lla m aris Patrem ! R aym. Sarmiento, C. M. F.

O N A V I S 2O navis, referent in m are te novi fluctus? O quid agis? Forti te r occupa

p o r tum . N onne vides, ut nudum remigio la tus

et m alus celeri saucius Africo an tennaeque gem ant, ac sine funibus

vix durare carinae possin t im periosius

aequor? Non tibi sun t integra lintea non di, quos i terum pressa voces malo,

quam vis pon tica pinus, silvae filia nobilis,

jactes et genus et nom en inutile: nil pictis tum idus navita pupp ibus

fidit. Tu, nisi ventis debes ludibrium , cave.

Nuper sollicitum quae m ihi taed ium , nunc desiderium curaque non levis,

in terfusa n iten tes vites aequora Cycladas,

Habetis, pueri, a lteram R. P om bi versionem in cujus aem ula tionem vos in superiore P ai aestrae Latinae fasciculo conc itabam (Cfr. n.° 72 pag. 37).¡Vuélvente, oh nave, a la mar las nuevas

[olas!Qué haces? afierra al puerto! i>e sin remos la banda y roto el n\ástil al violento A fr ic o , y gime cada antena, y cómo lidiará el fiero mar nave sin cuerdas?Ya no tienes vela integra, ni aun dioses que en nuevo a^ar te acudan, y aunque

[precies

tu excelsa estirpe y fama, hija del Ponto, y a en historiadas popas no confia tímido el nauta ni te impide seas mofa del huracán. Tú, oh cara nave, mi tedio ayer, hoy mi anhelosa cuita, las deslumbrantes cicladas evita.

Rafael P ombo,

i In adventu Rdmi. P. Generalis Nicolai García, C. M. F, — 2 Cfr. Hor. I, 14.

46

www.culturaclasica.com

Page 9: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

De Orthographia latina¡3) De «/» et «v» litteris retinendis

«J» nihil est nisi / quod consonans fit cum videlicet aliis vocali­bus in verbis latinis praeponitur cum quibus in eandem syllabam cohaeret; «V* consona lit tera est quam Pr isc ianus vau seu digamma (h. e. duplex g a m m a = F ) vocat. Utraque variis respondet litteris indogermanicis , uti ex adjunctis exemplis patebit.

J = i c o n s o n aC = yugam, ζυγόν, jugum, y = asyas, [έ(σ)ίτ;ν], ejus.X (iod) = μέγας μέγ-)'ιυν = μειζων. di = dyaus, Ζευς, [Jovis].

*pedios < padyate , pejor. gi = *agio <( adagium , ajo.

= y^krt, ή~αρ, jecur-

V = u c o n s o n aF (digamma) = novas, v s f o ; , novus. ’ vel f = F = ver. ( f ? ; ;) , video ( f£-),

vis ( fu\ vinum (ροινος). β = jwas, βιος, vivus; βούλομαι, volo. ψ — vtcpa, nivem (ninguit).* gu = guspitas, βόστρυχος, vespix. du = ai. f e m . svadvi, suavis. 1

Jam vero unum idemque fuisse inter rom anos signum ad i et u vocales sive consonas / et v exprimendas, nemini latet- Tes tan tur inscr ip tiones omnes, sc r ip to rum reliquiae, grammatici . Quin ti l ia ­n u m audiamus.

«Atque etiam in ipsis vocalibus —ait — gram m atic i est videre an aliquas pro c o n so n an t ib u s usus acceperit, quia i a m s icut e t i a m scribitur et q u o s ut t u o s . At quae ut vocales iungun- tur, au t unam longam faciunt, u t veteres scripserunt, qui gem inatione earum ve- lu t apice u teban tu r , au t < d iph thongum ; iungim us au tem , non plures quam > duas: nisi quis p u ta t etiam ex tribus vocalibus syllabam fieri, si non aliquae

officio consonan tium fungantur. Q u a e ­ret hoc etiam quo m odo duabus dem un vocalibus in se ipsas coeundi na tu ra sit, cum co n sonan tium nulla nisi alteram frangat. Atqui littera i sibi insidit (co n ­ticii enim est ab illo iacit) et u , quo m odo nunc scribitur u u l g u s et s e r u u s . Sciat etiam Ciceroni p la ­cuisse a i i o , M a i i a m q u e gemi­n a ta i scribere». 3

Sed non t a n tu m unum idemque signum apud romanos , im m o et so n u m eundem quondam fuisse, facta confirmare videntur. Cum enim M. C rassum exercitum Brundis ii imponeret , quidam in portu car icas .(higos secos) Cauno advectas vendens, c a u n e a s , clami­tabat ; ipse vero se m on i tum credidi t ne eo iret, ut si cauneas idem esset ac caue ne eas. 3

Tamen jam a saec. I p. Chr. n. «v» fere ac graecas l it teras ou vel j3 sonaba t uti hae t ranscr ip tiones demonst rant :

Vergilius = BspfiXio;; vel Oospq&Mx; Nerva = Népoya vel NepjkVivia = Outoyia (cfr. Eckinger, 95)

r C fr. W a LDE-Ho FFMANN, Lateinisdies, Etymol. W orterbufh, W inters, 1938. — R e INACK, Manuel de Pbilologie. Le

digamme. Paris 1880 (p. 137).1 Inst. O rat. I 4-10, 113 C fr. Cic. De Divinat. II , 84·

47

www.culturaclasica.com

Page 10: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

Inde l it terae u (= v ) et b indis t incte u su rpar i coeptae sunt , cujus rei tes t im onium tum latinae inscr ip tiones tum vernaculae l inguae patefaciunt. S in t ex. gr.:

m a n d u c a , u ibe , lude , e[f] bén i a t m e (CIL. VI, 142 e).U b er ta u (u s ) CIL. I, 1062)=libertabus i u u e n te (CIL. XI, 137) = iubente S ilbano (CIL. XI, 3732) = S iluano B e r e c u n d u s (CIL. VI, 217=V erecundus

a c e r u i s s im a m (CIL. X. 1208, 1 2 )=acerb iss im am

h erb eces (CIL. VI, 1099, I, 92) =verveces

Prae te rea f e r v e o > fe rb u i; c o rv u s > ital. corbo, fr. c o rb ea u ; c u r v u s > prov. corp , (cat. corbella = especie de hozj; n e r v u s )> ital. nerbo , fr. n er f; se rva re , s e rv ir e )> ital. s e r v a r e , se rv ire . 1 2 3

Saeculo xvi currente s ignum speciale ad i et u consonas n o n d u m in d u c tu m fuerat, u t ex Vívete nos t ro colligi potest , qui ait: «vocales quinque sunt in vocabulo hispano o u e i a ( = o v e j a ) » . a

A ttam en cum latina vocabula quae per i et u s c r ibeban tu r nec eandem semper vim haberent (quandoque enim de vocali , quando·* que de consona agitur) nec unam eandemque ducerent originem, prudenti quidem consil io P e t ru s ille R am us ? anno 1562 / et v con- sonas induxit et a vocalibus i et u d is t inguendas proposuit . C ons i ­l ium felici omine prodii t , adeo ut scr ip tores ubique te r ra rum civita­te donaver in t et per saecula a liquot praevaluerit.

Sed, o levitas h o m in u m et inconstantia! Q uae l i t te ra rum /, v ab i, u dist inctio in honore fuit cadere coepta est i te rumque renasc i di­xeris qui jam ceciderat earundem li t te ra rum usus h aud dis t inctus; ideoque, ut nunc se res habet, varia diversaque sun t sc r ip to rum placi­ta. Aliis, p r iscorum vestigia secutis, placet « i u u e n i s » scribere; alii cum Ram o novatore «j u v e n i s » scribunt; alii vero u t ram que praxim cohaerentes, « j u v e n i s * malunt , Unde tres quasi scholae coor tae sunt, qua rum pr imam iuuenistam , a l te ram juvenistam, te r­t iam iuvenistam dicerem.

luvenisnum prof itentur in primis itali, quibus «j» quid m irum so n a t u tpote quod id vernacula lingua nunquam sit receptum. Mag­na quoque pars sc r ip to rum qui hodie cogita ta sua latine exprimere sa tagunt, eandem viam inscii consciive sequuntur . S u n t etiam ephe­merides class icae quae hanc praxim retineant, videlicet, Alma Roma,

1 Cfr. G randgent, Latino Volgare. Ed. Hoepli. pag. 177. M eyer-Lúbhe, Lingüística Románica, M adrid, 1926, p. 251-254.2 VIVES, Coll. V de lectione.3 De Ramo grammatico et philosopho nonnulla invenies in Dezobry-Baâielet, D ict. de Géographie et d ’H istoire. Libr.

Delagrasse. Paris 1876, 7.a «R am us, en français La Ramière (Pierrej célebre philosophe né dans Vemandois vers 150a, m. 157a... Les principaux ouvrages son: In IV libros Georgicorum et in Bucolica praelectiones (1555-1556), C iceronianus (1556); Séholac G ram m aticae libri II ( i 559), liber de moribus veterum gallorum ( 1559-1562,/, G ram m atica L a tina (1558), G ram m atica Graeca (1560), G ram m aire Française ^1562^ où il propose quelques réformes orthographiques, qui ont été conservés, entre autres, la d is­tinction de Vu et du v, de i et du j... En 1562, Ram us présenta à Charles IX un plan pour la réforme de V université . Les persé­cutions l 'y su ivirent. On alla ju sq u ’à lui faire un crime de la façon dont il prononçait les mots quisque et quanquam ...»

48

www.culturaclasica.com

Page 11: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

Iuvenius, Societas Latina, Bolletino per lo studio e Vvso dei Latino, Les Etudes Classiques, cet.

Iuuenistas invenies praesertim inter scr iptores com m entar io rum scientif icorum. Videsïs Revue des Etudes Latines (Paris). Emérita (Madrid).

Nobis au tem P alaestritis t r i tam viam servare placuit ideoque cum Jovaeo nos t ro Pa laes trae Latinae conditore Juvenistae rem ane­bimus .

Q uid ergo? Tamets i video quot quantique viri in nos exsurgunt q uan taque tempesta s invidiae nobis impendeat, quidni nos t ram in hac re explanare sententiam eamque ad t ru t inam afferre, audeam?

Atque in primis hoc aperte profiteri liceat, me pro jus ta et legi' t ima causa decertare, meque nun q u am adeo ve tus to rum am ato rem praebuissem (quod plerumque fit) ut ab aptiore, firmiore, utiliore scribendi genere inconsulte differre enitar.

Jam vero aptior, firmior, utilior scribendi ra tio non in eo est ut «j» rejic iamus dum «v» retinemus. Q u ia nonne utrisque eadem est ra tio? nonne eadem s ta tera «j» et «v» pensanda? Ego equidem si sen tent iam rogarer inter iuvenistas et iuuenistas proferendam, re a ttente considera ta , pro his certo s ta rem qui u t rum que et «/» et «v> ab scr ipt ione am andan t . Sibi ergo non cons ta t bonus F. Antoine iu- venista cum vera falsis remiscens haec ait.

«Les letres i et u joua ien t dans l 'a lphabet latin un rôle double: elles étaient a la fois voyelles et consonnes. I voyelle = nostre i , I consonne = notre j; V voyelle— notre u; V c o n s o n n e = n o t re V. Il y a, en effet, entre i et j , u et v, une grande affinité. L 'em ploi de deux letres differentes pour représenter le son voyelle et le son conson- nan tique de j et de v est une invention du XVIIe siècle. Il n 'y a a u c u n in c o n v é ­n ie n t d co n server , p o u r la c o m m o d i té d e l 'écr i ture , u et v. Il faut seulement nous rappeler que cette d is tinc tion est to u t à fait conventionelle et arbitraire, et ne repose sur aucun fait historique. M ais le s ig n e «j » est abso lum en t étranger é l’an ­tiquité, et il f a u t le r e je te r d e s te x te s la tins , d ’a u tan t plus que cette lettre est pa r­fa item ent initule». 1

At inuti le «j», quod desiderarunt romani, quodque sedulo ser­van t l inguae vernaculae, et ipsi philologi ad o r thograph iam phone ' t icam indigent?

Atque re vera ro m an o s / consonam desiderasse ex hoc maxime consta t:

1) «in plerisque Cicero v idetur auditu em ensus scrip tionem , qui et Aiiacem et M aliam per duo i scr ibendam existimavit». 3

2) Pom peii i quoque genetivum per tria i an tiqui scribebant, quorum duo supe­rio ra loco co n sonan tium accipiebant, ut si dicas Pompezt-i». 3

t F. Antoine, M anuel d ’o rthohr. latine. Klincksieck. Paria 1881, pag. 5.2 V e l Lo n q u s cfr K e i l . Gram. Lat. V II. pag. 54; Q uint. In*t. O r. I 4 x i.3 Pr ISCIANUS cfr. K e il , Gramm at. Latini. II. pag. 14.

49

www.culturaclasica.com

Page 12: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

3) P om peiius , Tarpeiius et eiius per duo i scribenda sun t et p ro p te r sonum (plenius enim sonant) et p rop te r metra. 1 *

4) P o s t c lassicam ae ta tem i longum quod prius ad i ( = n a t u r a longum) fue­ra t induc tum , ad i co nsonum ( = h o c est «/») u su rp a tu m est, unde forte li t tera J provenerit. 3

5) Ad rem haec pe rpendenda P risc ian i verba: «Videntur tam en i et u , cum in consonan tes t ranseun t , q u a n tu m ad p o tes ta tem , quod m ax im u m est in e lementis , aliae litterae esse p raeter supra dictas; m u ltum enim interest, u trum vocales sint an consonan tes . S icu t enim, quam vis in varia figura et vario nom ine sint k et q et c, tam en, qu ia unam vim haben t tam m etro quam in sono, p ro una littera accipi debent, sic i et u , quam vis unum nom en et unam h ab ean t figuram tam vocales quam c o n so n an te s , tam en , quia diversum sonum et diversam vim h ab en t in m etr is et in p ron u n t ia t io n e syllabarum , non su n t in eisdem meo judicio elementis accipien­dae.., M ulta enim est differentia in ter consonan tes , u t diximus, et vocales. T an tum enim fere in terest in ter vocales et consonan tes , q u a n tu m in te r an im as et co rp o ra . . .»3

Prae te rea si i ta lam linguam excipias, ceterae «j> sedulo re ti­nent. En exempla:la t ina H ispana gallica g e r m a n a ang lica íta lajuvenis joven jeune Jung young giovinejocus juego jeu joke giocojudex juez juge giudicejugum yugo joug Joch yoke giogojungo ju n ta r jo indre to join aggiongare

Q u o d si «/» ex eo quod latinis igno tum fuerat a la t ina l ingua re­j ic iendum, nonne et vernaculis linguis ante saec. XVI igno tum q u o ­que fuit? Ad m anus est mih i opus magni moment i quod in biblio the­ca Seminari i Barcinonensis servatur, cui t i tu lus «Francisco Petrarca. De los remedios contra próspera y adversa fortuna. — O b r a de con­solac ión h um ana y divina puesta en cas te llano por Francisco de Madrid, arcediano y canónigo de Palencia. — Zaragoza. J. C o c í, 1523» Ex eodem haec exscripsi:

«Por m anera que cualquiera que haya aprend ido a p in ta r algo en pergam ino, o a to m a r la péndula , au nqne carezca de toda doc tr ina es tenido por escriptor. No busco ya, ni me q u e x o de la ortografía, que ha días que pereció...»

Ergo si «/» lit tera a l ingua latina ex allata ra tione a m an d a n d a est, a ceteris quoque linguis, sive h ispana, sive gallica, sive germana, sive anglica, etc. eadem simili ra t ione rejici opus esset. At hujus consil ii in c o m m o d u m quis non videat?

Ipsi philologi qui hodie rn is t em por ibus / et v rejicere conantur , s ignum speciale inducun t in o r thograph ia phonetica adh ibendum ( i , u = j, v); at nonne magis consen tan teum esset quod jam fuerat

in usu, u t rum que et j et v, dil igentius servare?U nde non im m eri to c larus Edon haec-habet:«Bien que cette distintion été inconnue aux Latins, nous prête­

rons sur ce point la clarté à la exactitude'». 4i C a s SIODORUS, Ex orthographe, Caeaellio collecta. C fr. K.E1L V II. p . 396.3 C fr. EDON, Ecriture et Pron. du latin pag. 10, 16, 90.3 Pr ISCIANUS cfr. K e iE , G ram Lat. II, pag 13·4 EDON. Ecriture et Pronuntiation du latin. Paria. E. BeUn.

50

www.culturaclasica.com

Page 13: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

«Porque no debemos prescindir del fructuoso resultado de la dife­renciación gráfica, mayormente cuando con ella no falseamos, sino que acusamos con mayor relieve la distinción fonética... Nos parece tocada de un cierto carácter de nimiedad la pretensión de dar carác­ter de'vetustez a un escrito trazando palabras como estas: uos, uobis, iugum.. . No cabe desconocer que con semejante resultado, se abre el camino a una serie de lamentables confusiones, puestos de relieve y reconocidos por no pocos profesionales de la Gramática* 1 *

Ceterum, sun t qui nobiscum / et v in scriptione latina retineant. Sa tis sint haec auctora ta test imonia: Forcell inus-Perin Patavii in Italia, a P u s te t l ibrorum li turgicorum cas tigatissimus editor Ratis- bonae in Germania , 3 Barcinone cimus P. Llobera, S. J., G ra m m a t i ' cae Classicae Latinitat is auctor egregius. 4

Ergo stet doc tr ina et praxis Palaestrae Latinae condi toris 5 l it te ' ra sque / et v re t ineamus quae sonum exprimant consonant ium i et u; nam vecordis esset, cum duplicem jam s ignum habemus, uno t a n ­tu m ad sonum duplicem, vocalem et consonum, inepte incongruen ' te rque uti.

Tamen quandoque cum iuuenistis licebit litteris i et u vim com so n am tribuere. Sed venia haec data sit sum pta pudenter, nempe:

1 ) C um certo consil io et ra t ione adhibeantu r velut irr idendi causa , vel ad imaginem quan d am antiquitat is sententiis reddendam.

2 ) Prae terea in verbis propr ie graecis. Apud graecos enim i sem- per vocalis est, unde iambus, iaspis tr isyllaba sun t verba.

3) E t iam cum per diaeresim / et v vocales fiunt, uti:N u n c m a r e n u n c s i lu a e (Hor. Ep. 13, 2)C o nd ita q u in ver i pec tor is e v o lu a m (Catuli. 66, 741

Simili ra t ione cum per synaesim i et u vocales consonae fiunt, potius j et v quam i et u scr ibendum putarem. Unde:

vlndemjátór i t invictus cui saepi viator (Hor. Serm. i . 7, 30) lenta fírct p itv itá (= p i tu i ta ) (Hor. Scrm. 2, 2, 76)

4) D em um cum necesse sit ad orthograph iam his toricam scr ip tionem aptare; h. e., in edit ionibus criticis — quod prius jam dixi— in scientificis ci tat ionibus, in inscreptionibus , cet; nequa ' quam tamen, u t non nulli faciunt, tan tum novitate allecti.

J. M.a J iménez D elgado, C. M. F.

i G o n z á l e z d b l a C a l l e , V arii, pag, 116. M adrid, Ed. Viet. Suirea, 1916.a FORCELLINUS-PERIN, T otiu i Latinitatis Lexicón et Onomasticum, 6 vol, Patavii 1913.3 P u s t e t , Ratisbonae in Germania: C fr. Rituale Romanum (1937), Missale Romanum (1937). Breviarium Romanum, edit

X IX juxta typicam (1940).4 LLO BERA, Grammatica Classicae Latinitatis, Barcinonae (Subirana, 1918-1930).5 JOVÉ, C . M. F., Candidatus Latinus n. 11. pag. 4.

51

www.culturaclasica.com

Page 14: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

De re navaliJam inde a primordiis historiae populorum, rates et naves apparent, quibus

flumina, lacus, maria secent homines. Quod si Horatium, Ovidium, Vergilium, Caesarem aliosque classicos au&ores legas, plura tibi se offerent verba ad naviga­tionem navesque spe&antia, quorum sensum haud ita facile intellegas presseque de fi nias. Huic ergo rei aliquatenus dilucidandae sequentibus operam do.

i . Vocabula ad navigationem spectantia

ancora, ac f., ancora.ancoras solvere, levar ancla*. ancoras jacere, e£har anclas.

ancorale, is, n., cable del áncora. apluflruin, i, n., ala (ornamento sobre la popa). carina, ae, f., quilla. classis, is, í., armada, ilota. classiarii, orum, n. pl., soldados de marina.

milites naves conscendere, in naves imponere. embarcar las tropas de marina.

funis, is, m., cable, soga, maroma. gubernaculum, i, n., timón. gubernator, oris, m., piloto. malus, i, m., mástil.

nauta, ae, m., marinero.

praefedus classis, comandanta de flota.

prora, ae, f., proa.proa rostrata, proa con espolone».

puppis, is, {., popa.

remus, i, m., remo.

remex, migis, m., remero.

roítrum, i, n., espolón, roítro o pico de la nave. ferire roílro boílem, herir con el espolón al

enemigo.specüla, ae, f., atalaya, torre (para observar).

tranílra, orum, n. pl., bancos (de los remeros). velum, i, n., vela.

2. Varia navium genera

N avis de omnibus dici valet navigiis quae undas findunt, praesertim vero de navigio majore; e£t autem navis instrumentum seu maéhina e ligno, subinde obtefto aere aut ferro, quo per mare, lacum aut flumen iter ducere possumus; ex navi dimi­nutiva navicella et navicula proveniunt. N avigium (navigiolum) usurpatur vox — ut navis— ad omne genus navium designandum, sive remis sive velis aguntur.

52

www.culturaclasica.com

Page 15: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

R ates ( r a t a r i a , r a t i a r i a ) [h a l t a , z a t a r a , a l m a d i a \ , ut ait D. Isidorus, ( E t y m o l .

19, 1), «eft primum et antiquissimum genus navigii e rudibus tignis asseribusque consertum». Rates exftrucbantur ex papyro (arbore), scirpo, arundine, vimine, et corio circumsuebantur aut iisdem utres alligabantur. Si r a t i s ex uno cavatur arbore m o n o x y l u s nuncupatur, eaque vox apponitur, ut adje&ivum, verbis l i n t r i , a l v e o ,

s c a p h u l a e (P lin. H . N . 6, 26); ut substantivum vero designat ratem seu navicellam depresso recessu quae, aliis conjun&a navibus vclut ponto ad flumen trajiciendum, usurpatur. Exercitus non nullas secum bello adducebat.

A lveus% [ c a n o a , b a n c a , p a n c a ] eft navicula litoraria ex cavata arbore, quae a Sto. Isidoro (E t y m o l . 19, 1) t r a b a r i a quoque dicitur et c a u d i c a r i a , «quae ex singu­lis trabibus cavatur».

C a r a b u s [ ¡ g o lo n d r in a ! ] — graeca vox desumpta ex similitudine cum canere— , eft «parva scapha ex vimine fa&a, conte&a crudo corio» (Isid. E t y m o l . 19, 1); lon­gis inftru&us remibus, qui solus vel majori navi junctus iter aqua faciebat. De eo Caesar (B . c i v . 1, 54) «Carinae primum ac Statumina ex levi materia fiebant, reli­quum corpus navium, viminibus contextum coriis integebatur».

C a u d i c a r i a e (n a v e s ) quae initio pluribus crassioribus tabulis seu potius c a u d i ­

c ib u s sine arte exStruebantur, deinde nomen lembis, qui in Tiberi navigabant, indi­tum eSt. Eas D. Isidorus ( E t y m o l . 19, 1) c a u d ic a s nominat «ex uno ligno cavato fa&as». DeStinabantur in primis ad frumentum Oftia Tiberina Romam transferen­dum. Qui iis navibus inserviebant plurimi censendi sunt, nam Romae erat corpus c a u d i c a r i o r u m , aliud ab illo n a v i c u l a r i o r u m .

L inter [b o te , c a n o a , p o n t o n ] eSt cymba in paludibus et fluviis ubi parva eSt mo­les aquae usurpata, militibus, pecoribus, cet. vehendis; remis movebatur, sed sine ponte ( c u b i e r t a j , sine velis, sine carina ( q u i l l a ) .

C ymba [ f a l i i a ? , l a n £ b a ?J «a x6|i(3o; cavus recessus... universim genus navigii minoris, amnibus et lacubus ftagnisque trajiciendis designat», ea praesertim pisca­tores utebantur; extremis partibus acuta, in media autem navi erat recessus, ideo vocatur a d u n c a (OviD. M e t a m o r . 1, 293), c o n c a v a (O vid. A m . 3, 6, 4), uno vel duobus remis propellebatur et de navicula Aiharontis praesertim dicitur. Fuerat primum monoxylon, alia deinde et majore fabricata eft forma, sed cava remansit; majora navigia saepe insequebatur.

S c a p h a [b o te , l a n c h a ] exigua navicula, quae sicut cymba, majores subsequitur, et qua piscatores utuntur; de ea D. Isidorus ( E t y m o l . 19, 1): «Navigium quod la- tine s p e c u l a t o r i u m dicitur (?)»; eam Horatius b i r e m e m vocat ( O d . 3, 29, 63) i. c. quae duobus remis tantum movetur et p i s c a t o r i a m Juftinus (2, 13).

C a u p i l u s ( c a u p u l u s ) [c o p a n o , c a y u c o j cujus forma haud nota e f t , lembo et cymbae similis, nam ad ea D. Isidorus (19» i ) refert.

L embus ( l e m b u l u s , l e m n u n c u l u s ) [ la n £ b a , f a l u i b o , g o n d o l a ] exigua fuit navicu­la, brevis, ut placet Isidoro, sine ponte et roftro, — nam majoribus opponitur na­vigiis — mirae velocitatis, quae ante classem in bello, explorandi causa, praemitte­batur, ideoque accedit navi a d u a r i a e et s p e c u l a to r i a e . Erant l e m b i minores: alii

53

www.culturaclasica.com

Page 16: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

erant inilar scaphae, quibus merces a litore ad onerarias adsportabatur; erant et majores lembi bello praesertim utiles. Quinquaginta hominum saltem capax erat. Remi ad scxdecim numero fuisse videntur.

B a r c a [barquiéhuela, bote] s i m i l i s f u i t s c a p h a e , a t q u e i n m a j o r e n a v i a d d u c e ­

b a t u r e t c u m ad p o r t u m v e n t u m e r a t « c u n ó l a n a v i s ( m a j o r i s ) c o m m e r c i a a d litus p o r t a b a t » ( I s t d o r u s ).

P a r o (parunculus) [latiéha (pirata), bergantín?], navis transportandis v e ó l o r i b u s

pace, et militibus bello utilis erat (Cfr. D a r e m b e r g S a g l i o ) . «Navigium piratarum aptum et ex iis ita vocatum. Cicero: Parunculis ad litus ludit celeribus» ( I s i d o r .

Htymol. 19, 1). Fere sequens adhibetur.M yoparo: Velifera atque uno tantum remorum ordine inálructa, sine ponte;

álructura anguila et oblonga, mira velocitate, qua re et ad litora defendenda et ad piratarum praedas aptissima. De ea D. Isidorus (19, 2): «Quasi minimus paro. Eil enim scapha ex vimine faóla quae contexta crudo corio genus navigii praebet, qua­libus utuntur germanorum piratae in oceani litoribus, vel paludibus ob agilitatem».

H o r i a (horiola) [barca pesquera] navicula piscatoria, de qua Plautus (Trin. q, 2, 100): «Horiola veóli sumus per amnem». Erat prora prominenti et curva, corpore rotundo, sine carina et gubernaculo, neque malo nec ponte; duobus tantum agitaba­tur remis atque duobus everriculis seu retibus armari poterat (Cfr. D a r e m b e r g ).

P h a s e l u s [bajel, falucho?] navis velox ab aegyptiis usurpata: nomen mutuasse videtur ex similitudine cum phaselo legumine. Exálruebatur alia ex papyro, vimine aut e terra cocta, — nam fld ilis vocatur— ( J u v e n . Satir. 1 5 , 1 2 7 ) , ab Horatio fra ­gilis dicitur (Od. 3, 2, 28): «Fragilemquc raecum / solvat phaselum»; alia mixtam habebat formam ex oneraria et longa trireme; parva remis movebatur, major velis ornata, bello et productis expeditionibus aptabatur. Servius monet esse brevem na­viculam, alii navem velocem, Baysius eundem putat ac myoparonem (Cfr. F o r c e l l i n i ) .

M u s c u l u s : navis velis inflructa, a puppi in proram brevissima.Slata: oblonga et parum a vertice aquae prominens.B i p r o r a : d u o b u s o r n a t a p r o r i s , q u i b u s i d e o e x u t r a q u e p a r t e p r o c e d e r e p o t e f t .

T h a l a m e g u s [yate, góndola]: navigium ad jucunda et feáliva celebranda, ad om­nes regias delicias splendide ornatum et in primis sumptuosis cubiculis seu thalamis, a quibus nomen mutuavit. Eam aegypti reges solacii causa adhibuerunt. Respon­det navi cubiculatae (Cfr. S e n e c . Ben. 7 , 7 0 ) .

Adhibebantur etiam per synecdoóhen:A lnus (arbor); «qui dubiis ausus e£t com m ittere flatibus alnum» (C laudianus).T r a b s : «Trabe cypria / myrtoum pavidus nauta secet mare» ( I T o r a t . Od. 1,

x3)·S c a l m u s : «Scalmum (cymbam) nullum videt» (Cic. De ojf. 3, iq).

J o s e p h u s M .a Mir, C. M. F.(sequar)

54

www.culturaclasica.com

Page 17: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

Compositiones vertendaeScribendi recte tapere est et principium et fon« (H or. Ar» Poet. 309)

Pro alumnis primi et secundi cursus

7. — P a s to r e t c a p e llaPas tor c um a lte rum 1 capellae cor ­

nu pedo 2 fregisset 3, eam rogabat , ne cu lpam sua m dom ino , indicaret . «Equi­dem —inqui t cape l la — reticebo; sed ipsa frons mut i la te accusabit .

Haud facile est, cum a l iquem viola­veris, injur iam occultare.

i ) uno de los dos; 2) cayado; 3 ) de frango.

8. — Las c r ia d a s y e l g a lloUna vieja 1 tenía dos cr iadas Cada

día 2 las l l am aba al can ta r el gallo 3,

Pro alumnis tertii et quarti cursus

9. — C atilin a e x s i l io m u lta n d u sEtenim jam diu. patres conscripti , in

his periculis conjura t ionis insidiisque versamur , sed nescio quo pacto o m ni um scelerum ac veteris furoris et audaciae matur i ta s in nostr i consula tus tempus erupit . Q u o d si ex tan to lat rocinio iste unus Cati l ina tolletur, videbimur for tas­se ad breve qu o d d a m tempus cura et me tu esse relevati, per iculum aute m r e ­sidebit et erit inc lusum peni tus in venis a tque in visceribus rei publicae· Ut sae­pe homi nes aegri mo rbo gravi, cum aes­tu frebique jac tantur , si a q u a m gelidam biberunt , p r imo relevari videntur, de in­de mul to gravius vehement iusque afflic­tan tur , sic hic morbus qui est in re pu ­blica relevatus, ist ius poena vehem en­tius. rel iquis vivis, ingravescet. (Cic. Cal. I, 13. 31). .

10. — V e n g a n za de un filó so foUn filósofo, que por la dificultad

( = desgracia) 1 de los t i empos se veía (era) obl igado 2 a mendiga! 3, vió a un min is t ro 4 del rey y le suplicó 5 que se compadec iese 6 de él. Aquél, le dijo: «A- léjate, ocioso. ( = h o t n b r e ocioso 7), y cuí­da te 8 de no ser a r ro jado 9 a la cárcel».

y dijeron: «Cogeremos el gallo y lo m a ­taremos». Cierto día 4 cuando (cum ) la vieja es taba fuera de casa 5, las criadas mata ron el gallo. Esperaban que des­pués tendr ían más t i empo de dormir 6. Pero fué falaz su esperanza, pues (nam ) la dueña, ignorando qué hora era 7 las más de las veces 8 las l lamaba a media noche.

(Repctitorium n.° 132)

¡ ) anus, us; 2 ) coltidie; 3) cum gallus cantabat; 4 ) quondam; 5) abesse domo;6) spatium somni; y ) ignorans quota esset hora; 8 ) plerumque.

Hast a le ( contra él) tiró una piedra. El filósofo recogió 10 la piedra y la escon­dió en su alforja n ; deseando que se le ofreciese ocasión de vengarse. Pocos días después oyó en la ciudad una gran­de algazara 12. Supl icó a los t ranse un­tes que le dijeran lo que ( = q u é cosa) p a ­saba tJ. Y éstos le aconse ja ron 14 que se apresurare 15 si quería 16 ver a la muchedumbr e 17 que insul taba 18 al minis t ro a quien el rey había despedi­do 19. El filósofo se alegraba 20 de la ocasión que se le ofrecía (=of recida), pero prontó mudó de parecer 21. Temió a b a ndo na r 22 los preceptos de la filoso­fía vengándose: «Atacar 23 a los pode­rosos 24. dijo, es peligroso; a tacar a los débiles 25 cs vergonzoso» 26.

/ ) adversa fortuna; 2) cogo, ís ¿re; 3) mendico, as, are; 4 ) administer, tri; 5 ) ro­g i , as. are (ut); 6) ut eum sui misereret; y ) ignaïus; 8) caveo, es, ¿re; g) conjicio, is, ¿re, 10) tollo, is, ¿re, sustuli, sublatum; ¡ 1) pera, ae; 12 ) strepitus, us; 13) accido, is, ¿re (en subj ) 14) suadeo, es, ¿re, suasi, suasum (ut); 15) festino, as, are; 16) subj. l y ) turba; 18) maledico, is, ¿re (dat.); ig ) dimitto, is, ¿re; 20) gaudeo, es, ¿re, (de); 21) sententia; 22) relinquo, is. ¿re, el v te­mer const ruyase con ne; 23) aggredior, ¿ris, i; 24) potens, entis; 25) miser, a, um; 26) turpis, e.

55

www.culturaclasica.com

Page 18: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

Pro alumnis quinti et sexti cursus

11. — Gumm i exp erim en tu m

g u m m i n. indec. venditor nu ga ru m um bra cul um , i capsagu mm i fistula offero, ers, erre tabacus, i s iphunculus , i scyphus, i sella, ae respuo, is, ere cont em no , is, ere effundo, is, ere petSsus , i mensa , ae perpoto, as, are adhaereo, es, ere levo, as, are cona tus , us

la goma baratilleroS O m b r a (lugar sombreado)estuche, cajatubito de gomaofrecertabacopipa *ta\a, vasijasillarechazardesdeñarderramarsombreromesa

beber enteramente pegarse levantar esfuerzo

i l ludo, is, ere burlarsebarba , ae barbass tupens , entis maravillado

12. — Im ita tio rh eto r ica .Sup er iorem Ciceronis f ragmentum

quin t i cursus a lumn i imi ten tur a tque sub hoc a rgume nto evolvant:

«Si vitia ex animo omnino non eradi­camus, continuo exsurgent atque pullula- bunt tanquam plantarum novelli». Vel alia rat ione: «Adulescentes qui pravis cupidita- tum illecebris vexantur, aesluque libidinum jactantur, non ad frigidam mundi aquam exhauriendam, sed ad perenne ac salutare Christi poculum i. e. ejus sanguinem cbi~ bendum, se conferre debeni,,

Pro alumnis ultimi cursus

13. — E x e r c ita t io p o e t ic aUltimo cursui incumbentes Horat i i

odem «Quem tu Melpomene semel» (IV, 2) ver tant in h ispanicum, sc a n d a n t versus, et m o ra ru m causas notent . H o ­ra t ium imi tentur , sen te n t i am que ver­

ta n t ad Deiparam Virginem, cui vates studiose concinere debent ; vel ad glo­r iam Sacerdoti s Missionarii , cet·, qui in terris degens et caelos ingrediens digito prae te reunt ium et cae li tum indigitabi· tur dicent ium: «En Christi minister et apostolus». — P alaestricus.

56

www.culturaclasica.com

Page 19: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

De erratione Georgii Pelleterii pueriQ u a e sum scr ipturus non est ficta et commentic ia fabula, sed est narrat io even­

tuu m pueri, cui nomen Georgius Pelletier. Natus anno Christ i 1922 in viculo agri Montis Ferrati, non adeo remoto ab urbe Taurina paren tibus agricolis, cum indole praestaret , ad s tud ia humani ta t i s missus est, impel lente et iam loci parocho, ad O ra to r iu m Sales ianum Taurinense, inter discipulos gymnasii . Quo cum duodecim na tus annos venisset, invincibili desiderio suorum tactus clam se subduxit , et i t ine­ris ferroviarii imperi tus defertur Nicaeam Galliae, to tumque annu m patr ia procul vaga tur cum cingaris. Rem ni t idissimo sermone italice complexus est R. D. Rufillus Uguccioni et l ibellum inscripsi t Lampadem Votivam, et prosta t libellus apud Edi- t r icem Socie tatem Inte rna tiona lem Taur inensem. Q u a m ille odysseam Georgii Pe l­leterii descripsit italice, ipsius permissu in foliis Palaestrae Latinae latine expres­sam vobis lectoribus offero ita, ut videar non modo rem aggressus esse pulcherri­mam. sed simul pugnasse cont ra «horrorem Latini» si lectores praesert im adules­centes viderent l inguam Latinam hodiernae vitae describendae copiam suppedi tare verborum. Sed age se quam ur nos t rum Georg ium ex rust ica soli tudine in celeberri­m am urbem Taur inorum.

* **I. Fuit is dies postridie kal. octobres anni 1934. Et Georgiolus quidem cupierat

i ter ingredi, in quo tandem al iquando visurus esset, quem desc ribi se rmonibus t o ­t iens audivisset , novum mu ndum ; sed cum t r an seundum esset paternae domu s l imen, et cum hanc descenso colle u l t imum oculis conspicatus esset, mirifice an imo se c o m m o t u m sensit , sinceraeque et amarae e rumpebant lacrimae obor tas in m a ­tris oculis cum videret lacrimas, neque mul tu m proficiebat pater , qui filio majore usus voce addeba t a n i m um Is oculos retorqueba t ad illa p ra ta ubi evolaverant dul ­ces pueri t iae anni et illas frugiferas arbores, p r imarum for t i tudinum suarum testes, et illas r ivorum fossas quo rum in frigida saepe pedes nudus ludisset, et cogitans ea o m ni a se longinquiss imo decem mens ium anno visurum non esse, non levem exper­tus est an imul i cont rac t ionem.

Et eo die mane e rant frigora levi nebula incubante pratis, quae di ss ipanda erat radiis diurni sideris accensis brevi intervallo mille super herbas margar i ta rum sp lendor ibus. Via prata et agros dividenti celeriter rap ieba tur cisium Georgiolum por tans , et t ac i tam curam ejus, et to ta m ejus supellect i lem versus loci caput , unde publica rheda ferretur cum patre filius ad ferroviariam s ta t ionem pr imum in vita ferreae viae com mo di t a t es experiens.

N a m tot rebus novis fac tum erat ut siccarentur illae guttulae, quae irrigaverant Georgiol i oculos inque earum admira t ione defixus prospiciebat per currus finestel- l am im m e m o r tempor is praeterit i atque futuri. Nunc enim ante ipsos oculos prae- t e rvolaverunt pagi et urbes, quarum toties com me mo ra r i audiverat nomina ; Nizza Monti s Ferrati , ubi qu ida m habi tabant propinqui matr is pueri, qui se jam dudum frustra cupissent cernere coram, Mons Grossus , celeber rimus merca tu locus, de quo m ul tu m locutus pater esset, Has ta Colonia (Asti), quam saepe amici sui nomi- nassent ; postea Villanova, Trofarellum. pos tremo Taur inum-

Sed hic Georgiol i —cujus tota est haec n a r r a t i o — paullum impallesci t recorda­tio. neque quisqu am mirab i tur cogitans illud par ocellorum ingenui pueri nu nquam ante ta m brevi intervallo tot res s imul devorasse I taque Taur inum cum venisset isti oculi j am fatigati non po tuerunt ampl ius c la rum cernere turbines rerum circum sa l tan t ium, da taque m anu patri veluti s o m nam bu lu s t ransmisi t urbem automat ice ascendens in cur rus t ramviarios et inde descendens, donec evigilavit in modes to

57

www.culturaclasica.com

Page 20: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

sa lu ta tor io Ora tor i i , uhi sacerdos —praefectus op inor rerum externarum in s t i tu t i— leniter subr idens eum, ut a n i m u m excitaret , pauca interrogavit .

Egressus inde et cum pa t re lus t rans varias officinas va s t a ru m aedi fica t ionum po s t r em as a u d ie b a t c o m m e n d a t i o n e s a d m on i t io nesq ue parent is , quae cum coepis, sent leviter significare necesse jam esse ad sua opera rever te retur pater . Georg io lus a b o m in a tu s tale consi l ium fort i ter pressa t brachia patr is et obsecrat ut se d o m u m secum pa te re tur redire: in is ta se inc lusum sol i tudine nu l lam horam, nul lam m in u ­tam vivere posse. Tan taque affirmat voce eoque gestu, ut pater, qui t ame n principio sensisset l ac r imam per du ra m sibi currere faciem, hac celeriter aspera m a n u de te r­sa, severus, q u e m a d m o d u m in suis solebat agris, filio: Vide quid agas. Tune , p o s t ­qu am coegisti me ta n tu m n u m m u m erogare pro itinere, n unc d o m u m cogitas redire? Cur me celasti an te? An tu fac turus eras an imi causa i ter ut proficiscereris et redires, et hoc pecunia, in qua pa ter tuus desuda t? Ap age te, cave ineptias! Non est quod pe rdam tempus .

Et procedere coepit. Sed filiolus sic ejus se applica t corpor i ut pedem movere non possi t Auxil io fuit juvenis sacerdos inst i tut i qui testis scenae et c lamor is sta- t im intel lexerat , quae illic ageretur fabula, et amica vi co m pre hensu m puerum, ut se sequeretur , invitavit , bonisque verbis addeba t an imum . Sic pater l iberatus m a g ­nis passibus discessit semel se conver tens ad Georgiolum seriae sa lu ta t ionis agens ges tum. Andreas Avenarius, S. V. D.

{sequetur)

BiblioffraphiaEnrique Basabe, S. J. — Tentas de composición griega.

Analogía. 2.1 ed. — Edic. FAX. - Madrid.

Eo nempe consilio prodiit hic liber ut qui lit­teris graecis operam dant quandam quasi palaes­tram habeant, qua se exerceant atque arma compa­rare sibique aptare valeant. In eo 165 themata hispánica, graeca vero 33 proponuntur. Optimum ducimus librum, quo constanti usu grammaticas le­ges edoceantur alumni. Erunt tamen qui quandam detegent siccitatem, nam quas amant pueri brevis­simas historias fabulas, di£ta cet., in eo forte desi­derabunt .— In prologo scriptionem commendat, praecipuum discendi dicendiquc magiátrum.

Enrique Basabe, S. J. — M anual de eílilíílica latina. 2.* ed. — Ed. FAX. - Madrid. .

Grammaticae complementum et culmen e£t vir­tutes cujusque scriptoris in dicendo perspicere et optimum sibi comparare ¿tilum: qua ratione hic conscriptus eil libellus ut eo duce facilius puldirum scriptorum romanorum dicendi nitorem adulescen­tuli deguátent, ipsique aptius ad conscribendum manu ducantur. Praecipua saltem ¿lili praecepta continet libellus atque alumnis perutilis erit eoque — praeter magistri explicationes— quasi compcn-

dio libenter uti valebunt. Quadam duftus nimia severitate — cl. scriptoris venia dixerim— non nul­la recentiora vocabula respuit, quae, circumloc 'n o ­ne vel minus apte et presse, dicenda proponit. Sic admittenda arbitramur abbas, accentus, baptismus, baptiilerium , beatificare, Biblia, bibliotbecarius, alia­que non nulla; benefacere alicui et Tullius dixit (*quibus benefecerimus») ei Plautus (dii tibi bene­faciant») et Livius («ne ingratis quidem benefacere absiilam) cfr. Forcellini.

J. M. M ir, C. M. F.

Planquc. — Ciceronis Oratio pro Milone ad iudices. 3.* ed. — Ed. Wesmacl - Charlier, 1939. N a­mur (69, Rue de Fer).Eximii au&oris hic commentarius in orationem

pro Milone puliher et exquisitus efl.Analysi textus quo rectius adulescentes sensum

possint interpretari, nonnulla de personis, locis et rebus, quae ansam Ciceroni praebuerant ut Milo­nem susciperet defendendum, praemittit.

Ejusdem au&oris Grammaticam Graecam pro­xime in P alaestra commendabimus. Hosque, etsi tales, non unos fore D. Planque libros sperare liceat.

A ndrfas H errera C. M. F.

58

www.culturaclasica.com

Page 21: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

VINOS DE MISA

J. DE MULLER, S. A.T A R R A G O N A

Casa Fundada en 1851

Medalla de Oro en laExposición Vaticana de 1888 (S. S. León XIII)

Proveedores de Sus Santidades Pío X, Benedicto XV, Pío XI y Pío XII

G arantía de absoluta purezaE X Q U I S I T A C A L I D A D

ÉÍJ/lM

W

mw .

mmmw .

1

mm

it/li

m

w

MM

\IX<§£3Í&WÁT&AI I

&tt¿AXÁTi

Certificados del Exmo. Sr. Arzobispo de Tarragona y de muchos otros limos. Prelados

3&If/r7\K

í'/SS

C u m e m e t i » , PALAESTRAM LATINAM n u n t i a n t i b u s r e f e r e t i s

www.culturaclasica.com

Page 22: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

San

ator

ium

Dep

ura

tivu

m,

cont

ra a

rthr

itism

um.

Con

tra

affe

ctio

nes

gast

rica

s,

Sa

na

to

ri

um

E

ur

ep

S A N A T O R I U M Nostin' novos m edicationis na tu ra lis productus?Form ulae su nt Rdi. Dris. J. Garc fa Roca

Veneunt in p ha rm acopo l i s et specif icorum sedibusmi i jivmi

Hijo de Quintín Ruiz de Gauna

Ss

V e l a s L i t ú r g i c a s p a r a e l C u l t oEconomí a increíble us ando mis velas especiales con el

C A P IT E L G A U N A paten tado .L A M P A R A DE CERA «GAUNA» para a lu m b ra d o del Tabernáculo,

de cua t ro días de durac ión.

¡LIMPIEZA ABSOLUTA!

V I T O R I A

¡TRANQUILIDAD COMPLETA!

(Alava)

R E L O J E S , PIPAS Y PORTAMINAS REPARACION DE PLUIWAS L E N C E R I A

ESTILOGRAFICAS C A S A E S M A R A T SESPECIALIDAD •

EN PLUMAS DE MARCA M . E S M A R A T S0 Casa fundada en 1867

C a s a d e la■■■·

F A B R I C A D E T E J I D O S D E iE S T I L O C R ^ I C A L I N O Y A L G O D O N E N

: S A N G I N É S D E V I L A S A R !i SELLOS d e GOMA y GRABADOS

M ··

V E N T A S Fontanella, 21, (antes Corribia 8-10-12)

M A Y 0 R Y : Teléfono, 14386 - B A R C E L O N A

D E T A L L •

i: F o n t a n e l l a , 1 9 - T e l é f o n o , 1 2 1 3 3 V e n t a s a l

BARCELONA M a y o r y D e t a l l

ífirnui i rv v vi i v nrnn 11 itii nniTinriiiMunMiiiiii nirn viutivmim im iniiinniiriMinf f firrrrnm niim intnvTmnmtTTTTmfTifTTTTTTfttTTTi|

ESC UL TURA. R E L I G I O S A

I R O S E N D O O L I V E E L AB OTERS, 1 9 - 2 1 ( c o n t i n u a c i ó n P u e r t a f e r r i s a ) T e l . 2 3 973-B A R C E L O N A

Imágenes en m ade ra ta l lada y pa s ta madera . — S a n ta s Cenas . — Crucifijos. Altares. — Ora tor ios . — Capi l las. — Atriles. — Sacras. — Recl inator ios. P eana s y tod a clase de t raba jos concernientes al r a m o de la Escul tura.

URNAS PARA LA VISITA MENSUAL DOMICILIARIA

S a n a to r iu m P ilu la e F erru g in ea e ,cantra anaemiam, clorosim et organicas feminarum perturbationes

San

atorium

Pu

rgans,

contra restrictionem ejusque causas.

Contra

phthisim

in om

nibus m

orbi periodis,

San

atorium

R

egenerativu

m.

www.culturaclasica.com

Page 23: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

§ΙΟ©

©τ—<ΙΟ τ—·

©<ΝCO

roΓΟ

ΓΟ

ΟΙΟ

ΟΙΟ

ΟQ0

οθΟ

<ΝCN

CNCN

CS

φ ρ ά ζ ε 6 & α ι ó'r) «reix a χ α χ ά φ ρ έ ν α χ α ϊ χ α ζ ά & ν μ ύ ν * τ υ ΐΰ ε δ ' α ο ιδ 'ο ς α ε ιδ ε π ε ρ ι χ λ χ η ό ς , οι β ιω τίΐ) ^ 2 5OJtJiajg χ ε μ ν η σ τ ή ρ α ς ¿ ν \ μ ε γ ά ρ ο ι ο ι χ ε ο ΐβ ιν 295 ε ΐ α τ ’ ά χ ο ν ο ν χ ε ς * ό δ ’ * Α χα ιώ ν ν ό ΰ χ ο ν α ε ιδ ε ν

χ τ ε ίν τ ι ς z¡\ δ ό λ ω η ά μ φ α δ ό ν ο υ δ έ τ ί 6 ε χ ρ ή ' λ ν γ ρ ό ν , δν ex Τ ρ ο ίη ς έ π ε τ ε ίλ α τ ο Π α λ λ α ς Ά ί ϊ ή ν η .

ν ψ ι ι ά α ς δ χ έ ε ιν , έ χ ε ϊ ο ν χ ε τ ι χ η λ ί χ ο ς έ ΰ ΰ ί . τον ί ’ ν η ε ρ ω ιό & ε ν φ ρ ε β ϊ 6 ν ν & ε χ ο δ ε ΰ κ ι ν α ο ιό ή ι

η ο ν χ ά ί ε ι ς , ο ϊο ν χ λ έ ο ς ε λ λ α β ε δΓος Ό ρ έ ΰ χ η ς χυχ'ρη Ί χ α ρ ί ο ιο π ε ρ ίφ ρ ω ν Π η ν ε λ ύ π ε ι α '

www.culturaclasica.com

Page 24: PALAESTRA LATINA - culturaclasica.comPALAESTRA LATINA Ordinarii et Superiorum permissu Pío PP. XII Pontifici Maximo Vigesimo quinto recurrente anno a quo in Episcopatum coaptatus

Curiosa, et Jocosa

1·—G a l lo rum ae ta te m dent ibus ego novi-— Ain tu? a t galli den t ibus carent!— Illi quidem, min im e ego.

2 . Johanfli.us decem asses a matre ex- postulat.

M atrR: —Quid vero egisti iis quibus heri te donavi?

JohanelluS: —Eos anui tradidi.MateR: —Rem optimam, fili mi; sed

quare in eam anum adeo es liberalis?JohanelluS: —Quia bellaria (d u lce s )

vendit.

3. —Vende mihi vinum, sed quod mihi nullo modo conjunctus sit cogno­mine.

—Quare?— Q u ia A q u a t u s vocor.

4, —Decem sunt , decem demo, et t amen decem m a n e n t . —Qui d? (Decem sunt m a n u u m digiti: ch i ro thecas e m a ­n ibus exuo i. e. decem cor iaceos di­gitos, et decem ta m en m a n u u m di ­giti exstant).

5. Medicus infirmum probat, auscultat et ait: opus est te nihil omnino agere.

INFIRMUS: Ergo in c ras t inum ad publ i ­cum scr inium (d e sp a c h o oficial) adibo.

6 , —Septem erant passeres in solario meae domus, quattuor ex iis sclo-

peto pereunt . Q u o t r e m a n e n t ibi? — Nullus, qu ia ceteri aufugerunt .

7. Mater: —Petre, has duas sume pese· tas, pistorem dulciarium adi et eme ad cenam duas placentas (tortas). Unam ex iis tibi asservare valebis et ad merendam edes.

P etrus paulo post a furnaria revertit, ultimum placentae frustulum edens atque extremos digitos avide lingens, qui dicit matri: —Hanc pesetam ac­cipe, o bona mamma, in repositorio enim dulciarius unam tantum reti­nebat placentam, quam jam ad me­rendam sumo.

8 . M agister: —Scisne,' Candide, quid Anglia ad septentriones habeat.

Candidus: —Ad septentriones? ¿...? Magister: —Et ad meridiem? Candidus: —(tacet).Magister: —Quidem ad meridiem,

quid? ...nescis, inepte?C andidus: —Hem! ad meridiem fames

inexplebilis.

9.—Ergo Tull ius caput t u u m catino c o n ­tundi t?

— Ita, domine .—At caput tu um nec vulnus nec ic tum

mon s t ra t .— Sed m o n s t r a t cat inus, qui in frusta

sexcenta fractus, in ter ra c o n s p i ­cies.

10. TUCCIUS patr i blandiens:— H ac noc te in somn is mihi visus es

du abus argenteis libellis me d o ­nasse.

— O p t im e ; qu ia vero hes te rna die recte fecisti, eas ret inere potes.

. N ugator.

Typographia — F. Camps Calmet. — Teleph. 54. — Tarregae in Prov. Ilerdensi.

www.culturaclasica.com