1 . POJAM ,STA JE POJAM ? FORMALISTIKE TEORIJE POJMA: neki logicari oderuju pojam kao element suda ,oni koji definiraju pojam kao element suda cesto definiraju sud kao vezu pojmova.Buduci da se pojam moze rasclaniti na oznake, neki misle da ga je najbolje definirati kako skup oznaka. PSIHOLOGISTICKA TEORIJA POJMA: neki logicari koje bismo mogli nazvati psihologistima, smatraju da se logicki pojam >pojam> moze definirati pomocu psiholoskog pojma >predoba>.Pojam je samo opca predoba , predoba o oonome sto je zajednicko vecem broju predmeta.Opca predoba odnosi se na veci broj slicnih pojava ili predmeta : individualna svojstva tij premeta u opcoj predobi blijede,a zajednicka dolaze do jaceg izrazaja.Pojam covjeka je neslikovita misao o onom sto covjeka cini covjekom. NOMINALISTICKA TEORIJA POJMA: prema koncepciji koju bismo mogli nazvati nominalistickom, pojam je samo rijec, ime kojim oznacavamo jednu ili vise pojedinacnih stavri.Postoje samo pojedinacne stvari i rijecima kojima ih oznacavamo -imena. Imena kojima oznacavamo pojedine stvari(ivan ivanovic, triglav vedran), mozemo nazvati pojedinacnim a ona kojima oznacavamo citavu grupu ili klasu istovrsnih pojedinacnih stvari ( covjek brdo) , mozemo nazvati opcim. VULGARNOMATERIJALISTICKA I REALISTICKA TEORIJA POJMA: prema koncepciji koju bismo mogli nazvati vulgarnomaterijalistickom pojam je misaoni odraz bitnih ( ili nuznih stalnih zajednickih opcih) svojstava materijalnih stvari. Realisticka teorija po ovoj teoriji pojam je odraz bitnih ( opcih, zajednickih) svojstava realnih stvari i procesa ( ne samo materijalnih nego i dusevnih) kao i njihovih svojstava ( ljpota dobrota) i njihovih meudobnih odnosa( prije poslije lijevo desno). POJAM KAO MISAO O BITI ONOGA O CEMU MISLIMO :pojam je elemet suda i skup oznaka.Pojam je uvijek misao o sutini ili o biti onoga o cemu mislimo SADRZAJ, OPSEG I DOSEG POJMA: misao o karakteristici onoga o cemu mislimo nazivamo oznakom.Bitne oznake jednog pojma cine njegov sadrzaj , sadrzaj je dakle skup bitnih oznaka pojma.Skup svih pojedinacnih predmeta na koje se odnosi neki pojam mozemo nazvati njegovim podrucjem primjene ili dosegom. NEKA SPORNA PITANJA U VEZI SA SADRZAJEM,OPSEGOM I DOSEGOM: Eksplicitnim sadrzajem mozemo smatrati skup bitnih oznaka jednog pojma.Implicitnim sadrzajem mozemo nazvati skup bitnih oznaka nekog pojma zajedno s oznakama koje se iz ovih mogu izvesti. Prema tome izgleda da broj oznaka pojma zavisi od toga koliko smo daleko otisli u analizi tako da nema hneki u apsolutnom smislu tacan broj oznaka pojma. Razlikujuci realni ( stvarni) i imaginarni ( zamisljeni) doseg, mogli bismo reci da pojam anela nema realni doseg( jer aneli nikada nisu postojali niti ce postojati), ali ima imaginarni doseg . U okviru relanog dosega mogli bismo razlikovati sadasnji prosli i buduci. Tako u sadasanji doseg pojma covjeka ulaze svo ljudi koji danas postoje , a u buduci svi ljudi koji ce ma kada postojati.

ODNOS IZMEU SADRZAJA I OPSEGA POJMA: Kod pojmova koji su meusobno u odnosu vrste i roda sto je sadrzaj veci, to je opseg manji i obrnuto sto je sadrzaj manji to je opseg veci.Krace receno sadrzaj i opseg pojma su obrnuto proporcionalni. 2 . VRSTE POJMOVA UVOD: pojmovi se mogu dijeliti na vrste ili po svojstvima koja moze posjedovati i jedan pojam sam ili po svojstvima koja mogu posjedovati samo dva ili nekoliko pojmova u meusobnom odnosu. PODJELA POJMOVA PREMA VRSTAMA PREDMETA MISLI:

A -Pojam o kuci mozemo nazvati pojmom za stvar,pojam o trosnosti pojmom za svojstvo, pojam o propadanju pojmom za proces, pojam o postepenosti pojmom za nacin, a pojam o pokrajosti i pojam o prijasnosti pojmom za osnos. B- Procese, svojstva itd. Koji postoje u prostpru i vremenu nazivamo fizickim ili ( materijalnim).Procse koji se odvijaju u vremenu ali ne u prostoru nazivamo psihickim ili ( drustvenim ). Tvorevine koje su nesto, premda ne postoje ni u prostoru ni u vremenu nazivamo idealnim ili logickim. U skladu s ovim mozemo dakle razlikovati pojmove o fizickim , psihickim , i idealnim predmetima. C- Predmete ili stavri koji doista pstoje ( ili su postojali) nazivamo realnim. ( vile vjestice bogovi) , takve predmete nazivamo zamisljenim ili imaginarnim. U skladu s ovim mozemo podijliti pojmove o realnim predmetima i na pojmove o imaginarnim predmetima . INDIVIDUALNI I KLASNI POJMOVI: Pojmove u ciji doseg ulazi samo jedan pojedinacni predmet nazivamo pojedniacnim ili individualnim. Skup ili niz pojedinacnih predmeta ili bica koji imaju neka zajednicka svojstva cine razred ili klasu. Zato i pojmove ciji doseg ili podrucje primjene obuhvaca skup u necemu slicnih pojedinacnih predmeta nativamo razreenim ili klasnim. Neki smatraju da individualni pojmovi uopce nisu pojmovi nego samo rijeci kojima oznacavamo individualne predmete. NEKVANTIFICIRANI I KVANTIFICIRANI UNIVERZALNI I PARTIKULARNI POJMOVI: za pojam koji se izricito ne proteze na citavu klasu niti se izricito ogranicava na njen dio kazemo da je nekvantificirana.Ako izricito mislimo sve ili samo neke clanove klase o kojoj mislimo,onda je nas pojam kvantificiran.Ako mislimo sve clanove klase mozemo ga nzavati univerzalnim ili opcim, a ako mislimo na neke clanove klase mozemo ga nazvati partikularnim ili posebnim.Pojam svi gradovi je dakle univerzalan ,a pojam eneki gradovi je partikularan.Kad jedan pojam ( npr. Grad) mislimo u citavom njegovom opsegu ( svi gradovi) kazemo da je pojam raspodjeljen ili distribuiran. Kad uzimamo samo dio njegovog opsega ( neki gradovi) kazemo da je neraspodijeljen ili nedistribuiran. JEDNOSTAVNI I SLOZENI POJMOVI: rekli smo da je sadrzaj skup oznaka pojmova.Pojam ciji sadrzaj ima samo jednu oznaku nazivamo nazivamo jednostavnim; onaj u cijem sadrzaju ima vise nego jedna oznaka slozenim ili kompleksnim. POZITIVINI I NEGATIVNI POJMOVI: pojmovima kojima mislimo odsutnost ili ne postojanje nekoga svojstva stanja odnosa ili djelatnosti nazivamo negativnim ( necovjecnost, neiskrenost, nejednakost) ; pojmove kojima mislimo prisutnost nekih svojstava stanja procesa ili odnosa nazivamo pozitivnim ( iskrenost jednakost gosotljubivost). Ponekad se negativni pojmovi izrazavaju pozitivnim terminima ( oskudica ljenost nijem slijep gluh) KONKRETNI I APSTRAKTNI POJMOVI: neki logicari smatraju konkretnim pojmove koi se odnose na jedan pojedinacni predmet, a apstraktnim one koji se odnose na klasu predmeta.Pojam ciji se uzi sadrzaj misli nazvat cemo apstraktnim , pojam ciji se prosireni sadrzaj misli nazvat cemo konkretnim. JASNI I NEJASNI, RAZGOVIJETNI I NERAZGOVIJETNI POJMOVI: jasnim nazivamo one pojmove ako nam je poznat sav njegov opseg ; nejasnima ako nam je njegov opseg poznat samo djelimicno: Razgovijetnim je pojam ako nam je tasno poznat njegov sadrzaj , a nerazgovijetni ako nam je poznat samo dio njegovog sadrzaja. HOMOLOGICKI I HETEROLOGICKI POJMOVI: Postoje klase koje sadrze same sebe kao clan,pojmove o takvim klasama nazivamo homologickim pojmovima. Pojam o klasi koja nije sama svoj lan nazivamo heterologickim pojmom. KOLEKTIVNI I NEKOLEKTIVNI POJMOVI: pojmove kojima mislimo cjeline sastavljene od veceg broja istovrsnih premeta nazivamo zbirnim ili kolektivnim ( suma ceta vojska divizija jato roj ...) . Pojmova koji nisu kolektivni ima mnogo vise i nazivimao ih

jednostavno nezbirnim ili nekolektivnim. 3. ODNOSI MEU POJMOVIMA IDENTICNI POJMOVI : kao najjednostavniji oblik odnosa meu pojmovima logicari ponekad navode istvjetnost ili identitet pri cemu se istovjetnim ili identicnim nazivaju pojmovi koji imaju isti sadrzaj i isti opseg ( pr. uvjet i uslov, ). EKVIPOLENTNI POJMOVI : pojmovi koji imaju razlicit sadrzaj a isti opseg nazivamo ekvipolentnim ili jednakovrijednim ( pojmovi glavni grad SFRJ i grad na uscu SAVE, imaju razlicit sadrazj ali isti opseg ) SUPERORDINARNI I SUBORDINARNI POJMOVI: za visi pojam mozemo takoer reci da je nadreen ili superioran svom mizem pojmu, a za nizi da je podreen ili subordiniran visem.( zivo bice dio je sadrzaja pojma biljka a opseg pojma biljka dio je opsega pojma zivo bice). INTERFERIRAJUCI POJMOVI : pojmovi koji imaju djelimicno zajdenicki sadrzaj i djelimicno zajednicki opseg nazivamo ukrstenim ili interferirajucim.( pr. pojam politicar i lovac djelimicno je zajednicki , u oba sadrzaja ukljucene su opce oznake pojma covjek; a djelimicno nije meu oznakama pojma politicar ima i takvih koje nisu oznake pojma lovac) . KOORDINIRANI POJMOVI: pojmovi koji su subordinirani istom visem rodnom pojmu a u svom sadrzaju imaju meusobno nespojive oznake pa ne mogu imati ni djelimicno zajednicki opseg nazivamo supodreenim ili koordiniranim ( pr. pojam som i pojam morski pas, opce oznake pojma ribe, po svom opsegu potpadaju pod opseg istog viseg pojma riba. ; morski pas zivi iskljucivo u slanoj , a som u u slatkoj vodi, ova dva pojma ne mogu imati cak ni djelimicno zajednicki opseg). KONTRARNI POJAM: dva koordinirana pojma koji se meusobno razlikuju vise nego ma koja druga dva koordinirana pojma nazivamo suprotnim ili kontrarnim ( pr. bijelo crno , mlad star).

KONTRADIKTORNO KOORDINIRANI POJMOVI: dva koordinirana pojma, od kojih jedan predstavlja nagaciju specificne oznake drugoga, a oba zajedno iscrpljuju opseg pojma koji im je superordinaran nazivamo kontradiktorno koordiniranim pojmovima.( pr. kad nismo sigurni da neki predmet nije bijel, ali ne znamo tacno da li je palve zelene zute ili neke druge boje kazemo onda da je nebijel). KONTRADIKTORNI POJMOVI: dva pojma od kojih jedan potpuno negira sadrzaj drugoga a svojim opsegom obuhvata opsege svih drugih pojmova osim toga jednoga nazivamo kontradiktornim.( pr. ako neko upita koje je bolje avo ) . DISPARATNI POJMOVI : pojmovi koji su tako razliciti da ih ni po cemu ne mozemo uporeivati nazivamo neuporedljivim ili disparatnim . ( pr. crno i umiljato ). 4. SUD , STA JE SUD ? SUD KAO TVRDNJA: vec smo rekli da je pojam element suda,a sud spoj pojmova.Sud je spoj pojmova kojima se nesto tvrdi ili porie. SUD KAO NOSILAC ISTINOSNE VRIJEDNOSTI : Svaki sud nuzo posjeduje jednu ( i to samo jednu) od dvije moguce istinosne vrijednosti (istinitosti ili neistinitosti) U skladu s tim mozemo reci da je sud misao koja posjeduje neku istinosnu vrijednost.( kazemo da je Zagren zapadno od Beograda, to mora biti istinito ili neistinito trece mogucnosti nema). SUD, SUENJE I RECENICA: Suenje je psihicki proces, sud-rezultata tog procesa.Ili

suenje je oblik ili vrsta misljenja a sud je oblik ili vrsta misli. Sudove izrazavamo recenicama. POSTOJI LI OPCA STRUKTURA SUDA : odreivanje suda kao misli kojom se nesto tvrdi ili porice ili kao misli koja posjeduje neku istinosnu vrijednost mnogim se logicarima cini nedovoljno. Po njihovom misljenju sud nije samo misao koja nesti istinito ili neistinito tvrdi nego na odreeni nacin strukturira misao.Po ovoj koncepciji svi sudovi imaju istu osnovnu strukturu. PREDIKACIONA TEORIJA SUDA : u svakom sudu nuzno se sadrze dva pojma, od kojih jedan nazivamo subjektom , a drugi predikatom. Subjekat je misao o onome o cemu u sudu nesto tvrdimo, a predikat misao o onome sta o subjektu tvrdimo. ( u sudu tigar je krvolocan, tvrdimo nesto o tigru.Pojam tigar je dakle subjekat ovog suda, O tigru tvrdimo da je krvolocan pojam krvolocan je dakle predikat.)Svaki dus se sastoji od tri pojma: subjekat misao o onom o cemu nesto tvrdimo, predikat-misao o onom sto o subjektu tvrdimo, i kopula-misao o vezi subjekta i predikata.Sud prema tome nije jednostavno veza pojmova kojom se nesto tvrdi,nego je to misao kojom se o necemu ( subjektu) tvrdi nesto drugo( predikat) pomocu necega treceg ( kopule). DA LI JE KOPULA POTREBAN CLAN SUDA: u svakom sudu pored subjekta i predikata mora postojati i kopula.Kopula dakle nije poseban clan suda,nego sastavni dio predikata .

CETIRI VARIJANTE PREDIKACIONE TEORIJE SUDA: 1. TEORIJA SUPSUMACIJE: teorija po kojoj je bit svakog suda u supsumiranju opsega subjekta pod opseg predikata.ovu teoriju nazivamo torijom supsumacije subjekta pod predikat.(pr, kit je sisavac, tvrdimo da je kit jedna vrsta sisavca i da je pojam kit vrsni pojam u odnosu na pojam sisavac). 2. TEORIJA IDENTITETA PO OPSEGU: teoriju po kojoj je bit svakog suda identifikacija opsega subjekta i predikata mozemo nazvati teorijom identiteta po opsegu.Subjektom i predikatom mislimo iste ljude,odnosno da subjekat i predikat imaju isti opseg.(neki ljudi su knjizevnici , subjek je neki ljudi, a pod neke ljude ne mislimo na bilo koje nego one koji su samo knjizevnici ) 3. TEORIJA IMANENCIJE:teorija po kojoj je bit suda u imanentnosti sadrzaja predikata sadrzaju subjekta nazivamo teorijom imanencije predikata u subjektu ili krace teorijom imanencije.( tigar je krvolocan-tvrdimo da je krvolocnost jedno od svojstava tigra, i da je oznaka krvolocnostjedna od oznaka pojma tigar); smisao ovoga suda u tome da se sadrzaj predikata obuhvati sadrzajem subjekta,odnosno u tvrdnji da je sadrzaj predikata imanentan sadrzaju subjekta. 4. TEORIJA IDENTITETA PO SADRZAJU: u nekim sudovima je,dakle, sadrzaj subjekta i predikata identican. Teorju po kojoj je bit suda u identificiranju sadrazaj subjekta i predikata nazivamo teorijom identiteta po sadrzaju ( tigar je krvolocan; da je tigru svojstvena krvolocnost identicna s krvolocnoscu koja je svojstvena tigru). RELACIONA TEORIJA SUDA: U sudu uvijek imamo dva clana: subjekat i predikat.opca je formula suda po relacionoj teoriji R ( x, y, .....) gdje tackice upozoravaju da sud moze imati vise nego dva clana. EGZISTENCIJALNA TEORIJA SUDA : u svakom sudu imamo samo jedan pojam ( subjekat) i bit je suda u priznavanju ili poricanju egzistencije onoga sto se tim pojmom misli ( svijet postoji... subjekt je svijet; nema vjestica.....subjekat je vjestica). OSVRT NA IZLOZENE TEORIJE:Tri glave teorije suda:PREDIKACIONA, RELACIONA, I EGZISTENCIJALNA; cetri glavne varijante predikacione teorije:TEORIJA SUPSUMCIJE, IDENTITETA PO OPSEGU, IMANENCIJE, IDENTITETA PO SADRZAJU.. S ve one smatraju da postoji jedna svim sudovima zajednicka struktura i svaka od njih hoce da bude jedino

ispravna teorija o toj svim sudovima zajednickoj strukturi. Moglo bi se zakljuciti: nema apsolutno obavezne opce forme za sve sudove tj. nema takve formeu kojoj bi svaki sud nuzno morao biti izrazen, nema cak ni ralativno najbolje forme za sve sudove nego su razni nacini izrazavanja relativno najadekvatniji razlicitim sudovima. Prema tome mozemo ostati pri nasoj def. Suda kao misli kojom se nesto porice ili tvrdi,odnosno kako misli koja je nuzno istinita ili neistinita.

1. 5. VRSTE SUDOVA SUDOVI PO STRUKTURI: po strukturi sudove mozemo podijeliti na relacione, predikacione, i egzistencijalne: 1. Relacioni su sudovi kojima se nesto tvrdi o meusobnom odnosu dva ili vise predmeta.predmetu o cijem odnosu nesto tvrdimo nazivamo clanovima relacije, a odnos u kojem se clanovi nalaze relacijom.opca formula relacionog suda R(a,b,c,)Relacione sudove mozemo dalje dijeliti na vrste po broju clanova relacije, mozemo razlikovatidvoclane ili diadice (ivan je stariji od milana) , troclane ili triadicke ( marko daje knjigu mirku), cetveroclane ili tetradicke ( nikola salje pismo predragu po borisu).... 2. Predikacioni su sudovi u kojima se uspostavlja odnos sadrzaja i opsega dvaju pojmova koje nazivamo subjektom i predikatom. Njihova je opca sema >S,P> Svakim predikacionim sudom se uspostavlja i sadrzajni i opsegovni odnos izmeu subjekta i predikata.Dvije glavne vrste predikacionih sudova:atribucione i klasne. 3. Egzistencijalnim sudom tvrdi se egzistencija ili neegzistencija subjekta,odnosno tvrdi se ili porice subjekat.egzistencijalni sud javlja se dakle u dvije glavne forme S-postoji ; i S-ne postoji. TRADICIONALNA CETVEROSTRUKA PODJELA SUDOVA: Sudovi po kvantitetu: univerzalni partikularni i singularni. ; sudovi po kvalitetu: afirnativni, negativni i limitativni; sudovi po relaciji:kategoricki, hipoteticki i disjunktivni i sudovi po modalitetu: problematicki, asertoricki i apodikticki. SUDOVI PO KVANTITETU: Sudovi >svi profesori su rastreseni i sve amebe su prazivotinje> jako se razlikuju po sadrzaju; slicni su po tome sto je u oba suda pojam subjekta misljen u citavom posegu (dakle raspodijeljen) Takve sudove nazivamo opcim ili univerzalnim. Sudovi > neki romani su dosadni i neke ptice nisu pjevice> takoer se razlikuju po sadrzaju,ali su slicni po tome sto je u njima rijec samo o dijelu opsega pojmasubjekta.Takve sudove nazivamo posebnim ili partikularnim.. takozvane pojedinacne ili singularne sudove,u kojem pojmom-subjektom mislimo jedan pojedinacni predmet , takvi bi bili sudovi >kalija je covjek. Generalni sudovi ( covjek je smrtan) njima se obicno misli citav opseg subjekta ali se moze misliti i samo dio tog opsega. SUDOVI PO KVALITETU: sudovima zajednicko je to sto se njima nesto tvrdi takve sudove nazivamo jesnim ili afirmativnim. Sudovima zajednicko je da se njima nesto porice, takve sudove nazivamo nijecnim ili negativnim.

Afirmativne sudove najlakse prepoznajemo po tome sto sadrze afirmativnu kopulu >je(st)> ili >je(su)>, negativne po tome sto sadrze negativnu kopulu > nije > ili>nisu>. Podjelu sudova na afirmativne i negativne nazivamo podjelom na kakvoci ili po kvalitetu. U afirmative i negativne sudove Kant je kako zasebnu trecu vrstu dodao beskrajne ili limitativne , to su sudovi s afirmativnom kopulom i s negativnim predikatom dakle sudovi kao >dusa je nesmrtna>. KOMBINIRANA PODJELA PO KVANTITETU I KVALITETU:Sud svi profesori su rastreseni po kvantitetu je univerzalan a po kvalitetu afirmativan; takve sudove nazivamo univerzalno afirmativnim . Sud neki romani su dosadni po kvantitetu je partikularana po kvalitetu je afirmativan; i nazivamo ga partikularno-afirmativnim . Sud nijedan pas nije macka po kvantitetu je univerzalan a po kvalitetu je negativan; nazivamo ga univerzalno negativnim . Sud neke ptice nisu pjevice po kvantitetu je partikularan a po kvalitetu negativan ; nazivamo ga partikularno-negativnim . Podjelu sudova na univerzalno-afirmativne, partikularno-afirmativne, univerzalnonegativne, i partikularno-negativne, nazivamo kombiniranom podjelom po kvantitetu i kvalitetu. SUDOVI PO MODALITETU: kisa je vjerovatno prestala; sudovi kojima se odreena veza izmeu subjekta i predikata postavlja samo kao moguca ili vjerovatna nazivamo problematickim. Sve zivo mora umrijeti; sudove kojima tvrdimo da nesto nuzno jest (mora biti) onako kako jest nazivamo apodiktickim. Neki romani su dosadni ; nema rijeci mozda, vjerovatno mora nuzno ni njima slicnih sudovima u kojim takvih rijeci nema tvrdimo da nesto doista jest tako kako se tvrdi ( premda to tako jest ne mora biti ) takve sudove zovemo asertorickim. SUDOVI PO RELACIJI: - imamo kategorike, hipotetike i disjunktivne. U sudu eljezo je teko neposredno povezujemo subjekta i predikat neuvjetujui njihov odnos niim drugim. Sudove u kojima povezanost subjekta i predikata nije niim uvjetovana nazivamo kategorikim (tigat je krvoloan kit je sisavac). Ako uenici marljivo ue nastavnik je zadovoljan, odnos izmeu nastavnika i zadovoljstva nije neuvjetovan nego je uvjetovan marljivim uenjem aka, takve sudove kojima je odnos izmeu subjekta i predikata neim uvjetovan nazivamo hipotetikim. On je lud ili genijalan izriemo da se subjekat povezujemo sa jednim od dva predikata, ovakve sudove nazivamo disjunktivnim SUDOVI PO SLOENOSTI: kategoriki sud tigar je krvoloan ne moe se ralaniti na neke jednostavnije sudove ali se moe ralaniti na pojmove tigar i krvoloan. Takve sudove koji se ne mogu ralaniti na sudove, nego samo na pojmove moemo nazvati jednostavnim ili atomskim. Hipotetiki sud ako kia pada, ulice su vlane. Sudove koji kao svoje dijelove sadre druge sudove moemo nazvati sloenim ili molekularnim (kia pada i ulice su vlane) Moemo rei da je disjunktivni sud sloen. 1. 6. ODNOSI MEU SUDOVIMA: KONTRARNI SUDOVI: svi ljudi su smrtni i nijedan ovjek nije smrtan oba suda imaju isti subjekat i isti predikat. Univerzalno-afirmativni i univerzalno negativni sud s istim subjektom i predikatom nazivamo suprotnim ili kontrarnim Oito je da dva kontrarna suda ne mogu biti oba istinita. svi ljudi su smrtni i nijedan ovjek nije smrtan, bar jedan od njih mora biti istinit. Meutim, ako pogledamo kontrarne sudove svi trgovci su poteni i nijedan trgovac nije poten uvidjet emo da su ponekad i oba kontrarna suda ne istinita. Moemo utvrditi: oba kontrarna suda ne mogu biti istinita, ali oba mogu, premda ne moraju, biti neistinita. KONTRADIKTORNI SUDOVI: dva suda koji imaju subjekat i predikat, a razlikuju se i po

kvantitetu i po kvalitetu nazivamo protivurjenim ili kontradiktornim, a odnos meu njima protivurjenom oprekom, kontradiktornom opozicijom ili kontradikcijom. Dva kontradiktorna suda ne mogu biti ni oba istinita ni oba neistinita, uvijek je jedan od njih istinit a drugi neistinit. SUBALTERNIRAJUI I SUBALTERNIRANI SUD : Subalternacija je odnos meu dva suda s istim subjektom i predikatom, koji imaju isti kvalitet, ali se razlikuju po kvantitetu. Od dva suda koja su u odnosu subalternacije, jedan, onaj univerzalni, nazivamo subalternirajuim, a drugi, onaj partikularni, nazivamo subalterniranim. SUPKONTRARNI SUDOVI: dva suda s istim subjektom i predikatom, od kojih je jedan partikularno-afirmativan (neki trgovci su poteni ) a drugi partikularno-negativan (neki trgovci nisu poteni) nazivamo podsuprotnim ili supkontrarnim, a odnos meu njima supkontrarnou.