Kaplica „Na Wodzie”

Hotel Pod Kazimierzem

Osada młynarska Boroniówka

wejście na teren osady

Skała

Prądnik

2

Parafi a Ojców – Grodzisko pw. Wniebo-wzięcia NMP i św. Józefa RzemieślnikaRodzina Piwowarskich

INSTYTUCJA KULTURY WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO

Organizator: Patron: Gospodarz:

dnidziedzictwa.pl

1 Osada młynarska Boroniówka, Grodzisko 22W przeszłości Prądnik nazywany był „życiodajną tętnicą” Krakowa. Określenie to zawdzięcza zapewne istnieniu dużej liczby zakładów wodnych, zlokalizowanych wzdłuż jego koryta i napędzanych siłą prze-pływającej wody. Były to głównie kuźnie, papiernie, folusze, gdzie obrabiano sukno, szabelnie, w których wykonywano białą broń, browary, gorzelnie oraz prochownie, tartaki i młyny wodne, stanowiące niegdyś bardzo istotne zaplecze przemysłowe i spożywcze Krakowa. Historia osady młynarskiej Boroniówka sięga prawdopodobnie XV wieku. Jego pierwszymi właścicielkami były siostry klaryski z pobliskiej Skały. Siostry cieszyły się królewskimi przywilejami, w związku z czym zakładały wsie, budowały browary i młyny, które najczęściej oddawały w dzier-żawę w zamian za opłatę w zbożu i kaszy. Wiemy, że w pierwszej połowie XIX wieku klaryski przekazały młyn i tartak wodny w arendę rodzinie Boroniów. Niestety w drugiej połowie XX wieku nastąpiło gwałtowne załamanie się młynarstwa w Dolnie Prądnika na skutek wprowadzenia bardzo niekorzystnego prawa gospodar-czego. Zagroda będąca w rękach kolejnego pokolenia Boroniów zaczęła popadać w ruinę. Sytuacja ulega zmianie dopiero kilka lat temu, gdy osadę kupiła rodzina Piwowarskich. Podnieśli oni gospodarstwo z ruiny i, co najważniejsze, uruchomili młyn i tartak wodny. Dzięki ich zapałowi i pasji udało się przywrócić kilkusetletnią młynar-ską tradycję tego miejsca.

2 Kaplica „Na Wodzie”, OjcówDolina Prądnika miała jednak znaczenie nie tylko przemysłowe – nie mniej istotne wydają się jej właściwości zdrowotne. Już ponad 150 lat temu zauważono, że w oj-cowskiej dolinie „przyroda hojnie roztacza swe wdzięki bez żadnej pomocy człowieka, upajając go tylko swemi rozkoszami, zadziwiając wielkością dzieła i śmiałością wykonania”. Piękno przyrody, doskonały klimat, a także moda na aquaterapie sprawiły, że w drugiej połowie XIX wieku Ojców przemienił się w miejscowość uzdrowiskową z charakterystyczną archi-tekturą i rozległym parkiem zdrojowym. Krystalicznie czysta, uboga w żelazo woda Prądnika znalazła zastosowanie w kąpie-lach leczniczych. Pierwsze „kąpiele faliste” odbywały się w łazienkach położonych na Prądniku, obok których w niedługim cza-sie stanął okazały zakład leczniczy o nazwie Goplana. Popularność „ojcowskiego spa” rosła, przyciągało ono coraz większe rzesze kuracjuszy, dlatego ówczesny dyrektor uzdrowiska Stanisław Niedzielski postano-wił zadbać nie tylko o ciała swych gości, ale i o ich dusze. W 1901 roku w nieznacznie przebudowanych łazienkach zdrojowych urządził kaplicę, zwaną z racji jej usytu-owania – kaplicą „Na Wodzie”. Przytulne, drewniane wnętrze kaplicy pw. św. Józefa Rzemieślnika urządzone jest, jak podaje przewodnik z początku XX wieku, „w stylu swojskim, ojcowskim […], na motywach branych z domowych sprzętów, roślin, drzew, krzewów doliny ojcowskiej”.

21–22 i 28–29 maja 2016

Opracowanie merytoryczne: Paulina KasprzyckaOpracowanie grafi czne: Marcin Hernas

1