Oriëntatie op tijd - vikom.be€¦ · sporen uit het verleden, waarde van bewaren, heden, toekomst...
Transcript of Oriëntatie op tijd - vikom.be€¦ · sporen uit het verleden, waarde van bewaren, heden, toekomst...
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 1
Oriëntatie op de wereldOriëntatie op tijd
Colloquium Houffalize – 23 november 2017
2
Het ontbreken van
historisch tijdbesef is net
alsof je midden in een
boek begint te lezen.
Je zult er weinig van
begrijpen. (Frank Ankersmit – historicus en filosoof)
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 2
3
4
Focus op tijd
Ik als directeur … Mijn context …
Mijn doelstellingen…
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 3
5
Onze focus …
• Filosoferen rond tijd
• Werkwinkel om het begrip ‘tijd’ te verbreden + feedback
• Oriëntatie op de wereld – 4 werkwoorden – reflectie op werkwinkel
• Oriëntatie op tijd binnen Zill° webschema° waar vinden we aspecten van tijd binnen Zill?° extra aandacht voor …° nieuw/verplaatst ° erfgoededucatie° thematisch – cursorisch° ordenen/situeren in de tijd° lineair / cyclisch° verticale samenhang
6
Waar komt tijd vandaan?
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 4
7
Nog meer vragen…
• Is tijd een uitvinding of een ontdekking?
• Kan tijd veranderen?
• Is een uur nu nog hetzelfde als 1000 jaar geleden?
• Komt tijd uit ons hoofd of ergens anders vandaan?
• Wanneer is tijd ontstaan?
• Zijn er grenzen aan tijd?
• Kun je tijd maken?
• Zorgt tijd voor een betere wereld?
• Is er overal tijd?
• Als er geen klokken zijn, is er dan wel tijd?
• Kan je zonder klok weten hoe laat het is?
• Gaat de tijd langzamer of sneller als de klok 10 uren heeft?
• Als er geen mensen zijn, is er dan tijd?
• Als het woord ‘tijd’ niet zou bestaan, zou er dan geen tijd zijn?
8
Werkwinkel tijd
• 2 gezichten van tijd: Chronos en Kairos
• Ordenen in de tijd
• Tijd voorstellen met lego
• Tijdmeetinstrumenten
• Van oerknal tot nu in één jaar
• Je dag in een flesje
• Uitdrukkingen rond tijd
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 5
9
Ordenen …
Mao Zedong, China Joseph Stalin, Rusland
Adolf Hitler, Duitsland Leopold II, België
10
Werkwoorden geven richting
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 6
11
Werkwoorden geven richting
• Ervaren:
• Er doet er zich iets voor, het kind beleeft/ondervindt dat, wordt dat gewaar en voelt er iets bij.
• Alternatieve werkwoorden: beleven, bezoeken, proeven, horen, ruiken, kijken, luisteren, voelen, in contact komen met, ontdekken, bewust worden van, zich verwonderen, bewonderen, exploreren en experimenteren…
• Onderzoeken:
• Het kind gaat vanuit een bewuste doelgerichtheid (geëxpliciteerde onderzoeksvraag) systematisch handelen.
• Alternatieve werkwoorden: (be)vragen (vragen stellen, hypotheses formuleren), gericht waarnemen, meten, opzoeken, vergelijken, uittesten, gericht exploreren en experimenteren…
• Vaststellen:
• Het kind doet door middel van ervaren, exploreren, experimenteren en/of onderzoeken een inzicht op. Het kind is zich hiervan bewust.
• Alternatieve werkwoorden: Aanwijzen, (af)lezen, inzicht verwerven, besluiten, naar waarde beoordelen, zien van wetmatigheden…
• Uitdrukken:
• Het kind maakt inzichten naar anderen toe duidelijk. Dit kan verschillende vormen van expliciteren, duiden en illustreren aannemen.
• Alternatieve werkwoorden: illustreren, in interactie gaan over, delen, (na)vertellen, schetsen, tekenen, uitbeelden, verslag uitbrengen, (be)schrijven, verwondering en bewondering tonen, oordelen, uitspreken, duiden, vieren…
12
Webschema OW tijd
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 7
13
Waar vinden we aspecten van tijd
binnen Zill ?
14
Waar vinden we aspecten van tijd
binnen Zill ?
IVoc1 Nieuwsgierig zijn naar en bereidheid tonen om het nieuwe te ontdekken en erover te leren
IVoc2 Exploreren en experimenteren in de wereld rondom zich
IVoc3 Onderzoeksvragen formuleren, naar een antwoord zoeken en bevindingen formuleren
IVds1 De complexiteit van gebeurtenissen in de wereld ervaren, vaststellen en uitdrukken welke de gevolgen ervan zijn hier en elders, nu en later
IVds2 Beseffen dat wat we hier en nu doen gevolgen heeft voor later en voor anderen elders op de wereld
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 8
15
MZrt2 De eigen bewegingen aanpassen aan statische en dynamische objecten door af te remmen, te stoppen, te vertragen, te versnellen en/of door van richting …
MZrt4 De eigen bewegingen afstemmen op duur, tempo, tijdsvolgorde, metrum en ritme
Waar vinden we aspecten van tijd
binnen Zill ?
16
OWsa10 Ervaren, onderzoeken en uitdrukken hoe verkiezingen een basiselement zijn van een democratie
OWru8 Een reisweg volgen, uitstippelen en begrijpelijk verwoorden
OWte3 Eenvoudige bestaande technische systemen uit de omgeving hanteren, begrijpen, vergelijken, (de)monteren, evalueren en onderhouden
OWte4 Vanuit een behoefte een technische oplossing bedenken voor een probleem, daarbij de verschillende stappen van het technisch proces doorlopen
OWte5 Vaststellen en uitdrukken hoe wetenschap, techniek en de samenleving elkaar beïnvloeden
OWna9 Onderzoeken en illustreren hoe de aarde om de eigen as draait en hoe de aarde, de zon en de maan ten opzichte van elkaar bewegen
Waar vinden we aspecten van tijd
binnen Zill ?
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 9
17
MUge3 Boodschappen en symboliek in kunst en muzische expressie begrijpen en verwerken
MUge4 Diverse (kunstzinnige) cultuurervaringen opdoen en verwerken; de waarde en functie van kunst in de samenleving ervaren
Waar vinden we aspecten van tijd
binnen Zill ?
18
WDmm1 Vergelijken en ordenen zonder maateenheden
WDmm2 Inzicht verwerven in het meetproces
WDmm3 Schatten, meten en rekenen met maateenheden• Tijd
Waar vinden we aspecten van tijd
binnen Zill ?
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 10
19
RKlg5 (cyclische voorstelling van het kerkelijk jaar)
Waar vinden we aspecten van tijd
binnen Zill ?
RKve1 (Stilte, gebed, bezinning) (Kairos)
RKve3 (Geloofsgemeenschappen vormen, vroeger en nu)
RKgk1 (Gewetensvol handelen, vroeger en nu)
RKgs1 (Symbolen – betekenis van feestdagen)
RKgs2 (Oud en Nieuw Testament)
RKgs3 (liturgisch jaar mee beleven)
20
Extra aandacht voor …
IVds1 De complexiteit van gebeurtenissen in de wereld ervaren, vaststellen en uitdrukken welke de gevolgen ervan zijn hier en elders, nu en later
IVds2 Beseffen dat wat we hier en nu doen gevolgen heeft voor later en voor anderen elders op de wereld
Duurzaam samenleven
Erfgoededucatie
OWti4 Vaststellen en uitdrukken hoe de geschiedenis doorwerkt in de samenleving van vandaag en morgen en hoe je als mens deel uitmaakt van de geschiedenis
OWti7 Ervaren, onderzoeken, vaststellen en uitdrukken waarom mensen sporen en verhalen uit hun leefwereld, die inzicht geven en herinneren aan een gedeeld verleden, bewaren
HerinneringseducatieOWti7 Ervaren, onderzoeken, vaststellen en uitdrukken waarom mensen sporen en verhalen uit hun
leefwereld, die inzicht geven en herinneren aan een gedeeld v…• 7 - 12 Uit de verhalen en kennis over oorlog en geweld uit het verleden en heden inzien hoe belangrijk verdraagzaamheid, vrede en solidariteit zijn
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 11
21
Verplaatst …
IVzv3 Doelgericht en efficiënt handelen door taken te plannen, uit te voeren, erop te reflecteren en waar nodig bij te sturen in functie van zelfredzaam en zelfstandig functioneren
Plannen
Meetinstrumenten tijd
WDmm2 Inzicht verwerven in het meetproces• 6 - 12 In de context het passend meetinstrument, de passende standaardmaat en de passende nauwkeurigheid bepalen - meten met zelfgemaakte, geijkte meetinstrumenten
Tijd meten
WDmm3 Schatten, meten en rekenen met maateenheden• Tijd
22
Nieuw …• Indeling in 4 perioden
* Géén dubbele naam
* Leerlingen hebben verschillend historisch referentiekader
* Naar analogie en op advies van onderwijsinspectie
* Groeien naar periodisering in 1A (zie volgende dia)
OWti3 Gebeurtenissen uit het eigen leven en uit de geschiedenis verkennen en in de tijd situeren • 10 - 12 De indeling van de Europese geschiedenis kennen en daarbij de volgende perioden onderscheiden en juist ordenen:prehistorie / oudheid (tot ca. 500 n.C)middeleeuwen (van ca. 500 n.C tot ca. 1500)nieuwe tijden (van ca. 1500 tot 'onze tijd')onze tijd (de tijd waarin het voor leerlingen nog mogelijk is om levende getuigen te ontmoeten)
• Archeologie
OWti3 Gebeurtenissen uit het eigen leven en uit de geschiedenis verkennen en in de tijd situeren • 4 - 12 Nieuwsgierig zijn naar archeologie
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 12
23
Groeien naar de periodisering in de eerste
graad van het secundair onderwijs
– prehistorie
– nabije oosten (3de – 2de mill. v.C.)
– klassieke oudheid (8ste eeuw v.C. – 5de eeuw n.C.)
– middeleeuwen (5de – 15de eeuw)
– nieuwe tijd (15de – 18de eeuw)
– nieuwste tijd (19de – 20ste eeuw)
– eigen tijd (na 1945)
24
Erfgoededucatie
OWti4 Vaststellen en uitdrukken hoe de geschiedenis doorwerkt in de samenleving van vandaag en morgen en hoe je als mens deel uitmaakt van de geschiedenis
OWti7 Ervaren, onderzoeken, vaststellen en uitdrukken waarom mensen sporen en verhalen uit hun leefwereld, die inzicht geven en herinneren aan een gedeeld verleden, bewaren
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 13
25
Educaties en Zin in leren! Zin in leven!
VLOR: ‘Educaties ontwikkelen bij kinderen en jongeren kennis, inzicht, vaardigheden en houdingen die bijdragen tot hun persoonlijke ontwikkeling en tot hun maatschappelijk functioneren op een wijze die aansluit bij hun behoeften, mogelijkheden en ervaringen bij relevante vragen vanuit de samenleving’
26
De stadsjutter
“Mijn naam is Jodokus Jutter. Op mijn
jutterstochten door de stad valt mijn
oog telkens op iets wat de moeite
waard is om te bewaren. Iedere
vondst heeft zijn eigen verhaal. Ik
verzamel en onderzoek verrassende,
ontroerende of verbazingwekkende
dingen in de buurt.”https://verzamelenenbewaren.weebly.com/
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 14
27
OWti7 - 4-12
• Erfgoed in de
omgeving opsporen
en onderzoeken
• Verwondering en
waardering tonen voor
erfgoed - voorzichtig en
respectvol omgaan met
erfgoed
28
OWti7 - 4-7
• Ervaren, vaststellen en
uitdrukken wat een
persoonlijk voorwerp voor
zichzelf of iemand anders
kan betekenen - ervaren
hoe mensen omgaan met
oud en nieuw erfgoed en
dit willen bewaren
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 15
29
OWti7 - 7-10• Het verhaal dat bij het erfgoed
hoort illustreren - in interactie gaan over erfgoed in de omgeving en daarbij woorden gebruiken zoals sporen uit het verleden, waarde van bewaren, heden, toekomst en respect in verband met erfgoed
• Inzien dat het de moeite waard is om erfgoed te bewaren voor later omwille van ouderdomswaarde, schoonheidswaarde en materiaalwaarde
• Aan de hand van erfgoed overeenkomsten en verschillen
weergeven tussen heden en verleden
30
OWti7 - 7-12
OWti4
• Actuele toestanden, gebeurtenissen en erfgoed uit de omgeving verbinden met het verleden
• Vaststellen en uitdrukken dat je in de ketting verleden-heden-toekomst een rol speelt en dat je zo actief deel uitmaakt van de wereld -nadenken over de eigen toekomst in een veranderende wereld
OWti7
• De geschiedenis van veel
voorkomende culturele,
katholieke en andere religieuze
en historische feesten en
gebeurtenissen achterhalen
• Uit de verhalen en kennis over
oorlog en geweld uit het verleden
en heden inzien hoe belangrijk
verdraagzaamheid, vrede en
solidariteit zijn
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 16
31
OWti7 - 10-12
• In interactie gaan over erfgoed in de eigen provincie, in België en in de wereld
• Erfgoed in de eigen omgeving situeren op de tijdband en in verband brengen met onderwerpen uit de geschiedenis
• Inzien dat het de moeite waard is om materieel erfgoed en immaterieel erfgoed te bewaren voor later omwille van gevoelswaarde, zeldzaamheidswaarde, symbolische waarde, functionele waarde, historische waarde …
32
Handige sites
• Stadsjutter Jodokus Jutter:
https://verzamelenenbewaren.weebly.com/
• Cultuur in de Spiegel (CiS) van Canon
Cultuurcel
http://canoncultuurcel.be/cultuur-de-spiegel-
inleiding
• ‘Het Archief voor Onderwijs’
https://onderwijs.hetarchief.be
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 17
33
Tijd thematisch - cursorisch
• Cursorisch - Opbouwen van tijdkaders
• Thematisch - Diverse onderwijsarrangementen (waaronder thema’s)
worden gebruikt om elementen van tijd te plaatsen
binnen de tijdkaders
Alles bevindt zich in de tijd
en in de ruimte
34
Ordenen en situeren in de tijd
• Ordenen orde brengen - op orde brengen - orde in de wanorde
delen van een dag, dagen van de week, maanden van het jaar, seizoenen, levenslijn, eeuwen, perioden
• Situeren in de tijdde situatie verkennen – de situatie beschrijven, verhalen – binnen de context plaatsen
gebeurtenissen een plaats geven in de ‘geschiedenis’, het verhaal van mijn/onze/de geschiedenis vertellen
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 18
35
Lineaire en cyclische voorstelling
van de tijd
• Lineair: vroeger naar nu naar de toekomst
elke dag krijgt zijn verhaal en keert niet meer terug, het verhaal van de geschiedenis
• Cyclisch: tijd in kringlopen
dagen van de week keren steeds terug
36
Verticale samenhang
• 2,5 – 4 jaar
*lineaire tijd vroeger – nu – later
*lineaire voorstelling van de dag
(van links naar rechts, maar kunnen ook verticaal –
gemakkelijker voor leerlingen met ASS)
belang van ordenen én situeren in de tijd!
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 19
37
Verticale samenhang
• 4 – 7 jaar
*dagklok, -lijn
*weekklok, -lijn
*seizoensklok
*levenslijn
*(school)jaarlijn
*functioneel gebruik van (aftel)kalenders
*gebruik van bijbehorende begrippen
belang van ordenen én situeren in de tijd!
38
Verticale samenhang
• 7 – 10 jaar
*herhalen van tijdlijnen, indelen in perioden
*aanvullen met getallenlijnen
*afstamming tot 2 generaties terug
*eeuwband
belang van ordenen én situeren in de tijd!
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 20
39
Verticale samenhang
• 10 – 12 jaar
*eeuwenband
*tijdband
belang van ordenen én situeren in de tijd!
40
Terugkoppeling …
Ik als directeur … Mijn context …
Mijn doelstellingen…
Dag van de begeleidingOriëntatie op de wereld & Initiatief en verantwoordelijkheid
8/06/2017
Els De Smet en Sanne Ramaekers 21
41
42
Evaluatie: werkwinkel a: voorbeeld
Stap 1: Ga naar www.menti.com en typ de code 740511
Click op submit.
Stap 2 : Kies voor vote on another question
Stap 3: Geef de code in: 856474
Welke suggesties heb jij voor de werkwinkelleider?