Original Article ประสิทธิผลของโปรแกรมการ...

ประสทธผลของโปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปากตอพฤตกรรมการดแลสขภาพชองปากของนกเรยนอาย 12 ป

เขตพนทอ�าเภอโกสมพนคร จงหวดก�าแพงเพชรEffectiveness of an Oral Health Promotion Program

on Oral Health Behavior Among 12 Year-old Students in Kosamphi Nakhon District, Kamphaeng Phet Province

กตศกด วาทโยธา1, ศวไลซ วนรตนวจตร2

1โรงพยาบาลโกสมพนคร จ.ก�าแพงเพชร2สาขาวชาอนามยชมชน คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

Kitisak Watyota1, Civilize Wanaratwichit21Kosamphi Nakhon Hospital, Kamphaeng Phet

2Division of Community Health, Faculty of Public Health, Naresuan University

ชม. ทนตสาร 2562; 40(1) : 81-96CM Dent J 2019; 40(1) : 81-96

Received: 11 April, 2018Revised: 18 May, 2018

Accepted: 21 May, 2018

บทคดยอ การศกษาวจยในครงน ใชรปแบบการวจยแบบกง

ทดลองเพอศกษาประสทธผลของโปรแกรมการสงเสรมสข

ภาพชองปากตอพฤตกรรมการดแลสขภาพชองปากของ

นกเรยนอาย 12 ป เขตพนทอ�าเภอโกสมพนคร จงหวด

ก�าแพงเพชร เลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง โดยเลอก

โรงเรยนทมคณสมบตคลายกน 2 โรงเรยน จากนนสม

เลอกนกเรยนทมอาย 12 ปทก�าลงศกษาอยในชนประถม

ศกษาปท 5 และชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนละ 30 คน

เพอเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมทดลองไดรบ

โปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปากและกลมควบคมได

รบการใหทนตสขศกษาตามปกต การเกบรวบรวมขอมล

กระท�า 2 ครง คอกอนการทดลองและหลงการทดลองโดย

Abstract This quasi-experimental research aimed to evaluate the effectiveness of an oral health promotion program on oral health behavior among 12 year-old students in Kosamphi Nakhon District, Kamphaeng Phet Province. Two schools with similar features were selected by purposive sampling as the study groups. The experimental group received an oral health promotion program on oral health behavior for 12 weeks. The controlled groupreceived the routine oral health instruction. The data were collected twice at the beginning and the end of program using tests, questionnaires

Corresponding Author:

กตศกด วาทโยธาทนตแพทย โรงพยาบาลโกสมพนคร จ.ก�าแพงเพชร 62000

Kitisak WatyotaDentist, Kosamphi Nakhon Hosital,Kamphaeng Phet 62000, ThailandE-mail: [email protected]

บทวทยาการOriginal Article

82ชม. ทนตสาร ปท 40 ฉบบท 1 ม.ค.-เม.ย. 2562 CM Dent J Vol. 40 No. 1 January-April 2019

ใชแบบประเมนความร แบบสอบถามการรบรสมรรถนะ

แหงตน แบบบนทกพฤตกรรมการดแลสขภาพชองปาก

และแบบบนทกการตรวจคราบจลนทรย วเคราะหขอมลดวย

สถตรอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน คาสถตท

ผลการศกษาพบวาภายหลงการเขารวมโปรแกรม

การสงเสรมสขภาพชองปาก กลมทดลอง มคะแนนเฉลย

ความร ในการดแลสขภาพชองปาก คะแนนเฉลยการรบร

สมรรถนะแหงตนในการดแลสขภาพชองปาก และคะแนน

เฉลยพฤตกรรมในการตรวจฟนอยางงายสงกวากอนการเขา

รวมโปรแกรม และสงกวากลมควบคมอยางมนยส�าคญทาง

สถตทระดบ 0.05 กลมทดลองมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการ

แปรงฟนสงกวากอนการเขารวมโปรแกรม อยางมนยส�าคญ

ทางสถตทระดบ 0.05 แตไมแตกตางจากกลมควบคม และ

พบวาภายหลงการเขารวมโปรแกรมการสงเสรมสขภาพชอง

ปากกลมทดลองมคาเฉลยปรมาณคราบจลนทรยต�ากวา

กอนการเขารวมโปรแกรมและต�ากวากลมควบคมอยางม

นยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05

การศกษาวจยในครงนสามารถพสจน ใหเหนว า

โปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปาก สามารถเพม

คะแนนเฉลยความร ในการดแลสขภาพชองปาก คะแนน

เฉลยการรบรสมรรถนะแหงตนในการดแลสขภาพชองปาก

และคะแนนเฉลยพฤตกรรมในการตรวจฟนอยางงาย และ

สามารถลดคาเฉลยปรมาณคราบจลนทรยของนกเรยน

อาย 12 ป ในเขตพนทอ�าเภอโกสมพนคร จงหวด

ก�าแพงเพชร

ค�ำส�ำคญ: โปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปาก การรบ

รสมรรถนะแหงตน พฤตกรรมการดแลสขภาพชองปาก

นกเรยนอาย 12 ป

and plaque records. The data were analyzed by percentage, mean score, standard deviation, independent t-test and paired sample t-test. The results revealed that after receiving the oral health promotion program, the experimental group had significantly higher mean score for oral health care knowledge, self-efficacy recognition and behavioral performance of simple oral examination and significantly lower plaque score than before receiving the program and control group at the 0.05 level. The experimental group had also significantly higher mean score for behavioral performance of correct tooth brushing method at the 0.05 level, but it is not different to control group. The findings of this research have proved that an oral health promotion program could improve mean score of oral health care knowledge, self-efficacy recognition and behavioral perfor-mance of simple oral examination. It could also reduce plaque scores among 12 year-old students in Kosamphi Nakhon District, Kamphaeng Phet Province.

Keywords: oral health promotion program, self- efficacy, oral health behavior, 12 year-old students

บทน�า โรคฟนผ เปนโรคทพบเหนไดทวไปในทกๆ กลมวย เปน

โรคทเกดจากเชอแบคทเรย ซงท�าใหเกดการสญเสยแรธาต

ของฟน ซงโรคฟนผ มหลายปจจยทท�าใหการด�าเนนโรคม

กระบวนการทตางกนจากพฤตกรรมดานสขภาพ และสภาวะ

รางกายของแตละคน โดยปญหาฟนผ ยงคงเปนปญหาทาง

ดานทนตสาธารณสขในทกๆ ระดบ ตงแตระดบโลก ไปจนถง

ระดบ ชมชน หรอกลมคน โดยหนวยงานทเกยวของจะตอง

สญเสยงบประมาณจ�านวนมากในการรกษาโรคฟนผ รวมไป

ถงการจดการสงเสรมพฤตกรรมเลยงการเกดฟนผ และการ

ปองกนการเกดฟนผในทกกลมวย

ปญหาโรคฟนผในเดกนกเรยนระดบประถมศกษา เปน

ปญหาของงานทนตสาธารณสขระดบประเทศมานาน มการ

สงเสรมการดแลสขภาพและการใหความรเพอปองกนโรค


ชองปากโดยบคลากรทเกยวของ และพยายามแกปญหาใน

หลายๆ รปแบบ แตกไดผลเพยงบางสวน โดยจากการส�ารวจ

ภาวะทนตสขภาพครงท 7 ในป พ.ศ. 2555 แสดงใหเหนวา ใน

ระดบประเทศ เดกนกเรยนอาย 12 ป มสภาวการณเกดฟน

ผสงถงรอยละ 29.1 และมคาเฉลยฟนผ ถอน อด 1.3 ซตอ

คน(1) โดยในระดบภาคเหนอ การส�ารวจใชขอมลจากการ

ตรวจนกเรยนจาก 4 จงหวดตวแทนไดแก จงหวดเชยงราย

จงหวดล�าพน จงหวดพษณโลกและจงหวดนครสวรรค แสดง

ใหเหนถงสภาวะของโรคฟนผในเขตภาคเหนอ ซงพบวาเดก

นกเรยนอาย 12 ป ในเขตภาคเหนอ มสภาวะการเกดฟนผสง

ถงรอยละ 21.5 และมคาเฉลยฟนผ ถอน อด 1.3 ซตอคน(1)

ซงแสดงใหเหนวา นกเรยนอาย 12 ป ในเขตภาคเหนอ ม

สภาวะการเกดโรคฟนผทต�ากวาสภาวะการเกดโรคฟนผใน

ระดบประเทศ

โรคฟนผเปนปญหาหลกทเปนสาเหตของการสญเสยฟน

ฟนผมหลายระยะ มตงแตระยะเรมตนทเปนเพยงจดสขาวบน

ตวฟน ไปจนถงผเปนโพรงขนาดใหญทมการตดเชอเขาไปใน

โพรงประสาทฟน ซงหากปลอยทงไว ไมรกษาตงแตฟนผระยะ

เรมตน ฟนผกจะตดเชอเขาไปในโพรงประสาทฟนและกระดก

รอบรากฟน หรออาจจะลกลามไปจนถงการตดเชอในชองวาง

บรเวณขากรรไกรและใบหนาได อาจจะเกดอาการปวด บวม

มไขตวรอน ซงหากยงปลอยไวไมรบรกษา อาจจะเปนสาเหต

ของการตดเชอในกระแสเลอดหรอสภาวะชอค (shock) จากพษไขไดเชนกน นอกจากเชอจากโรคฟนผจะลกลามบรเวณ

ขากรรไกรและใบหนาแลว ยงพบวา เชอแบคทเรยสาเหตของ

โรคฟนผ เพมความเสยงใหกบการเกดโรคหวใจตดเชอจาก

แบคทเรย (bacterial infective endocarditis) ไดอกดวย(2)

นอกจากฟนผในเดกจะกอใหเกดการตดเชอในรปแบบตางๆ

แลวการเกดฟนผทมการลกลามจนไมสามารถรกษาโดยการ

อดฟนหรอรกษารากฟน จ�าเปนตองรกษาโดยการถอนฟน ซง

ท�าใหเดกมการสญเสยฟนกอนวยอนควร โดยเฉพาะการสญ

เสยฟนน�านมกอนทจะถงเวลาทเหมาะสม กลาวคอ เมอมการ

ถอนฟนน�านมออกไป ฟนทอยหลงชองวาง จะมการเคลอนตว

มาดานหนา ท�าใหฟนแททจะขนตามมาในบรเวณนน ไมมชอง

วางเพยงพอทจะขน กอใหเกดปญหาฟนซอนเกตามมานนเอง

จะเหนไดวา ปญหาฟนผในระดบตางๆ รวมถงผลกระทบ

ของโรคฟนผคอนขางจะรนแรง แมวาปจจบนจะมนโยบาย

ตางๆ เพอแกปญหาฟนผในทกๆ ระดบ เชน การทาฟลออไรด

ใหกบเดกนกเรยนในศนยพฒนาเดกเลก การเคลอบหลมรอง

ฟนใหกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ทฟนแทซแรกเพงขน

มาในชองปาก การรณรงคโครงการโรงเรยนออนหวาน เนนให

เดกรบประทานของหวานและน�าตาลใหนอยลง เปนตน โดยใน

ระดบประเทศไดมการก�าหนดแผนยทธศาสตรในการลดปญหา

สภาวะการเกดโรคฟนผ โดยมการก�าหนดตวชวดทพยายาม

สงเสรมใหผปฏบตงาน ออกไปใหการสงเสรมและปองกนโรค

ชองปากในพนท ทงทศนยพฒนาเดกเลก หรอตามโรงเรยน

ประถมศกษา ซงไมวาจะมนโยบาย หรอแนวทางการสงเสรม

การตอสกบโรคฟนผอยางไร แตยงพบวาเดกนกเรยนอาย 12 ป

ยงคงมสภาวะการเกดโรคฟนผสงอย และปจจบนปญหาโรค

ฟนผในนกเรยนประถมศกษากยงคงด�าเนนตอไป

จงหวดก�าแพงเพชร มการส�ารวจสภาวะการเกดโรค

ฟนผ ของนกเรยนอาย 12 ป ในทกป โดยขอมลจากการ

ตรวจสภาวะชองปากในเดกอาย 12 ป พ.ศ. 2557 พบวาเดก

นกเรยนอาย 12 ปในเขตจงหวดก�าแพงเพชร มสภาวะการ

เกดฟนผสงถงรอยละ 34.07 โดยเมอมองในภาพของอ�าเภอ

โกสมพนคร พบวาเดกนกเรยนอาย 12 ป มสภาวะการเกด

ฟนผสงถงรอยละ 52.55 ซงสภาวะการเกดฟนผของอ�าเภอ

โกสมพนครสงกวาสภาวะการเกดฟนผ ของทงระดบจงหวด

ระดบภาคเหนอ และระดบประเทศดวยลกษณะบรบทพนท

อ�าเภอโกสมพนครบางสวนอยในเขตทรกนดารบนพนท

สง และสภาพการด�าเนนชวตของประชาชนประกอบอาชพ

เกษตรกรรม ทงในแงภมประเทศและเวลา ท�าใหประชาชน

เขาถงบรการทนตกรรมไดยาก มความเสยงตอโรคในชอง

ปาก และหากจะพงเฉพาะดานการรกษาทางทนตกรรมเพยง

อยางเดยวโดยไมเรงการสรางเสรมสขภาพปากและฟนเชง

รก อาจไมสามารถแกปญหาได กลบจะเปนตวเรงใหปญหา

ทนตสาธารณสขของอ�าเภอโกสมพนครยงสงมากขน

การด�าเนนงานของโรงพยาบาลโกสมพนครซงเปนหนวย

บรการสาธารณสขทจดตง มหนาทหลกในการดแลสขภาพของ

ประชาชนทกคนในเขตรบผดชอบอยางเทาเทยม เสมอภาคกน

ในทกคน ซงการจดตงสถานพยาบาลใหมในเขตอ�าเภอโกสมพ

นคร เปนการเพมขดความสามารถในการเขาถงประชาชน และ

ประชาชนสามารถเขาถงบรการสาธารณสขไดมากขน รวมทง

บรการทไดรบกมมาตรฐานดขน แตอยางไรกตามยงพบปญหา

การเขาถงบรการโดยเฉพาะการเขาถงบรการในกลมนกเรยน

ยงไมทวถง เนองดวยขอจ�ากดดานทรพยากร ทงดานบคลากร


การเงนและวสดอปกรณทคอนขางจ�ากด มราคาคอนขางสง

การใหบรการทนตสาธารณสข จงเปนการใหบรการตงรบใน

ทตง โดยใหบรการรกษาโรคในชองปาก และฟนฟความเสย

หายทเกดจากการเปนไปของโรค โดยขาดการใหบรการเชง

รก สงเกตจากขอมลเดอนเมษายน 2557 ของเครอขายบรการ

สขภาพ (CUP) โกสมพนคร พบวามหนวยบรการสาธารณสข

ในเขตรบผดชอบทงหมด 9 แหง แตมหนวยบรการทมทนต-

บคลากร และเครองมออปกรณทนตกรรมพรอมใหการรกษา

เพยง 2 แหง อตราสวนทนตแพทยตอประชากร คดเปน 1 ตอ

26,702 และอตราสวนทนตาภบาลตอประชากร คดเปน 1 ตอ

13,351 ซงยงคงไมไดตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข

ทควรจะเปน ท�าใหนกเรยนสวนใหญยงคงมปญหาโรคในชอง

ปากอย จากการส�ารวจสภาวะทนตสขภาพ ป 2557 ของโรง

พยาบาลโกสมพนคร จงหวดก�าแพงเพชร แสดงใหเหนวา

นกเรยนระดบประถมศกษา เปนกลมทมการเกดฟนผสงทสด

จากทกกลมวย คดเปนรอยละ 51.4 ของประชากรทไดรบการ

สมตรวจประเมน โดยเฉพาะในนกเรยนอาย 12 ป จะมความ

ชกของฟนผสงทสดในกลมนกเรยนประถมศกษา คดเปน

รอยละ 52.5 ของนกเรยนประถมศกษาทไดรบการตรวจ

ประเมน

ดงนนเครอขายบรการสขภาพโกสมพนครมความ

พยายามในการแกปญหาโรคในชองปาก โดยเฉพาะโรคฟนผ

จงไดจดท�าโครงการสงเสรม ปองกน และควบคมโรคดาน

ทนตกรรมโดยความรวมมอกบเครอขายสงเสรมทนตสขภาพ

จากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลทกแหง ครอบคลม

ประชาชนกลมเปาหมาย โดยเฉพาะกลมนกเรยนประถมศกษา

เปนกลมทมความส�าคญ เนองจากเปนชวงอายทฟนแทมการ

พฒนาในชองปาก มจ�านวนการขนมาก และฟนน�านมก�าลงจะ

หลดไป การใหสขศกษาเกยวกบการดแลสขภาพชองปากใน

ชวงอายนจงเปนเรองทส�าคญ ซงทผานมา ครงทยงไมมโรง

พยาบาลอ�าเภอ โรงเรยนทกโรงเรยนเปนเขตบรการของโรง

พยาบาลจงหวดก�าแพงเพชร ดวยขอจ�ากดทางบคลากร การให

ความรเรองการดแลสขภาพชองปาก จงเปนแตเพยงการสอน

ผดแลนกเรยน ซงหมายถงครทท�าหนาทสอนวชาสขศกษา

แลวน�าความรไปสอนนกเรยนตอ หรอเปนการใหความรโดย

ทนตาภบาลทออกจดกจกรรมตามโรงเรยนเปนครงคราว 1-2

ครงตอป ซงโรงเรยนก�าหนดใหเดกแปรงฟนทกวนอยางไร

กตามนกเรยนชวงอายน ยงคงมปญหาสขภาพชองปาก โดย

เฉพาะปญหาโรคฟนผอยมากโดยเฉพาะในกลมนกเรยนอาย

12 ปซงเปนชวงอายทพบวา มปญหาสภาวะการเกดโรคฟน

ผรนแรงทสด ผลของโครงการและกจกรรมการดแลสขภาพ

ชองปากในระยะแรกยงไมเปนทนาพอใจนก จงเปนประเดน

ทนาสนใจวา กจกรรมทนกเรยนไดรบดงกลาวพอเพยงหรอ

ไม ทจะดงศกยภาพใหนกเรยนสามารถแปรงฟนอยางถกวธ

หรอมพฤตกรรมการดแลสขภาพชองปากอยางถกตองถก

วธ จงควรหาวธการทพฒนากจกรรมหรอโครงการทสามารถ

ท�าใหนกเรยนสามารถดงศกยภาพในการดแลสขภาพชองปาก

ไดดวยตวของนกเรยนเอง

การเสรมสรางสมรรถนะแหงตน (self-efficacy theory) ของ Bandura เปนแนวคดทฤษฎทด สามารถน�ามาใช

ในการด�าเนนการ เพอดงศกยภาพของคนใหมพฤตกรรม

สขภาพทถกตองซงแนวคดของทฤษฎการรบรสมรรถนะแหง

ตน (self-efficacy theory) Bandura(3) ไดเสนอแนวคด

ของความคาดหวงสมรรถนะแหงตน (efficacy expecta-tion) โดยใหความหมายวาเปนความคาดหวงทเกยวของกบ

สมรรถนะแหงตนในลกษณะทเฉพาะเจาะจงและความคาดหวง

นเปนตวก�าหนดการแสดงออกของพฤตกรรม(4) การรบรความ

สามารถของตนเอง (perceived self-efficacy) เปนการ

ทบคคลตดสนใจเกยวกบสมรรถนะแหงตน ทจะจดการและ

ด�าเนนการกระท�าพฤตกรรมใหบรรลเปาหมายทก�าหนดไว

Bandura มความเชอวา การรบรสมรรถนะแหงตนจะมผล

ตอการกระท�าของบคคล บคคลอาจมความสามารถไมแตก

ตางกน แตอาจมพฤตกรรมทมคณภาพทแตกตางกน แตใน

ตวบคคลเดยวกนหากรบรสมรรถนะแหงตนในสภาพการณท

แตกตางกน กจะแสดงพฤตกรรมออกมาแตกตางกนไดเชนกน

Bandura เหนวาความสามารถของคนเปนเรองไมตายตวแต

จะยดหยนตามสภาพการณ ดงนนสงทก�าหนดประสทธภาพ

ของการแสดงออกจงขนอยกบการรบรความสามารถของ

ตนเอง กลาวคอ ถาบคคลเชอวาตนมความสามารถอยางไร

กจะแสดงถงความสามารถนน คนทมความเชอวาตนเองม

ความสามารถ จะมความอดทน อตสาหะไมทอถอย และ

ประสบความส�าเรจ(4) โดยการเสรมสรางการรบรสมรรถนะ

แหงตนมอยดวยกน 4 วธคอ

1. ประสบการณทประสบความส�าเรจมากอน (enactive attainment) เนองจากการทบคคลมประสบการณทเคย

ประสบความส�าเรจมากอนจะมความเชอมนวาตนเองสามารถ


ทจะเผชญกบสถานการณทเคยผานมา

2. การเหนประสบการณของผ อน (vicarious experience) โดยการใชตวแบบเลาประสบการณใหฟงท�า

ใหเกดความตระหนกในการปรบเปลยนพฤตกรรมตนเอง

3. การชกจงหรอชแนะดวยค�าพด (verbal persuasion) เปนค�าพดค�าชกจงของผอนเปนการเพมก�าลงใจในความ

สามารถของตนเอง

4. การกระตนทางดานอารมณ (emotional arousal) จดใหมการแลกเปลยนประสบการณ

จากการศกษางานวจยทเกยวของพบวา ทฤษฎการ

รบร สมรรถนะแหงตนสามารถท�าใหเกดการเปลยนแปลง

พฤตกรรม อนๆ ผวจยจงคดวา สามารถน�าแนวคดดงกลาว

มาประยกตใช ในการจดโปรแกรมการสงเสรมสขภาพชอง

ปากเพอเกดผลดตอพฤตกรรมการดแลสขภาพชองปากของ

นกเรยน ดงการศกษาของ Rosphirom(5) ไดประยกตใช

ทฤษฎความสามารถตนเอง มาจดท�าโปรแกรมและด�าเนนการ

ในกลมนกเรยน ท�าใหนกเรยน มความร ในการดแลสขภาพ

ชองปาก รวมไปถงการรบรความสามารถตนเองในการดแล

สขภาพชองปากดขนน�าไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมใน

การดแลสขภาพชองปากของนกเรยนทดขน

การศกษาวจยมวตถประสงคเพอศกษาประสทธผล

ของโปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปากตอพฤตกรรมการ

ดแลสขภาพชองปากของนกเรยนอาย 12 ป เขตพนทอ�าเภอ

โกสมพนคร จงหวดก�าแพงเพชร

วสดอปกรณและวธการ การศกษาวจยครงน เปนการวจยแบบกงทดลอง (quasi– experimental research) โดยมงศกษาประสทธผลของ

โปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปากตอพฤตกรรมการดแล

สขภาพชองปากของนกเรยนอาย 12 ป เขตพนทอ�าเภอ

โกสมพนคร จงหวดก�าแพงเพชรซงก�าลงศกษาในระดบชน

ประถมศกษาปท 5-6 ของโรงเรยนในเขตอ�าเภอโกสมพนคร

จงหวดก�าแพงเพชร ภาคการศกษาท 1 ปการศกษา 2559

จ�านวน 60 คน โดยแบงออกเปน 2 กลม คอ กลมทดลอง (experimental group) เปนกลมทไดรบโปรแกรมการสง

เสรมสขภาพชองปากตอพฤตกรรมการดแลสขภาพชองปาก

ของนกเรยนอาย 12 ป ทผวจยสรางขน จ�านวน 30 คน และกลม

ควบคม (control group) เปนกลมทไดรบโปรแกรมสงเสรม

สขภาพชองปากตามปกต ของนกเรยนอาย 12 ป จ�านวน

30 คน โดยกลมทดลองไดรบโปรแกรมการสงเสรมสขภาพ

ชองปากโดยประยกตใชทฤษฎการรบรสมรรถนะแหงตน ดงน

ครงท 1 ระยะเวลา 2 ชวโมง โดยมกจกรรมแนะน�าตว

เอง ชแจงเกยวกบกจกรรมทจะเกดขนและสรางความสมพนธ

กบนกเรยน บรรยายความรเกยวกบชองปากซงเปนสวนหนง

ของระบบยอยอาหาร บรรยายเรองอวยวะตางๆ ในชองปาก

ลกษณะและหนาทของฟน ล�าดบการขนของฟน ความส�าคญ

ของปากและฟน รวมถงการบรรยายเกยวกบโรคตางๆ ท

สามารถเกดขนไดในชองปาก บรรยายเนนเรองโรคฟนผ ชให

เหนถงผลเสยของโรคฟนผและการสญเสยฟนกอนวยอนควร

บรรยายเรองสาเหตของการเกดฟนผทเกดจากการรบประทาน

อาหารทไมเหมาะสม ไมวาจะเปนการรบประทานอาหารทม

สวนประกอบของน�าตาลมาก และการรบประทานอาหารไม

เปนเวลาทเพมความเสยงตอการเกดโรคฟนผ โดยมเอกสาร

ประกอบการบรรยายแจกใหกบผเขารวมกจกรรม จากนนตง

ค�าถามกบนกเรยนเกยวกบความรทบรรยายไป พรอมกบเลน

เกมถามตอบ และผวจยสรปผลทไดจากการเลนเกม

ครงท 2 ระยะเวลา 2 ชวโมง โดยมกจกรรมทบทวนความ

รเรองโรคฟนผ การเลอกรบประทานอาหาร การตรวจฟนอยาง

งายดวยตนเองและการแปรงฟนทถกวธ สมนกเรยนประมาณ

2 คน ใหออกมาแสดงวธการแปรงฟนทถกวธใหเพอนด และ

สมนกเรยนประมาณ 2 คน ใหออกมาสลบกนตรวจฟน

ทบทวนความรเกยวกบการดแลสขภาพชองปากทกๆ หวขอ

สมนกเรยนประมาณ 4 คนใหตอบค�าถาม ผวจยเชญตวแบบ

มาพดคยกบนกเรยน โดยเปนการเลาประสบการณของตว

แบบในการดแลสขภาพชองปากทประสบผลส�าเรจ โดยแสดง

ถงวธการแปรงฟนทถกวธ การเลอกรบประทานอาหารทดตอ

สขภาพชองปาก กลาวถงผลดของการมสขภาพชองปากทด

เปดโอกาสใหนกเรยนไดซกถามและแลกเปลยนประสบการณ

ของตนเองวามความเหมอน คลายหรอตางกบตวแบบอยางไร

ผวจยสรปผลกจกรรมการพดคยกบตนแบบ เนนย�าถงผลของ

การดแลสขภาพชองปากทดน�ามาซงบคลกภาพทด สดทายผ

วจยเนนย�าใหนกเรยนแปรงฟนใหถกวธและแจงวา จะมการ

ตรวจคราบจลนทรยบนตวฟนในครงตอไป

ครงท 3 ระยะเวลา 2 ชวโมง โดยมกจกรรมการเสรม

สรางความคงทนของพฤตกรรมการดแลสขภาพชองปาก โดย

เปดโอกาสใหนกเรยนทมนใจวาตนเองสามารถปฏบตตวใน


การดแลสขภาพชองปากไดดทสด ประมาณ 5 คน ออกมา

แสดงกจกรรมตางๆ ทเคยไดรบความรและการฝกฝน มการ

คดเลอกโดยเพอนๆ นกเรยนมสวนรวมในการตดสน มอบ

รางวลใหแกนกเรยนทไดรบการคดเลอก และมอบหมายให

นกเรยนท�าแบบบนทกความถของพฤตกรรมการดแลสขภาพ

ชองปาก ซงนกเรยนจะเปนผบนทกพฤตกรรมการแปรงและ

การตรวจฟนดวยตนเอง ในชวงเวลา หลงอาหารเชา หลง

อาหารกลางวนและกอนเขานอน ตลอดระยะเวลาของการ

ทดลองตามโปรแกรมสงเสรมสขภาพชองปากและแจงวาครง

ตอไปจะมการทดสอบส�าหรบนกเรยนทกคน

ครงท 4 ระยะเวลา 1 ชวโมง โดยผวจยใหนกเรยนตอบ

แบบสอบถามฉบบท 1 และผวจยทดสอบนกเรยนและบนทก

ผลในแบบบนทกฉบบท 2 จากนนผวจย ครอนามย ครประจ�า

ชนประถมศกษาปท 5-6 และผวจย รวมสรปผลกจกรรมทได

ด�าเนนมาทงหมด ผอ�านวยการโรงเรยนมอบประกาศนยบตร

แกนกเรยนทผานการเขารวมโปรแกรมสงเสรมสขภาพชอง

ปาก โดยประยกตใชทฤษฎการรบรสมรรถนะแหงตนทมตอ

พฤตกรรมการดแลสขภาพชองปากของนกเรยนทมอาย 12 ป

เกบขอมลโดยใชแบบทดสอบและแบบสอบถาม 2 ฉบบ

ดงน

ฉบบท 1 เปนแบบสอบถำมขอมลพนฐำน แบบประเมน

ควำมร แบบสอบถำมกำรรบรสมรรถนะแหงตนแบบบนทก

พฤตกรรมกำรดแลสขภำพชองปำก ประกอบดวย 4 สวน โดย

ผวจยใหนกเรยนเปนผตอบแบบประเมน ตามความเปนจรง

และความเขาใจของตนเอง ใชเวลาในการตอบแบบประเมน

ประมาณ 30 นาท ซงมรายละเอยด คอ

สวนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง ไดแก ชนเรยน

อาย เพศ ผลการศกษาภาคเรยนสดทายของนกเรยน อาชพ

ของบดาและมารดา ระดบการศกษาของบดาและมารดา ราย

ไดของบดาและมารดา จ�านวนเงนทไดรบในการมาเรยน

บคคลทนกเรยนอาศยอยดวย ผทนกเรยนมกจะปรกษาเมอ

มปญหาทางทนตสขภาพ รวม 13 ขอ

สวนท 2 แบบทดสอบความรเกยวกบการดแลสขภาพ

ชองปาก เปนแบบทดสอบความร ความจ�า และความเขาใจ

ในขอเทจจรงเกยวกบทนตสขภาพ ไดแก สาเหต อาการ

การปองกนการเกดโรคฟนผและโรคเหงอกอกเสบ การแปรง

ฟนทถกวธ การตรวจฟนอยางงายดวยตนเองโดยเลอกได 2

ค�าตอบ ไดแก ใช ไมใช โดยก�าหนดเกณฑในการใหคะแนน คอ

ถาตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน จ�านวน 18 ขอ

สวนท 3 แบบสอบถามการรบรสมรรถนะแหงตนในการ

ดแลสขภาพชองปาก มลกษณะเปนขอค�าถามในเรองการรบ

รความสามารถของตนเองตอการปองกนโรคฟนผและโรค

เหงอกอกเสบ การแปรงฟนทถกวธ การตรวจสขภาพชองปาก

ดวยตนเองทถกวธ โดยขอค�าถามสรางขนโดยใชมาตราสวน

ประมาณคาตามแนวการวดเจตคตของ ลเครท (Likert) โดย

มมาตราสวนการวด 5 อนดบ คอมนใจอยางยง มนใจ ไมแนใจ

ไมมนใจและไมมนใจอยางยง

สวนท 4 แบบสอบถามพฤตกรรมการดแลสขภาพชอง

ปาก มงสอบถามถงพฤตกรรมในการดแลสขภาพชองปาก

ของนกเรยนทเปนกลมตวอยาง คอ การแปรงฟนทถกวธ การ

ตรวจฟนอยางงายดวยตนเอง โดยใหนกเรยนตอบตามความ

เปนจรงในรอบ 1 สปดาหทผานมา ขอค�าถามมลกษณะเปน

มาตรวด 8 ระดบ คอ ท�าทกวน ท�า 6 วนตอสปดาห ท�า 5 วน

ตอสปดาห ท�า 4 วนตอสปดาห ท�า 3 วนตอสปดาห ท�า 2 วน

ตอสปดาห ท�า 1 วนตอสปดาห และไมไดท�าเลย โดยขอค�าถาม

ทสรางขนมลกษณะเปนขอความเชงบวก และใหคะแนนลด

หลนตามความถของการกระท�าจาก 0-7 คะแนน โดย ท�าทก

วน ให 7 คะแนน และลดหลนกนลงมาตามล�าดบ จนถงไม

ท�าเลย ให 0 คะแนน โดยมจ�านวนขอค�าถาม ดงนการแปรง

ฟน จ�านวน 3 เวลา การตรวจฟนอยางงายดวยตนเอง จ�านวน

3เวลา ซงก�าหนดเกณฑในการแปลความหมายของคะแนน ใช

คะแนนเฉลยซงแบงออกเปน 3 ระดบ

ฉบบท 2 แบบบนทกปรมำณครำบจลนทรยบนผวฟน

เปนแบบบนทกปรมาณคราบจลนทรยโดยผวจยเปนผบนทก

กอนการทดลองหลงการทดลองและระยะตดตามผลการ

ทดลอง ไดจากการตรวจปรมาณคราบจลนทรยทอยในชอง

ปากของกลมตวอยาง โดยใช simplified debris index (DI-S) ซงพฒนาโดย Greene และ Vermilion(6) เปนตว

ชวดประสทธภาพของการแปรงฟน โดยการตรวจฟนจ�านวน

6 ซ คอฟนซ 16, 26,36, 46, 31, และฟนซ 11 ถาไมมฟน

ซนนๆ ให ใชฟนซขางเคยง และถาหากไมมฟนในสวนนนๆ

จะไมตรวจฟนสวนนน เชน ฟนบนซ 11 ตรวจดานรมฝปาก

(labial surface) หากไมมฟนซ 11 ใหตรวจฟนซ 21, 12, 22,

13 หรอ 23 ตามล�าดบ ซ 16 และ ซ 26 จะตรวจตวฟนบรเวณ

พนผวขางแกม (buccal surface) หากไมมฟนซ 16 ใหตรวจ

ฟนซ 17, 15, 14 ตามล�าดบ หากไมมฟนซ 26 ใหตรวจฟนซ


27, 25 และ 24 สวนฟนลางซ 36 และ 46 จะตรวจพนผวฟน

ดานลน (lingual surface) หากไมมฟนซ 36 ใหตรวจฟนซ

37, 35 และ 34 และใชฟนซ 47, 45 และซ 44 ตรวจแทนหาก

ไมมฟนซ 46 การตรวจฟนซลาง 31 จะตรวจพนผวฟนทางดาน

รมฝปาก (labial surface) และตรวจฟนซ 41,32,42 แทน

ฟนซดงกลาว

การวเคราะหข อมลวเคราะหข อมลทวไปของกล ม

ตวอยางดวยสถตรอยละ คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน

วเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยความ

รเกยวกบการดแลสขภาพชองปาก การรบรสมรรถนะแหง

ตนในการดแลสขภาพชองปาก ทกษะในการดแลสขภาพ

ชองปาก พฤตกรรมการดแลสขภาพชองปาก และปรมาณ

คราบจลนทรยของกลมทดลองและกลมควบคมหลงการเขา

รวมโปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปากใหใชการทดสอบ

independent t-test และวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตาง

ของคะแนนเฉลยของความรเกยวกบการดแลสขภาพชองปาก

การรบรสมรรถนะแหงตนในการดแลสขภาพชองปากทกษะใน

การดแลสขภาพชองปากพฤตกรรมการดแลสขภาพชองปาก

และปรมาณคราบจลนทรย ของกลมทดลอง กอนและหลง

การเขารวมโปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปากของกลม

ทดลอง กอนและหลงการเขารวมโปรแกรมการสงเสรมสข

ภาพชองปาก ใหใชการทดสอบ paired sample t-test

ผลการศกษา ตอนท 1 วเคราะหคาสถตพนฐาน ไดแกจ�านวน และคา

รอยละของกลมตวอยาง จ�าแนกตามเพศ ชนทก�าลงศกษา

อาชพของบดาอาชพของมารดา ระดบการศกษาของบดาระดบ

การศกษาของมารดา และบคคลทนกเรยนอาศยอยดวยไดผล

ดงตารางท 1

จากตารางท 1 พบวา นกเรยนกลมทดลอง สวนใหญ

เปนเพศชาย คดเปนรอยละ 56.67 ก�าลงศกษาอยชนประถม

ศกษาปท 5 เปนสวนใหญ คดเปนรอยละ 53.33 มบดาสวน

ใหญประกอบอาชพเกษตรกร คดเปนรอยละ 43.33 บดาจบ

การศกษาสงสดทชนมธยมศกษาตอนปลาย คดเปนรอยละ

63.33 ในขณะทมารดาสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกร คด

เปนรอยละ 50.00 ระดบการศกษาของมารดาสวนใหญจบชน

มธยมศกษาตอนปลาย คดเปนรอยละ 70.00 และนกเรยน

สวนใหญพกอาศยอยกบทงบดาและมารดา คดเปนรอยละ

76.67 เทากน

ในขณะท นกเรยนกลมควบคม สวนใหญเปนเพศชาย

คดเปนรอยละ 56.67 ก�าลงศกษาอยชนประถมศกษาปท 5

เปนสวนใหญ คดเปนรอยละ 56.67 มบดาสวนใหญประกอบ

อาชพรบจางทวไปและเกษตรกร คดเปนรอยละ 40.00 เทา

กน บดาจบการศกษาสงสดทชนมธยมศกษาตอนปลาย คด

เปนรอยละ 63.33 ในขณะทมารดาสวนใหญประกอบอาชพ

เกษตรกร คดเปนรอยละ 46.67 ระดบการศกษาของมารดา

สวนใหญจบชนมธยมศกษาตอนปลาย คดเปนรอยละ 66.67

และนกเรยนสวนใหญพกอาศยอยกบทงบดาและมารดา คด

เปนรอยละ 80.00

ตอนท 2 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลย

ดานความร ในการดแลสขภาพชองปาก การรบรสมรรถนะ

แหงตนในการดแลสขภาพชองปาก และพฤตกรรมการดแล

สขภาพชองปาก ระหวางกลมทดลองและกลมควบคม และ

ภายในกลมทดลองและและกลมควบคม กอนการเขารวม

โปรแกรมและหลงการเขารวมโปรแกรม

จากตารางท 2 พบวากอนการทดลอง นกเรยนกลม

ทดลองมคะแนนเฉลยความร ในการดแลสขภาพชองปาก การ

รบรสมรรถนะแหงตนในการดแลสขภาพชองปาก พฤตกรรม

การแปรงฟนอยางถกวธ และพฤตกรรมการตรวจฟนอยางงาย

ดวยตนเอง เทากบ 10.03 (sd = 1.73), 59.03 (sd = 9.91),

14.83 (sd = 3.42) และ 0.00 (sd = 0.00) ตามล�าดบ สวน

กลมควบคมมคะแนนเฉลยความร ในการดแลสขภาพชอง

ปาก การรบรสมรรถนะแหงตนในการดแลสขภาพชองปาก

พฤตกรรมการแปรงฟนอยางถกวธและพฤตกรรมการตรวจ

ฟนอยางงายดวยตนเอง เทากบ 10.07 (sd = 1.55), 59.23

(sd = 10.82), 14.87 (sd = 3.45) และ 0.00 (sd = 0.00)

ตามล�าดบ เมอน�าไปทดสอบทางสถต พบวา กอนกำรเขำรวม

โปรแกรมกำรสงเสรมสขภำพชองปำก นกเรยนกลมทดลองม

ควำมร ในกำรดแลสขภำพชองปำก กำรรบรสมรรถนะแหงตน

ในกำรดแลสขภำพชองปำก พฤตกรรมกำรแปรงฟนอยำงถก

วธ และพฤตกรรมกำรตรวจฟนอยำงงำยดวยตนเองไมแตก

ตำงจำกกลมควบคม

จากตารางท 3 พบวานกเรยนกลมควบคมมคะแนนเฉลย

ความร ในการดแลสขภาพชองปาก การรบรสมรรถนะแหง

ตนในการดแลสขภาพชองปาก พฤตกรรมการแปรงฟนอยาง

ถกวธ และพฤตกรรมการตรวจฟนอยางงายดวยตนเองกอน


ตารางท 1 แสดงจ�านวนและรอยละของกลมตวอยางจ�าแนกตามขอมลทวไป

Table 1 Number and percentage of sample divided by personal data

ลกษณะของกลมตวอยำงกลมควบคม กลมทดลอง

จ�ำนวน รอยละ จ�ำนวน รอยละ

เพศ ชาย หญง

1713

56.6743.33

1713

56.6743.33

รวม 30 100 30 100

ชนทก�าลงศกษา ชนประถมศกษาปท 5 ชนประถมศกษาปท 6

1713

56.6743.33

1614

53.3346.67

รวม 30 100 30 100

อาชพของบดา รบจางทวไป คาขาย ลกจางบรษทเอกชน เกษตรกร อนๆ

1223121

40.006.6710.0040.003.33

1124130

36.676.6713.3343.330.00

รวม 30 100 30 100

อาชพของมารดา รบจางทวไป คาขาย ลกจางบรษทเอกชน เกษตรกร รบราชการ/พนกงานรฐวสาหกจ/พนกงานของรฐ อนๆ

9241410

30.006.6713.3346.673.330.00

9241500

30.006.6713.3350.000.000.00

รวม 30 100 30 100

การศกษาของบดา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย

2919

6.6730.0063.33

3819

10.0026.6763.00

รวม 30 100 30 100

การศกษาของมารดา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย ปรญญาตร

9201

30.0066.673.33

8211

26.6770.003.33

รวม 30 100 30 100

ปจจบนอาศยอยกบใคร บดา มารดา ทงบดาและมารดา ญาต

01245

0.003.3380.0016.67

11235

3.333.3376.6716.67

รวม 30 100 30 100


ตารางท 2 แสดงการเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยดานความรในการดแลสขภาพชองปาก การรบรสมรรถนะแหงตนในการดแล

สขภาพชองปาก และพฤตกรรมการดแลสขภาพชองปาก ระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง กอนการเขารวมโปรแกรม

Table 2 Differentmeanandstandarddeviationsoforalhealthcareknowledge,self-efficacyrecognition,correcttoothbrushing

method and behavioral performance of simple oral examination among control group and experimental group before

receiving the program

ตวแปรกำรดแลสขภำพชองปำก n x sd t p

ความร ในการดแลสขภาพชองปากกลมควบคม 30 10.07 1.55

0.079 0.938กลมทดลอง 30 10.03 1.73

การรบรสมรรถนะแหงตนในการดแลสขภาพชองปากกลมควบคม 30 59.23 10.82

0.075 0.941กลมทดลอง 30 59.03 9.91

พฤตกรรมการแปรงฟนอยางถกวธกลมควบคม 30 14.87 3.45

0.150 0.881กลมทดลอง 30 14.83 3.42

พฤตกรรมการตรวจฟนอยางงายดวยตนเองกลมควบคม 30 0.00 0.00

0.00 1.000กลมทดลอง 30 0.00 0.00

* มนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05


สขภาพชองปาก การแปรงฟนอยางถกวธและการตรวจฟนอยางงาย ภายในกลมทดลอง กอนการเขารวมโปรแกรมและหลงการเขา

รวมโปรแกรม


method and behavioral performance of simple oral examination of experimental group before and after receiving the

program


ความร ในการดแลสขภาพชองปากกอนการทดลอง 30 10.03 1.73

-17.90* <0.001หลงการทดลอง 30 15.43 0.57

การรบรสมรรถนะแหงตนในการดแลสขภาพชองปากกอนการทดลอง 30 59.03 9.91

-15.50* <0.001หลงการทดลอง 30 87.60 4.86

พฤตกรรมการแปรงฟนอยางถกวธกอนการทดลอง 30 14.73 3.42

-8.71* <0.001หลงการทดลอง 30 20.30 1.64

พฤตกรรมการตรวจฟนอยางงายดวยตนเองกอนการทดลอง 30 0.00 0.00 -

<0.001หลงการทดลอง 30 20.33 0.71 156.60*


การทดลอง เทากบ 10.03 (sd = 1.73), 59.03 (sd = 9.91),

14.73 (sd = 3.42) และ 0.00 (sd = 0.00) ตามล�าดบ และ

หลงจากการทดลองมคะแนนเฉลยความร ในการดแลสขภาพ

ชองปาก การรบรสมรรถนะแหงตนในการดแลสขภาพชอง

ปาก พฤตกรรมการแปรงฟนอยางถกวธ และพฤตกรรมการ

ตรวจฟนอยางงายดวยตนเอง เทากบ 15.43 (sd = 0.57),

87.60 (sd = 4.86), 20.30 (sd = 1.64) และ 20.33 (sd =

0.71) ตามล�าดบ เมอน�าไปทดสอบทางสถต พบวา ภายหลง

การเขารวมโปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปาก นกเรยนม

ความร ในการดแลสขภาพชองปาก การรบรสมรรถนะแหงตน


ในการดแลสขภาพชองปาก พฤตกรรมการแปรงฟนอยางถก

วธ และพฤตกรรมการตรวจฟนอยางงายดวยตนเองสงกวา

กอนการเขารวมโปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปากอยาง

มนยส�าคญทางสถตทระดบ .05

ตอนท 3 เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยปรมาณ

คราบจลนทรย ภายในกลมทดลองและกลมควบคม กอนการ

ทดลองและหลงการทดลองเพอทดสอบสมมตฐานท 3

จากตารางท 4 พบวานกเรยนกลมทดลองมคาเฉลย

ปรมาณคราบจลนทรยกอนการเขารวมโปรแกรมเทากบ 7.90

(SD = 2.06) และหลงจากการเขารวมโปรแกรมมคาเฉลย

ปรมาณคราบจลนทรย เทากบ 2.87 (SD = 2.29) เมอน�า

ไปทดสอบทางสถต พบวา ภำยหลงกำรเขำรวมโปรแกรม

กำรสงเสรมสขภำพชองปำก นกเรยนกลมทดลองมคำเฉลย

ปรมำณครำบจลนทรยนอยกวำกอนกำรเขำรวมโปรแกรมกำร

สงเสรมสขภำพชองปำกอยำงมนยส�ำคญทำงสถตทระดบ .05

ในขณะท นกเรยนกลมควบคม กอนการเขารวมโปรแกรม

มคาเฉลยปรมาณคราบจลนทรย เทากบ 7.80 (SD = 1.99)

และหลงจากการทดลองมคาเฉลยปรมาณคราบจลนทรย

เทากบ 7.87 (SD = 1.93) เมอน�าไปทดสอบทางสถต พบวา

ภำยหลงจำกกำรใหควำมร ในกำรดแลสขภำพชองปำกดวย

วธกำรเดมโดยไมไดเขำรวมโปรแกรมทศกษำ นกเรยนกลม

ควบคมมคำเฉลยปรมำณครำบจลนทรยไมแตกตำงจำกกอน

กำรใหควำมร ในกำรดแลสขภำพชองปำกดวยวธกำรเดมโดย

ไมไดเขำรวมโปรแกรมทศกษำ

ตอนท 4 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลย

ดานความร ในการดแลสขภาพชองปาก การรบรสมรรถนะแหง

ตนในการดแลสขภาพชองปาก และพฤตกรรมการดแลสขภาพ

ชองปาก ระหวางควบคมและกลมทดลอง กอนการทดลองและ

ภายหลงการทดลอง โดยการวเคราะหขอมลดวยการทดสอบ

คาท (independent t-test) เพอทดสอบสมมตฐานท 2

จากตารางท 5 พบวา ภายหลงการทดลอง นกเรยนกลม

ทดลองมคะแนนเฉลยความรในการดแลสขภาพชองปาก การ

รบรสมรรถนะแหงตนในการดแลสขภาพชองปาก และคะแนน

เฉลยพฤตกรรมการตรวจฟนอยางงายดวยตนเอง เทากบ

15.43 (sd = 0.57), 87.60 (sd = 4.86) และ 20.33 (sd =

0.71) ตามล�าดบ กลมควบคมมคะแนนเฉลยความร ในการ

ดแลสขภาพชองปาก การรบรสมรรถนะแหงตนในการดแล

สขภาพชองปาก และคะแนนเฉลยพฤตกรรมการตรวจฟน

อยางงายดวยตนเอง เทากบ 12.47 (sd = 1.28), 59.30 (sd = 10.72) และ 0.00 (sd = 0.00) ตามล�าดบ เมอน�าไปทดสอบ

ทางสถต พบวา ภำยหลงกำรเขำรวมโปรแกรมกำรสงเสรมสข

ภำพชองปำก นกเรยนกลมทดลองมควำมรในกำรดแลสขภำพ

ชองปำก กำรรบรสมรรถนะแหงตนในกำรดแลสขภำพชอง

ปำก และพฤตกรรมกำรตรวจฟนอยำงงำยดวยตนเองสงกวำ

นกเรยนกลมควบคมอยำงมนยส�ำคญทำงสถตทระดบ 0.05

นกเรยนกลมทดลองมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการแปรง

ฟนอยางถกวธ เทากบ 20.60 (sd = 0.50) และกลมควบคมม

คะแนนเฉลยพฤตกรรมการแปรงฟนอยางถกวธ เทากบ20.30

(sd = 1.64) เมอน�าไปทดสอบทางสถต พบวา ภำยหลงกำร

เขำรวมโปรแกรมกำรสงเสรมสขภำพชองปำก นกเรยนกลม

ทดลองมพฤตกรรมกำรแปรงฟนอยำงถกวธไมแตกตำงจำก

กลมควบคม

ตอนท 5 เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยปรมาณ

คราบจลนทรย ระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง กอน

การทดลองและภายหลงการทดลอง โดยการวเคราะหขอมล

ดวยการทดสอบคาท (independent t-test) เพอทดสอบ

สมมตฐานท 4

จากตารางท 6 พบวา กอนการทดลอง นกเรยนกลม

ทดลองมคาเฉลยปรมาณคราบจลนทรย เทากบ 7.90 (sd = 2.06) และกลมควบคมมคาเฉลยปรมาณคราบจลนทรย

เทากบ 7.80 (sd = 1.99) เมอน�าไปทดสอบทางสถต พบวา

กอนกำรเขำรวมโปรแกรมกำรดแลสขภำพชองปำกกลม

ทดลองมคำเฉลยปรมำณครำบจลนทรยไมแตกตำงจำกกลม

ควบคม

และพบวาภายหลงการทดลอง นกเรยนกลมทดลองมคา

เฉลยปรมาณคราบจลนทรย เทากบ 2.87 (sd = 2.29) และ

กลมควบคมมคาเฉลยปรมาณคราบจลนทรย เทากบ 7.87

(sd = 1.93) เมอน�าไปทดสอบทางสถต พบวา ภำยหลงกำร

เขำรวมโปรแกรมกำรสงเสรมสขภำพชองปำกกลมทดลองม

คำเฉลยปรมำณครำบจลนทรยต�ำกวำกลมควบคมอยำงมนย

ส�ำคญทำงสถตทระดบ 0.05

บทวจารณ จากกรอบแนวคดการศกษาวจยครงน ตวแปรตน คอ

โปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปากโดยประยกต ใช

ทฤษฎการรบรสมรรถนะแหงตนในการดแลสขภาพชองปาก


ตารางท 4 แสดงการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยปรมาณคราบจลนทรย ภายในกลมทดลองและกลมควบคม กอนการเขารวม

โปรแกรมและหลงการเขารวมโปรแกรม

Table 4 Different mean and standard deviations ofplaque score among experimental group and control group before and after


คำเฉลยปรมำณครำบจลนทรย n x sd t p

กลมทดลองกอนการเขารวมโปรแกรม 30 7.90 2.06

13.97* <0.001หลงการเขารวมโปรแกรม 30 2.87 2.29

กลมควบคมกอนการเขารวมโปรแกรม 30 7.80 1.99

-1.00 0.326หลงการเขารวมโปรแกรม 30 7.87 1.93


ตารางท 6 แสดงการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยปรมาณคราบจลนทรย ระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง กอนการทดลองและ

ภายหลงการทดลอง

Table 6 Different mean and standard deviations ofplaque score among control group and experimental group before and after


คำเฉลยปรมำณครำบจลนทรย n x sd t p

กอนการเขารวมโปรแกรมกลมควบคม 30 7.80 1.99

-0.191 0.849กลมทดลอง 30 7.90 2.06

หลงการเขารวมโปรแกรมกลมควบคม 30 7.87 1.93

9.17* <0.001กลมทดลอง 30 2.87 2.29



สขภาพชองปาก พฤตกรรมการแปรงฟนอยางถกวธและพฤตกรรมการตรวจฟนอยางงาย ระหวางกลมควบคมและกลมทดลองภาย

หลงการทดลอง


method and behavioral performance of simple oral examination among experimental group and control group after



ความร ในการดแลสขภาพชองปากกลมควบคม 30 12.47 1.28

-11.61* <0.001กลมทดลอง 30 15.43 0.57

การรบรสมรรถนะแหงตนในการดแลสขภาพชองปากกลมควบคม 30 59.03 10.72

-13.17* <0.001กลมทดลอง 30 87.60 4.86

พฤตกรรมการแปรงฟนอยางถกวธกลมควบคม 30 20.30 1.64

-0.96 0.343กลมทดลอง 30 20.60 0.50

พฤตกรรมการตรวจฟนอยางงายดวยตนเองกลมควบคม 30 0.00 0.00 -

<0.001กลมทดลอง 30 20.33 0.71 156.60*



ในนกเรยนอาย 12 ป เขตพนทอ�าเภอโกสมพนครจงหวด

ก�าแพงเพชร ทผวจยพฒนาขนมา เพอน�าไปใชจดกจกรรมสง

เสรมสขภาพชองปากในกลมนกเรยนอาย 12 ป ในโรงเรยน

ประถมศกษา ประกอบดวย 3 กจกรรมหลกไดแก 1) การให

ความรเกยวกบทนตสขภาพโดยใชบทเรยนจาก การบรรยาย

โดยทนตบคลากร และตวแบบกจกรรมกลมและการแสดง

ตวอยาง 2) การพฒนาการรบรสมรรถนะแหงตนในการดแล

สขภาพชองปาก โดยสาธตการแปรงฟนทถกวธ สม�าเสมอ

สาธตการตรวจทนตสขภาพอยางงายดวยตนเองและฝกปฏบต

การดแลสขภาพชองปาก 3) การเสรมสรางความคงทนใน

การดแลสขภาพชองปากโดยการเสรมแรงทางบวกจาก

ทนตบคลากรและเพอนนกเรยนเขารวมโปรแกรม แลกเปลยน

ประสบการณ ซงจากการวเคราะหขอมล ผวจยพบประเดน

ส�าคญทสามารถน�ามาอภปรายผลตามวตถประสงคและ

สมมตฐานการวจยได ดงน

1. ผลการเปรยบเทยบ ความรเกยวกบการดแลสขภาพ

ชองปาก การรบรสมรรถนะแหงตนในการดแลสขภาพชอง

ปาก พฤตกรรมการแปรงฟนทถกวธและพฤตกรรมการตรวจ

ฟนอยางงายดวยตนเองของกลมทดลองกอนและหลงการเขา

รวมโปรแกรม และเปรยบเทยบกบกลมควบคม อภปรายตาม

สมมตฐานดงน

สมมตฐานท 1 ภายหลงการเขารวมโปรแกรมการสงเสรม

สขภาพชองปากกลมทดลองมคะแนนเฉลยความรเกยวกบ

การดแลสขภาพชองปากการรบรสมรรถนะแหงตนในการดแล

สขภาพชองปาก และพฤตกรรมในการดแลสขภาพชองปากสง

กวากอนการเขารวมโปรแกรมฯ

สมมตฐานท 2 ภายหลงการเขารวมโปรแกรมการสงเสรม

สขภาพชองปากกลมทดลองมคะแนนเฉลยความรเกยวกบ

การดแลสขภาพชองปากการรบรสมรรถนะแหงตนในการดแล

สขภาพชองปากและพฤตกรรมในการดแลสขภาพชองปากสง

กวากลมควบคม

2. จากผลการศกษาวจยพบวา ภายหลงการเขารวม

โปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปาก นกเรยนกลมทดลอง

มคะแนนเฉลยความร ในการดแลสขภาพชองปาก คะแนน

เฉลยการรบรสมรรถนะแหงตนในการดแลสขภาพชองปาก

และคะแนนเฉลยพฤตกรรมในการตรวจฟนอยางงายสงกวา

กอนการเขารวมโปรแกรม และสงกวากลมควบคมอยางม

นยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 กลมทดลองมคะแนนเฉลย

พฤตกรรมการแปรงฟนสงกวากอนการเขารวมโปรแกรม

อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 แตไมแตกตางจาก

กลมควบคม และพบวาภายหลงการเขารวมโปรแกรมการ

สงเสรมสขภาพชองปากกลมทดลองมคาเฉลยปรมาณคราบ

จลนทรยต�ากวากอนการเขารวมโปรแกรมและต�ากวากลม

ควบคมอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 ซงเปนไปตาม

กบสมมตฐานท 1 แตไมเปนไปตามสมมตฐานท 2 ทงนอธบาย

ไดวา นกเรยนอาย 12 ป ทไดรบโปรแกรมการสงเสรมสข

ภาพชองปาก ทประยกตมาจากทฤษฎการรบรสมรรถนะ

แหงตนซงประกอบดวยวธการใชประสบการณทประสบความ

ส�าเรจการใชตวแบบการใชค�าพดและการกระตนทางอารมณ

(3) มาชวยใหนกเรยนทเขารวมโปรแกรมมคะแนนเฉลยความ

ร การรบรสมรรถนะแหงตน พฤตกรรมการแปรงฟนทถกวธ

และพฤตกรรมการตรวจฟนอยางงายดวยตนเองสงขน โดย

โปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปากนไดผสมผสานวธการ

ของการรบรสมรรถนะแหงตนโดยผานกจกรรมการใหความ

รเกยวกบทนตสขภาพ ซงเนน การบรรยายโดยทนตบคลากร

การใชค�าพดชกจงการกระตนอารมณเหนผลเสย สอนโดยตว

แบบซงตวแบบทผวจยเลอกมา เปนเจาหนาทใหม เพงเรยน

จบ เปนวยรน ทมอายนอย ท�าใหมความรสกคลายคลงกบ

นกเรยน เพราะการทตวแบบมลกษณะทคลายคลงกบนกเรยน

นน จะท�าใหนกเรยนมนใจไดวาพฤตกรรมทตวแบบแสดงออก

นนเหมาะสม และสามารถท�าได เพราะบคคลนนมลกษณะ

คลายคลงกบตน ซงจะท�าใหเขาเกดความรสกวาเขาเองก

นาจะท�าไดเชนกน อกทงเปนกนเองและอบอน ตวแบบเมอ

แสดงพฤตกรรมแลวไดรบการเสรมแรง จะท�าใหไดรบความ

สนใจจากนกเรยนมากขนท�าใหนกเรยนเกดความร ประกอบ

กบการใชผทประสบความส�าเรจในการดแลสขภาพชองปาก

ทมบคลกภาพทด เปนแบบอยางถายทอดประสบการณการ

สาธตการแปรงฟน การตรวจทนตสขภาพดวยตนเองและฝก

ปฏบตการดแลสขภาพชองปากดวยตนเอง ท�าใหนกเรยน

สามารถท�าได เกดการรบรสมรรถนะแหงตนมความมนใจวา

สามารถท�าไดดวยตนเอง มการหวงผลลพธทจะมสขภาพชอง

ปากดขนและเกดพฤตกรรมดแลสขภาพชองปาก ซงเทคนค

ของการเสนอตวแบบนสามารถน�าไปใชควบคกบเทคนคอนๆ

ได เชน การเสรมแรงทางบวก การชแนะ เปนตน จะท�าใหเกด

การปรบพฤตกรรมมประสทธภาพและคงทนขน(7) นอกจากน

โปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปากไดมกจกรรมการเสรม


แรงทางบวกจากทนตบคลากรและเพอนผรวมโปรแกรม ชนชม

การดแลสขภาพชองปากดวยตนเอง และแลกเปลยนประสบ-

การณ เพอใหเกดการดแลสขภาพชองปากอยางตอเนอง

หรอคงทน กจกรรมทงหมดท�าใหผเขารวมโปรแกรมการ

สงเสรมสขภาพชองปาก มคะแนนเฉลยความร การรบร

สมรรถนะแหงตน และพฤตกรรมในการดแลสขภาพชองปาก

สงกวากอนเขาโปรแกรมและสงกวากลมควบคม

ภายหลงการเขารวมโปรแกรมการสงเสรมสขภาพชอง

ปากของกลมทดลอง มคะแนนเฉลยความรในการดแลสขภาพ

ชองปากสงกวากอนเขาโปรแกรม และสงกวากลมควบคม

เนองดวยในโปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปากไดผสม

ผสานกลวธ กจกรรมทหลากหลาย รวมทงแบบบนทกการ

แปรงฟนจงสงผลใหนกเรยนกลมทดลองมความรความเขาใจ

ท�าใหมนใจวาความรทตนเองมสามารถดแลสขภาพชองปาก

ตวเองไดดขนสอดคลองกบการศกษาของ Rosphirom(5)

ทศกษาประสทธผลของโปรแกรมทนตสขศกษา โดยประยกต

ใชทฤษฎความสามารถตนเองทมตอพฤตกรรมทนตสขภาพ

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 อ�าเภอเมองจงหวด

นครปฐม พบวาภายหลงไดรบโปรแกรมทนตสขศกษาฯ

นกเรยนมความรเกยวกบการดแลทนตสขภาพดกวากอน

ไดรบโปรแกรมทนตสขภาพและสอดคลองกบการศกษา

ของ Kampolngam(8) ศกษาผลการใชโปรแกรมสขศกษา

โดยประยกตทฤษฎความสามารถตนเองรวมกบทฤษฎแรง

สนบสนนทางสงคม ในการสงเสรมพฤตกรรมการปองกน

โรคฟนผในนกเรยนประถมศกษา พบวาความรเรองโรคฟนผ

คะแนนสงขนกวากอนการทดลองและกวากลมควบคม

ขณะเดยวกนผลการศกษาในครงนของผวจย พบวา

คะแนนเฉลยความรการดแลสขภาพชองปากของกลมควบคม

สงกวากอนเขาโปรแกรมดวย ทงนอาจเปนไปไดวา นกเรยน

ไดรบความร อย สม�าเสมอจากบคลากรทนตสาธารณสข

และทางการสอสารอนมากอน รวมไปถงนกเรยนทราบ

วา เปนการศกษาวจยทจะมกลมศกษาเปรยบเทยบ ท�าให

นกเรยนตองการอยากจะมคะแนนทสง กระตนใหนกเรยน

อานเพมเตม รวมไปถงซกถามเจาหนาททเขาไปสอน หรอ

ใหความร นกเรยนมความกระตอรอรนทจะทราบค�าตอบของ

แบบสอบถาม เพอใหมความรไปตอบแบบสอบถามในครง

ตอไป


ปากฯของกลมทดลองมคะแนนเฉลยการรบรสมรรถนะแหง

ตนสงกวากอนเขาโปรแกรมและสงกวากลมควบคม ในการ

ศกษาครงนได ใชตวแบบหรอผทเปนแบบอยางทดดานการ

ดแลสขภาพชองปาก มาสอน สาธต ฝกกลมตวอยาง ใน

เรองการแปรงฟนและการตรวจสขภาพชองปากทถกวธและ

สม�าเสมอเกดการปรบเปลยนกระบวนการคดภายในบคคล

ท�าใหบคคลเรยนรหรอปรบความคดทไมถกตองเหมาะสม

ใหเปนความคดทถกตองเหมาะสมมากยงขน(3) สอดคลอง

กบการศกษา Kittipongpittaya และคณะ(9) ทศกษาการ

ประยกตทฤษฎการรบร ความสามารถตนเองเพอสงเสรม

พฤตกรรมการดแลทนตสขภาพในนกเรยนมธยมศกษาปท 1

อ�าเภออรญประเทศ จงหวดสระแกว พบวา หลงการทดลอง

กลมทดลองทไดรบโปรแกรมทนตสขศกษามการรบรความ

สามารถตนเองในการดแลทนตสขภาพดกวากลมเปรยบเทยบ

และสอดคลองกบการศกษาของ Kampolngam(8) ศกษาผล

การใชโปรแกรมสขศกษาโดยประยกตทฤษฎความสามารถ

ตนเองรวมกบทฤษฎแรงสนบสนนทางสงคมในการสงเสรม

พฤตกรรมการปองกนโรคฟนผในนกเรยนประถมศกษาพบ

วาการรบรความสามารถตนเองในการปองกนโรคฟนผความ

รเรองโรคฟนผการปฏบตตวในการปองกนโรคฟนผคะแนน

สงขนกวากอนการทดลองและกวากลมควบคม


ปากฯ ของกลมทดลองมคะแนนเฉลยพฤตกรรมในการดแล

สขภาพชองปากไมตางกบกอนเขาโปรแกรมแตสงกวากลม

ควบคม ไมสอดคลองกบการศกษาของ Chingchai และ

คณะ(10) ศกษาผลของโปรแกรมสงเสรมสขภาพชองปากตอ

พฤตกรรมการปองกนโรคฟนผ นกเรยนชนประถมศกษา

ปท 6 โรงเรยนบานบางเหยน อ�าเภอปลายพระยา จงหวด

กระบ พบวา พฤตกรรมการปองกนโรคฟนผ คะแนนเฉลย

พฤตกรรมการปองกนโรคฟนผในกลมทดลองสงกวาคะแนน

ในกลมควบคม และ สอดคลองกบ Kongmuangpuk(11) ผล

ของการจดโปรแกรมทนตสขภาพทมตอสขภาพชองปากของ

นกเรยนประถมศกษาโดยใชโปรแกรมทนตสขภาพแบบบรณา

การการสอนทนตสขศกษา ใชสยอมคราบจลนทรย สาธตการ

แปรงฟน จดสงแวดลอมในโรงเรยน ตรวจฟนทกสปดาหและ

บนทกพบวาคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมทนตสขภาพหลงการ


ทดลองของนกเรยนกลมทดลองมากกวาของนกเรยนกลม

ควบคม แตผลการศกษาไมสอดคลองกบ Rosphirom(5) ซง

พบวา ภายหลงไดรบโปรแกรมทนตสขศกษาโดยประยกตใช

ทฤษฎความสามารถตนเอง นกเรยนมพฤตกรรมการตรวจฟน

อยางงายดวยตวเองไมแตกตางกบกอนไดรบโปรแกรมทนต

สขศกษา จากผลทไมสอดคลองน ผวจยอธบายวา เนองจาก

โรงเรยนในเขตทท�าการศกษาไมเคยไดรบความร ในเรองการ

ตรวจฟนอยางงาย นกเรยนในเขตจงไมเคยท�า เมอมการสอน

การตรวจฟนอยางงายใหกบกลมทดลอง จงท�าใหกลมทดลอง

สามารถตรวจฟนอยางงายไดดวยตนเอง ท�าใหพฤตกรรมการ

ตรวจฟนอยางงายมความเปลยนแปลงอยางมนยส�าคญทาง

สถต

2. ผลการเปรยบเทยบปรมาณคราบจลนทรยกล ม

ทดลองกอนและหลงการเขารวมโปรแกรมและเปรยบเทยบ

กบกลมควบคมอภปรายตามสมมตฐานดงน

สมมตฐานท 3 ภายหลงการเขารวมโปรแกรมการสง

เสรมสขภาพชองปากกลมทดลองมคาเฉลยปรมาณคราบ

จลนทรยต�ากวากอนการเขารวมโปรแกรม

สมมตฐานท 4 ภายหลงการเขารวมโปรแกรมการสง

เสรมสขภาพชองปากกลมทดลองมคาเฉลยปรมาณคราบ

จลนทรยต�ากวากลมควบคม

จากการศกษาวจยพบวา ภายหลงการเขารวมโปรแกรม

การสงเสรมสขภาพชองปาก นกเรยนมคาเฉลยปรมาณ

คราบจลนทรยนอยกวากอนการเขารวมโปรแกรมการสง

เสรมสขภาพชองปาก และกลมทดลองมคาเฉลยปรมาณ

คราบจลนทรยต�ากวากลมควบคมอยางมนยส�าคญทางสถต

ทระดบ 0.05 ซงเปนไปตามสมมตฐานท 3 และสมมตฐาน

ท 4 ทงนอธบายไดวาเมอนกเรยนเขารวมโปรแกรมการสง

เสรมสขภาพชองปากโดยประยกตใชทฤษฎการรบรสมรรถนะ

แหงตนในการดแลสขภาพชองปากแลว นกเรยนสามารถม

พฤตกรรมในการดแลสขภาพชองปากทดขน สงผลใหนกเรยน

มสขภาพชองปากทดขน ซงสขภาพชองปากทดขนประเมนได

จากความสะอาดของชองปากโดยอาศยการยอมสฟน ซงส

ยอมฟนจะตดสทแผนคราบจลนทรยทเกาะตามดานตางๆ ของ

ฟน ซงหากนกเรยนสามารถดแลสขภาพชองปากไดดขน คราบ

จลนทรยนนจะลดลง โดยโปรแกรมสงเสรมใหนกเรยนมนใจ

วาสามารถดสขภาพชองปากได เมอมความมนใจ จงคาด

หวงวาสงทไดปฏบตไปนนจะใหผลลพธของการดแลสขภาพ

ชองปาก(3) คอท�าใหปากสะอาดขน โดยประเมนไดจากการ

มแผนคราบจลนทรยทเกาะตามดานตางๆ ของฟนลดนอย

ลงซงจากการศกษาพบวาภายหลงการเขารวมโปรแกรมการ

สงเสรมสขภาพชองปากกลมทดลองมคาเฉลยปรมาณคราบ

จลนทรยต�ากวากอนการเขารวมโปรแกรมการสงเสรมสขภาพ

ชองปากสอดคลองกบการศกษาของ Inpun(12) ทศกษาผล

ของโปรแกรมทนตสขศกษาตอพฤตกรรมการปองกนการ

เกดโรคฟนผของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยน

อนบาลปราจนบร ซงพบวา ภายหลงการเขารวมโปรแกรม

ทนตสขศกษา นกเรยนมความสะอาดของฟนดขนจากระดบ

ต�าเปนระดบพอใชและมปรมาณคราบจลนทรยภายหลงการ

เขารวมโปรแกรมทนตสขศกษาลดลงจากกอนการเขารวม

โปรแกรมทนตสขศกษายงสอดคลองกบการศกษาของ

Rosphirom(5) ทศกษาประสทธผลของโปรแกรมทนต

สขศกษาโดยประยกตใชทฤษฎความสามารถตนเองทมตอ

พฤตกรรมทนตสขภาพของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

อ�าเภอเมอง จงหวดนครปฐม พบวาภายหลงไดรบโปรแกรม

ทนตสขศกษาโดยประยกต ใชทฤษฎความสามารถตนเอง

นกเรยนมปรมาณคราบจลนทรยบนตวฟนนอยกวากอนได

รบโปรแกรมทนตสขศกษา และสอดคลองกบการศกษา

ของ Maphunthana และ Duangsong(13) ทศกษาผลของ

โปรแกรมทนตสขศกษาโดยการประยกตใชทฤษฏแรงจงใจ

เพอปองกนโรครวมกบแรงสนบสนนทางสงคมในการปรบ

เปลยนพฤตกรรมการปองกนโรคเหงอกอกเสบของนกเรยน

ชนประถมศกษาปท 6 อ�าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา ซง

พบวา ภายหลงการทดลองนกเรยนในกลมทดลองมคะแนน

เฉลยของการเปลยนแปลงปรมาณคราบจลนทรยและสภาวะ

การอกเสบของเหงอกลดลงกวากอนการทดลองและลดลง

กวากลมเปรยบเทยบ

นอกจากนนยงพบวานกเรยนกลมควบคมมพฤตกรรม

การแปรงฟนทสงขนหลงจากผานการทดลองแตปรมาณคราบ

จลนทรยไมลดลง ผวจยคดวาอาจจะเกดจากการบนทกผลท

ไมตรงกบความเปนจรง เนองจากแบบสอบถามในสวนของ

การแปรงฟนนน นกเรยนเปนผบนทกดวยตนเอง จงเขาใจ

วา เพยงแปรงใหครบ 3 ครง ตามทเจาหนาทแนะน�า เปนการ

แปรงฟนทถกตอง คาคะแนนเฉลยพฤตกรรมการแปรงฟนสง


ขนในกลมควบคม หลงจากผานการทดลอง ซงขอมลดงกลาว

ขดแยงกบคาเฉลยนคราบจลนทรยบนตวฟน ซงไมแตกตาง

กนในกลมควบคมกอนการทดลองและหลงการทดลอง

จากการศกษาวจยโดยโปรแกรมการสงเสรมสขภาพ

ชองปาก ไดสงเสรมใหนกเรยน มการรบรสมรรถนะแหงตน

(perceived self-efficacy) เปนการตดสนความสามารถ

ของตนเองวา สามารถปฏบตตนในการดแลสขภาพชองปาก

ไดและสงเสรมความคาดหวงเกยวกบผลทจะเกดขน (out-come expectation) เปนการตดสนวาผลทไดจากการกระ

ท�าพฤตกรรมดงกลาว(3) สงเสรมใหนกเรยนมความเชอวา

เขาแปรงฟนไดถกวธ ความเชอดงกลาวเปนการตดสนความ

สามารถของตนเอง การไดรบค�าชมหรอไดรบคะแนนเปน

รางวล การไดรบการยอมรบจากเพอนวามรอยยมทสวยงาม

ปากสะอาดไมมโรคฟนผหรอเหงอกอกเสบ เปนความคาด

หวงในผลทเกดขนจากการแปรงฟนทถกวธ ซงวดผลไดจาก

กจกรรมการยอมสฟนทประเมนปรมาณจลนทรยในชองปาก

ท�าใหเกดการกระตนใหนกเรยนมการรบรสมรรถนะตนเองใน

การดแลสขภาพชองปากมากขน

บทสรป สรปผลการวจยในครงน โปรแกรมการสงเสรมสขภาพ

ชองปาก ท�าใหเกดการเปลยนแปลงดานพฤตกรรมการดแล

สขภาพชองปากของนกเรยนอาย 12 ป โดยท�าใหมความร

ในการดแลสขภาพชองปาก การรบรสมรรถนะแหงตน และ

พฤตกรรมการดแลสขภาพชองปากทดขน สงผลใหคราบ

จลนทรย ในชองปากลดลง แสดงใหเหนวา โปรแกรมการ

สงเสรมสขภาพชองปากสามารถน�าไปประยกตใชในนกเรยน

อาย 12 ปในพนทอนๆ ทมบรบทใกลเคยงกนได

กตตกรรมประกาศ การศกษาในครงนไมสามารถส�าเรจไดหากไมไดรบความ

รวมมอจากนกเรยนชนประถมศกษา ปการศกษา 2559 ทเขา

รวมโปรแกรมการสงเสรมสขภาพชองปาก ทานผอ�านวยการ

คณครและเจาหนาททเกยวของ ผวจยจงขอขอบคณทกทาน

ทมสวนเกยวของมา ณ ทน

เอกสารอางอง1. Division of Dental Health, Department of Health,

Ministry of Public Health. The 7th National Oral

Health Survey Report. Bangkok: Samcharoen Panich; 2012.

2. Peter BL, Michael TB, Martin T, et al. Poor oral hygiene as a risk factor for infective endocardi-tis-related bacteremia. JADA 2009; 140: 1238-1244.

3. BanduraA. Self-efficacy:Toward a unifying theory of behavioral change. PSYCHOL REV

1997; 84(2): 191-215.4. Iamsupasit S. Theories and techniques in

behavior modification. 5th ed. Bangkok: Chulalongkorn University; 2006.

5. Rosphirom S. The Effectiveness of a Dental

Health Education Programme Appying Self-

Efficacy Theory on Dental Health Behavior of

Prathomsuksa 4 Students in Muang District,

Nakronpathom Province. Thesis of Master of Science Degree in Health Education, Graduate School,SrinakharinwirotUniversity.

6. GreeneJC,VermillionJR.TheSimplifiedOralHygiene Index. JADA 1964; 68: 7-13.

7. Tansakul S. Theories and Models Applied to

Health Education and Behavioral Science. 2nd ed. Bangkok: Yutharint Printing; 2005.

8. Kampolngam N . The Effects of a Health Ed-ucation Program and Tooth Decay Prevention for The Primary School Students Through The ApplicationofaSelf-EfficacyTheoryandSocialSupport Theory. J Rajanagarindra; 2015: 179-186.


9. Kittipongpittaya P, Tansakul S, Kengkanpanich T, YoungnoiT.ApplicationofSelf-EfficacyTheoryto Promote Dental Health Care Behavior among Matthayomsuksa 1 Students in Aranyaprathet District, Sa Kaeo Province. J Health Edu 2008; 31(108): 7-25.

10. Buathong C, Promsiripaiboon Y, Vatchalavivat A.TheEffectsofOralHealthPromotionProgram on Dental Caries Prevention behaviors of Grade Six Students at Ban Banghean School at Plaipraya District, Krabi Province. J Commun

Health Develop KKU 2015; 3(2): 293-306.11. Kongmuangpuk M. Effects of a Dental Health

ProgramonOralHygieneofElementarySchoolStudents. OJED 2009; 4(1): 1400-1414.

12. Inpun W. Effect of Dental Health Program to Dental Caries Prevention Behavior among Sixth Grade Students of Anubanprachinburi School. PRRJ 2015; 10(1): 131-142.

13. Maphunthana Y, Rujira Duangsong R. The Effects

of Dental Health Education Program by Applying

The Protection Motivation Theory and Social

Support on Behavioral Modification for Gingi-

vitis Prevention among The Six Grade Students,

Muang District Nakhon Ratchsima Province. Thesis of Master of Public Health in Health Education and Health Promotion, Graduate School Khon Kaen University; 2011.

Original Article ประสิทธิผลของโปรแกรมการ...

Documents

Transcript of Original Article ประสิทธิผลของโปรแกรมการ...