Ooi en Ram - Oertech...telefoon, telefoon alfabet. Werkstuk Er wordt een stoplicht gemaakt. Hiermee...
Transcript of Ooi en Ram - Oertech...telefoon, telefoon alfabet. Werkstuk Er wordt een stoplicht gemaakt. Hiermee...
© 2008 Ooi en Ram
Versie 22 augustus 2016
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
2
Thema 4 Lucht—Communicatie
INHOUDSOPGAVE
BENODIGDHEDEN
Algemeen ........................................... 3
Natuurkunde ....................................... 3
Techniek ............................................. 4
Werkstuk bestellijst ............................. 5
Werkstuk ............................................. 7
LEERDOELEN
1 Postbezorgen .................................... 9
2 Elektrische signalen ......................... 9
3 Geluid .............................................. 10
4 Beeld ................................................ 11
5 Optiek .............................................. 11
TIPS & TRICKS
1 Postbezorgen .................................... 13
2 Elektrische signalen ......................... 14
3 Geluid .............................................. 15
4 Beeld ................................................ 16
5 Optiek .............................................. 17
BIJLAGE
KIX code .............................................. 19
Instellingen oscilloscoop ..................... 21
WERKBLADEN
Werktekening Flipkaart
Werktekening Stoplicht
Mobiele telefoon
Werktekening Telefoonhouder
Werktekening Wondertrommel I en II
Werktekening Digitaal Cijfer
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
3
Thema 4 Lucht—Communicatie
Algemeen
Voorbeeld werkstukjes
Periodiek systeem van de elementen of/en BINAS
Natuurkunde
Postbezorgen
PC met toegang tot internet: Klokhuis “Duif”
Evt. PostNL infomatieboek (te downloaden op oertech.nl)
Voor de proef ‘Wat is snelheid van beide auto’s?’
Stopwatch
2x Opwindauto / wegschietauto
Meetlint
Plakband
Elektrische signalen
PC met toegang tot internet: Klokhuis “Radio-amateur”
Voor de proef ‘Hoe maak je radiogolven?’
Oscilloscoop
2x Spoel
Aansluitkabels
Toongenerator
Microfoon / Geluidsbox
Opdracht: De zenden-ontvangen in morse code
2x Zender/ontvanger (zie tips & tricks)
Batterij
Benodigheden Geluid Voor de proef ‘Hoe kan je trillingen laten zien, horen en voelen?’
Bak met water
Stemvork
Ballon
Voor de proef ‘Kan er zonder lucht, water of een andere stof ook
geluid zijn?’
Vacuümpomp
Stolp
Bel
Opdracht: Pingpongbalopstelling
Pingpongballen
Stemvork
Voor de proef ‘Kunnen trillingen elkaar versterken?’
2x stemvork met klankkast 440Hz
1x stemvork met klankkast 384Hz
Aanslagstok
Werkblad (maken de kinderen zelf in schrift, opdracht bij uitreiken spullen)
Beeld
PC met toegang tot internet: Klokhuis “Zon” “www.kleurenblindheid.nl”
Voor de proef ‘ Hoe ziet een spectrum eruit?’
Lamp
Scherm
3x 60 graden prisma
Benodigheden
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
4
Thema 4 Lucht—Communicatie
Opdracht: Lichtbronnen
TL-buis
Kaars
Ledlamp
Voor de proef ‘Licht kleuren moet je mengen om geel te
krijgen?’
3 lampen
Rood, groen, blauw kunststof
Aansluitsnoeren
Voor de proef ‘Kun je met 4 kleuren krijt ook andere
kleuren maken?’
4 kleuren krijt
Papier
Schuurpapier
Opvangbak
Optiek
PC met toegang tot internet: Klokhuis “digitale techniek” - “fotografie”
Voor de proef ‘Wat gebeurt er met het beeld in een camera
obscura?’
Voorwerp bestaande uit een geel en rood vlak
Sterke lamp
Camara obscura (zie tips & tricks)
Techniek
Postbezorgen Opdracht “Van adres naar code”
Werkbladen KIX code
Benodigheden Elektrische signalen Opdracht elektrodoos
Voeding, 4,5V battrij
Elektronicaplankje
Aansluitdraden (zwart en rood)
2x gloeilamp 3,5 Watt.
Opdracht telefoneren
Twee ouderwetse telefoonhoorns
Aansluitplankje (zie blz 14)
batterij
Geluid Tekenbordcertificaat
Tekenbord
Driehoek
Passer
Vel A4 –blanco
Tekenbordcertificaat
Beeld - Digitaal
Analoge en digitale thermometer (voor meten kraanwater)
Bekertje
Meetlint, digitale afstandmeter
Analoge en digitale voltmeter
Analoge en digitale weegschaal
Benodigheden
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
5
Thema 4 Lucht—Communicatie
Werkstuk—bestellijst
Voor de benodigdheden per leerling zie blz 8.
Een schatting van de te bestellen materialen voor ongeveer 100 lln
Flipkaart
Stoplicht
Benodigheden Telefoonhouder
Wondertrommel
Digitaal cijfer
Benodigheden
Aantal Materiaal Afmeting (mm)
100 A4 wit 360g
Dubbelzijdig gekopieerd
A4 Aantal Materiaal Afmeting (mm)
10 Gabon triplex 300 x 600 x 4 mm
3600 Ijslolliestokjes -
100 Houten deuvel 6 x 30 mm
30 Lat (vuren, grenen) 500 x 20 x 20 mm
100 Elastiek Normaal
50 Papier 120g—zwart A3
Aantal Materiaal Afmeting (mm)
1 Aluminium 300 x 600 x 1 mm
4 Rondhout Ø 10mm 500 x Ø 10 mm
2 Koperdraad 500 x Ø 1,5 mm
20 Lat (vuren / grenen) 500 x 30 x 10 mm
2 Acrylplaat transparant 500 x 500 x 3 mm
100 LED rood 5 mm
100 LED geel 5 mm
100 LED groen 5 mm
300 LED fitting 5 mm
100 Weerstand 560 Ohm
100 Batterijhouder 2x AA
1 rol Zelfklevend koperband 6 mm breed
Aantal Materiaal Afmeting (mm)
9 Acrylplaat diverse kleuren 500 x 500 x 3 mm
15 Rubberplaat div. kleuren A4
Aantal Materiaal Afmeting (mm)
100 Lat (vuren / grenen) 500 x 10 x 5 mm
15 Gabon triplex 300 x 600 x 3-4 mm
3 Gabon triplex 300 x 600 x 3-4 mm
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
6
Thema 4 Lucht—Communicatie
Benodigheden
Flipkaart KA Gereedschap
Rilpen
Hobbylijm
Kleurpotloden
Rei
Stanleymes
Snijplaat
Materiaal
Werkblad flipkaart
(360 g) dubbelzijdig!
Telefoonhouder KA Gereedschap
Tape
Kunststofboor 6mm
Boor 40mm
Boormal
100 x 100 mm
Watervast schuurpapier
Figuurzaag of elektr. Figuurzaag
Metaalvijl
Kunststofbuiger
Buigmal
Materiaal
Acrylplaat gekleurd
170 x 100 x 4 mm
Rubberplaat
100 x 60 x 4 mm
170
mm
100 mm
100
mm
60 mm
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
7
Thema 4 Lucht—Communicatie
Stoplicht KA Gereedschap
Hobbylijm
Houtlijm
Warme lijm
Schaar
Soldeertin
Houtboor 10 mm
Boormal 75 x 30 mm
Houtboor 1,5 mm
Boormal voor rond-hout Ø 10 mm
Metaalboor 10 mm
Metaalboor 7 mm of
5,5 mm
Boormal 50 x 50 mm
Buigmachine
Toffelzaag
werkplankje
Materiaal
Aluminium
125 x 50 mm
Acrylplaat transp.
60 x 40 x 4 mm
Rondhout
Ø 10 mm x 25 mm
latje
60 x 30 mm
Papier zwart 80—120 g
125 x 50 mm
LED
rood, groen, geel
Batterijhouder + clip
2x AA
Weerstand
560 Ω
(groen / blauw / bruin) LED fitting 3x
Koperen pinnetje
Ø 1,5 mm x 15mm
Zelfklevend
koperband
80 mm
125
mm
25 m
m
75 m
m
125
mm
Benodigheden
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
8
Thema 4 Lucht—Communicatie
Wondertrommel KA Gereedschap
Houtlijm
Boor 6 mm (plug)
Elastiek
Schuurpapier (grof 80-100)
Schuurpapier (fijn 180-240)
Elektr. Figuurzaag
mal voor zagen cirkel
Vijl
Schuurpapier
Elastiek
Materiaal
Werktekening
Wondertrommel 1+ 2 Triplex
120 x 120 x4 mm
Ijstokjes 36x
deuvel
6 mm
houtblokjes
20 x 20 x5 mm 20 x 20 x 120 mm
Papier zwart 80—120 g
400 x 120 mm
Benodigheden
Digitaal cijfer KA Gereedschap
Houtlijm
Schuurpapier (grof 80-100)
Schuurpapier (fijn 180-240)
Toffelzaag
Verstekbak
Werkplankje
Materiaal
Triplex
145 x 85 x 4 mm
Triplex
100 x 50 x 4 mm
Houten lat
420 x 10 x 5 mm
Latjes
±150 x ±6 x 4 (4x)
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
9
Thema 4 Lucht—Communicatie
Werkstuk
Er wordt een flipkaart gemaakt: de kaart kan op 4 manieren gevouwen
worden om zo vier verschillende plaatjes te onthullen.
De leerling leert... Papier snijden met stanleymes, rei en snijplaat
Rillen van stevig papier
Zorgvuldig werken
Omgaan met tegenslag.
2 Elektrische signalen Het gaat hier om …
Communicatie met behulp van elektrische signalen, zoals de radio,
telegrafie. Bij techniek wordt ingegaan op elektronische
schakelingen.
Natuurkunde
De leerling leert …
… hoe je radiogolven maakt.
… communiceren m.b.v morse code
Proeven: Hoe maak je radiogolven
Begrippen: Radio, zender, zendamateur, antenne, morsecode, oscilloscoop,
toongenerator, spoel, noodsignaal, zenden, ontvangen
Techniek
De leerling leert…
… dat veel apparaten elektrische energie nodig hebben,
… verschillende energiebronnen benoemen
… een eenvoudige stroomkring lezen
1 Postbezorgen Het gaat hier om …
Communicatie via papier, waarbij afstand, tijd en snelheid een rol
spelen.
Natuurkunde
De leerling leert …
… het berekenen van snelheid aan de hand van afstand en tijd.
… het berekenen van tijd aan de hand van afstand en snelheid.
… maakt kennis met de posterijen, werken en solliciteren.
Proeven: Wat is de snelheid van beide auto’s
Begrippen: Snelheid, afstand, tijd, formule, ‘over postNL’
Techniek
De leerling leert …
… wat er in een postdistributiecentrum gebeurt.
… wat de streepjescode onder aan een brief betekent
… hoe hij voor zijn eigen adres de streepjescode kan maken.
Begrippen: Brievenbus, postbode, stempelen, sorteren, distributiecentrum,
sorteermachine, postzegel, fosfor, KIX, looproute, adres, postcode
Leerdoelen per hoofdstuk
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
10
Thema 4 Lucht—Communicatie
Proeven: Hoe kun je trillingen laten zien, horen en voelen?
Kan er zonder lucht, water of een andere stof ook geluid zijn?
Kunnen trillingen elkaar versterken?
Begrippen: Geluid, trillingen, stemvork, vacuüm, frequentie, Hertz (Hz), resonatie
Techniek
De leerling leert …
… hoe de verbinding tussen mobiele telefoons verloopt.
… werken met een tekenbord, tekenliniaal en tekendriehoek
Begrippen: Antenne, telefoon, tekenbord, tekenliniaal, tekendriehoek, verticaal,
horizontaal, werktekening, afmetingen, tekenbordcertificaat
Werkstuk
De leerling maakt een telefoonhouder. Dit is een houder van kunststof
waarop de telefoon tijdens het opladen kan liggen. De houder hangt
aan de stekker van de lader.
De leerling leert... Kunststof zagen met een (hand-) figuurzaag
Kunststof afwerken met watervast schuurpapier
Kunststof in een bepaalde hoek buigen
Zorgvuldig werken
Omgaan met tegenslag.
… communiceren m.b.v het telefoonalfabet
Begrippen: Elektrische energie, energiebronen, stroomkring, stroomschema,
telefoon, telefoon alfabet.
Werkstuk
Er wordt een stoplicht gemaakt. Hiermee kan de leerling in de les
aangeven of hij geholpen wil worden of niet of hij kan thuis bij zijn
kamer aangeven of een ander mag binnenkomen of niet:
Groen — aan het werk, anderen mogen mij vragen stellen
Geel — aan het werk, wil niet gestoord worden
Rood — hulp nodig
De leerling leert... Metaal bewerken
Houtbewerken
Elektronica solderen
Zorgvuldig werken
Omgaan met tegenslag.
3 Geluid Het gaat hier om …
Communcatie via geluidsgolven.
Natuurkunde
De leerling leert …
… dat geluid een trilling is
… een trilling materiaal nodig heeft om zich voort te planten
… hoe een trilling zich voortplant
… dat trillingen van eenzelfde frequentie elkaar kunnen versterken
Leerdoelen per hoofdstuk
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
11
Thema 4 Lucht—Communicatie
Begrippen: Gebaren alfabet, beeldpunten, staafjes, elektronenbundel, bewegend
beeld
Werkstuk
De leerling maakt een “zoötroop”. Dit is een trommel met daarin
twaalf stilstaande plaatjes die steeds een beetje anders zijn. Met een
zoötroop ziet je oog snel opvolgend steeds één plaatje en krijg je dus
en bewegend beeld: snel opeenvolgende plaatjes geven een
bewegend beeld.
De leerling leert... Houtbewerken
Een cirkel zagen met behulp van een mal (een plank met een
spijker op de gewenste afstand (=straal van de cirkel) tot de
(elektrische) figuurzaag.
Gaten voor pluggen boren
Zorgvuldig werken
Omgaan met tegenslag.
5 Optiek Het gaat hier om …
Het kennis maken met digitaal tellen en wat digitaal nu eigenlijk is.
Natuurkunde
De leerling leert …
… digitaal tellen tot 9
… hoe informatie digitaal op een dvd wordt gezet
… een computer alle gegevens in bytes opslaat (=8 bits)
… een digitale tekening maken
Begrippen: Digitaal, tientalligstelsel, binairstelsel, dvd, computeralfabet, byte, bit.
4 Beeld Het gaat hier om …
Communicatie door middel van beelden, zoals televisie en
gebarentaal.
Natuurkunde
De leerling leert …
… beelden bestaan uit licht of lichtweerkaatsing
… waar de zon uit bestaat
… dat het spectrum van verschillende lichtbronnen verschillend is
… wat de primaire kleuren van licht zijn en hoe je die kunt mengen tot
andere kleuren
… wat de primaire kleuren van verf zijn en hoe je die kunt mengen.
Proeven: Hoe ziet een spectrum er uit?
Welke kleuren licht moet je mengen om geel te krijgen?
Kun je met 4 kleuren krijt ook andere kleuren maken?
Begrippen: Licht, zon, spectrum, prisma, regenboog, spectroscoop,
kleurenblindheid, mengen, primaire kleuren.
Techniek
De leerling leert…
… hoe je kunt communiceren m.b.v. het gebarenalfabet
… hoe een beeldscherm zijn beelden opbouwt
… hoe je met de drie kleuren rood, geel, groen kleuren en
afbeeldingen kunt maken op een beeldscherm
Leerdoelen per hoofdstuk
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
12
Thema 4 Lucht—Communicatie
Techniek
De leerling leert …
… het verschil tussen digitale en analoge (meet-) instrumenten
… wanneer een digitaal en wanneer een analoog instrument
nauwkeuriger of beter afleesbaar is.
Begrippen: Digitaal, analoog,wijzers, venster, display, nauwkeurigheid, digitaal
instrument, analoog instrument, digitaal cijfer
Werkstuk
De leerling maakt van hout een digitaal cijfer
De leerling leert... Hout bewerken
Verstekzagen
Zorgvuldig werken
Omgaan met tegenslag.
Leerdoelen per hoofdstuk
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
13
Thema 4 Lucht—Communicatie
Techniek
Opdracht 4-18
“Van adres naar code” Beschrijving: Je kunt elke leerling een apart werkblad geven, maar je kan er ook een werkdoos van maken. Print dan de kaartjes “KIX streepjescode” (blz 19) op stevig papier. Snij elk kaartje uit en doe deze in een doosje. De leerling kan nu zijn adres (postcode, huisnummer en eventuele toevoeging) leggen met de kaartjes en kan meteen lezen wat de bijbehorende KIX code is.
Werkstuk
Er wordt een ‘flipkaart’ gemaakt: een kaart waarbij je door middel van vouwen 4 verschillende afbeeldingen kunt laten zien. Het rillen van de vouwlijnen is belangrijk. Verder is het erg belangrijk dat je hobbylijm gebruikt voor het in elkaar zetten van de kaart: deze lijm is nog te corrigeren. Na het plakken moet je de kaart een paar keer goed vouwen en eventueel de plaatjes verschuiven zodat de kaart mooi plat blijft en de plaatjes goed aansluiten.
Algemeen proefverslag
De leerling moet eerst stap 1 t/m 4 van zijn proefverslag gemaakt hebben, voordat hij de spullen van de proef krijgt. Let vooral op stap 4 (wat ga je doen) ingevuld is. De leerling moet nagedacht hebben over wat hij gaat doen in de proef. Het is verstandig om de leerlingen die spullen voor de proef krijgen een paraaf in hun schrift (onder stap 1 t/m 4) van het proefverslag te geven. Dit om overschrijven voor te zijn.
1 Postbezorgen
Natuurkunde
Opdracht 4-12 - Proef
Wat is snelheid van beide auto’s?: Beschrijving: De leerling(en) meten een racebaan van 1 meter lengte uit. De start en finish wordt gemarkeerd met een stukje tape. Met een stopwatch wordt gemeten hoeveel tijd de auto’s nodig hadden om 1 meter af te leggen. De proef moet 2x worden uitgevoerd. Nu kan de leerling de snelheid van beide auto’s uitrekenen. Hij kan kiezen de eerst of de tweede tijd te nemen, de gemiddelde van beide of de snelste van elke auto. De keuze is aan de leerling.
Tips & tricks
I II III
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
14
Thema 4 Lucht—Communicatie
Opdracht 4-28 Beschrijving: Leerlingen die moeite hebben zich de situatie van het stroomschema voor te stellen, hebben baat bij een voorbeeldplankje waarop de 3 elektronische componenten op dezelfde manier terug komen als in het schema: batterij, schakelaar (klepje / paperclip), gloeilampje.
Opdracht 4-30 Beschrijving: Maak een eenvoudige versie van de doos met elektronica: voeding, aansluitdraden, 2x gloeilamp. Zorg voor een eenvoudig elektronica plankje.
Opdracht 4-31 - telefoneren Beschrijving: Zorg dat je twee telefoonhoorns hebt die als volgt zijn aangesloten:
Werkstuk
Er zitten verschillende lastige klusjes aan dit werkstuk
het maken van de draaiknop: het gaatje moet op de goede plek en de pen moet een goede lengte hebben.
Het boren en afwerken van het metaal
Het solderen van de leds—leds worden vaak omgedraaid (+ en - )
Het contact maken van de schakelaar met de leds
Pas op leds worden gemakkelijk opgeblazen, gebruik niet meer dan 2x 1,2V (oplaadbare batterij) voor het testen) en een weerstand van 560 Ohm tussen de - pool en de leds
2 Elektrische signalen
Natuurkunde
Opdracht 4-21 - Proef
Proef: Hoe maak je radiogolven? Beschrijving: In deze proef moet eerste de opstelling goed in elkaar gezet worden: twee kabels van coax naar 2x tulp voor spoel A en B. één kabel van de generator naar 2x krokodillenbek voor spoel B. Zorg voor goede instellingen van de oscilloscoop, experimenteer hier evt. vooraf mee! (Zie blz 21 en 22) Blz 21 kun je kopiëren en bij de oscilloscoop leggen voor uitleg. Wanneer je een geluidsbox op de generator aansluit i.p.v. de spoel kun je de leerling laten horen dat de generator een zacht geluid voortbrengt. De spoel versterkt het elektrische signaal en geeft een mooie golf op de oscilloscoop.
Opdracht 4-25
De zenden-ontvangen in morse code Beschrijving: Je kunt zenden met geluid of met licht. Maak een eenvoudige schakeling met een paperclip als schakelaar zoals hieronder.
Techniek
Tips & tricks
blau
rood
geel
groen
blaublau
rood
geel
groen
blau
groen
geel
blauw
rood
paperclip
gloeilamp of led
aansluitdraden voor
batterij
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
15
Thema 4 Lucht—Communicatie
Opdracht 4-38
Proef: Kunnen trillingen elkaar versterken? Beschrijving: Resonantie het meetrillen met dezelfde frequentie. Laat ook zien dat dit alleen werkt met twee stemvorken van dezelfde frequentie. Stel twee stemvorken van dezelfde toonsoort (frequentie) vlak bij elkaar op. Sla 1 stemvork aan en doof deze vrij snel weer met de hand. Je hoort de toon nog steeds. Hoe kan dat? Leerlingen hebben enige tijd nodig om te ontdekken dat het de ander stemvork is die mee is gaan trillen. Leg uit dat de stemvork de lucht in trilling brengt en dat de tweede (zelfde) stemvork die trilling opneemt en dus ook gaat trillen. Laat zien dat het met twee verschillende stemvorken niet werkt.
Techniek
Opdracht 4-39-44
Tekenbordcertificaat Beschrijving: Beoordeel het omgaan met het tekenbord zoals in opdracht 4-44 ‘tekenbord certificaat’.
Werkstuk
Het moeilijkste van dit werkstuk is het maken van de werktekening (opdracht 45) en het boren van het grote gat. Voor het boren van het gat moet eerst een klein gat (6 mm) met een kunststofboor gemaakt worden om te voorkomen dat het plastic al te makkelijk breekt. Het boren moet rustig gebeuren!
3 Geluid
Natuurkunde
Opdracht 4-34 - proef
Hoe kan je trillingen laten zien, horen en voelen? Beschrijving: Met deze proef ontdekt de leerling op 3 manieren dat geluid uit echte trilleningen bestaan: een stemvork in water geeft golven (hoe lager de frequentie, hoe groter de uitslag en dus de golven!), het trillende mondstuk van een ballon bij het leeglopen, en het kriebelende gevoel als iemand tegen een ballon praat die de leerling vast heeft.
Opdracht 4-35 - proef
Kan er zonder lucht, water of een andere stof
ook geluid zijn? Beschrijving: Hiervoor is een luchtdichte stolp (met afsluiter) en een vacuümpomp nodig. De vacuümpomp wordt eenvoudig aangesloten met de pomp aan het ventiel van de stolp. In de stolp een deurbel die op een laag voltage moet worden aangesloten. De bel rinkelt, de pomp wordt aangezet. Het geluid wordt steeds zachter: zonder lucht (of ander materiaal) kan het geluid zich niet voortplanten.
Opdracht 4-36
Pingpongbalopstelling Beschrijving: De pingpongballen opstelling laat zien hoe geluid zich voortplant. De pingpongballen stellen in feite (lucht)moleculen voor. De opstelling is eenvoudig te maken.
Tips & tricks
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
16
Thema 4 Lucht—Communicatie
Spectroscoop
Nodig:
Koffiebekertje,
Kale cd,
Stanleymes,
Watervaste stif,
Tape
Maak een sneetje in de bodem van het kof-
fiebekertje.
Maak de bodem en de binnenkant zwart
met de stift.
Plak de cd op de bovenkant van het beker-
tje.
Laat de lichtbron van achter door het smal-
le spleetje schijnen. Kijk door de cd om het
spectrum van de lichtbron te zien.
Je kunt ook de binnenkant van de beker
zwart maken. Het spectrum is dan op de
binnen kant van de beker beter te zien.
4 Beeld
Natuurkunde
Opdracht 4-48 - proef
Hoe ziet een spectrum eruit?
Beschrijving: Bij deze proef is het belangrijk om de lamp, het prisma en het papier goed te positioneren, anders zie je niets. Gebruik twee onderzoeksbakken op elkaar waarin de opstelling wordt gezet, zo is het effect nog beter (in het donker) te zien)
Opdracht 4-50: Lichtbronnen Beschrijving: Met de spectroscoop worden 3 lichtbronnen bekeken: tl-licht, kaarslicht en licht van een zaklamp of led-lamp. De spectroscoop kan zelf gemaakt worden. (http://www.hetklokhuis.nl/lees/dossiers, licht) Hiernaast een beschrijving voor het maken van een spectroscoop.
Tips & tricks
Licht
van
pris-
ma
Wit
Papier
A4
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
17
Thema 4 Lucht—Communicatie
Veel gemaakte fouten:
De ijsstokjes worden allemaal tegen elkaar aan geplakt. Veel leerlingen vinden het makkelijk om 3 stokjes neer te leggen en dan 1 stokje op de kant ertussen om de juiste afstand te houden, die stokjes worden dan latere weer weggehaald
Het tekenen van de cirkel (met een passer) en het zagen. Op de elektrische boormachine kun je een zaagmal maken om in een cirkel te zagen: Een deuvel in een plank hout zetten (dit is het midden van de cirkel). De plank zo op de zaagtafel vastklemmen, dat de afstand van de deuvel tot het zaagblad precies de straal van de cirkel is (295 mm)
Het plakken van de ijsstokjes aan de cirkel is lastig. Je kunt kleine blokjes onder de cirkel laten plakken om meet contactoppervlak te creëren, maar zonder kan ook. Smeer de rand van de cirkel in met houtlijm, rond de rand er omheen en zet er een elastiek omheen om te drogen. Het zwarte papier kan eventueel over de ijsstokjes met elastiek geplakt worden.
De openingen tussen de ijsstokjes zijn na het beplakken met papier verdwenen: als je de trommel op z’n kant op de tafel legt, kun je van binnen uit met een stanleymes het papier wegsnijden.
5 Optiek
Natuurkunde
Opdracht 4-61 - proef
Wat gebeurt er met het beeld in een camera obscura? Zet en voorwerp goed in het licht. Kijk door de camera obscura naar het voorwerp. Hou je hoofd niet te dicht bij het kijkscherm. Maak een doek die over het hoofd gaat en het kijkscherm voor licht van buitenaf afschermt. Maak de camera obscura van een grote doos (ongeveer 300 x 300 x 300 mm). Maak aan 1 kant een klein gaatje.
Opdracht 4-52 - proef
Welke kleuren licht moet je mengen om geel te krijgen?
Beschrijving: Drie lampen met kunststof in rood, groen en blauw. Zet de opstelling in twee onderzoeksbakken op elkaar en leg op de bodem een wit vel papier voor een beter effect.
Opdracht 4-54—proef
Kun je met 4 kleuren krijt ook andere kleuren maken? Beschrijving: gebruik stoepkrijt en schuurpapier. Laat van de vier kleuren een klein beetje poeder afschuren. Maak het poeder met een pipetje een beetje nat. Laat ze ontdekken wat er gebeurt als je het krijtstof van verschillende kleuren mengt.
Techniek
Opdracht 4-57 Beschrijving: Voor deze opdracht kun je heel geod de opstelling van opdracht 52—natuurkunde gebruik om te controleren of de leerling de juiste kleuren heeft gemengd. Let op: bij een tv staan de lichtstaafjes (of ledjes) altijd in dezelfde volgorde: Rood—Groen—Blauw Bij de kleur geel, zijn rood en groen aan en blauw uit, dus zwart
Werkstuk
Tips & tricks
Klein gaatje
doek
geel
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
18
Thema 4 Lucht—Communicatie
stukjes in het midden. Let er ook op dat de cijfersegmenten niet vastgeplakt worden.
Maak de tegenoverliggende zijde helemaal open en plak daar een vel overtrekpapier overheen. Maak aan deze kan ook een grote doek vast die helemaal over het hoofd kan als je de camera met beide handen vast houdt.
Opdracht 4-64 Leerlingen kunnen prima een letter maken door alleen hokjes zwart te kleuren. Het tweede deel van de opdracht is lastiger: een zwart hokje betekent donker, dus licht uit (0). Dus de letter moet exact over genomen worden van de letter erboven, alleen nu moeten alle witte hokje een 1 worden en alle zwarte hokjes een 0.
Techniek
Opdracht 4-67 Het meten met een multimeter (analoog of digitaal) is lastig. Laat de leerling zien dat je volt gaat meten en gelijkstroom. Vraag dan welke schaal ze het best voor de 4,5 Volt batterij kunnen gebruiken. Laat ze de meter zelf instellen. Doe hetzelfde bij de andere meter
Opdracht 4-68 Het is leuk om te laten zien wat een spanningzoeker is en hoe het werkt.
Werkstuk
Dit werkstuk is goed te doen, vooral met de gegeven werktekening. De segmenten worden dat meestal vrij gelijk van lengte. Lastig vinden de leerlingen het uitmeten en op maat maken van de vierkante
Tips & tricks
Vel overtrekpapier
Klein gaatje
doek
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
19
Thema 4 Lucht—Communicatie
Postcode Huisnummer
(max 5 posities)
Scheidings-
teken
Huisnummer toevoeging
X
X
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T
U V W X Y Z 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
U V W X Y Z 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
20
Thema 4 Lucht—Communicatie
4 De standen van de knoppen kunnen
per situatie licht verschillen
5 Zet het signaal van de box op de
spoel met lage weerstand (A)
6 Draai de spoel met hoge weerstand
(B) zo dat het signaal goed zichtbaar
is
Instellen van de oscilloscoop
1 Sluit alles aan volgens de
beschrijving muv het signaal.
2 Zet nog geen signaal op de spoelen
A - De spoel met lage weerstand
B - De spoel met hoge weerstand
3 Zorg dat de beide signalen zichtbaar
zijn op het scherm als ‘streepjes’
Hulpmateriaal
A B
1 2
A
© 2
08
Ooi en
R
am
Docentenhandleiding
21
Thema 4 Lucht—Communicatie
Instellen van de generator
Frequency range—kies 100—1.2K
Function—kies de vloeidende golf
Met Frequency multiplier stel je de toonhoogte in
Met output—amplitude stel je in hoe luid de toon is
Oscilloscoop instellen
Zet de oscilloscoop aan
Horizontale instelling:
Met de Time / Div knop stel je het tijdsinterval in: hoeveel golven je ziet.
Voorzichtig aan de knoppen draaien om een mooie stilstaande golf te krijgen.
Trigger
Level zo veel mogelijk op de middenstand
Mode op ’auto’ zetten
Source op ch1 of ch2 zetten
Verticale instelling
De instelling geldt zowel voor kanaal 1 als kanaal 2.
Volt / divs zo instellen dat je een goed zichtbare golf krijgt.
Position bepaald de verticale positie. Stel deze knop zo in dat je de golven van beide signaal boven elkaar ziet.
Mode op ‘dual’ zetten als je beide golven tegelijk wilt zien.
Oscilloscoop aansluiten
Een oscilloscoop is een apparaat waarmee je signalen
kunt laten zien op een schermpje.
Sluit één coaxstekker aan op kanaal 1 (CH1).
Sluit de tulpstekkers aan op de spoel.
Sluit de andere coaxstekker aan op kanaal 2 (CH2).
Sluit de tulpstekkers aan op de andere spoel.
Generator aansluiten
Een generator is een apparaat dat geluidssignalen maakt.
Sluit de coaxstekker aan op de output van de generator.
Sluit de rode en zwarte tulp stekker aan op de luidspreker of de (grootste) spoel.
Werken met de oscilloscoop
output
CH2 CH1
oscilloscoo
spoel
www.oertech.nl
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op geslagen in een
geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt, in enige
vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of
op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van
de makers.
www.oertech.nl
C
B
D
A
B
C
A
D
Versie 22 augustus
© 2
00
8 O
oi en
R
am
Werkblad
Thema 2 Vuur - Veiligheid
B
D
A
C
Ve
rsie
22
au
gu
stu
s
B
D
A
C
Ve
rsie
22
au
gu
stu
s
© 2
00
8 O
oi en
R
am
Werkblad
Thema 2 Vuur - Veiligheid
A1
A10
A9
A8
A3
A4
A6
A2
A7
A5
ce
ntr
ale
T1
T2
X
T3
Y
Ve
rsie
22
au
gu
stu
s
© 2
00
8 O
oi en
R
am
Werkblad
Thema 2 Vuur - Veiligheid
Teke
nin
g:
Na
am
:
K
las:
Maate
en
he
id:
mm
D
atu
m:
V
ers
ie:
Hie
r b
eg
inn
en
me
t je
ee
rste
lij
n!
A
B
Ve
rsie
22
au
gu
stu
s
© 2
00
8 O
oi en
R
am
Werkblad
Thema 2 Vuur - Veiligheid
Uitknippen en de twee stroken aan elkaar
plakken.
Daarna de latjes of ijsstokjes op het papier
plakken
Let op: na elke 3 stokjes komt een opening
(zwarte streepje)
© 2
00
8 O
oi en
R
am
Werkblad
Thema 2 Vuur - Veiligheid
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
1
12
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
1
12
© 2
00
8 O
oi en
R
am
Werkblad
Thema 2 Vuur - Veiligheid
Kn
ip d
e t
ek
en
ing
va
n d
e s
eg
me
nte
n u
it.
Pla
k t
ek
en
ing
(en
) m
et
tap
e o
p d
e l
at.
Pro
be
er
ze z
o t
e l
eg
ge
n,
da
t je
zo
min
mo
ge
lijk
ho
eft
te
za
ge
n…
..
Za
ag
de
se
gm
en
ten
op
ma
at
me
t e
en
toff
elz
aa
g e
n e
en
ve
rste
kb
ak
Be
wa
ar
dit
pa
sstu
kje
Be
wa
ar
dit
pa
sstu
kje