ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου...
Transcript of ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου...
![Page 1: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/1.jpg)
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
&
ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ
![Page 2: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/2.jpg)
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
• Κάποιες δραστηριότητες
εξαρτώνται από την ηλικία
• Κατανομή εργασιών υπάρχει
στο DNA
![Page 3: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/3.jpg)
Εργασίες που καθορίζονται
από την ηλικία
• Μεγάλη παραλλακτικότητα
• Επικάλυψη
• Συσχέτιση με την ανάπτυξη και τον εκφυλισμό των αδένων
• Περισσότερο χρόνο περιπολούν και μένουν ακίνητες
![Page 4: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/4.jpg)
Ανάπτυξη των αδένων
• Σιαγονικοί, υποφαρυγγικοί, κηρογόνοι: μέγιστο 5-15d για– Εκτροφή γόνου
– Κτίσιμο κηρήθρων
• Εκφυλίζονται όταν κάνουν άλλες εργασίες
• Σιελογόνοι: μέγιστο 15-25d για κτίσιμο κηρήθρων
• Παράλληλα υποφαρυγγικοί εκφυλίζονται και παράγουν ιμβερτάση
• Κατά τη φρούρηση: μέγιστο ανάπτυξης αδένων κεντριού, σιαγονικοί 2-επτανόνη
• Όταν συλλέγουν: 40% απώλεια σωματικού βάρους!!
![Page 5: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/5.jpg)
Καθαριότητα
• Προετοιμασία κελιών μετά την έξοδο
• Μεγαλύτερες (11-15d): καθαρισμός τοιχωμάτων κελιών, λείανση της άκρης, απομάκρυνση καλυμμάτων, απομάκρυνση υπολειμμάτων από την κυψέλη
• Διαδικασία καθαριότητας ευθύνεται και για τη μορφή της γονοφωλιάς
• 1% των εργατριών καθαρίζει ανά πάσα στιγμή
![Page 6: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/6.jpg)
Μορφή γονοφωλιάς
![Page 7: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/7.jpg)
Περιποίηση γόνου
• Από 3d ταΐζουν τον γόνο (6-16d)
• Κάθε προνύμφη:
– Δέχεται 2000 επισκέψεις (έως 7200!)
– Στο 14% από αυτές ταΐζεται
• Κάθε παραμάνα εκτρέφει ισοδύναμο 2-3 προνυμφών
• Παραμάνες εκτιμούν ηλικία και διατροφικές ανάγκες των προνυμφών
![Page 8: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/9.jpg)
Περιποίηση της βασίλισσας
• Παράλληλα με τον γόνο
• Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό
• Όταν η βασίλισσα ωοτοκεί με έντονο ρυθμό:
– Την ταΐζουν κάθε 20-30 min, για2-3 min
– Μέλισσες ηλικίας < 12d
• Ακουμπούν κεραίες και πρόσθια πόδια:
– Καθαρισμός
– Λήψη και διάδοση φερομονών
![Page 10: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/10.jpg)
Κτίσιμο κηρήθρων
• Κάλυψη κελιών από μέχρι και ηλικίας 2-3d, Όχι και τόσο οργανωμένη εργασία, 6h/κελί
• Κτίσιμο κηρήθρων από 8-17d, με πιο ανεπτυγμένους αδένες
• Στο κτίσιμο αλλάζουν εργασίες για να παράξουν κερί οι αδένες
![Page 11: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/12.jpg)
Μεταχείριση τροφών
• Ηλικία 11-16d
• Τροφάλλαξη => δέκτρια διπλώνει και ξεδιπλώνει προβοσκίδα για εξάτμιση νερού για 20 λεπτά => απόθεση στο κελί => πρόσθετη εξάτμιση με αερισμό κυψέλης
• Ωρίμανση μελιού διαρκεί 1-5d και εξαρτάται από:– Περιεχόμενο νερό στο νέκταρ-μελίτωμα
– Υγρασία ατμόσφαιρας
– Αερισμό κυψέλης
– Αριθμός εργατριών
• Γύρη: αποτίθεται από συλλέκτριες => μπαλάκια υγραίνονται με νέκταρ και σιελογόνες εκκρίσεις => πακετάρονται => καλύπτονται με λεπτό στρώμα μελιού=> αποθήκευση για μήνες
![Page 13: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/15.jpg)
Αερισμός
• Στην είσοδο και πάνω από κελιά με νέκταρ
• Σε κάθε ηλικία, μέγιστο στις18d
• Σκοπός:
– Ψύξη κυψέλης
– Εξάτμιση μελιού
– Μείωση υγρασίας & CO2
• Πολύ έντονος μετά από συλλογή μεγάλων ποσοτήτων νέκταρος
![Page 16: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/16.jpg)
Φρούρηση
• Σε ηλικία 12-25d, λίγο πριν γίνουν συλλέκτριες
• Στέκονται στα 4 πόδια, ελέγχουν μέλισσες που μπαίνουν
• Είσοδος επιτρέπεται σε:– Μέλισσες της φωλιάς
– Νεαρές εργάτριες
– Άλλες εργάτριες με τροφή
– Κηφήνες
• Αυστηρότερη φύλαξη:– Μετά από επίθεση
– Σε κενά ανθοφορίας
![Page 17: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/17.jpg)
Πτήσεις προσανατολισμού
• Πριν ξεκινήσουν τη συλλογή
• Σκοπός
– Εξοικείωση με σημάδια γύρω από τη φωλιά
– Εντοπισμός εισόδου
• Πρώτη πτήση διαρκεί < 5min => ακολουθεί
αύξηση σε διάρκεια & απόσταση
![Page 18: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/18.jpg)
Συλλογή
• Μέση ηλικία 23d, νέκταρ-μελίτωμα, γύρη, νερό, πρόπολη
• Σιαγονικοί, υποφαρυγγικοί, κηρογόνοι αδένες εκφυλίζονται, εργάτριες μοιάζουν γηρασμένες, χωρίς τρίχωμα, με φτερά φθαρμένα
• Ζουν 4-5d, μ.ό. 10 trips/day
• Απόσταση μετρά περισσότερο από τον χρόνο: πεθαίνουν μετά από 800 Km
![Page 19: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/19.jpg)
Άλλες δραστηριότητες
• Δεν εξαρτώνται από την ηλικία
– Γίνονται σε καθημερινή βάση
– Καθορίζονται από τις ανάγκες της κυψέλης
• Υπεράσπιση κυψέλης
• Λεηλασία
• Ομοιόσταση
• Συμπεριφορά εργατριών σε κυψέλη χωρίς
βασίλισσα
![Page 20: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/20.jpg)
Υπεράσπιση κυψέλης
• Εξαρτάται από την πίεση των θηρευτών
• Θηλαστικά
• Ασπόνδυλα
![Page 21: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/23.jpg)
![Page 24: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/24.jpg)
![Page 25: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/25.jpg)
• Ένταση και είδος της υπεράσπισης εξαρτώνται
από:
– Γενετικούς παράγοντες
– Περιβαλλοντικούς παράγοντες
– Άλλους παράγοντες
• Γηραιότερες μέλισσες είναι πιο ευαίσθητες
στην άμυνα
• Άμυνα ενάντια σε βακτήρια και μύκητες
![Page 26: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/26.jpg)
ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ
(διατήρηση θερμοκρασίας και υγρασίας σε σχετικά σταθερά επίπεδα)
Ρύθμιση της θερμοκρασίας• Πλεονεκτήματα
– Εκτροφή γόνου
– Επιβίωση με κρύο και ζέστη
– Πρώιμη εκκίνηση εκτροφής γόνου
– Ζέσταμα φτερών προ της πτήσης!
• Επιλογή φωλιάς
• Μελισσόσφαιρα όταν T < 18oC
• Όταν έρχεται η άνοιξη => Τ γόνου 30-35οC
• Παραγωγή θερμότητας με σύσπαση μυών του θώρακα
• Σε υψηλές θερμοκρασίες
– Αερισμός
– Εξάτμιση νερού
– Σμήνος στην είσοδο
![Page 27: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/28.jpg)
ΤΡΟΦΑΛΛΑΞΗ
(ανταλλαγή τροφής προβοσκίδα με προβοσκίδα)
![Page 29: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/29.jpg)
ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ –
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΡΟΦΗΣ
• Κριτήρια επιλογής τροφής
• Απόσταση μέχρι πάνω από 5Km
• Ανθική σταθερότητα
• 58% συλλεκτριών νέκταρ, 25% γύρη, 17% και τα δύο
![Page 30: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/30.jpg)
ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ
![Page 31: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/31.jpg)
Συμπεριφορά εργατριών σε κυψέλη
χωρίς βασίλισσα
• Αν υπάρχει γόνος εκτρέφουν νέα βασίλισσα
• Αν δεν υπάρχει γόνος, οι εργάτριες θα
αρχίσουν αν γεννούν αυγά
• Στην A. m. capensis, οι εργάτριες γεννάνε
θηλυκά αυγά!!!
![Page 32: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/32.jpg)
Αναπαραγωγή
• Σμηνουργία
• Αντικατάσταση
![Page 33: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/33.jpg)
ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
• Όταν η βασίλισσα:
– Είναι τραυματισμένη
– Έχει προσβληθεί από ασθένεια
– Είναι γηρασμένη
– Γεννάει αγονιμοποίητα αυγά
• Την άνοιξη
![Page 34: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/34.jpg)
ΣΜΗΝΟΥΡΓΙΑ• Τι είναι; Φυσικός τρόπος πολλαπλασιασμού μελισσιού: χωρίζεται στα δύο, παλιά
βασίλισσα φεύγει με ένα μέρος του πληθυσμού
• Πότε συμβαίνει; ι) συνωστισμός μελισσών, γόνου, νεαρών παραμάνων, ιι) ανεπάρκεια φερομόνης βασίλισσας, ιιι) αφθονία τροφής, ιν) γενετική προδιάθεση, ν) ηλικία βασίλισσας, νι) χρονικά συνήθως μέσα με τέλος άνοιξης
• Πως συμβαίνει;
– παραγωγή βασιλικών κυπέλλων, αυγά σε αυτά ή προνύμφες, λίγο μετά τη σφράγιση σμηνουργούν
– τάισμα βασίλισσας για να γεννήσει, μια βδομάδα πριν νηστεία
– συνήθως μεσημεριανές ώρες, ενδέχεται να κρέμονται εκτός κυψέλης
– γεμίζουν στομάχι με μέλι, εργάτριες κυνηγάνε και δαγκώνουν βασίλισσα, φεύγει
– μπορεί να έχουμε και δεύτερο (ως 4ο) αφεσμό
• Καταστολή: ι) πρόληψη δίνοντας χώρο, ιι) καταστροφή βασιλικών κελιών, ιιι) αφαίρεση βασίλισσας
• Πιάσιμο αφεσμών:
– ψεκασμός με σιρόπι ηρεμούν
– αν κλαδί μικρό, κόψιμο και τίναγμα σε κυψέλη
– αν κορμός τις μαζεύουμε με κουτί ή με σκούπα τις σπρώχνουμε σε κυψέλη
– βάζουμε πλαίσιο με γόνο να τραβήξει νεαρές εργάτριες, αρωματισμός κυψέλης
![Page 35: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/35.jpg)
![Page 36: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/36.jpg)
![Page 37: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/37.jpg)
![Page 38: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/38.jpg)
![Page 39: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/39.jpg)
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ
ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ (ακοή, αφή κλπ)
ΧΗΜΙΚΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ (φερομόνες)
ΟΠΤΙΚΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ (χοροί, χρώματα, ένταση φωτός κλπ)
![Page 40: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/40.jpg)
Ακοή
Ακουστικό όργανο
του Johnstonsensilla scolopophora
![Page 41: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/41.jpg)
ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ
• Φερομόνες κηφήνα
• Φερομόνες γόνου
• Φερομόνες εργάτριας
• Φερομόνες βασίλισσας
![Page 42: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/42.jpg)
Φερομόνη αδένα Nasonov
• νερόλη,
• γερανιόλη,
• νεράλη,
• γερανιάλη,
• νερολικό οξύ,
• γερανιολικό οξύ,
• φαρνεσόλη
ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΡΙΩΝ
![Page 43: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/43.jpg)
O
O
Άλλα συστατικά της φερομόνης
• 2-εννιανόλη
• οξεικός N-βουτυλεστέρας
• οξεικός N-εξυλεστέρας
• οξεικός N-οκτυλεστέρας
• οξεικός βενζυλεστέρας
• ισοπεντανόλη
• (Z)-11-εικοσαν-1-όλη
Οξεικός ισοαμυλεστέρας
Φερομόνη ίχνος ποδιού
![Page 44: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/44.jpg)
Φερομόνη συναγερμού
(2-επτανόνη)
O
![Page 45: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/45.jpg)
O
HO
O
9-οξο-2-δεκενοϊκό οξύ
OHO
HO
9-υδροξυ-2-δεκενοϊκό οξύ
ΦΕΡΟΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ
![Page 46: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/46.jpg)
Λειτουργίες της φερομόνης της βασίλισσας
• Παρεμπόδιση της εκτροφής νέας βασίλισσας
• Αναστολή της σμηνουργίας
• Αναστολή της ανάπτυξης ωοθηκών στις εργάτριες
• Προσέλκυση των κηφήνων για σύζευξη
• Προσέλκυση μελισσών και δημιουργία του τσαμπιού κατά τη σμηνουργία, σταθεροποίηση αυτού
• Διέγερση έκλυσης της φερομόνης Nasonov
• Διέγερση των συλλεκτριών για συλλογή τροφής
• Προσέλκυση εργατριών από τη βασίλισσα
• Αναγνώριση της βασίλισσας
![Page 47: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/47.jpg)
ΧΟΡΟΙ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ
ΚΥΚΛΙΚΟΣ ΧΟΡΟΣκοντινή πηγή, < 15m
• Μικροί κύκλοι αλλάζοντας κατεύθυνση, μέχρι 20/min
• Καμία πληροφορία για απόσταση & κατεύθυνση
• Καλύτερη τροφή => μεγαλύτερη διάρκεια & ένταση
• Το ίδιο και για γύρη
![Page 48: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/48.jpg)
• Μεταβατικοί χοροί
• Από τον κυκλικό στο μεικτό, απόσταση μεταξύ 25-100 m
![Page 49: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/49.jpg)
ΜΙΚΤΟΣ (ΚΟΥΝΙΣΤΟΣ) ΧΟΡΟΣ
απόσταση, κατεύθυνση & ποιότητα, > 100m
• Χορός σχήματος ‘8’
• Ευθεία κουνώντας την κοιλιά & κάνοντας βόμβο 13-15 φορές/δευτ => στροφή προς μια κατεύθυνση=> ημικύκλιο & φτάνει στο αρχικό σημείο => ευθεία… => από την άλλη κατεύθυνση
• Τροφάλλαξη & επαφή κεραιών
• Οι άλλες ‘ικετεύουν’
![Page 50: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/50.jpg)
• Απόσταση
– Ρυθμός χορού= διάρκεια
κουνήματος & βόμβου
– Ουσιαστικά λέει πόση ενέργεια
χρειάζεται για το ταξίδι
– Μικρή ακρίβεια (2-10%)
– Συλλογή πληροφοριών από
πολλές συλλέκτριες
• Ποιότητα
– Κατά πλάτος έκταση του
κουνήματος
– Συνολικός αριθμός κύκλων
– Ένταση βόμβου
• Κατεύθυνση
– Σε επίπεδη επιφάνεια:
χορεύουν προς την πηγή
– Σε εγκάρσια επιφάνεια:
χορεύουν με τον ήλιο στην
κατακόρυφο
![Page 51: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/51.jpg)
ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΔΟΝΗΣΕΩΝ
• Ρύθμιση της συλλογής τροφής και της σμηνουργίας
• DorsoVentral Abdominal Vibrating Dance (DVAD)
• Συλλογή τροφής– Μεγαλύτερες μέλισσες κινούνται προς τα σημεία που γίνονται οι
μικτοί χοροί
– Ημερήσια μέγιστα των δονήσεων ταυτίζονται με τα μέγιστα της συλλογής
• Σμηνουργία– Εργάτριες δονούν βασίλισσα για να μη καταστρέψει τις νέες
βασίλισσες
– Δονήσεις παύουν όταν έρθει η ώρα της εξόδου
– Περιορισμένες δονήσεις της νέας βασίλισσας για να κάνει γαμήλια πτήση
![Page 52: ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΡΑΣTΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ · • Περίπου 6-10 μέλισσες, για λιγότερο από 1 λεπτό • Όταν η](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081611/5f0254227e708231d403bafd/html5/thumbnails/52.jpg)
Πλοήγηση και προσανατολισμός
• Όραση
• Γήινο μαγνητικό πεδίο
• Οσμές
• Φιγούρες
• Κίνηση