ای ىاکها ؛یهلاسا گرست تلّد...
25
82 هی؛ اهکبىلت ثعضگ اؼ زبؿ؟ یب اهتهیرگ اس تسلت د ؛هکاى یا ااع؟ اهتیهام خوی ایدگا تر دا تأکید ت)ر( بضید زضیبفت: ت32 / 7 / 58 تبضید تأیيس:61 / 61 / 58 سی رضا ػییا * : آ یا ضر ا یي ا ست ک حای هقا ل پر سش ا صلد یتجاى ه ػد ت هی قادری ا سار کشهی س تسرگ ا لتاى د حت ػ حد تا هی اسرضدید؟ ردا هطرح کد ر خ ر تد ای کدیصددی ت– رک سددکار هددسددای در پا تحلیلددرد آادد ای: تدرای ایي شدرح اسدت این تر اسدتقدقر ػدیي حهیر درگ اسد تدسلدت دایاحد اختي رسویت ش ت هیی ا سار کش هطلق ػظینسی دگردیدیازه د هلترر کشر شاختی ک ش یای ضای هؼ ر درهی سی اا ستین. واژهدي: كلي هايهیلت ثعضگ اؼ ز، مبى اؼ ج، هؽبئلهیبی ا ؼض کفیاگطای ،مبى ا ؼ ی جوگطای ، مبى اؼ ج. مقدمهطک يتم ت اؼ بى ج کل وم اظ زبى ا ؼ جز ج ؾط م ؼ ط ا یي هف. زض تف ؽي ا ؼت ـس زاضز:6 هیبی اؼضی کفم؛ یقبى اؼ . جلت ز کس،وب م ثب ـسي ض ؼوی آى ا ؼ زی هی آى ا ؼ* ؼيبؼی.سیف ا م فلفکسيأت فلوی پژ فض
Transcript of ای ىاکها ؛یهلاسا گرست تلّد...
82
ىبکها ؛یهالؼا گضعث تلز
؟ؿبتها بی
اهکاى یا ؛ دلت تسرگ اسالهی
اهتاع؟ )ر(تا تأکید تر دیدگا اهام خویی
61/61/58تبضید تأیيس: 32/7/58 تبضید زضیبفت:
*یارضا ػیسی
یا ک: آ ست یي ا ضر ا ل حا صلی هقا سش ا پر
یت اى هجد ت ػ د سالهی قادر شرای ا ک
سالهی تسرگ ا لت اى د حت ػ حد ت سالهی ا ا
ای کد تد ر خد را هطرح کدد؟ ررضدی
تحلیلددی در پاسددا سددکار هدد کر –تصددی ی
این ت ایي شدرح اسدت: تدرای ای داد آرد
دلدت تدسرگ اسدالهیر در ػدیي ح دق اسدتقالر
کشرای اسالهی ت رسویت شاختي احدای
کشر د هلتر یازهد دگردیسی ػظین هطلق
شر شاختی ک ایی ضای هؼ سالهی در ر ای ا
ستین.
هؽبئل ،جبى اؼالم، زلت ثعضگ اؼالهیهاي كليدي: واژه
، وگطایی جبى اؼالم، اگطایی کفضبی اؼالهی
.جبى اؼالم
مقدمهيت ؼالم تطک بى ا و ج ؼالم اظ ز کل بى ا ج
جز ؾط ؼ م یي هف ؽيط ا ؼت. زض تف ـس ا
زاضز:
ک زلت . جبى اؼالم؛ یقی کفضبی اؼالهی 6
س، ـس وب ؼالم ثب ؼوی آى ا یي ض ؼالهی ز آى ا
فض يأت فلوی پژفکس فلم اسیف ؼيبؼی. *
83
فـ يؼ ضبوـ /ن لبؼ
ن
ىبتؽهظ /
58
ایطاى کیت ... .
. جبى اؼالم؛ یقی کفضبیی که اکرطیهت 3
فضب گط اظ ک یي ـس. ا ؽلوبى ثب هطزم آى ه
ثسی کطز: الف( تاى ث لضت ظیط تمؽينضا هی
فيی ک حکهت آب ضا گهب کفضبی هؽلوبى
ي ؽلوببى زض اذت فض غيطه يط، ک س ؾ بض زاض
فهيی که زیهي يجطی؛ ة( کفضبی هؽهلوبى
ضؼوی ساضس ؾيط، تطکي.1
. جبى اؼالم؛ یقهی کفهضبیی که زض آى 2
کس چ زض اکرطیت ثبـس هؽلوببى ظیؽت هی
چ زض الليت.هطاز یؽس اظ جبى اؼالم زض ایي تحميك،
ؽل هطزم آى ه یت ک اکرط ؽتس فضبیی وبى ک
یک اى ث ف س ک لبزض فضبیی ـس؛ ک ثب
ثعضگ لت اى ز حت ف حس ت ؼالهی ا یت ا هجز
اؼالهی )جبى اؼالم( فول کس.
لجل اظ پطزاذتي ث هجبحث اللی همبل ثتط
اؼت ث هجوف ؼؤاالتی ک زض حظ جبى اؼالم
ثبـهس یهب زض اضتجبط ثب ایي ثحث هغهط ههی
ای ـز.اضز اـبضلبثليت عط هؽئل ضا ز
. آیب چيهعی ثه فهاى جهبى اؼهالم یهب 6
تهاين اتطبؼيبل اؼهالهی زاضیهن یهب ههی
زاـت ثبـين یب ذيط؟
. ؽطفيت هبيت کفضبی اؼالهی چه هؿ 3
-ائتالف تطکيجی ضا تحت فاى جبى اؼالم هی پصیطز ثب کسام هغك؟
ی . جبى اؼالم زض ثطاثط چ کؽی ؽض تجل2
یبثس ث فجبضتی زیگط جبى اؼالم چيؽهت هی
کيؽت؟
. جبى اؼالم یب کفضبی اؼالهی چ ضطضتی 4
کس ک زض زيبی هقبلط ث ؼهی ضا احؽبغ هی
کس؟حست ایسئلژی یکؽبى حطکت هی
بیی لبثليت یکی . جبى اؼالم زض چ هؤلف8
ـسى ضا زاضز؟
ی کفهضبی ؼهبظگطایی یکؽهبى. هاـ ن1
84
ىبکها ؛یهالؼا گضعث تلز
؟ؿبتها بی
ثعضگ لت ؼالم )ز بى ا اى ج حت ف ؼالهی ت ا
اؼالهی( چيؽت؟
تاى گفت ط گه ثب ؾط ث ایي ؼؤاالت هی
فضبی یؿ ک ؼالم آضا بى ا ثبة ج ری زض ثح
یط بی ظ تأهيي يبظ ث غف یس هق ؼالهی ثب ا
ثبـس:
. تفؽيط ضـ هجز ـبذت يطبی جبى 6
اؼالم؛
تههطیي تبکتيههک ههب یههب هبؼههت. ضا حههل3
هب ضؼهيسى ثه اؼتطاتژی جت تغييط القيت
.جبی ث بم جبى اؼالم
كشورهاي اسالمی 693کفضبی اؼالهی زض حهبل حبضهط اظ هيهبى
-کفض ضا ث ذز اذتمهبق زاز 87کفض جبى،
. لبض اضپب: لجل اظ تجعی یگؽهالی 6اس:
ز.تب کفض هؽلوبى اضپبیی کفض آلجبی ث2
% اظ جوقيت آى هؽلوببى ؽهتس. 71ثيؿ اظ
يبیی، يت جغطاف ذضزاضی اظ هلق ؼجت ثط ث
هبی التمبزی ؼيبؼی یژ، هضز تج لهسضت
گبگى اؼتقوبضی کفضبی ثعضگ ثز اؼت.3
8/4ثقس اظ یگؽالی، کفض ثؼی طظگیي ثب
زضلس هؽلوبى زهيي 44هيليى فط ؼک ثب
آیس.هؽلوبى اضپبیی ث ـوبض هی کفض4
کفهض آى جهع 36کفض آؼهيبیی 29اظ هيبى
ـس.کفضبی اؼالهی هحؽة هی5
تهطیي ؼهيـ
تطیي کفض اؼالهی آؼيبیی، اسعی ثب پطجوقيت
134/143/3هيليهههى فهههط ثهههب هؽهههبحت 333کيلهتطهطثـ،
6تهطیي آى، هبلهسی ثهب کچک
اؼههت. هؽههبحت کههل کيلهتطهطثههـ 359هؽههبحت
918/612/61کفههضبی اؼههالهی زض لههبض آؼههيب
ثبـسکيلهتطهطثـ هی7
ک ثب هحبؼج کفهضبی
ث کعی ؼيبی هط ؼيسۀ آ ؼتمالل ض ث ا تبظ
ضؼس.کيلهتطهطثـ هی 911/326/648
کفض، اؼهالهی 31کفض آفطیمبیی 85اظ هيبى
85
فـ يؼ ضبوـ /ن لبؼ
ن
ىبتؽهظ /
58
ؽتس.
کفض اؼالهی لبض آفطیمب غيط اظ همهط 31اظ
کفهض 69ث اؼهتمالل ضؼهيس اؼهت 6933زض ک
ثه اؼهتمالل 6911 6981هبی زیگط آى زض ز
کفهض آفطیمهبیی 31اهس کهل هؽهبحت ضؼيس
-ثبـس ک کهن ؼهقتکيلهتطهطثـ هی 696/175/68
-کيلهتطهطثـ ؼيـ 797/6تطیي آى کهض ثب
-کيلهتطهطثـ ههی 563/818/3تطیي آى ؼزاى ثب ثبـس.
9
هاي كشورهاي اسالمیییتوانای بیی هق فيي تا ؼالم زض بى ا فضبی ج ک
ثط هجبی احس ه اؼالم ه زاضای تؿ ؼبذتی
يت، ؼقت، جوق ؾط فضب اظ یي ک ؽتس. ا
بی ظیبزی ثب هن هبثـ ظیطظهيی ... تفبت
-ب، ظثهبىزاضس اظ عطفی ن اظ ؾط فطگهبوگى ب يع ب، هصات، ژازب توسى
ثبـس، ایي تفبت ؼبذتی زض فػ بهتجبػ هی
ؼالهی فضبی ا بتای ک ضقف فث هط ثب اال
گطزز. زض ازاه ث تاهبیی)جبى اؼالم( وی
هبی هبزی کفضبی اؼالهی آى ن فمظ تاهبیی
پطزاظین.اؼتطاتژیکی آب هی
ؼغح فضب زض لسضت ک بثـ یب ه بیی تا
ثب ؼ هؤلف ظیط تابیی اؼتطا تژیکی هقوال
. جوقيت 3. جغطافيبی کفض؛ 6گطزز: ثطضؼی هی
. هبثـ عجيقی.2هؽبحت؛
ثطذی اظ اؼبتيس فلهم ؼيبؼهی . جغراریای کشر: 1
ک حسز ـمت ؼبل اظ هغبلقهبت هقتمسس ثب ایي
-گصضز ثبظ ن هتغيط سایتضاثظ ثيي الولل هیفضب، جغطا ذبضجی ک ؼت سۀ ؼيب ب ک يبی آ ف
ضز ک زض فلن ؼيبؼت تحهت فهاى ث ـوبض هی
693ـبؼين. ثهبثطایي اظ هيهبى ژئپلتيک هی
کفض ههن اؼهت، 41کفض جبى، ؼيبؼت ذبضجی
-چطا ک جغطافيب زاضس. ثب فطن ایي هؤلف هیتاى گفت ک ثطذی اظ کفضبی اؼالهی جع آى
86
ىبکها ؛یهالؼا گضعث تلز
؟ؿبتها بی
زؼههت اظ کفههضبیی ؽههتس کهه اظ حيههث
ثبـس. هرال ایهطاى اظ ؾهط یی هن هیجغطافيب
ثبـس. زض ژئپلتيکی جع ز کفض ال زيب هی
هبی اؼهتطاتژیکی کفهضبی اؼهالهی ثبة ثطتطی
تاى ثه ههاضز ظیهط اـهبض )جبى اؼالم( هی
. ضا زاـههتي ثهه زضیبههبی آظاز؛6کههطز:
کفضبیی هبس، ایطاى، فطاق، کیت، اهبضات
ليج ؼبحل ذ وبى زض مط، ف فضبی ه فبضغ ک
ؼزاى، اضیتط، جيجتی، یوي، فطثؽتبى ؼقزی
. زض 3 اضزى زض ؼبحل زضیبی ؼطخ لطاض زاضس.
83هحيغی ک کبض اليبغ اعلػ لطاض زاـتي؛
پب غطة اض فضبی بی ک جبضت ج لس اظ ت زض
گصضز.آهطیکب اظ آى هی10. ضا زاـهتي 2
ی ههن جهبی؛هب زؼتطؼی ث ثطذی اظ تگ
ؽتبى یطۀ فطث ـج جع ک سة ثبة الو هرال
کس زضیبی ؼهطخ ضا اتيپی ضا اظ ن جسا هی
الغهبضق کس. تگ ججهلث ذليج فسى هطثط هی
کهه اؼههابيب ضا اظ هههطاکؿ )هغههطة( جههسا،
ثط لػ هط يبغ اع ث ال ضا یبی هسیتطا زض
کس تگ طهع ک ایهطاى فوهبى ضا اظ هی
ن جسا ذليج فبضغ زضیبی فوبى ضا ث ن
ؼهبظز تگه هبالکهب ضا ههبلعی زض هطتجظ هی
س زض يبغ ـطلی ال جط ک هق يبض زاضز اذت
ثبـس.ـوبل آى هی
کفضبی اؼالهی ثه زليهل زاضا . هاتغ طثیؼی: 2
ثزى هبثـ هقبزى غی زاضای اويت اؼت.11
ی ) قی غ بثـ عجي یي ه جز ا ؼجت فت ث
تهاى هقبزى( اؼهت که ثه عهض ثهبلم ههی
هس هقطفی کهطز، لهی کفضبی اؼالهی ضا لسضت
-ضغن ایي و ثطت، کفضبی اؼالهی ضهقيففلیگطزس. ث زليل تطیي کفضبی جبى للوساز هی
جز ایي هبثـ غی اؼت ک حضطت اهبم ذويی
زس که بی اؼالهی فساض هیث کفضب زلت
تهطیي ط ث ذز ثيبیس هتحس ـهس ثهعضگاگ
لسضت جبى ذاس ـس:
بیی اگط ایي زلتبی اؼالهی، ایي زلت
87
فـ يؼ ضبوـ /ن لبؼ
ن
ىبتؽهظ /
58
هبیی که ک و چيع زاضس، ایي زلت
هبیی که افطاز ظیبز زاضس، ایي زلت
ن ثب ب گط ای س، ا یبز زاض ذبیط ظ ش
حبز اتحهبز پيهسا ثکهس، زض ؼهبی ات
کفضی يچ احتيبج ث يچ چيع يچ
لسضتی ساضس.12
گبه کفضبی اؼالهی زض ط یک اظ ؼغ ؼه
هبثـ هقسی؛ هحمالت کفبضظی هحمالت زاهی
جسل ک زض ؽتس ذثی ؽيبض گب ث زاضای جبی
تطیي هبثـ هقهسی، هحمهالت ـوبض یک ث هن
فضبی ذی اظ ک هی زض ثط مالت زا فبضظی هح ک
کهين. یمهبیی اـهبض ههیاؼالهی آؼيبیی آفط
قی بثـ عجي ثطت ه يت اظ او ثطای و
تاى ث یکی اظ کفضبی اؼالهی ایي کفضب هی
ضی گي هرال جو کطز، ؼتبز مبیی ا آفطی
ؼت. ی ا وت فطاا قسی شی لي بثـ ه زاضای ه
ایي کفض ث ؼجت ثطذضزاضی اظ هبثـ ؼطـبض
فب ؽبفس ک ؽيبض ه يت ث ی، هلق ضظی ضا ظیطظهي
ب ضا زاضز زاضاؼت تطکيجی اظ ثتطیي زام
هستطیي کفضبی آفطیمبیی اؼهت. یکی اظ ثطت
هبی اهب ایي کفهض اؼهالهی ثهب زاـهتي ثهطت
ثبـس.تطیي کفض جبى هیثبلم، فمت افتبز13
جسل ـوبض یک )وبیؿ هبثـ ثطذی اظ
کفضبی اؼالهی(
ردی ف
کشر اسالهی
تریيهن اتغ هؼدیه
تریي هحصالتهن کشارزی
تریي هن هحصالت داهی
پتبغ، وک اضزى 6
لليب، فؽفبت،
فت، ؼلفض،
هػ، آي، ؼگ
هطهط
تتى، گسم،
ظیتى، پج،
هطکجبت،ذطهب
هههههههه
افغبؽ 3
تبى
ؼگ، هػ، ظغبل
ؼطة، ضی، آي،
مط، فت،
کطهيت
گسم،
-ذفربؾ،ثطج،ؼيت تتى، پجظهيی،
گؼفس
اسع 2
ی
فت، ظغبل ؼگ،
للـ، يکل،
هگع،
اضايم، هػ
-ثطج، شضت، ؼيتظهيی، يفکط، چبی،
کبکبئ، ل، هظ،
بضگيل، ازی،
کبئچ، چة
هبی
هههههههههه ؼجعیجبت، ذطهب فت گبظ، هػ اهبضات 4
اؼت، گب، گسم، پج، فت، آي، ظغبل ایطاى 8
88
ىبکها ؛یهالؼا گضعث تلز
؟ؿبتها بی
ؼگ، هػ، کطم،
گع، ؼطة، ه
مط، عال،
گگطز، فيطظ،
ذبک ؼطخ
تتى، ذطهب، ثطج،
شضت، ظیتى، چبی،
هطکجبت، چغسضلس،
يفکط، ظففطاى
گبهيؿ، ـتط،
گؼفس
هههههههههه ذطهب فت، ذبک ؼطخ ثحطیي 1
پبکؽتب 7
ى
ظغبل
ؼگ،جي،کطهيت
، گبظ فت،
هگع
ثطج، گسم، شضت،
ج، کجس، هطکجبت،
هظ، کف، پج،
چبی يفکط
ههههههههههه
ظغبل ؼگ، فت، تطکي 5
هػ، کطم، پتبغ،
آي، مط،
گگطز، هگع
گسم، ج، شضت،
ثبض، هطکجبت، تط
ظیتى، اجيط،
اگض،
تتى،لوغ،پج،چغ
زضلس، ذفربؾ، تت
ثع، گؼفس،
اؼت ،گب
هبی
، ج، هي، گسم فت ؼضی 9
هطکجبت، اجيط،
اگض، تتى،
ظیتى
اؼت
گؼفس
هههههههههه ذطهب فت کیت 61
فت، ظغبل ؼگ، فطاق 66
آي، ؼطة، هػ،
مط، گگطز
گسم، ثطج، اضظى،
ج، شضت، ذطهب،
هطکجبت، تتى،
پج، چغسضلس
گب، گؼفس
ـتط
فطثؽتب 63
ى
فت، عال، مط،
آي
ـتط ،ثع ، غالت، ؼجعیذطهب
اؼت
فت، گگطز، لغط 62
وک
ـتط، ،اؼت ذطهب
هبی
فت، للـ، ؼطة هبلعی 64
)للـ آى زض زيب
ال اؼت(
ثطج، کبئچ،
ازی، چة، بضگيل
گؼفس،
گب، اؼت
ل، ذطهب، اضظى، فت یوي 68
گسم، ج
گؼفس،
اؼت، ـتط
عال، مط، ضی، کبهطى 61
للـ
کبئچ، کبکبئ،
ذطهب، هظ، پج،
شضت، چة، ثبزام
ظهيی
گب
عال، مط، آي، گي 67
ظغبل ؼگ
هطکجبت، هظ،
-ثطج، پج، زا
بی جبتی
گب،
گؼفس، ثع
عال، الوبغ، يجط 65
آي، ظغبل ؼگ
ذطهب، پج،
کبئچ، چة، غالت
ـتط
بی ؼگ همط 69
ؼبذتوبی، عال،
لهييم، آي، آ
هػ، گگطز،
یبلت
غالت، پج، يفکط،
هطکجبت، هظ،
ظیتى، ذطهب، ثطج،
اگض
ـتط
عال، الوبغ، گبهجيب 31
وک، هػ
گب، گؼفس گسم، ج، هي
عال، هػ، آي، ؼزاى 36
وک
لوغ، اضظى، پج،
ذطهب
گؼفس، اؼت
گب، ، ذطهب، هيعال، مط، ؼگبل 33
011
فـ يؼ ضبوـ /ن لبؼ
ن
ىبتؽهظ /
58
الوبغ، فؽفبت،
آلهييم
کبئچ، پج،
ل، کبکبئ، چة
گؼفس، اؼت
ل، پج، عال، الوبغ، فت چبز 32
کبکبئ، چة
گب،
گبهيؿ،
گؼفس
اگبس 34
ا
عال، هػ، کجبلت،
آي، للـ، ؼطة
ل، پج، شضت،
ثبزام کی، چة
گب،
گؼفس، اؼت
الجعای 38
ض
آي، ضی،
هگع،
ظغبل اضايم،
ؼگ، فت، جي،
هػ
اگض، ظیتى،
کتبى، تتى،
هي، غل
گؼفس، گب
آي، ضی، ؼطة، تػ 31
فؽفبت
اگض، ظیتى،
ذطهب، پج، حب،
چة، گسم
اؼت،
گؼفس،
هبی ،عيض
ثبزام کی، پج، عال، الوبغ هبلی 37
لوغ فطثی
ـتط، گب،
گؼفس
هاي اسالمیهاي پيش روي كشورچالشؽبئل ػدددم تارددق هؼددایی شدداختی: کی اظ ه ی
بیی فك هق مساى تا ؼالم، ف بى ا فکالت ج ه
زسۀ فطگهی ـبذتی اؼت. فمساى فبلط حست
ثطظ جت ؼالم ه بى ا گی زض ج غبؿ فط یب ام
ـس. س ؼالم ذا بى ا جبض زض ج بی ب ضفتبض
ههبی افههطاز جاهههـ اؼههالهی زض لبلههت گههط
ضبز فط ؼيط هت ث تفب فبت وبفی هت گی، اجت
هتفههبتی اظ ظههسگی، آیههس تههبضید ذههز
پطزاذت اظ الگبی ضفتبضی هتفبت، تجقيت
بیی جهت حهست کس. زض جبى اؼالم تالؾهی
یي لی ا ؼت، ت ا جبم گطف گی ا ؼبظگبضی فط
ب ثيفتط زض ؼغح ثبلی هبس اؼهت تهب زض تالؾ
هبیی زض جبى اؼالم ثب پسیهس فوك؛ ثسیي جت
چى فسم هفبو، فسم تمبضى زض زیسب فسم
ب هاج ؽهتين ؼبظگبضی زض شيت ؼليم
ـس.ب تفسیس هیط ضظ ن ایي فسم
ک ثتاين جبى اؼالم )جبى هفتطک ثطای ایي
یي س ا ـين، يبظه ـت ثب مبل( زا م ات حل
گهط ضا ثفوهين زیؽتين ک فضبی هقبیی یک
ثطای ذطج اظ یک فضبی هقبیی ضز ث یک
فضبی هقبیی هفتطک، ث ضاثغی يبظهسین ک
زیگهط لبثهل ایي ز فضبی هقبیی ضا ثطای هن
010
ىبکها ؛یهالؼا گضعث تلز
؟ؿبتها بی
فن کس. لی ؼؤال ایي اؼت ک ایي ضاثظ زض
-ای هیتاس ثبـس چ ذميمجبى اؼالم چ هیم اؼالم، تاس زاـت ثبـس. آیب هب ضی هف
تافك هقبیی ـبذتی زاضین، ث زليل جز
بی هتفبت زض جبهق اؼالهی هقبلط ضی زیسگب
تاين ایي هفم ن تافمی يؽت. آیب هب هی
بی هتفبتی ثه ضاثغهی ثب جز چيي زیسگب
زض فضبی هقبیی زؼت یبثين؟ آیب ثب فطن ایي
قه، ب افتمهبزات افهطاز جبههغلت ک گطؾ
کسۀ ایي اؼت ک آى جبهق چگ زض تقييي
چ هطاحلی ثبـس افطاز جبهق ثب چ هؽبئلی
ظسگی ضظهط ذز ضا ؼاطی کس، آیب هب ث
بیی زض فطل ؼيبؼت اجتوهبؿ زض جهبى گؽؽت
ضؼين؟ آیهب ثه زليهل گهطؾ هحهسز اؼالم وی
جیی ث زليهل حفهؼ ای ثطتطیلهی، لجيل
بف ث ه ؼالم بى ا کبم زض ج ذی اظ ح هبزی ثط ـ
ضؼهين اذتالف، تفطل گؽؽت زض جبى اؼالم وی
آیب ثطذی اظ ایي کفضبی اؼالهی ثب اؼتبز
هللا ث عطز تکفيط زیگطاى ث ؼت ؼيطۀ ضؼل
اس؟اطزاذت14
گط چ کفضبی اؼالهی ثبیس زض
گصاضی یک وکبضی ضاجطزی ثهطای حهل جت پبی
حبز ه ثطای ات تالؾ ؼالم بى ا لف ج ؽبئل هرت
ب زض حس هؽلوببى گبم ثطزاضس، لی ایي گبم
ـقبض ثبلی هبس گبهی ث ؼی ایجبز تافك
تی ؼت ح فس ا ـت ـبذتی ثطزا بیی هق
ای اظ افطاز ث اذتالف زاههي ظز آى ضا فس
اس.ث اج ضؼبس
فبق مساى ات يل ف ث زل بثطایي وهی ث ؾط ف
حس بیی ا ضبی هق جز ف ؼالم بى ا زض ج
ـز که کفهضبی اؼهالهی زض هتحهس هفبس هی
ـبى هبتاى ـسى، حتی زض ثطاثط زـوبى هفتطک
-اس، لی زض فن ثب غيطهؽلوبى فلي نثزاس.کيفبى ذز وکبضی کطز
15
تهاى گفهت که تهب ثب لحبػ ایي هؽئل ههی
ؼال فضبی ا ک ک هبی ضبی ظ مساى ف چبض ف هی ز
هقبیی هفتطک ؽتس، چيعی ث بم جبى اؼالم
011
فـ يؼ ضبوـ /ن لبؼ
ن
ىبتؽهظ /
58
تحمك پيسا راس کطزسالهی: شر ا ایی د ک ضای هؼ تیي ر شکار ثاط آ قداى ارت ر
فض یب ز ک ؽبى ثيي ز ا بیی ضبی هق گط ف ا
ای ثبـس ک پبؼد یکی ث هتغيطب آضی ث گ
ی پبؼد زیگطی ثبـس، زض ایي لضت پيس
ای زض جبى اؼالم يؽت، اهب اگهط ثه گه
یي ؼت ا ث تب س، فطق ک یب ضطیت آضی
ذاين ج لی ها ؼالم ذب بى ا ثب ج فبت، ت
ثز. اگط ثطزاـت زضک هطزم یک کفض اؼالهی
-ؽجت ث هطزم کفض اؼالهی زیگط، تب حسی بةتط ثبـس، هرال ههطزم تط فساکبضاتط، هقی
ای ای، جبهق جبى ضا ثه گههیکفض اؼال
يبی غطة ز ثب یس س ثب ؽبغ ک ک اح س ثجي
ـس ـت ثب بثطاثط سا غ ؼتقوبضی ضاث ا
بیی ضبی هق س ف غطة ضا س ث ؼلغ جبظۀ ا
گطزز که ذبلی اظ هفبين ثطای آب ایجبز هی
ؼتقوبضی يبی ا ثب ز جبضظ ؼتيع ه ث جط ه
ض اؼالهی زیگهطی چهيي ـز. لی زض فن کفهی
جـ آى ث ت ذبق بیی ضبی هق س، ف يعی جي چ
کهس، ضاثغ ذبلی ثب زيبی غطة ایجبز ههی
هفبيوی چى، ثبثطایي ثطای کفض اؼالهی الف
ؼتيعی ـوي غطة ز ؼلغ فی ـبزت، ربض، ای
گهطزز، لهی ثهطای ههی ... ثب اويت تلمی
ؼالهی فض ا ثز« ة»ک ؼالهی فيي ا يي زض ى چ
ـز؛ ثهبثطایي اضتجهبط وی احؽبؼی یبفت
آـکبضی ثيي فضبی هقبیی ز کفض اؼالهی هيب
س جبط ذا فسم اضت ث جط ج ه فس زض تي
ـس. هگط ایک فضبی هقبیی فن ـز مغ
اـتطاکی زض فضبی هقبیی ایجبز ـز. ای کشدرای اسدالهی:غیرقاتل س ش تدى اداف آرهاى
ط جـ آى ث ت سافی زاضز ؽبی ا ط ا
جبهق کفضی ن ثطای ذزؾ اسافی زاضز ک
فرك تب ه ـس ؼجؿ ثب ثل یس لب ساف ثب یي ا ا
گطزز ک زض اساف، زؼتطؼی پيسا کطز یب ذيط
هبیؿ تحمهك آیب ایي اساف ثطاؼهبغ آضههبى
ساف ثيي ا ؼفب هب هتأ يط، ا یب ذ ت یبف
012
ىبکها ؛یهالؼا گضعث تلز
؟ؿبتها بی
ی هؽلوبى زض کفضبی اؼالهی ببی اؽبىآضهبى
چهبى زگطزیؽهی ای افتهبز آىچبى فبللآى
زیگط غيطلبثل ؼجؿ یک ایجبز ـس اؼت ک ثب
هبی حهست ضغن فهبثبـس. ثبثطایي فلیهی
ؽبطی ک ثطذی البت زض هيبى کفضبی اؼالهی
کهس، کفهضبی اؼهالهی لهبزض ؽض پيهسا ههی
جزیت اؼالهی احس فول يؽتس ث فاى یک ه
کس.
سالهی: شرای ا شثک ه این در ک قداى اگط ثاصیطین ر
ؼالهی فضبی ا فبين زض ک ـجکۀ ه مساى ک ف
ؼالم بى ا س ج فسم پي غبؿ ث ام جط ه
یب ک آ ؼت یي ا ؼؤال ا بثطایي ثز، ث س ذا
ای ثه هبم ـهجک هفهبين زض کفهضبی ـجک
ای که چهيي ـهجکياؼالهی جز زاضز یب ای
ؽت؟ جز زاضز چي ـجک گط آى ؽت؟ ا جز ي ه
ای ث بم هللا، لطآى، جهی، هؽهتکجط، آیب ـجک
هؽتضههقف، ایرههبض، ـههبزت، پبیههساضی، ضههت
-اؼالهی، هبفـ ... جز زاضز؟ آیب ایي ـجکبی هحکن ث ن هتملس یهب ذيهط؟ ب ثب ضـت
ؼالهی فضبی ا ثيي ک فبين ـجک ه گط جز ا
-بیی جز زاـت اهب ثب ن نساـت یب ـجکذای ساـت، پػ ثبیس ثط ایي ثبض ثبـين ک
چيعی ث بم جبى اؼالم یب زلت ثعضگ اؼالهی
هؽوبیی ذاس ساضین جبى اؼالم، اؼن ثی
ذز، حطف کطزى ؽتس ثطای ه بثطایي ثز. ث
ؼاله فضبی ا فتطک زض ک بفـ ه هی ه ی ـجک هف
کين تب ثجيين ک ضا اظ ثبة و ثطضؼی هی
چيعی ث فاى ـجک هفهی هبفـ جبى اؼالم
يط؟ یب ذ جز زاضز ؼالهی فضبی ا ثيي ک زض
بی ؼيبؼی اهيتی کفهضب چى هغك وکبضی
ـهبى، ثلکه ثه ث اؼغ ن هصجی ثهزى
يبیی مبضى جغطاف لی ت بفـ ه لی ه ؼغ تال ا
تاس تفبز اظ اهکببتی ک کفضب هییب اؼ
ـز، زض زیگط فطض کس، تقطیف هییک ث
کين ک هبفـ هلی کفضبی تيج هفبس هی
هيليهى فهط جوقيهت زض 411اتحبزی فطة ثب
013
فـ يؼ ضبوـ /ن لبؼ
ن
ىبتؽهظ /
58
ؽر ال ؽن زض غطة بؼيبلي ثب هل تقب
تقطیف ـس اؼت هبفـ هلی آلجبی، « فطثی»
-زض اضپبگطایی هقب پيسا ههیثؼی، تطکي سعی هبلعی، ا فضبی لی ک بفـ ه س ه ک
ثطئی زض آؼ آى تقطیف ـس اؼت ...
ؾطاى هقتمسس ک ایهطاى ثهب ثطذی اظ لبحت
ـس، ـت ثب گی زا ئتالف فط یس ا ؼالم ثب بى ا ج
ثبن ـتطاکبتی فطگی ؽتين ا ؽلوبى چى ه
هب، س ثب ضغزاضین اهب ائتالف اهيتی هب ثبی
ب ثبـس ائتالف التمهبزی ههب ب سیچيی
زض گط ضاثغ ثب غطة اؼت. چى تکلژی زض
ي، ؼضی، تطک س، فطاق، ؼالهی هب فضبی ا ک
افغبؽتبى پبکؽتبى يؽت.16
ؾهطاى ایي لبحت
اهس که ب گطیؽت هفبس کطزث القيت
اؼالهی ثب زفبؿ اهيت اکرطیت لبعـ کفضبی
-بی غطثی اؼت ثب اتحبزیب زلتؼبظهبىبت ض ي ف هرال تطک ؼالم. يبی ا بی زضى ز
فضبی ؼت، ک وطا ا کب ثب آهطی مط ؼت، ه ا
مبظ کعی لف ؼيبی هط تۀ آ ؼتمالل یبف تبظ ا
فالل ـسیس ث غطة زاضس، ـوبل آفطیمب فوستب
لوبى کس، کفضبی هؽهثب اضپب وکبضی هی
لل اظ یب الا پي ) گگيطی اظ ژا ثب ال ؼيبیی آ
کهس زيهبی فهطة زض هغمه چيي( حطکت هی
ذبضهيب ث آهطیکب اضپب هتمل اؼت.17
که پهػ اظ پيهطظی ضغهن ایهيزض تيج فلی
فضهبى ؼت ک ث ؼيب ج ثب ت ؼالهی، مالة ا ا
هجی ثط تؼقۀ هبؼجبت ثب کفضبی اؼالهی
طیي ـطکبی التمهبزی ایهطاى ضا تجبى ؼم هن
پبیی فضبی اض چيي ک ثی کط ج پي، ژا
اس. تب جهبیی که زض هطحل ثقسی تفکيل زاز
زض حبل حبضط هبؼجبت التمبزی تطاى ه پکي
-ضؼهس. هنهيليبضز زالض زض ؼبل هی 61ث حسز چيي عزیک ث لس پطژ زض ایطاى زض اذتيبض
يی اؼت کفضبی بی زلتی ذملی چـطکت
یسئلژی زض ا ک ی چيي ایطا ؼالهی؛ ا
زض اؼتطاتژی ؽجتی ثب ن ساضس.18
ضؼس تى گفت ک ث ؾط هیهی ثسیزض یک جوـ
014
ىبکها ؛یهالؼا گضعث تلز
؟ؿبتها بی
ک جبى اؼالم ثب ایي ضقيت؛ بتاى زض ذلك،
فبين ـجک ه کطزى هفبين ؿ ؼبظی هت
ثز، س بیی ذا ضبی هق جبط ف ک اضت چطا
بی ـقبض( هج زض ول ) ؼالهی زض ف فضبی ا ک
گيطی ذز ضا التمبزی آى ن ثهب کفهضبی جت
اس اثقبز فطگهی تؼق یبفت تؾين کطز
تههط تحههت ههبی کچههک ؼيبؼههی ضا زض زایههط
اس ثيفهتط الفقبؿ هساض التمبزی لطاض زاز
کفضبی اؼالهی )اگط گئين و آب( فيک
فميههستی زض فههن هؽههبئل جههبی ساضههس.
بفـ ثب ه ؼالهی فضبی ا فبؿ اظ ک بثطایي ز ث
-گيطز وهیبی اؼالهی زض تضبز لطاض هیزلتبى ثطای ج لی بفـ ه فبين ه ـجکۀ ه یک تاى
یب کفضبی اؼالهی زض ؾط گطفت ک فلل اؼالم
یب فاهل ایي فمساى ـجک هفبيوی هبفـ هلی
. تج ثه 6تاى شکط کطز: ضا زض ز فبهل هی
. تحالت جبی؛ 3ـطایظ زضی کفضبی اؼالهی؛
ک ؽض یک جبى اؼالم القی هتحس ضا ضقيف
تب حس اهتبؿ پيؿ ثطز اؼت ث زليل ایي
ت رت اسالم ل اؼت ک اليی ضآ زض کتبة فاه
الال یک « زض جبى اؼالم»یؽس ک ذز هی سیاسی
بی هرتلفی هطکع احس جز ساضز، ثلک ـجک
ن ثب لی می ذم ثظ ـر ثب ضا ک ؽتس
اس مغهۀ هفهتطک هيهبى آهب پيس ذضز
اؼالهی ؼبذتي جبهق اؼت.« يت»19
کالت جهان اسالمراهکار و راه حل مشک چگه لجل اظ پطزاذتي ث ضا حل ایي
تاى زض پطت اؼتمالل کفضبی اؼهالهی زض هی
فيي ث ضؼويت ـبذتي احسبی کفض ه هلت ث
یک زلت ثعضگ اؼالهی ثب فاى جبى اؼالم زؼت
فطیح يبى ت لت ث ک ز هغ ؼت ضطضی ا فت، یب
. 3ؼهالهی؛ . فلت ایجبز زلهت ثهعضگ ا6گطزز:
چگگی ایجبز زلت ثعضگ اؼالهی.
. فلت ایجبز زلت ثهعضگ اؼهالهی؛ زضثهبض 6
-چطایی ایجبز زلت ثعضگ اؼهالهی فلهت هن
015
فـ يؼ ضبوـ /ن لبؼ
ن
ىبتؽهظ /
58
تهاى گطایی زض جبى اؼالم ث کهبت ظیهط ههی
اـبض کطز:
. جت حفبؽت زفهبؿ اظ الهل فطگهی، 6ه6
بی هؽلوبى؛زیی فميستی کفضب هلت
ب الهل گعیی اضظؾحکين جبی. جت ت3ه6
اؼالهی؛
-. فی ؼلغ اؼتقوبض ثيگب حکههت2ه6 بی اؼتقوبضی؛
.بی ثيگب. کبؿ اثؽتگی اظ لسضت4ه6
فضب ـسى ک کی ث ی مبزی ی افت هبم ذوي ا
کسام اظ ط ک ؼت مس ا ک هقت ساضز، ثل
ثطای یس ـبى ثب حسز ثغض فؼ ثب ح فضب ک
تال و يس کل ستح ؾ ک20پطچن یط و زض ظ
پطافتربض اؼالم هجتوـ ـس ث ؼی یک زلت
بی آظاز هؽهتمل ثه پهيؿ اؼالهی ثب جوضی
ضس. ایفبى فلت ایي اتحبز حست کفضبی
کس:گ ثيبى هیاؼالهی ضا ایي
زؼت ثطازضی ثسس، حسز ثغضـبى ضا
حفؼ کس )ظیطا( زیگط یز ث فلؽغيي
کس، زیگط س ث کفهويط عوهـ عوـ وی
-کس. اگط تحيس کلو ثبـس چغض هیویتاس ایب، یک هفت یز زظز، چغض
تهبى تاس فلؽغيي ـهوب ضا اظ زؼهتهی
ثگيطس.21
فطهبیس:ایفبى زض جبی زیگط هی
تاين ههب ـهوب اظ تحهت آى ضظی هی
بی ثهعضگ ثيهطى ؼيغطۀ ؽلن، ؽلن لسضت
ن ک ثب یک هيليبضز جوقيت ثب ثطی
آى و شذبیطی ک هب زاضین ذزهبى ضا
پيسا کين اؼالم ضا پيسا کين تج
ول ذسا ف هبى ث فط ين ؼالم ثک ث ا
کين.22
گیس:زض جبی زیگط هی
ط کسام حسز ثغضـبى هحفػ، لکي آى
لسض ضطض اضز زـوي ذبضجی ک ث ـوب ایي
ثل ا تحيس کلو کيس.کس زض همبهی23
چگونگی ایجاد دولت بزرگ اسالمی
016
ىبکها ؛یهالؼا گضعث تلز
؟ؿبتها بی
. فهسم 6چبض هؽئل اؼبؼی زض جبى اؼهالم؛
. فمهساى اضتجهبط 3تافك هقهبیی ـهبذتی
. 2آـکبض ثيي فضبی هقهبیی ز کفهض اؼهالهی
ههبی غيطلبثههل ؼههجؿ ثههزى اههساف آضهههبى
. فمساى ـجک هفبين هجت 4کفضبی اؼالهی
س ک تفکيل زلت ثعضگ اؼالهی ثب اهتبؿ ایي ـ
ـهز ایهي هاج ـز. فلصا ؼؤالی ک هغط هی
-اؼت ک ثب جز ایي هؽبئل هفکالت چگ هیث ؼالهی ثعضگ ا لت یک ز جبز ؼی ای تاى ث
فاى جبى اؼالم گبم ثطزاـت؟
زض فمههط هههب اسیفههضاى هؽههلوبى، ؾطیهه
ؾ چبضچثی س ن ثتا ک ؽجوی ثطای ه طی
ن اظ س ييي ک ؼالهی تج ثعضگ ا لت جبز ز ای
-تاى اجطایی ثطذضزاض ثبـس، اضائه کهطزی هبم ذوي فضظاى، ا یي اسی يبى ا س. اظ ه ا
اس ک زض ازاه ـتبض ث کبتی اـبض کطز
ؾطات آضای فق اظ ؼؤال ث ؼد ت پب زض ج
که اههبم ذويهی کين. ایيایفبى اؼتفبز هی
م یب هقت ؼت ثز ا ؼالهی ثعضگ ا لت یک ز ث س
تاى گفت ک اهبم ذويی ث جبى اؼالم ؟ هی
بى ـسى ج ی ـت اظ تجع ثبض زا ـت زض گص
گیس:ذضز چطا ک هیاؼالم تأؼف هی
عي اؼالم ضا اؼتقوبضگطاى حکبم هؽتجس
اس، اهت اؼالم ضا علت تجعی کطز جب
ضت چسیي هلت اظ ن جسا کطز ث ل
اس... هب ثطای ایي که هجعا زض آضز
ثطای ين، تأهيي ک ؼالم ضا هت ا حست ا
فش مطف ؼالم ضا اظ ت هي ا ک زا یي ا
هبی زؼهت فهبس اؼتقوبضگطاى زلت
ساضین ی ين، ضا ذبضج آظاز ک ب آ
جع ایي ک تفکيل حکهت ثسين.24
ی ثقس اظ هفرك ـسى ایي هغلت ک اهبم ذوي
ؼالم بى ا ؼالهی زض ج ثعضگ ا لت یک ز بى ذا
ـز ایي اؼت که آیهب اؼت، ؼؤالی ک هغط هی
ذاس یک زلت ثعضگ اؼهالهی زض اهبم ذويی هی
ضای کس کفضبی اؼالهی ث جبى اؼالم حکن
لضت ایبالت ایي زلت ثعضگ اؼالهی ثبـس یب
017
فـ يؼ ضبوـ /ن لبؼ
ن
ىبتؽهظ /
58
تاى گفهت که اههبم ذويهی ذيط؟ زض پبؼد هی
-بی ؼطظهيی ضا ث هعلۀ یک اهط اجتبةزلتبپصیط زض زيبی جسیس پصیطفت هقتمسس ک
ث فيي ؼتمالل زض فيي ا ؼالهی زض فضبی ا ک
ضؼويت ـبذتي احسبی کفض ه هلت ثط اؼبغ
هفتطکبت اؼالهی یک زلت ثعضگ اؼالهی ضا تفکيل
زس:
و زض ظیط پطچن پطافتربض اؼالم هجتوـ
ثب ز ث بى هبى ج ؼالم هحط ـوبى ا
زفبؿ ثطذيعس ث ؼی یک زلت اؼالهی
بی آظاز هؽهتمل ثه پهيؿ ثب جوضی
ضیس ک ثب تحمك آى و هؽتکجطاى جبى
ضا ث جبی ذز ذايس فبس.25
ؾطاى حهظۀ ضؼس ک ثطذی اظ لبحتث ؾط هی
ک زض يزی ؼجت ل ث ؼالم، بى ا قبتی ج هغبل
بی آظاز بم ثز، ليزی چى جوضیکالم اه
اهس که اههبم گ اؼتفبز کطزهؽتمل، ایي
ؼالهی هت ا فکيل حک ج اظ ت يچ ث ی ذوي
زاضی کهطز احس یب ثبظگطزاسى ذالفهت، عهطف
چ آضظ زاـت، یکاهبضچگی ضحهبی اؼت آى
-هقی هؽلوببى ثز يع گؽهتطؾ اضظؾکه زضلهسز تغييهط هطظهبی آىبی اؼالهی، ثهی
-هجز ثط آیس. زض تيج، ایي زؼت اظ لبحتهبی ب یب گفتافعایس ک زض ـتؾطاى هی
-ای جز ساضز ک حصف زلتاهبم ذويی کتجز ث ؼالم بى ا جز زض ج لی ه بی ه
آضزى جبهقهه اؼههالهی احههس ضا تجههیع کههس.
ؼ لت يت ز ی الق هبم ذوي طظهيی ثطفکػ ا
ـهبى ضا لجهل هبیب ث ؼهطظهيياثؽتگی هلت
ـت. زا26ؼيػ لسز تأ ی زض هبم ذوي حبل ا ط ث
غض فؼ ث ثب ح ثز اؼت چ ؼالهی ثعضگ ا زلت
-فقلی یب... . ثبثطایي ایي ؼؤال هغط هیلت فکيل ز گگی ت ی چ هبم ذوي یب ا ک آ ـز
ثعضگ اؼالهی ضا زض فمط غيجت هفرك کطز اؼت؟
ی کبضی آ يي ي چ یت فم ئضی ال ؼبغ ت ثط ا ب
فولی اؼت یب تئضی ذالفت یب... زض ایي ثبض
زس:گ پبؼد هیهطحم حويس فبیت ایي
018
ىبکها ؛یهالؼا گضعث تلز
؟ؿبتها بی
يس یي فم حبکی اظ ا ي یت فم تطیي ال زک
اؼت ک حکهت اؼالهی ثتطیي ـکل زلت
اؼههت. ثؽههيبضی اظ هتفکههطاى الههلگطای
یي ف يع اظ ا ضط مط حب ؼالهی زض ف يس ا م
جبجساضی کطزس ک اظ هيبى ایفبى ضـيس
ضضب )اظ ؼضی( هحوسالغعالی )اظ همط(
ث ؽتبى( هززی )اظ پبک ثاالفلی ا
اس.ذثی ـبذت ـس
گطچ ثطذالف آب اهبم ذويی یک فمي
هضز یۀ ی زض هب زض ؾط ؼت ا ـيقی ا
ؽيفۀ ایجبز حکهت اؼالهی يچ ججۀ ذبق
جز ساضز. ظیطا ؾهط ایـيقی فطل
ای ایفبى ن هجتی اؼت ثط وبى هجهبی
اس، کوب ایي ک ک زیگطاى اتربش کطز
جطای ک ا يس زاضز لی فم س الغعا وب
تطیي زؼهتضات ااههط ای اظ هنپبض
زیی ثسى ثطپبیی یک زلت اؼالهی هوکي
ذبک س زفهبؿ اظ ؼهطظهيي يؽهت هب
لبت هبليهبت آضی لهسهؽلوببى، جوهـ
اؼالهی اجطای ؼيؽتن جعایی اؼالم )حسز
ظثهبى ایهي زیبت(. اههبم ذويهی هن
هتفکطیي هقتمس اؼت ک حفؼ ثمبی حست
گيطی التساض هؽلوببى چ اظ عطق ثبظ پػ
هؽلوببى اظ ثيگبگبى یب ثيطى ضاسى
هعزضاى کطاى زاذلی ایفبى هحمطا
هت جبز حک ث ای ؼت کل ا ک ه ؼالهی ا
هههبفـ هؽههلوببى ضا ثهه عههض جههسی
حميمتب مت القيي ذز لطاض زس. ایفبى
ک ؼت وطا ا يع هززی يس ثب فم
پب مالة ثط مظ اظ ضا ا کهتی ف يي ح چ
ـسی اؼت.27
ؼالهی ثعضگ ا لت فکيل ز ت ت ی ج هبم ذوي ا
بی ظیبزی زض ط یک اظ هؽهبئل چبضگبه گبم
ؼالهی اظ فضبی ا ـبذتی ک بیی فك هق تا
اس. اظ گطفت تب ایجبز ـجک هفبين ثطزاـت
بی ایفبى جت ایجبز فضهبی هقهبیی جول گبم
هفتطک بیتب ایجبز ـجک هفبين، ایي ؼري
گیس:ایفبى اؼت ک هی
یک زؼت اظ هؽلوببى ـيق ؽتس یک
001
فـ يؼ ضبوـ /ن لبؼ
ن
ىبتؽهظ /
58
ای اظ هؽلوببى ؼی، یک زؼت حفی زؼت
ای اذجههبضی حجلههی زؼههتای زؼههت
ؽتس. الال عط ایي هقب، اظ ال زضؼت
ذاس ای ک و هیجز، زض یک جبهق
ث اؼالم ذسهت کس ثطای اؼالم ثبـس
و هب ـز، عط یس ؽبئل جب یي ه ا
ب ؽتين، هت ن ثب ؽتين ثطازض
يع یک چ ث تا ؼت ف یک ز ـوب وبی فل
ظ فلوبی ذز کطزیس زازس ـوب تمليس ا
ـبفقی ضا تای ؼت ف فی، یک ز ـسیس ح
فول کطزس، یک زؼت زیگط فتای حضطت
ـيق، ب ـسس س، ای ول کطز لبزق ضا ف
ایب زليل اذتالف يؽت هب جبیس ثب ن
هب ـين ـت ثب ضبز زا یک ت یب ذتالف ا
ـيق ثطازضاى ثطازضین، ن ثب و
فی ط اذتال یس اظ س. ؼی ثب تطاظ ک اح
فـ ث ب هب، ت ثيي ذتالف هطظ ا ا
آبیی اؼت ک ث هصت ـيق افتمبز
ب فی ... آ هصت ح ث س، زاض
ذاس ایي ثبـس آى، ضا ضا هی
زاهس که ثهيي ـهوب ههب ایي عض هی
اذتالف ثيساظس. هب ثبیس تج ث ایي
ى ال هقب ثکين ک و هب ال لطآ
تحيس ؽتين ثبیس ثطای لطآى تحيس
ظحوت ثکفين ذسهت ثکين.28
گیس: زض جبی زیگط هی
-... هب اؼالم ضا هحمط ث ایهطاى وهیزاين، اؼالم و جب اؼالم اؼت، همط ن
ؼالم ويي ا ن ؼزاى ؼت؛ ؼالم ا ويي ا
اؼت، فطاق ن ويي اؼالم اؼت حجبظ ن
، ؼضی ؼبیط جبب، هب ويي اؼالم اؼت
تهاين حؽهبة ذزههبى ضا اظ حؽهبة وی
ؼبیط هؽلويي جسا کين... و جب اؼالم
اؼت و هؽلويي.29
. آیهب ثهب 6جب ثب حفؼ هجبحری چهى تب ایي
ایجبز زلت ثعضگ اؼالهی، کفضبی اؼالهی ثغض
زهس یهب ذيهط هطظبی ذز ضا اظ زؼت هی
ی لی زض ا ئضی ذب یب ت یب آ ـس ئ ثبة اضا ي
ثعضگ لت ز ک چگ ؼؤال یي ظ ا يط؟ ذ
000
ىبکها ؛یهالؼا گضعث تلز
؟ؿبتها بی
تهاى تحمهك اؼالهی ضا ثب ایي و هؽهبئل ههی
ثبـس ثب هجبحهث ههصکض ثرفيس ضاکبض چ هی
پبؼد گطفت فس.
بى یب ج ؼالهی ثعضگ ا لت جبز ز ثبض ای زض
اؼالم یب ائتالف کفضبی اؼالهی؛ ثطذی ثطاؼبغ
ای ی ثهب هؽهبئل فسیهسک کفهضبی اؼهالهایي
ک اگط چ زاضای ههبثـ ثبـس ایيزضگيط هی
ای اؼت، لی چهى هلهس يؽهت هقبزى غی
ک هرال زيبی فطة ث ضغن توبهی تفبثبتی ایي
تهطیي ک زض زضى آى جهز زاضز زض ثهسیی
تههطیي هؽههبئل تاؽههت اؼههت وههبگی ؼههبز
-ن لبزض هیثبزام ایجبز وبیس ... فلصا حکؼالم زل يبی ا ثب ز ئتالف ا ک ظهي س ک
ساضز جز فبؿ اظ هؽلوببى ثبضۀ ز ؼالهی زض ا
ث ک ضظ چطا ـت. س زا ن را ث ظزی
ضظ يبظبی ضظ افعى جبى اؼالم ث زیگطاى
ـهز جهبى ـهبى ههیهبیهسیفطاتط اظ تاى
س. ض ذاهس ـهبی جهسی ضثهاؼالم، ثب چبلؿ
الجت ایي فس، اظ ایي هغلت ن غبفل جز
ؼهبل زیگهط 81اس ک اگط چ تب تصکط زاز
س ال ذا ويي ه ثط ؼالم بى ا ثطای ج ضال
-ثز، لی هوکي اؼت ز لطى زیگط ـطایظ ثهييض ؽ س ظهي يط ک ـست تغي ث لی الول
تفکيل ثبزام تفکل اؼالهی هيؽط ـز.30
ؽر ن ذی لت ثط جبز ز ثطای ای گطی زی
اس ک اظ جول آهب ثعضگ اؼالهی اضائ کطز
حضطت اهبم ذويی اؼت. ایفبى چى هفکالت جبى
فسم قی، ؼالم ال تبزى اظ ا ؼالم ضا زض زض اف ا
تج ث تقبلين لطآى، ضذ فطگ اؼتقوبضی،
ظیههط فههش ثههزى کفههضبی اؼههالهی ؼههطاى
ؼالهی، فضبی ا ک31تب ؼالم زض اف زى اظ ا
ؼالم ث ا کطزى ول مبیك آى ف ح32فبن فسم ت
الوللی هيبى کفهضبی اؼهالهی،ثيي33
ؼطؼهاطزگی
هبی ثهعضگبی هؽلويي زذبلهت لهسضتحکهت34
کس، فلصا ضاکبض ایجهبز زلهت ... شکط هی
عط ـطعي ضيۀ لت یک ل ؼالهی ضا زض لب ثعضگ ا
هبی اؼهالهیهب هلهتکس ک اگط زلهتهی
001
فـ يؼ ضبوـ /ن لبؼ
ن
ىبتؽهظ /
58
ثتاس ثط هؽبئل هاـ هفکالت هجز ثط
-گهب ههیؼط ضا جبى اؼالم فهبیك آیهس، آىبى بم ج ث بى ثعضگ زض ج لسضتی س تا
ـهز اؼالم ایجبز کس، ایي جبى ایجبز وی
هگط اظ ضا حست.
چی؟ ثطای ؽبی چ ک ثب کبضی حست و
تلهف هبی هرب فطلحست ثطازضی ثب گط
هبی اؼهالهی هؽلوببى جبى وکبضی ثب زلت
بی اؼهتکجبضی زيهب ثطای هجبضظ ثب حکهت
اؼطائيل لييؽت.35اهبم آضظی چيي اتحبزی
کهس ضا زاـت کطاضا اؽبض اهيساضی ههی
ک ایي اتحبز ـکل ثگيطز:
بی اؼهالهی که هي اهيساضم ک و هلت
-ت هتفطق ـسث اؼغ تجليغبت ؼ اجباهس اس زض همبثهل هن لهطاض گطفته
یک ـس حس ن هت ثب ـس يساض ث
االهللا زلت ثعضگ اؼالهی ظیط پهطچن الاله
يب و ز ثط لت یي ز س ا فکيل ثس ت
غلج کس.36
ذاس ک و زيب افعایس ک اؼالم هییب هی
يب و ز هت زض یک حک ـس ل ثب یک فبئ
هت فسل ثبـسآى حک37
تاى گفت ث عض ذالل هی
ب ضاکبضبی ایجبز زلهت ثهعضگ ک ضا حل
اؼالهی اظ گب اهبم ذويی فجبضتس اظ:
-اهبم زض ایهي ثهبض ههی. تیداری ػدم ت رق: 1 فطهبیس:
بیی بی اؼالهی، ایي زلتاگط ایي زلت
هبیی که ک و چيع زاضس، ایي زلت
یبز ز ذبیط ظ ن ش ثب ب گط ای س، ا اض
حبز، ؼبی ات س، زض يسا ثک حبز پ ات
احتيبج ث يچ چيع يچ کفضی يچ
ـز لسضتی ساضس. احتيبج لتی پيسا هی
ک هرل حبال هتفطق ثبـس، کفضب اظ ن
یک ک فضب یس ک چطا ثب ـس. جسا ثب
لطآى س آى ؾين زاض فتا ف چ پ و
ذس یع ؼالم فع ؼت، کطین ا ثعضگ ا ای
ای ک آهب چطا ثبیس یک وچ پفتا
کهس ثه حهست اظ ضا زائن زفت ههی
002
ىبکها ؛یهالؼا گضعث تلز
؟ؿبتها بی
-اساظی تفطل اب ضا هـ ههیتفطلکس چطا هب ثبیس زض همبثل اؼالم فعیع
تفطل ثيساظین.38
که زيهبی اؼهالم فلت ایهي. ػول کردى ت اسالم: 2
بی ههبزی هب، یقی اؼهالم، ؼهال ثبالتطیي ؼال
)هقبزى زضیببی ؼيـ غی( ضا زاضز زض
یي ی زض ا هبم ذوي ؽتس ضا ا يط حبل فم فيي
کهين، جهبى زاس ک هب ث اؼالم فول وهیهی
کهس.اؼالم ث اؼالم فول وهی39
پهػ ضا چهبضۀ
جبت جبى اؼالم، فول کطزى ث اؼالم اؼت.
ثبیهس ؼهطاىدای هسدلویي: . ػدم سرسدرردگی حکهدت3
بی اؼهالهی اظ ؼطؼهاطزگی ذهبضج ـهس. حکهت
اهبم ذويی هقتمس اؼت ک هفکل هؽلويي، تب
لسغ، افغبؽتبى، پبکؽتبى، تطکي ... يؽت؛
بی هؽهلويي اؼهت. ایهي هفکل هؽلويي حکهت
ب ؽتس که هؽهلويي ضا ثه ایهي ضظ حکهت
بیی که افقهبلی ثطذهضز اس؛ حکهتضؼبس
ب ؽهتس ـهوب ؼطتبؼهط فکل، زلتاس. هکطز
تط يس کو ؾ ک ک هالح تی ؼالهی ضا ل لک ا هوب
ـبى ث تايس پيسا کيس ک هفکالتجبیی ضا هی
ـبى ایجبز فهس ثبـهس. ایهي بیاؼغ حکهت
ـهبى ثهب ب ؽتس ک ث اؼهغ ضاثهظحکهت
بی چه ـبى ثب اثطلسضتب ؼطؼاطزگیاثطلسضت
فکالت ؼت، ه ؽلويي ضا و ه هب ثطای ضا
اس.ایجبز کطز40
ک یکی اظ فاههل تيج ایي
یط ؼالهی ظ ثعضگ ا لت جبز ز بی ای پبضاهتط
فضبی ؼطاى ک ؼالهی فضبی ا جزى ک فش
-بی هؽلويي ههیاؼالهی فسم ؼطؼاطزگی حکهت ثبـس.
. رایی از ضؼف هدیریتی از طریق ردن احکدام اسدالهی:4
هب الهی ث اؼهغۀ ضهقف ههسیطیتکفضبی اؼ
اس ثبض گطفتبض آهساثؽتگی ث ضقيتی اؼف
تههب ظهههبی کهه ضاظ فؾوههت احکههبم اؼههالهی ضا
فوس ويي ثسثرتی ذاس ثز. اهبم ذويی
گیس:هی
تطیي زضز جاهـ اؼالهی ایي اؼت ک ثعضگ
کبم ؽيبضی اظ اح قی ث ؽفۀ ال ظ فل
003
فـ يؼ ضبوـ /ن لبؼ
ن
ىبتؽهظ /
58
حج ثب آى وه اس الی ضا زضک کطز
یک لضت ک زاضز ظ ث تی ضاظ فؾو
ثوهط حبلل ثهیفجبزت ذفک یک حطکت ثی
ثبلی هبس اؼت.41
اهبم ذويی . در ی تادى از اسالم تؼالین قدرآى: 5
زاس که فلت ثسثرتی جبى اؼالم ضا زض ایي هی
ایب )کفضبی اؼالهی( ذزـبى ضا پيط اؼالم
ی ک اؼالم ؽت الال ذجهطی اظ زاس، لکي آهی
-آى يؽت؛ اؼالهی ک زض لطآؿ ثب لهطاحت ههیجیهبى فهبلن، کفهبض ؼلغ گیس ک جبیس
يسا ؼلغ پ فس ؽلظ ث ؽلويي ه ثط ه فبلن
ثکس42
-هب تب ث اؼالم ثطگطزین، اؼالم ضؼل هبى ثط جبی ذزؾ ؽهت ه هللا ثطگطزین، هفکالت
ضا حهل کهين ه تاين لضهيۀ فلؽهغييهی
هب ثبیهس افغبؽتبى ؼبیط جبب ضا، هلت
هب هن ثهب ثطگطزس ث لسض اؼالم. اگط حکهت
ههب ثطگفههتس کهه اـههکبلی يؽههت اگههط هلههت
هب ثبیهس حؽهبة ذزـهبى ضا اظ ثطگفتس هلت
ب جسا کس.حکهت43
اگط ایي هاضز ضفبیت ـس، آى لت جبی
ن زاـت ایي، یقی ث بم جبى اؼالم ذاي
وههبى زگطزیؽههی فؾيوههی کهه گفتههين ثبیههس زض
ث تب يطز لضت ثگ ؼالهی فضبی ا بی ک ثبض
زلت ثعضگ اؼالهی زؼتطؼی زاـت ثبـس.
هانوشتپی)لهن: جغراریای سیاسدی جداى اسدالمهللا فعتی، . فعت1
.29ه25( ق6275احس تسیي کتت زضؼی، . آلجبی پبمس ؼبل زض چبضچة اهاطاتضی فروبی 2
هب زض آلجهبی اکرطیهت ثؽط ثطز اههطظ ثکتبـهی
ادیشد تقریدةزهس. ض.ک: هؽلوببى ضا تفکيل ههی
اثهط ( آلجبی،6254)ؼبل زم، ـوبض پجن، ظهؽتبى
.643ؿ.ض.اهيطزی، ق
004
ىبکها ؛یهالؼا گضعث تلز
؟ؿبتها بی
)ؼبل ه ل ادیش تقریة. ؿ.ض.اهيطزی، آلجبی، 3
.643( ق6254زم، ـوبض پجن، ظهؽتبى )لهن: زفتهط سدرزهیي اسدالم ظاض، . غالهطضب گلهی 4
.865( ق 6273تجليغبت اؼالهی، ؼقت 5 کط ثب ش ؼيب لبض آ ؼالهی فضبی ا . ک
ؽلوبی لس ه ثـ زض هس زض کليهتطهط یل آ ذص ش هأ
، )ؼيبؼههی، عجيقههی، اطلددم هؼاصددر گیتاشاسددی اؼههت،
التمهههبزی( ؼهههبظهبى جغطافيهههبیی کهههبضتگطافی
.6271گيتبـبؼی، سعی، 6 ؼالم زض ا لطی زازی، ا يس ب . فجسالوج
یة ش تقر ل ادی بض ه ـوبض زم، ث ؼبل ال، (
6254.)
779/811/9. هههط یهههک اظ کفهههضبی چهههيي ثهههب 7
632/212/9ثهههـ ایهههبالت هتحهههس ثهههب کيلهتطهط
کيلهتطهطثهـ 629/971/9کيلهتطهطثـ کبهبزا ثهب
ؼالهی زض فضبی ا ؽبحت ک کل ه ثب س جب ثطاثط تمطی
لبض آؼيب ث جع کفضبی تبظ اؼتمالل یبفتۀ آؼيبی
کيلهتطهطثـ. 311/413/33هطکعی ـضی ؼبثك ثب آؼيبی هطکعی . کفضبی اؼالهی تبظ اؼتمالل یبفتۀ 8
کيلهتطهطثـ 958/788/3. لعالؽتبى ثب 6فجبضتس اظ:
. اظثکؽهتبى 2کيلهتطهطثـ 111/455. تطکوؽتبى ثب 3
813/695. لطليعؼهتبى ثهب 4کيلهتطهطثهـ 111/299ثب
کيلهتطهطثهـ 919/629. تبجيکؽتبى ثب 8کيلهتطهطثـ
1کيلهتطهطثهـ کهل هؽهبحت 899/51. آشضثبیجبى ثب 1
ثبـس.کيلهتطهطثـ هی 998/117/4ؼيبی هطکعی کفض آ .واى. 9
ریاریی تا تدیدات هؼاصر در . ثفبض المتلی، 10
.42، ق 3، ج ادیش اهام خویی .واى. 11
، ؼههرطای اهههبم ذويههی زض 43ههه46، ق ودداى. 12
7/61/6211.
الوللی بی ثيي. ض.ک: ث هجبحث کفضب ؼبظهبى 13
)تطاى: زفتط هغبلقبت ؼيبؼهی جوری گی(، 47)
.77( ق 6247الوللی، ثييهبی . آیب زض ثطذی اظ کفضبی اؼهالهی ثه اضظؾ 14
ـز.اهبم ذويی تقطن فس وی اؼالهی ایطاى ، وبیى هجس آید اسالم غرب. ـيطیي بتط، 15
.657( ق 6251)تطاى: فطظاى،
سیاست الف درپاراداین ائت. هحوز ؼطیـ الملن، 16
005
فـ يؼ ضبوـ /ن لبؼ
ن
ىبتؽهظ /
58
یراى سالهی ا ری ا مبت خارجی جو کع تحمي طاى: هط )ت
.631ه619( ق 6279 ،اؼتطاتژیک
.664، ق پیشیي. ؼطیـ الملن، 17
.6258ذطزاز 38، پجفج رزاه شرق. 18
، حؽيي هغيقی، ت رت اسالم سیاسی. آليی ضآ، 19
الوللهی چهی )تهطاى: اتفهبضات ثهييهحؽي هسیطـب
.32( ق 6275 السی،
، هؤؼؽ تؾهين 3، ج صحی اهام. ض هللا ذويی، 20
.22 فط آثبض اهبم ذويی، ق .واى. 21
.617، ق 3، ج واى. 22
.22، ق 3، ج واى. 23
.613ق ، پیشیي. 24ـوی، 25 وسجاز ب ؼيس هح یی . ی وگرا هام خوی ا
سالم اى ا ؾن ج مبم هق سگی ه بز وبی ساى: )ظا
جطی ؽتبى، ض ؽتبى ثلچ ؼت زض ؼي ل هض ا زض ا
آخدریي پیدام اهدام چيي ض.ک: کتبة ؛ ن619( ق 6253
.14، ؼبظهبى حج البف، ق خویی، وبیى هجس، ق آید اسالم غرب. ـيطیي بتط، 26
362.
، 91، ق اهام خویدی وگرایدی جداى اسدالم. 27
زیسگب وچيي ض.ک: ث هفم ؾطی الیت فمي اظ
اهههبم ذويههی، حويههس فبیههت، تطجوهه ؼههقيس هحجههی،
(.24، ـوبض 6278)ثوي هااه کیاى
.389، ق 63، ج صحی ر. ض هللا ذويی، 28
.219، ق 68، ج صحی ر. ض هللا ذويی، 29
.661638 ، قپیشیي. ؼطیـ الملن، 30
.41، ق جاى اسالم از دیدگا اهام خویی. 31
.8813، ق اىو. 32
.8286، ق واى. 33
.12، ق واى. 34
ؼتبی، 35 لی زا سالهی. ف کر ا سازی ت ؽ تاز )هؤؼ
.87( ق6251تؾين فط آثبض اهبم ذويی، . زض جؽتجی ضا اظ کالم اهبم، زفتط پبعزن، ق 36
645.
.73، ق واى. 37
.7/61/11، ؼرطای 43ه46، ق واى. 38
.35/7/89ای ، ؼرط1، ق واى. 39
006
ىبکها ؛یهالؼا گضعث تلز
؟ؿبتها بی
.65/8/89، ؼرطای 88، ق واى. 40
.39/4/17، ؼرطای 17، ق واى. 41
.31/4/17، ؼرطای 13، ق واى. 42
ؼههرطای اهههبم زض هضذهه 31 36، ق ودداى. 43
65/8/89.
