:یرهش یاضف رد یتیوهیب و دنمناکم تیوه نارهت رهش رد ینوکم...

شناسي‌ايران‌های‌انسان‌پژوهش

2،‌شماره‌3دوره‌

7ـ‌‌22،‌صص2332پايیز‌و‌زمستان‌

‌

هویتی در فضای شهری: هویت مکانمند و بی

مطالعه موردی دو مجتمع مسکونی در شهر تهران ناصر‌فکوهي‌ مريم‌حسین‌يزدی‌

‌2/3/2232تاريخ‌دريافت:

‌‌23/22/2332تاريخ‌پذيرش:

چکیدهسازند‌و‌بین‌خود‌و‌ديگری‌تمییز‌سازی،‌خود‌را‌از‌ديگران‌متمايز‌ميبا‌هويت‌ي‌روزمرهها‌در‌زندگانسان

‌‌های‌وی‌هويت‌پیدا‌ميمکان‌نیز‌با‌حضور‌انسان‌و‌فعالیت‌شوند.قائل‌مي حس‌مثبت‌‌و‌خاطر‌تعلقکند.

اين‌مقاله‌‌ای‌از‌هويت‌مکان‌است.‌در‌ها‌و‌خاطرات‌مبتني‌بر‌مکان‌نشانه‌داشتن‌به‌مکان‌و‌انباشت‌تجربه

تهران‌و‌با‌اتخاذ‌‌2و‌‌21تطبیقي‌میان‌دو‌مجتمع‌مسکوني‌واقع‌در‌مناطق‌‌تالش‌شده‌است‌تا‌با‌مطالعه

به‌بررسي‌اين‌مسئله‌‌ای،گیری‌هدفمند‌و‌شبکهرويکردی‌کیفي‌از‌طريق‌مصاحبه‌و‌مشاهده‌و‌با‌نمونه

‌هويتي‌افراد‌دارد‌و‌اني‌و‌بيدر‌هويت‌مک‌تأثیریهای‌مسکوني‌چه‌پرداخته‌شود‌که‌سکونت‌در‌مجتمع

های‌‌در‌بحث‌نظری‌با‌استفاده‌از‌نظريه‌گیری‌و‌کیفیت‌هويت‌مکاني‌در‌اين‌دو‌مجتمع‌چگونه‌است.‌شکل

دهد‌ارتباط‌مستمر‌با‌فضا‌و‌‌ها‌نشان‌مي‌شود.‌يافته‌آموس‌راپاپورت‌و‌کوين‌لینچ‌هويت‌مکاني‌تحلیل‌مي

و‌حس‌مثبت‌به‌مکان‌دارد،‌چراکه‌‌خاطر‌تعلققیمي‌با‌مست‌رابطه‌گذراندن‌مدت‌زمان‌طوالني‌در‌خانه،

هويت‌مکاني‌زماني‌‌به‌عبارت‌ديگر،‌گیرند؛‌ها‌و‌خاطرات‌روزمره‌در‌ارتباط‌با‌مکان‌شکل‌مي‌انباشت‌تجربه

‌افراد‌تثبیت‌شده‌باشد.‌های‌روزمره‌يابد‌که‌استفاده‌مستمر‌از‌فضا‌در‌عادت‌بازنمود‌مي

‌هويت‌مکاني.‌بستگي‌مکاني،‌هويت،‌اني،‌دلحس‌تعلق،‌خاطره‌مک کلید واژگان:

‌

‌

‌‌

دانشگاه‌تهران‌شناسي‌گروه‌انسانار‌دانشی‌ [email protected]

[email protected] شناسي‌دانشگاه‌تهران‌کارشناس‌ارشد‌انساندانشجوی‌

mailto:[email protected]

‌

‌

‌

‌

‌

‌2،‌شماره‌3شناسي‌ايران،‌دوره‌‌های‌انسان‌پژوهش‌8

مسئله بیانمقدمه و

‌رواجاول‌و‌دوم‌در‌اروپا‌جهاني‌جنگ‌در‌طي‌سوم‌و‌چهارم‌قرن‌بیستم‌و‌‌نشیني‌در‌دههآپارتمان

‌يافت .‌ ‌ايران، ‌خانهدر ‌سازی‌مدرن ‌از ‌قاجار ‌دوره ‌دوراناواخر ‌در ‌و ‌شد تغییرات‌‌پهلوی‌شروع

‌‌ای‌گسترده ‌معماری ‌خانهدر ‌مسکوني ‌درونهای ‌معماری ‌و ‌داد ‌سمت‌‌رخ ‌به ‌ايراني گرای

‌‌برون ‌کرد؛ ‌پیدا ‌سوق ‌اکنون‌گرايي، ‌است‌‌23الي‌‌33حدود ‌آپارتمانسال ‌‌نشینيکه ‌ايراندر

شهرها،‌با‌هدف‌توسعه‌مسکن‌و‌به‌‌های‌مسکوني‌در‌کالنها‌و‌مجتمعآپارتمان.‌متداول‌شده‌است

‌راه ‌‌عنوان ‌برای‌مشکل ‌مسک‌تأمینحلي ‌گرفته ‌کار ‌به ‌ن ‌است. ‌را‌مجتمع”شده های‌مسکوني

‌مي‌مي ‌که ‌گرفت ‌نظر ‌در ‌ساختماني ‌بلوک ‌تعدادی ‌شامل ‌گونهتوان ‌شامل ‌مختلف‌تواند های

‌(.2381عزيزی،‌)‌“های‌کوتاه‌و‌بلندمرتبه(‌باشدآپارتمان‌خانواری،تک)‌مسکن

و‌فرهنگ‌است.‌مسکن‌دهنده‌هويت‌‌ترين‌کاربردهای‌معماری‌است‌و‌نشانمسکن‌يکي‌از‌قديمي

‌فضايي‌ ‌برای‌حفاظت‌ساکنان‌از‌عوامل‌خطرزای‌محیطي‌نیست‌بلکه، فقط‌محیطي‌سرپوشیده

‌ توان‌به‌‌مسکن‌شهری‌را‌مي”است‌که‌در‌آن‌زندگي‌حاکم‌است‌و‌بايد‌سرشار‌از‌زندگي‌باشد.

‌(.2331‌:616و‌ديگران:‌‌2)چیارا‌“طور‌کلي‌به‌دو‌الگوی‌تک‌خانواری‌و‌آپارتماني‌تقسیم‌کرد

شودسازد‌و‌خالق‌محیط‌زندگي‌خود‌ميانسان‌بر‌اساس‌نیاز‌و‌ذهنیت‌محیط‌اطراف‌خود‌را‌مي

‌شکل‌مي‌های‌انساني‌ساختهزمان‌محیط‌هم ‌زندگي‌انسان‌را شناسي‌معماری،‌انسان‌دهند.‌شده

‌دست‌رابطه ‌محیط ‌و ‌مي‌ساختهانسان ‌قرار ‌مطالعه ‌مورد ‌را ‌انسانانسان ‌بین ‌و‌دهد. شناسي

‌انسان‌معماری ‌و ‌است ‌برقرار ‌قوی ‌فضای‌پیوندی ‌بررسي ‌با ‌تا ‌است ‌درصدد ‌معماری شناسي

‌تجربه‌ساخته‌دست ‌فرهنگ‌و ‌بیان ‌به ‌مصنوع، ‌محیط ‌با‌‌و ‌افراد ‌بپردازد. ‌انسان ‌اجتماعي های

‌مجتمع ‌در ‌ميزندگي ‌دست ‌به ‌را ‌خاصي ‌تجربه ‌مسکوني ‌تجربه‌های ‌اين ‌اساس‌‌يابند، ‌بر ها

‌ي‌هر‌شخص‌متفاوت‌است.های‌فرهنگي‌ـ‌اجتماع‌زمینه

دهد‌و‌فضا‌در‌تعامل‌انسان،‌نقش‌های‌خويش‌را‌در‌فضای‌شهری‌انجام‌ميانسان،‌فعالیت

انسان‌”بخشد.‌‌دهد‌و‌با‌حضور‌خود‌کارايي‌فضا‌را‌تداوم‌مي‌انسان‌به‌فضا‌معنا‌مي‌کلیدی‌دارد.

‌ميمهم ‌محسوب ‌فضا ‌رکن ‌انسانترين ‌مقیاس ‌وی، ‌استفاده ‌برای ‌بايد ‌فضا ‌و ‌بیابدگردد ‌“ي

فضای‌شهری‌يک‌بخش‌بسیار‌مهم‌از‌ساخت‌شهر‌است؛‌فضايي‌جمعي‌که‌‌.(2363‌:23توسلي،‌)

‌(.2388پل،‌)‌دربرگیرنده‌بخشي‌از‌روابط‌اجتماعي‌و‌فرهنگي‌جامعه‌است

‌نمي ‌فضای‌شهری‌زندگي‌شهری‌را ‌در ‌افراد ‌فضای‌شهری‌دانست. ‌و ‌شهر ‌از توان‌جدا

کنند.‌در‌فضای‌شهری‌است‌که‌افراد‌احساس‌هويت‌يا‌‌رار‌ميها‌و‌ارتباطات‌را‌برق‌بیشترين‌تعامل

دهنده‌‌کنند.‌هويت‌مکاني‌در‌واقع‌نشان‌هويتي‌و‌تعلق‌و‌بي‌تعلقي‌مبتني‌بر‌مکان‌را‌تجربه‌مي‌بي

1 Chiara etal

‌

‌

‌

‌

‌

‌‌3هويتي‌در‌فضای‌شهری:‌مطالعه‌موردی‌دو‌مجتمع‌مسکوني‌در‌شهر‌تهران‌هويت‌مکانمند‌و‌بي‌

‌دل ‌است. ‌مکان ‌و ‌فرد ‌مکاني‌‌پیوند ‌هويت ‌اما ‌است ‌مکاني ‌هويت ‌از ‌بخشي ‌مکاني بستگي

ها‌و‌‌مکاني‌در‌واقع‌از‌يک‌طرف‌انواع‌خاطرات،‌ارزشبستگي‌مکاني‌است.‌هويت‌‌تر‌از‌دل‌گسترده

گیرد‌‌های‌متفاوت‌را‌در‌برمي‌شود‌و‌از‌طرف‌ديگر‌روابط‌میان‌مکانها‌را‌شامل‌مي‌افکار‌و‌محله

‌جنبه ‌و ‌هستند ‌متنوع ‌شهری، ‌فضاهای ‌محله. ‌و ‌مدرسه ‌خانه، ‌دارند.مانند ‌گوناگوني ‌های

‌فعالیتچارچوب ‌فضايي ‌‌های ‌مکان ‌با ‌انسان ‌ميهای ‌فعالیتمحصور ‌توسط ‌مکان ‌و های‌شوند

‌مکانانسان‌هويت‌مي ‌نسبت‌به‌ديگر ‌هويت‌مکاني‌خانه، ‌اهمیت‌بیشتری‌دارد.‌يابد. چراکه‌‌ها

‌يابند.‌افراد‌ابتدا‌در‌مکاني‌چون‌خانه،‌هويت‌مي

‌برمي ‌در ‌را ‌چهره‌مسکن‌بخش‌بزرگ‌شهرها ‌و ‌معماری‌مسکوني‌هويت‌‌گیرد ‌با شهرها

معیارهای‌مطلوب‌نزديک‌خواهد‌شد‌که‌معماری‌مسکوني‌آن‌مطلوب‌باشد.‌يابد‌و‌شهری‌به‌مي

‌به‌عنوان‌محل‌زندگي، ‌خانه‌معاصر تفاوتي‌اساسي‌نسبت‌به‌گذشته‌دارد.‌‌معماری‌مسکوني‌و

‌نسل ‌شکل‌افراد ‌تغییرات‌در ‌موجب‌ايجاد ‌اين‌نیاز ‌دارند. ‌به‌شناساندن‌نسل‌خود ‌نیاز گیری‌ها

‌‌خانه ‌چندين ‌از ‌بعد ‌ميهای‌مسکوني ‌نسل ‌يا ‌نسل‌سال ‌ويژگي‌شود ‌فضاها‌‌ها ‌در ‌را ‌خود های

‌ ‌کنند ‌آن‌خود ‌از ‌محیط‌را ‌و ‌)بسازند ‌حسین، ‌افزايش‌بهای‌2382واليت‌سید ‌با ‌مواجه ‌در .)

‌دسترسي‌زمین ‌در ‌تسهیل ‌اهمیت ‌و ‌مي‌ها ‌شهری، ‌زندگي‌‌های ‌از ‌گريزی ‌که ‌گفت توان

نشیني‌و‌سکونت‌‌دهه‌اخیر،‌آپارتماندر‌‌های‌مسکوني‌در‌شهرها‌نیست.‌نشیني‌و‌مجتمع‌آپارتمان

شهرهايي‌مانند‌تهران‌فرايندی‌فراگیر‌است.‌‌جمعي‌در‌شهرهای‌مختلف‌ايران،‌به‌ويژه‌در‌کالن

دهند.‌گیری‌از‌معماری‌خود‌را‌با‌شرايط‌زيست‌تطبیق‌مي‌های‌انساني‌با‌بهره‌گروه

ه‌تصوير‌روشني‌يابي‌ب‌های‌تحلیل‌جامعه‌برای‌دست‌ترين‌مولفه‌نقش‌فضا‌يکي‌از‌بنیادی

‌هم ‌است. ‌موضوعي ‌فضا، ‌و ‌مصرف ‌فناوری، ‌جامعه، ‌فرد، ‌رابطه ‌مشابهت‌از ‌به ‌توجه های‌‌چنین

‌خیابان‌کالن ‌جهان، ‌ساختمان‌شهرهای ‌فضاها، ‌که‌‌ها، ‌فضاهايي ‌و ‌غذا ‌لباس، ‌رفتار، ‌مصالح، ها،

آن‌ضروری‌‌انگیزند،‌زاويه‌نگاهي‌است‌که‌توجه‌به‌اندکي‌از‌احساس‌تعلق‌و‌عاطفه‌آدمي‌را‌برنمي

‌(.2387‌:22است‌)اژه،‌

‌شناخت ‌نتیجه ‌و ‌انسان ‌زيرساخت‌هويت‌فردی ‌از ‌او‌‌هويت‌مکاني‌بخشي های‌عمومي

متعادلي‌که‌بین‌هويت‌مکاني‌‌کند؛‌بنابراين‌رابطهدرباره‌جهان‌فیزيکي‌است‌که‌در‌آن‌زندگي‌مي

‌ويژگي ‌و ‌شکل‌مي‌فرد ‌اهمیت‌است‌)های‌محیط‌پیرامون‌او ‌حائز ‌بسیار ‌گیرد، :‌2386بهزادفر،

بايد‌با‌توجه‌‌شده،‌شود‌و‌فضای‌بنای‌ساخته(.‌بخشي‌از‌هويت‌افراد‌از‌طريق‌مکان‌بازيابي‌مي61

‌فرهنگ‌هر‌ ‌و‌مسکن‌بايد‌با ‌معماری‌فضا ‌شکل‌گرفته‌باشد. ‌زمینه‌فرهنگي‌جامعه، به‌بستر‌و

‌هم ‌سلیقه‌جامعه ‌شناخت ‌طريق ‌از ‌امر ‌اين ‌و ‌باشد ‌داشته ‌زيبايي‌خواني ‌مردم‌شناخت‌های ي

کنند‌)آنترمن،‌‌پذير‌است.‌چراکه‌مردم‌عناصر‌اصلي‌هستند‌که‌در‌فضا‌و‌معماری‌زندگي‌مي‌امکان

2377.)

‌

‌

‌

‌

‌


هویت و مکان

‌و ‌عناصر ‌تمامي ‌توسعهجنبه‌راپاپورت ‌اجتماعي ‌و ‌کالبدی ‌محله‌های ‌فرهنگ‌‌متأثرای از

ان‌در‌قالب‌فرهنگ‌تعريف‌انس‌الگو.‌در‌اين‌داند‌ميهايش‌ن‌مکان‌و‌قابلیتآکنندگان‌از‌‌استفاده

با‌به‌دنبال‌شناخت‌اجتماع‌و‌فرهنگ‌‌راپاپورت‌.(2388‌:31يابد‌)مطلبي،‌هويت‌ميشود‌و‌‌مي

تغییر‌‌متفاوتکه‌در‌شرايط‌داند‌‌مياز‌محیط‌‌ويژگي‌.‌وی‌هويت‌رای‌استرو‌معما‌بنا‌تمرکز‌بر

‌نمي ‌تشخیص‌عنصری‌ر‌ويژگيکند‌يا ‌و ‌به‌موجودات‌امکان‌قابلیت‌تمییز ‌ديگر‌که ‌عناصر ‌از ا

ترين‌‌مهم‌شباهت‌و‌تفاوت‌(.2373‌:1،‌کند‌)دانشپوردهد‌و‌عناصر‌شهری‌را‌از‌هم‌متمايز‌مي‌مي

‌‌های‌هويت‌مولفه ‌میان‌گذاری‌تفاوت‌سبب‌که‌است‌ذهني‌باورهای‌مجموعه‌هويت”يابي‌است.

‌تقويت‌و‌تداوم‌حفظ‌هدف‌با‌و‌آن‌اساس‌بر‌اجتماعي‌يا‌فردی‌عمل‌به‌و‌شودمي‌ديگری‌و‌خود

.‌(‌63ـ‌‌2383‌:62فکوهي،)‌“زند‌مي‌دامن‌ديگر‌هایهويت‌تضعیف‌و‌تخريب‌جهت‌در‌يا‌و‌آن

‌.های‌اين‌فرايند‌هستند‌ترين‌مولفه‌يکي‌از‌برجسته‌فضا‌و‌مکان

‌‌هويت‌و‌مکان‌هويت‌خورد؛‌مي‌پیوند‌هويت‌با‌صورت‌دو‌به‌مکان‌کلي‌حالت‌در”

‌ديگر‌های‌مکان‌به‌نسبت‌مکان‌يک‌تشابهات‌و‌تمايزات‌حاصل‌مکان،‌هويت.‌مکاني

‌و‌زندگي‌برای‌قلمرويي‌را‌شهر‌فضای‌شهری،‌طراح‌يک‌عنوان‌به‌لینچ‌کوين.‌است

‌(.2383فکوهي،)‌“دانست‌مي‌يابي‌هويت

‌

‌های‌تهرانساختمان‌يابد.‌افزايش‌مي‌مسکوني‌تهران‌هایمجتمع‌و‌هابرج‌تعداد‌روز‌هر

‌امری‌جمعیت‌تجمیع‌و‌تراکم.‌شودمي‌ديده‌باتيثبي‌تهران‌شهر‌شناسي‌ريخت‌در‌ناپايدارند‌و

.‌يابدمي‌افزايش‌و‌هم‌تنوع‌هم‌هويتي‌نیاز‌تراکم‌افزايش‌ازای‌به‌و‌است‌تهران‌در‌گريزناپذير

در‌غیر‌‌و‌متمايز‌کند‌فرد‌و‌گروه‌ديگر‌از‌را‌خود‌بتواند‌که‌يابدمي‌هويت‌دست‌به‌فرد/گروه‌زماني

‌.شودمي‌هويتي‌اختالل‌اين‌صورت‌دچار

‌‌ها‌مکان‌ساير‌از‌را‌مکاني‌تواند‌مي‌شخص‌يک‌که‌حدی‌يعني‌مکان،‌يک‌هويت”

‌حداقل‌يا‌و‌نظیر‌بي‌و‌مشخص‌شخصیتي‌مکان‌آن‌که‌طوری‌به‌بازشناسد

‌باشد‌دارا‌خود‌به‌مخصوص ‌و‌ادراک‌قابل‌هويتي‌دارای‌بايد‌فضا‌لینچ‌نظر‌به.

‌(.‌2372:268لینچ،)‌“باشد‌واضح‌و‌ماندني‌ياد‌به‌شناسايي،

‌

‌به‌خود‌معرفي‌نحوه‌و‌خود‌از‌وی‌شناخت‌در‌دارد‌آن‌با‌تعاملي‌پیوندی‌شخص‌که‌کانيم

‌با‌ارتباط‌استمرار(‌مکاني‌هويت)‌فضا‌با‌هماني‌اين‌های‌ضروری‌ويژگي‌از‌يکي.‌دارد‌نقش‌ديگران

‌

‌

‌

‌

‌


‌به‌اگر‌و‌کندمي‌آسودگي‌احساس‌فضا‌آن‌فرد‌در‌.(‌2371‌:232پاکزاد،)است‌‌فرد‌زندگي‌در‌فضا

‌.کندمي‌تنگي‌دل‌احساس‌شود،‌دور‌فضا‌آن‌از‌داليلي

‌‌و‌انساني‌های‌هدف‌با‌آن‌در‌هويت‌که‌است‌اجتماعي‌فضای‌نوعي‌شهری،‌فضای”

هر‌‌در‌شهروند‌که‌باشد‌ایگونه‌به‌بايد‌شهر‌.کندمي‌پیدا‌زيباشناختي‌معنا‌اصول

‌احساس ‌صرفا‌اينکه‌نه‌باشد‌داشته‌خود‌مکاني‌جايگاه‌از‌درستي‌زماني

‌بستر‌در‌هم‌از‌جدا‌بناهای‌تک‌صورت‌به‌و‌شوند‌آزاد‌زمین‌قید‌از‌ها‌ساختمان

‌(.‌2386پاکزاد،)‌“گیرند‌شکل‌زمین

انسان و محیط

‌انسان‌ ‌انساني‌دارد‌و‌معتقد‌است‌که‌با‌شناخت‌رفتار راپاپورت‌تاکید‌بسیاری‌بر‌شناخت‌رفتار

و‌سويه‌دارند‌و‌نسبت‌به‌ی‌ديکديگر‌رابطه‌توان،‌تمدن‌شهری‌را‌شناخت.‌انسان‌و‌محیط‌بامي

‌يکديگر‌تأثیرپذير‌و‌تأثیرگذار‌هستند.

‌‌بررسي‌و‌” ‌با ‌انساني‌است. ‌و‌شهرسازی‌متوجه‌رفتار ‌تاريخ‌شهر بخش‌مهمي‌از

توان‌به‌زيربنای‌شناسانه‌مي‌شناخت‌رفتار‌انساني‌بر‌اساس‌بینشي‌فرهنگي‌و‌مردم

‌مجتمع ‌فرهنگي ‌منشأ ‌بررسي ‌برد. ‌پي ‌شهری ‌ا‌تمدن ‌زيستي، ‌کاوش‌های مکان

‌جنبهعمیق ‌کاملتر ‌شناخت ‌و ‌آورده ‌فراهم ‌را ‌مهمي ‌تاريخي ‌نحوهی ی‌تر

‌“سازدهای‌زيستي‌بر‌اساس‌الگوهای‌رفتاری‌انسان‌را‌میسر‌ميگیری‌مجتمع‌شکل

‌(.2366‌:3راپاپورت،‌)

‌

زيست‌خود‌‌کند‌که‌اصوال‌چرا‌انسان‌به‌محیطگونه‌بیان‌مي‌را‌اين‌پرسش‌اصليراپاپورت‌

‌مي ‌ميدهشکل ‌نظم ‌جهان ‌به ‌انسان ‌ذهن ‌بيد؟ ‌جهان ‌استبخشد. ‌به‌‌نظم ‌انسان ‌ذهن و

آورد.‌بخشد‌و‌الگويي‌آگاهانه‌برای‌جهان‌به‌وجود‌مي‌پردازد،‌به‌همه‌چیز‌نظم‌مي‌بندی‌مي‌طبقه

‌ساختمانمجتمع ‌و‌مناظر‌همگي‌حاصل‌فعالیت‌ذهن‌انسان‌هستند‌)راپاپورت،‌های‌زيستي، ها

در‌ رفتاری مناسب هنجارهای شناساندن در سنتي طور به فرهنگ، همانند محیط”(‌2366‌:21

‌“شودمي فرسا‌طاقت و سخت صحیح، رفتار مساعدتي، چنین بدون و است داشته نقش گروه

‌(.2382‌:67راپاپورت،‌)

‌انديشه ‌حسب‌ذهنیت‌و ‌را‌انسان‌بر ‌محیط‌اطراف‌خود ‌تغییر‌طراحي‌مي‌خود، ‌و کند

‌محیط‌مي ‌انس‌دهد؛ ‌که ‌هستند‌دربردارندهانهای‌مصنوع ‌انديشهانگیزش‌ساز ‌احساسات‌ها، ‌و ها

‌از‌طريق‌سیستم‌نظم ‌راپاپورت‌معتقد‌است‌که‌ذهن‌انسان، که‌به‌دو‌نوع‌نظم‌‌انسان‌هستند.

‌

‌

‌

‌

‌


‌هندسي‌تقسیم‌مي ‌نظم ‌ميمقدس‌و ‌ايجاد ‌را ‌محیط‌مصنوع ‌بین‌شود، ‌عین‌حال ‌در ‌و نمايد

دارد؛‌فرهنگ‌از‌طريق‌سیستم‌نظم‌مفاهیم‌‌ای‌وجودسیستم‌نظم‌دهي،‌فرهنگ‌و‌مفاهیم‌چرخه

‌گذارند.آورد‌و‌مفاهیم‌در‌فرهنگ‌تأثیر‌ميرا‌به‌وجود‌مي

ها،‌معاني‌و‌رمزهايي‌است‌که‌مردم‌بر‌اساس‌محیط‌عالوه‌بر‌عناصر‌کالبدی‌مملو‌از‌پیام

اپورت،‌کنند‌)راپها‌و‌ديگر‌عوامل‌آنها‌را‌بازخواني،‌رمزگشايي‌و‌درک‌ميها،‌توقعات،‌انگیزهنقش

‌دربردارنده2333 ‌امروز ‌به ‌تا ‌گذشته ‌از ‌انسان ‌زندگي ‌محل ‌عواطف،‌‌(. ‌هنرها، ‌از ‌انبوهي ی

‌انديشه ‌در‌‌خاطرات، ‌تولد ‌زمان ‌از ‌غیرمستقیم ‌و ‌صورت‌مستقیم ‌به ‌انسان ‌فرهنگ‌است. ‌و ها

-های‌خود‌را‌در‌چارچوب‌فضايي‌انجام‌ميچارچوب‌فضايي‌قرار‌دارد‌و‌تمامي‌تعامالت‌و‌فعالیت

‌به‌صحنه‌دهد. ‌صحنه ‌در ‌و ‌خلق‌محیط‌اطراف‌انسان‌نقش‌چشمگیری‌دارد فضا‌‌فرهنگ‌در

‌در ‌که ‌زماني ‌دارد. ‌محیط‌‌حضور ‌و ‌فیزيکي ‌فضای ‌دهد، ‌رخ ‌تغییر ‌انسان ‌افکار ‌و اعتقادات

‌کنند.ساخته‌انسان‌نیز‌تغییر‌مي‌دست

‌ریمکاني‌تصوي‌هر‌از‌شخص‌هر‌تا‌شودمي‌فضا‌سبب‌فیزيکي‌هایويژگي‌و‌انسان‌حواس

‌متمايزی‌ذهني‌هایانديشه‌و‌ها‌واره‌طرح‌زمین‌کره‌افراد‌تمامي‌باشد.‌داشته‌خود‌ذهن‌در‌خاص

هیچ‌اما‌باشند‌داشته‌پوشانيهم‌يکديگر‌مکان‌با‌به‌مربوط‌تفکرات‌اين‌است‌ممکن‌گرچه.‌دارند

‌خاص‌هم‌شبیه‌کامل‌طور‌به‌گاه ‌تهوي‌مکان،‌مورد‌در‌افراد‌ذهني‌هایانديشه‌بودن‌نیستند.

‌.آورد‌مي‌وجود‌به‌را‌مکاني

‌‌زندگي‌آن‌در‌که‌شهری‌از‌مردم‌ذهني‌تصاوير‌مورد‌در‌لینچ‌پیشگامانه‌مطالعات”

‌وجود‌موجب‌کنند‌مي ‌نقشه‌که‌شد‌تحقیقاتي‌از‌جديدی‌کامال‌عرصه‌آمدن‌به

‌گیری‌شکل‌و‌ايجاد‌در‌درگیر‌ذهني‌فرآيندهای‌بر‌و‌شود‌مي‌نامیده‌شناسي‌شناخت

‌عنوان‌به‌“مکان‌هويت”‌مفهوم‌به‌اکنون‌که‌اهمیتي.‌دارد‌کزتمر‌تصاويری‌چنین

‌شده‌اضافه‌شکلي‌های‌ويژگي‌و‌اجتماعي‌فعالیت‌شناخت‌فرآيندهای‌متقابل‌رابطه

‌(.‌261ـ‌‌2387‌:266ابل،)‌“است

‌

‌باشد،‌داشته‌وجود‌بیشتری‌خوانيهم‌اشزندگي‌مکان‌و‌فرد‌احساسات‌میان‌که‌چقدر‌هر

‌دارد‌بیشتری‌خاطر‌تعلق‌ساساح‌مکان‌آن‌به‌نسبت‌فرد ‌و‌مکان‌از‌شخص‌هر‌ایتجربه‌اولین.

‌دارد‌بسیاری‌اهمیت‌خاطرات‌يادآوری‌در‌فضايي ‌در‌و‌گوناگون‌هایموقعیت‌در‌آدمي‌حواس.

‌بر‌فضايي‌در‌حس‌بويايي‌انسان‌گاهي.‌دهند‌را‌شکل‌مي‌ایويژه‌و‌خاص‌ادراک‌متفاوت‌فضاهای

‌آن‌و‌شودمي‌جاری‌او‌ذهن‌در‌بويايي‌حس‌همان‌ها‌نیز‌با‌گذشت‌سال‌و‌دارد‌غلبه‌ديگر‌حواس

‌بیننده‌در‌ها‌ويژگي‌اين”‌مجموع‌واقع‌کند.‌درمي‌شناسايي‌بو‌آن‌اش‌باگذشته‌خاطره‌با‌را‌فضا

‌

‌

‌

‌

‌


‌بنگريد‌به)‌“آورد‌وجود‌به‌تعلق‌احساس‌مکان‌و‌مردم‌میان‌تواند‌مي‌و‌انگیزد‌برمي‌را‌مکان‌حس

به‌ ايجاد‌استقالل‌برای‌مکان هويت‌مکاني‌آن‌چیزی‌است‌کهاز‌نظر‌لینچ‌(.‌2372‌:226تواليي‌

‌کند.‌را‌میسر‌مي داشته‌باشد ها‌مکان ساير از متمايزی و مشخص شکل طوری‌که

شناسی روش‌میدان‌روش ‌موضوع‌و ‌به ‌توجه ‌با ‌است‌و ‌گسترده های‌خاصي‌توسط‌فنون‌روش‌کیفي‌بسیار

بخشي‌و‌‌اند‌برای‌عینیت‌واقع‌شگردهاييهای‌گوناگون‌تحقیق‌در‌‌روش”شود.‌محقق‌انتخاب‌مي

‌(.2371‌:236)پلتو،‌‌“های‌محقق‌میداني‌میزان‌ادراک

‌اطالع ‌است‌تا ‌تالش‌کرده ‌انتخاب‌‌رسان‌پژوهشگر ‌متفاوتي ‌معیارهای ‌با ‌را ‌)ساکنان( ها

‌طبقه ‌در ‌سکونت ‌مجتمع،‌‌کند: ‌در ‌سکونت ‌زمان ‌شغل، ‌سن، ‌جنسیت، ‌مجتمع، ‌مختلف های

‌ابعاد ‌فرهنگي‌و‌فیزيکي‌مکان‌با‌توجه‌به‌کالبد‌فیزيکي‌مجتمع‌)دو‌مجتمع(‌قومیت‌و‌اشتغال.

‌نیز‌مورد‌توجه‌قرار‌گفته‌است.

آوری‌داده‌است.‌مصاحبه‌عالوه‌بر‌‌ترين‌و‌قدرتمندترين‌ابزارهای‌جمع‌مصاحبه‌از‌معمول

مقام‌تواند‌در‌‌ای‌از‌تعامل‌اجتماعي‌مي‌آنکه‌ابزاری‌برای‌گردآوری‌داده‌است،‌خود‌به‌عنوان‌گونه

‌معمول ‌گیرد. ‌بررسي‌قرار ‌مورد ‌پژوهش‌نیز ‌مصاحبه‌موضوع های‌رودررو،‌‌ترين‌شکل‌مصاحبه،

کرد‌‌(.‌پژوهشگر‌برای‌انجام‌ابتدا‌تالش‌مي2332‌:363مستقیم‌و‌انفرادی‌است‌)دنزين‌و‌لینکلن،‌

عات‌رسان‌برقرار‌کند،‌قبل‌از‌مصاحبه‌هدف‌از‌حضور‌و‌نیز‌اطال‌صمیمي‌با‌اطالع‌که‌ابتدا‌رابطه

های‌مصاحبه‌صورت‌باز‌طراحي‌شدند.‌محقق‌بر‌اين‌‌شد.‌پرسشاولیه‌در‌اختیار‌آنان‌قرار‌داده‌مي

‌باور‌بوده‌است‌تا‌اصولي‌رعايت‌نمايد:

ی‌زيادی‌وجود‌رسان‌فاصله‌حضور‌پیوسته‌در‌میدان‌تا‌جايي‌که‌بین‌محقق‌و‌اطالع‌ (2

ق‌فعال‌و‌هدايتگر‌شود.کرد‌تا‌ذهن‌کنشگر‌در‌روند‌تحقی‌نداشته‌باشد.‌محقق‌تالش‌مي

‌نوآوری‌ (2 ‌تحقیق ‌اين ‌فرايند ‌ايده‌در ‌و ‌مي‌ها ‌شکل ‌قبل‌ها ‌از ‌موارد ‌همه ‌و گرفت

‌ريزی‌نشده‌بود.‌برنامه

‌پايان‌مصاحبه ‌از ‌يافتهبعد ‌بازسنجي‌قرار‌‌ها ‌بازبیني‌و ‌مشارکتي‌مورد ‌فن‌مشاهده ‌با ها

تنها‌از‌طريق‌اجازه‌ورود‌و‌‌آمیز‌شرط‌اصلي‌انجام‌کار‌میداني‌است‌و‌گرفت.‌مشاهده‌مشارکتمي

‌شیوه ‌فراگیری ‌و ‌محقق ‌عملي ‌موقعیتمشارکت ‌مناسب ‌رفتاری ‌امکان‌های ‌مختلف پذير‌‌های

رسان‌را‌مشاهده‌و‌ثبت‌کرده‌‌های‌اطالع‌نیست.‌در‌فرايند‌مشاهده‌محقق‌تمامي‌رفتار‌و‌حرکت

‌.است.‌فضا‌و‌مکاني‌که‌مصاحبه‌نیز‌به‌صورت‌دقیق‌مورد‌بررسي‌قرار‌گرفته‌است

‌

‌

‌

‌

‌


‌معرفی جامعه مورد مطالعه‌مجتمع‌‌ ‌گرفته‌است. ‌اين‌تحقیق‌دو‌مجتمع‌مسکوني‌به‌صورت‌تطبیقي‌مورد‌مطالعه‌قرار در

شهريور‌جنوبي‌احداث‌شده‌است.‌اين‌مجتمع‌‌27،‌خیابان‌21در‌منطقه‌‌2371پروانه‌در‌سال‌

طبقه‌‌8ع‌واحد‌تشکیل‌شده‌است.‌هر‌مجتم‌33دارای‌از‌دو‌مجتمع‌به‌هم‌متصل‌و‌در‌مجموع‌

‌‌واحدی‌است‌2 ‌واحدهای‌اين‌مجتمع‌واحد‌هم‌برای‌سرايه‌2و ‌است. ‌و‌‌73جنوبي‌)‌‌دار متر(

‌واحد‌مستاجر‌هستند.‌8واحد‌اين‌مجتمع‌مالک‌و‌‌22متر(‌است.‌‌13شمالي‌)

‌‌:‌نمای‌بیروني‌مجتمع‌مسکوني‌پروانه2عکس‌

‌‌(3/3/2332مريم‌حسین‌يزدی‌)‌منبع:

‌‌

‌2383له‌قیطريه‌تهران،‌منطقه‌يک‌واقع‌است.‌اين‌مجتمع‌سال‌،‌مح‌2مجتمع‌ديگر‌در‌منطقه

‌مجتمع‌از‌ ‌3و‌‌1واحدی‌در‌همکف‌و‌طبقه‌‌2واحد‌شامل‌‌27طبقه‌و‌‌6تاسیس‌شده‌است.

دار‌نیز‌در‌طبقه‌پارکینگ‌واقع‌شده‌‌واحدی‌طبقه‌اول‌تا‌چهارم‌تشکیل‌شده‌است.‌واحد‌سرايه

واحد‌نیز‌مستاجر‌‌8واحد‌مالک‌و‌‌8قه‌هست.‌است.‌اين‌مجتمع‌داری‌آسانسور‌و‌پارکینگ‌دو‌طب

های‌مختلف‌اين‌‌هستند.‌تمامي‌واحدها‌در‌پارکینگ‌دارای‌انباری‌اختصاصي‌هستند.‌در‌قسمت

دار‌قرار‌دارد‌که‌با‌آن‌‌مجتمع‌و‌بیرون‌آن‌دوربین‌گذاشته‌شده‌است‌و‌تلويزيوني‌در‌خانه‌سرايه

‌کند.‌عبور‌و‌مرور‌را‌کنترل‌مي‌

‌

‌

‌

‌

‌

‌


‌ني‌مجتمع‌مسکوني‌قیطريهنمای‌بیرو‌:2عکس‌

‌‌(2/23/2332مريم‌حسین‌يزدی‌)‌منبع:

‌

‌محله ‌مناطق‌و ‌تفاوت‌موقعیت‌جغرافیايي‌و بر‌هويت‌و‌‌‌دلیل‌انتخاب‌دو‌مجتمع‌بررسي‌تأثیر

‌شناسي‌ساکنان‌است.‌زيبايي

‌

خاطره مکانی و هویت‌وابست ‌بلکه ‌باشند ‌زمان ‌به ‌وابسته ‌تنها ‌که ‌نیستند ‌رويدادهايي ‌انسان ‌نیز‌خاطرات ‌مکان ‌به ه

‌ويژگي ‌و ‌چارچوب‌مکاني ‌تداعي‌خاطره ‌هنگام ‌در ‌اتفاق‌‌های‌خاص‌هستند. ‌همراه ‌به ‌نیز آن

‌نشان‌يادآوری‌مي ‌خاطره ‌تداعي ‌و ‌خاطره ‌خلق ‌فرايند ‌است.‌‌شود. ‌محیط ‌و ‌فرد ‌تعامل دهنده

‌کننده‌آن‌هويت‌هر‌مکان‌نه‌تنها‌به‌شکل‌کالبدی‌آن‌بلکه‌به‌محتوای‌معنايي‌و‌هويت‌استفاده

‌به‌اين‌معنا‌که‌فضاها‌و‌مکان ‌نمادها‌های‌خاصنیز‌مرتبط‌است. ‌مراسم‌ويژه، ‌سابقه‌، تاريخي،‌‌،

‌عوامل‌جهان ‌از ‌آنها ‌مانند ‌تأثیر‌‌خاطرات‌جمعي‌و ‌هويت‌مکان ‌بر ‌که ‌فرهنگ‌هستند بیني‌و

‌‌مي ‌)يورگ، ‌بشالر2371گذارند ‌نظرگاستون ‌از ‌مجموعه‌2(. ‌که‌خاطرات، ‌هستند ‌ساکني های

ای‌زماني‌توان‌فاصلهنها‌به‌کم‌و‌کیف‌جايگری‌آنها‌در‌فضا‌بستگي‌دارد،‌چراکه‌نميموجوديت‌آ

‌(.2317گسسته‌را‌دوباره‌به‌صورت‌پیوسته‌تجربه‌کرد‌)هاشمي،‌

‌اين‌مجتمع‌را‌ ساکنین‌مجتمع‌مسکوني‌پروانه‌خاطرات‌بسیاری‌از‌مدت‌سکونتشان‌در

‌بیان‌کردند.

2 Gaston Bachelard

‌

‌

‌

‌

‌


نانه‌در‌خانه‌خودمان‌و‌مجلس‌مردانه‌شد،‌ز‌عقد‌دخترم‌در‌خانه‌خودمان‌برگزار”

‌ساله(‌11)زن،‌‌“شد‌در‌خانه‌همسايه‌برگزار

‌

دنیا‌آمد‌چون‌فضای‌‌خیلي‌خوب،‌تولد‌دخترم‌هست‌که‌در‌اينجا‌به‌يک‌خاطره”

خانه‌کوچک‌هست‌کسي‌برای‌مراقبت‌من‌در‌خانه‌نماند‌و‌شوهرم‌از‌من‌مراقبت‌

واحدهای‌مجتمع‌سکونت‌داشت‌‌خاطره‌بد‌اينکه‌برادرم‌در‌يکي‌از‌همین‌کرد.‌مي

کردند‌‌اما‌همسرش‌بر‌اثر‌قند‌باال‌به‌کما‌رفت‌و‌فوت‌کرد‌و‌در‌خانه‌من‌آشپزی‌مي

‌(ساله‌31)زن،‌‌“و‌مراسم‌ختم‌در‌خانه‌خودشان‌بود

‌

که‌روزهای‌اول‌عید‌بود‌و‌مادرشوهرم‌بیمار‌بود‌و‌شوهرم‌‌سال‌قبل‌23حدود‌”

ش‌سر‌بزنه.‌هیچ‌وقت‌يادم‌نمیره‌و‌مهمون‌خانه‌نبود‌و‌به‌بابل‌رفته‌بود‌تا‌به‌مادر

تکوني‌‌داشتم‌خواهرم‌و‌شوهرش‌خانه‌ما‌بودند‌و‌فاضالب‌خانه‌باال‌زد‌و‌همه‌خانه

‌آپارتمان ‌از ‌همیشه ‌همین ‌برای ‌شد، ‌هیچي ‌من‌‌من ‌قبالً ‌میاد، ‌بدم نشیني

‌همه‌‌نمي ‌و ‌انداختیم ‌فنر ‌و ‌دارد ‌را ‌دردسرها ‌اين ‌مجتمع ‌در ‌زندگي دونستم

ها‌کمک‌ما‌آمد‌چون‌همسرم‌نبود‌و‌من‌بايد‌‌شد‌و‌يکي‌از‌همسايههام‌نجس‌‌فرش

دادم‌که‌آب‌باز‌نکنید‌و‌حموم‌نريد‌و‌اين‌خیلي‌بد‌‌ها‌اطالع‌مي‌به‌همه‌همسايه

‌ساله(‌27)زن،‌‌“بود

‌

کردند‌که‌در‌آنها‌‌ها‌در‌توصیف‌مکان‌زندگي‌خود‌به‌خاطرات‌جمعي‌اشاره‌ميرسان‌اطالع

‌افزايش‌و‌تلخي‌آن‌را‌کاهش‌‌ها‌نقش‌موثریهمیاری‌همسايه داشته‌است‌و‌شیريني‌خاطره‌را

ها‌های‌کالبدی‌و‌فیزيکي‌مکان‌زندگي‌خود‌را‌با‌حضور‌فعال‌همسايهداده‌است.‌آنها‌محدوديت

‌اشتراک‌جبران‌مي ‌به ‌زمان‌‌کنند. ‌همسايگان‌در های‌ضروری‌يکي‌از‌‌گذاشتن‌فضای‌زندگي‌با

های‌ساکنانش‌هويت‌ت.‌مکان‌زيست‌انسان‌با‌فعالیتسازی‌اس‌اشکال‌ارتباط‌با‌مجتمع‌و‌خاطره

های‌روزانه‌و‌يا‌خاص‌يک‌‌يابد.‌داشتن‌خاطرات‌جمعي‌مشترک‌از‌يک‌مکان‌و‌انجام‌فعالیتمي

‌ويژگي ‌همسايگان ‌با ‌صورت‌جمعي ‌به ‌نشانه‌دوره ‌به ‌را ‌برای‌‌های‌کالبدی‌خانه های‌معناداری

‌در‌چنین‌شرايطي‌تداوم‌حضور‌ساکنان‌تبديل‌مي ‌انباشت‌‌)سکونت‌در‌سال‌کند. های‌طوالني(

خاطره‌و‌در‌نتیجه‌معنابخشي‌قدرتمندی‌را‌برای‌ساکنان‌به‌دنبال‌داشته‌است.‌حضور‌مستمر‌در‌

خانه‌و‌ارتباط‌مداوم‌با‌مکان‌زندگي‌خويش‌پیوندی‌مستحکم‌میان‌فرد‌و‌فضای‌زندگي‌ايجاد‌

‌تجربه‌مي ‌خاطرات‌و ‌انباشتي‌از ‌با ‌پیوندی‌ناگسستني‌که ‌انطباق‌ساختار‌‌کند، ‌است. ‌همراه ها

‌مي ‌آنها ‌سبک‌زندگي ‌و ‌نیازهای‌ساکنان ‌با ‌معاني‌فرهنگي‌آن ‌و ‌از‌‌مکان ‌يکي ‌را ‌مکان تواند

‌

‌

‌

‌

‌


تبديل‌کند‌به‌صورتي‌که‌فرد‌زيست‌در‌‌خاطر‌تعلقکننده‌‌بخش‌و‌ايجاد‌های‌هويت‌ترين‌مولفه‌مهم

‌يک‌موقعیت‌مکاني‌متفاوت‌را‌نپذيرد.

‌منطقه ‌مسکوني ‌مجتمع ‌به‌‌ساکنین ‌اشاره ‌اکثرا ‌مکاني ‌خاطرات ‌بیان ‌در ‌تهران يک

گونه‌‌شان‌رخ‌داده‌بود.‌همانکردند‌که‌در‌خانه‌و‌محیطي‌غیر‌از‌محل‌سکونت‌فعليحوادثي‌مي

.‌در‌ارتباط‌‌که‌قبال‌اشاره‌شد‌پیوند‌مستمر‌با‌مکان‌عامل‌اصلي‌خلق‌خاطره‌و‌تجربه‌مکاني‌است

‌در‌بیرون‌از‌خانه‌سپری‌‌فراد‌ساعتبا‌ساکنان‌اين‌مجتمع‌بايد‌گفت‌زماني‌که‌ا های‌متوالي‌را

دهد،‌به‌کنند‌و‌خانه‌صرفا‌مکاني‌برای‌استراحت‌باشد،‌کارکردهای‌ديگر‌خود‌را‌از‌دست‌مي‌مي

های‌کالبدی‌مجتمع‌‌بیان‌ديگر‌عدم‌حضور‌در‌مجتمع‌سبب‌شده‌است‌تا‌نیازهای‌افراد‌و‌ويژگي

‌نکنند‌و‌نداشتن‌خاطره‌ ‌کاهش‌تطبیقي‌با‌يکديگر‌پیدا ‌از‌مکان‌احساس‌تعلق‌به‌آن‌را و‌معنا

‌داده‌است.

تعلق‌داشتن‌به‌مکان‌يک‌نیاز‌هويتي‌غیرقابل‌انکار‌است.‌حتي‌اگر‌فردی‌بخواهد،‌تعلق‌

‌انجام‌ ‌را ‌اين‌کار ‌مکاني‌ديگر ‌به ‌منتسب‌کردن‌خود ‌با ‌نفي‌کند، ‌يک‌مکان‌خاص‌را ‌به خود

‌دهد‌و‌هرگز‌از‌قید‌تعلق‌به‌مکان‌خارج‌نمي‌مي ‌خاطره‌شود. تعلق‌مکاني‌و‌وابستگي‌مکاني‌با

‌انسان‌مي‌تشديد‌مي خاصي‌به‌جايي‌داشته‌باشد‌و‌يا‌حس‌تنفری‌‌تواند‌بدون‌آنکه‌عالقهشود.

‌مکان‌ ‌برابر ‌در ‌وی ‌خاطرات ‌شدن ‌مطرح ‌با ‌ولي ‌باشد. ‌داشته ‌تعلق ‌جايي ‌به ‌باشد داشته

دهد.‌‌مسئله‌را‌نشان‌ميکند.‌مقايسه‌ساکنان‌دو‌مجتمع‌به‌خوبي‌اين‌‌گیری‌احساسي‌مي‌موضع

ساکنان‌مجتمع‌پروانه‌که‌به‌دلیل‌سبک‌زندگي‌خود‌مدت‌زمان‌طوالني‌در‌يک‌مجتمع‌سپری‌

های‌کالبدی‌به‌آن‌‌اند‌خاطرات‌بیشتری‌از‌مکان‌زيست‌خود‌دارند‌و‌با‌وجود‌برخي‌کاستي‌کرده

‌ ‌مکان‌مي‌خاطر‌تعلقاحساس ‌خاطرات ‌تعريف ‌در ‌ديگر ‌مجتمع ‌ساکنان ‌مقابل ‌در ‌به‌کنند. ي

های‌‌زمان‌بیشتری‌)چه‌از‌لحاظ‌دوره‌سکونت‌و‌چه‌از‌نظر‌ساعت‌‌های‌زيست‌قبلي‌که‌مدت‌مکان

‌آن‌گذرانده‌يک‌شبانه ‌در ‌را ‌بازمي‌روز( ‌محل‌مشخصي‌‌اند، ‌ترتیب‌و ‌رويدادها ‌خاطره ‌در گردند.

‌مي ‌که ‌دارد ‌وجود ‌ويژگي ‌آن ‌در ‌و ‌کند‌ندارند ‌منتقل ‌حال ‌زمان ‌به ‌را ‌رويدادها تواند

‌(.3،2333)کرانگ

مطلوب خانهای‌که‌انسان‌خود‌را‌پروراندن‌رويا‌و‌به‌ياد‌آوردن‌آرزو‌همیشه‌با‌لذتي‌خاص‌همراه‌است.‌لحظه

پوشاند‌مکان‌در‌عمل‌به‌آرزوهايش‌مي‌کند‌و‌جامهترين‌وضع‌ممکن‌تصور‌ميدر‌بهترين‌و‌عالي

مطلوب،‌از‌يک‌جهت‌‌انهترسیم‌يک‌موقعیت‌آرماني‌نقشي‌کلیدی‌دارد.‌بیان‌اظهارات‌در‌مورد‌خ

3 Crang

‌

‌

‌

‌

‌


‌مورد‌خصوصي ‌در ‌را ‌طرفي‌به‌‌شان‌نشان‌ميترين‌محیط‌زندگيتصورات‌ذهني‌افراد ‌از دهد‌و

های‌رسان‌کند؛‌محقق‌در‌هنگام‌گفتگو‌با‌اطالع‌ای‌موشکافانه‌کمبودهای‌فعلي‌را‌آشکار‌ميشیوه

ق‌به‌تصورات‌ساکنین‌مطلوب‌خود‌را‌توصیف‌کنند‌تا‌از‌اين‌طري‌خواست‌تا‌خانه‌خود‌از‌آنها‌مي

‌مساحت‌باال‌ ‌بر ‌مجتمع ‌دو ‌ساکنان‌هر ‌مکان‌دست‌يابد. ‌با ‌میزان‌رابطه ‌شکل‌و ‌ارتباط‌با در

‌دارای‌درخت(‌ ‌)حیاط‌بزرگ‌و ‌داشتن‌فضای‌سبز ‌اختیار ‌در ‌لزوم ‌و ‌مساحت‌فعلي( ‌از )بیشتر

‌کنند.‌اشاره‌مي

‌‌حیاط” ‌برای‌خانه ‌بي‌دلم ‌دوست‌دارم. ‌سکوت‌را ‌است. ‌تنگ‌شده دايي‌را‌ص‌دار

‌ساله(.‌11)زن،‌‌“دوست‌دارم

‌

.‌‌هايم‌يک‌اتاق‌جداگانه‌داشته‌باشند‌دار‌باشد‌و‌اينکه‌هر‌کدام‌از‌بچه‌خانه‌حیاط”

‌دارم‌ ‌دوست ‌من ‌باشد. ‌خودش‌داشته ‌برای ‌اتاق ‌که ‌دارد ‌دوست ‌خیلي دخترم

‌از‌ ‌کسي ‌تا ‌باشم ‌مواظب ‌بايد ‌دائم ‌االن ‌اما ‌باشد ‌دست‌خودم ‌اختیارات تمامي

‌ساله(.‌31)زن،‌‌“خاطر‌نشوند‌بابت‌رفتار‌ما‌رنجیدهها‌‌همسايه

‌

‌درخت‌داشته‌” ‌در‌حیاط‌سبزی‌بکارم، ‌داشته‌باشم، دلم‌میخواد‌خانه‌حیاط‌دار

‌ساله(.‌27)زن،‌‌“باشه،‌يه‌حوض‌وسطش‌باشه

‌

من‌دوست‌داشتم‌سقفش‌بلند‌باشه‌و‌وسعت‌بیشتری‌نسبت‌به‌خانه‌االنم‌داشته‌”

‌ساله(.‌13رد،‌)م‌“باشه‌و‌حیاط‌هم‌داشته‌باشه

‌

متر‌حیاط‌داشته‌‌‌23–‌33من‌دوست‌دارم‌خانه‌حیاط‌داشته‌باشه‌حتي‌فقط‌”

‌مهمان‌که‌برام‌اومد‌بچه‌باشه هاشون‌برن‌حیاط‌‌که‌وقتي‌دلم‌گرفت‌برم‌حیاط.

‌ساله(.‌22)زن،‌‌“بازی‌کنند

‌

ای‌از‌‌دانند؛‌حیاط‌نشانه‌دارای‌حیاط‌شخصي‌را‌مطلوب‌مي‌‌ساکنان‌هر‌دو‌مجتمع‌خانه

‌به‌مکاني‌لذتط ‌چراکه‌طبیعت‌خانه‌را ‌الزامي‌است؛ ‌نشاط‌بیعت‌و ‌و ‌سرزنده ‌تبديل‌‌بخش، آور

‌‌کند‌که‌هم‌مي ‌را ‌به‌داشتن‌فضايي‌آرام ‌نیاز ‌زيبايي‌و ‌به ‌عدم‌حضور‌‌مي‌تأمینزمان‌نیاز کند.

‌مجتمع ‌مولفه‌طبیعت‌در ‌حضور ‌آنها ‌است‌و ‌منفي ‌يک‌نکته ‌برای‌ساکنان های‌‌های‌مسکوني

برند‌به‌طوری‌که‌موقعیت‌دانند‌و‌از‌نبود‌آن‌رنج‌مي‌ويژگي‌مطلوب‌ضروری‌ميطبیعي‌را‌يک‌

تواند‌اين‌‌شناختي‌روز‌و‌داللت‌آن‌بر‌رفاه‌نیز‌نمي‌های‌زيبايي‌کالبدی‌بنا‌و‌انطباق‌آن‌را‌سلیقه

‌

‌

‌

‌

‌


‌تنوع‌ ‌اقتصادی، ‌وضعیت ‌زندگي، ‌مکان ‌جغرافیايي ‌موقعیت ‌در ‌تفاوت ‌کند. ‌جبران ‌را فقدان

‌نس ‌قومي‌و ‌مکان‌فرهنگي، ‌طبیعت‌در ‌حضور ‌به ‌عالقه ‌محور ‌در ‌مجتمع لي‌میان‌ساکنان‌دو

شود،‌نکته‌قابل‌توجه‌يکسان‌دانستن‌معماری‌سنتي‌ايراني‌با‌حضور‌‌رنگ‌مي‌زيست‌به‌شدت‌کم

طبیعت‌در‌خانه‌است.‌به‌بیان‌ديگر‌معماری‌مدرن‌)آپارتمان(‌نتوانسته‌است‌طبیعت‌در‌شکلي‌

‌خانه ‌سبک‌زندگي‌معاصر‌در ‌توجه‌به‌تمامي‌‌منطبق‌با ‌با ‌اين‌رو ‌از ‌بازسازی‌کند. ‌تعريف‌و ها

خواری‌بر‌معماری‌سنتي،‌فرهنگ‌و‌سبک‌زندگي‌مرتبط‌با‌‌های‌جديد‌نوعي‌حسرت‌امکانات‌خانه

های‌معماری‌سنتي‌از‌جمله‌حیاط‌و‌طبیعت‌برای‌افراد‌آرامش‌به‌همراه‌آن‌وجود‌دارد،‌ويژگي

‌آوردند.‌مي

‌

حس مکان و هویتکند‌و‌همین‌ارتباط‌حسي‌سبب‌‌حواس‌با‌مکان‌زندگي‌خويش‌رابطه‌برقرار‌مي‌انسان‌از‌طريق

‌گیری‌هويت‌مکان‌ميشکل ‌مکان‌شود. ‌لینچ‌حس‌مکان‌عاملي‌است‌که‌میان‌انسان‌و ‌نظر از

‌نمايان‌وحدت‌به‌وجود‌مي ‌قابل‌شناسايي‌و‌به‌ياد‌ماندني‌و ‌بايد‌هويت‌قابل‌ادراک، ‌فضا آورد.

‌اين‌نوع‌حس‌مکان‌ميداشته‌باشد‌تا‌حس‌مکان‌اي تواند،‌احساس‌تعلق‌نیز‌به‌همراه‌جاد‌شود.

‌ ‌)لینچ، ‌باشد ‌سکونت‌مي2376داشته ‌هنگام ‌انسان‌در ‌که ‌دارد ‌لینچ‌اعتقاد ‌به‌(. ‌را ‌عالم تواند

های‌مهم‌معماری‌تحقق‌عیني‌حس‌مکان‌سازی‌کند‌و‌يکي‌از‌نقش‌صورت‌ابنیه‌و‌اشیاء‌عیني

‌ ‌مکان2386است‌)سايم، ‌حس‌مثبت‌از ‌تداعي( ‌اينکه ‌بر ‌عالوه ‌است‌‌، ‌خاطرات‌گذشته کننده

‌آن‌مکان‌‌هويت ‌حس‌راحتي‌در ‌يک‌مکان‌با ‌معموال‌حس‌مثبت‌از ‌دارد. ‌به‌همراه ‌نیز يابي‌را

داند‌که‌هر‌موقعیت‌کننده‌مي‌عمیق‌را‌عاملي‌تسريع‌،‌تجربه2(.‌آلن‌گاسو2331همراه‌است‌)خو،‌

‌به‌يک‌مکان‌تبديل‌مي ای‌از‌محیط‌است‌که‌توسط‌يک‌مکان‌قطعه‌کند.‌فیزيکي‌و‌محیطي‌را

دهد.‌اين‌مکان‌ها‌بیان‌شده‌است‌و‌همین‌حس‌است‌که‌شناخت‌بهتری‌از‌مکان‌به‌ما‌ميحس

‌ريشه ‌زمینه‌است‌که ‌امنیت، ‌سالمت، ‌مرکزی‌از ‌است‌و ‌آن‌نهفته ‌و‌های‌انسان‌در ‌توجه ای‌از

‌(.1،2376گیری‌است‌)رلف‌ای‌از‌جهتارتباط‌و‌در‌نهايت‌نقطه

ني‌که‌فرد‌به‌میزان‌قابل‌توجهي‌با‌مکان‌زندگي‌خويش‌همذات‌پنداری‌داشته‌باشد‌زما

شود.‌البته‌حس‌مکان‌و‌تطابق‌زيادی‌بین‌فرد‌و‌مکان‌وجود‌داشته‌باشد‌حس‌مکان‌خلق‌مي

کند.‌سطح‌های‌متفاوت،‌درجه‌و‌میزان‌سطوح‌آن‌نیز‌تغییر‌ميسطوح‌متفاوتي‌دارد‌و‌در‌مکان

آشنايي‌مکان‌است‌بدون‌آنکه‌مکان‌معنادار‌باشد‌و‌اما‌زماني‌که‌فرد‌ابتدايي‌حس‌مکان‌همان‌

‌نائل‌به‌درک‌عمیق‌رابطه ‌اين‌حضور‌مستمر، ‌مکان‌زندگي‌خويش‌داشته‌باشد؛ تر‌تنگاتنگ‌با

4 Allen Gussow 5 Relph

‌

‌

‌

‌

‌


‌حس‌مکان‌مي ‌فضای‌زندگي‌‌از‌طريق‌رابطهشود. ‌فرد، ‌با ‌فرد ‌و ‌افراد ‌با ‌اشیاء ‌اشیاء، ‌با اشیاء

مناسبي‌اجرا‌شود،‌حس‌خوبي‌به‌فرد‌‌اين‌فرايند‌ارتباطي،‌به‌شیوهگیرد‌و‌اگر‌انسان‌شکل‌مي

تنیدگي‌‌منظر‌و‌درهم‌حس‌مکان‌از‌تعامل‌سه‌عنصر‌موقعیت،‌6دهد.‌از‌نظر‌سالواسندست‌مي

‌مي ‌وجود ‌به ‌هیچ‌فردی ‌که ‌برای‌خلق‌حس‌مکان‌آيد ‌تنهايي ‌به ‌آنها ‌از ‌نیست.‌‌کدام ‌کافي ،

‌يکنواختي‌ساخ‌عواملي‌چون‌بي ‌و‌ظهور‌عصر‌ديجیتالي‌تهديدی‌برای‌حس‌‌تمانحوصلگي، ها

‌مي ‌حساب ‌به ‌)سالوسن‌مکان ‌جابه7،2332آيد. ‌و ‌دکوراسیون ‌تغییر ‌مورد ‌در ‌اشیاء‌‌(. جايي

‌گويند:‌ها‌ميرسان‌اطالع

‌ها‌را‌‌چیدمان‌خانه‌و‌ترکیب‌وسايل‌و‌دکوراسیون‌برايم‌مهم‌است.‌دائم‌جای‌قاب”

‌.(ساله‌31)زن،‌‌“دهم‌تغییر‌مي

‌نکنید‌اگر‌‌گويم‌دست‌نزنید‌و‌جابه‌هايم‌خیلي‌حساس‌هستم‌و‌مي‌ببه‌کتا” جا

برداشتید‌حتما‌سرجای‌قبلي‌خودش‌بگذاريد.‌اگر‌وسايلم‌سرجای‌خودشان‌نباشد‌

ريزد‌و‌دوست‌دارم‌همه‌چیز‌سرجای‌خودشان‌باشد‌که‌من‌با‌‌اعصابم‌به‌هم‌مي

‌13مرد،‌)‌“طور‌هستم‌يک‌نگاه‌بفهمم‌چي‌به‌چي‌هست.‌در‌محیط‌کار‌هم‌همین

‌ساله(.

‌

‌کنند‌های‌منطقه‌قیطريه‌حس‌خود‌را‌از‌مکان‌چنین‌بیان‌مي‌رسان‌تعدادی‌از‌اطالع

‌نیست” ‌گل ‌از ‌خبری ‌مسکوني ‌مجتمع ‌واحدهای ‌خانه‌در ‌اين ‌برای‌، ‌فقط ها

‌است ‌خوب ‌مي‌استراحت ‌صبح ‌که ‌کساني ‌برای ‌مي، ‌شب ‌و ‌برای‌روند ‌اما آيند

‌ساله(.‌22)زن،‌‌“زندگي‌خوب‌نیست

‌

ها‌اگر‌يک‌نفر‌ام،‌حس‌تنهايي‌دارم،‌در‌اين‌مجتمعروحیه‌خود‌را‌از‌دست‌داده”

‌سال(.‌83)مرد،‌‌“کندبد‌باشد،‌مثل‌مگسي‌که‌روی‌قند‌باشد‌همه‌را‌خراب‌مي

‌

با‌‌21اظهارات‌افراد‌در‌مورد‌حسشان‌از‌مکان،‌متفاوت‌است.‌در‌مجتمع‌مسکوني‌منطقه‌

‌ساکنانش‌احساس‌وجود‌اينکه‌امکانات‌رفاهي‌کمتری‌نسبت‌ب ه‌مجتمع‌قیطريه‌وجود‌دارد‌اما

‌طريق‌ ‌از ‌را ‌خود ‌مکان ‌فیزيکي ‌کمبودهای ‌و ‌نقصان ‌و ‌خويش‌دارند ‌مکان ‌به ‌نسبت خوبي

کنند‌اما‌‌جايي‌اشیاء‌و‌يا‌پیوندی‌ناگسستني‌با‌همسايگان‌خود‌جبران‌مي‌گوناگوني‌از‌جمله‌جابه

6 Davide Salvesen 7 Salvesen

‌

‌

‌

‌

‌


ن‌زندگي‌تاکید‌دارند.‌شايد‌بتوان‌ساکنان‌مجتمع‌مسکوني‌قیطريه‌بر‌نداشتن‌حس‌خوب‌از‌مکا

اند‌پیوند‌عاطفي‌و‌حسي‌عمیقي‌با‌مکان‌چنین‌بیان‌نمود‌که‌ساکنین‌مجتمع‌قیطريه‌نتوانسته

کنند‌و‌اين‌امر‌سبب‌‌زندگي‌خويش‌برقرار‌کنند‌و‌اکثر‌زمان‌خود‌را‌در‌بیرون‌از‌خانه‌سپری‌مي

،‌هويت‌مکان‌رخ‌دهد‌و‌يا‌اينکه‌شود‌که‌هويت‌مکاني‌شکل‌نگیرد‌و‌فقط‌در‌سطح‌ابتدايي‌آنمي

هويتي‌نسبت‌به‌ساکنین‌و‌مکان‌زندگي‌خويش‌حتي‌هويت‌مکان‌نیز‌خلق‌نشود‌و‌احساس‌بي

وجود‌داشته‌باشد.‌در‌اينجا‌توجه‌به‌چند‌نکته‌ضروری‌است.‌سبک‌زندگي‌بر‌روی‌هويت‌مکاني‌

‌مي ‌فضای‌مسکوني‌سپر‌تأثیر ‌از ‌خارج ‌در ‌بسیاری‌را ‌زمان ‌افرادی‌که ‌زمان‌‌ی‌ميگذارد، کنند

های‌مکان،‌ساخت‌خاطره‌و‌در‌نتیجه‌برقراری‌پیوند‌عاطفي‌با‌مکان‌را‌‌کافي‌برای‌شناخت‌ويژگي

‌بي ‌معنای ‌به ‌مکان ‌به ‌تعلق ‌نداشتن ‌‌ندارند. ‌داشتن ‌از ‌همان‌خاطر‌تعلقنیازی ‌که‌‌نیست؛ طور

‌مي ‌نارضايتي ‌احساس ‌فقدان ‌اين ‌از ‌قیطريه ‌مسکوني ‌مجتمع ‌‌ساکنان ‌مقابل ‌در سبک‌کنند.

‌فاصله‌کم‌محل‌کار‌و‌محل‌‌زندگي‌ساکنان‌مجتمع‌پروانه‌مبتني‌بر‌خانه دار‌بودن‌بیشتر‌زنان،

‌فعالیت ‌بودن ‌محور ‌خانه ‌و ‌شیوه‌زندگي ‌و ‌روابط ‌خاطره‌ها، ‌امکان ‌فراغت ‌برای‌‌های ‌را سازی

‌کند.‌ساکنان‌فراهم‌مي

‌‌گیری‌هويت‌مکاني‌های‌تأثیرگذار‌بر‌شکل‌:‌مولفه2نمودار‌

‌‌رندهمنبع:‌نگا

‌

‌

‌

‌

‌


رسد‌معماری‌و‌شهرسازی‌‌های‌مکان‌در‌ايجاد‌هويت‌است.‌به‌نظر‌مي‌نکته‌ديگری‌ويژگي

مدرن‌در‌شهر‌تهران‌نتوانسته‌است‌با‌سبک‌زندگي‌کنوني‌شهروندان‌انطباق‌کاملي‌پیدا‌کند‌در‌

ترين‌مفهوم‌فرهنگي‌مرتبط‌به‌‌گرايي‌در‌خصوصي‌معماری‌سنتي‌و‌مهم‌اين‌شرايط‌نوعي‌آرمان

‌گیرد.‌ک‌زندگي‌شکل‌ميآن‌يعني‌سب

‌

‌گیری نتیجهسازد‌و‌اگر‌خأل‌اين‌مهم،‌احساس‌معنادار‌بودن‌مکان،‌بودن‌و‌زيستن‌در‌مکان‌را‌خوشايند‌مي

‌تعلق ‌نمي‌شود، ‌باقي ‌مکان ‌آن ‌به ‌نسبت ‌ضعف‌خاطری ‌دارای ‌فیزيکي ‌کالبد ‌که ‌زماني ماند.

‌به‌همراه‌مي واند‌با‌مکان‌احساس‌پیوند‌تآورد‌و‌فرد‌نميساختاری‌باشد‌ضعف‌معنايي‌مکان‌را

شود،‌زماني‌که‌فرد‌حس‌‌هويتي‌مکاني‌را‌سبب‌ميمعنايي‌و‌احساسي‌داشته‌باشد‌و‌اين‌امر‌بي

شود‌و‌گسستگي‌در‌چسب‌بودن‌و‌آرامش‌داشتن‌از‌مکان‌برايش‌ايجاد‌شود،‌پذيرای‌مکان‌مي‌دل

‌مکان‌نمي ‌ادراک‌خود‌و ‌ذهن‌و ‌حس‌رضايت، ‌فردی، آسودگي‌و‌در‌بیند‌و‌پیوستگي‌مکاني‌و

‌کند.‌نهايت‌هويت‌مکاني‌را‌ايجاد‌مي

توان‌ساختمان‌را‌شود‌بسیار‌حائز‌اهمیت‌است‌و‌نميکه‌از‌يک‌ساختمان‌ايجاد‌مي‌تصوير‌ذهني

‌مکان ‌در ‌افراد ‌ذهني ‌تصاوير ‌نگريست. ‌قالب‌يک‌سرپناه ‌نیست؛‌فقط‌در ‌يکسان های‌متفاوت،

شود‌و‌دهد،‌توسط‌مردم‌درک‌ميد‌رخ‌ميهای‌متنوعي‌که‌در‌مکان‌زندگي‌افرا‌همچنین‌تجربه

‌ها‌در‌خلق‌زندگي‌اجتماعي‌و‌هويت‌مکاني‌نقشي‌مؤثر‌دارد.‌ادراک‌تجربه

‌از‌لحظه ‌هويت‌مکان‌هست‌اما ای‌که‌فرد‌پیوند‌عاطفي‌و‌حسي‌با‌مکان‌شناخت‌مکان‌و‌فضا،

‌مي ‌هويت‌مکاني‌شکل‌ميخويش‌برقرار ‌درنمايد، ‌غوطه‌هم‌گیرد. ‌تنیدگي‌فضايي‌و شدن‌در‌ور

شود.‌اکثر‌ساکنین‌مجتمع‌مسکوني‌منطقه‌يک‌عمیق‌عاطفي‌مي‌گیری‌رابطه،‌سبب‌شکل‌مکان

اند‌محل‌زندگي‌اند‌و‌توانستهتهران‌در‌خصوص‌مکان‌زندگي‌خويش،‌به‌هويت‌مکان‌دست‌يافته

‌مکان ‌با ‌بشناسند‌و ‌ساکنین‌مجتمع‌مسکوني‌منطقه‌‌خويش‌را ‌قائل‌شوند‌اما های‌ديگر‌تمییز

‌به‌‌اند‌و‌عالوه‌بر‌دست‌ای‌باالتر‌قرار‌گرفتهتهران،‌در‌مرحله‌پانزده يابي‌به‌هويت‌مکان‌خويش،

‌اند.‌اند‌و‌تعاملي‌حسي‌و‌عاطفي‌با‌مکان‌زندگي‌خويش‌برقرار‌کردههويت‌مکاني‌نیز‌رسیده

دهد‌که‌طراحي‌فیزيکي‌و‌کالبدی‌مکان،‌نقش‌چشمگیری‌در‌ظهور‌و‌بروز‌نتايج‌تحقیق‌نشان‌مي

‌برقراری‌تعامل‌تنگاتنگ‌با‌مکان‌بسیار‌بیشتر‌سبب‌نشاط‌و‌آرامش‌برای‌هويت‌مکا ني‌دارد‌اما

برقرار‌نمايند‌از‌‌عاطفي‌و‌حسي‌قوی‌اند‌با‌مکان‌خود‌رابطهشود.‌افرادی‌که‌توانستهساکنین‌مي

باالی‌هويت‌مکاني‌برخوردار‌بودند‌و‌کساني‌که‌با‌مکان‌خويش‌بیگانه‌بودند‌و‌زمان‌کمي‌‌درجه

‌و‌هويت‌مکاني‌کمتری‌را‌داشتند.‌خاطر‌تعلقکردند‌حس‌‌ر‌آن‌سپری‌ميرا‌د

‌

‌

‌

‌

‌


فهرست منابع‌اسالمي‌واحد‌علوم‌و‌تحقیقات.‌،‌ترجمه‌فرح‌حبیب،‌تهران:‌دانشگاه‌آزادمعماری‌و‌هويت(.‌2387ابل،کريس‌)

ومند،‌تهران:‌دفتر‌نشر‌،‌ترجمه:‌منوچهر‌فرهشناسي‌سوپر‌مدرنیته(‌درآمدی‌بر‌انسان‌ها‌)‌نامکان‌(.2387اژه،‌مارک‌)

‌های‌فرهنگي.‌پژوهش

،‌تهران:‌مؤسسه‌نشر‌شهر.نگاهي‌به‌هويت‌شهر‌تهران(‌هويت‌شهر‌)(.‌2386فر،‌مصطفي‌)‌بهزاد

‌شرکت‌عمران‌شهرهای‌جديد.‌:تهران،‌از‌آرمان‌تا‌واقعیت()‌ها‌در‌شهرسازی‌سیر‌انديشه(.‌2386پاکزاد،‌جهانشاه‌)

‌ترجمه‌محسن‌ثالثي،‌تهران:‌علمي.‌‌،شناسي‌در‌انسان‌روش‌تحقیق‌(.2371)‌پلتو،‌پرتي.‌ژ

‌.‌1شماره ،7 سال ،فرهنگي پژوهش نامه ،«فرهنگيـ‌‌اجتماعي روابط و شهری فضای»(.‌2372)‌نوين تواليي،

‌واليت ‌2383)‌حسین‌سید، ‌نامه‌پايان‌،تهران(‌22طراحي‌مجتمع‌مسکوني‌در‌منطقه‌)‌مسکن‌برای‌زندگي‌بهتر(.

نشکده‌هنرهای‌زيبا،‌دانشگاه‌تهران.دا‌کارشناسي‌ارشد،

‌سید‌عبدالهادی ‌فضای‌عمومي‌شهری‌.(2373)‌دانشپور، ‌نامه‌کارشناسي‌ارشد،‌پايان‌،بازشناسي‌مفهوم‌هويت‌در

‌.پرديس‌هنرهای‌زيبا،‌تهران

‌آموس‌) ‌2382راپاپورت، ‌ترجمهغیرکالمي‌ارتباط‌در‌رويکردی :شده‌ساخته‌محیط‌معني(. ‌تهران‌فرح‌، :‌حبیب،

‌شهری.‌ريزی‌برنامه‌و‌پردازش‌اراتانتش

━━━‌(2382‌ ‌معماری‌های‌خاستگاه»(. ‌رسول«فرهنگي ‌آل ‌صدف ‌ترجمه ‌‌و‌، ‌بانک، ‌)افرا نامه‌‌فصلخیال‌‌.8،‌شماره‌هنر‌(فرهنگستان

نشريه‌هنرهای‌‌،«متعارف‌و‌بلندمرتبه‌،بررسي‌تطبیقي‌دو‌الگوی‌مجتمع‌مسکوني»‌.(2381)‌عزيزی،‌محمد‌مهدی‌.32،‌شماره‌زيبا

━━━‌(2366)‌ ‌فرهنگي‌مجتمع. ‌زيستي‌منشا ‌دانشگاهي‌های ‌انتشارات‌جهاد ‌تهران: ‌رضازاده، ‌راضیه ‌ترجمه ،

‌دانشگاه‌علم‌و‌صنعت.

‌تهران:‌ني.،‌شناسي‌شهری‌انسان(‌2383)‌فکوهي،‌ناصر

‌شا‌بررسي‌رابطه‌میان‌الگوهای‌جهاني‌ملي‌و‌قومي‌و‌پیامدهای‌اجتماعي‌و‌راهکارهای‌مقابله»‌.‌(2383)‌━━━

‌.23شماره‌‌،نامه‌علوم‌اجتماعي‌،«با‌اثرات‌سوء‌آن‌در‌لرستان

‌.دانشگاه‌پیام‌نورتهران:‌،‌های‌خاص‌تحقیق‌تکنیک‌.(2382)‌قاضي‌طباطبايي،‌محمود

‌يورگ ‌2371)‌گروتر، ‌معماری‌زيبايي( ‌در ‌شناختي ،‌ ‌همايون،‌پاکزادترجمه ‌عبدالرضا ‌و تشارات‌ان‌تهران:‌جهانشاه

‌.دانشگاه‌شهید‌بهشتي

‌،‌ترجمه‌سید‌حسین‌بحريني،‌تهران:‌انتشارات‌دانشگاه‌تهران.تئوری‌شکل‌خوب‌،(2376)‌نچ،‌کوينلی

‌تهران. دانشگاه انتشارات :‌تهران مزيني، منوچهر ترجمه ،شهر سیمای(.‌2372)‌━━━

‌محله‌.(2388)‌مطلبي،قاسم ‌پايدار ‌توسعه ‌به ‌انساني ‌محلهایرويکرد ‌همايش‌توسعه ‌اولین ‌مقاالت ‌مجموعه ای،‌،

‌تهران.

.23،‌شماره‌نامه‌خانه‌،‌ويژهمجله‌آبادی،‌«خانه‌و‌معمار»‌.(2371)‌هاشمي،‌سیدرضاChiara, etal (1995). Time- Server Standards for Residential Building Types, New York: Megraw hill pub. Crang, Mike & Nigel, Thirft (2000). Thinking Space; New York: Routledge Press.

Denzin, Normank & Lincoln,Yvonna (1994). Qualitative Research, Third Edition, University Illinois at

urbano Champaign & Texas University. Spreiregen, P. D. (1965). Urban Design: the Architecture of Towns and Cities, New York: McGraw-Hill.

Rapoport, Amos (1990). The Meaning of the Built Environment: a Nonverbal Communication Approach,

Tucson: the university of Arizona Press.

‌

‌

‌

‌

‌


Relph, E (1976). Place and Placelessness, London: Pion Salvesen, David (2002). The Making of Place, Research on Place & Space Website; 20

Feb.www.matr.net/print – 4108 html

Sime,Jonathan D (1986). "Creating Place or Designing Space", In Journal of Environmental Psychology. Xu, Yan (1995). Sense of Place and Identity, Research on Place & Space Website; 20 Feb. 2003.

:یرهش یاضف رد یتیوهیب و دنمناکم تیوه نارهت رهش رد ینوکم...

Documents

Transcript of :یرهش یاضف رد یتیوهیب و دنمناکم تیوه نارهت رهش رد ینوکم...