МОНГОЛЫН ОЙ, МОДНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН САЛБАРЫН … · 0.00 200.00...

МОНГОЛЫН ОЙ, МОДНЫ

ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН САЛБАРЫН

ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ТУЛГАМДАЖ

БУЙ АСУУДАЛ, ГАРЦ ШИЙДЭЛ

ХҮНС, ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ,

ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН ЯАМ

2019.10.21

МОНГОЛЫН ОЙЧИД,

МОДНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ

ЭРХЛЭГЧДИЙН ХОЛБОО

Д.БААСАНБЯМБА. Монголын Ойчид, Модны

үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн Холбооны тэргүүн

ОЙ, МОДНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, 1

2

3

4


ХӨНГӨН ҮЙЛДВЭРИЙН

ЯАМ

ШИЙДВЭРЛЭХ АРГА ЗАМ

МОНГОЛЫН ОЙЧИД, МОДНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ ЭРХЛЭГЧДИЙН ХОЛБОО

ТӨРӨӨС БАРИМТАЛЖ БУЙ БОДЛОГО,

САЛБАРТ ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДАЛ,

21 АЙМАГ, НИЙСЛЭЛД :

450 ГАРУЙ АЖ АХУЙ НЭГЖ БАЙГУУЛЛАГА /+200 ГАРУЙ ХЭАА/, МОД

БЭЛТГЭЛ, ОЙН ЦЭВЭРЛЭГЭЭ, МОД БОЛОВСРУУЛАХ ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН

ЧИГЛЭЛЭЭР ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛЖ БАЙНА.

БОЛОВСРУУЛАХ АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН САЛБАРЫН БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ 0,7-

1,1 %-ИЙГ ҮЙЛДВЭРЛЭЖ БАЙНА.



ЯАМ

МОНГОЛЫН ОЙЧИД, МОДНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ ЭРХЛЭГЧДИЙН ХОЛБОО



ЯАМ

МОНГОЛЫН ОЙЧИД, МОДНЫ

ҮЙЛДВЭРЛЭЛ ЭРХЛЭГЧДИЙН

ХОЛБОО

ОЙН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ

ОЙН АШИГЛАЛТ

Улсын хэмжээнд ойгоос бэлтгэх мод, модон материалын хэмжээ

Бэлтгэх модны дээд

хязгаар

Гүйцэтгэл

2009-2018 0,8-1,8 сая. М3 503,8-843.9 мян.м3

Үйлдвэрлэлийн болон ахуйн

хэрэглээнд

Түлшний мод

162,8 мян.м3 22,5% 561,4 мян.м3 77,5%

Жилд бэлтгэж байгаа модны дундаж хэмжээг зориулалтаар нь ангилж үзэхэд

Эх сурвалж: /БОАЖЯ, Төлөв байдлын тайлан/

0.00

200.00

400.00

600.00

800.00

1,000.00

1,200.00

1,400.00

1,600.00

1,800.00

2,000.00

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Улсын мод бэлтгэлийн хэмжээ

Дээд хязгаар /мянган м3/ Нийт бэлтгэсэн /мянган м3/

Дээд

хязгаар

/мянган

м3/

Нийт

бэлтгэсэ

н

/мянган

м3/

2009 1,428.2 503.8

2010 766.6 671.0

2011 861.7 837.1

2012 973.1 830.8

2013 1,128.4 787.4

2014 1,111.4 843.9

2015 1,097.1 652.0

2016 1,058.9 731.0

2017 1,809.6 720.9

2018 1,351.1 664.0



ЯАМ



ХОЛБОО

ОЙН САЛБАРЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ



ЯАМ



ХОЛБОО

• 90 орчим хувь нь 5-10 хүнтэй

бичил аж ахуйн нэгжүүд

• 30-аас 300 хүртэл

ажиллагсадтай 50 орчим ахуйн нэгжүүд байна.

6000 гаруй хүнийг ажлын

байраар хангаж байна.110

24

70

12

50

616

180

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

Мод, Модон материалын үйлдвэрийн ангилал

Сүүлийн 4-5 жил жилдээ 20000 шоо метр мод боловсруулах, угсармал байшин, цонх

хаалга үйлдвэрлэх хүчин чадалтай “Эм Си Лог Хаус”, 60000 иж бүрдэл гал зуухны

тавилга үйлдвэрлэх “Долоон болдог” зэрэг компаниуд ашиглалтанд орж Дархан хотод

“Инжерт” ХХК 2200 шоо метр цулгуй модон наамал хавтан, 24000 м2 модон цонх,

20000 урт метр барилгын тууш мод, 12000 м2 евро модон байшин үйлдвэрлэх үйлдвэр,

Хонхорт 30000 шоо метр хавтан болон зүсмэл материал, фанер, барилгын хаалга хийх

“Мега Вүүд” компанид өргөтгөл хийгдэж байна.

Мөн өнгөрсөн 5-10 жилийн хугацаанд ашиглалтанд орж үйл ажиллагаа нь жигдэрсэн

“Вүүд Мэн”, “Мод Кон”, “Бест Буйдан”, “Говь Хангай” зэрэг компаниудаас гадна орон

нутагт “Буян Од”, “Хүдэр мөнгөлөг” зэрэг аж ахуйн нэгжүүд үйл ажиллагаа эрхлэж

байна.

“Монгол гэр” үндэсний бренд дотоод зах зээлд 6000 орчим гэр, гэрийн иж бүрдэл хийж

байгаа бөгөөд экспортод нэг гэр 300 ам доллар, гэрийн иж бүртэл 200-250 ам доллараар

борлогдож байна.



ЯАМ



ХОЛБОО



ЯАМ



ХОЛБОО

Салбарын үйлдвэрлэлийн хэмжээ /тэрбум төгрөг/:

Аж үйлдвэрийн нийт үйлдвэрлэлийн салбарын нийт дүнд эзлэх хувь:

Он 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Тавилгаас бусад мод

болон модон

бүтээгдэхүүний

үйлдвэрлэл

25.6 50.9 65,5 95,9 95,7 95,0 109,3 112,1 142,5 182,8

Тавилга үйлдвэрлэл 2,6 4,3 27,3 27,0 23,6 33,8 45,7 81,2 91,8 100,9

Бүгд 28,2 55,2 92,8 122,9 129,3 128,8 155,0 193,3 234,3 283,7

Он 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2016 2017 2018

Тавилгаас бусад мод

болон модон

бүтээгдэхүүний

үйлдвэрлэл /хувь/:

0,7 0,4 0,4 0,5 0,6 0,5 0,5 0,7 0,7 0,7

Тавилга үйлдвэрлэл

/хувь/:

0,2 0,3 0,2 0,2 0,1 0,1 0,2 0,5 0,4 0,4

Бүгд 0,9 0,7 0,6 0,7 0,7 0,6 0,7 1,2 1,1 1,1

ЖИЛД ҮЙЛДВЭРЛЭЖ БУЙ БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ НЭР

ТӨРӨЛ, ХҮЧИН ЧАДАЛ

• Мод бэлтгэл: 400,0 мян м3 бөөрөнхий мод;

• Модон зүсмэл материал үйлдвэрлэл: 300,0 мянган м3;

• Барилгын модон хийц: 60,0 тэрбум төг;

• Хавтан хийцийн мебель тавилга: 14000 иж бүрдэл;

• Зөөлөн тавилга: 15000 иж бүрдэл;

• Монгол гэрийн мод 8000 иж бүрдэл;

• Шахмал түлш: 3000 тн;

• Албан өрөөний тавилга: 25,0 тэрбум төг.



ЯАМ



ХОЛБОО

Мод, модон эдлэлийн импорт /мян.ам.доллар/



ЯАМ



ХОЛБОО

Мод, модон материал, тавилгын

45 орчим хувийг дотооддоо 55

орчим хувийг импортоор авч

байна.

138504.3132016.6 132470.6

101080.7

90998.9

113303.7

106966.9

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Модон эдлэлийн импорт/мян.ам.дол/

• Төрөөс ойн талаар баримтлах бодлого /УИХ-ын 2015 оны 49-р тогтоол/

• Ойн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга

• Зарим бараанд экспортын гаалийн татварын хэмжээ тогтоох тухай хуульд нэмэлт

оруулах тухай /1999.01.08/ /Бөөрөнхий мод, дүнз, зүсмэл материал 1 м3-150000 ₮/

• Гаалийн тариф, гаалийн татварын тухай хууль /38.1.7. импортоор оруулах бөөрөнхий

мод, гуалин, зүсмэл материал, хориглосноос бусад мод, сөөгний үр, тарьц, суулгацыг

гаалийн татвараас чөлөөлөх/

• УИХ-ын 2010 оны 48 дугаар тогтоол – “Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлал

батлах тухай” 3.5.2.4. Мод орлох технологи нэвтрүүлэхийг дэмжих, энэ төрлийн

бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлж түлшний асуудлыг цогц байдлаар

шийдэх, мод, модон бүтээгдэхүүний импортыг нэмэгдүүлэх



ЯАМ



ХОЛБОО

ОЙ, МОДНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН САЛБАРЫН ТАЛААР

ТӨРӨӨС БАРИМТАЛЖ БУЙ БОДЛОГО

• Мод, модон материалыг гааль, НӨАТ-аас чөлөөлөх тухай 2013 оны

06 сарын 07-ний өдрийн хууль,

• Импортын мод модон материал гааль, НӨАТ-аас чөлөөлөх жагсаалт

батлах тухай Засгийн газрын 2013 оны 230-р тогтоол

• Засгийн газрын 2014 оны 30-р тогтоол: “Ойн цэвэрлэгээ хөтөлбөр”

• Импортын зарим барааны гаалийн албан татварын хувь хэмжээг

тогтоох тухай Засгийн газрын 2016 оны 185-р тогтоол

• Жагсаал батлах тухай /Дотоодын үйлдвэрээс худалдан авах барааны

жагсаалт/ Засгийн газрын 2015 оны 336-р тогтоол



ЯАМ



ХОЛБОО

ОЙ, МОДНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН САЛБАРЫН ТАЛААР

ТӨРӨӨС БАРИМТАЛЖ БУЙ БОДЛОГО,

Ой, модны салбар нь ойн нийгэм, эдийн засаг, байгаль экологийн тэнцвэрт байдлыг эн

тэнцүү хэрэгжүүлэх үүднээс зүй зохистой ашиглах асуудлыг сүүлийн жилүүдэд НҮБ-

ийн хөгжлийн хөтөлбөрөөс хэрэгжүүлж буй UN-REDD, ГОУХАН, Азийн хөгжлийн

банк (FAO) – ны хөтөлбөрүүдээс Монгол орны ойд хийсэн “Үндэсний Олон Зорилтот

Ойн тооллого” (ҮОЗОТ) болон ойн хомсдол доройтлыг бууруулах стратеги төлөвлөгөө

зэргээс авч үзэхэд ойн аж ахуй, мод боловсруулах салбарын хоёр саланги бодлого, үйл

ажиллагаа нь энэ салбарын хөгжилд сөрөгөөр нөлөөлж байна.

Монгол орны 1,2 тэрбум ойн нөөцтэй бөгөөд жилд 10,0 сая мод байгалын нөхөн

ургалтаар нэмэгдэж байдаг. ҮОЗОТ-оор ойн 75 % НЬ болц гүйцсэн хөгширч буй ой

болоод байгаа бөгөөд ой модны ашиглалтыг жилд 5,0-6,0 сая шоо метрээр нэмэгдүүлж,

ойгоо цэвэрлэж эрүүлжүүлэх шаардлагатайг зөвлөж байна.

Цаашид ойгоо байгаль экологид хор нөлөөгүй техник, технологиор зүй зохистой

ашиглах бодлогыг хэрэгжүүлэхгүй бол байгалийн зүй зохисоор өөрөө өөрийгөө устгах

аюултай болоод байгаа юм.



ЯАМ



ХОЛБОО

Түүвэрлэх огтлолын аргаар 12911 га-гаас 282,0 мян. Шоо.метр

Аажим огтлолын аргаар 12191 га-гаас 1970,3 мян.шоо.метр

Бүгд 2252,3 мян.шоо.метр

Ойн арчилгааны арга хэмжээгээр 106368 га-гаас 11858,9 мян.шоо.метр

Ойн цэвэрлэгээний арга хэмжээгээр 2731162 га-гаас:

Босоо хатсан мод 39967,1 мян. шоо.метр

Унанги мод 29914,3 мян.шоо.метр

Бүгд 69881,4 мян.шоо.метр



ЯАМ



ХОЛБОО

Ийм боломжит нөөцийг бүрэн ашиглахгүй байна.

Манай хүнсний үйлдвэрүүд газар тариалан, МАА-гаас үндсэн түүхий эдээ хангадаг бол

мод, мод боловсруулах салбар ялгаагүй ойн баялгаас хамааралтай билээ. Иймээс бид

ойн аж ахуй, мод боловсруулах салбарыг салгаж ойлгож болохгүй юм.

Ойн тогтвортой менежментийг хэрэгжүүлсэн Герман, Чех зэрэг орнуудад Ойн аж ахуй

нь ХААЯ-ндаа харъяалагдаж газар, хэлтэстэй, орлогч сайдын хэмжээнд тогтвортой үйл

ажиллагаа явуулж байна.



ЯАМ



ХОЛБОО

Манай ой модны салбарын хамгийн хоцрогдож буй хэсэг нь мод бэлтгэл, зүсмэл (банз,

дүнз г.м) үйлдвэрлэлийн хэсэг болоод байна.

Энэ нь БОАЖЯ, ХХААХҮЯ-ны дунд хаягдаж хувиа аргацаасан аж ахуйн шинжтэй

болж боловсон хүчин, техник технологи хоцрогдож, жил болгон олгодог ойгоос огтлох

модны “хуваарь” хүртэх эсэхийг харсаар компани, үйл ажиллагаандаа хөрөнгө

оруулалт хийж, чадавхиа нэмэгдүүлэх боломжгүй болоод 20 гаруй жил боллоо.

Мод бэлтгэх, ойн аж ахуйн үйл ажиллагаа явуулахад төлөвлөгөөт эдийн засгийн үед

тавьсан МБАА-нуудын ойн замууд бүгд эвдэрч шинээр тавих зам төсөв хөрөнгөгүйгээс

болж саатсаар байна.

Ойн зам нь зөвхөн ойн аж ахуй, мод бэлтгэлийн ажлаас гадна ойн түймэр, хортон

шавьжтай тэмцэх болон эко аялал жуулчлал зэрэг байгаль орчин, нийгэм эдийн засгийн

олон талын ач холбогдолтой гэдгийг бүгд хүлээн зөвшөөрөх байх аа.

Ойн тухай хуулиар Ойн зам барих асуудлыг улсын төсвөөр санхүүжүүлэхээр заасан

байдаг боловч хэрэгжихгүй байна.

“Монгол гэр” дэд хөтөлбөр ч бас нэн түрүүнд шаардлагатай байна.



ЯАМ



ХОЛБОО

Ойн талаар баримтлах бодлогын хүрээнд “Ойн цэвэрлэгээ” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх,

ойн нөөцийг зүй зохистой ашиглах талаар эрчимтэй зоримог алхам хийх шаардлагатай

байна. Үүний тулд Улсын хэмжээнд “Ойн менежмент”-ийн төлөвлөгөөг 5-10 жилээс

доошгүй хугацаагаар төлөвлөж ААН-ийг урт хугацаанд тогтвортой ажиллуулах

боломжийг олгож техник, технологи, хүний нөөцийн асуудлыг иж бүрэн шийдэж

хөдөөгийн хөгжлийг урагшлуулахад Ой, модны салбар чухал үүрэгтэйг онцолмоор

байна.



ЯАМ



ХОЛБОО

• Ойн баялгийг зүй зохистой ашиглах, “Төрөөс ойн талаар

баримтлах бодлого”-д тусгасны дагуу ойгоос огтолж буй

биомассын 80-аас доошгүй хувийг ашиглах зорилтын

хүрээнд (одоо 30% орчим байгаа) модон шахмал хавтан,

модон шахмал (брикет) түлш, модон шахмал хорголжин

(пеллет) түлш зэрэг бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхийг зүйл

бүрээр дэмжин ажиллах шаардлагатай байна.



ЯАМ



ХОЛБОО

1. Ирэх онуудад Монгол орны Ой, модны салбарыг эрчимтэй хөгжүүлэх

зорилгын үүднээс ”Ойн тогтвортой менежмент”-ийг хэрэгжүүлэх асуудлаар

Ойн тухай хуулийн хүрээнд Яамдын чиг үүргийг тодорхой болгон, нэгдсэн

бодлогоор зохицуулах үүднээс “Ойн судалгаа, хөгжлийн төв” УТҮГ, ШУТИС-

ийн ҮТС-ийн харъяа Ой, модны сургалт, судалгааны хүрээлэн, БОАЖЯ-ны

Ойн бодлого, зохицуулалтын газрын зарим орон тоо, бүтцэд тулгуурлан ЗГ-ын

хэрэгжүүлэгч агентлаг “Ой, модны хэрэг эрхлэх газар”-ыг байгуулж ой, модны

салбарын нэгдмэл байдлыг хангах;

2. Монгол орны ашиглалтын ойн нөөцөд тулгуурлан ойн замын

сүлжээний нягтрал, эдийн засаг, экологийн ач холбогдлын

судалгаа тооцоог гаргах, эхний ээлжинд зам байгуулах

байршлуудыг тодорхойлох, ойн аж ахуйн замын сүлжээг

төлөвлөн “Ойн тухай” хуульд зааснаар улсын төсөвт тусган

хэрэгжүүлж байх;

3. Үндэсний үйлдвэрүүдийн мод, модон эдлэл, бүтээгдэхүүнийг

төрийн худалдан авалтаар дэмжих

6. Импортын зарим барааны гаалийн албан татварын хувь хэмжээг тогтоох тухай

МУ-ын ЗГ-ын 2016 оны 185-р тогтоолыг шинэчлэн бүтээгдэхүүний нэр, төрөл,

татварын хувь хэмжээг нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авах;



ЯАМ



ХОЛБОО

4. Мод бэлтгэх, боловсруулах үйлдвэрийн мэргэжилтэй ажилтан бэлтгэх

МСҮТ, коллеж, их дээд сургуулиудын сургалтын чанар, хөтөлбөрт

өөрчлөлт оруулж үйлдвэр, ААН-ийн ажиллагсадаас орой, эчнээ

сургалтаар элсэлт авах, ААН-ийн захиалгаар мэргэжилтэн бэлтгэх ажлыг

зохион байгуулах;

5. Ойн нөөцөө эдийн засгийн эргэлтэнд оруулах эрүүл, цэвэр ойтой болж

хөдөөгөө хөгжүүлэх зорилтын үүднээс ойн цэвэрлэгээ хөтөлбөрийг

үргэлжлүүлэн технологийн чавчдас үйлдвэрлэх, төрөл бүрийн модлог

шахмал хавтан үйлдвэрлэж эх орны хэрэгцээг хангах, төв суурин газрын

агаарын бохирдлыг бууруулахад модлог шахмал түлшний үйлдвэрлэлийг

дэмжих, техник, тоног төхөөрөмжийг Гааль, НӨТ-өөс чөлөөлж,

хөнгөлөлттэй зээлд хамруулах зэрэг бүх талын дэмжлэг үзүүлэх;

7. Модон байшин үйлдвэрлэх одоогийн байгаа хүчин чадлыг бүрэн ашиглахын тулд

дулааны алдагдал багатай, агаар орчны бохирдлыг бууруулах, гэр хорооллын дахин

төлөвлөлтийг сайжруулах зорилгоор “Модон байшин-эко орчин” хөтөлбөрийг

холбогдох байгууллагуудтай хамтран боловсруулж “Тогтвортой хөгжил-2030”-ын

зорилттой уялдуулан хэрэгжүүлэх.



ЯАМ



ХОЛБОО

8. Зарим бараанд экспортын гаалийн татварын хэмжээг тогтоох тухай

1999.01.08 –ны өдөр баталсан хуулиар тогтоосон, 1 шоо метр бөөрөнхий мод,

дүнз, зүсмэл материалд 150000 төгрөгийн экспортын татвар ноогдуулах

болсныг судлан үзэж хүчингүй болгох

9. Үндэсний өвөрмөц шийдэл бүхий Монгол гэрийг дэлхий нийтэд

сурталчлах, экспортын хэмжээг нэмэгдүүлэх, гэр урлаачдыг дэмжих

зорилгоор “Монгол гэр” хөтөлбөрийг батлан хэрэгжүүлэх

МОНГОЛЫН ОЙ, МОДНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН САЛБАРЫН … · 0.00 200.00...

Documents

Transcript of МОНГОЛЫН ОЙ, МОДНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН САЛБАРЫН … · 0.00 200.00...