1

های آلودگی دریادفتر بررسی

:دستورالعمل نویسپیش

یاییدر زیستیطمح یبرآورد خسارات آلودگ

آوریانمواد ز یگرو د یاز انتشار مواد نفت یناش

«جلد دوم»

دکتر مصطفی پناهی

مجری طرح

خانم مهندس شهرزاد ثابتی

همکار طرح

1396 دی

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

2

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

3

فهرست مطالب

ست یزطیمح یاز آلودگ یناش یس دستورالعمل برآورد خسارات اقتصادینوشیفصل سوم: پ

5 ............................................................................................................. ییایدر

5 ................................................................................................. اهداف -3-1

5 ................................................................. دستورالعمل برآورد خسارات یقلمرو-1-3

6 ................................................................ یطیمح یهایژگیاختالف در و -1-1-3

7 .................................... ییایدر مناطق در ینفت یهاپاكسازی لکه یانهیعوامل هز -3-1-2

15 .............................. ینفت یهایای عملیات پاكسازی آلودگاقالم هزینه یبنددسته -3-1-3

21 ........................................................... ینهادشیپ یهادستورالعمل سینو شیپ -2-3

22 .................................... با استفاده از ضرایب تصحیح یپاكساز یهازینهبرآورد ه -1-2-3

24 ........................... «نفت یهالکه ۀنیهز نیمدل تخم»ها با استفاده از برآورد هزینه -2-2-3

34 .......... های نفتیواكنش با لکه یاثربخش یلیها با استفاده از مدل ابزار تحلبرآورد هزینه -3-2-3

OSRCEAT ........................................................................................... 35کاربرد یهاتیمحدود-1-3-2-3

36 .................................................................................................... ازیموردن یورود یهاداده -3-2-3-2

OSRCEAT ...................................................................................... 54در مدل هانهیهز ۀمحاسب -3-3-2-3

OSRCEAT ............................................................................................ 65مدل ینهائ یخروج -4-3-2-3

OSRCEAT ......................................................................................... 66بر یمبتن یهاتمیالگور -5-3-2-3

104 .......... نشت نفت یامدهایپ یابیبا ارز یستمیمربوط به خدمات اكوس یهاارزش قیتلف -4-2-3

113 ........................... آنها یقانون فیحقوق و تکال یمدخل و بررسیذ یهادستگاه ییشناسا-3-3

114 ......................................... یستیزطیمحاقدامات منجر به برآورد خسارات یفازبند -3-3

114 ........................................................................ یابیارز شی( پ1فاز ) -3-3-1

114 .......................... یپاكساز ایواكنش و/ یهابرنامه یو اقتصاد یمال یابی(: ارز2فاز ) -3-3-2

115 ...... دهیدبیآس یهاستمیو اصالح اكوس ایاح یهابرنامه یو اقتصاد یمال یابی( ارز3فاز ) -3-3-3

115 ........................... ییایو اح شیپا یهابرنامه یاجرا یهانهیهز ینیب شی( پ4فاز ) -3-3-4

116 .................................................... جبران خسارت یشنهادیپ یفصل چهارم: سازوکارها

116 ............................................... كردنهیخسارت و هز افتیدر یسازوكارها شنهادیپ -4-3

119 .......................................................................................... یانیفهرست منابع پا

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

4

120 ....................................................................................................... هاوستیپ

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

5

خسلللارم بلللرآ رد دسلللتورمل و سینلللوشیپفصلللو سلللو

ییایدر ستیزطیمح یآلودگ مز یناش یمقتصاد

فاهدا -3-1

:توان در موارد زیر خالصه كردترین اهداف مربوط به تدوین دستورالعمل حاضر را میمهم

یتی و قاباال اعتماااد از نلاار ماادیرای دقیااق و جااام از نلاار علماای یوهشناسااایی و پیشاانهاد شاا -

هااای ناشاای از آلودگیخسااارات درخصااوا ارزیااابی اقتصااادی از نلاار اجرا،اای و سااری ساااده

در مناطق دریایی و ساحلی كشور؛نفت نشت حوادث

های منتخااب در ارزیااابی خسااارات در شاارایط تشااریح جز،یااات مربااوط بااه اجاارای شاایوه -

های طبیعااای وابساااته باااه های اطالعااااتی موجاااود درباااارت ارزش اقتصاااادی سااارمایهیكاسااات

های دریایی و ساحلی كشوراكوسیستم

ساوی جباران خساارات وارده ازكمک باه طراحای ساازوكارهای فنای و مادیریتی موردنیااز بارای -

و نهادهای حقیقای و یاا حقاوقی مسادول درزمیناۀ باروز حاوادث نشات نفات در منااطق دریاایی

احلی واق در قلمروی دولت جمهوری اسالمی ایران س

اد هااای جاااری در باارآورد ابعاافااراهم سااازی بسااترهای اطالعاااتی موردنیاااز باارای تاادقیق روش -

زیساات دریااایی هااای نفتاای در محیطزیسااتی ناشاای از حااوادث منجاار بااه آلودگیخسااارات محیط

و ساحلی كشور

ای زیساات دریااایی بااران خسااارت بااه محیطسااازی مناااب مااالی قاباال تودیااه از واردكنناادگشفاف -

یافتههای تخریبهای بلندمدت احیای مناب و عرصهاجرای برنامه

قلمروی دستورالعمل برآورد خسارات-1-3

های نفتی و راه یاافتن تركیباات نفتای باه دریاهاا ممکان اسات از دلیال مختلفای ناشای شاوند و آلودگی

تانکرهااای نفتاای تنهااا منباا آلااودگی نفتاای دریاهااا بااه شاامار باارخالف باورهمگااانی حااوادث ماارتبط بااا

هاای دریاایی های نفتای وارده باه محیطهاای انجاام شاده بارای بارآورد كال هیادروكربنتالش .آیندنمی

هاای هاای باه عمال آماده در رابطاه باا مقاادیر آلودگیبراساا برخای تخمین .اندتاكنون ثماری نداشاته

طاااعتی ) سااخن بااه میااان آمااده اساات میلیااون تاان در ساال 8/8تااا 7/1ی بااین نفتای در جهااان از ارقااام

این درحالی است كاه تنهاا در منطقاۀ خلایر فاار و دریاای عماان مقادار نشات نفات باه .(1388زاده

های كنااونی و آتاای بااااین همااه باارای پاایش بیناای هزینااه .شااودتاان درسااال بااال می 8000باایش از

شاوند هناوز می های پاكساازی شاناختهیافتاه باه بیارون كاه در قالاب هزیناهواكنش در برابار نشات نفت

تاارین رویکاارد های آنهااا مهمهااای تاااریخی مربااوط بااه هزینااهبررساای رویاادادهای پیشااین و تحلیاال داده

آینااد. باادیهی اساات كااه شاامار میهای نفتاای بههای مربااوط بااه ارزیااابی خسااارات لکااهدر دسااتورالعمل

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

6

شناسای سااحلی موقعیات مکاانی روشمهمای ملال ناوف نفات نزدیکای باه خطوط دراین رابطاه عوامال

های حاصااله از جهااات واكاانش و گیری هزینااهدر شااکلپاكسااازی و واكاانش اناادازت لکااۀ نفتاای و یااره

خسارات وارده تعیین كننده هستند.

هااای نفتاای دگیهای مختلااف ماارتبط بااا آلوبخااش نخساات ایاان دسااتورالعمل اطالعاااتی را دربااارت جنبااه

ه های مختلااف مربااوط بااجنبااهكلیاااتی درمااورد درفصاال آ ااازین طوری كااه گاارارد. بااهدراختیااار می

ین حاوادث رویادادهای پیشاهای مقابلاه باا آنهاا ارا،اه شاده و موضاوعاتی نلیار حوادث نفتای و ضارورت

ان المللاای و ایاارنفتاای در گوشااه و كنااار دنیااا و در ایااران الزامااات قااانونی و مقرراتاای در سااطوح بین

یااایی و اندازهای مربااوط بااه ارزیااابی خسااارات ناشاای از رخاادادهای نفتاای در مناااطق دراهااداف و مشاام

زیسااتی و اقتصااادی ماارتبط بااا شااماری از مفاااهیم محیط هساااحلی و مااارموه مفهااومی مربااوط باا

زیساااتی گاااراری اقتصاااادی منااااب محیطهاااای پاكساااازی رویکردهاااا و فناااون ارزش)روش موضاااوف

طح ساازیساتی ساطح مطلاوه آلااودگی و باه پیاروی از آن تعیاین های مارتبط باا خسااارات محیطزیناهه

اند.مورد بحث قرار گرفته مناسب پاكسازی نفت و ...(

سااه « هااای نفتاایزیسااتی ناشاای از آلودگیمبااانی نلااری خسااارات محیط»بااا عنااوان در فصاال دوم

یابیااارزهااای نفتاای یسااتی ناشاای از آلودگیزارزیااابی پیاماادهای محیطمااارموه مهاام در رابطااه بااا

مقاااررات ناااا ر بااار و نیاااز ایااادر ینفتااا یهاااایاز آلودگ یناشااا یساااتیزطیمح یامااادهایپ یاقتصااااد

ث مااورد بحاا ییایاادر مناااطق در ینفتاا یهااایآلودگ یسااتیزطیمح یاماادهایو جبااران پ یریپرتیمساادول

ماارتبط بااا زیسااتیاباار خسااارات محیطراهبردهااای واكاانش در برتاارین انااد. همینااین بااه مهمقرارگرفته

ارات ارزیااابی اقتصااادی خساا های تحلیلاایهااای نفتاای در مناااطق دریااایی و ساااحلی و نیااز ماادلآلودگی

است. عمل آمدههای مبتنی بر هزینه اشاراتی بههای نفتی با كمک روشزیستی آلودگیمحیط

عمل ت را در قالااب دسااتورالدربااارت متفاااو مهااار رویکاارد متفاااوت ی دربااارتبخااش دوم شاارح كااامل

گرارد.موردنلر این نوشتار دراختیار می

های محیطیاختالف در ویژگی -1-1-3

زیسااتی محیطهااای محیطاای از نلاار پیاماادهای نشاات نفاات از جهااات اقتصااادی و تنااوف در ویژگی

ی اماارهااای مختلاافهااا در محیطشااود كااه تاادوین دسااتورالعملی یکسااان باارای همااۀ ویژگیموجااب می

نلر برسااد. خصوصاایات مناااطق مختلااف از نلاار مناااب اقتصااادی ناااممکن و یااا دساات كاام پیییااده بااه

هااای اقتصااادی و فرهنگاای هااا در ویژگیزیسااتی از یااک سااو و تفاوتمحیطاجتماااعی مناااب طبیعاای و

در همااه آیااد. بااینشاامار میملاال و مناااطق مختلااف جیرافیااایی عاماال اصاالی ایاان پیییاادگی به

از آنهااا در مواقاا بااروز تاادوین شااده و متعااددیی هادسااتورالعملتاااكنون ی مختلااف دنیااا كشااورها

ماواردی مانناد تاوان باهمی . درایان زمیناهشاوندمیاساتفاده هاای نفتایحوادث منجر باه ایجااد آلودگی

دسااتورالعمل ادعااای خسااارت صااندوق » «EPA1دسااتورالعمل باارآورد خسااارت برنامااه نشاات نفاات »

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

7

ای ارزیااابی خسااارت آلااودگی راهنمااای منطقااه» «نفتاای هااایی جبااران خسااارت آلودگیبااین المللاا

.كرداشاره «دستورالعمل ادعای خسارت مركز میمک»و «نفتی

ح نفتاای باارآورد خسااارات ناشاای از سااوانباارای دسااتورالعملی ایااران تاااكنون در ایاان درحااالی اساات كااه

ی جااام تاادوین دسااتورالعملولاای .اسااتدوین نشدهتاایااک دسااتورالعمل اسااتاندارد و فراگیاار عنوانبااه

ایط شااروجااود رسااد: اول نلر میبااه مقاادورباارای ایااران بااه دو دلیاال مهاام زیاار لاقاال در كوتاااه ماادت نا

ماان( خلایر فاار و دریاای ع) و جناوه دریاای خازر() زیسات دریاایی در شامالمحیطازنلار ناهمسان

. دی آنهااازیسااتی و ارزش اقتصااامحیطهااای ویژگیساایاری از بو ثانیااا فقاادان اطالعااات پایااه درخصااوا

هاای حفااری باا توساعۀ فعالیتكاه در گرشاتهرخادادهای آلاودگی نفات ر م منین كاستی بزرگای علای

د نخواهااتلااار افاازایش آنهااا دوراز ان یاحتمااالرونااد و اسااتخران نفاات و نیااز حماال و نقاال تولیاادات نفتاای

پاس سات كاه ساعی گردیاده ادرایان نوشاتار ر پاسا باه مناین نیاازی د. استبود مورد فلت واق بوده

ه معرفاای بااهای گوناااگون درایاان زمینااه ها و دسااتورالعملنامهاز جسااتجوی مناااب موجااود و ماارور شاایوه

های نیازمناادی ماادتدر كوتاهبتااوان د تااا وپرداختااه شاا سااه دسااتورالعمل بااا سااه رویکاارد متفاااوت

باار تولیااد هااا فعالیتباارای تمركااز ایجادشااده فرصااتاز پاساا داده و های ماادیریتی مربوطااه رادسااتگاه

.و متناسب برای كشور استفاده كرداطالعات ورودی موردنیاز

دریاییدر مناطق های نفتی لکه پاكسازیای هزینهعوامل -3-1-2

الوه سااحلی عاهاای دریاایی و محیطمقدار خسارت اقتصاادی ناشای از حاوادث منجار باه نشات نفات در

تنااوف ) طاایهااا و عملکاارد تولیاادی( و محیفعالیتتیییاار ) سااالمت( اقتصااادیتهدیااد ) باار عواماال انسااانی

های پاكسااازی نیااز اساات. هزینااه های پاكسااازیتاااب هزینااهزیسااتی و خاادمات اكوسیسااتمی یربااازاری(

ی از عوامل زیر است:تابع

یافته به دریاراه نوف نفتمقدار و -

نی و زمانی نشت نفتموقعیت مکا -

توثیرحساسیت مناطق تحت -

پریریهای جاری در رابطه با مسدولیتمحدودیت -

قوانین محلی و ملی -

برای پاكسازی شدهكار گرفتهفنون به -

شرایط آه و هوایی در طی عملیات پاكسازی و -

ناد سازی انسانیتصمیم -است

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

8

.اره كارداشاآلاوده باه نفات نیاز طاول ساواحل نشات یافتاه و حجام نفاتتوان به عالوه بر موارد فوق می

های ررساایبهااای گااردآوری شااده در اند صاارفا دادهارقااامی كااه درپاای باارای هریااک از عواماال ارا،ااه شااده

كننده( ماننااد شاااخ هزینااۀ مصاارف) های مناساابسااازی آنهااا براسااا شاااخ هنگامپیشااین بااوده و به

شاات كااه موضااوعات مربااوط بااه البتااه بایااد توجااه داباارای مطالعااات جدیااد ضااروری خواهااد بااود.

تر و هام های اخیار هام پیییادههای پاكسازی نشات نفات اعام از مقاادیر كام یاا زیااد طای دهاههزینه

در قباال مشااکالت و مسااا،ل پریری تقاضااای همگااانی باارای مساادولیتتر شااده اساات. قیمااتگران

ز ده اساات كااه ازیسااتی از یااک سااو و افاازایش دعاااوی حقااوقی در بساایاری از كشااورها باعااث شاامحیط

های پاكسااازی تقریبااا مهاااربرابر شااوند. هزینااه های پاكسااازی ماایالدی بااه ایاان سااو هزینااه 90دهااۀ

یت تار تماام شاوند. مارا كاه حساساهای نفتی كومک حتای ممکان اسات بارای مساببین آنهاا گرانلکه

افاازایش هاافکااار عمااومی و توجااه قااوانین ملاای بااه پااریرش مساادولیت عملیااات پاكسااازی در ایاان سااال

زیادی پیدا كرده است.

. ساتاهای پاكساازی در تعیاین هزیناه عامال مهمای یافتهنشاتناوف نفات : نوو نتوتای پیامد هزینه

زیسااتی محیطیافته یاااد و شاارایط محیطاای نااوف نفاات نیااز بااا پیاماادهای یاار از مقاادار نفاات نشاات

ف نشاات نفاات از نااوبااین داری معناایاخااتالف كااه طوریبهمسااتقیم حادثااۀ نشاات نفاات درارتباااط اساات.

كساازی ( و نشات نفات از ناوف نفات خاام سانگین از نلار پیاماد و ساناریوی پا2) سوخت دیازل شامارت

هاای وردهآناوف نفات یاا فر تاا حادود زیاادی بساتگی باه های پاكساازیهزیناهبیان دیگار هوجود دارد. با

دار شاتری برخاورز پایاداری و ویساکوزیته بیهرانادازه نفات ا. دنادریاایی دار هاایباه محیط یافتاهراهنفتی

خواهاد تری داشاته باشاد و پاكساازی آن هام دشاوارترباشد آلودگی نفات ممکان اسات انتشاار گساترده

ازایاان وبااود. تركیااب و خصوصاایات فیزیکاای نفاات باار درجااۀ تبخیاار و انتشااار طبیعاای آن اثرگاارار بااوده

ه در تر و پااالیش یافتااهااای ساابکت. نفتنلاار باار سااهولت و یااا دشااواری پاكسااازی تااوثیر خواهااد داشاا

ت های آه در نفاا مگاار آنکااه امولساایونترهااای ساانگینیابنااد تااا نفتگسااترت بزرگتااری پااراكنش می

تشکیل شوند.

مااول مع( گازو،یاال 2ماننااد سااوخت شاامارت )هااای نفتاای خااام ساابک و فرآوردههای پاكسااازی نفتهزینااه

های خااام ساانگین یااا سااوختاز نااوف نفتهای نفتاای های پاكسااازی لکااهكمتاار از میااانگین هزینااه

طور ها باهنفات خاام سانگین و امولسایونزیارا . تری است كاه پایاداری بیشاتری درمحایط دارنادسنگین

ه ر بااوده و بااپاكسااازی آنهااا دشااوارترو و ازایاانای پایااداری و وساایکوزیته بیشااتری دارنااد قاباال مالحلااه

ا تحمیاال رهای بساایار بااالتری هااا هزینااها اسااکیمرها و پم هكنناادهدلیاال نیاااز بااه اسااتفاده از پخش

ولاای شااود. های نفتاای اسااتفاده میگاااهی از روش مکااانیکی باارای مواجهااه بااا برخاای از لکااه كننااد.می

ه آدلیل تبخیار و یاا حال شادن بسایار ساری نفات پاس از ورود باه ساطح منین روشی ممکن است باه

ناد مندان كارساز نباشد. است

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

9

فاات باار حسااب نااوف نرا عملیااات پاكسااازی ۀهزیناا دربردارناادت ارقااامی اساات كااه (1شاامارت ) جاادول

شاااخ »گاارارد. ساااس بااا اسااتفاده از دراختیااار می ماایالدی 1999هااای سااال قیمت بااا یافتهنشاات

تباادیل 2017سااال هااای( بااه قیمت2017المللاای پااول صااندوق بین)« جهااانی بهااای مصاارف كننااده

اند. شده

(2017)دلر سال بر حسب نوف نفتیافته نفت نشتپاكسازی واحد هر ۀهزین(: 1) جدول هزینۀ پاکسازی نو نتت

دالر بر -آمریكا )

لیتر(

هزینۀ پاکسازی

دالر بر -غیر از آمریكا)

لیتر(

هزینۀ پاکسازی

دالر بر -میانگین جهانی )

لیتر(

خام سبکنفت نفت خام متوسط نفت خام سنگین

2سوخت دیزل شمارت 4سوخت شمارت 5سوخت شمارت 6سوخت شمارت

88/3

72/17

73/25

40/4

-

61/10

05/22

55/5

83/4

86/7

08/2

15/29

62/29

87/19

20/5

85/8

43/10

81/2

15/29

30/28

82/20

جهاات وزش باااد ویژه وضااعیت آه و هااوایی و بااه مانناادعااواملی نشاات یافتااه نااوف و حجاام نفاات یاار از

حجاام تركیبااات اناادازهگرارنااد. هاار می ی برجااایمسااتقیمی اثاارات زیسااتمحیط هااایباار آلودگی نیااز

.بیشتر خواهد بودپاكسازی نیز ۀباشد هزین بیشترسنگین و ماندگار در نفت

های تاارین عاماال تعیااین كنناادت هزینااهبااه نلاار ا لااب كارشناسااان مهم :زمووانی و موقعیووت مكووانی

زیساات دریااای و محیطها و خسااارات وارده بااه ورد هزینااهباارای باارآاساات. موقعیووت مكووانیپاكسااازی

مناااب »شااده بااه مااواد نفتاای و آلوده بایااد اطالعااات مربااوط بااه موقعیاات مکااانی محاادودتساااحلی

حضااور حتاای یااک لکااۀ نفتاای كومااک در مکااان و یااا زمااانی .را دراختیااار داشاات 1«درمعاارخ خطاار

رای مهااجرت پرنادگان یاا نزدیکای سااحل نامناسب مالال در نزدیکای یاک محادودت مانادابی حساا با

كن و در اون فصاال گردشااگری در نزدیکاای یااک مزرعااۀ ماااهی یااا ایسااتگاه درحااال فعالیاات آه شاایرین

های پاكسااازی را بااه شاادت تحاات تااوثیر قاارارداده و افاازایش دهااد. وقتاای یااره ممکاان اساات هزینااه

ای انجااام شااود كااه رضااایت گونااهدهااد بایااد پاكسااازی بهای منجاار بااه نشاات نفاات در بناادری ر حادثااه

هاای خساارت دیاده یاا در معارخ خساارت جلاب خاطر مسدولین محلای و ملای و نیاز دارنادگان دارا،ی

ای نفتای مالال شود تاا از پیامادهای حقاوقی بعادی جلاوگیری شاود. ایان درحاالی اسات كاه اگار حادثاه

صااورت شااود ممکاان اساات بهتاان نفاات در آه و هااوای طوفااانی و دور از سااواحل 3400باعااث راهیااابی

1 Resources at Risk

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

10

طبیعی در دریا انتشار یافتاه و خساارت قابال تاوجهی نیاز وارد نکناد. هنگاامی كاه نشات نفات در محلای

ترین عوامل قابل طرح دراین رابطه عبارت خواهند بود از:دهد مهمخاا روی می

رد؟ آیا نشت نفات در جاایی ر داده اسات كاه احتماال رسایدن آن باه منااطق سااحلی وجاود دا -

ه و هااای آباای و شاارایط بااادی ر دادآیااا نشاات نفاات در نزدیکاای ساااحل و یااا تحاات نفااوذ جریان

ازاین طریق باعث افزایش احتمال تحت توثیر قراردادن خط ساحلی شده است؟

اند؟مه نوف خطوط ساحلی دراین زمینه در معرخ آلودگی نفتی قرار گرفته -

له دارند؟های مسکونی فاصخطوط ساحلی مقدر تا عرصه -

جمعیت سااكن بارای خطاوط سااحلی یاا مناابعی كاه ممکان اسات تحات تاوثیر آلاودگی نفتای -

قرار گیرند تا مه اندازه ارزش قا،ل هستند؟

سااحلی و وقاوف نشات نفات در نزدیکای خط: هنگاام نتوت نشوت متوثرر ازحساسیت منواق درجۀ

گراری در ملیااات پاكسااازی ساارمایهای باارای عتاارین رویکاارد هزینااهیااا منبعاای بااالقوه حسااا اثربخش

ساات. اساااحلی و یااا منباا حسااا تااومین تجهیاازات پرساانل و انااردی باارای دورنگاهداشااتن نفاات از خط

ساااحلی دهنااد كااه در حااوادث نشاات نفاات كااه باعااث پیاماادهایی باار خطتجربیااات پیشااین نشااان می

احلی ای پاكسااازی خااط سااههای پاكسااازی و احیااا بااه رویااهدرصااد از هزینااه 99تااا 90شااوند حاادود می

ه از وساایلۀ ایجاااد ساادی شااناور بااا اسااتفادشااود. دور نگاهداشااتن نفاات از منباا حسااا بهمربااوط می

اندازهای ترین راهباارد از جهااات مشاامهااای احیااای مکااانیکی یااا انتشااار مااواد شاایمایی محتاطانااهروش

ساادولین محلاای زیساات اساات. البتااه واكاانش نهادهااای هماهناا كننااده و ممحیطحفاا مااالی و

ایط آه هاای مختلاف پاكساازی بارای انتخااه بهتارین روش باا توجاه باه شاربراسا ارزیابی دقیق روش

ت. های حیات وحش حسا و عوامل ایمنی انسانی در هر مرحله از عملیات اسو هوایی جمعیت

دار دهكااه عهااهای مساادولین دولتاای كننااده پرداخاات شااود در دیاادگاهای كااه بایااد از سااوی آلودههزینااه

زینااۀ هو یفااۀ ماادیریت عملیااات نشاات نفاات هسااتند اهمیاات مناادانی ناادارد. باااوجود ایاان ازآنجااا كااه

بیشااترند هسااتهمبسااتگی ی دارایطور مسااتقیمزیسااتی معمااول بااهمحیطمااالی و درجااۀ پیامااد

رفهای مااالی كاااهش یافتااه باارای طااهای پاكسااازی بااا هزینااهزیسااتی دربااارت رویااهمحیطهای تصاامیم

ارند. دمربوطه و نیز دعاوی بعدی خسارات و ارزیابی خسارات وارده به مناب طبیعی همبستگی

از ترین بخاش پار هزیناه اشااره شاد پیشاترطور كاه هماان: سواحیی بوه نتوتعوامل آغشوتگی خط

تاا 90ممکان اسات مرباوط باه پاكساازی خاط سااحلی اسات كاه عملیات پاكسازی آلودگی نفتای دریاا

كارگیری بیشااترین زیاارا نیازمنااد بااهدهااد. خود اختصاااا های پاكسااازی را بااهدرصااد از كاال هزینااه 99

ممکان اسات گاروه پاكساازی ی نفتا حاوادثهنگاام وقاوف گیر اسات. نیروی انساانی باوده و بسایار وقات

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

11

انجااام دهنااد. را باارای جلااوگیری از رساایدن نفاات بااه ساااحل و آلااودگی خااط ساااحلیاقاادامات مختلفاای

ها )درصااورت عاادم میااایرت بااا قااوانین و مقااررات محلاای موجااود( كنناادهقاادامات مختلفاای نلیاار پخشا

ساااحلی های نفتاای بااه خطهااای مکااانیکی فراساااحلی و یااره باارای جلااوگیری از ورود لکااهو/یااا روش

هااای پاكسااازی ساابب افاازایش آگاااهی از پیاماادهای اكولااودیکی تاكتیکدرایاان زمینااه كاااربرد دارنااد. به

تر و آلت ساانگیناسااتفاده از ماشااین جایتر بااههااای دسااتیروشاسااتفاده از تمایاال بااهساااحلیطخطو

هااای های پاكسااازی طبیعاای در محلاساات. حتاای گاااهی گزینااهبیشااتر شده شستشااو بااا آه گاارم یااا

شوند.ساحلی با جدیت بیشتری بررسی می

یفراسااحل ۀساه دسات تاوان باهرا میخاط سااحلی حاوادث نفتای تاانشات نفات محال ۀفاصال اسا بر

یاار ز ولادر جااد. تقساایم كااردكیلااومتری از خااط ساااحلی( و بناادرگاه 5در فاصااله ) نزدیااک بااه ساااحل

و نیااز باتوجااه بااه موقعیاات پاكسااازی خطااوط ساااحلی برحسااب طااول ساااحل آلااوده شااده هایههزیناا

.اندارا،ه شده مکانی آنها نسبت به ساحل

(2017)دلر سال حلی بر حسب طول ساحل آلوده شدهساپاكسازی خط ۀ: هزین(2) جدول

پاکسازی ۀهزین (km) قول ساحل آلوده شده

(دالر بر لیتر - مریكاآ)

پاکسازی ۀهزین

(دالر بر لیتر -ی جهانمیانگین ) 1-0 5-2 15-8 90-20

100 500

22/3

31/7

86/12

51/18

32/33

41/63

21/6

07/7

17/7

07/8

90/13

07/20

(2017)دلر سال ساحلپاكسازی برحسب موقعیت حوادث نفتی نسبت به خط ۀ: هزین(3) دولج

هزینه پاکسازی موقعیت حادره

دالر بر لیتر( -مریكا آ)

هزینۀ پاکسازی

دالر بر لیتر( -میانگین جهانی )

فراساحل

نزدیک ساحل

بندرگاه

39/8

59/30

59/41

99/9

39/27

01/24

سااهحاادود در نزدیکاای ساااحلآلااودگی نفتاای پاكسااازی ۀهزیناادهااد كااه نشااان می قفااو جاادولنتااایر

بااه یافته نشااتپاكسااازی در فراساااحل اساات. زیاارا بااا افاازایش احتمااال رساایدن نفاات هایبراباار هزینااه ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

12

های بیشااتری پاكسااازی محاال آلااودگی مسااتلزم صاارف وقاات و هزینااه ساااختن آنساااحلی و آلودهخط

است.

های پیامااد و هزینااه كنناادتتاارین عاماال تعیین: شاااید مهماههزینووهدر ایمنطقووههووای اختالف

بااه های نفتاای موقعیاات جیرافیااا،ی وقااوف آنهااا اساات. نزدیکاای یااک لکااۀ نفتاایواكاانش دربراباار لکااه

های واكاانش زیسااتی اقتصااادی و سیاساای بااه مقاادار زیااادی باار هزینااههااای حسااا از نلاار محیطمکان

عیااین تنفت روی داده اساات ط بااه مکااان جیرافیااایی كااه درآن نشااتاثرگاارار اساات. ردیاام سیاساای مربااو

هااای وشهای مربااوط بااه راساات. گزینااه «مقاادار پاكسااازی موردنیاااز»كنناادت اسااتانداردهای مربااوط بااه

كات های نیااروی انسااانی تجهیاازات تاادارهای دسااتی پاكسااازی هزینااه یرمکااانیکی یااا همااان شاایوه

متاوثر از یماه مسادولیت و جباران رامات همگای درایان زمیناه مربوط به واكانش عوامال مرباوط باه ب

نفتاای در هااایعملیااات پاكسااازی آلودگی ۀزیناارو ههااای سیاساای مناااطق مختلااف هسااتند. از ایاانردیم

یباای میااانگین تقر؟؟( ) شاامارت اساات. در جاادول داریهااای معناایدارای تفاوت مناااطق مختلااف دنیااا

ارا،ه شده است. ای شاخ ها و برخی كشورهها در قارههزینه

504و یااا دلر باارای هاار گااالن 16ای معااادل میااانگین نشاات نفاات در ایااالت متحاادت آمریکااا از هزینااه

بوطااه دلر آمریکااا باارای هاار بشااکه نفاات برخااوردار اساات. ایاان هزینااه شااامل پاكسااازی و خسااارات مر

است.

(2017 )دلر سال ا و كشورهای مختلفهعملیات پاكسازی در قاره ۀمیانگین تقریبی هزین :(4) جدول

کشور منطقه های پاکسازیهزینه

دالر بر لیتر() کشور منطقه

های پاکسازیهزینه

دالر بر لیتر()

آمریكای

شمالی

26/31 آمریکا

81/2 فرانسه

58/2 فنالند 94/7 كانادا

19/13 میانگین هزینه 18/24 میانگین هزینه

آمریكای

التین

41/14 ونزو،ال

خاورمیانه

82/2 اسرا،یل

77/0 امارات متحدت عربی 83/6 برزیل

29/1 میانگین هزینه 82/2 آردانتین

11/1 شیلی

اقیانوسیه

31/7 استرالیا

41/3 نیوزیلند 73/3 میانگین هزینه

آفریقا

95/6 میانگین هزینه 40/5 مصر

56/3 آفریقای جنوبی

آسیا

60/93 مالزی

24/42 داپن 16/2 جریهنی

64/15 كرت جنوبی 86/3 میانگین هزینه

اروپا

43/5 هن كن 20/28 نرود

83/0 فیلیاین 65/13 دانمارک

55/33 میانگین هزینه 76/3 بریتانیا

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

13

ارت بار حمال و نقال پشاتیبانی و نلاتاداركاتهای هزیناهدرحاوادث نفتای ازآنجاا كاه :حجم آلودگی

فتاای نافاازایش حجاام آلااودگی بااا مسااتقل از حجاام آلااودگی اساات و ا لااب یکسااان قریبااا ت پاكسااازی

واهاد خكااهش نشات یافتاهواحاد حجام نفات ازای باهعملیاات پاكساازی های تمام شادت هزینهدریایی

اند:ارا،ه شده (5شمارت )جدول یی درقالبهاهزینه یافت. منین

(2017)دلر سال یافتهنشتنفت واحد حجم حسبپاكسازی بر ۀهزین(: 5) جدول

لیتر() نشت یافتهحجم نتت پاکسازی ۀهزین

دالر بر لیتر()

3.785- 379

18.925- 3.785

37.850-18.925

378.500-37.850

1.892.500-378.500

3.785.000-1.892.500

37.850.000- 3.785.000

37.850.000بیشتر از

05/95

87/37

04/13

91/11

79/7

49/4

89/2

43/0

ابی آن هاای نفتای ناشای از نشات و راهیاپاكساازی آلودگیگیری كارد كاه تاوان نتیجاهطور خالصاه میبه

ریزی و پاایش دقیاقهاای اثاربخش بادون برناماهواكنشانجاام به مناطق دریاایی بسایار پرهزیناه اسات.

ماارثر و تجهیاازات خوبی آمااوزش دیااده و مصااالحو نیااز دراختیااار داشااتن شاامار بزرگاای از كاركنااان بااه

وند و یااهاای درقباال حاوادث نفتای نااق انجاام شادراین زمینه ناممکن اسات. در ماواردی كاه واكنش

یش افاازابااا ت خسااارات حاصااله ممکاان اسااداشااته باشاانداثاار منفاای های نفتاای باار مناااب حسااا لکااه

. مواجه شوند بیشتری

های م نقااش مهماای در تعیااین هزینااهراهباارد پاكسااازی هاا: ای راهبوورد پاکسووازیپیاموودهای هزینووه

های كلاای ها تاحاادود زیااادی باعااث كاااهش هزینااهكنناادهویژه اسااتفاده از پخشپاكسااازی دارد. بااه

های كمتاار نیااروی تااوان بااه هزینااهای را می(. منااین كاااهش هزینااهa1998شااود )اتکااین پاكسااازی می

و گیرناادورداسااتفاده قاارار میتر مانسااانی نساابت داد. ماارا كااه كاركنااان كمتااری در زمااانی كوتاااه

طور كلاای بااه حتاای بااه ساااحلی نیااز كمتاار خواهنااد بااود.حااال پیاماادهای حاصااله باار خطوطدرعین

هااای پاكسااازی دسااتی در تجهیاازات كمتااری نیاااز وجااود دارد. باارعکس درهنگااام اسااتفاده از روش

ایش پیاادا صااورت مشاامگیری افاازهای نیااروی انسااانی بهها هزینااهكنناادهمقایسااه بااا روش پخش

حادثااۀ بااروز لکااۀ نفتاای در مطالعااۀ اتکااین 200ای مربااوط بااه باایش از هااای هزینااهدادهكننااد. می

های های اجاارای هریااک از شاایوه( مااورد تحلیاال واقاا شااده و بااه برآوردهااایی دررابطااه بااا هزینااه2000) ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

14

دیگر هااای متااداول پاكسااازی بااا یکااروش ۀهزیناا ( 6شاامارت ) در جاادولپاكسااازی منجاار شااده اساات.

اند.مقایسه و ارا،ه شده

(2017های مختلف )دلر سال های نفتی در روشلکهپاكسازی ۀهزینمقایسۀ (: 6) جدول

تكنیک پاکسازی میانگین هزینۀ پاکسازی

تندالر/

میانگین هزینۀ پاکسازی

لیتردالر/

هاكنندهفقط پخش -

ها در مراحل اولیهكنندهپخش -

ل ثانویه و سومها در مراحكنندهپخش -

ها(كنندهها )بدون پخشفقط سایر روش -

20/2 966

12/3 472

22/19 327

11/17 385

66/2

12/3

37/17

63/15

یااای های اقتصااادی عملیااات مربااوط بااه واكاانش )ماننااد احیکاای از نکااات اساساای در رابطااه بااا جنبااه

بخشاای ی و یااره( موضااوف اثرها سااوزاندن درجااای نفاات احیااای طبیعااكنناادهمکااانیکی كاااربرد پخش

( و وردیدریااناندركاران عملیاات واكانش )ساازمان بناادر و ای اسات. ایان موضاوف هام بارای دساتهزینه

ت. زیساات و شاایالت( از اهمیاات زیااادی برخااوردار اساامحیطهای حفا اات هاام عملیااات احیااا )سااازمان

در های مختلااف واكاانشینااههای واكاانش و اثربخشاای گزدسااتیابی بااه اطالعااات موثااق در مااورد هزینااه

سااب كای نیساات. از زمااانی كااه شااد و هنااوز هاام در مااواردی كااار سااادهگرشااته اماار دشااواری تلقاای می

بساایاری كننااده و حتاای سااوزاندن درجااای نفاات درهااای قااانونی اولیااه باارای اسااتفاده از مااواد پخشمجوز

های ن گزیناهیاات واكانش از میااویژه آمریکاا اجبااری شاده اسات توجاه باه انتخااه عملاز كشورها و به

سادولین ممختلف نیز از اهمیات زیاادی برخاوردار شاده اسات. ایان درحاالی اسات كاه انتلاارات ماردم و

اشااتن های نفتاای و احیااای مناااطق خسااارت دیااده بااه طاارز ماارثر نیاااز بااه دمربوطااه دربااارت حاارف لکااه

ده است. سازی درمورد واكنش و احیا را بیشتر كراطالعات بهتر برای تصمیم

های پاكسازیاثربخشی روشمقایسۀ (:7جدول )

درصد() ارربخشی روش پاکسازی

مواد پخش كننده

سوزاندن درجا

مهار و بازیافت مکانیکی

طبیعی

حرف دستی

90- 80

98- 90

20- 10

در شرایط مناسب 90حداكلر

متییر

سااتی اقتصااادی و زیمحیطمااالی نشاات نفاات كاااهش خسااارات هایكلیااد كاااهش كلاای هزینااه

باارای كاااهش خسااارات حاارف نفاات تااا جااا،ی كااه بهتاارین راهباارد هااا اساات. های وارده بااه دارا،یآساایب

ممکاان اساات و پیشااگیری از اثرگااراری نفاات نشاات یافتااه باار خطااوط ساااحلی و سااایر اماااكن حسااا

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

15

تجربیااات طااولنی پیشااین در. سااری و اثااربخش باشااددر براباار نشاات نفاات واكاانش بایااد اساات. پااس

و دوره كاركنااان ماااهر آمااادگی قبلاای زمااانانااد كااه های نفتاای نشااان دادهزمینااه اقاادام در براباار لکااه امکانااات() كااه درآن نفاارات و مناااب بینانااه باارای شاارایط اضااطراریریزی مناسااب و واق برنامااه دیااده

اساات. های مربوطااه باارای انجااام عملیااات هماهناا شااوند كلیااد كاااهش خسااارات و در نتیجااه هزینااه

ریزی شاارایط اضااطراری نیااز از های آموزشاای كاركنااان تجهیاازات و برنامااهروز رسااانی برنامااهالبتااه بااه

اهمیت زیادی برخوردار است.

های نفتیآلودگی ای عملیات پاكسازیاقالم هزینهبندی دسته -3-1-3

ت بی ماهیای بارای ارزیااارزیابی اناواف خساارات ناشای از نشات نفات مساتلزم دراختیاار داشاتن ماارموب

قطااه نلاار از ن. اسااتای خسااارات بااالقوه خسااارات و نیااز گااردآوری اطالعااات لزم دربااارت ابعاااد هزینااه

عی های ماارتبط بااا خسااارات نشاات نفاات هاام دارای ابعاااد خصوصاای و هاام ابعاااد اجتماااجامعااه هزینااه

انتقااال نفاات وهای خصوصاای متوجااه فاارد یااا بنگاااهی اساات كااه بااا عملیااات تولیااد یااا اساات. هزینااه

بانیااان و هااای ثالااث ماننااد دولاات قرنیااز بااه طرف خااارجیهای تركیبااات نفتاای ساار و كااار دارد و هزینااه

وكیاد كاردالبتاه بایاد ت. شاودهای اجتمااعی تلقای میكاه در نهایات هزیناه شودمناب طبیعی مربوط می

اجتماااعی هسااتند. های های خااارجی نشاات نفاات همااان هزینااهنلر جامعااه همااۀ هزینااهكااه از نقطااه

و یااا هایی گویااای مناااب واقعاای هسااتند كااه درصااورت اسااتفاده از آنهااا در جااایی دیگاارمنااین هزینااه

ک نشاات یاا های خصوصاایضاامنا همااۀ هزینااهشااوند. صااورتی دیگاار باعااث ایجاااد فایاادت اجتماااعی میبه

ساتند. مااعی ههای اجتهام هزیناه حاصال از مجاازات نقادی و كیفاری یر از خساارات حادثۀ نفتای باه

های نقاادی و یااا كیفااری یاار از مااواردی كااه باارای جباارانخسااارات ناشاای از مجااازات بااه صااورت

هاا( باه طارفبنگاه) هاا از یاک طارفشاوند باعاث انتقاال داراییخسارات وارده به طرف ساوم تعیاین می

تاوان ا را نمیآنهاشاود. ایان قبیال خساارات دارای كااربرد بازدارناده یاا تعاریری باوده و دولات( می) دیگر

های اجتماعی قرارداد. در گروه هزینه

ولاای گاااهی صااورت بااالقوه داردبههایی را منااین هزینااهقابلیاات ایجاااد اگرمااه هاار حادثااۀ نشاات نفتاای

های احتماالی دنبال نداشاته باشاد و یاا هزیناهای را باههزیناه ممکن است برخای از حاوادث نشات نفات

بندی ارا،ااه شااده درایاان بخااش نیااز ادی داشااته باشااند. ازایاان نلاار دسااتهبسااته بااه شاارایط تیییاارات زیاا

ممکاان اساات بسااته بااه نااوف حادثااه كاربردهااای متفاااوتی داشااته باشااد. هزینااۀ انتشااار نفاات در نهایاات

بسااتگی بااه عواماال زیااادی دارد. عااواملی نلیاار نااوف نفاات الگوهااای آه و هااوایی در زمااان نشاات نفاات

زیساتی درایان زمیناه اهمیات محیطهای حساا از نلار تفارن و عرصاهنزدیکی به صانعت گردشاگری

های های ماارتبط بااا نشااتدارنااد. از آنجااا كااه نفاات میاال زیااادی بااه پراكنااده شاادن در آه دارد هزینااه

تاوان باه های كوماک نفات را مینلر كاردن هساتند. از آنجاا كاه ا لاب نشاتكومک مقیا قابل صرفه

های حتای لکاهساازند. یابناد آسایب كمای وارد میخاود پاراكنش می سادگی محدود كرد و یاا خاود باه ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

16

باازرن نفتاای هاام اگاار بااه سااواحل و مناااطق حسااا نزدیااک نشااوند دارای پیاماادهای اناادک و قاباال

مشم پوشی خواهند بود.

ای ر،ااو هزینااه مناادی از عناااوین وبندی كاماال و نلامدرایاان بخااش سااعی شااده اساات تااا دسااته

اجتماااعی( را) ای بااه تفکیااک خصوصاای و خااارجیهریااک از عناااوین هزینااه. ار گیاارددراختیااار قاار

بندی كرد:توان در مارموه زیر دستهمی

:های خصوصیهزینه

خسارت وارده به توسیسات و تجهیزات نفتی -

نصااب كالهااک باارای انسااداد فااوران) های كنترلاای باارای توقااف یااا كاااهش انتشااار نفااتهزینااه -

سوزاندن كنترل شدت نفت( ها نفت پخش كننده

های مسدولهای پاكسازی از سوی طرفهزینه -

نفت از دست رفته -

هزینه دادرسی -

اجتماعی(:) ارجیهای خهزینه

از دست رفتن عمر و آسیب به نیروی كار -

نصااب كالهااک باارای انسااداد فااوران) های كنترلاای باارای توقااف یااا كاااهش انتشااار نفااتهزینااه -

كنترل شدت نفت( ها سوزاندننفت پخش كننده

های پاكسازی تحمیل شده به نهادهای دولتیهزینه -

های عمومیهزینۀ ترمیم زیرساخت -

صید ماهی گردشگری و ...() درآمد ازدست رفته كسب و كار تحت توثیر قرارگرفته -

دلیل تیییر در خرید و یا رفتارهاكننده بهارزش ازدست رفتۀ مصرف -

خسارات وارده به مناب طبیعی -

هم از سوی دولت و هم از سوی قربانیان() ینۀ دادرسیهز -

زی های عملیاات پاكسااای مارتبط باا هزیناهمطاابق باا اتکاین فهرسات كااملی از عنااوین و اقاالم هزیناه

تهیه شده و در جدول زیر ارا،ه گردیده است.

ای عملیات پاكسازی(: اقالم هزینه8جدول )

های عمییات پاکسازیای هر یک از بخشینهاقالم هز های پاکسازیرئوس اصیی هزینه

رفتهارزش نفت از دست هاهای مربوط به حوادث نفتکشهزينه

رفتهبیناز نفتکشارزش

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

17

نفتکش اتتعمیر

نجات نفتکشامداد و

ایمنطقه/استانی هایههزین تهيۀ گزارش حادثه ۀهزين

ملی ۀهزین

گربیمه ۀهزین

مللیالصندوق بین ۀهزین

(پاكسازی ریزی راهبردیبرنامه) مشاوره های اوليۀ پاکسازیهزينه

حادثه ۀكننده در صحناهن مرتبط با هم هایهزینه

مركز فرماندهی ۀهزین

مخابراتیو اترتباطا

اسکیمرسدهای شناور/ ایاجارهعوارخ های مهار و بازيابی مکانيکیهزينه

(حقوق و مزایا) نیروی كار

حفا تی و تجهیزات ایمنی كاركنان لبا

اقامااات آه آشاااامیدنی و مانناااد خاااوراک) تاااداركات

بهداشت(

تعمیر و جایگزینی تجهیزات

استهالک تجهیزات

مکندههای اجاره پم

جداسازی نفتذخیره سازی/

دف نفت و پساه آلوده به نفت

دریافت مجوز دف پساه

كنندهدریافت مجوز استفاده از مواد پخش کنندهمواد پخشهای استفاده از هزينه

شیمیاییهای كنندهخرید پخش

های دسااااتگاهباااارای اسااااتفاده از ایعااااوارخ اجاااااره

كنندهپخش

تجهیزاتتعمیر و جایگزینی

استهالک تجهیزات

(حقوق و مزایا) نیروی كار

اقامااات آه آشاااامیدنی و مانناااد خاااوراک) تاااداركات

اشت(بهد

لبا حفا تی و تجهیزات ایمنی كاركنان

زیستیهای درمانگر استفاده ازدریافت مجوز های زيستیهای درمانهزينه

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

18

تخصصی هایمشاوره

شیمیایی هایكود ۀتهی

مخلوط میکروبی ۀتهی

ر مااواد درمااانگ باارای اسااتفاده از تجهیاازات ایعااوارخ اجاااره

زیستی

(احقوق و مزای) نیروی كار

اقامااات آه آشاااامیدنی و مانناااد خاااوراک) تاااداركات

بهداشت(

لبا حفا تی و تجهیزات ایمنی كاركنان

های مربههوط بههه سههوزاندن در ههای هزينههه

نفت

های نفتی آلودگیدریافت مجوز برای سوزاندن درجا

تخصصی تمشاور

شناورآتش ضد سد تهیۀ

زنتجهیزات جرقه ایاجارهعوارخ

تجهیزاتو جایگزینی تعمیر

(حقوق و مزایا) نیروی كار

اقامااات آه آشاااامیدنی و مانناااد خاااوراک) تاااداركات

بهداشت(

كیفیت هواسنجش هایمایشآز

لبا حفا تی و تجهیزات ایمنی كاركنان

های پاکسهههازی دسهههتی خطهههوط هزينهههه

ساحلی

(حقوق و مزایا) نیروی كار

آه آشاااامیدنی و اقامااات مانناااد خاااوراک) تاااداركات

بهداشت(

لبا حفا تی و تجهیزات ایمنی كاركنان

تجهیزات سنگین ایاجارهعوارخ

تجهیزاتتعمیر و جایگزینی

استهالک تجهیزات

تجهیزات و مواد مصرفی

پایش بلندمدت

های اضهها ی مربههوط بههه هريهه از هزينههه

های پاکسازیروش

وی كااار عملیااات اخااتالل در سااالمت نیااردیدگی و آساایب

پاكسازی

كاركنانجبران خسارت بیمه و

ماننااد وارد ) مربااوط بااه عملیااات پاكسااازیهای وارده آساایب

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

19

(هاداراییآمدن خسارت به

هاروابط عمومی و ارتباط با رسانه

حیات وحشنجات امداد و مركز ساخت های احيای معيت حيات وحشهزينه

تجهیزات زاتتجهیخرید تعمیر و جایگزینی

استهالک تجهیزات

های سااارن هاشاااویندهمانناااد ) مصااارفی وساااایل اداری

(تیریه

مواد رایی لزم برای جانوران

دامازشکی هایمشاوره

(دارو سرن مانند ) امکانات دامازشکی

(حقوق و مزایا) نیروی كار یرداوطلب

نجاااتو انجااام اقاادامات اماادادپااس از ردیااابی هااایپژوهش

حیات وحش

ارزيهههابی خسهههارات وارده بهههه منهههاب

طبيعی

ی بازكاشات گیاهاان تاالبی آسایب دیاده احیاا مانناد) احیا

جمعیت ماهیان(

كاااهش خاادمات ناشاای از ) كاااهش ارزش مناااب طبیعاای

(نشت نفتخسارات

ارزشاایابی كارشناساای خسااارت نشاات ) خسااارت ارزیااابی

نفت(

هااای تعیااین ارزش) شااروطگااراری مانجااام پیمااایش ارزش

ای مناب تحت توثیر قرارگرفته( یراستفاده

پژوهشی هایمشاوره های پژوهش و بررسیهزينه

(حقوق و مزایا) نیروی كار پژوهشی

بینی نشدههای پیشو هزینه تجهیزات پژوهشیتومین

پایش بلند مدت

های انجام شدهانتشار نتایر پژوهش

سههارات اصتصههادی و دعههاوی مههرتب بهها خ

هازيستی وارده به دارايیمحي

حق الوكالۀ موردنیاز برای فرآیند دادرسی

های قانونی/دادرسیسایر هزینه

حل و فصل اختالفات حقوقی

عوارخ قانونی زای نقدی و کيفری

جزای نقدی جرا،م

جرا،م مربوط به قصور در حین عملیات پاكسازی

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

20

مجازات مدنی

از های ارزیااابی خسااارات زیسااتی مربااوط بااه نشاات نفاات نیااز در برنامااهساای پیاماادهای یرمحیطبرر

و اجتماااعیاقتصااادی و های هزینااهمااوارد برخاای ممکاان اساات در اهمیاات زیااادی برخااوردار هسااتند.

های زیساات و گاااهی نیااز هااردو )هزینااهدرمااوارد دیگاار پیاماادهای مسااتقیم یااا یرمسااتقیم در محیط

در طاارف ریسااک برجسااته شااده و در معااادلت زیسااتی( تماااعی و پیاماادهای محیطاقتصااادی و اج

:نداز اهمیت بیشتری برخوردار هست موارد زیردراین رابطه قرارگیرند. « عواقب و نتایر»

كااه باعااث ماارن و ی و تفرجاایماااهیگیری معیشااتهااای صاایادی تجاااری و خسااارت بااه فعالیت -

نجار ممااهیگیری صایادی و هاای اخاتالل فعالیته باو ه شاد انماهیا موجاودی صدمه باهمیر یا

شوند؛می

ت را باا نفا آسیب دیادن بناادر كاه اخاتالل در آماد و شاد شاناورها و آلاودگی توسیساات بنادری -

دنبال دارد؛به

هاااا و دیدن ساااواحل داراییتفرجااای دراثااار آسااایبهاااای فعالیت خساااارت باااه گردشاااگری و -

شات نكاه منجار باه اثار راهیاابی و انتشاار نفاتهای تفرجای درهای ساحلی و سایر عرصاهپارک

شود؛ تفرجی میو مناطق های ساحلی و پارکهانفت در سواحل دریا و دیگر بخش

آلااوده شاادن اراضاای و مناااب ساااحلیو هااابومی هااای فرهنگاایفعالیتآساایب واردن شاادن بااه -

تحت مالکیت جوام محلی و بومی )اقوام مختلف( به نفت؛

واصاای و حیااات وحااش گردی ماارتبط بااا تماشااایطبیعاات-هااای آموزشاایاخااتالل در فعالیت -

.های طبیعیراهیابی نفت به زیستگاه دراثر دیگرهای شنا و فعالیت

هاا و یاارتوخی های مبتنای بارتاوان باا توجاه باه ازدسات رفاتن درآمادمیبخش مهمی از ایان پیامادها را

ماایك گااراری پااولی ازنلاار پیاماادهایارزشی و یرتجاااری قاباال تجااارهااای صاادمات وارده بااه فعالیت

ومیاانهاای فرهنگای بساازی ارزشها باه ویاژه آنجاا كاه باه كمیساایر هزیناه. ساازی كاردحاصله كمی

لیار آنیاه صاورت كیفای ارزیاابی كارد )نپیامادها را به گااهی بایادبسایار دشاوار اسات. شاود مربوط می

ب اقتصاادی و مناا باودهكوتااه مادت مادها نسابتا پیا بیشاتر داده شاد(.شارح اینماره 5مقیاا درمورد

برخاای آورند. البتااه باارایزمااانی معااین باااردیگر بااه دسااتدر ماادت اصاالی خااود را ممکاان اساات ارزش

تر تحقق یابد. مناب دیگر بازیابی ارزش پیامدهای نامطلوه ممکن است در زمانی طولنی

برمبناای ناوف محال منااب در معارخ خطار ت اقتصاادی و اجتمااعی نشات نفا هایهزینهبرای تخمین

هایماادل ابتاادایی تخمااین هزینااه» انااد. ماالال های مختلفاای توسااعه یافتهماادل حجاام نفاات نااوف نفاات و

نشاات واكاانش در براباار ایهزینااه اثربخشاای اباازار تحلیلاای»هااایی از ( و بخش1BOSCEM« )نفاات نشاات

1 Basic Oil Spill Cost Estimation Model

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

21

هااای بعاادی جز،یااات مربوطااه در بخش كااه ( باارای ایاان منلااور كاااربرد دارنااد1OSRCEAT« )نفاات

دراختیار قرار خواهند گرفت.

مطارح « یاقادامات پاكسااز»ای از مجموعاهنفات نشات ۀساانح قالب واكانش در برابار هار حادثاه یاادر

های زیاادی هزیناه واكانش ناوف نفات و روش موقعیات مکاانی ینفتا بزرگای لکاۀبساته باه هستند كه

یاازاتتجه های گوناااگونی نلیاارهزینااهواكاانش در براباار نشاات نفاات عملیاااتخواهااد داشاات. را در باار

هااای فازدر جریااان نلااارت دولتاایو پااایش پسااماندها دفاا تااداركاتینیااروی انسااانی پشااتیبانی

OSRCEATو BOSCEMهای . مااادلگیاااردواكااانش و یاااره را در بااار میمختلاااف عملیاااات

حجاام نفاات نشاات محاال نااوف نفاات ط بااه مربااو عواماال برحسااب نشاات نفاات رابااه واكاانش های هزینااه

.سازنداقدامات واكنشی موردنیاز برآورد میو یافته

مساایر هااای خروجیو «تحلیاال سرنوشاات نفاات»اسااتفاده از تااوان بااا را می یتردقیااق هااایتخمین

ی از مختلفاامناااب و زمااان موردنیاااز باارای انااواف مقاادارمدلسااازی و تعیااین و بااا كمااک حركاات نفاات

از روی تاااوان سااااحلی را می وطدر خطااا واكااانش هایههزیناااعمل آورد. كااانش باااهواهاااای راهبرد

مناااب در براباار نفاات و مقاادار كااار و پیشااینهااای واكنشتحلیاال یافته براسااا توسااعه هااایالگوریتم

محاسبه كرد. خطوط ساحلیانواف مختلف از ینفت موردنیاز برای برداشت لکۀ

نهادی های پیشپیش نویس دستورالعمل -2-3

ت زیاار تر درمااورد مهااار دسااتورالعمل پیشاانهادی لزم اساات تااركراپاایش از ارا،ااۀ توضاایحات تفصاایلی

دراختیار قرارگیرند:

ریکااا های پیشاانهادی عماادتا برحسااب دلر آمموخاار ارقااام پااولی ارایااه شااده در دسااتورالعمل -

خ شااا»نهااا از هنگام سااازی آشااوند. باارای بااهمربااوط می 2006تااا 1999های بااوده و بااه سااال

و بااا اسااتناد بااه 2017های مختلااف و تااا سااال آمریکااا در طااول سااال« بهااای مصاارف كنناادت

استفاده شده است.المللی های صندوق بینگزارش

هااای كنناادگان یرایراناای در آهبخشاای از حااوادث و سااوانح منجاار بااه آلااودگی نفتاای بااه آلوده -

شاود در محاسابات رو توصایه میازایان سرزمینی دولات جمهاوری اساالمی ایاران مرباوط باوده و

مربوط به خسارات اقتصادی وارده صرفا از ارقام دلری استفاده شوند.

خسااارت وارده از سااوی آن دسااته از حااوادث منجاار بااه آلااودگی نفتاای در مناااطق دریااایی و -

ساحلی با منشو ملای بایاد برحساب ریاال بارآورد شاده و در دعااوی حقاوقی ماورد اساتناد قارار

های اقتصااادی شاااخ تااوان از گاازارشرنااد. باارای تباادیل دلر بااه ریااال درایاان زمینااه میگی

بانک مركزی در رابطه با نر براباری ریاال باا دلر آمریکاا اساتفاده كارد. آخارین آماار مرباوط باه

1 Oil Spill Response Cost Effectiveness Analytical Tool

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

22

)زماااان تااادوین ایااان 1396ماهاااۀ اول ساااال 9نااار مرجااا )باااازار باااین باااانکی( دلر در

رو از حاصلضااره ایاان عاادد در دهااد. ازایاانریااال نشااان می 33365را دسااتورالعمل( ایاان مقاادار

توان معادل ریالی آنها را محاسبه كرد.ارقام دلری خسارات می

با استفاده از ضرایب تصحیح ی پاكسازیهابرآورد هزینه -1-2-3

در درنناام اقااالم ۀهماا «اصااالحیهای پاكسااازی بااا اسااتفاده از ضاارایب باارآورد هزینااه»سااادت روشدر

تعنوان مبنااای محاساابابااه و براسااا سااناریوهای مختلااف احتمااالی های پاكسااازیفهرساات هزینااه

دگی نفتاای پاكسااازی آلااو زینااۀباارای باارآورد ه از رابطااۀ زیاار باارای ایاان منلااور . شااوندمیدرنلاار گرفتااه

شود.استفاده می iبرای سناریوی

Cui=Cli . ti . oi . mi . si

nC il ir = liC

iAui =CeiC

:روابط عبارتند ازدراین عناوین هریک از متیییرها

uiCبرای سناریوی ازای هرواحد به یافتهنشتنفت درمقابل واكنش ۀ: هزینi

liCبرای سناریوی یافتهنشتواحد نفت هر ۀ : هزینi

nCدر كشور یافتهنشتنفت از واحد هر كلی ۀ: هزینn

eiCش با سناریویكل برآوردی برای واكن ۀ: هزینi

it : برای سناریوی نوف نفتمربوط به اصالحیعاملi

io :برای سناریوی آ شتگی به نفت خط ساحلی اصالحی عاملi

im : برای سناریوی آلودگی نفتی روش پاكسازی اصالحیعاملi

is :اندازت لکۀ نفتی برای سناریوی اصالحی عاملi

ir :برای سناریوی نفتی یآلودگ ایموقعیت منطقه اصالحی عاملi

il نفتی برای سناریوی محلی آلودگیموقعیت اصالحی: ضریبi

iA : مقدار نشت نفت مشخ شده برای سناریویi

حجاام از د واحااهاار عمااومی ۀهزیناا) nCپاكسااازی هایهزینااهباارای اسااتفاده از روابااط بااال ابتاادا بایااد

هااا و كشااورهای عملیااات پاكسااازی در قاره ۀنااهزیمیااانگین تقریباای را محاساابه كاارد. ( یافتهنفاات نشاات

قبال در جدول شمارت )؟؟( ارا،ه شدند. مختلف

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

23

. ضااریب اناادهدراختیااار قاارار گرفت شاامارت )؟؟( جاادولدر نیااز it io im is irضاارایب تصااحیح عواماال و

یمحلاا های نیااروی انسااانی درهزینااهاگاار ماالال بسااتگی دارد. یهای محلاابااه هزینااه ilتصااحیح محلاای

. شوده میدر نلر گرفت 15/1 باشد ضریب محلیمرج ۀاز منطق بیش 15%

برحسب عوامل اثرگرار های پاكسازیهزینه اصالحیضرایب (9) جدول

اصالحیضریب عامل هزینه

یافتهنشتنوع نفت

نتت خام سبک

نتت خام

نتت خام سنگین

دیزل() 2سوخت شماره

4سوخت شماره

5سوخت شماره

6سوخت شماره

32/0

55/0

65/0

18/0

82/1

82/1

71/0

(KM) طول ساحو آلوده شده

1تا 0

5تا 2

15تا 8

90تا 20

100

500

47/0

54/0

54/0

61/0

06/1

53/1

پاكسازی م لیۀ ر ش

کنندهمواد پخش

سوزاندن درجا

مكانیكی

دستی

قبیعیپاکسازی

46/0

25/0

92/0

89/1

10/0

نفتی مندمزۀ لکۀ

تن 34کمتر از

تن 340تا 34

تن 1700تا 340

تن 3400تا 1700

تن 34000تا 3400

هزارتن 34بیش از

00/2

65/0

27/0

15/0

05/0

01/0

آلودگی مکانیموق یت

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

24

نزدیک به ساحل

بندرگاه

فراساحل

46/1

28/1

46/0

( اساات كااه بعاادها از1983) NOAAماادلی كااه درایاان قساامت ارا،ااه شااده بساایار شاابیه ماادل تجرباای

ایاان ماادل را براسااا NOAAاصااالح شااد. ( MMS)سااوی ادارت خاادمات ماادیریت معااادن آمریکااا

راین باودباهای گردآوری شده از حادثاۀ نشات نفات آموكاو كاادیز نماوده باود. در مادل اولیاه فارخ داده

گیارد یما دربار رهای پاكساازی درصاد از كال هزیناه 15كه كنترل لکاۀ نفتای )برداشات و احیاا( حادود

ها را بااه خااود اختصاااا هزینااه %85ساااحلی و برداشاات نفاات نیااز های پاكسااازی خطوطو هزینااه

ای ایاان ماادل را بااا توجااه بااه فاكتورهااای اثرگاارار باار هزینااۀ كاال و برمبناا MMSدهنااد. بعاادها می

مااالی تها باعااث كاااهش احكنناادهها اصااالح نمااود. ماالال اسااتفاده از پخشدرصاادهای هریااک از هزینااه

كااهش افازایش یاا %15های برداشات را تاا خواهاد شاد. دماای آه ممکان اسات هزیناه %10ها تا هزینه

ها ههای واكاانش ماارثر و تجهیاازات واكانش نیااز ممکاان اساات هزینااهمینااین نزدیکاای بااه ساازماندهاد.

تااا ساااحلی نیااز ممکاان اسااتحااال هزینااۀ پاكسااازی خطوطافاازایش یااا كاااهش دهنااد. درعین %15را تااا

بااه بسااته %10ای عملیااات و تااا های منطقااهبسااته بااه هزینااه %20ساااحل تااا بسااته بااه نااوف خط%45

انردی اموان در دریا افزایش یا كاهش را به دنبال داشته باشد.

«های نفتتخمین هزینۀ لکه مدل» از استفاده با هاهزینه برآورد -2-2-3

های پاكسااااازیهزینااااه (BOSCEM) «1های نفااااتۀ لکااااههزیناااا ابتاااادایی تخمااااین ماااادل»در

مااورد نفتاای ۀت و نااوف لکااابااین خسااار رابطااۀو باارآورد اجتماااعی -ت اقتصااادیاخسااارو محیطیزیساات

نفتای های لکاه دربرابار واكانشریزی های نفتای و برناماهبارای كااهش اثارات لکاهگیارد. قارار می بررسی

ایاان شااوند.اد ااام می یکاادیگربااا و درنلاار گرفتااه شاادهدر قالااب ایاان روش عواماال مختلااف احتمااالی

محاادوده تااوثیر اجتماااعی -اقتصااادی هاااینفتاای باار ارزش ۀلکاا تحجاام و انااداز اثاارعواماال عبارتنااد از

نااوف و نیااز های حیااات وحااش و پریری ذخااایر آه شاایرین میاازان حساساایت زیسااتگاه آساایبپریرفتااه

محدودت متوثر از آلودگی نفتی.موقعیت

ه باا مختلفای در رابطا اطالعاات بایاد BOSCEMدر مادل شای از نشات نفاتت ناابرای برآورد خساار

را دل اطالعااات ورودی ماابااراین اسااا . یااره گااردآوری شااوندنااوف و حجاام نفاات زمااان وقااوف نشاات و

معرفی كرد: به شرح زیرتوان می

(برحسب گالن) یافتهنشتحجم نفت.

1 Basic Oil Spill Cost Estimation Model

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

25

هااایارزش و روش پاكسااازی فته یانشااتنااوف نفاات بااا توجااه بااهپاكسااازی ۀهای پایااهزینااه

ی محدودت تحت توثیر آلودگی نفتیزیستمحیط اجتماعی و -اقتصادی

تااوثیر در محاادودت تحتفرهنگاای اقتصااادی اجتماااعی و هااایارزش مربااوط بااه ضااریب تعاادیل

آلودگی نفتی

توثیر آلودگی نفتیمحدودت تحتنوف محیط مربوط به ضریب

و میزان اثرگراری آن واكنش ۀروش اولیمربوط به ضریب تعدیل

توثیر آلودگی نفتیمحدودت تحتپریری ذخایر آه شیرین آسیبمربوط به ضریب تعدیل

تااوثیر آلااودگی در محاادودت تحتحساساایت زیسااتگاه حیااات وحااش مربااوط بااه ضااریب تعاادیل

نفتی

های كاال هزینااه»بایااد سااه مرلفااۀ: «عمییووات پاکسووازی هایههزینوومجمووو » ۀمحاساابباارای

های كاال خسااارات هزینااه»و « های مربااوط بااه خسااارات اقتصااادی و اجتماااعیكاال هزینااه»؛ «ازیپاكساا

تعیین كرد. « زیستیمحیط

یعنی:

SCC = TCC + TECL + TEND

دراین رابطه:

های عملیات پاكسازی با مجموف هزینهSCC

های كل پاكسازی با هزینهTCC

اعی با های مربوط به خسارات اقتصادی و اجتمكل هزینهTECL

زیستی با محیطهای خسارات كل هزینهTEND

نشان داده شده است.

شوند:سایر متیییرهای موردنیاز نیز از روابط زیر محاسبه می

(:1) رابطۀ

يافتهنشتنفت شکهبپاکسازی هر ۀهزينمیانگین × ضريب تعديل × يافتهنشتپاکسازی= مقدار نفت کل هایهزينه

(:2) رابطۀ

هایههزينیانگین م× ضريب تعديل × يافتهنشتاجتماعي= مقدار نفت و خسارت اقتصادیهای مربوط به هزينهکل

يافتهنشت نفت بشکهاجتماعي هر و اقتصادی

(: 3) رابطۀ

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

26

پذيری ذخاير آب شیرين + ضريب تعديل آسیب) 5/0× يافتهنشتت زيست محیطي= مقدار نفت اخسارهای هزينهکل

يافتهشتن نفت بشکهمحیطي هر زيست هایهزينهمیانگین × های حیات وحش( ل حساسیت زيستگاهضريب تعدي

تاوان از برآوردهاای می كاافی و یاا عادم دسترسای باه اطالعاات شارایط فقادان درها برای تخمین هزیناه

ت اساارخ های مرباوط باههزیناهشاایان ذكار اسات كاه . اساتفاده كارد (10شامارت )ارا،ه شاده در جادول

ایباار. كااردباارآورد یافتهنشااتنااوف و حجاام نفاات را بایااد بااا توجااه بااهنفاات بشااکهمحیطی هاار زیساات

طالعااات مهای دلری متعلااق بااه ایااالت متحاادت آمریکااا درسااال انجااام روزرسااانی برآوردهااای هزینااهبه

المللاای ( متعلااق بااه صااندوق بینCPI« )شاااخ بهااای مصاارف كننااده»هااای مربااوط بااه داده پایااه از

.استفاده شده است 2017ول در سال پ

2107سال دلربرحسب نفت بشکههای پاكسازی هر هزینه(: 10)جدول

حجم نفت ریخته شده نوع نفت

(بشکه)

پاكسازی به روش مکانیکی

دالر()

با پاكسازی

استفاده از مواد

دالر() كنندهپخش

پاكسازی

روش سوزاندنبه

دالر() درجا

%80 %50 زیاد مك 50% 20% 10% 0%

16كمتر از سبك نفت

32تا 16

320تا 32

3200تا 320

هزار 32تا 3200

هزار 32بیش از

136

133

132

118

100

42

115

113

111

98

84

35

95

92

91

80

67

23

77

75

73

56

35

16

49

48

46

35

23

15

34

33

31

24

14

8

35

34

33

24

14

10

18

16

15

12

7

4

16كمتر از نفت سنگین

32تا 16

320تا 32

3200تا 320

هزار 32تا 3200

هزار 32بیش از

597

595

592

557

243

118

524

523

521

487

209

105

455

454

452

418

174

91

421

420

418

363

140

49

190

189

187

140

80

72

121

119

118

84

73

67

170

168

167

140

98

76

87

86

84

69

56

35

خامنفت

متوسط

16كمتر از

32تا 16

320تا 32

3200تا 320

هزار 32تا 3200

هزار 32بیش از

299

296

292

265

167

125

270

268

265

251

160

111

257

254

251

236

153

103

208

205

202

187

125

87

115

114

111

100

67

79

72

71

69

42

39

18

102

100

98

84

49

30

65

64

62

42

22

ناد 15است

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

27

تركیبات

فرارنفتی

16كمتر از

32تا 16

320تا 32

3200تا 320

هزار 32تا 3200

هزار 32بیش از

--

--

--

--

--

--

140

139

136

75

31

10

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

--

: رای استفاده از جدولمهم بتركر: نکات

بااا كمااک ضااریب (2003) رآوردهااا براسااا قیماات هاار گااالن در ماادل فرضاای اتکااین و دیگاارانب -

مسایر ساازی باه ناوف نفات واند. مدلهای پاكساازی و درصاد كااهش آلاودگی بارآورد شادهتعدیل هزینه

(. 2002فرانسوا مک كی و دیگران ) پراكنش آن بستگی دارد

تاای در آه رفاا آلااودگی نف سااطحشااامل بازیافاات مکااانیکی كسااازی بااه روش مکااانیکی ی پاهاهزینااه -

. هستندخطوط ساحلی تجهیزات كنترل منب و سد شناور محاف

واد آه بااا اسااتفاده از ماا درسااطح واكاانششااامل پاكسااازی بااه روش مااواد پخااش كننااده یهاهزینااه -

ف شاناور محاا هایزات كنتارل منبا و سادكننده رف آلاودگی نفتای در خطاوط سااحلی تجهیاپخش

هستند.

.اساتآه در ساطحكاهش آلاودگی نفتای در خطاوط سااحلی متناساب باا درصاد رفا آلاودگی نفتای -

باارای سااوخت ساابک و نفاات كننااده باادان معناای اساات كااه رفاا آلااودگی بااا روش مااواد پخشزیاااد/كم

شد.درصد می با 70تا 35درصد و برای نفت سنگین 80تا 40 خام

آلان و ۀطباق مطالعا عملیاات ساوزاندن نفات در دریاا ۀشاامل هزینا ساوزاندن نفات درجاا های هزینه -

. استساحلی های پاكسازی خطوطهزینه و نیز( 1993) فرک

است. های سبکخام سبک و رو ننفتمنلور از نفت سبک -

است. رو ن سوخته و قیرروانکاری هانفت سنگین نفت خام سنگین رو نمنلور از -

های نفاات خااام ساابک یااا ساانگین( سااوخت موسااوم بااه یاار از مااوارد) نفاات خااام متوسااطمنلااور از -

كی و هااای گیاااهی یرخااوراهااای خااوراكی رو نهااا رو نهااا مرباای حیوانااات سااایر نفتمتوسااط موم

است. های معدنیرو ن

خااام و میعانااات نفاات ت یااکخت شاامار نفاات ساافید سااوسااوخت هواپیمااا یتركیبااات فاارارمنلااور از -

است.

2017سال دلربه نفت بشکههر یزیستمحیط اجتماعی و -اقتصادی ۀپای های: هزینه(11) جدول

حجم آلودگی نوع نفت

(بشکه)

(کهشهرب ایدالر بر) پایه ۀهزین

یزیستمحیط اجتماعی -اقتصادی

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

28

نفتی تركیبات

فرار

16كمتر از

32تا 16

320تا 32

3200تا 320

هزار 32تا 3200

هزار 32بیش از

88.3

359.8

543.2

244.4

122.2

95.1

65.2

61.1

47.5

40.7

20.4

13.6 نفت خام

سبك

16كمتر از

32تا 16

320تا 32

3200تا 320

هزار 32تا 3200

هزار 32بیش از

108.6

448.1

679.0

271.6

135.8

122.2

115.4

108.6

95.1

88.3

40.7

33.9

خامنفت

سنگین

16كمتر از

32تا 16

320تا 32

3200تا 320

هزار 32تا 3200

هزار 32بیش از

203.7

814.7

1222.1

679.0

271.6

237.6

129.0

122.2

115.4

101.8

54.3

47.5

نفت خام

متوسط

16كمتر از

32تا 16

320تا 32

3200تا 320

هزار 32تا 3200

هزار 32بیش از

67.9

271.6

407.4

190.1

95.1

81.5

122.2

118.1

108.6

99.1

47.5

40.7

ک ضاریب ( و باا كما2003) براساا قیمات هار گاالن در مادل فرضای اتکاین و دیگاران رآوردهاتركر: ب

مسایر ساازی باه ناوف نفات واند. مدلهای پاكساازی و درصاد كااهش آلاودگی بارآورد شادهتعدیل هزینه

ه تاااثیر بااهای قبلاای بااا توجااه گزینااهو (2002فرانسااوا مااک كاای و دیگااران ) تگی داردپااراكنش آن بساا

اند. برآورد شده NOAA ADIOSمدل مانند) نوف نفت بر اسا مشخصات موجود

محدودت تحت توثیر آلودگی نفتیبراسا نوف پاكسازی ۀ: ضریب تعدیل هزین(12) جدول

ناد یب تعدیلضر محدودۀ تحت تثریر آلودگی نتتینو است

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

29

آب آزاد/ساحل

خاك/ماسه

ایسنگی/ صخره

تاالب

زمین جزر و مدی

عیتزار

جنگل

تایگا

توندرا

1

6/0

5/0

6/1

4/1

7/0

8/0

9/0

3/1

درجااۀ حساساایتنفوذپااریری در عمااق انتشااار نفاات مقاادار حسااببرتااركر: مقااادیر ضااریب

یییاار ت ده در عملیااات پاكسااازیو تجهیاازات مورداسااتفا تااوثیر قرارگرفتااه كاركنااانمحاادودت تحت

نماید.می

اجتماعی و فرهنگی -های اقتصادیبندی و ضریب تعدیل ارزش: رتبه(13) شمارت جدول

ۀدرج

ارزش مصادی تاریر آلودگی نتتیتحتمحدودۀ هایویژگی

ضریب

تعدیل

بااال اجتماااعی -ارزش اقتصااادی های دارایمحاادوده شدید

قابال هایمساتعد آسایب هآلاودگی نفتای باالقو با كه

هستند.و درازمدت توجه

معیشااات تبط باااامااار هایمحااادوده

صاایدمناااطق حسااا ماننااد) مااردم

(تجاری مزارف پرورش آبزیان

2

اجتماااعی بااال -ارزش اقتصااادی های دارایمحاادوده بسیار باال

صاااورت آلاااودگی نفتااای باااالقوه مساااتعد كاااه در

مدت هستند.دراز هایآسیب

هااااااای نزوهااااااای ملاااااای پارک

مناااطق و منااا ر طبیعاایگردشااگری

تاریخی

7/1

اجتماااااعی -ارزش اقتصااااادی های دارایمحاااادوده باال

درصاورت آلاودگی نفتای باالقوه مساتعد كاهمتوسط

مدت هستند.دراز هایآسیب

صاااید منااااطق تفرجااای هاااایزون

هاتفریحی مزارف مراگاه

1

اجتماااااعی -ارزش اقتصااااادی های دارایمحاااادوده متوسط

درصاورت آلاودگی نفتای باالقوه مساتعد كاهتوسط م

مدت هستند.كوتاه هایآسیب

ی هانبوسااااتامسااااکونی هااااایزون

هاجاده ۀشهر حاشی بیرون از

*7/0

اجتماااعی كاام -ارزش اقتصااادی های دارایمحاادوده کم

درصاااورت آلاااودگی نفتااای ممکااان اسااات در كاااه

ثیر آلودگی قرار گیرند.وتمدت تحتكوتاه

صاانعتی كومااک مناااطق هااایزون

تجاری مناطق شهری

3/0

کمترین

ارزش

كااماجتماااعی -ارزش اقتصااادی های دارایمحاادوده

مادت درصورت آلاودگی نفتای دماار آسایب كوتاهكه

صااانعتی بااازرن امااااكن هاااایزون

پساه ۀتخلی

ناد 1/0است

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

30

شوند.و نامیزی می

تركر:

هااا تااا كااه ماه گویناادرا میاه تااا منااد سااال منااد ماا ماناادگار از اثاارات ماادتدرازهای آساایبمنلااور از -

یرقابل بازگشت هستند. نسبتا ها پس از آلودگی نفتیسال

وف از وقاا پااسكااه منااد روز تااا منااد هفتااه گوینااد را میاثراتاای ماادتكوتاههای آساایبمنلااور از -

.دارندبرگشت یتقابل عموما حادثه

اثربخشی ارمقدپاكسازی و های: ضریب تعدیل روش(14)جدول

لضریب تعدی اثربخشی حذف نفت مقدار پاكسازیروش

%0 بازیابی مکانیکی

10%

20%

50%

15/1

1

85/0

55/0

(40%) كم() خام، سوخت سبك،سبك، نفتنفت كنندهمواد پخش

(80%) زیاد() های سبك،خام، سوختهای سبك، نفتنفت

(35%) كم() های سنگین،نفت

(70%) د(زیا) های سنگین،نفت

45/0

25/0

4/0

35/0

%50 درجا سوزاندن

80%

55/0

25/0

تذکر:

ساااحلی و بااا توجااه بااه روش ضااریب تعاادیل براسااا درصااد كاااهش گسااترش نفاات آلااودگی خطوط -

شود.میتعیین پاكسازی

خااام تهای ساابک و نفكننااده باارای سااوختحاارف نفاات بااا اسااتفاده از مااواد پخش كم/زیااادمنلااور از -

(.2000پوند و دیگران ) است درصد 70تا 35های سنگین درصد و برای نفت 80ا ت 40

گیآلودتوثیر تحت محدودتپریری آه شیرین در ضریب تعدیل آسیب (: 15) جدول

ضریب تعدیل هزینه بندی ذخایر آبدسته

وحشآب حیات ۀذخیر

آب آشامیدنی

جیکاربرد تتر

کاربرد صنعتی

7/1

6/1

1

4/0

2/1

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

31

گیآلودتوثیر تحت محدودتوحش در هاي حياتضريب تعديل حساسيت زيستگاه(: 16)جدول

ضریب تعدیل نو زیستگاه

شهری/صنعتی

جاده/حومه ۀحاشی

نهر/رودخانه

تاالب

كشاورزی

علفزار خشك

دریاچه/استخر

مصب رودخانه

جنگل

تایگا

توندرا

سایر مناطق حساس

4/0

7/0

5/1

4

2/2

5/0

8/3

2/1

9/2

3

5/2

2/3

تركر:

اهی كاه زیساتگشاته باشادهای مختلفای وجاود دازیساتگاه گی نفتای آلاودتاوثیر تحت محادودتاگر در -

وجاود ایرابطاهها پاراكنش زیساتگاه اگار در میاانشاود. نلار گرفتاه میباشاد دربیشترین فراوانای دارای

(بیشااترین ضااریب تعاادیل) اسااتپریری بیشااترین حساساایت و آساایبدارای گروهاای كااه داشااته باشااد

عنوان روشاای را بااهها میااانگین ضاارایب زیسااتگاهتااوان گیاارد. همینااین میقاارار میانتخاااه مااورد

جایگزین انتخاه كرد.

ت نفتاای نشاا 42860یش از از اطالعااات مربااوط بااه باامااوردنلر درایاان ماادل یهاباارای باارآورد هزینااه -

حفا اات محاایط سااازمان تحاات ماادیریت مناااطق های آباای در گااررگاهروی داده گااالن 50كمتاار از

. استشده استفاده 2002تا 1980های طی سالزیست آمریکا

هاای ویژگی نیازو یافتهنشاتبرای تعیین ضارایب تعادیل حاوادث نفتای بار اساا ناوف و حجام نفات -

اند. شده تحلیلبندی و طبقه توثیر آلودگی نفتی محدودت تحتعمومی

آب های خانووهرود ۀشوواخ

تترجی و آشامیدنی

سایر موارد ذکر نشده

9/0

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

32

شاااخ قیماات مبنااایمحیطی براجتماااعی و زیساات -اقتصااادیخسااارات های پاكسااازی هزینااه -

ده تعیااین شاا 2002ای و تفاااوت تااورم سااالیانه و باار اسااا دلر سااال شااهری و منطقااه تكنندمصاارف

است.

در ماادل اسااتفاده شااده مختلااف رایب تعاادیلضاا را باااهای لکااه نفتاای بااین هزینااهارتباااط زیاار شااکل

BOSCEM دهدنشان می.

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ر . اثگذار استاثر هاهزينه ۀنوع نفت بر همه باثر نفت كند.مي ، فرقبه نوع آن بستهنفت

هاي مكانيكي سميت، پايداري و توان آسيب بستگي دارد.

یافتهنشتين مقدار نفت تعي

1

مقدددددددار نفت

انددددالك كددده نفتي

ها بددا اندددالك ارتبدداه هزيندده

كههاي هر گا ن نفت نشتي با اندالۀ كۀ هزينه

وابطها ال رنفتي، رابطه دارد. براي برآورد هزينه شود.رگرسيوني استفادك مي

تعیین روش

واكنش2A

روش پاكسالي بر هاي هزينه

پاكسالي، اجتماعي -اقتصادي

و ليست محيطي تاثيرليادي دارد

مكدددانيك ي

پراكندن

احتراق

واكنش ۀپاي ۀهزين براي هر گا ن

-اقتصادي ۀپاي ۀهزين اجتماعي براي هر گا ن

خسارات ۀپاي ۀهزينليست محيطي براي هر

گا ن

، واكنش ۀهاي پايهزينهاجتماعي و -اقتصادي

ليست محيطي براساس هاي متغير تعييندادك

شود.مي

برآورد كل ۀهزين

خسارات ليست

طيمحي

برآورد ۀ كلهزين

خسارات -اقتصادي

اجتماعي

برآورد هزينۀ كل پاكسالي

آسيب پذيري ليستگاك حيات وحش و آب

ارات ليست محيطي خس را تعيين مي كند

ها بر اساس هزينه نوع نفت

2

انتخاب نوع نفت

TAR

LTC

UNO

WTO

HVC

WAX

NEV

MIN

IFO

LUB

EDO

HVO

CRD

LTO

LTF

VOD

ANF

OTR

ا مشخص عي راجتما -هاي اقتصادياجتماعي محدودۀ آ ودگي نفتي، هزينه -ارلش فرهنگي و اقتصادي شود.ش دادك شدك به منطقه تعيين ميكند. ضريب تعديل هزينه براساس نرخ ارلمي

اجتماعي -هاي فرهنگي و اقتصاديضريب تعديل هزينه

محيطي محاسبه مي شودر خسارات ليستآسيب پذيري آب شيرين د

ضريب تعديل آسيب پذيري آب شيرين

ضريب تعديل ليستگاك حيات وحش

نشت گا ن در مقدار نفت ر ه ۀضرب هزينال حاصلا ر ييهاهزينه چنين، هزينه كل به دست مي آيد. يافته

7 . كرد يا به تفكيك ال آنها استفادك بستهتوان جمع مي

ري اكوسيستم نرخ آسيب پذيضريب تعديل ليستگاك حيات

تعيين ليستگاك و حساسيت حيات وحش كند.وحش را تعيين مي وحش

6

ساير مناطق حساس

كشاورزي

علفزار خشك

تايگا

درياچه / استخر

مصب رود

شهري / صنعتي

تاالب

حاشيه جاده / حومه

جنگل

توندرا

رودخانه / نهر

سميت

پايداري

تخريب

چگا ي

انتشار

نفوذپذيري

منطقهموقعيت غا ب

علفزار

جنگل

تايگا

تاالب

يدجذر و م

توندرا

ي آلاد/هاآب ساحل

خاك/ شن

صخرك/ سنگفرش

3

اجتماعي -تعيين ارلش فرهنگي و اقتصادي محدودۀ آ ودك به نفت

لياد

خيلي لياد

شديد

ناپايدار

كم

متوسط

وميزان نفوذپذيري محدودك،موقعيت غا ب انتشار نفت را مشخص مي كند.

پايداري نفت

آب شرب

استفادك تفريحي

بدون مصرف خاص

استفادك حيات وحش

انشعابهاي فرعي

استفادك صنعتي

پايداري نفت

سميت نفت

4

نفتی ۀهای لکمدل برآ رد هزینه

پايداري نفت

خسارات مكانيكي

سميت نفت

تعيين آسيب پذيري آب شيرين

هاي انواع آب درپايداري و سميت نفت 5 اثر مي گذارد. ،مورد استفادك

(: 1) شكل شمارۀ

های روابط متقابل هزینه

لکۀ نفتی و ضرایب

تعدیل مربوطه.

های داخل دایره شمارهتركر:

های كاربر را ها ترتیب گام

نشان می دهد.

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

34

بررا واكررنشاثربخشرری تحلیلرری ابررزار مرردل از اسررتفاده بررا هاهزینرره برررآورد -3-2-3

نفتی هایلکه

دربراباار حااوادث منجاار بااه نشاات نفاات از عملیااات پاكسااازی() واكاانشفوایااد و ها مقایسااۀ هزینااهباارای

اسااتفاده 1OSRCEAT «اباازار تحلیلاای اثربخشاای واكاانش دربراباار نشاات نفاات» روشاای موسااوم بااه

رخاادادهای هنگااامهای مختلااف واكاانش در فایاادت گزینااه-تحلیاال هزینااه نااوعیشااود. ایاان روش می

یاباازار منااینبااا كمااک .اسااتصااورت فرضاای یااا واقعاای( به) های نفتاایلکااه تشااکیلمنجاار بااه

حااوادث احتمااالیباارای رویااارویی بااا ات مناساابریزی اقاادامبرنامااهباارای انجااام اندركاران دساات

های نفتای را باا دقات باا لکاه واكانشهاای مختلاف روشنیاز گیری و یناد تصامیمآفركه قادرخواهند بود

مبتنای ای از محاسابات عاددیرشاته یادمادل بابارای اساتفاده از ایان . قراردهناد ارزیاابیمورد بیشتری

ی مناساب بارای ایان منلاور را دنباال رافازاو یاا از طریاق نرمكارگیری قلم كا ار و ماشاین حسااه بر به

د. كر

زم باارای های مااورد نلاار باارای واكاانش امکااان لعواماال مکااانی و گزینااه ماارتبط باااورودی پارامترهااای

اعی مناااب طبیعاای( و پیاماادهای اقتصااادی و اجتماا) زیسااتهای واكاانش هزینااۀ محیطمحاساابۀ هزینااه

هایلکاهخساارات بارای ایان منلاور ساازد. فاراهم می OSRCEATیافته را درقالاب مادل نفات نشات

داده واكانشاصاالحی كاه در اثار واكانش ماوردنلر اسات( ) پاسا « بادون»و « باا» ی در دو وضاعیتنفت

انجاام « بادون»و « باا»از اخاتالف خساارات در دو حالات واكانش() پاسا . خساارات مرباوط باه شوندمی

ا بابارای پاسا شاده هزیناۀ محاسبهپاس از آن محاسابه شاوند. پاسا شاوند تاا فوایاد واكنش كسار می

های نااهگزیباارای مقایسااۀ تااوان از ایاان روش میهمینااین . گیااردقاارار میمقایسااه مااوردفایاادت واكاانش

كردن فایاادت واكاانش بیشااینه باارای احتمااالی هااا(یواكنش) هاپاساا بالقوت فوایااد و نیااز پاساا مختلااف

های نساابی نااهفوایااد و هزی امکااان مقایسااۀسااازی تصمیمایاان اباازار تحلیلاای بیان دیگاار بااه. اسااتفاده كاارد

ختلاف مشاود تاا بتاوان عوامال كارده و باعاث میایجااد های مختلاف واكانش گزیناهمربوط باه هریاک از

زیسااتی محیطهای مختلااف عملیااات واكاانش را در تحلیاال خااال فوایااد ای گزینااهاثربخشاای هزینااه

طاه باا یاا ساناریوی فرضای خااا( در راب) دراختیاار داشاتن اطالعاات خااا هار حادثاهساخت. باا لحاظ

زیسااتی پیاماادهایمحیطشناساای مشااخ ( كااارآ،ی واكاانش پیاماادهای بااا روش) های واكاانشهزینااه

های ای مساادولین مربوطااه قااادر خواهنااد بااود تااا گزینااهاقتصااادی و اجتماااعی و اثربخشاای هزینااه

های بااالقوهتری را طاای عملیااات واقعاای واكاانش انتخاااه كننااد. همینااین از ایاان طریااق هزینااهآگاهانااه

وادث های مختلااف واكاانش و نیااز اثربخشاای بااالقوه راهبردهااای واكاانش در براباار حاامربااوط بااه گزینااه

ریزی های نفتاای بهتاار درک و ارزشاایابی شااده و بااه بهبااود دقاات و كیفیاات برنامااهماارتبط بااا لکااه

.رسانندمیاضطراری یا راهبردی دراین زمینه یاری

1 Oil Spill Response Cost-Effectiveness Analytical Tool

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

صااورت فااوری در زمااانی كوتاااه و به بایاادنفتاای 1ۀحادثاا یااکپااس از وقااوف شااایان ذكاار اساات كااه

مخاره آن كااهش یافتاه پیامادهایتاا انجاام شاود یافتهنشاتنفات بارای گاردآوری ریزی دقیقای برنامه

زیستی به حداقل برسد.محیط تاو خسار

امکااان ارزشاایابی نشاات نفاات تاخسااارهای ناشاای از هزینااه یاار از باارآورد OSRCEATماادل

سازد. زیر را نیز فراهم می یهاپرسشفهرستی از

یط ماننااد تبخیاار و پااراكنش شاارا) نفاات از سااطح آه و بااا درنلرگاارفتن رفتااار آن حاارفپااس از -

دار بناادی واكاانش( مااه مقاا الااب دمااایی آه و باااد كااارآ،ی واكاانش مبتناای باار پخااش نفاات و زمان

ماند؟خواهدباقی نفت

ایاان و بااودهمناااب اقتصااادی و اجتماااعی نلاار ی ازپیاماادهایمااه دارای برداشاات نفاات از سااطح آه -

؟هستندمقدر پیامدها تا

؟اندشده پخشمگونه ی ساحلخطوط نفت موجود در -

اند؟ توثیر قرار گرفتهمه انواعی مه مقدار و تا مه اندازه از خطوط ساحلی تحت -

؟اندتوثیر قرار گرفتهكدام مناب طبیعی واق در خطوط ساحلی و تا مه اندازه تحت -

؟ دارای مه پیامدهایی بر مناب طبیعی این مناطق هستند ساحلیواكنش در خطوطعملیات -

دهد؟ عملیات واكنش در خطوط ساحلی تا مه اندازه خسارات نفتی را كاهش می -

یافته به آه و خطوط ساحلی مقدر است؟هزینۀ كل واكنش در برابر نفت نشت -

موجود در دریا و خطوط ساحلی مقدر است؟ هزینۀ كل خسارات وارده به مناب طبیعی -

مقادر هزینۀ كل خساارات وارده باه منااب اقتصاادی و اجتمااعی مارتبط باا دریاا و خطاوط سااحلی -

است؟

فایدت واكنش مقدر است؟-نسبت هزینه -

OSRCEATهای کاربرد محدوديت-1-3-2-3

اثربخشاای و فوایااد اباازار تحلیلاای ها پیاماادها هااای اسااتفاده شااده باارای باارآورد هزینااههااا و فرمولارزش

هااای دردسااتر مربااوط بااه مااوارد واقعاای نشاات اثربخشاای واكاانش دربراباار نشاات نفاات مبتناای باار داده

دهندگان و پژوهشااگران دربااارت هااای آزمایشااگاهی مشاااهدات پاساا نفاات مطالعااات میاادانی آزمون

1387راهنمااای اسااتقرار و توسااعه نلااام ماادیریت بهداشاات ایمناای و محاایط زیساات و سیسااتم یکاارمااه ماادیریت وزارت نفاات براسااا 1

یااا شااخ ثالااث و باعااث وارد شاادن آساایب بااه سااالمت بااروز بیماااری خسااارت بااه ساارمایه كااه اساات یرخااداد( Incidentمنلااور از حادثااه )

شود.صورت بالفعل و یا بالقوه میبهزیست محیط

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

36

هااا برآوردهااا و بباادین ترتیااب تقریهای نفتاای فرضاای اساات. نشاات نفاات و نیااز مدلسااازی لکااه

خورند. می مشمهای ابزار بهها و پیامدهای ذاتی در الگوریتمهای بسیاری از هزینهگیریمیانگین

خاصای از درحقیقت هر لکۀ نفتای را بایاد رخادادی ویاژه و منحصار باه فارد دانسات كاه دارای مجموعاۀ

ز ممکاان اساات اسااتفاده ا شااوند كااهاساات. ایاان شاارایط گاااهی آنینااان خاااا میآن مربااوط بااهشاارایط

OSRCEAT فایاادت ازند. از سااوی دیگاار نتااایر تحلیاال هزینهو یااا هاار ماادل دیگااری را منتفاای ساا

رد هااای ورودی بسااتگی دارد و هاام بااه كاااربدساات آمااده از اسااتفاده از ایاان ماادل هاام بااه دادهبه

جاود ل مادل وای كاه ممکان سات درماورد هار یاک از عواماههای مدل. از یک ساو خطاای باالقوالگوریتم

ساتفاده گویاای كااهش درساتی در ا داشته باشد و از سوی دیگار ویاژه باودن هار حادثاۀ نفتای مشاخ

راباار بایااد اباازار كمکاای در اقاادامات واكاانش در برا OSRCETاز منااین ماادلی اساات. باادین ترتیااب

ای بنااشاامار آورد و مریزی شاارایط اضااطراری بهسااازی ماارتبط بااا برنامااهنشاات نفاات و فرآینااد تصمیم

كنااد. بااراین اسااا های واكاانش ایجاااد میمناساابی را باارای بحااث دربااارت ارزشاایابی و تحلیاال گزینااه

هاای استفاده از بهتارین اطالعاات قابال دساتر بارای یاک نشات نفتای مشاخ و توجاه باه راهنماایی

از آیااد. باادون تردیااد در بساایاریشاامار میتجرباای مساادولین واكاانش درایاان زمینااه یااک ضاارورت به

خاصاای در مااورد و مالحلااات هاهای نفتاای حساساایتگیری لکااهوادث منجاار بااه نشاات نفاات و شااکلحاا

های واكنش به آنها توجه نمود. كه باید در گزینه دنمناب موردنلر وجود دار

موردنياز ورودیهای داده -3-2-3-2

ساااحلیش در خطهزینااۀ واكاان»و « هزینااۀ واكاانش در دریااا»در گااام نخساات بایااد باارای محاساابۀ »

دست خواهد آمد.به« هزینۀ كل واكنش» گیری كرد. از جم بستن این دو نوف هزینهتصمیم

اجتماااعی-خسااارات اقتصااادی»و « خسااارات مناااب طبیعاای»بایااد دررابطااه بااا دومدر گااام »

دست خواهد آمد.به« خسارات كل» گیری كرد. از جم بستن این دو نوف خسارتتصمیم

و« هزینااۀ خسااارات»؛ «هزینااۀ كاال واكاانش»وم بایااد محاساابات زیاار را انجااام داد: درگااام ساا

د فوایاا»پااس از آن . «شااوندخساااراتی كااه دراثاار عملیااات واكاانش ایجاااد می) خسااارات واكاانش»

در مقایسااه بااا عاادم انجااام واكاانش( محاساابه ) هااای مشااخ شاادهبرمبنااای واكنش« واكاانش

ه تااوان راهبردهااای واكاانش را موردمقایساات كااه میشااود. بااا اسااتفاده از فوایااد واكاانش اساامی

قرارداد.

. یعناای باارای واردكااردن هسااتنددو نااوف بایااد درنلاار گرفاات باارای متیییرهااای مختلااف هااایی كااه داده

كارد و یااا ارزشاای را بارای سااایر متیییرهااا مشااخ هاا یااا بایاد ارزشاای را باارای برخای از متیییرهااا داده

بایاد ارزشای را مشاخ و یافته( مانناد مقادار نفات نشات) از متیییرهاانمود. یعنای بارای برخای انتخاه

هاای موجاود انتخااه ای از انتخاهبارای ساایر متیییرهاا بایاد ارزشای را ازمیاان رشاته درمدل وارد كارد.

كنناد. بارای بیشاتر مشاخ می« نفات سابک»یاا « نفات متوساط»كرد. مالال ناوف نفات را باه صاورت

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

فاارخ وجااود دارنااد و اگاار باارای آنهااا ارزشاای انتخاااه شااود ه صااورت پیشهایی باامتیییرهااا گزینااه

فرضاای در هااای پیشصااورت پاایش فاارخ ارزشاای درماادل در نلرگرفتااه خواهدشااد. منااین ارزشبه

اختیار قرار خواهند گرفت.

مااورد باارای ورود بااه ماادل در بخااش زیاار ارا،ااه شااده و شاارح كوتاااهی دری موردنیاااز هااادادهفهرساات

است.در اختیار قرار گرفته هریک از آنها

یافته به دریاراهمقدار نتت

و بشاکه/تن/مترمکعب/1گاالن مناساب مانناد یواحادیافته را باا برای این منلاور بایاد مقادار نفات نشات

كرد. مشخ یره

بشکه( است. 9/11) گالن 500درمدل فرخ صورت پیشبهتوجه: حداقل اندازت نشت نفت

نو نتت

د بررسای درایان مادل اناواف زیار ماور دارای اهمیات اسات. یافتهنشاتناوف نفات ن درماورد اطالف داشات

اند:قرار گرفته

بنزین -

سوخت هواپیما -

گازوییل -

خام سبکنفت -

خام سنگیننفت -

خام متوسطنفت -

(6)ت سوخت شمار -

(IFO) متوسط یسوختنفت -

روانکاررو ن -

است. خام متوسطتفن پیش فرخ مدل توجه:

گااالن( 294تاان 1گااالن( تاان ) 42بشااکه 1تااوان واحااد بشااکه )شااوند. ولاای میهمااۀ محاساابات در داخاال ماادل برحسااب گااالن انجااام می 1

است. های بدون ابعاد و واحد نشت یرمادیگالن( را نیز انتخاه كرد. نتایر نها،ی نسبنت 264.2مترمکعب 1مترمکعب )

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

38

روی آب کسازی برپاروش

ای اساات. كنناادهتعیین عاماال آه بااا آلااودگی نفتاای باار سااطح واكاانشپاكسااازی و روش تعیااین

عبارتنداز: های ممکن دراین زمینهحالت

مقابلهعدم اقدام برای -

مکانیکیپاكسازی به روش -

پاكسازی به روش سوزاندن -

.كنندهاستفاده از مواد پخشروش -

است.« واكنشعدم » ؛پیش فرخ مدلتوجه: حالت

فاصیه تا ساحل

فت:درنلر گرتوان را میهای زیر حالت و دراین رابطه است نفتی تا ساحل ۀلک ۀفاصل منلور

ساحلبه نزدیک -

مایل( 3) كیلومتر 82/4كمتر از -

مایل( 10تا 3) كیلومتر 1/16تا 82/4 -

مایل( 50تا 10) كیلومتر 47/80تا 1/16 -

روی آب بر نتت نشتبر واکنش دربرا کارآئی

كااارآ،ی و یااا تخمااین كااارآ،ی واكاانش در آه كردن امکااانی باارای مشااخ OSRECATدر ماادل

بناادی واكاانش فاصاالهزمان انتخاااه پوشااش و ضااخامت نفاات شااناوربراسااا نااوف نفاات واكاانش

به بیان دیگر دو حالت ممکن است:. وجود دارد الب محیطیتاساحل و شرایط

درایاان رابطااه پاایش فرضاای وجااود ) رآ،ی واكاانش براسااا درصااد حاارف نفااتمشااخ كااردن كااا -

ندارد( و یا

ای بناادی واكاانش متیییرهاابراسااا زمانرا درصااد حاارف نفاات خااودب برنامااه انتخاااه حااالتی كااه -

د كاه بایا) متیییرهاای مرباوط باه شارایط محیطای الاب و ساطح آهنفتای شادن شارایط مربوط به

رد كند. برآوانتخاه و یا مشخ شوند(

پاایش ) ساااعت( 96تااا 1از ) بناادی واكاانش برحسااب ساااعتكردن زمان: مشااخ بنوودی واکوونشزمان

ناد . فرضی وجود ندارد(است

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ر دعملیااات واكاانش اجاارای تجهیاازات و كاركنااان باارای سااازیكااه باارای آمادهاساات منلااور زمااانی

حل ی دور از ساااهای نفتاالکااه شااده موردنیاااز اساات. باارایآلودهساااحلی منطقااۀ نزدیااک بااه محاادودت

.(داد افزایش) كردتعدیل برمبنای فاصله از ساحلرا باید زمان

ساعت 2كیلومتر( 82/4) مایل 3مدت زمان لزم برای فاصلۀ كمتر از -

ساعت 6( كیلومتر 1/16تا 82/4) مایل 10تا 3مدت زمان لزم برای فاصلۀ بین -

ساعت 12 ( كیلومتر 47/80تا 1/16) مایل 50تا 10مدت زمان لزم برای فاصلۀ -

ساعت 24كیلومتر( 80حدود ) مایل 50مدت زمان لزم برای فاصلۀ بیش از -

دراین رابطه دو حالت متفاوت را باید متمایز كرد. :به نتت آبسطح آغشتگی شرایط

زیر باشد:كه ممکن است به یکی از اشکال : انتخاه پوشش سطحی نفت

؛ پیوسته -

؛ شکسته -

و؛ تکهتکه -

.نامنلم و پراكنده -

ی درمدل وجود ندارد.فرضپیش قسمتدراین

بندی كرد: توان به اشکال زیر دستهلیۀ نفتی را ازنلر ضخامت می: ینفت ضخامت لیۀ انتخاه

متر(میلی 1/0حداقل ضخامت با )( Fresh) نفت تازه -

تر(ممیلی 0003/0ضخامت با )( Rainbow Sheen) كمانیرنگیندرخشش -

متر(میلی 0001/0ضخامت ) (Silver Sheet) اینقرهورقۀ -

آه پر ازكف: نفت به حالت امولسیون()( Mousse) آلودكف -

پیش فرخ: نفت تازه() .متر(میلی 0001/0تر از نازک)( Film) نازک شاء -

آبسطح نو

را باید انتخاه كرد: نفتآه آلوده به سطح نوف

1باز یدریای -

1باز آه شیرین -

1 Open Marine

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

40

2مصب( باز) خور -

بزرن ۀرودخان -

3جریان آبی كومک -

كومک. ۀدریام -

(باز پیش فرخ: دریایی)

:دراین قسمت باید دمای آه و سرعت و جهت باد الب را انتخاه كرد :غالب شرایط محیطی

:انتخاه دمای آه

درجۀ فارنهایت( 41) سانتیگراد ۀدرج 5 -

درجۀ فارنهایت( 50) سانتیگراد ۀدرج 10 -

؛ ودرجۀ فارنهایت( 68) سانتیگراد ۀدرج 20 -

.درجۀ فارنهایت( 86) سانتیگراد ۀدرج 30 -

است. گراددرجۀ سانتی 20مدل ش یش فرتوجه:

: بادهای الب انتخاه

(4kts 2) (Light-Calm) آرام -

(kts 15) (Moderate) متوسط -

(kts 25) (Strong) شدید -

(kts 35) (Gale) تندباد -

است. متوسطد با مدل پیش فرختوجه:

كه ممکن است دارای حالت زیر باشد: تعیین جهت باد الب:

و از دریا به ساحل -

از ساحل به دریا -

1 Open Fresh 2 Open Estuary 3 Small Stream

4 Knots :متر بر 5گره دریایی حدود 1متر بر ساعت است. 1852مایل دریایی بر ساعت یا 1گره دریایی معادل 1 گره دریایی واحد سرعت وزش باد

ثانیه می باشد

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

است. از دریا به ساحل مدل پیش فرخ توجه:

تثریرتحت ساحیی خطوطمحدودۀ

ساااحلی انااواف مختلااف خطوطمتاار مرباا ( ) مساااحتكردن بااا اسااتفاده از جاادول زیاار امکااان مشااخ

ساااحلی و ضااخامت خط نااوف برحسااب انتخاااه مناادمنلااورباارای اینوجااود دارد. ثیر قرارگرفتااهتااوتحت

نفت وجود دارد.

برحسااب ) گی نفتاایمحاادودت آلااودمساااحت : قرارگرفتااه تااوثیرتحتساااحلی كردن محاادودت مشااخ

. ساحلی ضخامت و پوشش نفتنوف خط تفکیکبهمترمرب (

فاده درصاورت اساات. نماودوارد هاام صاورت كیلاومتربه تااوانمیرا مسااحت محادودت ساااحلی تحات تاوثیر

باه متار سااحلی. درایان حالات طاول و عارخ خطكارد مشاخ را سااحلی پهناای خطبایاد كیلومتر از

. خواهد شدبرحسب مترمرب محاسبه مساحت و (1000در با ضره كردن آنها ) تبدیل شده

ساحلی خطوط توثیرمحدودت تحت برایورودی های داده(: 17) جدول

نو ساحل

(ESI)

نو

پوشش

*نتت

الیۀ نتت با

ضخامت بیش از

cm 1

(2m)

روکش نتت با

1تا 1/0ضخامت cm

(2m)

قشر نازك نتت با

ضخامت کمتر از

1/0 cm

(2m)

های لكه

نتتی

(2m)

غشاء

نتتی

(2m)

A 1:ای بازصخره

مرتف ایصخره: 2

ریز ایهماس: 3

درشت ایهسما : 4

ماسه سن ومخلوط : 5

A 6 : سنگیساحل

B6 ایریزهوا: ساختارهای

باز جزر و مدیراضی : ا7

A 8 :بسته ایصخره

B8 :بستهساز و انسان سنگی تودت

بسته ر و مدیرج اراضی: 9

A10 :شوری/های نمکرداهم

B 10 :مرداه آه شیرین

C 10 :باتالق

D 10 :مانگرو

* C ؛پیوسته B ؛شکسته P :یا بریده بریده؛S پراكنده

ساحیینو خط (ESI)

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

42

كرد: انتخاههای زیر ساحلی را از میان گزینهدراین قسمت باید نوف خط

- A 1 :ای بازصخره (Exposed Rocky)

(Rocky Platform) ای مرتف صخره: 2 -

(Fine Sand) ای ریز: ماسه3 -

(Coarse Sand) ای درشت: ماسه4 -

(Mixed Sand/Gravel) : مخلوط سن و ماسه5 -

- A6ساحل سنگی : (Gravel Beach)

- B6ای: ساختارهای واریزه (Riprap Structures)

(Exposed Tidal Flat) : اراضی جرر و مدی باز7 -

- A8ای بسته: صخره (Sheltered Rocky Shore)

- B8 :ساز و بستهانسان تودت سنگی (Sheletred Solide Manmade)

(Sheltered Tidla Flat) اراضی جرر و مدی بسته: 9 -

- A10 :شورهای نمکی/مرداه (Salt/Brackish Marsh)

- B10 :مرداه آه شیرین (Freshwater Marsh)

- C10باتالق : (Swamp)

- D10مانگرو : (Mangrove)

.اندگرارده شدهدر اختیار هریک از انواف سواحل ویر ادر بخش زیر تص

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ESI 2: ROCKY PLATFORM ESI 1A: EXPOSED ROCKY

ESI 4: COARSE SAND ESI 3: FINE SAND

ESI 6A: GRAVEL BEACH ESI 5: MIXED SAND/GRAVEL

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

44

ESI 7: EXPOSED TIDAL FLAT ESI 6B: RIPRAP

ESI 8B: SHELTERED MAN-MADE ESI 8A: SHELTERED ROCKY SHORE

ESI 10A: SALT TO BRACKISH MARSH ESI 9: SHELTERED TIDAL FLAT

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ESI 10C: SWAMP ESI 10B: FRESHWATER MARSH

ESI 10D: MANGROVE

ساحییخطپوشش نتتی

:یساحلش نفتی خطپوش انتخاه

( Continuous) پیوسته -

(Broken) شکسته -

(Patchy) بریده بریده -

(Sporadic) پراكنده -

پیش فرخ: بریده بریده()

ناد اند.ارا،ه شده های نفتی در مناطق ساحلی تصاویر زیربرای آشنایی با هریک از پوششاست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

46

(Continuous) پیوسته (Broken) شکسته

(Patchy) بریده بریده (Sporadic) پراكنده

ساحییضخامت نتت خط

ساحلی: در خطوط ینفت لیۀضخامت انتخاه

(مترسانتی 1از ضخامت بیش) (Pooled) نفتی آ شتگی -

(مترسانتی 1تا 1/0) با ضخامت( Cover) روكش نفتی -

(مترسانتی 1/0كمتر از ضخامت ) (Coat) قشر نازک نفت -

(Stain) لکۀ نفتی -

(Film) نازک نفتی شاء -

است. قشرنازک مدل پیش فرختوجه:

تااوان از تصاااویر زیاار اسااتفاده باارای شااناخت بهتاار هاار یااک از اشااکال مربااوط بااه ضااخامت لکااۀ نفاات می

كرد:

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

(Pooled) آ شتگی نفتی (Cover) روكش نفتی

(Coat) قشر نازک نفتی (Stain) لکۀ نفتی

(Film) شاء نازک نفت

توانااد محاادودت ساااحلی متااوثر از آلااودگی نفتاای را براسااا می OSRCEATورت نیاااز ماادل درصاا

؛ یاكندیافته و كارآ،ی واكنش محاسبههای پیشین درمورد نوف نفت مقدار نفت نشتداده

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

48

شده تت ریختهنوضعیت ظاهری

: یساحلخطوطنفت ریخته شده در اهری انتخاه وضعیت

(Fresh Oil) نفت تازه -

(Mousse) آلودفك -

(Tarballs) اندودقیر توپی هایگلوله -

(Patties) خمیری شکل -

(Tar Strands) شکل ریسمانی لکۀ نفتی -

(Surface Residue) پسماندهای سطحی -

(Asphalt Pavement) یآسفالتپوشش -

پیش فرخ: نفت تازه()

ر استفاده كرد:توان از تصاویر زییافته میبرای فهم بهتر هریک از اشکال نفت نشت

(Fresh Oil) نفت تازه (Mousse) آلودكف

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

(Tar Strands) شکل لکۀ نفتی ریسمانی (Surface Residue) پسماندهای سطحی

(Tarballs) های توپی قیراندودگلوله (Patties) خمیری شکل

(Asphalt Pavement) پوشش آسفالتی

ساحییخطوط نتتی در ۀبا لك واکنش شیوۀ

كرد: انتخاهواكنش در برابر لکۀ نفتی را شیوتدراین بخش باید

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

50

(Natural Recovery) طبیعی احیای -

(Manual) دستیاحیای -

(Mechanical) مکانیکیروش -

(Sorbents) مواد جاذه -

(Sediment Rework) سازنشینمواد ته -

(Vegetation Removal) گیاهیپوشش حرف -

(Burn) سوزاندن -

(Flooding) رقابی كردن -

(Low-Pressure Cold Wash) با فشار كم ی سردشستشو -

(High-Pressure Cold Wash) با فشار زیاد ی گرمشستشو -

(Low-Pressure Hot Wash) با فشار كمداغ یشستشو -

(High-Pressure Hot Wash) با فشار زیاد ی داغشستشو -

(Steam Clean) شوییبخار -

(Sand Blast) شوییشن -

(Cleaning Agents) هاكنندهپاک -

(Bioremediation) یدرمانزیست -

پیش فرخ: احیای طبیعی()

ول بایادتاوان شایوه واكانش را انتخااه كارد. درایان جاددرقالب جدول زیر بارای هریاک از ساواحل می

هااایی كااه باارای ساااحلی یااک شاایوت واكاانش را انتخاااه كاارد. آن دسااته از واكنشباارای هاار خط

یرقاباال»یااا « یرقاباال اطااالق»بااه معناای « NA»لی مشخصاای مناسااب نیسااتند بااا عبااارت ساااحخط

شوند.مشخ می« توصیه

1مقدار پاکسازی موردنیازمعیار (HCIC)

: شودبه اشکال زیر مشخ می كه تعیین مقدار پاكسازی موردنیازانتخاه معیاری برای

بیشترین مقدار -

1 How Clean Is Clean

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

بسیار -

متوسط -

اندک -

.كمترین مقدار -

فرخ: متوسط(پیش)

عیااار ا ارزش مالبتااه معیااار مگااونگی پاكسااازی تقریبااا جنبااۀ ذهناای دارد. درایاان باااره بایااد دیااد كااه آیاا

ساحلی است. تر از معیار متوسط پاكیزگی برای نوف خاصی از خطبالتر یا پا،ین

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

(: انتخاه شیوت مناسب واكنش برای هر یک از سواحل18)جدول

نو ساحل

(ESI)

حیای ا

طبیعی

احیای

دستی مکانیکی

مواد

جاذه

مواد

نشین ته

ساز

حرف

پوشش

گیاهی

سوزاندن رقابی

كردنLPCW HPCW LPHW HPHW هاكنندهپاک شوییشن بخارشویی

زیست

درمانی

A 1:ای بازصخره NA NA NA

NA NA NA ای مرتف صخره: 2

NA ای ریزماسه: 3

NA ای درشتسهما : 4

NA ماسه سن ومخلوط : 5

A 6 : ساحل سنگی NA NA

B6 ایریزهوا: ساختارهای NA

NA راضی جزر و مدی باز: ا7

A 8 :ای بستهصخره NA NA NA

B8: ساااز انسان تااودت ساانگی

و بسته NA NA NA

NA اراضی جرر و مدی بسته: 9

A10 :هااااااااااااااای مرداه

شورنمکی/ NA

B 10 :مرداه آه شیرین NA

C 10 :باتالق NA

D 10 :مانگرو NA

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

53

یساحیصادی اجتماعی مبتنی بر خطمنابع اقت

اناد راهقارار گرفت درمعارخ خطار نفتای شادنسااحلی كاه اجتمااعی -دراین مرحله باید مناب اقتصاادی

خاطر داشاات كااه تااوان باایش از یااک مااورد را انتخاااه كاارد. ولاای بایااد بااهمی جااا. دراینكااردانتخاااه

ساااحلی را ر كاال نفتاای اساات كااه خطهااای محاسااباتی هزینااۀ منااین منااابعی مبتناای باار مقااداالگوریتم

منباا طوری كااه اگاار دو یااا منااد بااهشااوندهاام گااراری میسااازد. فاكتورهااای اصااالحی رویآلااوده می

ات باعااث خسااار مشااابهبااا یکاادیگر جماا بسااته خواهندشااد. اگاار نفتاای آنهااا خسااارات انتخاااه شااوند

صاورت د. منانیاه نفات باههای مختلف شاود بهتار اسات بایش از یاک منبا انتخااه شاومتفاوتی در جا

ترین پیامااد ترین و پرهزینااهباارروی نااوف خاصاای از منباا داشااته باشااد بایااد حسااا پیامااد كلاای عماادتا

توجه قرار داد. را مورد

گیرد:از بین موارد زیر صورت می اجتماعی مبتنی بر ساحل -انتخاه مناب اقتصادی

ساحل گردشگری -

تماشا و بازدید حیات وحش -

یساحل صنعت -

بندر -

ساحل مسکونی -

ساحل دارای ارزش بال -

ساحل دارای ارزش متوسط -

ساحل دارای ارزش كم -

است. ارزش متوسط مدل پیش فرختوجه:

قبیعی موجود در ساحلمنابع

شود:از میان وارد زیر انجام می طبیعی موجود در ساحلمناب انتخاه

پرندگان -

پستانداران -

های در معرخ خطر انقراخگونه -

زیادساسیت ح -

حساسیت متوسط -

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

54

حساسیت كم -

است. حساسیت متوسط مدل پیش فرختوجه:

آب مبتنی براجتماعی -منابع اقتصادی

آه: مبتنی براجتماعی -مناب اقتصادی انتخاه

های شیالتیفعالیت -

بنادر -

تفریحی قایقرانی -

تاسیسات آبگیری -

آه شره -

ماهیگیری تفریحی -

با اهمیت سایر موارد -

مكاربری ك -

است. « سایر موارد با اهمیت»مدل پیش فرختوجه:

آب مبتنی برقبیعی منابع

گیرد:موارد زیر را دربر می آه مبتنی برمناب طبیعی انتخاه

انماهی -

پستانداران -

پرندگان -

های مرجانیصخره -

مهم سایر موارد -

مناب كم اهمیت. -

OSRCEATدر مدل هامحاسبۀ هزينه -3-3-2-3

شوند. گام به شرح زیر برداشته می 15 مدلهای مختلف هزینه تامحاسب برای دراین مدل

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

درصد نتت باقیمانده ۀمحاسب گام اول:

د كاه زماانشاپیشاتر اشااره بساتگی دارد. واكانش دربرابار آندرصد نفت باقیمانده به ناوف نفات و زماان

یعنی:تعدیل كرد. را باید برمبنای فاصله تا ساحلآمادگی

ت حادثااۀ نفتاای در نزدیکاای ساااحل( زمااان برحسااب ساااعوقااوف ) له تااا ساااحل صاافر باشااداگاار فاصاا -

. شوده میصفر درنلر گرفت

شود. اضافه می ساعت 2 باشد زمان كیلومتر( 82/4) مایل 3اگر فاصله كمتر از -

اضااافه ساااعت 6زمااان بااه مقاادار باشااد (كیلااومتر 1/16تااا 82/4) مایاال 10تااا 3بااین اگاار فاصااله -

ود.شمی

اعتساا 12باشااد زمااان بااه مقاادار (كیلااومتر 47/80تااا 1/16) مایاال 50تااا 10 ه باایناگاار فاصاال -

شود.اضافه می

شود.ساعت اضافه می 24كیلومتر( باشد زمان به مقدار 80) مایل 50اگر فاصله بیش از -

تی كااه ردرصااوگیاارد. درصااد باقیماناده درمحاسابات زمااان تعادیل شااده واكاانش ماورد اسااتفاده قارار می

بااد حیضارایب اصاالبرحساب ناات اساتفاه نشاود بعادا بایاد 15درجاه باا بااد 20از پیش فرخ دمای

شوند. و/یا دما تعدیل

ز واکنش(او پیش گالن برحسب) مقدار نفت ريخته شده = مقدار نفت باقیمانده× درصد نفت باقیمانده

شد. ون انجام واكنش استفاده خواهدتوجه: مقدار نفت باقیمانده در برآورد خسارت نفت بد

و Dهای هزیناه) روی آببور اجتمواعی -منوابع اقتصوادیوارده بوه تاخسوار ۀمحاسب :دومگام

B)

گویاای دسات آماده شاوند. نتیجاۀ به( بارآورد میG) و مقادار نشات نفات ها براسا ناوف نفاتخسارت

را بایاد هنتیجاۀ كلای حاصال اكناون . ساتانشات پیادا كارده باه بیارون ی است كههای هرگالن نفتهزینه

ضااره بسااته بااه مناااب اقتصااادی اجتماااعی انتخاااه شااده( مربوطااه) در مقاادار نفاات و ضاارایب اصااالحی

.كرد

ای برمبناا اساات كااه« خسااارات اقتصااادی اجتماااعی باار روی آه»متیییاار همااان Bمنلااور از هزینااۀ

تخاااه اندر ماادل ی وابسااته بااه آه كااه مناااب اقتصااادی اجتماااع»و « مقاادار نشاات نفاات» «نااوف نفاات»

.اثرگرار است «شده

كااه درصااورتی اساات« خسااارات اقتصااادی اجتماااعی باار روی آه»همااان متیییاار Dمنلااور از هزینااۀ

« آه مقاادار واقعاای نفاات باار روی»و « نااوف نفاات»برمبنااای ایاان متیییاار .واكنشاای انجااام نشااودهاای

. درحالتی است كه واكنشی انجام نشود

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

56

(F ۀهزین) روی آببر پیامد واکنش ۀمحاسب: گام سوم

:كهموردنیاز خواهد بود در صورتی این گام

انجام شود و (DISPERSANT) هاكنندهپخشروش با كه آه بر رویواكنش -

یااا/و جاایشااامل ماااهیگیری آه شااره ماااهیگیری تفر آهوابسااته بااه اجتماااعی -مناااب اقتصااادی -

.سیسات آبگیری باشدوت

ه خواهاد آاجتمااعی مرباوط باا -خساارات اقتصاادی 0/12ورت پیاماد واكانش در آه برابار باا دراین صا

بود.. یعنی:

روی آب واکنش= اثر 12/0× اجتماعي روی آب( -خسارات اقتصادی)

Fمنلور از هزینۀ

(Cو Eهای هزینه) ت وارده به منابع قبیعی روی آبامیزان خسار بۀمحاسگام چهارم:

شادهتهریخ. باا درنلار گارفتن مقادار نفات مهام اسات( G) و مقادار نشات نفاتنوف نفات ابطه دراین ر

ت در مقاادار نفاا های هرگااالن نفااتهزینااهاز حاصاال ضااره شااود. محاساابه میهای هاار گااالن نفاات هزینااه

بااه ههای وارد خسااارتانتخاااه شااده( مناااب طبیعاایبسااته بااه ) اصااالح كنناادهشااده و ضاارایب ریخته

ها باا رتبایش از یاک منبا انتخااه شاود خساادر مادل اگارد. نبارآورد مای شاو روی آه طبیعیمناب

د.بسته خواهند شد. انتخاه بیش از دو منب هم نتایر را دمار اریب خواهد نموهم جم

Eمنلور از هزینۀ

Cمنلور از هزینۀ

صود برداشوت نتوت در) های نتتوی روی آبلكوه واکونش در برابور کوارآئی ۀمحاسبگام پنجم:

از آب(

شود:تعیین می رابطهبرمبنای دو كارآ،ی واكنش در آه

زمان تعدیل شدت واكنش برای روش مکانیکی -

. DISPERSANT به روشنوف نفت برای واكنش -

%50 ساااعت باشااد كااارآ،ی واكاانش 36 اگاار زمااان تعاادیل شاادت واكاانش كمتاار از «سااوزاندن»در روش

: هنگامی كاربرد خواهد داشت كه«سوزاندن»وجه داشت كه روش خواهد بود. البته باید ت

و بنزین نباشد؛ یا سوخت هواپیمانفت از نوف اول -

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

مایل باشد؛ یا 3یا كمتر از « نزدیک»فاصله تا ساحل ثانیا -

باشد. باد از نوف شدید یا تندبادثاللا -

صفر خواهد بود. اگر واكنشی صورت نگیرد كارآ،ی واكنش نیز برابر با

م در مادلطور مساتقیم و بادون توجاه باه مالحلاات باال هاتاوان كاارآ،ی واكانش را باهتركر: البتاه می

وارد كرد.

(A ۀهزین) روی آب واکنش ۀهزین ۀمحاسبگام ششم:

شود:هزینۀ واكنش روی آه از رابطۀ زیر محاسبه می

اکنش روی آبو= هزينۀ يش پايهشده( + هزينۀ پايۀ تجهیزات + هزينه پاهمقدار نفت ريخت ×هزينۀ اضافي هر گالن ) هزينۀ دفع +

.آیددست میبهشده نفت ریختهمبتنی بر مقدار فرمولاز پایش پایۀ ۀهزین -

واكنشاای اگاار) .آیااددساات میبهشااده مقاادار نفاات ریختهباار مبتناای فرمااولاز تجهیاازات ۀ پایااۀهزیناا -

.اهد بودخوصفر این قسمت ۀهزین انجام نشود

آید.دست میبه واكنشهر گالن از جدول مربوط به نوف نفت و روش هزینۀ -

هزینۀ هرگالن باید در مقدار نفت ریخته شده ضره گردد. -

آید:دست میشود و از رابطۀ زیر بهمحاسبه می روش مکانیکی به واكنشدف فقط برای ۀهزین -

ينۀ دفع= هز 5× نفت باقیمانده( درصد× کارآئي واکنش × يافتهنشتمقدار نفت )

ماندهیمیزان واقعی نتت باق ۀمحاسبگام هتتم:

دهقعي نفت باقیمان= میزان وا [درصد نفت باقیمانده× يافته مقدار نفت نشت]× [%100 –درصد کارآئي واکنش ]

ایاال(م 10تااا 3) كیلااومتر 5-16فاصااله تااا ساااحل «و» جهاات وزش باااد از طاارف ساااحل بااه دریااا اگاار

ی آه سااطحهمینااین « و» مایاال( باشااد 50) كیلااومتر 80و یااا مایاال( 50تااا 10) كیلااومتر 80-16

1/0 در عاددن آمنطقۀ دریایی باز یاا آه شایرین بااز باشاد مقادار واقعای نفات باقیماناده بایاد باا ضاره

.تعدیل شود

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

58

ساحییخط نتتی شدن دربرابرواکنش مساحت ۀمحاسبگام هشتم:

رباا مترم 785/3ضااره مقاادار واقعاای نفاات باقیمانااده در حاصل برمبناااینفاات ساااحلی بااه آ شااتگی خط

اسات. دراینجاا فارخ (2m) «كال محادودت سااحلی آ شاته باه نفات»كاه مسااوی باا شاودمحاسابه می

پیوساااتهشاااکل پوشاااش آن هااام بهو (Coat) قشااارنازک نفتااای شاااکلبهضاااخامت شاااود كاااه می

(Continuous ).است

ي باقیماندهمقدار نفت واقع× m2 785/3( = m2) آغشته به نفت کل محدودۀ ساحلي

سات كاه اسااحلی را انتخااه كارد. درمادل فارخ باراین اناواف( كناونی خط) برای ایان منلاور بایاد ناوف

منتخااب ساااحلی انااواف خطوط دربااین یشااکل یکسااان به«كاال محاادودت ساااحلی آ شااته بااه نفاات»

ه را كال محادودهمیناین بایاد سااحل وجاود داشاته باشاد(. اگار بایش از یاک ناوف ) پراكنده شده اسات

باعاثاحل مهاارنوف سانفات در هزارگاالن 10مالال اگار ) بر تعاداد اناواف ساواحل منتخاب تقسایم كارد

در گااالن ضاارب 2500بااه اناادازت مساااحتیدر بااه نفاات شااود هاار یااک از سااواحل مهارگانااه گیآ شاات

ف انااویااک از اهاار باارایی محاادودت توزیاا نفاات مترمرباا نفاات دریافاات خواهنااد كاارد. یعناا 785/3

(. خواهد بودمترمرب 785/3 × 2500مساوی با احلوس

ساااحلی را از تااوان از ایاان بخااش عبااور كاارده و در ماادل صاارفا نااوف آ شااتگی بااه نفاات درخطالبتااه می

امت بارای ایان منلاور كاافی اسات كاه ناوف یاا اناواف ساواحل پوشاش و ضاخروی جدول مشخ كرد.

نفت را انتخاه كرد.

(G ۀهزین) ساحییدر خطوطواکنش ۀهزین ۀمحاسب گام نهم:

ل ناوف سااحگیآلاودپوشاش تحاتبباه مسااحت یسااحلخطدر یافتهنشاتنفات واكنش دربرابار ۀهزین

ۀ یناهزهمیناین بساتگی دارد. ( HCIC) مقادار پاكساازی موردنیاازپوشاش نفات و نوف نفات ضاخامت

د سطح بستگی به نوف ساحل نوف نفت و ضخامت لیۀ نفت دارد. ازاء واحبه واكنش

ه پاکسازیعديل نیاز بتضريب × ضريب تعديل پوشش نفت × وسعت محدودۀ پوشیده از نفت × هزينۀ واحد سطح واکنش در ساحل

(HCIC)

هزینااۀ»جماا بسااتن را بایااد ازطریااق هزینااۀ واكاانش در ساااحل ساااحل نوفمنااد درصااورت انتخاااه

ساااس و در ضااریب تعاادیل پوشااش نفتاایساحلی/ضااخامت نفاات ف خطانااویااک از اهر «د سااطحواحاا

آورد. یعنی:دست به HCICكنندت حاصلضره نتیجه در تعدیل

000+3+G2+G1= G TG

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ساحییدر خطوط واکنشارربخشی ۀمحاسبگام دهم:

(HCIC) زمقاادار پاكسااازی موردنیاااو واكاانشنااوف ساااحل روش بااادر ساااحل واكاانشاثربخشاای

،ااه كااه در زیاار ارا« واكاانشهااای اثربخشاای انااواف روش» جاادولبراسااا دارد. ارتباااط ساااحلیدرخط

اساااتفاده Lاز حااارف %10و Mاز حااارف H 20%از حااارف %80شاااده بااارای اثربخشااای بیشاااتر از

و اقتصااادیپیاماادها باار روی مناااب طبیعاای و شاارایط ایاان عاماال باارای كاااهش ساااس شااود. می

كانش واروش /بیشاتر از یاک ناوف سااحل گیارد. درصاورتی كاهماورد اساتفاده قارار می سااحل اجتماعی

باار میااانگین وزناای مبتناایروش اسااتفاده از باااكااارا،ی واكاانش را میااانگین بایااد انتخاااه شااود

.كردمحاسبه احل وهای نسبی انواف مختلف سمحدوده

برحسب نوف ساحل واكنشهای روش اثربخشی: (19)ل دوج

شواکنروش ساحیینو خط

A1 2 3 4 5 A 6 6 B 7 8

A 8

B 9 10

A 10 B

10 C

10 D

H H L L L M H M M M L L L L L طبیعی

M M M M M M M M M M M M M M M دستی

NA NA M M M M L L M L M M M M M مکانیکی

L L L L L L L L L L L L L L L مواد جاذه

NA NA M M M M L M NA NA L L L L L ته نشینی دوباره

NA NA NA NA NA NA L L NA NA M M M M M حرف پوشش گیاهی

L L L L L L L M L L M M M M M احتراق

M M M M M M M L M M L L L L L شستشوی شدید

M M M M M M M M M M L L L L L شستشوبا فشار كم و آه سرد

M M M M M M M M M M L L L L L شستشو با فشار زیاد و آه سرد

H H H H H H H H H H L L L L L شستشو با فشار كم و آه گرم

H H H H H H H H H H L L L L L شستشو با فشار زیاد و آه گرم

H H L L L L L L L H L L L L L بخارشویی

M M M L L L NA NA NA NA NA NA NA NA NA شن شویی

AGENT M M L L L L L L M M L L L L L

L L L L L L L L L L L L L L L درمان زیستی

NA 80% H 50% M 10% L یرقابل توصیه یا یر قابل اجرا *

(J ۀهزین) ساحییدر خطوطپیامد واکنش هزینۀ ۀمحاسبگام یازدهم:

حل را سااحلی بایاد هزیناۀ واكانش در سااهای مرباوط باه پیاماد واكانش در خطوطبرای محاسابۀ هزیناه

جاادول ) پیامااد واكاانش ضااره كاارد. ضااریب تعاادیل پیامااد واكاانش از جاادولی خااااضااریب تعاادیل در

بارای كاار رفتاه اسات. دراین رابطاه ارا،اه شاده و مبتنای بار ناوف سااحل و روش واكانش باه شمارت ؟؟(

ر دآنگاااه نتیجااۀ كلاای L. =0 و M =1/0؛ =H 3/0ایاان ضااریب سااه حالاات درنلاار گرفتااه شااده اساات:

شود.ضره می (HCIC) زان نیاز به پاكسازیمی فاكتور

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

60

:عبارتند از HCICضرایب

- HCIC (0/3ضربدر ) بیشینه

- HCIC (5/1ضربدر ) زیاد یا بال

- HCIC (0/1ضربدر ) متوسط

- HCIC (5/0ضربدر ) كم یا پا،ین

- HCIC (1/0ضربدر ) كمینه

نش در ساحلواکهزينۀ × ضريب تعديل پیامد واکنش × HCICپیامد واکنش در ساحل = عامل

به تفکیک نوف ساحل ساحلیدر خطوط واكنش پیامد: (20)جدول

واكنشروش ساحلی نوع خط

1 A 2 3 4 5 6 A 6 B 7 8 A 8 B 9 10 A 10 B 10 C 10 D

H H L L L M H M M M L L L L L طبيعي

M M M M M M M M M M M M M M M دستي

NA NA M M M M L L M L M M M M M مكانيكي

L L L L L L L L L L L L L L L مواد جاذب

NA NA M M M M L M NA NA L L L L L ته نشيني دوباره

NA NA NA NA NA NA L L NA NA M M M M M حذف پوشش گياهي

L L L L L L L M L L M M M M M احتراق

M M M M M M M L M M L L L L L شستشوي شديد

M M M M M M M M M M L L L L L ب سردشستشو با فشار کم و آ

M M M M M M M M M M L L L L L شستشو با فشار زياد و آب سرد

H H H H H H H H H H L L L L L شستشو با فشار کم و آب گرم

H H H H H H H H H H L L L L L شستشو با فشار زياد و آب گرم

H H L L L L L L L H L L L L L بخارشويي

M M M L L L NA NA NA NA NA NA NA NA NA وييشن ش

AGENT M M L L L L L L M M L L L L L

L L L L L L L L L L L L L L L درمان زيستي

NAغيرقابل توصيه يا غير قابل اجرا = *

(H ۀهزین) ساحییهای اقتصادی، اجتماعی در خطوطخسارت ۀمحاسبگام دوازدهم:

آیااد كااه دساات میای بهاز رابطااه ساااحلیخطوط ماارتبط باااهاار گااالن نفاات اجتماااعی -اقتصااادی ۀهزیناا

نادمقادار واقعای نفات باقیماناده( در ضاریب هماان ) رسایدهسااحل باهمقادار نفتای كاه درآن نوف نفات و است

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

هار ۀضاره هزیناحاصلبایاد همیناین . اساتی ضاره گردیدهاجتمااعی سااحل -تعدیل منبا اقتصاادی

. محاسبه شود یماندهگالن در مقدار واقعی نفت باق

هاای خساارتبایاد « خسارات واقعای مرباوط باه منبا اقتصاادی اجتمااعی سااحلی»دست آوردن برای به

بایااد در تفاضاال درصااد اثربخشاای واكاانش درساااحل و ساااحلی اجتماااعی خطوط -اقتصااادیمنباا

: یعنی . ضره شود100%

واقعي منبع اقتصادی، اجتماعي ساحلي تا( = خسار%100 –نش درصد اثربخشي واک) ×منبع اقتصادی، اجتماعي ساحلي تاخسار

(I ۀهزین) یمنابع قبیعی ساحی بههای وارده خسارت ۀمحاسبگام سیزدهم:

ضاره لحاصای براساا از رابطاه ازای هار گاالن باه طبیعای سااحلیمنبا ۀهزیناهمانند گاام پیشاین

ب تعادیل ار واقعای نفات باقیماناده( در ضاریمقادهماان ) رسایدهمقادار نفتای كاه باه سااحل و نوف نفت

شود. محاسبه مییطبیعی ساحلمنب

بایااد در تفاضاال درصااد اثربخشاای واكاانش در ساااحل از یهای منباا طبیعاای ساااحلخسااارتساااس

: یعنی دست آید.های واقعی منب طبیعی ساحلی بهتا خسارت ضره شود 100%

های واقعي منبع طبیعي ساحلي( = خسارت%100 –شي واکنش درصد اثربخ) ×های منبع طبیعي ساحلي خسارت

های اقتصوادی، اجتمواعی و منبوع قبیعوی روی آب سواحیی خسوارت ۀمحاسوبگام چهاردهم:

(Lو D E K هایهزینه) واکنشبدون انجام

یر ساااحلی از همااان نتااااجتماااعی روی آه -های مناااب طبیعاای و اقتصااادیباارای باارآورد خسااارت

شود. دوم و مهارم استفاده می هایگام

ار تکاار 13و 12هااای گاماجتماااعی ساااحلی -های مناااب طبیعاای و اقتصااادیباارای باارآورد خسااارت

ضااره شااده در مقاادار نفاات ریخته را حااداقل درصااد نفاات باقیماناادهبایااد بااا ایاان تفاااوت كااه شااوند؛ می

.كرد

های کلهزینه ۀمحاسبگام پانزدهم:

آید:دست می( كه از حاصل جم دو هزینۀ زیر بهTRC) هزینۀ كل واكنش -الف

شود؛ می نمایش داده Cost Aبا كه واكنش بر روی آهكل ۀهزین -

.شودمی نمایش داده Cost Gبا كه ساحلیواكنش در خطكل ۀهزین -

یعنی:

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

62

G Cost + A Cost = TRC

آید:دست میبه ( كه از حاصل جم دو هزینۀ زیرTRI) هزینۀ كل پیامد واكنش -ه

شود؛نمایش داده می Cost Fپیامد واكنش بر روی آه كه با ۀهزین -

.شودنمایش داده می Cost Jساحلی كه با پیامد واكنش در خط ۀهزین -

یعنی:

J Cost + F Cost = TRI

دساات ( كااه از حاصاال جماا مهااار هزینااۀ زیاار بهTDWOR) خسااارات كاال باادون انجااام واكاانش -ن

آید:می

نماایش Cost Dواكانش كاه باا های اقتصاادی اجتمااعی روی آه بادون انجاام كال خساارت ۀهزین -

شود؛داده می

Cost Kساااحلی باادون انجااام واكاانش كااه بااا های اقتصااادی اجتماااعی خطهزینااۀ كاال خسااارت -

شود؛نمایش داده می

ه نمااایش داد Cost Eهای منباا طبیعاای روی آه باادون انجااام واكاانش كااه بااا هزینااۀ كاال خسااارت -

شود؛می

نمااایش Cost Lساااحلی باادون انجااام واكاانش كااه بااا های منباا طبیعاای خطهزینااۀ كاال خسااارت -

شود؛داده می

یعنی:

L Cost + K Cost + E Cost + D Cost = ROTDW

آید:دست میزینۀ زیر بههمهار مجموف( كه از TDWR) انجام واكنش پس ازخسارات كل -د

Cost Bواكاانش كااه بااا انجااام پااس ازتماااعی روی آه های اقتصااادی اجكاال خسااارت ۀهزیناا -

شود؛نمایش داده می

Cost Cواكاانش كااه بااا انجااام پااس ازروی آه منباا طبیعاایوارده بااه های كاال خسااارت ۀهزیناا -

شود؛نمایش داده می

Cost Hواكاانش كااه بااا انجااام پااس از ساااحلیخطهای اقتصااادی اجتماااعی كاال خسااارت ۀهزیناا -

شود؛نمایش داده می

نمااایش Cost Iواكاانش كااه بااا انجااام پااس از ساااحلیخط منباا طبیعاایهای كاال خسااارت ۀینااهز -

شود؛داده می

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

یعنی:

I Cost + H Cost + C Cost + B Cost = TDWR

شود:می استفادهزیر ابطۀر از( RB) انجام واكنش تفایدبرای محاسبۀ

RB = TDWOR – (TDWR + TRI)

از گیری ماادیریتیعنوان یااک معیااار مااالی تصاامیم بااه(CBR) باارای محاساابۀ نساابت هزینااه بااه فایااده

شود: رابطۀ زیر استفاده می

هزينۀ کل واکنش = نسبت هزينه به فايده ÷فايدۀ واکنش

CBR = TRC ÷ RB

های ت خساارواكانشانجاام پاس از واكانشهای نفتای بادون انجاام ت ناشای از لکاهاباین خساار رابطۀ

داده شده است. نمایش زیر در شکلنش واك ایدتو فواكنش ناشی از

های نتتیرابطۀ بین خسارات و فایدۀ واکنش درمقابل لكه: (2)شكل

-صااادیمناااب طبیعاای و اقت وارده بااه تاخسااار مبنااایبر تااوانمی را فایااده بااه هزینااه نساابتتااركر:

.برآورد كرد عیمناب طبی وارده به هایخسارت براسا « فقط»یا محاسبه كرد و اجتماعی

OSRCEAT مدل ها در محاسبات(: انواف هزینه21)جدول

توضیحات هزینه عنوان متغییر متغییر

A روی آه واكنش بر ت ناوف نفاانادازت لکاۀ نفتای مبناایبر كاه روی آهبار واكنش ۀهزین

شود.واكنش تعیین مینوف و

B اقتصااادی وارده بااه مناااب خسااارات

واكنش پس از اجتماعی روی آه

مبنااایبر روی آه اقتصااادی اجتماااعیوارده بااه مناااب ت اخسااار

اجتمااعی انتخااه شاده در -نوف نفت مقادار نفات و منااب اقتصاادی

واكنش ۀفاید

های ناشی از نفتكاهش خسارت

های نفتی بدون انجام واكنشهای ناشی از لكهخسارت

های ناشی از نفت بدون خسارت

انجام واكنش

انجام پس از یهای نفتخسارت

واكنشعملیات

های ناشی از خسارت

واكنش

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

64

.شودتعیین می روی آه

C مناااب طبیعاای روی وارده بااه خسااارات

پس از واكنش آه

نااوف نفاات مقاادار براسااا كااه ت مناااب طبیعاای روی آه اخسااار

مناابنتیجاۀ گاام مهاارم( و ) واكانشاز پاسواقعی نفات باقیماناده

شود.محاسبه می روی آهانتخاه شده بر طبیعی

D

اقتصااادی وارده بااه مناااب خسااارات

درصاااورت عااادم انجاااام اجتمااااعی

روی آه واكنش بر

مبتناای باار نااوف نفاات و های اقتصااادی اجتماااعی روی آهخسااارت

.شودتعیین می واكنشبدون انجام روی آهبر قعی نفت مقدار وا

E روی طبیعاایمناااب وارده بااه خسااارات

واكنشآه بدون انجام

نااوف مبنااایبر كااه مناااب طبیعاای روی آهوارده بااه های خسااارت

تعیااین انجااام واكاانشباادون نفاات و مقاادار واقعاای نفاات روی آه

.شودمی

F اقتصااادی مناااب وارده بااه خسااارت

انجام واكنشناشی از اعیاجتم

براسااا (پااروریو آبزی صاایادی) های اقتصااادی اجتماااعیخسااارت

هاكنندهاستفاده از پخش

G در ساحل واكنش ۀهزین

پوشاش محادودت آ شاته باه نفات مبناایدر سااحل برواكنش ۀهزین

محاساابه مقادار پاكسااازی موردنیاازو واكاانشنفات نااوف نفات روش

شود.می

H ی اقتصااادی اجتماااعی در هاخسااارت

ساحل

آ شاتگی مبتنای بار مقادار سااحلدر ت اقتصاادی اجتمااعیاخسار

شود.منتخب تعیین میاجتماعی اقتصادیمناب نفت و به

I ب طبیعاای امنااوارده بااه های خسااارت

یساحل

آ شااتگی بااه براسااا مقاادار یهای منباا طبیعاای ساااحلخسااارت

شود.شخ میمانتخاه شده نفت و مناب طبیعی

J مناااب طبیعاای وارده بااه های خسااارت

در ساحل واكنشناشی از

كاه در سااحل واكانش منااب طبیعای ناشای از وارده باه های خسارت

تعیااین نیاااز بااه پاكسااازیمقاادار معیااارو نااوف واكاانش مبنااایبر

شود.می

K

های اقتصااااادی خسااااارتهزینااااۀ

درصااورت عاادماجتماااعی در ساااحل

ر روی آهواكنش بانجام

عادم واكانش درصاورتت اقتصاادی اجتمااعی سااحلاخساار ۀهزین

.بر روی آه

L

منباا بااه ههای واردخسااارتهزینااۀ

بااادون انجاااام طبیعااای در سااااحل

واكنش بر روی آه

واكنشاای باار كهدرصااورتی خسااارت منباا طبیعاای ساااحل ۀهزیناا

.روی آه انجام نشود

M یاTRC ساحل وروی آه بر اكنشو هایهزینهكل واكنشكل ۀهزین

N های اقتصااادی اجتماااعی كاال خسااارت

واكنش پس ازناشی از نفت

درنلاار های اقتصااادی اجتماااعی روی آه و ساااحل باااكاال خسااارت

واكنش بر روی آه گرفتن

O با طبیعای ناشای های منكل خساارت

پس از واكنشاز نفت

روی آه بااا توجااه بااه ساااحلی و های منباا طبیعاای كاال خسااارت

واكنش بر روی آه

P یاTDWR

از نفاات پااس ی ناشاایهاكاال خسااارت

واكنشانجام از

های منباا طبیعاای و اقتصااادی اجتماااعی روی آه و كاال خسااارت

بر روی آهانجام شده واكنش توجه بهساحل با

Q یاTRI های منبا طبیعای ناشای كل خساارت

واكنشاز

آه و رویواكاانش باار های منباا طبیعاای ناشاای از كاال خسااارت

ساحل

R درصااورتی های اقتصااادی اجتماااعی و منباا طبیعاایكاال خسااارتبادون ی ناشای از نفاتهاكل خساارتیا

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

TDWOR واكنش انجام نشود كه واكنشانجام

OSRCEATمدل خرو ی نهائی -4-3-2-3

بااه فهرسااتی از متیییرهااا و معیارهااای انتخاااه شااده و یااا تااوان میOSRCEATماادل بااا اجاارای

باه جاادول تااوان میبارای توضاایحات بیشاتر دسات پیااداكرد. همیناین نتاایر زیاار شاده و نیااز مشاخ

.كردمراجعه پیشین نیز

(Cost A) روی آه واكنش بركل ۀهزین -

( Cost G) در ساحل واكنشكل ۀهزین -

(TRC= Cost A + Cost G) واكنشكل ۀهزین -

(Cost F) روی آه بر پیامد واكنش ۀهزین -

(Cost J) در ساحل نشواك پیامد ۀهزین -

(TRI = Cost F + Cost J) پیامدهای واكنشكل ۀهزین -

(Cost D) واكنشبدون انجام ت اقتصادی اجتماعی روی آهاكل خسار ۀهزین -

(Cost E) واكنشطبیعی روی آه بدون انجام ت منب اكل خسار ۀهزین -

(Kهزینه) واكنشت اقتصادی اجتماعی ساحل بدون انجام اكل خسار ۀهزین -

(Lهزینه ) ساحل بدون انجام واكنش طبیعیمنب هزینۀ كل خسارات -

واكنش ت بدون انجام اكل خسار ۀهزین -

(TDWOR = Cost D + Cost E + Cost K + Cost L)

(Cost B) واكنشانجام پس ازت اقتصادی اجتماعی روی آه اكل خسار ۀهزین -

(Cost C) كنشواانجام پس ازمنب طبیعی روی آه تاكل خسار ۀهزین -

(Cost H) واكنشانجام پس از یت اقتصادی اجتماعی ساحلاكل خسار ۀهزین -

(Cost I) واكنشانجام پس از یطبیعی ساحلت منب اكل خسار ۀهزین -

واكنشانجام پس ازت اكل خسار ۀهزین

(TDWR = Cost B + Cost C + Cost H + Cost I)

انجام واكنش دربرابر نفت تفاید

RB = [TDWOR] – [TDWR-TRI]

(B/R) نسبت هزینه به فایده

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

66

CBR = TRC ÷ ([TDWOR] - [TDWR + TRI])

OSRCEATهای مبتنی بر الگوريتم -5-3-2-3

تجرباای هااایدادهبراسااا هااا یااا محاساابات عااددیای از الگوریتممجموعااه OSRCEATدر ماادل

هستند: كه به شرح زیروجود دارند

درصد نتت باقیمانده

ه ناوف شاود كاه بساته باای میباعاث بارآورد درصاد نفات نشات یافتاه« درصد نفت باقیماناده» محاسبات

ه بااقی آبااد دماای آه( و زماان واكانش بارروی ) شاده شارایط محیطای الابنفت مقدار نفت ریخته

سات كاه ابارآورد مقادار نفات موجاود بار روی ساطح آه درصاد نفات باقیماناده»كااربرد ماند. پاس می

كند.شده به تعیین عملیات مناسب واكنش كمک میمقدار اولیۀ نفت ریختهبراسا

روابااط محاسااباتی خاصاای در OSRCEATدر ماادل «درصااد نفاات باقیمانااده»گیری باارای اناادازه

اساات. ایاان طراحاای گردیااده درنلاار گرفتااه شده NOAAكااه از سااوی «ADIOS»افاازار نسااخۀ دوم نرم

ار رعت باادسا های مختلاف لکاۀ نفتای دماای آه وانادازه هنفات باقیماناد نرم افزار بارای تعیاین درصاد

ۀمقایسا ضارایب تعادیل درجاه حارارت و سارعت وزش بااد باادهاد. ماورد توجاه قارار مینفت انواف برای

است. برآورد شده های مختلفها در موقعیتنقشه

تعیاین ابعاااد كماای باارایكاه اساات شااده روی آهنفات ریختهآن بخااش از ( y) «درصاد نفاات باقیماناده»

زمااان از ی اساات كااهتعااداد ساااعات همااان« زمااان واكاانش». موردنیاااز اساات واكاانش عملیااات و كیفاای

شاود. زماان واكانش براساا فاصالۀ لکاۀ نفتای نشاان داده می tكشاد و باا طاول می ریختن نفت به آه

ر فواصال مربوطاه وضارایب شود. زماان ورود باه سااحل زماان پایاه اسات كاه پیشاتاز ساحل تعدیل می

. 1اندمعرفی شدهآن

صورت زیر ارا،ه نمود.توان بهرا می برای انواف نفت «درصد نفت باقیمانده»

80بيشررتر از بررراي سررا ت و 12 ،کي ررومتر 16-80 ؛ برررايسررا ت 6 ،کي ررومتر 5-16بررراي ؛سررا ت 2 ، ررومترکي 5کمتر از ۀفاصرر بررراي 1

.شودکنار گذارده مي امل زمان هم، ساحل به هاي نزديك براي آلودگيشود. ا مال ميسا ت 24 ،کي ومتر

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

براي مقادير مخت ف هريك از انواع نفت( y) (: درصد نفت باقيمانده22)جدول 2IFO نفت خام سنگين سبك نفت خام گازوئيل هواپيماسوخت بنزين نفت خام متوسط (1گالن) مقدار نشت نفت

t6208/0 -1114/0 999تا 500

t7714/1-

+

533/11

درصد 13

همۀ سا ات() 872/0- t3921/0 0679/0- t3792/0 0315/0- t5989/0 0524/0- t9158/0

t6478/0 0792/1- t0245/1 9739/0- t4316/0 0687/0- t4253/0 0317/0- t6283/0 0552/0- t9265/0 -1098/0 4،999تا 1000

t7367/0 2222/0- t3418/0 011/1- t6588/0 078/0- t567/0 0386/0- t7198/0 0624/0- t9591/0 -1281/0 9،999تا 5000

t7855/0 2903/0- t4286/0 2696/1- t9879/0 0841/0- t6365/0 0417/0- t755/0 0643/0- t9725/0 -1333/0 49،999تا 10،000

t8831/0 4986/0- t8177/0 4679/1- t9769/2 0911/0- t7609/0 0501/0- t82/0 0699/0- t0158/1 -1392/0 99،999تا 50،000

t9178/0 5639/0- t0934/1 5375/1- t8658/3 0938/0- t7992/0 0547/0- t8458/0 0714/0- t0334/1 -1413/0 499،999هزار تا 100

t9807/0 5073/0- t2939/1 548/0- t3289/1 0975/0- t8769/0 0661/0- t9089/0 0708/0- t0607/1 -1312/0 999،999هزار تا 500

t0090/1 6204/0- t8974/1 658/0- t5943/1 0985/0- t8973/0 0675/0- t9238/0 0694/0- t0729/1 -1342/0 4،999،999مي يون تا 1

t0464/1 4827/0- t5667/1 5579/0- t9867/1 1011/0- t9486/0 0696/0- t9668/0 0635/0- t0793/1 -1234/0 9،999،999مي يون تا 5

t0562/1 5353/0- t7885/1 512/0- t6854/1 1017/0- t9684/0 0719/0- t9851/0 0601/0- t0803/1 -1158/0 مي يون 10بيشتر از

و بسته به نوع نفت واکنشزمان بدون توجه به ،نفت باقيمانده حداقل درصد 1

2 Intermediate Fuel Oil

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

68

: خام متوسطتذکرات مربوط به نفت

درمدل وجود دارد. صورت پیش فرخبه نوف نفتاین -

نااات باشااد 15متوسااط یااا گراد و باااددرجااۀ سااانتی 20 دمااای آهفاارخ صااورت پیشبهاگاار -

خواهد بود. %32 «درصد نفت باقیمانده»حداقل

ضره شود. 1.2گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 5اگر دمای آه -

ضره شود. 0.9گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 10اگر دمای آه -

ضره شود. 0.8گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 30اگر دمای آه -

ضره شود. 1نات( باشد نتیجه باید در 2) اگر باد آرام و مالیم -

ضره شود. 0.85نات( باشد نتیجه باید در 25) اگر باد شدید -

ضره شود. 0.75نات( باشد نتیجه باید در 35) شکل تندباداگر باد به -

:تذکرات مربوط به بنزين

اده زیاار اسااتف ۀاز رابطاا نفاات مقاادارباااد و آه ساارعتممکاان دربااارت هااای انتخاه ۀباارای هماا -

شود: می

533/11 +t 7714/1- =y

شود.درنلر گرفته میبا صفردرصد حداقل درصد نفت باقیمانده برابر -

.برای دما یا آه نیازی به تعدیل نیست -

:سوخت هواپيماتذکرات مربوط به

نااات باشااد 15گراد و باااد متوسااط یااا درجااۀ سااانتی 20فاارخ دمااای آه شصااورت پیاگاار به -

خواهد بود. %13 «درصد نفت باقیمانده»حداقل

ضره شود. 2گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 5اگر دمای آه -

ضره شود. 1.5گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 10اگر دمای آه -

ضره شود. 0.5گراد باشد نتیجه باید در نتیدرجۀ سا 30اگر دمای آه -

ضره شود. 7.8نات( باشد نتیجه باید در 2) اگر باد آرام و مالیم -

ضره شود. 0.8نات( باشد نتیجه باید در 25) اگر باد شدید -

ضره شود. 0.5نات( باشد نتیجه باید در 35) شکل تندباداگر باد به -

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

:گازوئيلتذکرات مربوط به

نااات باشااد 15گراد و باااد متوسااط یااا درجااۀ سااانتی 20فاارخ دمااای آه ورت پیشصاااگاار به -

خواهد بود. %12 «درصد نفت باقیمانده»حداقل

ضره شود. 1.3گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 5اگر دمای آه -

ضره شود. 1.1گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 10اگر دمای آه -

ضره شود. 0.85گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 30اگر دمای آه -

ضره شود. 2.5نات( باشد نتیجه باید در 2) اگر باد آرام و مالیم -

ضره شود. 0.77نات( باشد نتیجه باید در 25) اگر باد شدید -

ضره شود. 0.45نات( باشد نتیجه باید در 35) شکل تندباداگر باد به -

-

:ام سبكنفت ختذکرات مربوط به

نااات باشااد 15گراد و باااد متوسااط یااا درجااۀ سااانتی 20فاارخ دمااای آه صااورت پیشاگاار به -

خواهد بود. %39 «درصد نفت باقیمانده»حداقل

ضره شود. 1.12گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 5اگر دمای آه -

د.ضره شو 1.05گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 10اگر دمای آه -

ضره شود. 0.91گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 30اگر دمای آه -

ضره شود. 1.05نات( باشد نتیجه باید در 2) اگر باد آرام و مالیم -

ضره شود. 0.91نات( باشد نتیجه باید در 25) اگر باد شدید -

ضره شود. 0.74نات( باشد نتیجه باید در 35) شکل تندباداگر باد به -

:نفت خام سنگينکرات مربوط به تذ

نااات باشااد 15گراد و باااد متوسااط یااا سااانتی درجااۀ 20فاارخ دمااای آه صااورت پیشاگاار به - خواهد بود. %63 «درصد نفت باقیمانده»حداقل

ضره شود. 1.03گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 5اگر دمای آه -

ضره شود. 1ه باید در گراد باشد نتیجدرجۀ سانتی 10اگر دمای آه -

ضره شود. 0.96گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 30اگر دمای آه -

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

70

ضره شود. 1نات( باشد نتیجه باید در 2) اگر باد آرام و مالیم -

ضره شود. 1نات( باشد نتیجه باید در 25) اگر باد شدید -

ضره شود. 0.96نات( باشد نتیجه باید در 35) شکل تندباداگر باد به -

:(IFO) سوخت نفتي متوسطتذکرات مربوط به

نااات باشااد 15گراد و باااد متوسااط یااا درجااۀ سااانتی 20فاارخ دمااای آه صااورت پیشاگاار به -

% خواهد بود.79 «درصد نفت باقیمانده»حداقل

ضره شود. 1.06گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 5اگر دمای آه -

ضره شود. 1.02گراد باشد نتیجه باید در انتیدرجۀ س 10اگر دمای آه -

ضره شود. 0.96گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 30اگر دمای آه -

ضره شود. 1.06نات( باشد نتیجه باید در 2) اگر باد آرام و مالیم -

ضره شود. 0.98نات( باشد نتیجه باید در 25) اگر باد شدید -

ضره شود. 0.96ات( باشد نتیجه باید در ن 35) شکل تندباداگر باد به -

« 1هاي روانكارروغن»و « 6سوخت شمارۀ » الوه بر موارد فوق، براي دو نوع نفت با ناوين

1 Lube Oil

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

كارهاي روان( و روغن6) ( براي سوخت شمارۀy) (: درصد نفت باقيمانده23)جدول روغن روانكار 6سوخت شمارۀ (1گالن) مقدار نشت نفت

-t 024/0 – 2t 0004/0 +3 t 000004/0 – 4t 00000001/0 7493/0 +t 098/0+ 9361/0 999تا 500

-t 0245/0 – 2t 0004/0 +3t 000004/0 – 4t 00000001/0 8065/0 +t 1051/0+ 9472/0 4،999تا 1000

-t 0258/0 – 2t 0004/0 +3t 000004/0 – 4t 00000001/0 9621/0 +t 1136/0+ 9778/0 9،999تا 5000

-t 0253/0 – 2t 0004/0 +3t 000004/0 – 4t 00000001/0 0367/1 +t 1117/0+ 9912/0 49،999تا 10،000

-t 0196/0 – 2t 0003/0 +3t 000002/0 – 4t 000000006/0 1176/1 +t 081/0+ 015/1 99،999تا 50،000

-t 0178/0 – 2t 0002/0 +3t 000002/0 – 4t 000000005/0 0834/1 +t 0577/0+ 0222/1 499،999هزار تا 100

-t 0121/0 – 2t 00008/0 +3t 000000008/0 – 4t 000000001/0 0172/1 +t 0283/0+ 0267/1 999،999هزار تا 500

-t 0089/0 – 2t 000007/0- 3t 0000009/0 +4t 000000005/0- 0037/1 +t 0191/0+ 0229/1 4،999،999مي يون تا 1

t 0035/0 – 2t 0001/0- 3t 000002/0 +4t 000000008/0- 4933/0- t 9893/1+ 0108/1 9،999،999مي يون تا 5

t 0014/0 – 2t 0002/0- 3t 000002/0 +4t 000000008/0- 3852/0- t 6995/1+ 0027/1 مي يون 10بيشتر از

و بسته به نوع نفت واکنشزمان بدون توجه به ،نفت باقيمانده حداقل درصد 1

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

72

:6سوخت شمارۀ تذکرات مربوط به

نااات باشااد 15گراد و باااد متوسااط یااا درجااۀ سااانتی 20فاارخ دمااای آه صااورت پیشاگاار به -

خواهد بود. %10 «درصد نفت باقیمانده»حداقل

.خواهد بود %100درصد نفت باقیمانده گراد باشد درجۀ سانتی 5اگر دمای آه -

د.خواهد بو %100درصد نفت باقیمانده گراد باشد درجۀ سانتی 10اگر دمای آه -

ضره شود. 0.8گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 30اگر دمای آه -

ضره شود. 1.3نات( باشد نتیجه باید در 2) اگر باد آرام و مالیم -

ضره شود. 0.38نات( باشد نتیجه باید در 25) اگر باد شدید -

ضره شود. 0.15نات( باشد نتیجه باید در 35) شکل تندباداگر باد به -

:هاي روانكارروغنات مربوط به تذکر

نااات باشااد 15گراد و باااد متوسااط یااا درجااۀ سااانتی 20فاارخ دمااای آه صااورت پیشاگاار به -

خواهد بود. %12 «درصد نفت باقیمانده»حداقل

ضره شود. 3گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 5اگر دمای آه -

ضره شود. 2باید در گراد باشد نتیجه درجۀ سانتی 10اگر دمای آه -

ضره شود. 0.75گراد باشد نتیجه باید در درجۀ سانتی 30اگر دمای آه -

خواهد بود. %100نات( باشد درصد نفت باقیمانده 2) اگر باد آرام و مالیم -

ضره شود. 7نات( باشد نتیجه باید در 25) اگر باد شدید -

ضره شود. 8در نات( باشد نتیجه باید 35) شکل تندباداگر باد به -

روی آب بر واکنشناشی از خسارت

زیاار باارای هریااک از حااالت. شااودمینشااان داده Fبااا حاارف روی آه باار «واكاانشخسااارت ناشاای از »

صفر خواهد بود: «واكنشخسارت ناشی از »

واكنش بر روی آهانجام عدم -

مکانیکی استفاده از روش -

ناد استفاده از روش سوزاندن -است

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

دت دماار محادواجتمااعی -و منااب اقتصاادی انجاام شاود هاكننادهپخشاز اساتفاده واكانش باا ولی اگار

آنگاااه سیسااات آبگیااری باشاادویااا ت/و جاای ماااهیگیری تفرآشااامیدنی آه صاایادیشااامل گی نفتاایآلااود

:خواهد شداز رابطه زیر محاسبه «واكنشخسارت ناشی از »هزینۀ مربوط به

F =12/0 × ماعياجت ،ی اقتصادیهاخسارت

جاایفرت آه شااره ماااهیگیری صاایادی منلااور خسااارات اقتصااادی اجتماااعی مارتبط بااا)درایان رابطااه

(است تاسیسات آبگیری یا/و

و مطالعااات سااازیمدل مبنااایبرها كنناادهتوجااه: خسااارت واكاانش باار روی آه بااا اسااتفاده از پخش

صاادها بااازبینی براسااا ) 1999و 1998) ( اتکااین2001) 1كی و پاااینمااک-فاارن مانناادمااوردی

شااورای ملاای پااژوهش( 2004) كی و همکااارانمااک-فاارن ( هاكنناادهدربااارت پخشانجااام شااده آمطالعاا

(NRC) (1989 )ی شااورای ملاای مطالعااات اقیانوساا ۀكمیتااانجااام شااده در متعاادد هایسااخنرانی

ت.اسبرآورد شده ( 2000) و واكر و همکاران 2004طی سال هاكنندهپژوهش درمورد پخش

اجتماعی روی آب -های منابع اقتصادیخسارت

صااورت بااه شاادهبراسااا نااوف نفاات و مقاادار نفاات ریختهرا اجتماااعی روی آه -ی اقتصااادیهاتخسااار

:كنندمحاسبه می زیر

(: خسارات مناب اقتصادی اجتماعی روی آه24) جدول

خسارات اقتصادی، اجتماعی نو نتت

كل ازای هر گالنبه

G 4/207 2 (2166/0- G 4/207 2 × )G ×S -2166/0 سوخت هواپیما یا بنزین

G ×S( × G 819/2 -2226/0) 819/2 -2226/0 خام ستیدنتت یاگازوئیل

IFO 2283/0- G 984/5 (2283/0- G 984/5 × )G ×Sیا روغن روانكار یا خام متوسط نتت

G 4/861 1 (2236/0- G 4/861،1 × )G ×S -2236/0 6خام سنگین یا سوخت شمارۀ نتت

اصااالحی مناااب هاام ضااریب Sمقاادار نشاات نفاات )برحسااب گااالن( اساات؛ و Gدر جاادول بااال تااركر:

شود.تعیین می (25شمارت ) جدولروی اقتصادی اجتماعی است كه از

روی آه را كنتاارل كاارد. عواماال خاااا موجااود باارلزم اساات فهرسااتی از مناااب اقتصااادی اجتماااعی

مناااب ضاارایب اصااالحیشاادن بااا هاام هسااتند. یعناای همااۀ قاباال جماا بسته ماارتبط بااا نااوف منباا

تلقاای « اقتصااادی اجتماااعی كاال ضاارایب اصااالحی مناااب »عنوان اقتصااادی اجتماااعی فهرساات شااده بااه

شوند. می

1 French-McCay and Payne

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

74

اجتماعی -مناب اقتصادی اصالحی: ضریب (25) جدول

اصالحیضریب اجتماعی روی آب -منابع اقتصادی

9/2 شیالت

4/2 بنادر

0/1 قایقرانی

4/1 سیسات آبثت

9/2 آب شرب

4/1 تترجیماهیگیری

4/1 ها با حساسیت باالسایر استتاده

4/0 ها با حساسیت پایینسایر استتاده

ای نشاات هااای دادهمطالعااات مااوردی انجااام شااده در پایگاه مبنااایهای اقتصااادی اجتماااعی برهزینااه

( a2004) ( اتکاااینe2003) ( اتکاااینd2003) ( اتکاااینa2003)اتکاااین ساااازیمدلو ERCنفااات

ن و ( اتکااای2003) ( اتکاااین و همکااااران2003) ( اتکاااین و تباااوe2004) ( اتکاااینd2004) اتکاااین

اند. دست آمدهبه (2004) ( و گری و همکاران2005) همکاران

ی منابع قبیعی روی آبهاتخسار

اسابه شاده باه شارح زیار محطبیعی روی آه بار اساا ناوف نفات و مقادار نفات ریختهناب ی مهاتخسار

شود:می

(: خسارات مناب طبیعی روی آه26) جدول

قبیعیخسارات منابع نو نتت

كل هر گالنازای به

G 51/253 (1961/0- G 51/253 × )G ×S -1961/0 بنزین یا سوخت هواپیما

G ×S( × G 27/372 -1634/0) 27/372 -1634/0 تیدخام سگازوئیل یا نتت

IFO 1525/0- G 26/793 (1525/0- G 26/793 × )G ×Sخام متوسط یا روغن روانكار یا نتت

G 0/348 (6136/0- G 0/348 × )G ×S -1366/0 6خام سنگین یا سوخت شمارۀ نتت

اصااالحی مناااب هاام ضااریب Sت؛ و مقاادار نشاات نفاات )برحسااب گااالن( اساا Gتااركر: در جاادول بااال

ناد شود.( تعیین می27اقتصادی اجتماعی است كه از روی جدول شمارت )است

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ا نااوف باالزم اساات فهرسااتی از مناااب طبیعاای موجااود باار روی آه را كنتاارل كاارد. عواماال خاااا ماارتبط

مااعی منااب اقتصاادی اجت ضارایب اصاالحیشادن باا هام هساتند. یعنای هماۀ منب قابال جما بسته

شوند. تلقی می« اقتصادی اجتماعی كل ضریب اصالحی»عنوان فهرست شده به

طبیعی روی آهمناب اصالحی: ضریب (27) جدول

ضریب اصالحی روی آب طبیعیمنابع

5/2 ماهی

0/3 پستانداران

0/4 سایر موارد با حساسیت باال

5/4 پرندگان

5/3 های مرجانیصخره

0/1 ت پایینسایر موارد با حساسی

و ERCهرراي نشررت نفررت دادهانجررام شررده در پايگاه ي منررابط طبيعرري براسرراع م العرراتهاتسررارخ

(، اتكرررينa2003) (، اتكرررينa,b2002) و همكررراران Inc هاي پژوهشررري؛ريزيمدلسرررازي برنامررره

(d2004اتكررين و تبيررو ،) (2003 ،) کي و همكررارانمرركفرررن (، 2003) کي و همكررارانمررك فرررن

(a2004 ،) کي و همكرررارانمررركفررررن (b2004 ،) کي و همكرررارانمررركفررررن (c2004 و ) فررررن

اند.، برآورد شده2005کي و همكاران مك

روی آببر واکنش ۀهزین ۀمحاسب

باید مراحل زیر را پشت سر گرارد: روی آهبر واكنشی هاهزینه ۀمحاسببرای

آلودگیرف ۀ+ هزینهزینۀ اضافی كل تجهیزات + ۀهزینپایش + ۀ هزین روی آهبر واكنشكل ۀهزین

تر:طور دقیقبه

بار ) جهیازاتت ۀپایا ۀنفتای( + هزینا ۀلکا انادازتبراساا ) پاایش ۀپایا ۀ هزینا روی آهبر واكنش ۀهزین

مقاادار نفاات × ( واكاانشبراسااا نااوف نفاات و روش ) اضااافی هرگااالن ۀهزیناا[لکااه نفتاای( + اناادازتاسااا

مقااادار نفااات× شاااده از آه درصاااد نفااات برداشته× درصاااد نفااات باقیماناااده ) × 5 [ + ]یافتهنشااات

](یافتهنشت

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

76

برای انجام محاسبات بال باید به موارد زیر توجه كرد:

یاان (. درا4387/0G 11/4395) براباار اساات بااا: پااایش ۀپایاا ۀهزیناا واكاانشی هاااروش ۀباارای هماا -

. است یافتهنشتمقدار نفت Gرابطه

سات باا: برابار ا تجهیازات ۀپایا ۀهزینا ) یار از عادم انجاام واكانش( واكنشی هاروش ۀهمبرای -

(2762/0G 37/053 48.) دراین رابطه G یافته است.نشتمقدار نفت

.خواهد بودصفر پایۀ تجهیزات ۀهزین واكنش درصورت عدم انجام -

« زینااۀ اضااافی كااله»یافته و هزینااۀ اضااافی هرگااالن مقاادار نفاات نشااتره ضاابااه حاصل -

(یافتهنشتمقدار نفت × اضافی هرگالن ۀ هزین كل اضافی ۀهزینگویند. یعنی: )می

.شود( تعیین می28) تجدول شمار با استفاده ازاضافی هر گالن ۀهزین -

مقاادار ×درصااد نفاات برداشااته شااده از آه × درصااد نفاات باقیمانااده ) × 5رفاا آلااودگی ۀهزیناا -

( یافتهنشتنفت

واكنشاضافی هرگالن براسا نوف نفت و روش ۀ: هزین(28) جدول

نو نتت به دالر آمریكا( هاهزینه) واکنشروش

پراکندن سوزاندن مكانیكی واکنش بدون انجام

33 31 38 0 خام متوسطنتت

تغ تغ 16 0 بنزین

تغ تغ 16 0 سوخت هواپیما

19 18 20 0 گازوییل

26 24 31 0 خام سبکنتت

41 39 49 0 خام سنگیننتت

42 41 50 0 6 ۀسوخت شمار

33 38 38 0 ی نتتی متوسطهاختسو

30 29 35 0 روانكارهای روغن

= غیرقابل توصیه تغسوووخت هواپیمووا و های نتتووی از نووو بنووزینبوورای لكووه ها،کننوودهو پخش ISB هووایروشمعموووال ،

شوند.توصیه نمی

( اتکااینb1998) ( اتکااین1996) اتکااین انجااام شااده از سااویراسااا مطالعااات ب ی بااال هاهزینااه

(c1998اتکااااین ) (a2000اتکااااین ) (a2001اتکااااین ) (a2003اتکااااین ) (a2004و ماااادل ) های

( اتکااینd2003) ( اتکااینc2003) ( اتکااینa2000) ی نفتاای در مطالعااات اتکااینهافرضاای نشاات

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

(b2004اتکاااین ) (c2004اتکاااین و ) ( اتکاااین و 2005) ( اتکاااین و همکااااران2003) همکااااران

و همکااااران Inc( برناماااه تحقیقااااتی 2002) و همکااااران Inc( برناماااه تحقیقااااتی 2002) همکااااران

.انددست آمده به(2003) ( و اتکین و تبیو2003)

واکنش کارآئی ۀمحاسب

فرصاات ) واكاانشبراسااا زمااان آهسااطح باار شااود كااه هنااوزی اطااالق مینفتاا دربااارت واكاانش كااارآ،ی

د باارآوررای باا ایان مفهااوماز .اسااتباقیمانده (طبیعاای شااکلی باه شاادن درآه لزم بارای تبخیاار و پراكنده

. در جریان استساحل سوی كه بهشود استفاده میمقدار نفتی

ماادل هرمنااددر ماادل هاام وجااود دارد. واكاانشكردن كااارآ،ی مشااخ صااورت باادیل امکااانبه

OSRCEAT دهااد ولاای مااورد توجااه قاارار مینیااز هااای روش مکااانیکی واكاانش را ای ناكارآ،یتااا اناادازه

های و لیااه مقااادیر كااارآ،ی باارای نفاات تااازه سااازد.باایش از اناادازه باارآورد میكااارآ،ی واكاانش را گاااهی

دلرا هاام در ماا درصااد( 20تااا 10تااوان كااارآ،ی كمتاار )تر هسااتند. البتااه میتر نفتاای دقیااقضااخیم

الاب هاای آنهاا در قهاای واكانش و ویژگیمقاادیر بارآوردی كاارآ،ی واكانش برحساب روش مشخ كرد.

اند.جدول زیر ارا،ه شده

های نفتیهای مختلف واكنش دربرابر لکهكارآ،ی روش: (29) جدول

كارآئی واكنش )%( هاویژگی روش واكنش

0 عدم انجام واكنش بر روی آب

1مکانیکی بر روی آب

-t 017/0 2+ 941/0 اي همۀ انواع نفتبر

پوشش اليۀ نفتي از نوع بريده

بريده و يا پراکنده؛

0 ضخامت اليۀ نفتي از نوع:

درخشش رنگين کماني، ورقۀ

آلود يا غشاء نازکاي، کفنقره

باد غالب از نوع شديد يا تندباد

%50 سا ت 36زمان واکنش کمتر از سوزاندن بر روی آب

دليل مالحظات ايمني، روش بهفت از نوع سوخت هواپيما يا ن

(، 1999) گريگروري، آلرن و ديررل ،ERCي نفتري هاي لكرههررامكرانيكي برر اسرراع م العرات انجرام شرده در پايگراه داده واکرنشي هاهزينره 1

اند.برآورد شده( c2004) ( و اتكين2005) اراناتكين و همك

بنادی بایااد برحساب فاصاالۀ لکاۀ نفتاای از ساااحل تعااداد سااعات واكاانش پاس از بااروز حادثاۀ منجاار باه لکااۀ نفتاای اسات. ایاان زمانtمنلاور از 2

ارا،ه شده است. 35ساحلی زمان پایه است و جز،یات در صفحۀ تعدیل شود. زمان ورود به خط

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

78

بنزين، بادغالب از نوع شديد يا

تندباد و فاص ه تا ساحل، نزديك به

مايل 3ساحل يا فاص ۀ کمتر از

شودسوزاندن توصيه نمي

هاپخش كننده

خام متوسط، نفت از نوع نفت

خام سبك خام سنگين يا نفتنفت

باشد

70

بنزين نفت از نوع

0 سوخت هواپيما

6سوخت شمارۀ

IFO روغن روانكار

33 نفت از نوع گازوئيل

از نوع آب شيرين يآبهاي پيكره

باز، مصب باز، رودخانۀ بزرگ،

هاي آب کوچك يا درياچۀ جريان

کوچك

0

باد غالب از نوع آرامحاص ضرب کارآئي واکنش در

1/0

سا ت؛ 36زمان واکنش، 0

گراد؛درجۀ سانتي 5دماي آب،

فاص ه از ساحل، نزديك به ساحل

مايل 3يا کمتر از

ساح ي، دليل نزديكي به خطبه

شود توصيه نمي

مقدار واقعی نتت باقیمانده

:آيددست مياز راب ۀ زير بهمقدار واقعي نفت باقيمانده

[يافتهنشتقدار نفت م× درصد نفت باقیمانده ] × [%100 – شواکندرصد اثربخشي ] مقدار واقعي نفت باقیمانده =

در راب ۀ باال،

اد .رسدمي يساح خطکه به است نفتيواقعي مقدار هماننفت باقيمانده واقعي مقدار -ستن

ل اقاب

یر -غ

سنوی

ش پی

10ترا 3، ترا سراحللكرۀ نفتري محردودۀ ۀباشرد، فاصر بره دريرا ساحل از غالباگر جهت باد -

آب ريراي آزاد يراپيكررۀ آبري، د سر مايرل باشرد و 50مايرل يرا بريش از 50ترا 10مايل؛

در بايرد را کنردميمقردار واقعري نفتري کره برا سراحل برخرورد صورت باز باشد، دراين شيرين

.کردضرب 1/0 دد

صورت پيش فرض، از دريا به ساحل است()توجه: جهت باد غالب به

ده به نتتآلو محدودۀ ساحیی ۀمحاسبساحیی به نتت: بینی آغشتگی خطپیش

را اي چنررين محرردودهمرردل بخررواهيم ، سرراح ي آلرروده برره نفررتمحرردودۀ کردن جاي مشررخ بررهاگررر

د: بوخواهد مبناي برآورد چارچوب محاسباتي زير برآوردکند،

معني آن اسررت کرره نفررت برره فرررض بررراي اليررۀ نفترري )قشرررنازک(،انتخرراب ضررخامت پيش -

ه خواهد شد. ساح ي پراکندشكل يكنواختي در انواع خ وطبه

ضررب مقردار واقعري نفرت رسريده بره سراحل سراح ي از حاصلمساحت آلودگي نفتري در خط -

آيد.دست ميمترمربط به 785/3)برحسب گالن( در

ن(الگ) مقدار واقعي نفتي که به ساحل برخورد کرده× 2m 785/3مساحت ساحل آلوده به نفت =

وده یده و آن را آلااوده كنااد مساااحت ساااحل آلااساااحلی رسااهاازار گااالن نفاات بااه خط 10ماالال اگاار

(2m 850/37 785/3 × 000 10مترمرب ) 850/37

طور یکنواخات باین تاوان فارخ كارد كاه آلاودگی نفتای باهساحلی انتخااه شاود مینوف خط 4اگر ملال

(.2m 5/9462 4 ÷ 850/37است. یعنی )نوف ساحل توزی شده 4

ا درهار یاک آلاودگی باه نفات رتاوان میاند ه درجادول زیار ارا،اه شادهمطابق با فهرست انواف ساواحل كا

. برآورد كرداز آنها مشخ كرده و سهم آنها را از مساحت آلوده به نفت

(: فهرست كنترلی آلودگی نفتی و مساحت آن در هریک از سواحل30جدول )

(2mه نتت )مساحت محدودۀ ساحیی آلوده شده ب آلودگی نتتی وجود (ESI) نو ساحل

A 1:5/9462 بله ای بازصخره

0 خیر ای مرتف صخره: 2

0 خیر ای ریزماسه: 3

0 خیر ای درشتسهما : 4

0 خیر ماسه سن ومخلوط : 5

A 6 : 5/9462 بله ساحل سنگی

B6 0 خیر ایریزهوا: ساختارهای

0 خیر راضی جزر و مدی باز: ا7

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

80

A 8 :5/9462 بله ای بستهصخره

B8 :0 خیر ساز و بستهانسان تودت سنگی

0 خیر ر و مدی بستهراراضی ج: 9

A10 :5/9462 بله شورهای نمکی/مرداه

B 10 :0 خیر مرداه آه شیرین

C 10 :0 خیر باتالق

D 10 :0 خیر مانگرو

در ساحل واکنش ۀهزین

سااحلی آلاوده هار یاک از خطوط های واكانش بارایحاصال جما هزیناه در سااحل واكانشكال ۀهزین

يعني: به نفت است.

SRC =∑ [SOA × SRC/m2 × CovAF] × HCICAF

متیییرها عبارتند از:در رابطۀ فوق

- SRC ی؛ساحلهزینۀ واكنش درخط

- SOA ؛ساحلی آلوده به نفتمساحت محدودت خط

- SRC ؛ساحل برحسب ضخامت نفتواكنش درخط هر متر مرب هزینۀ

- AFCov ؛ وتعدیل نوف پوششعامل

- AFHCIC ؛مقدار پاكسازی موردنیازتعدیل عامل

و ه نفاتبا سااحل آلاودهاز هار مترمربا ازای باه بارای هار ناوف نفات واكانش ۀهزینبراسا جدول زیر

آن بااال كااه در ایان جاادول بااا جادولاساات. داده شده نشاان و ضااخامت نفاات یسااحلخطنااوف مبناایبر

های یعنای مسااحت دارد. ارتبااطشاده آلاوده باه نفات مشاخ سااحلی طمساحت هریاک از اناواف خطو

ۀ حاصاله برآورد شده در آن بایاد در فاكتورهاای اشااره شاده در جادول زیار ضاره شاوند. سااس نتیجا

دست آید.ساحلی بهباید در عامل تعدیل پوشش ضره شود تا هزینۀ كل خط

وردنلرنوف نفت م واكنش در ساحل برای ۀ: هزین(30) جدول

نو ساحل

(ESI)

نو پوشش

*نتت

C ،B ،P یاS

2m/دالر

الیۀ نتت با

ضخامت بیش از

cm 1

روکش نتت با

1تا 1/0ضخامت cm

قشر نازك نتت با

ضخامت کمتر از

1/0 cm

های لكه

نتتی

غشاء

نتتی

A 1:ای بازصخره X X X X X

X X X X X ای مرتف صخره: 2

X X X X X ای ریزماسه: 3

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

X X X X X ای درشتسهما : 4

X X X X X ماسه سن ومخلوط : 5

A 6 : ساحل سنگی X X X X X

B6 ایریزهوا: ساختارهای X X X X X

X X X X X راضی جزر و مدی باز: ا7

A 8 :ای بستهصخره X X X X X

B8 :ساز و بستهانسان تودت سنگی X X X X X

X X X X X ر و مدی بستهرضی جارا: 9

A10 :شورهای نمکی/مرداه X X X X X

B 10 :مرداه آه شیرین X X X X X

C 10 :باتالق X X X X X

D 10 :مانگرو X X X X X

* C پیوسته؛B شکسته؛P : بریده بریده؛ یاS پراكنده

ی جاادولهاخانااه ۀهماا جمااوفضااره محاصلبراباار بااا ساااحلیواكاانش در خط كاال هایهنااهزی -

هاای هاای زمانآیاد كاه هماان حاصال جما مترمرب دسات میدر عامل تعادیل ناوف پوشاش به

.شوداست كه برحسب دلر بر مترمرب بیان میآلودگی نفتی

رای آنوده و بااباادرماادل وضااعیت پاایش فاارخ گویااای اسااتفاده از گویااای خااالی ۀخاناا وجااود -

شود.می درنلر گرفتهصفر

ضارایبضاره مجماوف هار ردیاف جادول در تعدیل نوف پوشش نفات برابار اسات باا حاصل لعام -

زیر:

یوستهپ (Continuous )0/3

شکسته (Broken )3/2

بریدهبریده (Patchy )0/1

پراكنده (Sporadic )2/0.

است(فرخ در مدل درنلر گرفته شدهعنوان وضعیت پیشبریده به)توجه: حالت بریده

هزینااۀ»ضااره شااده و نتیجااه همااان HCICبایااد در عاماال بااال از جاادولحاصاال كاال ۀهزیناا - خواهد بود.« یساحلخطدر كل واكنش

:هستندبه شرح زیر ( HCIC) مقدار پاكسازی موردنیازضرایب -

7/2خیلی زیاد

2/1زیاد

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

82

0/1متوسط

و 8/0كم

4/0خیلی كم.

در پایگاااه انجااام شاادهدر ساااحل باار اسااا مطالعااات واكاانشی هاهزینااهلزم بااه توضاایح اساات كااه

( و تحقیقااات f2003) ( اتکااینb2001) ( اتکااینb2000) اتکااینERCی نفتاای های لکااههاااداده

Inc انددست آمده( به2002 و 2003) و همکاران.

(2017ر سال )دل خام متوسطبرای نفت یساحلخطای آلودگی فاكتورهای هزینه: (31) جدول

نو ساحل

(ESI)

نو پوشش

*نتت

C ،B ،P یاS

2m/دالر

الیۀ نتت با

ضخامت بیش از

cm 1

روکش نتت با

1تا 1/0ضخامت cm

قشر نازك نتت با

ضخامت کمتر از

1/0 cm

های لكه

نتتی

غشاء

نتتی

A 1:4 8 20 80 216 ای بازصخره

4 8 20 80 216 ای مرتف صخره: 2

4 8 20 80 216 ای ریزماسه: 3

4 8 20 80 216 ای درشتسهما : 4

5 11 24 96 262 ماسه سن ومخلوط : 5

A 6 : 5 11 24 96 262 ساحل سنگی

B6 5 11 24 96 262 ایریزهوا: ساختارهای

7 14 33 130 352 راضی جزر و مدی باز: ا7

A 8 :4 8 20 80 216 ای بستهصخره

B8: 4 7 16 62 170 ساز و بستهانسان تودت سنگی

7 14 33 130 352 ر و مدی بستهراراضی ج: 9

A10 :7 14 33 130 352 شورهای نمکی/مرداه

B 10 :7 14 33 130 352 مرداه آه شیرین

C 10 :7 14 33 130 352 باتالق

D 10 :7 14 33 130 352 مانگرو

* C پیوسته؛B شکسته؛P: بریده بریده؛ یاS پراكنده

(2017)دلر سال بنزینبرای یساحلای آلودگی خطفاكتورهای هزینه: (32) جدول

نو ساحل

(ESI)

نو

پوشش

*نتت

2m/دالر

الیۀ نتت با

ضخامت بیش از

cm 1

روکش نتت با

1تا 1/0ضخامت cm

قشر نازك نتت با

ضخامت کمتر از

1/0 cm

های لكه

نتتی

(2m)

غشاء

نتتی

(2m)

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

(2m) (2m) (2m)

A 1:3 4 10 39 109 ای بازصخره

3 4 10 39 109 ای مرتف صخره: 2

3 4 10 39 109 ای ریزماسه: 3

3 4 10 39 109 ای درشتسهما : 4

3 5 12 49 132 ماسه سن ومخلوط : 5

A 6 : 3 5 12 49 132 ساحل سنگی

B6 3 5 12 49 132 ایریزهاو: ساختارهای

4 7 16 65 177 راضی جزر و مدی باز: ا7

A 8 :3 4 10 39 109 ای بستهصخره

B8 :1 4 8 31 86 ساز و بستهانسان تودت سنگی

4 7 16 65 177 ر و مدی بستهراراضی ج: 9

A10 :4 7 16 65 177 شورهای نمکی/مرداه

B 10 :4 7 16 65 177 مرداه آه شیرین

C 10 :4 7 16 65 177 باتالق

D 10 :4 7 16 65 177 مانگرو

* C پیوسته؛B شکسته؛P : بریده بریده؛ یاS پراكنده

(2017)دلر سال سوخت هواپیمابرای یساحلای آلودگی خطفاكتورهای هزینه: (33) جدول

نو ساحل

(ESI)

نو

پوشش

*نتت

2m/دالر

الیۀ نتت با

امت بیش از ضخ

cm 1

(2m)

روکش نتت با

1تا 1/0ضخامت cm

(2m)

قشر نازك نتت با

ضخامت کمتر از

1/0 cm

(2m)

های لكه

نتتی

(2m)

غشاء

نتتی

(2m)

A 1:3 4 10 39 109 ای بازصخره 3 4 10 39 109 ای مرتف صخره: 2 3 4 10 39 109 ای ریزماسه: 3 3 4 10 39 109 ای درشتسهما : 4 3 5 12 49 132 ماسه سن ومخلوط : 5A 6 : 3 5 12 49 132 ساحل سنگی

B6 3 5 12 49 132 ایریزهوا: ساختارهای 4 7 16 65 177 راضی جزر و مدی باز: ا7A 8 :3 4 10 39 109 ای بستهصخره

B8 :1 4 8 31 86 ساز و بستهانسان تودت سنگی 4 7 16 65 177 و مدی بستهر راراضی ج: 9

A10 :4 7 16 65 177 شورهای نمکی/مرداه B 10 :4 7 16 65 177 مرداه آه شیرین

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

84

C 10 :4 7 16 65 177 باتالق D 10 :4 7 16 65 177 مانگرو * C پیوسته؛B شکسته؛P : بریده بریده؛ یاS پراكنده

(2017)دلر سال گازو،یلبرای یساحلطای آلودگی خفاكتورهای هزینه: (34) جدول

نو ساحل

(ESI)

نو

پوشش

*نتت

2m/دالر

الیۀ نتت با

ضخامت بیش از

cm 1

(2m)

روکش نتت با

1تا 1/0ضخامت cm

(2m)

قشر نازك نتت با

ضخامت کمتر از

1/0 cm

(2m)

های لكه

نتتی

(2m)

غشاء

نتتی

(2m)

A 1:3 5 12 48 129 ای بازصخره

3 5 12 48 129 ای مرتف صخره: 2

3 5 12 48 129 ای ریزماسه: 3

3 5 12 48 129 ای درشتسهما : 4

3 7 15 58 158 ماسه سن ومخلوط : 5

A 6 : 3 7 15 58 158 ساحل سنگی

B6 3 7 15 58 158 ایریزهوا: ساختارهای

4 8 19 77 210 راضی جزر و مدی باز: ا7

A 8 :3 5 12 48 129 ای بستهصخره

B8 :3 4 10 38 102 ساز و بستهانسان تودت سنگی

4 8 19 77 210 ر و مدی بستهراراضی ج: 9

A10 :4 8 19 77 210 شورهای نمکی/مرداه

B 10 :4 8 19 77 210 مرداه آه شیرین

C 10 :4 8 19 77 210 باتالق

D 10 :4 8 19 77 210 مانگرو

* C پیوسته؛B شکسته؛P : بریده بریده؛ یاS پراكنده

(2017)دلر سال خام سبکنفتبرای یساحلای آلودگی خطفاكتورهای هزینه: (35) جدول

نو ساحل

(ESI)

نو

پوشش

*نتت

2m/دالر

الیۀ نتت با

ضخامت بیش از

cm 1

(2m)

روکش نتت با

1تا 1/0ضخامت cm

(2m)

ازك نتت با قشر ن

ضخامت کمتر از

1/0 cm

(2m)

های لكه

نتتی

(2m)

غشاء

نتتی

(2m)

A 1:4 7 16 64 172 ای بازصخره 4 7 16 64 172 ای مرتف صخره: 2 4 7 16 64 172 ای ریزماسه: 3

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

4 7 16 64 172 ای درشتسهما : 4 4 8 19 77 209 ماسه سن ومخلوط : 5A 6 : 4 8 19 77 209 ساحل سنگی

B6 4 8 19 77 209 ایریزهوا: ساختارهای 5 11 26 105 281 راضی جزر و مدی باز: ا7A 8 :4 7 16 64 172 ای بستهصخره

B8 :3 5 12 50 136 ساز و بستهانسان تودت سنگی 5 11 26 105 281 ر و مدی بستهراراضی ج: 9

A10 :5 11 26 105 281 شورهای نمکی/مرداه B 10 :5 11 26 105 281 مرداه آه شیرین C 10 :5 11 26 105 281 باتالق D 10 :5 11 26 105 281 مانگرو * C پیوسته؛B شکسته؛P : بریده بریده؛ یاS پراكنده

(2017)دلر سال خام سنگیننفتبرای یساحلای آلودگی خطفاكتورهای هزینه: (36) جدول

نو ساحل

(ESI)

نو

پوشش

*نتت

2m/دالر

الیۀ نتت با

ضخامت بیش از

cm 1

(2m)

روکش نتت با

1تا 1/0ضخامت cm

(2m)

قشر نازك نتت با

ضخامت کمتر از

1/0 cm

(2m)

های لكه

نتتی

(2m)

غشاء

نتتی

(2m)

A 1:8 18 41 160 432 ای بازصخره

8 18 41 160 432 ای مرتف صخره: 2

8 18 41 160 432 ای ریزماسه: 3

8 18 41 160 432 ای درشتسهما : 4

11 20 49 194 524 ماسه سن ومخلوط : 5

A 6 : 11 20 49 194 524 ساحل سنگی

B6 11 20 49 194 524 ایریزهوا: ساختارهای

14 29 65 261 703 راضی جزر و مدی باز: ا7

A 8 :8 18 41 160 432 ای بستهصخره

B8 :7 14 31 126 339 ساز و بستهانسان تودت سنگی

14 29 65 261 703 ر و مدی بستهراراضی ج: 9

A10 :14 29 65 261 703 شورهای نمکی/مرداه

B 10 :14 29 65 261 703 مرداه آه شیرین

C 10 :14 29 65 261 703 باتالق

D 10 :14 29 65 261 703 مانگرو

* C پیوسته؛B شکسته؛P : بریده بریده؛ یاS پراكنده

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

86

(2017)دلر سال (6سوخت شمارت )برای یساحلای آلودگی خطفاكتورهای هزینه: (37) جدول

نو ساحل

(ESI)

نو

پوشش

*نتت

2m/دالر

الیۀ نتت با

ضخامت بیش از

cm 1

(2m)

روکش نتت با

1تا 1/0ضخامت cm

(2m)

نتت با قشر نازك

ضخامت کمتر از

1/0 cm

(2m)

های لكه

نتتی

(2m)

غشاء

نتتی

(2m)

A 1:14 27 64 255 691 ای بازصخره

14 27 64 255 691 ای مرتف صخره: 2

14 27 64 255 691 ای ریزماسه: 3

14 27 64 255 691 ای درشتسهما : 4

16 34 77 311 839 ماسه سن ومخلوط : 5

A 6 : 16 34 77 311 839 ساحل سنگی

B6 16 34 77 311 839 ایریزهوا: ساختارهای

23 45 105 417 1126 راضی جزر و مدی باز: ا7

A 8 :14 27 64 255 691 ای بستهصخره

B8 :11 22 50 201 543 ساز و بستهانسان تودت سنگی

23 45 105 417 1126 ر و مدی بستهراراضی ج: 9

A10 :23 45 105 417 1126 شورهای نمکی/مرداه

B 10 :23 45 105 417 1126 مرداه آه شیرین

C 10 :23 45 105 417 1126 باتالق

D 10 :23 45 105 417 1126 مانگرو

* C پیوسته؛B شکسته؛P : بریده بریده؛ یاS پراكنده

(IFO) سوخت نفتی متوسطای بر یساحلای آلودگی خطفاكتورهای هزینه: (38) جدول

(2017)دلر سال

نو ساحل

(ESI)

نو

پوشش

*نتت

2m/دالر

الیۀ نتت با

ضخامت بیش از

cm 1

(2m)

روکش نتت با

1تا 1/0ضخامت cm

(2m)

قشر نازك نتت با

ضخامت کمتر از

1/0 cm

(2m)

های لكه

نتتی

(2m)

غشاء

نتتی

(2m)

A 1:10 19 45 175 475 ای بازصخره

10 19 45 175 475 ای مرتف صخره: 2

10 19 45 175 475 ای ریزماسه: 3

10 19 45 175 475 ای درشتسهما : 4

11 23 53 213 577 ماسه سن ومخلوط : 5

A 6 : 11 23 53 213 577 ساحل سنگی

B6 11 23 53 213 577 ایریزهوا: ساختارهای

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

15 31 72 287 774 مدی بازراضی جزر و : ا7

A 8 :10 19 45 175 475 ای بستهصخره

B8 :8 15 35 139 373 ساز و بستهانسان تودت سنگی

15 31 72 287 774 ر و مدی بستهراراضی ج: 9

A10 :15 31 72 287 774 شورهای نمکی/مرداه

B 10 :15 31 72 287 774 مرداه آه شیرین

C 10 :15 31 72 287 774 باتالق

D 10 :15 31 72 287 774 مانگرو

* C پیوسته؛B شکسته؛P : بریده بریده؛ یاS پراكنده

(2017)دلر سال های روانکاررو نبرای یساحلای آلودگی خطفاكتورهای هزینه: (39) جدول

نو ساحل

(ESI)

نو

پوشش

*نتت

2m/دالر

الیۀ نتت با

ضخامت بیش از

cm 1

(2m)

روکش نتت با

1تا 1/0ضخامت cm

(2m)

قشر نازك نتت با

ضخامت کمتر از

1/0 cm

(2m)

های لكه

نتتی

(2m)

غشاء

نتتی

(2m)

A 1:4 8 18 72 194 ای بازصخره

4 8 18 72 194 ای مرتف صخره: 2

4 8 18 72 194 ای ریزماسه: 3

4 8 18 72 194 ای درشتسهما : 4

4 10 22 87 236 ماسه سن ومخلوط : 5

A 6 : 4 10 22 87 236 ساحل سنگی

B6 4 10 22 87 236 ایریزهوا: ساختارهای

7 12 30 117 316 راضی جزر و مدی باز: ا7

A 8 :4 8 18 72 194 ای بستهصخره

B8 :3 7 14 57 153 ساز و بستهانسان تودت سنگی

7 12 30 117 316 بسته ر و مدیراراضی ج: 9

A10 :7 12 30 117 316 شورهای نمکی/مرداه

B 10 :7 12 30 117 316 مرداه آه شیرین

C 10 :7 12 30 117 316 باتالق

D 10 :7 12 30 117 316 مانگرو

* C پیوسته؛B شکسته؛P : بریده بریده؛ یاS پراكنده

ساحییدر خط واکنشارربخشی

مقاادار پاكسااازی موردنیاااز و واكاانش روش یساااحلخطنااوف بااا یساااحلخطدر واكاانشی اثربخشاا

( در شاامارت ؟؟جاادول روی از)« یساااحلخطدر واكاانشاثربخشاای »ضااره حاصلو از درارتباااط اساات

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

88

ی ساااحلخطدر واكاانشاثربخشاای .شااودباارآورد می(« HCICمقاادار پاكسااازی موردنیاااز ) عاماال»

ی ها( و توصااایهf2003) اتکاااینERCنفتااای هاااای آلودگیی هاااایگااااه دادهمطالعاااات پا مبتنااای بااار

NOAA (1998 1992 و 1993 و )هستندشرح زیر بهدراین رابطه . محاسبات مربوطه است:

یپاكسااز مقادار شاوددرنلار گرفتهشارایط طبیعای بهباود براساا یسااحلخطدر واكانشاگر -

شود. تعیین 0/1باید (HCICموردنیاز )

؛شودضره می 23/1در «ساحلیدر خط واكنشاثربخشی »حداكلر باشد HCICر اگ -

؛شودضره می 1/1در «ساحلیدر خط واكنشاثربخشی »بال باشد HCICاگر -

؛شودضره می 0/1در «ساحلیدر خط واكنشاثربخشی »متوسط باشد HCICاگر -

؛شودضره می 5/0 در «ساحلیدر خط واكنشاثربخشی »كم باشد HCICاگر -

؛شودضره می 1/0در «ساحلیدر خط واكنشاثربخشی »حداقل باشد HCICاگر -

ليساحخطدر واکنشاثربخشي × HCICفاکتور = يساحلخطدر واکنشاثربخشي واقعي

اجتماعي ساحل = -اقتصادیخسارات واقعي واقعي منابع طبیعي و تاخسار

[%100 – واکنشدرصد اثربخشي ] × يساحلخطاجتماعي ،اقتصادیرات خسامنابع طبیعي و تاخسار

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ساحلیانواف خطوطشیوت واكنش برای هر یک از اثربخشی(: 40)جدول

نو ساحل

(ESI)

احیای

طبیعی

احیای

دستی مکانیکی

مواد

جاذه

مواد

نشین ته

ساز

حرف

پوشش

گیاهی

سوزاندن رقابی

كردنLPCW HPCW LPHW HPHW هاكنندهپاک شوییشن رشوییبخا

زیست

درمانی

A 1:ای بازصخره H M NA L NA NA L M M M H H H M M L

H M NA L NA NA L M M M H H H M M L ای مرتف صخره: 2

L M M L M NA L M M M H H L M L L ای ریزماسه: 3

L M M L M NA L M M M H H L L L L ای درشتسهما : 4

L M M L M NA L M M M H H L L L L ماسه وسنمخلوط : 5

A 6 : ساحل سنگی M M M L M NA L M M M M H L NA L L

B6 ایریزهوا: ساختارهای H M L L L L L M M M M H L NA L L

M M L L M L M L M M M H L NA L L راضی جزر و مدی باز: ا7

A 8 :ای بستهصخره M M M L NA NA L M M M M H L NA M L

B8 :ساز و بستهانسان تودت سنگی M M L L NA NA L M M M M H H NA M L

L M M L L M M L L L L L L NA L L اراضی جرر و مدی بسته: 9

A10 :شورهای نمکی/مرداه L M M L L M M L L L L L L NA L L

B 10 :مرداه آه شیرین L M M L L M M L L L L L L NA L L

C 10: باتالق L M M L L M M L L L L L L NA L L

D 10 :مانگرو L M M L L M M L L L L L L NA L L

H :؛(%80) اثربخشی زیاد

M(%50متوسط ) : اثربخشی

L(%10) كم : اثربخشی

NA یرقابل استفاده برای این نوف از ساحل»: عبارت خطای »

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ساحلی )برحسب درصد(انواف خطوطاز شیوت واكنش برای هر یک اثربخشی(: 41)جدول

نو ساحل

(ESI)

احیای

طبیعی

احیای

دستی مکانیکی

مواد

جاذه

مواد

نشین ته

ساز

حرف

پوشش

گیاهی

سوزاندن رقابی

كردنLPCW HPCW LPHW HPHW هاكنندهپاک شوییشن بخارشویی

زیست

درمانی

A 1:50 80 ای بازصخره NA 10 NA NA 10 50 50 50 80 80 80 50 50 10

NA 10 NA NA 10 50 50 50 80 80 80 50 50 10 50 80 ای مرتف صخره: 2

NA 10 50 50 50 80 80 10 50 10 10 50 10 50 50 10 ای ریزماسه: 3

NA 10 50 50 50 80 80 10 10 10 10 50 10 50 50 10 ای درشتسهما : 4

NA 10 50 50 50 80 80 10 10 10 10 50 10 50 50 10 ماسه سن ومخلوط : 5

A 6 : 50 10 50 50 50 ساحل سنگی NA 10 50 50 50 50 80 10 NA 10 10

B6 10 80 50 50 50 50 10 10 10 10 10 50 80 ایریزهوا: ساختارهای NA 10 10

NA 10 10 10 80 50 50 50 10 50 10 50 10 10 50 50 راضی جزر و مدی باز: ا7

A 8 :10 50 50 50 ای بستهصخره NA NA 10 50 50 50 50 80 10 NA 50 10

B8 :10 10 50 50 ساز و بستهانسان تودت سنگی NA NA 10 50 50 50 50 80 80 NA 50 10

NA 10 10 10 10 10 10 10 10 50 50 10 10 50 50 10 اراضی جرر و مدی بسته: 9

A10 :10 10 10 10 10 10 50 50 10 10 50 50 10 شورهای نمکی/مرداه NA 10 10

B 10 :10 10 10 10 10 10 50 50 10 10 50 50 10 مرداه آه شیرین NA 10 10

C 10 :10 10 10 10 10 10 50 50 10 10 50 50 10 باتالق NA 10 10

D 10 :10 10 10 10 10 10 50 50 10 10 50 50 10 مانگرو NA 10 10

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

91

ساحییدر خط واکنش پیامد

یی باارروی هااای نفتاای بسااته بااه روش پاكسااازی بااا پیاماادهاواكنشاای در براباار آلودگیانجااام اقاادامات

ن هاام آهراناادازه واكاانش شاادیدتر باشااد خسااارت وارده مربااوط بااه پیاماادهای ساااحلی همااراه اساات. خط

ممکن است بیشتر باشد.

شود:متفاوت زیر درنلر گرفته می حالت مهار ی ساحلخط بر واكنش برای محاسبۀ پیامدهای

(Hشدید )سنگین یا پیامد -

(Mپیامد متوسط ) -

(L) پیامد كم -

(NA« )ساحلی یرقابل استفاده برای این نوف خط» -

ساااحلی كااه در های باارآورد شااده باارای واكاانش درخطوطباار هزینااه (Lو H Mپیاماادها ) نااوفاثرگااراری

:استصورت زیر بهارا،ه شده نفتانواف برای یساحلای آلودگی خطفاكتورهای هزینهول اجد

ریاک برآوردشاده بارای ه« سااحلیهزیناۀ واكانش خط»بایاد مقادار (Hشادید ) هایبرای پیاماد -

ره شود.ض 3/0در عدد (ای آلودگیفاكتورهای هزینهول اجد با استفاده از) سواحلاز انواف

برآوردشااده باارای « ساااحلیهزینااۀ واكاانش خط»( بایااد مقاادار Mباارای پیاماادهای متوسااط ) -

1/0( در عاادد ای آلااودگیفاكتورهااای هزینااهاز انااواف سااواحل )بااا اسااتفاده از جااداول هریااک

ضره شود.

ک از برآوردشاده بارای هریا« سااحلیهزیناۀ واكانش خط»( بایاد مقادار Lبرای پیامادهای كام ) -

ضره شود. «0»( در ای آلودگیفاكتورهای هزینهانواف سواحل )با استفاده از جداول

پیامااد متناسااب باارای انااواف «ساااحلیپیامااد واكاانش باارای خطوط»بااا عنااون جاادول شاامارت )؟؟(

دهد.ساحلی را برحسب روش پاكسازی نشان میخطوط

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ساحلی انواف خطوطشیوت واكنش برای هر یک از پیامد(: 42)جدول

نو ساحل

(ESI)

احیای

طبیعی

احیای

دستی مکانیکی

مواد

جاذه

مواد

نشین ته

ساز

حرف

پوشش

اهیگی

سوزاندن رقابی

كردنLPCW HPCW LPHW HPHW هاكنندهپاک شوییشن بخارشویی

زیست

درمانی

A 1:ای بازصخره L L NA L NA NA L L L L M M M H L L

L L NA L NA NA L L L L M M M H L L ای مرتف صخره: 2

L L M L M NA M L M H H H H M M L ای ریزماسه: 3

L L M L M NA M L M H H H H M M L تای درشسهما : 4

L M M L M NA M L L H M H M H M L ماسه سن ومخلوط : 5

A 6 : ساحل سنگی L M M L M NA M L L L M H M H M L

B6 ایریزهوا: ساختارهای L H H M H H H L H H H H H NA M L

L H H M H H H L H H H H H NA M L راضی جزر و مدی باز: ا7

A 8 :ای بستهصخره L L M L NA NA L L L L M M M NA L L

B8 :ساز و بستهانسان تودت سنگی L L M L NA NA L L L L L L L NA M L

L H H M H H H L H H H H H NA M L اراضی جرر و مدی بسته: 9

A10 :شورهای نمکی/مرداه L H H M H H H L L H H H H NA M L

B 10 :شیرین مرداه آه L H H M H H H L L H H H H NA M L

C 10 :باتالق L H H M H H H L L H H H H NA M L

D 10 :مانگرو L H H M H H H L L H H H H NA M L

H پیامد شدید؛ :M پیامد متوسط؛ :L پیامد كم؛ :NAساحلی: یرقابل استفاده برای این نوف خط

H( :ای آلودگیفاكتورهای هزینهدست آمده از جداول ساحلی بهریک از انواف خطوطساحلی برای ههزینۀ واكنش در خط ) × 3/0

M1/0 ×( ای آلودگیفاكتورهای هزینهدست آمده از جداول ساحلی بهساحلی برای هریک از انواف خطوط: )هزینۀ واكنش در خط

0 L

NA ساحلی یرقابل استفاده برای این نوف خط»: : عبارت خطای»

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

93

( HCIC« )مقاادار پاكسااازی موردنیاااز»ساااحلی در فاااكتور بایااد خسااارت واكاانش درخطوط اكنااون

ضره شود. براین اسا :

« 3»بایااد در عاادد « ساااحلیخسااارت واكاانش در خطوط»باشااد آنگاااه « حااداكلر» HCICاگاار -

ضره شود.

« 5/1»بایااد در عاادد « ساااحلیخسااارت واكاانش در خطوط»باشااد آنگاااه « زیاااد» HCICاگاار -

ضره شود.

« 1»بایااد در عاادد « ساااحلیخسااارت واكاانش در خطوط»باشااد آنگاااه « متوسااط» HCICاگاار -

ضره شود.

« 5/0»بایااد در عاادد « ساااحلیخسااارت واكاانش در خطوط»باشااد آنگاااه « كاام» HCICاگاار -

ضره شود.

«1/0»بایااد در عاادد « ساااحلیخسااارت واكاانش در خطوط»باشااد آنگاااه « حااداقل» HCICاگاار -

شود. ضره

ساحلخطدر واکنشخسارت × HCICفاکتور = يساحلخطدر واکنش پیامد

یساحیخطوطاجتماعی -منابع اقتصادی تاخسار

سایده راجتماعی سااحل باه ناوف نفات مقادار واقعای نفتای كاه باه سااحل -ی مناب اقتصادیهاتخسار

ی بساتگ هاای صاورت گرفتاه تخاهان در سااحل برحساباجتمااعی موجاود -همینین منااب اقتصاادی و

هستند:شرح زیر بهآنها دارد. محاسبات

،نتوت اجتمواعی هرگوالن -اقتصوادیخسوارات باشود، آنگواه سووخت هواپیموابنزین یا اگر نو نتت

(C 4/207،2 -2166/0) :خواهد شدساحیی از رابطۀ زیر برآورد خطوط با برخوردکرده

با: خواهدبودبرابر دراین صورت احلیسخط اجتماعی -اقتصادی خسارات كل

[(2166/0- C 4/207،2 × )C ×S]

دراین رابطه:

C: ناد ؛ و ساحلی برخورد كرده )برحسب گالن(مقدار واقعی نفتی است كه به خطاست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

94

S: دسات كاه از جادول زیار به سااحلی اساتضریب اصالح مرباوط باه خساارات اقتصاادی اجتمااعی خط

آید.می

،اجتمواعی هرگوالن نتوت -، آنگواه خسوارات اقتصوادیخام سوبک باشودوییل یا نتتگازاگر نو نتت

(C 819،2 -2226/0) :خواهد شدساحیی از رابطۀ زیر برآورد خطوط با برخوردکرده

برابر خواهدبود با:دراین صورت ساحلیاجتماعی خط -خسارات كل اقتصادی

[(2226/0- C 819،2 × )C ×S]

دراین رابطه:

C :ساحلی برخورد كرده )برحسب گالن(؛ و مقدار واقعی نفتی است كه به خط

Sدسات سااحلی اسات كاه از جادول زیار به: ضریب اصالح مرباوط باه خساارات اقتصاادی اجتمااعی خط

آید.می

،هوای روانكوار و یوا سووختخام متوسط یوا روغننتتاگر نو نتت( های نتتوی متوسوطIFOباشود ) ،

سوواحیی از رابطووۀ زیوور خطوط بووا برخوووردکردهاجتموواعی هرگووالن نتووت -صووادیآنگوواه خسووارات اقت

(C 3/5984 -2283/0) :خواهد شدبرآورد

برابر خواهدبود با:دراین صورت ساحلیاجتماعی خط -خسارات كل اقتصادی

[(2283/0- C 3/984،5 × )C ×S]

دراین رابطه:

Cرخورد كرده )برحسب گالن(؛ و ساحلی ب: مقدار واقعی نفتی است كه به خط

Sدسات سااحلی اسات كاه از جادول زیار به: ضریب اصالح مرباوط باه خساارات اقتصاادی اجتمااعی خط

آید.می

اجتمواعی -باشود، آنگواه خسوارات اقتصوادی (6) شومارۀ یوا سووخت سنگینخام اگر نو نتت، نتت

C -3622/0د خواهوود شوود: )سوواحیی از رابطووۀ زیوور بوورآورهرگووالن نتووت برخوووردکرده بووا خطوط

7/1،861 )

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

برابر خواهدبود با:دراین صورت ساحلیاجتماعی خط -خسارات كل اقتصادی

[(2236/0- C 7/861،1 × )C ×S]

دراین رابطه:

Cساحلی برخورد كرده )برحسب گالن(؛ و : مقدار واقعی نفتی است كه به خط

Sدسات سااحلی اسات كاه از جادول زیار بهجتمااعی خط: ضریب اصالح مرباوط باه خساارات اقتصاادی ا

آید.می

اكتورهااا ساااحلی موجااود باار روی آه را كنتاارل كاارد. فبایااد فهرسااتی از مناااب اقتصااادی اجتماااعی خط

شناساااییاقتصااادی اجتماااعی شااوند. )كاال ضاارایب اصااالحی باارای همااۀ مناب بااا هاام جماا بسااته می

ساحلی(ب اقتصادی اجتماعی خطشده برابراست با ضریب اصالحی كل برای منا

[اجتماعي ساحل ،قتصادیت منابع ااخسار( × %100 –درصد اثربخشي )] اجتماعي ساحل = ،خسارت واقعي منابع اقتصادی

یساحلخطوطاجتماعی -مناب اقتصادی اصالحی: ضرایب (43) جدول

اصالحیضریب اجتماعی ساحل -منبع اقتصادی

4/1 ساحل توریستی

4/2 وحشحیات یتماشا

1/0 صنعتی

4/0 بندر

0/1 گاهیسكونت

9/2 زیادارزش دارایکاربری

0/1 ارزش متوسط دارایکاربری

4/0 کمارزش دارای کاربری

های هااای لکااهبراسااا مطالعااات پایگاااه داده اجتماااعی -های اقتصااادیهزینااهشااایان ذكاار اساات كااه

ن ( اتکاای2003) ( اتکااین و تبیااوa,d,e2004) اتکااین ( a,b,d,e2003) و ماادل اتکااین ERCنفتاای

.انددست آمده( به2004) ( و گری و همکاران2005) ( اتکین و همکاران2003) و همکاران

یساحیخطوط قبیعیمنابع تاخسار

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

96

كاارده برخااورد ساااحل بااه كااه نفتاای واقعاای مقاادار نفاات نااوف بااه ساااحل طبیعاای مناااب یهاتخسااار

هااای صااورت گرفتااه انتخاه در ساااحل برحسااب موجااود اجتماااعی -اقتصااادی ب منااا بااه همینااین

:است زیر شرح به مربوطه محاسبات. دارد بستگی

هرگووالن نتووت منووابع قبیعوویاگوور نووو نتووت، بنووزین یووا سوووخت هواپیمووا باشوود، آنگوواه خسووارات

(C 51/325 -1961/0) :خواهد شدساحیی از رابطۀ زیر برآورد خطوط با برخوردکرده

برابر خواهدبود با:دراین صورت ساحلیخط مناب طبیعیخسارات كل

[(1961/0- C 51/253 × )C ×S]

دراین رابطه:

Cساحلی برخورد كرده )برحسب گالن(؛ و : مقدار واقعی نفتی است كه به خط

Sدساات ساااحلی اساات كااه از جاادول زیاار به: ضااریب اصااالح مربااوط بااه خسااارات مناااب طبیعاای خط

آید.می

،هرگوالن نتوت منوابع قبیعویباشود، آنگواه خسوارات خوام سوبکنتتیوا گازوییول اگر نوو نتوت

(C 27/273 -1634/0) :خواهد شدساحیی از رابطۀ زیر برآورد خطوط با برخوردکرده

برابر خواهدبود با:دراین صورت ساحلیخط مناب طبیعیخسارات كل

[(1634/0- C 27/372 × )C ×S]

دراین رابطه:

Cساحلی برخورد كرده )برحسب گالن(؛ و : مقدار واقعی نفتی است كه به خط

Sدساات ساااحلی اساات كااه از جاادول زیاار به: ضااریب اصااالح مربااوط بااه خسااارات مناااب طبیعاای خط

آید.می

هوای روانكوار و یوا سووختخام متوسط یوا روغناگر نو نتت، نتت( های نتتوی متوسوطIFO ،باشود )

سواحیی از رابطوۀ زیور بورآورد اه خسوارات منوابع قبیعوی هرگوالن نتوت برخووردکرده بوا خطوطآنگ

(C26/379 -1525/0) خواهد شد:

برابر خواهدبود با:دراین صورت ساحلیخط مناب طبیعیخسارات كل

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

[(1525/0- C 26/793 × )C ×S]

دراین رابطه:

Cبرخورد كرده )برحسب گالن(؛ و ساحلی: مقدار واقعی نفتی است كه به خط

Sدساات ساااحلی اساات كااه از جاادول زیاار به: ضااریب اصااالح مربااوط بااه خسااارات مناااب طبیعاای خط

آید.می

،هرگوالن منوابع قبیعویباشود، آنگواه خسوارات 6خام سنگین یوا سووخت شومارۀ نتتاگر نو نتت

(C348 -1366/0) :خواهد شدساحیی از رابطۀ زیر برآورد خطوط با برخوردکردهنتت

برابر خواهدبود با:دراین صورت ساحلیخط مناب طبیعیخسارات كل

[(3661/0- C 348 × )C ×S]

دراین رابطه:

Cساحلی برخورد كرده )برحسب گالن(؛ و : مقدار واقعی نفتی است كه به خط

Sدساات یاار بهساااحلی اساات كااه از جاادول ز: ضااریب اصااالح مربااوط بااه خسااارات مناااب طبیعاای خط

آید.می

[ساحل طبیعيت منابع اخسار( × %100 –)درصد اثربخشي ]ساحل = طبیعيخسارت واقعي منابع

یساحلخطوط طبیعیمناب اصالحی: ضرایب (44) جدول

ضریب اصالحی منبع قبیعی ساحل

0/4 پرندگان

7/2 پستانداران

0/5 های در معرض انقراضگونه

0/4 منابع با حساسیت باال

0/2 منابع با حساسیت متوسط

3/0 منابع با حساسیت پایین

و ERCی نفتاای های لکااههاااپایگاااه داده انجااام شااده دری مناااب طبیعاای براسااا مطالعااات هاهزینااه

( مااک 2003) ( اتکااین و تبیااوa,d2003) اتکااینB2002) و همکاااران Incماادل برنامااه تحقیقاااتی

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

98

( بااه 2005) ( و مااک كاای و همکااارانa,b,c2004) همکاااران( مااک كاای و 2003) كاای و همکاااران

دست آمده است.

واکنشی آلودگی نتت بدون انجام هاتخسار

گوناااگونی باعااث خسااارات بسااته بااه شاارایط محیطاای ممکاان اسااتهااای ناشاای از نشاات نفااتآلودگی

تروجااهتاباال قشااده و درصااورت عاادم واكاانش و یااا مداخلااه باارای كنتاارل و پاكسااازی آنهااا ابعاااد آنهااا

فتاای ماارا كااه منااابعی نلیاار پرناادگان دریااایی در معاارخ مشااکالت ناشاای از آلااودگی ن. خواهنااد بااود

ر های جاادی دراثااهسااتند. مناااب اقتصااادی اجتماااعی ماننااد صاایادی نیااز ممکاان اساات متحماال آساایب

ی هاترخساا عموماا نفت باشند. حتای مناین مشاکالتی در هنگاام انجاام واكانش نیاز باروز كنناد. نشت

(واكاانش آور ناشاای)پیاماادهای زیااان« پااس از انجااام واكاانش»ی هاتبااا خسااار «عاادم انجااام واكاانش»

ز واكاانش ا موق و اثااربخشهای لزم باارای انجااام بااههزینااه قرارگیرنااد تااا پرداخااتمقایسااه بایااد مااورد

. توجیه مالی و اقتصادی لزم برخوردار باشد

رو نفت در ارتباااط اساات. ازایااندار اولیااۀ نشااتدر روی آه بااا مقاای خسااارت نفاات هاهزینااه -

اعی و های خساارات اقتصاادی اجتمامقدار اولیاۀ نشات نفات )برحساب گاالن( را بایاد در هزیناه

مناب طبیعی روی آه ضره كرد.

ساااحلی برخااورد ساااحلی بااا مقاادار واقعاای نفتاای كااه بااا خطهای خسااارت نفاات در خطهزینااه -

ضااره ساااحلی نیااز از حاصلقعاای نفاات برخااوردكرده بااا خطكاارده در ارتباااط اساات. مقاادار وا

شااود. البتااه دربااارت منااابباارآورد می یافتهمقاادار نفاات نشااتدر درصااد نفاات باقیمانااده

ش یافته دراثاار تبخیاار و انتشااار در سااطح آه دریااا كاااهساااحلی مقااادیری از نفاات نشااتخط

یابد. می

زیاارا ت. نفاات باقیمانااده برمبنااای نااوف نفاات اساادرصااد حااداقل منلااور از درصااد نفاات باقیمانااده همااان

جاود ودرصورت عدم واكنش نفات بیشاترین فرصات را بارای تبخیار تاا حادی كاه دیگار امکاان تبخیار

نداشته باشد خواهد داشت.

ود باخواهاد %32 حاداقل درصاد نفات باقیمانادهآنگااه خاام متوساط باشاد اگر ناوف نفات نفت -

)پیش فرخ(؛

خواهد بود؛ %13 حداقل درصد نفت باقیماندهآنگاه باشد نزین باگر نوف نفت -

ود؛بخواهد %32 حداقل درصد نفت باقیماندهآنگاه باشد سوخت هواپیمااگر نوف نفت -

خواهد بود؛ %12 حداقل درصد نفت باقیماندهآنگاه باشد گازوییلاگر نوف نفت -

د؛خواهد بو %39 صد نفت باقیماندهحداقل درآنگاه باشد خام سبکنفتاگر نوف نفت -

خواهد بود؛ %63 حداقل درصد نفت باقیماندهآنگاه باشد خام سنگیننفتاگر نوف نفت -

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

د بود؛خواه %10 حداقل درصد نفت باقیماندهآنگاه باشد (6سوخت شمارت )اگر نوف نفت -

هد بود؛خوا %79 حداقل درصد نفت باقیماندهآنگاه باشد IFOاگر نوف نفت -

ود؛بخواهد %12 حداقل درصد نفت باقیماندهآنگاه باشد رو ن روانکاراگر نوف نفت -

نشت يافتهمقدار نفت ×گالن( = درصد نفت باقیمانده ) مقدار واقعي نفت باقیمانده

های خسااارات های اقتصااادی اجتماااعی و هزینااهحااال بایااد مقاادار واقعاای نفاات باقیمانااده را در هزینااه

ت های مربااوط بااه خسااارات آلااودگی نفتاای در صااورره كاارد تااا هزینااهساااحلی ضااطبیعاای در خط مناااب

عدم انجام واكنش محاسبه شود.

چند مثال عملی -6-3-2-3

( 1) دو گزینااۀ ایاان دو را در قالاابها در براباار بازیافاات مکااانیکیكنناادهمقایسااۀ اسااتفاده از پخشباارای

بات مربوطه را طبق مدل انجام داد:توان ارزیابی كرده و محاس( می2و )

(:1گزینۀ )

خام متوسطنوف نفت: نفت -

میلیون گالن 1یافته: مقدار نفت نشت -

مایل 10تا 3فاصله تا ساحل: -

ساحل: پیوستهنوف پوشش نفتی خط -

نوف سطح آه: دریایی -

گراددرجۀ سانتی 20دمای آه: -

نات( 15بادهای الب: متوسط ) -

ساح ي(خطزمان واکنش: سا ت )تا -

ساحل سنگيساح ي: نوع خط -

ساح ي: دستيواکنش در خط -

- HCICمتوسط :

منابط اقتصادي، اجتما ي روي آب: شيالت -

منابط طبيعي روي آب: پرندگان -

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

100

ساح ي: ارزش متوسطمنابط اقتصادي، اجتما ي خط -

ساح ي: حساسيت به مقدار متوسطمنابط طبيعي خط -

ساح ي: انتخاب شدهنفتي در خطبيني محدودۀ تحت تأثير آلودگي پيش -

كنندهنوع واكنش: استفاده از پخش -

توان به صورت زیر خالصه كرد:نتایر محاسبات مربوطه را می

دلر )آمریکا( 335 656 36هزینۀ كل واكنش بر روی آه -

دلر 395 455 81ساحلی هزینۀ كل واكنش درخط -

دالر 118،111،731هزینۀ کل واکنش = -

دلر 143 877 88اكنش برروی آه پیامد و -

دلر 770 072 4ساحلی پیامد واكنش در خط -

دالر 92،949،913مجمو پیامد واکنش = -

دلر 854 642 740كل خسارات اقتصادی اجتماعی روی آه بدون واكنش -

دلر 621 563 207كل خسارات مناب طبیعی روی آه بدون واكنش -

130 007 106ساحلی بدون واكنش اعی خطكل خسارات اقتصادی اجتم -

دلر 331 122 35 ساحلی بدون واكنش كل خسارات مناب طبیعی خط -

دالر 1،089،335،937کل خسارات بدون واکنش = -

دلر 854 642 740كل خسارات اقتصادی اجتماعی روی آه پس از واكنش -

دلر 621 563 207كل خسارات مناب طبیعی روی آه پس از واكنش -

دلر 705 581 49ساحلی پس از واكنش كل خسارات اقتصادی اجتماعی خط -

دلر 824 168 ساحلی پس از واكنش كل خسارات مناب طبیعی خط -

دالر 997،957،004 کل خسارات پس از واکنش = -

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

دالر -26،732،798فایدۀ واکنش = -

كننااده باایش از هزینااۀ بااا پخشهزینااۀ خسااارت واكاانش در ایاان گزینااۀ فرضاای گیری:نتیجووه

هااای ای بااا فعالیتكننااده در محاادودهاساات. یعناای زیااان احتمااالی كاااربرد پخشواكاانش

اكاانش دلیل تااوخیر در وكننااده بااهپااروری بیشااتر از منفعاات آن خواهااد بااود. فایاادت پخشآبزی

كننادهتحقق نیافتاه اسات. ممکان اسات تبخیار نفات متجااوز از برداشات نفات باه وسایلۀ پخش

بوده باشد.

(:2گزینۀ )

خام متوسطنوف نفت: نفت -

میلیون گالن 1یافته: مقدار نفت نشت -

مایل 10تا 3فاصله تا ساحل: -

ساحل: پیوستهنوف پوشش نفتی خط -

نوف سطح آه: دریایی -

گراددرجۀ سانتی 20دمای آه: -

نات( 15بادهای الب: متوسط ) -

ساح ي(زمان واکنش: سا ت )تا خط -

ساحل سنگيساح ي: نوع خط -

ساح ي: دستيواکنش در خط -

- HCICمتوسط :

منابط اقتصادي، اجتما ي روي آب: شيالت -

منابط طبيعي روي آب: پرندگان -

ساح ي: ارزش متوسطمنابط اقتصادي، اجتما ي خط -

ساح ي: حساسيت به مقدار متوسطمنابط طبيعي خط -

انتخاب شده ساح ي:بيني محدودۀ تحت تأثير آلودگي نفتي در خطپيش -

مکانیکینوع واكنش: -

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

102

توان به صورت زیر خالصه كرد:نتایر محاسبات مربوطه را می

دلر )آمریکا( 037 209 47 هزینۀ كل واكنش بر روی آه -

دلر 637 177 62 ساحلی هزینۀ كل واكنش درخط -

دالر 109،386،673 هزینۀ کل واکنش = -

دلر 0پیامد واكنش برروی آه -

دلر 305 095 3 ساحلی واكنش در خط پیامد -

دالر 3،095،305مجمو پیامد واکنش = -

دلر 854 642 740كل خسارات اقتصادی اجتماعی روی آه بدون واكنش -

دلر 621 563 207كل خسارات مناب طبیعی روی آه بدون واكنش -

130 007 106ساحلی بدون واكنش كل خسارات اقتصادی اجتماعی خط -

دلر 331 122 35ساحلی بدون واكنش كل خسارات مناب طبیعی خط -

دالر 1،089،335،937کل خسارات بدون واکنش = -

دلر 854 642 740كل خسارات اقتصادی اجتماعی روی آه پس از واكنش -

دلر 621 563 207كل خسارات مناب طبیعی روی آه پس از واكنش -

دلر 286 254 40 ساحلی پس از واكنش خطكل خسارات اقتصادی اجتماعی -

دلر 451 981 12 ساحلی پس از واكنش كل خسارات مناب طبیعی خط -

دالر 1،001،442،212 کل خسارات پس از واکنش = -

)؟؟( دالر -21،492،948فایدۀ واکنش = -

كاانش هزینااه كاارد. دلر باارای وا 30/1( باارای هاار دلر فایااده بایااد 2در گزینااۀ فرضاای ) گیری:نتیجووه

پااروری در محاادوده هااای آبزیكننااده زیااانی از نلاار حضااور فعالیتباارخالف واكاانش بااا روش پخش

ناد وجود ندارد. است

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

104

هررای مربررو برره خرردمات اكوسیسررتمی بررا ارزیررابی پیامرردهای تلفیررق ارزش -4-2-3

نشت نفت

ملیاات ساازی درهنگاام عمبار حاوادث نشات نفات بار منااب سااحلی و یفاۀ پیییادت تصمیاثرات فاجعاه

ال سااازان بااه دنبااشااوندكه تصمیمواكاانش دربراباار نشاات و نیااز نیاااز بااه تحلیاال عملیاااتی موجااب می

زنلاار های صااریح و مسااتقیم ارزیااابی پیاماادهای اقتصااادی ابااا كمااک ماادلتااری باشااند. تصاامیمات علمی

بااا ارات نشاات نفااتهای خسااسااازی اولیااۀ هزینااهتااوان بااه اباازار ارزیااابی فااوری باارای كمیفضااا،ی می

استفاده از واحدهای پولی به عنوان یک شاخ دست یافت.

ه از ایاان دسااتورالعمل مترصااد پیشاانهاد ماادلی مبتناای باار ارزیااابی خاادمات اكوسیسااتمی بااا اسااتفاد

گااراری بااازاری انتقااال فوایااد و قیمت«روش هزینااۀ ساافر»گااراری اقتصااادی ماننااد هااای ارزشروش

زیسات تاابعی از ابعااد محیطشاود كاه ارزش پاولی ابعااد خساارات وارده باه جاادارد ذكارمستقیم اسات.

ارگرفتاه زیست باوده و ایان خاود بساتگی باه ناوف نفات محادودت تحات تاوثیر قرمحیطخسارات وارده به

ویژه زیسااتی شاارایط آه و هااوایی و بااهمحیطاز نلاار اهمیاات تنااوف زیسااتی و سااایر خصوصاایات

صاادی یی و اقتدر گساترت منااطق سااحلی و دریاایی باا اثرگاراری بار منااب دریاا مگونگی انتشار آلیناده

اجتماعی هدف دارد.

اطق سااحلی تاوان بارای هماۀ منارا می« زیساتمحیطارزیابی مبتنی بار هزیناۀ خساارات وارده باه »ابزار

ن جباارانکاااهااای اولیااه از هزینااۀ خسااارات امو یرساااحلی اسااتفاده كاارد و درواقاا بااا داشااتن تخمین

خسارات مربوط به نشت نفت نیز فراهم خواهد شد.

سااازی خاادمات اكوسیسااتمی در وضااعیت كمیت اقتصااادی نشاات نفااتاجنبااۀ اساساای هزینااۀ خسااار

شااود. ارزش اقتصااادی عنوان مرجاا پااولی تولیاادات اكوسیسااتمی شااناخته میای اساات كااه بااهپایااه

لیاادی شااود. بااااین همااه عملکاارد توساایم میها بااه ارزش خاادمات مسااتقیم و یرمسااتقیم تقاكوسیسااتم

فاات( ماننااد نشاات ن) مناااب طبیعاای ممکاان اساات تحاات تااوثیر تیییاارات طبیعاای و یااا برآمااده از انسااان

تبط باا های اقتصاادی مارهای بسایاری را از ارزیاابی هزیناهقرارگیرد. ادبیاات علمای درایان زمیناه نموناه

بیناای اقتصااادی مناسااب های پیشنیااز ماادل های خسااارات نشاات نفاات مبتناای باار فنااون آماااری وماادل

و همکاااران Gracia Negro) گااراردسااازی تخریااب پااولی ناشاای از آلااودگی دراختیااار میباارای كمی

ردهاااا باااااین وجاااود نتاااایر بیشاااتر رویک. (Frost 2008 و Shahriari؛ Wirtz 2006و Liu؛ 2009

ز باار نااۀ خسااارت آلااودگی نفتاای متمركااهای هزیاز نلاار فضااا،ی و اصااالت دارای ایااراد بااوده و ماادل

ریزی پاس و واكنش هستند. پشتیبانی از برنامه

های غیرمستقیم:استتاده ارزش

هااا بااا عاادم حضااور در بازارهااای مبااادلتی مشااخ شااده و باارای تخمااین آنهااا بایااد ایاان قبیاال ارزش

هااای ن درایاان زمینااه روشابزارهااای یرمسااتقیمی را داختیااار داشاات. دو رویکاارد مشااترک باارای تخماای

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

BTهای دریااایی بااا كمااک روش ( هسااتند. خاادمات اكوسیسااتمTC) ( و هزینااۀ ساافرBT) انتقااال فوایااد

گااراری اقتصااادی در ایاان روش اطالعااات قاباال دسااتر از مطالعااات شااوند. باارای ارزشتخمااین زده می

شوند. موجود برای موقعیت مکانی و یا زمینۀ دیگر انتقال داده می

درایاان ها بااا كمااک ادبیااات تحقیقاای موجااودها و یااا گروهاای از گونااهایی خاادمات ماارتبط بااا گونااهشناساا

( امکااااااان پااااااریر Daunys 2004و Olenin؛ Olenin 2009و Bucas Daunys) زمینااااااه

و Costanzaسااازی خاادمات اكوسیسااتمی انجااام شااده از سااوی اساات. همینااین مطالعااات كمی

( باارای ایاان منلااور قاباال اسااتفاده2002) Boumansو de Groot Wilson( و 1997) همکاااران

تلاف های پوشاش و كااربری جهاانی اراضای باه كماک فناون مخهستند. برمبناای مطالعاات و مدلساازی

هااای موردنیاااز را تااوان برخاای از ارزشهای خشااکی و دریایی/ساااحلی میاقتصااادی بااه تفکیااک سیسااتم

برآورد نمود.

ستند:های دریایی شامل موارد زیر هوسیلۀ اكوسیستمم ارا،ه شده بهترین فواید یرمستقیمهم

( h/rES) زیستگاه/پناهگاه -

( ncES) مرخۀ رایی -

( ncsgES) مرخۀ رایی مرتبط با علفزارهای دریایی -

( bcES) كنترل تنوف زیستی -

( و fpES) تولید خوراک -

(. drES) تنلیم اختالل -

تااا 18.72شااود كااه بااه رقماای در حاادود مرخااۀ اارایی مربااوط میخاادمات بیشااترین ارزش واحااد بااه

شود. یورو در هکتار و درسال بال می 3620

های یرمستقیم خدمات اكوسیستمی(: ارزش استفاده45جدول )

خدمت اکوسیستمی

(iES)

ارزش واحد شرح

)یورو/هكتار/سال(

hrES های مهاااجر خاادمات پرسااتاری زیسااتگاه باارای گونااه

های محلاای؛ ای باارای برداشاات گونااههای منطقااهگاهزیساات

گررانیزمستان

9/7

ncES تلبیت ازت؛N P 620 3 های راییو سایر عناصر یا مرخه

ncsgES هااای دریااایی؛ تلبیاات ازت علفN P 720 18و سااایر عناصاار یااا

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

106

های راییمرخه

bcES های كلیاادی صاایادی؛ كاااهش علفخااواران كنتاارل گونااه

صیادان بالی هرم راییوسیلۀ به

4/37

fpES های تولیاادات مربااوط بااه گوشاات شااکار ااالت دانااه

خوراكی میاوه و یاره از طریاق شاکار و صاید گاردآوری

كشاورزی معیشتی یا ماهیگیری تفرجی

6/91

drES احیاااای هاااا كنتااارل سااایل حفا ااات دربرابااار طوفان

باار های واكاانش زیسااتگاه در براخشکسااالی و سااایر جنبااه

زیسااتی كااه عماادتا تحاات كنتاارل هااای محیطدگرگونی

ساختاری رویشی هستند

7/86

بومااانس و(؛ دگااروت ویلسااون 1997تااركر: برآوردهااای ایاان جاادول برگرفتااه از كاسااتانزا و همکاااران )

( هستند.2002)

از x درون سااالولبرحساااب دلر درهکتاااار (marineE) های دریااااییارزش اقتصاااادی كااال اكوسیساااتم

( j+ESiEs) ( یااا خاادمات اكوسیسااتمی مندگانااهiES) کۀ ساااحلی شااامل خاادمت اكوسیسااتمیشااب

بسته به پیییدگی سیستم است.

dradr+ ES fpafp+ ES bcabc+ ES ncgancg+ ES ncanc+ ES h/rah/rEx= ES

واحااد مساااحت aو iبرحسااب واحااد پااولی( خاادمت اكوسیسااتمی ) درآمااد اقتصااادی ESكااه درآن:

از میان خدمات اكوسیستمی است. i( تحت پوشش عرضۀ خدمت برحسب هکتار)

ت عنوان یااک خاادمباارای باارآورد ارزش اقتصااادی پرناادگان دریااایی بااه جااای درنلاار گاارفتن آن بااه

های جابجاااایی جاااایگزینی و احیاااای زیساااتگاه و جمعیااات پرنااادگان اكوسیساااتمی خااااا از هزیناااه

احلی از شاابکۀ ساا xرناادگان دریااایی در ساالول شااود. ارزش اقتصااادی پساااحلی و دریااایی اسااتفاده می

شود:صورت زیر برآورد میبه

birdsuvbirds= n birdsE

GISهااای اساات كااه از روی داده xای فراواناای پرناادگان در یااک ساالول شاابکهمتوسااط birdsnكااه در آن:

از دلر/پرناااده( اسااات كاااه ) های خاصااای از پرنااادگانارزش واحاااد گوناااه birdsuvآیاااد. و دسااات میبه

دساات هااای احیااای پرناادگان ماارتبط بااا حیااات وحااش و مطالعااات ارزیااابی خسااارت نشاات نفاات بهپروده

دلیل (. باااااه2004و همکااااااران French-McCay؛ Wirtz 2009و Liu؛ Brown 1992) آیااااادمی

كار ههااای فضااا،ی بایااد ارزش واحاادی مسااتقل از گونااه را بااهای موجااود در دسترساای بااه دادهكاسااتی

گرفت.

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

رد. كااتااوان باارآورد ها را می( ارزش خاادمت دیگااری از اكوسیسااتمTC) هااای هزینااۀ ساافرا كمااک روشباا

های هزینااۀ ساافر تمایاال بااه پرداخاات بازدیدكنناادگان باارای رساایدن بااه محاادودتطورخاا ماادلبااه

ای هكننااد. درایاان روش از برنامااۀ تخمااین هزینااۀ ساافر منطقاامطالعاااتی مااوردنلر خااود را بیااان می

مخاارن ده و مبتنای بار بارآورد تعاداد ساالنۀ سافر باه محادودت تفرجای مشاخ و میاانگیناستفاده شا

وه ازای هاار ساافر باارای مهااارگر(. مخااارن متوسااط بااهCook 2008و Fleming) ازای هاار ساافر اسااتبااه

شوند:از بازدیدكنندگان زیر تعریف می

( sd/resTC) نندزبازدیدكنندگان ساكن در محل كه در روزی مشخ دست به بازدید می -

( res/toursitTC) گردشگران ساكن در محل -

( non res/sdTC) كنندبازدیدكنندگان یرساكن كه در روزی مشخ سفر می -

(. nonres/toursitTC) گردشگران -

رد ساتان وافرخ براین است كاه هماۀ اناواف بازدیدكننادگان باا هادف تفارن و سارگرمی و یاا مالقاات دو

فاای را تااوان تعاااریف مختلاند. باارای متمااایز كااردن انااواف بازدیدكنناادگان میشاادههای تفرجاای عرصااه

ی هساتند های خااا افارادطوری كاه منلاور از بازدیدكننادگان روزهاا و یاا مناسابتدرنلر گرفات. باه

رادی دهنااد. ولاای گردشااگران افااهای تفرجاای انجااام میای را باارای رفااتن بااه عرصااهكااه ساافر یااک روزه

كننااد. گردشااگران مقاایم نیااز آنهااایی ای مشااخ اقاماات میكم یااک شااب در ناحیااههسااتند كااه دساات

درایان های تفرجای باوده و تفااوت آنهاا باا گردشاگران یارمقیمهستند كه ساكن منااطق مجااور عرصاه

رزش كننااد. از ایاان نلاار اای دور از مناااطق تفرجاای زناادگی میاساات كااه خااارجی بااوده و در فاصااله

های شاابکۀ ساااحلی حاصاال جماا ( ماارتبط بااا هاار یااک از ساالولtoursimE) اقتصااادی مناااطق تفرجاای

مخارن بازدیدكنندگان و گردشگران از انواف مختلف خواهد بود. یعنی:

Etoursim=TCres/sd+TCres/tourist+TCnonres/sd+TCnonres/tourist

اساات كااه باادیهی های ساافر هاار بازدیدكننااده از میااان انااواف بازدیدكنناادگان اساات.هزینااه TCدراینجااا

( و میااانگین in) ( را بایااد در تعدادساافرها در سااالiTC) های ساافر انااواف مختلااف بازدیدكنناادگانهزینااه

عاات ( ضاره كارد. بسایاری از اطالexpav) شاودازای هار سافر كاه باا واحاد پاولی سانجیده میمخارن به

ورد. دست آای بهتوان از آمارهای ملی و منطقهموردنیاز دراین زمینه را می

expavi= n iTC

های مستقیم:استتاده ارزش

طور مسااتقیم از بازارهااای های مسااتقیم گویااای خاادمات اكوسیسااتمی اساات كااه بااهارزش اسااتفاده

های زیساتی درارتبااط باوده و اثار آیناد. ایان خادمات باا منااب زیساتی یاا ساامانهدسات میاقتصادی به

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

108

باارای ارزیااابی ارزش اقتصااادی كالهااا و خاادمات مسااتقیمی باار روی رفاااه اقتصااادی انسااان دارنااد.

گااراری تااوان اسااتفاده كاارد كااه همااان روش قیمتاكوسیسااتمی از روش اقتصااادی اسااتانداردی می

گیری فایاادت اقتصااادی هااای بااازاری باارای اناادازه( اساات. درایاان روش از قیمت1DMP) بااازاری مسااتقیم

د. ملااالی شااناخته شااده دررابطااه بااا مناااب شااوهای اقتصااادی اسااتفاده میدساات آمااده از سااامانهبه

و Cognetti) پاااروری اساااتهاااای صاااید تجااااری و یاااا آبزی فعالیتDMPدریاااایی براساااا

Maltagliati 2010 منلااور از صااید تجاااری صااید ماااهی و سااایر جااانوران وحشاای دریااایی بااا هاادف .)

نلر گرفت. توان عمق خاصی را دركسب منفت است. برای تخمین پولی صید تجاری می

یی ( در هاار ساالول از شاابکۀ ساااحلی یااا دریاااfisheryE) در منااین ماادلی ارزش اقتصااادی صااید تجاااری

شود:براسا رابطۀ زیر محاسبه می

ivpi= m fisheryE

های مختلاف( و باه تفکیاک گوناه) مقادار ساالنۀ آبزیاان صاید شاده برحساب كیلاوگرم imدراین رابطاه

ivp های دارای ارزش بازاری است.یان صیدشده از همۀ گونهآبز 2قیمت بر روی عرشۀ

ارزش اقتصادی کل:

ادی ارزش اقتصاا»های مسااتقیم و یرمسااتقیم بااا عبااارت درآمااد كاال سااالنه حاصاال از ارزش اسااتفاده های دریاااییشااود كااه از حاصاال جماا فوایااد اقتصااادی حاصاال از اكوسیسااتم( تعریااف میTEV) «كاال

(marineEمناااطق تفرجاای ) (tourismEپرناادگان وحشاای ) (birdsEو صااید تجاااری ) (fisheryE محاساابه )

شود:می

TEV = Emarine + Etourism + Ebirds + Efishery

مناااب ساااحلی ارزیااابی شااده در درون مرزهااای محاادودت %100( بااا TEV) «ارزش كاال اقتصااادی»

رقالااب دناااب دریااایی را مطالعاااتی در ارتباااط اساات و ارزش سااالنۀ خاادمات اكوسیسااتمی و تولیااد م

گرارد. وضعیت پایه و برحسب ریال و یا دلر در سال دراختیار می

مدل هزینۀ خسارات ناشی از نشت نتت

هااای اقتصااادی نشاات ( زیان2012) 3براسااا ماادل معرفاای شااده از سااوی دپلگاارین و بالدوسااکا

زیسااتی محیطهااای از دارایی هااای اقتصااادی سااالنۀ مسااتقیم و یرمسااتقیم ناشاایصااورت زیاننفاات به

زیسااتی محیطهااای شااوند. منلااور از داراییو اقتصااادی اجتماااعی تحاات تااوثیر قرارگرفتااه تعریااف می

های تفرجاای ماارتبط بااا خااودداری از های آساایب دیااده مخااارن ازدساات رفتااۀ ساافر بااه عرصااهزیسااتگاه

1 Direct Market Pricing Method

2 Ex-vessel Price

3 Depellegrin and Belazauskas

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

گرداناادن آنهااا بااه شاارایط پاایش های موردنیاااز باارای احیااای جمعیاات پرناادگان و بازگراریساافر ساارمایه

های از نشاات نفاات درآمااد ازدساات رفتااۀ صاایادان در دوران ممنوعیاات موقاات یااا بسااته شاادن صاایدگاه

(.Hasselstrom 2011و Feyes Cole) سنتی

( Wf) 1دهاای اقتصااادیای در ماادل هزینااۀ خسااارت نشاات نفاات عبارتنااد از: فاااكتور وزنهای پایااهمرلفااه

(. SVM) 3حجم نفت ضریب اصالحی( و ODF) 2فاكتور پراكنش تودت نفت

های تفرجاای های دریااایی عرصااه( گویااای كمااک نساابی زیسااتگاهWf) دهاای اقتصااادیفاااكتور وزن

i Wfپرناادگان دریااایی و صااید تجاااری بااه ارزش كاال اقتصااادی محاادودت مطالعاااتی اساات. باارای منباا

شود:كلی از رابطۀ زیر محاسبه می

Wf = (E/TEV) × 100

ارزش كاال اقتصااادی اساات. حاصاال جماا همااۀ TEVو iارزش اقتصااادی منباا iEدرایاان رابطااه

Wfمناب قابل دستر در محدودت مطالعاتی است. %100خواهد بود كه همان 1 ها

هاای نفات در بساتر دریاا( ارزش درصادی اسات كاه پاراكنش تودهODF) فاكتور پاراكنش تاودت نفتای

(bedODFخاااط سااااحلی ) (shDFOروی دریاااا ) (suODFو ساااتون آه ) (diODF را باااا موقعیااات )

ساازی فرآینادهای انتشاار و هاوادهی نفات از مادل ساه بعادی دهاد. بارای شبیهفضایی منبا ارتبااط می

اساات. بایااد سااهمی از ( اسااتفاده شدهSMHI) 4مساایر نشاات نفاات و شاابکۀ ردیااابی دریااایی نشاات نفاات

محاسااباتی را بایااد كنارگاارارد ماارا كااه در ارزشاایابی مناااب نفاات نشااتی تبخیریافتااه از شاااخ نهااایی

باا خادمات اكوسیساتمی ماورد نلار ODFشاوند. رابطاۀ عوامال آور شاناخته نمیدریایی و سااحلی زیاان

است. در شکل زیر نمایش داده شده

(: تركیب عامل توزی تودت نفتی با خدمات اكوسیستمی46جدول )

(ODFودۀ نتتی )عامل توزیع ت خدمات اکوسیستمی

ODFsh + ODFsu + ODFdi ( toursimEگردشگری: )

ODFsb + ODFsu + ODFdi (marineEدریایی: )

ODFsh + ODFsu (birdsEپرندگان: )

ODFsb + ODFdi (fisheryEصیادی )

1 Economic Weighting Factor 2 Oil Mass Distribution Factor 3 Spill Volume Modifier 4 Seatrack Web Tool

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

110

یافته مقادار آن( گویاای ضاریبی اسات كاه بساته باه حجام نفات نشاتSVM) كنندت حجام نفاتتعدیل

طور مسااتقیم نفاات نشااتی بااه هااای مختلااف باارای حجم SVMكنااد. مقاادار فاارق می 10تااا 2بااین

جااام ( ان2000) براسااا نتااایر تحلیلاای جهااانی از عواماال پاكسااازی نشاات نفاات كااه بااه وساایلۀ اتکااین

شده پیشنهاد شده است.

شود:یافته از روی جدول زیر تعیین میدر رابطه با حجم نفت نشت SVMمقادیر مختلف

نفت با ضریب اصالحی حجم نشت نفتهای نشت(: رابطۀ بین دامنۀ حجم47دول )ج

( SVMکنندۀ حجم نتت )تعدیل حجم نتت )تن(

<34 2

3 340تا 34

5 1،700تا 340

7 3،400تا 1،700

8 34،000تا 3،400

34،000< 10

iریااایی باارای منباا ( باارای هاار ساالول از شاابکۀ مناااطق ساااحلی و د1DCI) شاااخ هزینااۀ خسااارت

شود:مانند دریایی گردشگری صید پرندگان و یره( مطابق با رابطۀ زیر محاسبه می)

iODF× SVM × i= Wf iDCI

رت را تاوان شااخ هزیناۀ خساااباا اساتفاده از ایان مادل بااا داشاتن مقادار نشات نفات و نااوف نفات می

به نفاات شاااخ هزینااۀ خسااارت محاسااهاازارتن نشاات نفاات و سااه نااوف 17محاساابه كاارد. ماالال باارای

آن ارزشاساات. ماتریساای از سااناریوهای مختلااف تهیااه شااده و درشاده و در قالااب جاادول زیاار ارا،ااه شده

برحسااب مقااادیر ازدساات رفتااۀ خاادمات DCIدرصاادی همااۀ سااناریوها و درجااات مختلااف مقااادیر

شااود كااه یاار دیااده میاساات. ماالال بااا نگاااه بااه جاادول زاكوسیسااتمی ماارتبط بااا هاار منباا محاساابه شده

tourismDCI درصاادی ازنلاار خاادمت 55باشااد گویااای زیااان اقتصااادی 89دارای ارزشاای براباار بااا

هااای خاادمات ( ارزش48در جاادول شاامارت )هااای تفرجاای خواهااد بااود. اكوسیسااتمی مربااوط بااه فعالیت

اند.اكوسیستمی با ارزیابی پیامد نشت نفت تلفیق شده

1 Damage Cost Index

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

تن( 000 40و 000 17 300وها برای سه نوف نفت و سه مقدار نفت )ماتریس سناری(: 48جدول )

خسارت مربوط به خدمات اكوسیستمی )%(-95 -85 -75 -65 -55 -45 -35 -25 -15 DCI

309-385 280-308 224-279 117-223 85-116 50-84 40-49 16-39 0-15 DCI toursim

363-452 137-362 136 118-135 109-117 95-108 42-94 36-41 0-35 DCI marine

159-197 144-158 60-143 44-59 14-43 5-13 2-4 1 0 DCIbirds 59-73 23-58 21-22 19-20 16-18 7-15 5-6 1-4 0 SCIfishery

اولین گام در استفاده از مدل شامل مراحل زیر است:

ر معاارخ تعریااف محاادودت مطالعاااتی یعناای وسااعتی از مناااطق دریااایی و ساااحلی كااه د -

اند های نفتی قرار گرفتهآلودگی

شناسایی و تعیین خدمات اكوسیستمی واق در درون مرزهای منطقۀ آلوده شده -

گراری اقتصادی.انتخاه فنون عملی ارزش -

كوسیساتمیاای مناد منبعای بارای خادمات هاا و ایجااد پایگااه دادهدر گام دوم عملیاات گاردآوری داده

مااار آهااای دریااایی بیوتاپ) تاارین مناااب دریااایی و ساااحلیدر مااورد مهم GISو ازجملااه اطالعااات

ود.های احیای جمعیت و یا زیستگاه پرندگان( باید انجام شگردشگری صید تجاری و پروده

رای بااای ایجاااد شااده داده در گااام سااوم هرساالول واقاا در شاابکۀ مناااطق آلااوده شااده طبااق پایگاااه

( اسااتفاده TEV) شااده و از آنهااا باارای ارزش اقتصااادی كاال خاادمات اكوسیسااتمی دسااته بناادی

احلی سااسااازی خاادمات اكوسیسااتمی مناااب دریااایی و شااود. بااا ایاان ترتیااب امکااان لزم باارای نقشهمی

فراهم خواهد شد.

ن شاده و درگام مهاارم ساناریوهای نشات نفات باا اساتفاده از شابکۀ ردیاابی دریاایی نشات نفات تادوی

های سااازی هااوادهی نفاات و ترساایم فضااا،ی محاادودهپااراكنش و انتشااار شبیه هایامکااان ارا،ااۀ ماادل

سااازی خروجاای تحاات تااوثیر وجااود خواهااد داشاات. ارزیااابی تركیباای خاادمات اكوسیسااتمی و شبیه

دهاای شااناختی مناساابی را باارای گسااترش فاااكتور وزنردیااابی دریااایی نشاات نفاات مبنااای روش

گاارارد. ( دراختیااار میODF) و فاااكتور انتشااار نفاات (SVM) كنناادت حجاام نفاات( تعدیلWf) اقتصااادی

ی هسااتند. خروجاا DCIهای اصاالی ماادل هزینااۀ خسااارت و ماااتریس سااناریوهای ایاان فاكتورهااا مرلفااه

خواهد بود. GISنهایی ارا،ۀ الگوی هزینۀ خسارت مبتنی بر

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

112

ناد است

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

ی ماادخل و بررساای حوااوا و تكااالی قااانونهای ذیشناسااایی دسااتگاه-3-3

آنها

ه های ماارتبط بااا واكاانش در مواجهااه بااا حااوادث منجاار بااگیریهای كلیاادی در تصاامیمیکاای از جنبااه

یافتااه های تخریبپاكسااازی احیااا و بازسااازی عرصااه )اعاام از و اجاارای اقاادامات پیشااگیری نفتنشاات

فااوت ت مادخل اسات. نلار باهشناساا،ی نهادهاای مادیریتی و اجرایای ذی پایش پس از واكانش و یاره(

های ها و دسااتگاههااا و و ااایف قااانونی تعریااف شااده باارای هریااک از نهادهااا درقالااب سااازمانموموریت

براباار آن هنگام و كارآمااد درنفت و واكاانش بااهلزم اساات باارای شاارایط بحراناای ناشاای از نشااتمربوطااه

گی و اهنهماا بااه ایجااادساااختارهای ماادیریتی موردنیاااز و براسااا آنهااا سااازوكارهایی تعریااف شااده

. ها و بازیگران مختلف منجر شونددر میان برنامهانسجام تقویت

ینااه از موجااود درایاان زم توجااه بااه تجربیااات جهااانیطراحاای و اسااتقرار منااین سااازوكارهایی از طریااق

اهااد قاباال تحقااق خو از سااوی دیگاار قااانونی موجااود دركشااور و مااوازین هااامارموهیااک سااو و رعایاات

ت ناشاای از ارزیااابی خسااارا ه دریکاارماارویکااردی باار اسااتفاده از موجااود نیتجربیااات جهااا ماارور. بااود

اكسااازی پپیشااگیری ی مانناادهای گوناااگونمرلفااهیکاااارمگی در توجااه بااه . توكیااد دارناادهای نفتاای لکااه

شاامار آمااده و محااور اصاالی به زیسااتیمحیطخسااارات مناااب طبیعاای و اجتماااعی –خسااارات اقتصااادی

های نفتاای در های مختلااف را در نلااام ارزیااابی خسااارات اقتصااادی لکااهماادخلضاارورت هماااهنگی ذی

سازد. تر میمناطق دریایی و ساحلی نمایان

«یماواد نفتا های قابال كشاتیرانی در مقابال آلاودگی باهقاانون حفا ات از دریاهاا و رودخاناه»مطابق باا زیسااات و شااایالت ایااارانهای بناااادر و دریاااانوردی حفا ااات محیطساااازمان (17/6/1389)مصاااوه

آینااد. درنتیجااه هماهناا سااازیشاامار میهای موضااوف ایاان دسااتورالعمل بهماادخلتاارین ذیمهم

ادی های نفتاای و حااوادث نشاات نفاات دارای اهمیاات زیااهااای آنهااا باارای واكاانش در براباار لکااهفعالیت

و یفااۀ مهاام 5دار عهاادهبنااادر و دریااانوردی سااازمانمزبااور قااانون ( 11ت )مااادبراسااا خواهااد بااود.

زیراست:

لزماقدامات انجام جهت انتلامی و نلامی نیروهای به رسانیاطالف

آن آثار رف و آلودگی گسترش از جلوگیری

آوری شواهد مربوط به علل وقوف آلودگیبرآورد میزان آلودگی و جم

گسااتره موقعیاات درمااورد ایااران شاایالت و زیسااتمحیط حفا اات هایسااازمان بااه رسااانیاطالف

جایی آلودگیجابه مسیر و

و بررساای مطالعااه باارای ایااران شاایالت و زیسااتمحیط حفا اات هایسااازمان بااا همکاااری

ه باا شااده وارد یهاتخسااار و آلااودگی میاازان ارزیااابی لزم باارای شااواهدو ماادارک آوریجماا

زیست و ذخایر آبزیمحیط

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

114

یستیزمحیط اقدامات منجر به برآورد خسارات فازبندی -3-3

پیش ارزیابی( 1) فاز -3-3-1

ودریاایی بالفاصله پس از وقوف یک ساانحه یاا حادثاۀ منجار باه نشات نفات و تركیباات نفتای در منااطق

ردی ربااط از سااازمان بنااادرو دریااانوذیاز كارشناسااان متشااکل ضااروری اساات كااه گروهاای یااا ساااحلی

سااازماندهی شااده و مااان ممکاانترین زدر سااری زیساات و سااازمان شاایالت محیطسااازمان حفا اات

وجاود قاانونی م ماوازینباتوجاه باه نسبت به ارزیاابی اولیاه درماورد ابعااد مختلاف حادثاه اقادام نمایناد.

ی ون مشاورتشااز نلر فنی گاروه مزباور دارای ماهیات كاامال تخصصای باوده ولای ازنلار عملیااتی دارای

: قدامات زیر خواهد بودها و افعالیت بیشترین تمركز این گروه برخواهد بود.

مارثر الاب و عوامال فنایشناخت ابعاد حادثه از نلار ناوف و مقادار نشات نفات شارایط محیطی -

بینی مسیر حركت لکۀ نفتی برای پیش

زیسااتی واقاا در محاادودت لکااۀ نفتاای گااردآوری اطالعااات ماارتبط بااا مناااب طبیعاای و محیط -

های آبزیااان و زیسااتگاهی باارای گونااهحساساایت )وضااعیت كنااونی و آتاای جابجااا،ی آن( ازنلاار

المللی و یره از جهات ملی و بین باارزشهای اكوسیستم پرندگان مهم

تشااخی نیازهااای اولیااه دررابطااه بااا اجاارای اقاادامات واكاانش و گسااترت آن از جهااات نااوف -

و ... تداركات فنیشدت فوریت موقعیت مکانی

های محاادودههای احیااایی و یااا اصااالحی هبیناای محورهااای اصاالی باارای طراحاای برنامااپیش -

.تخریب یافته

های واكنش و/یا پاكسازی: ارزیابی مالی و اقتصادی برنامه(2) فاز -3-3-2

ت بااه مااورد اشاااره در فاااز نخساات لزم اساات نساابهااای اشاااره شااده در ذیاال گااروه فعالیتموازات بااه

تشاادید ز اهای پیشااگیری و اجاارای برنامااههااای واكاانش و نیااز طراحاای ارزیااابی مااالی و اقتصااادی فعالیت

اطالعاات عمل آیاد. بادیهی اسات كاه درایان مرحلاه اساتناد باهاقادام باههای دریایی تخریب اكوسیستم

نقااش مهماای خواهااد داشاات. زیاارا زیسااتی دریاااییمحیطارزش اقتصااادی مناااب موجااود درمااورد

هااای د عملیااات واكاانش و فعالیااتبراسااا درجااۀ اهمیاات و ارزش اقتصااادی مناااب ممکاان اساات ابعااا

داری داشته باشد. بعدی تیییرات معنی

ناد است

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

های احیررررا و اصررررال برنامرررره( ارزیررررابی مررررالی و اقتصررررادی 3) فرررراز -3-3-3

دیدههای آسیباكوسیستم

های احیاااا و بازساااازی و اصاااالح تر از برناماااهدر ساااومین فااااز و پاااس از ایجااااد تصاااویری دقیاااق

. ایاان اسااا،ی ابعاااد مااالی و اقتصااادی آنهااا حااا،ز اهمیاات خواهااد بااودهای آساایب دیااده شناكوسیسااتم

ارزیااابی ممکاان اساات از سااوی گروهاای از متخصصااین موضااوعات مربوطااه و مسااتقل از كارشناسااان

لااب انجااام شااود. باادیهی اساات كااه درا هااای ارزیااابی خسااارات مربااوط بااه واكاانش درگیاار در فعالیت

یاری س از پیگپاهای احیاایی فراتار از وجاوهی اسات كاه رناماهمواق مناب مالی موردنیااز بارای اجارای ب

ر قاارار دعاااوی مربااوط بااه مطالبااۀ خسااارات در محاااكم قااانونی عمااال تحقااق پیاادا كاارده و در اختیااا

ب هااای مناسااب باارای بساایر مناااب مااالی موردنیاااز )جلااگیرنااد. درایاان صااورت پیاادا كااردن روشمی

دنیاااز های عمااومی و یااره( موری اسااتفاده از بودجااهالمللاای تااالش بااراهااای فناای و مااالی بینكمک

خواهد بود.

صااالح اهااای طراحاای شااده بااا هاادف بیناای شااده باارای اجاارای فعالیتالبتااه مناااب مااالی پیش

تلقاای زیسااتمحیطخسااارات وارده بااه بخشاای ازعنوان بااه ممکاان اسااتهای تخریااب یافتااهاكوسیسااتم

ی هاساایبآباارای ایاان منلااور بایسااتی اسااتناد قاارار گیرنااد. شااده و در دعاااوی حقااوقی مورداسااتفاده و

احیااروش د بارای ایان منلاور بایا شاده باشاند.ارزیاابی دقت باه فیزیکای هاایناوف و كمیت وارده از نلر

و ا براسااا مقیاااحتمااالی های باادیل انتخاااه شااده و ییهای احیااادامنااۀ معقااولی از باادیلدر قالااب

اباال دنیاااز و قبسااته بااه مناااب مااالی مور ریزی مااورد توجااه قاارار گیرنااد. یااره شناسااا،ی شااده و در برنامااه

رنااد. ی نیااز انتخاااه شااده و دردسااتور كااار قاارار گیبرتاارهای احیااایی باادیلتااومین حتاای ممکاان اساات

های تخریااب ی اكوسیسااتماحیااا ای جااام باارایهبرنامااهااا و اقااداماتی در قالااب مجموعااۀ منااین فعالیت

یرد.گ دراختیار قرار مییافته

احیاییپایش و های جرای برنامههای ا( پیش بینی هزینه4) فاز -3-3-4

هاي زيسررت ناشرري از لكررهمحيطدرآخرررين مرح رره از فرآينررد برررآورد خسررارات اقتصررادي وارده برره

بررديهي هاي پررايش و احيررايي، مررورد ارزيررابي قرررار گيرنررد.هاي اجررراي برنامررهنفترري، بايسررتي هزينرره

هرراي تر حرراکم برروده و لررذا، شناسررائي راهمنظررور، نگرشرري بررا افررت ب ندمرردت اسررت کرره بررراي ايررن

ي هاي بسرريو و تررأمين مررالهاي آترري در قالررب برنامررهپايدارسررازي منررابط مررالي الزم بررراي سررال

هرراي مربوطرره، ضرررورت زيررادي خواهررد داشررت. درايررن راب رره، رويكررردي کررامال تخصصرري بررهپروژه

واي پرايش و احيرا حراکم برروده و ممكرن اسرت بره شناسررايي هموضرو ات مخت رف در اجرراي برنامرره

الم ي و م ي بيانجامد. تشويت مشارکت فعاليني در س وح بين

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

116

ساز كارهای پیشنهادی جبرمن خسار فصو چهار

كردسازوكارهای دریافت خسارت و هزینهپیشنهاد -4-3

(:1OPA( )1990) «آلودگی نفتی ایالت متحده»دو پارامتر كلیدی براسا قانون

زیست دریاییگسترت آسیب وارده به محیط

زیست دریایی شدت آسیب وارده به محیط

گیری در یااک یعناای هرگونااه تیییااری نااامطلوه قاباال مشاااهده یااا قاباال اناادازه»در ایاان قااانون آساایب

ی ارزیاااب»بااه امااوال عمااومی در قالااب « منباا طبیعاای یااا اخااتالل در خاادمات مربااوط بااه منباا طبیعاای

است.( مورد توكید قرار گرفته2NRDA« )خسارت مناب طبیعی

دار كااه از ارزیااابی بایااد از سااوی گروهاای از افااراد معتمااد )همااان كارشناسااان فناای معتمااد و صااالحیت

حاال مسااوی جامعااه منسااوه گردیااده و و یفااۀ ارزیااابی ماهیاات و گسااترت آلااودگی و پیاماادهای آن در

احل زیر انجام شود:وقوف را برعهده دارند( و براسا مر

سازی گسترت آسیب كمی

های احیایی تدوین اجرا و پایش طرح

های ارزیااابی و احیااا از كسااانی كااه مساادول وارد آماادن آساایب تااالش باارای جبااران هزینااه

اند.شناخته شده

در حیطااۀ خسااارات نشاات نفاات ردیاام مساادولیت ماادنی باارای آلااودگی نفتاای دریااایی نخسااتین ردیاام

های مربااوط نامااهساادولیت درقبااال الزامااات راماات فراتاار از خسااارات وارده بااه افااراد و آیینالمللاای مبین

هااای محاایط زیسااتی بااوده اساات. از همااین ردیاام بااه هااای ناشاای از اختاللبااه خسااارت وارده بااه دارایی

پریری درمااورد حماال كالهااای خطرناااک حماال و نقاال عنااوان الگااویی باارای تاادوین قاعاادت مساادولیت

ای مااواد خطرناااک و زیااان آور و نیااز بااازبینی مقااررات مساادولیت ماادنی باارای خسااارات هسااتهدریااایی

مساادولیت باادون –اسااتفاده شااده اساات. عااالوه باارآن روش پرداخاات حااق راماات تحاات منااین ردیماای

باه هنجااری در قواعاد خساارات بارای آلاودگی در جاهاای دیگار تبادیل شاده و همیناین باه – 3تقصیر

در زمینااۀ مساادولیت « پااردازدآلااوده كننااده می»مااد و عادلنااۀ داخاال ساااختن اصاال عنااوان اباازار كارآ

زیستی شناخته شده است. محیط

1 Oil Pollution Act

2 Natural Resource Damage Assessment

3 Strict liability

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

بااینکااه امااروزه كمتاار كساای در مااورد اهمیاات حفاا محاایط زیساات در حماال و نقاال دریااایی و نیااز

تی زیساا كشااتیرانی بااا كیفیاات بااال مخااالف اساات بااااین همااه شاامار آنهااایی كااه دربااارت راماات محاایط

هااای نفتاای هاام عقیااده باشااند خیلاای زیاااد نیساات. اگرمااه هاار ردیماای درقبااال خسااارات آلودگی

« پااردازدآلااوده كننااده می»پریری دربراباار بخااش كشااتیرانی را براسااا اصااولی مشااابه اصاال مساادولیت

پریری طاارف مساادول و تعریااف قلمااروی خسااارات های مساادولیتنمایااد ولاای محاادودیتوضاا می

اند. بارای هاای معنای داری درایان زمیناه شادهه خساارات محایط زیساتی باعاث اختالفآلودگی به ویاژ

هااا از سااوی داری كااه درمااورد عواماال تعیااین كنناادت راماات آلودگیهااای معناایایاان منلااور ارزیابی

IMO زیستی كشورها را درنلر بگیرد. های محیطشوند باید نقش فراگیر سیاستانجام می

ر مقاباال های قاباال كشااتیرانی دقااانون حفا اات از دریاهااا و رودخانااه»« 21»و « 20»مطااابق بااا مااواد های بناااادر و دریاااانوردی حفا ااات ساااازمان (17/6/1389)مصاااوه «آلاااودگی باااه ماااواد نفتااای

ات زیساات و شاایالت ایااران از حیااث مطالبااه ضاارر و زیااان ناشاای از خسااارت بااه بنااادر توسیساامحیط

یااارات و ااایف و اخت تدر محاادود و در مااورد جاازا،م موضااوف قااانونزیساات دریااایی و مناااب آباازی محیط

وط باه مباال مرباشاده و المللای محساوه خود نمایناده دولات جمهاوری اساالمی ایاران در دعااوی بین

زیساات دریااایی جبااران خسااارات وارده بااه بنااادر توسیسااات محیط»عنوان خسااارات دریافاات شااده تحااتالیانه سااآن براسااا بودجااه %100داری كاال واریااز و در خزانااه بااه حسااابی متمركااز «و حیااات آبزیااان

اب احل و منازیسات دریاایی ساومنحصرا برای بهباود ارتقااء كیفیات بهساازی احیااء و بازساازی محیط

زیساات و شاایالت های بنااادر و دریااانوردی حفا ات محیطآبازی و بااه نسابت خسااارات وارده بااه ساازمان

.گردد یافته و هزینه میایران و نیروهای مسلح تخصی

تركر: این بخش درحال تکمیل است.

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

118

دولت

های بیمهشركت

بنگاه اقتصادی

های هزینه

حفظ

زیست محیط

شدهجبران

های هزینه

حفظ

زیست محیط

شدهنجبران

دولت

)وضعیت مطلوب(

بیمه +

دولت

)وضعیت نیمه

مطلوب(

بیمه +

بنگاه اقتصادی

)وضعیت نیمه

مطلوب(

بیمه دولت +

بیمه +

بنگاه

اقتصادی

بیمه دولت +

بیمه +

بنگاه

اقتصادی

بنگاه اقتصادی

)وضعیت نامطلوب(

های خارجی هزینه

ق نیافتهتحق

های خارجی هزینه

تحقق یافته

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

فهرست منابع پایانی

J. Rochette, Towards an international regulation of offshore oil exploitation, Report

of the experts workshop held at the Paris Oceanographic Institute on 30 March 2012,

Working Papers 15/12, 1–18, IDDRI, Paris, 2012.

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی

120

هاپیوست

ناداست

ل قاب

یر -غ

سنوی

ش پی