သစ္ေတာဦးစီးဌာန · 2019-01-17 · Page 3 of 86 IP ESFM Mya version...

of 86

IP ESFM Mya version 9/6/18

ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာအစးရ

သယဇာတႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငထနးသမးေရး၀နႀကးဌာန

သစေတာဥးစးဌာန

ေဂဟစနစအေျခခသည သစေတာမား ေရရညတညတေရး အပခပလပကငမႈစမကနး အေကာငအထညေဖၚၿခငးလကစြ

ECOSYSTEM-BASED SUSTAINABLE FOREST MANAGEMENT IMPLEMENTATION MANUAL

(ေဂဟစနစထနးသမးေရးႏငၿပညသအစအဖြ႕ဖြ႕ၿဖးေရးအသငးကၿပစသညပထမမႀကမး)

၂၀၁၈ ခႏစ၊ န၀ဘၤာလ၊ ရနကနၿမ႕

မာတကာ

of 86


အခနး ၁။ ခရငသစေတာမားဖြ႕စညးပ

၁-၁။ ခရငသစေတာမားဖြ႕စညးၿခငး ၇

၁-၁-၁။ သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမမား ၈

၁-၁-၂။ ေဒသေထာကပေရးသစေတာမား ၈

၁-၁-၃။ သစထြကသစေတာမား (ထတလပေရးသစေတာမား) ၈

၁-၁-၄။ အထးေရေဝေရလေဒသသစေတာမား ၉

၁-၁-၅။ ႀကးျပငေတာမား ၉

၁-၂။ အလပတကနယ၊ ခတစဥမားႏငႏစစဥခတကြကမားဖြ႕စညးျခငး ၉

အခနး၂။ သစေတာၿပစပးေထာငနညးမား ၁၁

၂-၁။ သစေတာၿပစနညးစနစ ၁၁

၂-၂။ သစေတာၿပစၿခငးလပငနးမား ၁၂

၂-၂-၁။ လငးဖြငျခငး ၁၃

၂-၂-၂။ အေသးစတရငးလငးျခငး ၁၃

၂-၃။ သေတသနလပငနး ၁၃

အခနး ၃။ ေတာထြကထနးညၿခငး ၁၄

၃-၁။ ေတာထြကထနးညၿခငး ၁၄

၃-၁-၁။ အနာဂတပငေထာငဇယားတညေဆာကနညး ၁၄

၃-၁-၂။ ဥပမာ ၁၅

အခနး ၄။ ကၽြနးစကခငးမားစမအပခပလပကငၿခငး ၁၈

၄-၁။ ေနာကခသမငး ၁၈

၄-၂။ စကခငးတညေထာငၿခငး၏ရညရြယခကမား ၁၈

၄-၃။ အေၿခခမမား ၁၉

၄-၃-၁။ ေဂဟေဗဒဆငရာ အေျခခမမား ၁၉

၄-၃-၂။ စးပြားေရးဆငရာ အေျခခမမား ၂၀

၄-၃-၃။ လမေရးဆင အေျခခမမား ၂၀

၄-၄။ အသငေတာဆးစကခငး ၂၁

၄-၅။ စကခငးတညေထာငျခငး ၂၁

၄-၅-၁။ ကာကြယျခငး ၂၂

၄-၅-၂။ ျပစျခငး ၂၂

၄-၆။ စကခငးသတပတ ၂၂

of 86


၄-၇။ သစထတျခငးရညရြယခက ၂၄

၄-၈။ ခတလျခငး ၂၅

၄-၉။ သစထတျခငး ၂၅

၄-၁၀။ သစထတျပးသစကြကကျပနလညျပစျခငး ၂၆

၄-၁၁။ စကခငးဧရယာတစစပတစပငးကသဘာဝေတာအျဖစျပစျခငး ၂၆

၄-၁၂။ သေတသန ၂၇

၄-၁၃။ ဌာနတြငးသငတနးမား ၂၇

၄-၁၄။ ႀကးႀကပျခငးႏငသးသပျခငး ၂၇

၄-၁၅။ အျခားသစမာစကခငးမား ၂၈

အခနး ၅။ အထးေရေဝေရလသစေတာမားအပခပလပကငျခငး ၂၈

၅-၁။ အဓပၸါယဖြငဆခက ၂၈

၅-၂။ အပခပလပကငပ ၂၈

၅-၂-၁။ သာမနေရေဝေရလေဒသသစေတာမား ၂၈

၅-၂-၂။ အထးေရေဝေရလေဒသသစေတာမား ၂၉

အခနး ၆။ ဒေရေတာမားစမအပခပလပကငျခငး ၂၉

၆-၁။ ဒေရေတာ၏အဓပၸါယ ၂၉

၆-၂။ ျမနမာႏငငဒေရေတာမား၏တညေနရာႏငအကယအဝနး ၂၉

၆-၃။ ဒေရေတာအပခပလပကငျခငး၏ရညမနးခကပနးတင ၃၁

၆-၄။ ဒေရေတာအပခပလပကငမႈစမကနးေရးဆြျခငး ၃၁

၆-၅။ သစေတာျပစနညးစနစ ၃၂

၆-၅-၁။ အေျပာငခတလျခငးနညးစနစ ၃၂

၆-၅-၂။ ေရြးခယျခငးစနစ ၃၃

၆-၆။ ေတာထြကညႏႈငးထနးခပျခငး ၃၃

၆-၆-၁။ ဒေရေတာမားအတြကသစေတာစာရငးေကာကလပငနး ၃၄

၆-၆-၁-၁။ ရညရြယခက ၃၄

၆-၆-၂။ နမနာဒဇငး ၃၄

၆-၆-၃။ နမနာအရြယ ၃၅

၆-၆-၄။ နမနာ၏ဖမးပတနဘး ၃၆

၆-၇။ လငး-အကြကနမနာဒဇငးျဖငသစေတာစာရငးေကာကယျခငးနမနာ ၃၇

အခနး ၇။ သစမထတမႏငသစထတျပးသစေတာသယဇာတစာရငးေကာကျခငး ၃၈

of 86


၇-၁။ သစမထတမသစေတာသယဇာတစာရငးေကာကျခငး ၃၈

၇-၁-၁။ ရညရြယခက ၃၈

၇-၁-၂။ သရနလအပသညကနးဂဏနးအခကအလကမား ၃၈

၇-၁-၃။ သစေတာစာရငးေကာကနညး ၃၉

၇-၂။ သစထတၿပးသစေတာသယဇာတစာရငးေကာကျခငး ၄၃

၇-၂-၁။ ရညရြယခကမား ၄၃

၇-၂-၂။ သရနလအပသညကနးဂဏနးအခကအလကမား ၄၄

၇-၂-၃။ သစေတာစာရငးေကာကနညး ၄၄

အခနး ၈။ သစမဟတသညသစေတာထြကပစၥညးမားအပခပလပကငျခငး ၄၆

အခနး ၉။ ကြနပတာပရဂရမျဖငပငေထာငဇယားတညေဆာကျခငးႏငႏစစဥခြငျပေတာထြက တြကခကျခငး

၄၆

၉-၁။ ပငေထာငဇယား ၄၆

၉-၂။ ကနးဂဏနးဇစျမစမား ၄၆

၉-၃။ ကြနပတာပရဂရမျဖငပငေထာငဇယားတညေဆာကျခငးႏင ႏစစဥခြငျပေတာထြကတြကခကျခငး

၄၆

၉-၄။ FORTRAN 77 Programming Language အသးျပမႈ ၄၇

၉-၅။ ပငေထာငဇယားတညေဆာကျခငး ႏငႏစစဥခြငျပ ေတာထြကတြကခကျခငး ကြနပတာပရဂရမမားအသးျပပ

၄၈

၉-၆။ နဂး ၅၅

အခနး ၁၀။ ရငးႏးျမပႏမႈအကးအျမတဆနးစစျခငး ၅၆

၁၀-၁။ ေနာကခအေႀကာငးအရာ ၅၆

၁၀-၂။ FINANCIAL (DECISION MAKING) TOOLS ၅၇

၁၀-၃။ EXAMPLE OF CALCULATING PV, BCR AND IRR ၅၇

ကမးကး ၆၅

ေနာကဆကတြ ၁ ၆၆

ေနာကဆကတြ ၂ ၇၆

of 86


of 86


အခနး ၁

ခရငသစေတာမားဖြ႕စညးပ

၁-၁။ ခရငသစေတာမားဖြ႕စညးၿခငး

ခရငအတြငးရသစေတာမားကေအာကပါအတငးဖြ႕စညးၿပးအပခပလပကငရနၿဖစပါသည။

ပ -၁၊ ခရငအတြငးရသစေတာမားဖြ႕စညးပ။

သစေတာခရငအတြငးကေရာကေသာသစေတာမားက ပ-၁ တြငေဖၚၿပထားသကသ႔ ေအာကပါအတငး

အတနးအစားမားခြရပါမည-

၁။ သဘာ၀ထနးသမးေရးနယေၿမမား

ခရငသစေတာမား

(District Forests)

သဘာ၀ထနးသမးေရးနယေၿမမား

(Protected Areas)

ေတာရငတရစၦာနေဘးမေတာ

(Wildlife Sanctuary)

အမးသားဥယာဥ

(National Park)

အၿခား

(Others)

သဘာ၀ႀကး၀ငး

(Nature Reserve)

ေဒသေထာကပေရးေတာမား

(Local Supply Forests)

ေဒသေထာကပေရးသဘ၀ေတာ

(Local Supply Natural Forest)

ေကးရြာသးထငးစကခငး

(Village - use fuelwood plantation)

အစအဖြ႕ပငေတာ

(Community forest)

သစထြကေတာမား

(Production Forests)

သဘာ၀ေတာ

(Natural forest)

သစေတာစကခငး

(Plantation forest)

အစအဖြ႕ပငေတာစးပြါးေရးလပငနး

(Community Forest Enterprise)

အထးေရေ၀ေရလေတာမား

(Critical WS Forests)

သဘာ၀ေတာ

(Natural forest)

သစေတာစကခငး

(Plantation forest)

ႀကးၿပငေတာမား

(Public Forests)

သစေတာ/ နယေၿမအမးအစ

ား(Forest/ Land Category)

အလပတကနယ

မား (Working

Circles)

of 86


၂။ ေဒသေထာကပေရးသစေတာမား

၃။ သစထြကသစေတာမား (ထတလပေရးသစေတာမား)

၄။ အထးေရေ၀ေရလသစေတာမား ႏင

၅။ ႀကးၿပငေတာမား။

၁-၁-၁။ သဘာ၀ထနးသမးေရးနယေၿမမား

သဘာ၀ထနးသမးေရးနယေၿမမားတြင

က။ သပၸႀကး၀ငးေတာမား

ခ။ အမးသားဥယာဥမား

ဂ။ အဏၰ၀ါအမးသားဥယာဥမား

ဃ။ သဘာ၀ထနးသမးေရးႀကး၀ငးေတာမား

င။ သားငကတရစာၦနေဘးမေတာမား

စ။ သဘာ၀ထးၿခားသညသြငၿပငလကၡဏာရသညေနရာေဒသမား

ဆ။ ေဒသချပညသမားမထနးသမးေစာငေရာကထားသညထနးသမးေရးဧရယာမား

သဘာ၀ထနးသမးေစာငေရာကေရးနယေျမမားအား စမအပခပလပကငရာတြင သစေတာဥစးဌာနမညႊနၾကား

ထားသည သကဆငရာ မရငးေဒသမားအားစမအပခပလပကငေရးစမကနးမားႏငအည

၄ငးတ႔ကအမးအစားတစခခငးအလက စမကနးမားေရးဆြၿပးအပခပလပကငရနၿဖစပါသည။

၁-၁-၂။ ေဒသေထာကပေရးသစေတာမား

ေဒသခၿပညသမားအတြက အေသးစားသစေတာထြကပစၥညးမားႏငသစမဟတေသာ သစေတာထြကပစၥညးမား

ခြငၿပေပးရနတညေထာင/စမအပခပလပကငေသာသစေတာမားၿဖစႀကပါသည။ ၄ငးတ႔ကသဘာ၀ေတာမားအတြက

အလပတကနယတစခ၊ ေကးရြာသးထငးစကခငးမားအတြကအလပတကနယတစခႏင အစအဖြ႕ပငသစေတာမား

အတြကအလပတကနယ တစခ ေပါငးအလပတကနယသးခ ဖြ႕စညးၿပးအပခပလပကငရနၿဖစပါသည။

စးပြါးၿဖစလပကငသည အစအဖြ႕ပငသစေတာမားသည သစထြကသစေတာမားတြငပါ၀ငပါမည။

၁-၁-၃။ သစထြကသစေတာမား (ထတလပေရးသစေတာမား)

ၿပညတြငးၿပညပသစလအပခကကၿဖညဆညးရနႏင ၿပညတြငးၿပညပ၀ငေငြရရရနအတြက အဓကရညမနးခကၿဖင

အပခပလပကငသညသစေတာမားၿဖစပါသည။

of 86


၄ငးတ႔ကေအာကပါအတငးအလပတကနယမားခြၿခားလပကငရနၿဖစပါသည-

၁-၁-၃-၁။ သဘာ၀ေတာမားသစထတေရးအလပတကနယ

၁-၁-၃-၂။ သစေတာစကခငးမားသစထတေရးအလပတကနယ

၁-၁-၃-၃။ ေဒသခၿပညသအစအဖြ႕ပငသစေတာမားသစထတေရးအလပတကနယ။

၁-၁-၄။ အထးေရေ၀ေရလေဒသသစေတာမား

အထးေရေ၀ေရလေဒသသစေတာမားဆသညမာ အေရးႀကးေသာေရေလာငကနႀကးမား (ဥပမာ- အငးေတာႀကးကန၊

အငးေလးကန)၊ေသာကသးေရေလာငကနမား(ဥပမာ- ဂးၿဖ၊ ေဇာငးတ၊ )၊ေရအားလပစစဆညမား (ဥပမာ-

သဖနးဆပ၊ --)ႏင အေရးႀကးသညဟနငငေတာကသတမတေသာေရေလာငကနမားႏငဆညမား

၏ေရေ၀ေရလေဒသတြငရေသာသစေတာမားကဆလပါသည။

ေရေ၀ေရလေဒသမားတြငသဘာ၀ေတာမားႏင သစေတာစကခငးမားရနငပါသည။ ေရေ၀ေရလတစခစအတြငး

သဘာ၀သစေတာမားအလပတကနယႏင စကခငးသစေတာမားအလပတကနယဟ၍ အလပတကနယ ႏစခ

ခြၿခားဖြ႕စညးလပကငရနၿဖစပါသည။

၁-၁-၅။ ႀကးၿပငေတာမား

ခရငအတြငးတြငရေသာ ႀကးၿပငေတာအားလးကအလပတကနယတစခအၿဖစဖြ႕ၿပး အသးၿပမႈမားကြၿပားပါက

အသးၿပမႈအလက ခတစဥမားဖြ႕၍ အပခပလပကငရပါမည။

ႀကးၿပငေတာမားသည အၿမတနးသစေတာေၿမတးခ႕ဖြ႕စညးရန သစေတာေၿမမားၿဖစသညအတြက အၿမတနး

သစေတာ ေၿမအၿဖစထနးသမးထားသငသညႀကးၿပငသစေတာမားက ႀကးၿပငကာကြယေတာ သ႔မဟတ ႀကး၀ငးမား

အၿဖစ အၿမနဖြ႕စညးနငရနေဆာငရြကသငပါသည။

၁-၂။ အလပတကနယ၊ ခတစဥမားႏင ႏစစဥခတကြကမား ဖြ႕စညးၿခငး

အလပတကနယ (Working Circle) ၊ခတစဥမား (Felling Series)ႏင ႏစစဥခတကြကမား(Annual Coupes)

ဖြ႕စညးၿခငးက ေအာကပါပတြငၿပထားသည အတငးေဆာငရြကရပါမည။

of 86


ပ ၁-၁။ အလပတကနယ၊ခတစဥႏငႏစစဥခတကြကမားဖြ႕စညးပ

အလပတကနယသစထတမညသဘာ၀ေတာအားလးပါ၀ငမည

- သစေတာအမးအစားတၿခငး

- စးပြါးေရးတြကေၿခကကသညသစပမာဏရရနငၿခငး

- လပကငရနလြယကၿခငး တ႔အအေပၚအေၿခခဖြ႕ရန

- ခရငတစခတြင အလပတကတစခထကပမဖြ႕စညးနငသည။

ခတစဥ- ႏစစဥေတာထြကသတမတသည သစေတာဧရယာ/ ယနစၿဖစသည၊ အလပတကနယတစခအတြငး ခတစဥတစခထကပမဖြ႕နငသည။

- သစထတၿခငးသည ခတပတအတြငးခတစဥ တစခလးကၿပးးနငရမည၊

-ႏစစဥေတာထြကသညစးပြါးေရးအရလပကငနငသညပမာဏၿဖစရမည။

ႏစစဥခတကြက- ခတပတအတြငးႏစစဥသစထတမည အကြကမားၿဖစၤသည၊

- ထ႔ေႀကာငခတစဥတစခတြငရေသာ စစေပါငး အေရအတြကသည ခတပတတြငပါေသာႏစ အေရအတြကအတင းၿဖစသည၊

- ထ႔ေႀကာငအခငးခငးဧရယာ သ႔မဟတ သစထြကပမာဏသည တညသငသည။

of 86


အခနး ၂

သစေတာၿပစပးေထာငနညးမား

၂-၁။ သစေတာၿပစနညးစနစ

ၿမနမာေရြးခယနညးစနစကသဘာ၀သစေတာအားလးတြငအသးၿပပါမည။ သ႔ရာတြငမရငးစနစတြင ေအာကေဖၚၿပပါ

ၿပၿပငမြနးမမႈမားၿပလပရနၿဖစပါသည။

၁။ သစထတလပရနအတြက လးပတကန႔သတခကမရပါ

၂။ ၿပဌာနးထားေသာေတာထြကပမာဏအတြငး ေစးကြက၀ငေသာသစပငအားလးကေရြးခယနငပါသည။

သ႔ရာတြငစးပြါးေရးအတြကသစပငမားကေရြးခယရာတြင သစေတာၿပစေရးအေၿခခလအပခကမားက

အေၿခခရမညၿဖစၿပး တစခနတညးတြင ေဂဟစနစႏငလမႈေရးတနဘးမားကလညး ထညသြငး

စဥးစားရနလအပပါသည။

သစေတာပမေကာငးမြနေစရနအတြကေအာကပါအပငမားကလညးခတလသငပါသည-

၂၅% သ႔မဟတ ၂၅%ထကပ၍ရြကအပေသၿခငး သ႔မဟတႀကးၿခငး

ခတပတတစပတၿပညေအာငရငသနနငစြမးမရၿခငး

ပငစညသည ၿပငးထနစြာေဆြးၿခငး၊မးေလာငထားၿခငးသ႔မဟတႀကးၿခငး

ပးမႊားမားၿပငးထနစြာဖကဆးထားၿခငးသ႔မဟတေရာဂါရၿခငး

သဘာ၀မးဆကၿခငးကအပမးလကရၿခငး သ႔မဟတ အဖးတနသစပငမား

ႀကးထြားမႈက ထခကလကရၿခငး

ႀကးထြားမႈကဆငးလကရေသာအရြယေရာကသညအပငမား သ႔မဟတ အထက

အလႊာမ သစပငႀကးမား

၃။ ဓမၼတာမးဆကရနအတြကလအပေသာ မခငပငႀကးမားက မခတလရပါ။

၄။ ေတာထြကက ထထည သ႔မဟတ ၿဖတပဧရယာၿဖငသတမတပါမည။

၅။ သဘာ၀ေတာမားအားလးအတြက ႏစ (၃၀)ခတပတ ကအသးျပသြားမညျဖစသည။

၆။ သစေတာလပငနးမားကေအာကပါဇယားတြငေဖၚၿပသညအတငးေဆာငရြကရနၿဖစပါသည-

of 86


ခႏစ လပငနး မတခက ယ-၃ ကၽြနးသငးသတၿခငး ႏငအပမးကာဆငးခတလၿခငး သငးသတရနလအပပါကသငးသတရ

န ယ-၁ သစမာပငေထာငရကၿခငး

ကၽြနးပငေထာငရကၿခငး (ကၽြနးစထတလင) ကၽြနးသငးသတၿခငးမရလငအပမးကာဆငးခတလၿခငးကသ

စမာပငေထာငရကသညလပငနးႏငအတေဆာငရြကရန

ယ-၁ သစထတလပၿခငးအႀက သစေတာစာရငးေကာကၿခငး ESFM IM ကလကနာေဆာငရြကပါ။ ယ၊ ယ

+၁ ကၽြနးႏငသစမာတစၿပငတညးထတၿခငး ေဂဟစနစအေပၚထခကမႈေလာနညးေ

စရနအတြကRIL ႏင အၿခားသကဆငရာညႊနႀကားခကမားကလကနာပါ။

ယ+၃ သစထတၿပးေနာကစာရငးေကာကၿခငး ESFM IM ကလကနာေဆာငရြကပါ ယ+၄ ယ+၅

ကြကလပၿဖညစကၿခငး၊ တနဘးၿမငစကၿခငး၊ ဓမၼတာမးဆကမႈေကာငးရနခတလၿခငး၊ စသည။

သစေတာႏငေဂဟစနစေကာငးမြနေစရန။

ယ+၁၅ အပမးကာဆငးခတလၿခငး၊ ရငးလငးၿခငး၊ ငတတကခၽြနၿခငး ႏင ႀကပေနသည ပငစမားကပငႀကပႏတၿခငး

ဇယား- ၂-၁။ ၿမနမာေရြးခယနညးအရ သစေတာလပငနးမား။ ‘ယ’ သညသစထတသညခႏစ။ ခတပတသည ႏစ ၃၀ ၿဖစပါသည။

၂-၂။ သစေတာၿပစၿခငးလပငနးမား

ပငစဖြ႕စညးပကပမေကာငးမြနေစရနႏင ထထညကၿမငတငရနအတြက သစေတာၿပစၿခငးလပငနးမား (cultural operations) လပကငရနလအပပါသည။

သစေတာၿပစၿခငးလပငနးမားတြငေအာကပါလပငနးမားပါ၀ငပါသည-

၂-၂-၁။။ လငးဖြငၿခငး (Liberation)

၂-၂-၂။ အေသးစပရငးလငးၿခငး (Refining)

၂-၂-၁။ လငးဖြငၿခငး

ဥးစားေပးသစမးမားလငး-ပြငေစရနအတြက ၄ငးတ႔အားယဥၿပငလကရေသာတနဘးနညးသည သစမးမားက ခတထြငရငးလငးပစၿခငးၿဖစပါသည။ ေအာကပါလပငနးမားပါ၀ငပါသည-

of 86


က။ သငးသတၿခငး၊ ဥးစားေပးသစမးမား သ႔မဟတ လအပေသာသစမးမားကေႏာကယကေနသည ညေသာသစမးမားက ခတပစၿခငး သ႔မဟတ အဆပခတၿခငး

ခ။ သဘာ၀အေလာကမးဆကပငမားေပၚထြကေစရနအတြက ရြကအပဖြငေပးၿခငး

ဂ။ အနာအဆာမားရေသာ လအပသညသစမးမား ႏငယဥၿပငေပါကေနေသာ ညဖငးသညသစမး မားကခတပစၿခငး၊ ႀကပေနေသာပငစမားကပငႀကပႏတေပးၿခငး။

၂-၂-၂။အေသးစပရငးလငးၿခငး

အေသးစပရငးလငးၿခငး ဆသညမာ ဥးစားေပးသစမးမားသည ၄ငးတ႔ေပါကရာေနရာက အၿပညအ၀ အသးၿပ နငရနအတြက အေႏာကအယကအားလးကအလးစရငးၿခငး၊ခတထြငဖယရားပစၿခငးၿဖစပါသည။ ၄ငးတြင ေအာကပါ လပငနးမားပါ၀ငပါသည-

က။ ႏြယၿဖတၿခငး၊ ေညာငပတပငမားကလၿခငး၊ ႀကးေပါငးမားတကခကခထားရသည အပငမားက ခတလၿခငး

ခ။ ေပါငးအမးမးကရငးၿခငး ဂ။ အေႏာကအယကၿဖစေနေသာ၀ါးပငမားကခတၿခငး ဃ။ လအပေသာသစမးမားၿဖစေသာလညး ပပကေနပါက ခတပစၿခငး င။ ဥးစားေပးအပငမားတြင ကငးခငၿခငး၊ ခြမားကခတၿခငး ၿဖတပစၿခငး စ။ အျပစအနာအဆာျဖစလကရေသာ လအပေသာသစမးမားအား ငတတကခၽြနနညးျဖင မးဆက ျခငး ဆ။ သဘာ၀အေလာကမးဆကရနခကခသညေနရာမားတြင သစေစမားႀကၿခငး၊ တနဘးၿမငစကၿခငး

၂-၃။ သေတသနလပငနး

ၿမနမာသစေတာမားသည အရညအေသြးကဆငးလကရၿပး ထထညႏငႀကးထြားမႈမားသညလညး မားစြာ နမကလက

ရပါသည။ ၄ငးအၿပင ေလလာရနသစမးမားစြာလညးကနရပါေသးသည။ သ႔ၿဖစ၍ ၿမနမာသစေတာမား

ေရရညတညတေအာငအပခပလပကငရနအတြက သေတသနကစဥဆကမၿပတလပကငသြားရနလအပပါသည။

အဆပါသစေတာသေတသနလပငနးမားကေအာကေဖၚၿပပါက႑မားတြငဥးစားေပးေဆာငရြကသငပါသည-

(က) ပါ၀ငမႈႏင တညေဆာကပ (Composition and Structure)

သဘာ၀သစေတာတြင အဖးတနသစမးမားပါ၀ငမႈ၊ သစမးအမးမးေပါငးစပဖြ႕စညးပႏင သစေတာ၏ထထည

တ႔သည လကရနေနအထားတြင ေကနပေလာကသညအဆငမဟတပါ။ ထ႔ေႀကာင၄ငးတ႔က လအပသည

of 86


အဆငသ႔ၿမငတငၿပးေရရညတညတေအာငထနးထားရပါမည။ ၄ငးၿပင လသနညး၊လသးနညေသာသစမးမားကၿမင

တငေပးရနလညးလအပပါသည။

(ခ) ေဂဟေဗဒ (Ecology)

သစေတာမားႏင လအပေသာသစမးမား ေရရညဖြ႕ၿဖးေစရနအတြက ၄ငးတ႔ရငသနဖြ႕ၿဖးမႈႏင ၄ငးတ႔ ေပါကေရာကရာ ေဒသႏငလညးေကာငး၊ ၄ငးတ႔ေပါကေရာကရာ ပတ၀နးကငႏငလညးေကာငး ဆကစပမႈက ေလလာရနလအပပါသည။

(ဂ) သစေတာၿပစၿခငး (Silviculture)

ေဒသခသစမးမားစြာက ၿပစပးေထာငၿခငးႏငစမအပခပလပကငၿခငးလပငနးမားေဆာငရြကရန အတြက

လေလာကစြာသရၿခငးမရေသးပါ။ ၄ငးတ႔၏ ဂဏသတမား၊အသး၀ငပမား၊ သစေစၿဖစထြနးပ႕ႏ႕ပအေလအထမား၊

ႀကကႏစသကသညေဒသအေၿခအေနမား၊ၿဖစတညပႏငၿဖစထြနးပမား၊ႀကးထြားႏနးႏငေတာထြကစသညတ႔ႏငပတ

သကေသာ သေတသနလပငနးမားသည အေရးႀကးပါသည။ ၄ငးၿပင အရညအေသြးၿမငမား ေသာ

သစမားပမထတလပနငရနအတြကကၽြနးႏင အၿခားကးသနးေရာငးး၀ယေရး၀င သစမးမား၏မးရးဗဇၿမငတငရန

ေလလာမႈမားၿပလပရနလညးအေရးတႀကးလအပပါသည။

အခနး ၃

ေတာထြကထနးညၿခငး

(Yield regulation)

၃-၁ ေတာထြကထနးညၿခငး

သစေတာတစခခငး၏ ႀကးထြားႏနးႏငေတာထြကတ႔ကခန႔မနးရနအတြက အနာဂတပငေထာငဇယား

တညေဆာကနညး (Stand Table Projection Method-STP) ကအသးၿပပါမည။

၃-၁-၁ အနာဂတပငေထာငဇယား တညေဆာကနညး

ေအာကပါအတငးေဆာငရြကရနၿဖစပါသည-

of 86


၁။အနာဂတပငေထာငဇယားတညေဆာကရနလအပေသာ သစမးသ႔မဟတသစမးအပစ၏ ပငေထာငဇယား

တညေဆာကပါ၊

၂။ အရြယအတနးအစားတစခစ၏ႀကးထြားႏနးကရာပါ၊

၃။ အရြယအတနးအစားတစခစ၏ေရြ႕လားအခးကေအာကပါပေသနညးကအသးၿပၿပးတြကပါ-

classsizeofwidth

growthratiomovement

(ေရြ႕လားအခး = ႀကးထြားၿခငး/အရြယအတနးအစား၏အကယ)

ႀကးထြားၿခငးႏငအရြယအတနးအစား၏အကယတ႔၏အတငးယနစမား (measurement units) သည

အတတၿဖစရပါမည။

၄။ အရြယအတနးအစားတစခစ၏ေသေႀကပကစးႏနးကခန႔မနးပါ၊

၅။ အနာဂတပငေထာငဇယားကတညေဆာကရနအတြကေအာကပါပေသနညးကအသးၿပပါ- Ni, t+1 = (1 – R i, t – M i, t) x N i, t + Ri-1, t x Ni-1, t

၄ငးတြင N သည သစပငအေရအတြက၊ R သည ေရြ႕လားအခး၊ M သည ေသေႀကပကစးႏနး၊ i သည

အရြယအတနးႏင t သည အခနတ႔ၿဖစႀကပါသည။

အႀကးဆးအရြယအတနးအတြကေရြ႕လားအခးမရပါ။ ထ႔ေႀကာငပေသနညးသည

Ni, t+1 = (1 – M i, t) x N i, t + Ri-1, t x Ni-1, t

ၿဖစပါသည။

ေလလာသညကာလအတြငး ေအာကဆးအတနးသ႔ ေအာကမ၀ငေရာကလာသညသစပငမား

(ingrowth/recruitment) ရပါမည။ ၄ငးကခန႔မနးပါ။ သမဟတ အနာဂတပငေထာငဇယားတြင

၄ငးအတနးကခနထားပါ။

၃-၁-၂ ဥပမာ-

ခငးၿပညနယ မငးတပသစေတာခရငသစထတေရးအလပတကနယ၊ ခတစဥ ၁ ၏ ၂၀၁၅ ခႏစကၽြနးပငေထာငဇယားမ

၂၀၂၄ ခႏစပငေထာငဇယားတညေဆာကၿခငးကနမနာအၿဖစေအာကတြငေဖၚၿပပါသည (ဇယား ၃-၁)။ ေနာငလာမည

၁၀ ႏစ တြင ၿဖစလာမည ၂၀၁၅ ခႏစပငေထာငဇယားကခန႔မနးေဖၚထတၿခငးၿဖစပါသည၊ တနညး ၂၀၁၅

ခႏစပငေထာငဇယားက ၁၀ ႏစ project လပၿခငးၿဖစပါသည။

of 86


အခငးအတနး စငတမတာ(စတ)

အတနးအလယ မလမတာ(မမ)

၂၀၁၅ ကၽြနးပငေထာင

ႀကးထြားႏနး မမ/တစႏစ

ႀကးထြားႏနး မမ/ဆယႏစ

ေရြ႕လားအခး/ဆယႏစ

ေသ-ပက ႏနး

၂၀၂၄ ကၽြနးပငေထာင

၂၀-၂၉ ၂၅၀ ၅၁၇၉ ၈.၅၄၃၅၂၈ ၈၅.၄၃၅၂၈ ၀.၈၅၄၃၅၂၈ ၀.၁၄ ? ၃၀-၃၉ ၃၅၀ ၄၄၉၆ ၈.၀၇၀၈၁၁ ၈၀.၇၀၈၁၁ ၀.၈၀၇၀၈၁၁ ၀.၁၃ ၄၇၀၈ ၄၀-၄၉ ၄၅၀ ၂၇၅၄ ၆.၇၆၃၉၁၇ ၆၇.၆၃၉၁၇ ၀.၆၇၆၃၉၁၇ ၀.၁၂ ၄၁၈၉ ၅၀-၅၉ ၅၅၀ ၂၄၉၃ ၅.၂၇၉၀၄၄ ၅၂.၇၉၀၄၄ ၀.၅၂၇၉၀၄၄ ၀.၁၁ ၂၇၆၅ ၆၀-၆၉ ၆၅၀ ၉၅၉ ၃.၉၂၉၉၃၆ ၃၉.၂၉၉၃၆ ၀.၃၉၂၉၉၃၆ ၀.၁၀ ၁၈၀၂ ၇၀-၇၉ ၇၅၀ ၀ ၂.၈၂၈၇၁၆ ၂၈.၂၈၇၁၆ ၀.၂၈၂၈၇၁၆ ၀.၀၅ ၃၇၇

ေပါငး(၃၀ စတ+) ၁၀၇၀၂ ၁၃၈၄၂

ဇယား ၃-၁။ ခငးၿပညနယ၊ မငးတပသစေတာခရင၊သစထတေရးအလပတကနယ၊ခတစဥ ၁ မ ၂၀၁၅ ခႏစ ကၽြနးပငေထာငဇယားက ၂၀၂၄ ခႏစ ကၽြနးပငေထာငဇယားတညေဆာကၿခငး (စစေပါငး ဧရယာ = ၇၉၅၄၂ ဟကတာ)

ေသေႀကပကစးႏနးႏငပတသက၍ သစေတာဥးစးဌာနက ပထမတနး (Class 1) အတြက ၅% ႏင ဒတယတနး

(Class 2) အတြက ၁၀% သတမတေလရရာ ၄ငးႏငလကေလာညေထြၿဖစေစရနအတြက

ကနအတနးအစားမား၏ေသေႀက ပကစးႏနး မားက ခန႔မနးထားၿခငးၿဖစပါသည။ ပမေကာငးမြနေသာ

ခန႔မနးေၿခမားရရပါက အစားထးအသးၿပရပါမည။

၆။ ကာလအတြငး အတနးအစားတစခစ၏ႀကးထြားၿခငးကသရရနအတြက ပငေထာငႏစခကႏငးယဥပါ

(ဇယား ၃-၂)။

အထကပါဇယားအရ ရငစ႔အခငး ၃၀ စငတမတာႏငအထက ၂၀၁၅ ခႏစကၽြနးပငေထာငဇယားသည ၂၀၁၅ ခႏစမ

၂၀၂၄ ခႏစအထ ၁၀ ႏစတြင အပငအေရအတြကအားၿဖင ၃၁၄၀ ပင၊ ၿဖတပဧရယာအားၿဖင ၇၅၉.၈ စတရနးမတာ

(၈၁၇၈.၄၁၄ စတရနးေပ)၊ ထထညအားၿဖင ၆၂၆၃ ကဗမတာ (၃၄၇.၇ ေဟာပတတန)တးပါမည။တစနညးအားၿဖင

တစႏစလင ရငစ႔အခငး ၃၀ စငတမတာႏင အထက (ရငစ႔လးပတ ၃ ေပ ခန႔ႏငအထက) ကၽြနးပင ၃၁၄ ပင သ႔မဟတ

၈၁၈ စတရနးေပ သ႔မဟတ ၃၄၇ တန ခန႔ တးၿခငးၿဖစပါသည။ ႏစစဥေတာထြကက

ဤအတးႏနးအေပၚအေၿခခၿပးသတမတရပါမည။

of 86


ႏစစဥေတာထြကက ၿဖတပဧရယာၿဖငသတမတသငပါသည။ ရငစ႔အခငး ၃၀ စငတမတာ(လးပတ ၃ ေပခန႔)

ကၽြနးပငမားလညးေစးကြက၀ငလင ထတရနအပငမားက ၄ငးႏငအထကရအပငအားလးထမ ေရြးခယထတရန

ၿဖစပါသည။

ထတယရနအပငမားေရြးခယရာတြင စးပြါးေရးသာမက ေဂဟစနစႏင လမႈေရးလအပခကမားကပါ

စဥးစားေဆာငရြကရပါမည။

ဇယား ၃-၂ ။ သစထတေရးအလပတကနယ၊ ခတစဥ ၁ တြငရကၽြနး၏ပငေထာငႏငပငစဇယားမား(ဧရယာ ၁၉၆၅၄၈ ဧက၊ ၇၉၅၄၂ ဟကတာ)

ရငစ႔အခငး အတနးအစား စငတမတာ

၂၀၁၅ ကၽြနးပငေထာင ၂၀၂၄ ကၽြနးပငေထာင ၂၀၁၅ ႏင ၂၀၂၄

ကၽြနးပငေထာငမားၿခားနားၿခငး အပင

အေရအတြက

ၿဖတပဧရယာ စတရနး မတာ

ထထည ကဗမတာ

အပင အေရအတြက



အပင အေရအတြက



၂၀-၂၉ ၅၁၇၉ ၂၅၄.၂၂ ၂၂၂၈ ? ? ? ? ? ? ၃၀-၃၉ ၄၄၉၆ ၄၃၂.၅၇ ၃၀၉၂ ၄၇၀၈ ၄၅၂.၉၆ ၃၂၃၈ ၂၁၂ ၂၀.၄၀ ၁၄၆ ၄၀-၄၉ ၂၇၅၄ ၄၃၈.၀၁ ၃၀၂၇ ၄၁၈၉ ၆၆၆.၂၉ ၄၆၀၅ ၁၄၃၅ ၂၂၈.၂၉ ၁၅၇၈ ၅၀-၅၉ ၂၄၉၃ ၅၉၂.၃၀ ၄၃၈၀ ၂၇၆၅ ၆၅၇.၀၃ ၄၈၅၉ ၂၇၂ ၆၄.၇၄ ၄၇၉ ၆၀-၆၉ ၉၅၉ ၃၁၈.၂၃ ၂၆၉၃ ၁၈၀၂ ၅၉၈.၀၅ ၅၀၆၁ ၈၄၃ ၂၇၉.၈၃ ၂၃၆၈ ၇၀-၇၉ ၀ ၀.၀၀ ၀ ၃၇၇ ၁၆၆.၅၅ ၁၆၉၂ ၃၇၇ ၁၆၆.၅၅ ၁၆၉၂

ေပါငး(၃၀ စငတ +) ၁၀၇၀၂ ၂၀၃၅.၃၂ ၁၃၁၉၂ ၁၃၈၄၂ ၂၅၄၀.၉၀ ၁၉၄၅၅ ၃၁၄၀ ၇၅၉.၈၀ ၆၂၆၃ ၁၀ ႏစအတြငးသစထြကပမာဏ (ရငစ႔အခငး ၃၀ စငတႏငအထက) ၃၁၄၀ ၇၅၉.၈၀ ၆၂၆၃

တစႏစသစထြကပမာဏ(ရငစ႔အခငး ၃၀ စငတႏငအထက) ၃၁၄ ၇၅.၉၈ ၆၂၆

of 86


အခနး ၄

ကၽြနးစကခငးမားစမအပခပလပကငၿခငး

၄-၁။ ေနာကခသမငး

အတရသစေတာနယ၌ ၁၈၅၆ ခႏစတြင ေဒါကတာဘရနးဒစတညေထာငေသာ ၁၄ ဧကကယသည

ကၽြနးစကခငးသည ၿမနမာနငင၏ ပထမဥးဆးကၽြနးစကခငးၿဖစပါသည။ ကလနေခတ ၁၈၉၆ မ ၁၉၄၁ ခႏစအထ

ကၽြနးစကခငးဧက ၉၁ ၀၀၀ ေကာ စကပးနငခၿပး ၄ငးစကခငးမားက သဘာ၀ေတာႀကးမားတြင

အဘးတနသစမးမားပမပါ၀ငေစရန ကြကလပမားတြငတညေထာငၿခငးၿဖစသၿဖင အသက ၄၀ ႏစ ၿပညသညအခါ

ေနာကဆးအႀကမ ပငကပႏတၿပးေနာက သဘာ၀ေတာမားအတငး ဆကလကၿပစ ထနးသမးခပါသည၆။

ၿမနမာနငငသည ၁၉၄၈ ခႏစတြင လြတလပေရးရၿပးေနာက ကၽြနးစကခငးမားကစးပြါးၿဖစ တစၿဖညးၿဖညး

တးခ႕တညေထာငခရာ ၂၀၁၈ ခႏစ ---လအထ -----ဧက တညေထာငခၿပးၿဖစပါသည။

စကခငးမားတညေထာငရာ၌လညး ကလနေခတကကသ႔ သဘာ၀ေတာႀကးမားအတြငး ကြကလပမားတြင ဧက ၂၅ ၊

၃၀ စသညၿဖင အေသးစားတညေထာငၿခငးမဟတဘ၊ ဧက ရာႏငခၿပး တစဆကတစစပတညး

တညေထာငၿခငးၿဖစပါသည။ ကၽြနးသစတစမးတညးက ဤသ႔ ဧရယာကယပ႕စြာတစဆကတစစပတညး

တညေထာငသညအတြက ပးမႊားအႏရာယမားသညအၿပင ေရ၊ ေၿမ၊ ဇ၀မးစမးကြႏင သဘာ၀ေဂဟ စနစတ႔အေပၚ

ဆးကးသကေရာကမႈမားႀကးမားနငပါသည။

သ႔ၿဖစ၍ စကခငးမားက သဘာ၀ေတာမားႏငအနးစပဆးတညေစရန ရညမနးခကပနးတငထားၿပး စမၿခငး၊

တညေထာငၿခငး၊ ၿပစၿခငးမား ၿပလပရနအေရးႀကးပါသည။ ထ႔ေႀကာငေဂဟစနစက အေၿခခေသာ စကခငးမ၀ါဒမား၊

မမားႏင လပထးလပနညးမား ခမတၿပးစနစတက အေကာငအထညေဖၚ ေဆာငရြကရနလအပပါမည။

၄-၂။ စကခငးတညေထာငၿခငး၏ရညရြယခကမား

စကခငးတညေထာငၿခငး၏ရညရြယခကမားတြငေအာကပါတ႔ပါ၀ငပါသည-

သစေတာမ၀ါဒကအေကာငအထညေဖၚရန သစေတာဖးလႊမးမႈတးရန ေဒသခၿပညသမား၏အသကေမြး၀မးေႀကာငးမႈကအေထာကအကၿပရန သဘာ၀ပတ၀နးကငကအေထာကအကၿပၿပးကာဗြနစေဆာငးမႈကၿမငမားေစလက

ကာဗြနကရကဒစေရာငးခၿခငးမ၀ငေငြရရရန

of 86


သစေတာထြကပစၥညးထတယၿခငးေႀကာငသဘာ၀ေတာမားအေပၚကေရာကလကရသည ဖအားက ေလာပါးေစရန

နငငေတာအတြကၿပညတြငးၿပညပ၀ငေငြတးပြါးေစရန။

၄-၃။ အေၿခခမမား (Principles)

အၿမတမးသစေတာနယေၿမ၏ ---% က သစေတာ စကခငးမား အၿဖစတညေထာင အပခပလပကငရန၊

သ႔ရာတြင

o သဘာ၀ေတာမားကသစေတာစကခငးမားၿဖငအစားမထးရန၊

o သစမး (ကၽြနး)ႏင သငေတာသညေနရာမားတြငသာ သ႔မဟတ သစမး (ကၽြနး) ၏ မရငးေဒသ

မားတြငသာ ကၽြနးစကခငးမားက တညေထာငရန၊

ေဂဟေဗဒ၊ စးပါြးေရးႏငလမႈေရးတညၿငမမႈတ႔သည တစခႏငတစခ အမသဟၿပေနႀကသညက

အသအမတၿပ၍ ၄ငးတ႔ သဟဇာတ ၿဖစေစရန၊

၄-၃-၁။ ေဂဟေဗဒဆငရာအေၿခခမမား (Ecological/ Environmental principles)

o သစမးတစမးတညးက တစဆကတစစပတညး ဧရယာကယပ႕စြာ စကပးၿခငးမၿပရန

o သစမးတစမးတညးစကသညစကခငးမား၏ အမားဆးတစဆကတစစပတညးစကႏငသည

အကယအ၀နးက ကန႕သတရန၏

o အကယအ၀နး ၈၀ ဟကတာ သ႕မဟတ ၂၀၀ ဧက အထရႏငေသာ သစေတာစကခငးအစမား

ၾကားတြင ၁၅ မတာမ ၃၀ မတာ (၅၀ ေပမ ၁၀၀ ေပ) အထကယေသာ ၾကားခဇနမားခနထားရန၊ ဤ

ဧရယာတြင အကြကအတြငးပါ၀ငလကရေသာ ေရအငမားပါ အပါအ၀ငျဖစပါသည။

o ကၽြနးတစမးတညးစကကြကက (၂၀၀?) ဧကသတမတ၍ စကကြကတစခႏင တစခႀကား တြင ေပ ၅၀

မ ၁၀၀ ခန႔ကယေသာ ႀကားခသဘာ၀ေတာမားထားရၿပး ၄ငးႀကားခ သဘာ၀ေတာမားသည

ဇ၀မးစမးကြမားဖြ႕ၿဖးေရးအတြကလညး အေထာကအကၿဖစေစရန

o စကခငးမားက ၂၀ ဒဂရထကပမမတေစာကေသာ ဆငေၿခေလာမားတြင တညေထာငၿခငး မၿပရန

o သဘာ၀အေလာက ကၽြနးေကာငးစြာေပါကေသာ ေနရာေဒသ (မရငးေဒသ) မားတြငသာ

ကၽြနးစကခငးကတညေထာငရန

o ဇ၀မးစမးကြ၊ ေရ၊ ေၿမ ႏင သားငကတရစၦာနမား ရငသနဖြ႕ၿဖးနငရနအတြက

ပငေၿခပတေပါငးႏငသဘာ၀အေလာကမးဆကၿခငးတ႔ကအားေပးရန

o မးရးဗဇကၿပၿပငထားေသာစကပးပစၥညးမားကအသးမၿပရန

of 86


o ဓါတပစၥညးမားအသးျပျခငးကကန႕သတရနႏင မျဖစမေနအသးျပရနရပါက သဘာ၀ပတ၀နးကငအား

ထခကမႈမရေစေရး ဂရျပရန

o ဓါတပစၥညးမားႏငေၿမႀသဇာမားကအနညးဆးအသးၿပရန

o စကခငးစမအပခပသညစနစသည ေၿမ၊ ေရ ႏငေလ တ႔ကကာကြယရန

o ေရေဂဟစနစေကာငးမြနေစေရးအတြက ၿမစ ေခာငး ႏင အငးအင၀နးကငတ႔က ကာကြယရန

o အပငႀကးမားၿဖစေစရနႏငသဘာ၀အေၿခအေနမားၿဖစထြနးလာေစရနအတြက သကပတရည (long

rotation) က အသးၿပရန

o ႀကားၿဖတပငႀကပႏတသညအခါမားတြင ေရာငးတနးမ၀င၊တနဘးမရ၊ အနာအဆာရသည ဆေသာ

အပငအားလးက ခတထြငရငးလငးပစရနမဟတဘ သဘာ၀ေတာ တညေဆာကပက

အေထာကအကၿဖစေစလငေသာလညးေကာငး၊ သားငက တရစၦာနမား အတြကေနထငရန ေနရာ ႏင

အစားအစာၿဖစလငေသာလညးေကာငး ၄ငးတ႔က မခတလဘ ခနထားရန၊

၄-၃-၂။ စးပြါးေရးဆငရာအေၿခခမမား (Economic principles)

o အရညအေသြးေကာငးမြနေသာသစမားရရရနအတြက မးရးဗဇေကာငးေသာ သစေစ ပးပငအစရသညတ႔ကအသးၿပရန

o ၿဖစနငသမအေကာငးဆးစကခငးေဒသႏငစကပးနညးစနစတ႔ကေရြးခယေဆာငရြကရန o သစေလာေသာၿပစပးေထာငမႈမားကအခနမၿပလပၿပး စကခငးကထေရာကစြာ စမ

အပခပလပကငရန o စကခငးကထေရာကစြာကာကြယရန o သငေလာေသာသကပတက သတမတနငရနအတြက စကခငးတငးအတြက ေငြေႀကး သးသပ စစစမႈ

(financial analysis) ၿပလပရန၊ o ႀကားၿဖတပငႀကပႏပလပငနးမားႏငကာဗြနကရကဒစေရာငးခၿခငးမားမ ၀ငေငြရရေငအာင

ေဆာငရြကရန၊ o အကးအၿမတအမားဆးရရနငရနအတြက စကခငးခတထတခန (စကခငးသကပတ) က

ေစးကြကႏငခနကကသတမတရန။

၄-၃-၃။ လမႈေရးဆငရာအေၿခခမမား (Social principles)

o ပတ၀နးကငရ ေဒသခၿပညသမားႏငဆကဆေရးေကာငးမြနေအာငေဆာငရြကရန၊ o ေဒသခၿပညသမားက စကခငးမားတညေထာငၿခငးႏင အပခပၿခငးလပငနးမားတြင

ပါ၀ငလပကငေစရန o အလပသမားမား၏လၿခေရး၊ ပညာေရးႏငကမးမာေရးတ႔ကေစာငေရာကကညရန o ေဒသခၿပညသမား၏လမႈေရး၊ ယဥေကးမႈႏငဘာသာေရးကစၥမားကအားေပးကညရန

of 86


o ေဒသအေလအထမား ကေလးစားရန o သစေတာလပငနးမားမရရသည အကးအၿမတမားက ေဒသခၿပညသမားႏင မတစြာခြေ၀ခစားရန o သစေတာလပငနးမားအတြကေဒသခၿပညသမားႏင ႀကတငညႏငးတငပငၿပး ၄ငးတ႔၏

ႀကတငသေဘာတညမႈကရယရန၊ o ေဒသခၿပညသမားအတြကသစေတာလပငနးမားမအလပအကငအခြငအလနးမားရရေအာငဖနတည

းေပးရန o ေဒသခၿပညသမားအား စကခငးကမထခကလင ကန႔သတမထားေသာ သစမဟတသည

သစေတာထြကပစၥညးမားက အခမ စေဆာငးခြငၿပရန o ေဒသခၿပညသမားက (လအပပါက) အခ႕စကခငးမားအတြငးသ႔ အပနးေၿဖနားေနရန

အတြက၀ငခြငၿပရန o ေၿမငါးရမးၿခငးႏငအသးၿပခြငမားကအာမခရန o ေဒသ၏ ယဥေကးမႈ၊ ယၾကညသက၀ငမႈႏင သမငး၀င ေနရာမား က အသအမတျပ၍ ကာကြယ

ေပးရန။ ၄-၄။ အသငေတာဆးစကခငး (Optimal plantation)

ေဂဟေဗဒဆငရာအေၿခခမမား၊စးပြါးေရးဆငရာအေၿခခမမားႏငလမႈေရးဆငရာအေၿခခမမားကၿဖညဆညးနငေသာစ

ကခငးသည အသငေတာဆးစကခငး (Optimal plantation) သ႔မဟတ ၿဖစသငေသာ စကခငးၿဖစပါသည။

ေအာကပါပတြင စက၀ငးသးခ ဆခကၿဖစပါသည။

၄-၅။ စကခငးတညေထာငၿခငး

စကခငးတညေထာငၿခငး၊ၿပစထနးသမးၿခငးလပငနးမားကေဆာငရြကရာတြင သစေတာဥးစးဌာနက၂၀၁၆ ခႏစ

ေဖေဖၚ၀ါရလတြင ထတၿပနၿပဌာနးထားေသာ “ သစေတာစကခငးတညေထာငၿခငး၊ ေပါငးရငးၿခငးႏင မးကာကြယၿခငးလပငနးမားေဆာငရြကရာတြင သစေတာစကခငးတညေထာငၿခငး၊ လပငနးစဥအဆင

ေဂဟေဗဒဆ ငရာ

အေၿခခမမား

စးပြါးေရးဆငရာ


လမႈေရးဆငရာ


of 86


အလကလကနာလပေဆာငရမညလပထးလပနညးမား (Standard Operating Procedure for Artificial Regeneration, Weeding and Fire Protection)” က လကနာေဆာငရြကရနၿဖစပါသည။

၄-၅-၁ ကာကြယၿခငး

စကခငးမားသညစကပးခန၌ေအာငၿမငမႈေကာငးမြနႀကေသာလညး မးေလာငၿခငး၊ ကၽြႏြား တရစၦာနမား

၀ငေရာကၿခငး၊စကပးေၿမမားကးေကာ၀ငေရာကၿခငး၊တရားမ၀ငထတယၿခငးစသညတ႔ေႀကာငအရြယေရာ

ကသညအထရငသနႀကးထြားရန အလြနခကခႀက ပါသည။ ထ႔ေႀကာင စကခငး၏အကး အၿမတက

ရရခစားနငရန အတြက ထေရာကစြာ ကာကြယ ထနးသမး ၿခငးသည အဓကၿဖစပါသည။

၄-၅-၂ ၿပစၿခငး

ၿပစၿခငးလပငနးမားတြင ဓါတပစၥညးအမးမးသးၿခငး၊ေၿမႀသဇာမားသးၿခငး၊ ေပါငးသငရငးလငးၿခငး၊ ပငႀကပႏတၿခငး၊

ကငးခငၿခငးစသညလပငနးမားပါ၀ငနငပါသည။ ဓါတပစၥညးမားႏငေၿမႀသဇာမားက ေရ၊ေၿမႏငဇ၀မးစ

မးကြႀကြယ၀မႈက မထခကေစရနအတြက စခနစညႊနးမား သတမတ၍ အနညးဆးအသးၿပသငပါသည။

ေပါငးသငရငးလငးၿခငးႏငပငႀကပႏတၿခငးမားၿပလပရာတြင စးပြါးေရးအတြကအသး မ၀ငေသာ အပငမားအားလးက

ခတထြငရငးလငးပစရနမဟတပါ။ စးပြါးေရးအရ အကးမရေသာလညး သဘာ၀ေတာဖြ႕စညးတညေဆာကမႈက

အေထာက အကၿဖစေစလငေသာလညးေကာငး၊ သားငကတရစၦာနမားအတြက ေနရာထငခငး ႏငအစား အေသာက

ၿဖစေစလငေသာလညးေကာငး၊ ေရ ေၿမကထနးသမးရန လအပလင ေသာလညးေကာငး ဆကလက

ထနးသမးထားသငပါသည။

ၿမစေခာငးတစေလာကႏငအငးအငႀကးမား၏ ၃၀ မတာ (ေပ ၁၀၀) ၀နးကငခနအတြငးရစကခငးက စကခငး

အေနၿဖငမဟတဘ သဘာ၀ေတာအေနၿဖငၿပစရနၿဖစပါသည။

၄-၆ စကခငးသကပတ (Age of final harvest/ Rotation age)

စကခငးသကပတကေအာကပါအတငးသတမတနငပါသည-

(၁)ဖမးမႏစစဥထထညႀကးထြားၿခငးအမားဆးအသက

သစပငသ႔မဟတစကခငး၏ထထညႀကးထြားၿခငးသညငယရြယစဥမစ၍တစၿဖညးၿဖညးတးလာရာမအသကတစခအေ

ရာကတြငအမားဆးသ႔ေရာကရၿပး ထအခနမစတငလက ေနာငႏစမားတြငတစၿဖညးၿဖညး ေလာနညးသြားပါသည။

သစအမားဆးထြကသညအသက (Maximum MAI) က စကခငး၏သကပတ (rotation age) ဟေခၚပါသည။၄ငးသည

အသငေတာဆးစကခငး

of 86


စကခငး၏ အရညအေသြးကလက၍ေၿပာငးလပါသည။ ဥပမာအၿဖစ Von Wolfing’s Yield Tables for Teak

Plantations in Java (in Laurie and Ram) မ ထတႏပ၍ ေအာကပါပကေဖၚၿပပါသည။

ပတြင ေဒသအရညအေသြးအတနးအစား ၁ (Site Quality I= SQI)၌ စကခငးအသက ၃၀ ႏစတြင

ဖမးမႏစစဥသစထြကႏနး (Mean Annual Increment - MAI) သည ၂၆၃ ကဗေပၿဖငအမားဆးၿဖစသညအတြက

သကပတက ႏစ ၃၀ ဟသတမတနငပါသည။ ထနညးတ ေဒသအရညအေသြးအတနးအစား ၂၊ ၃ ႏင ၄ တ႔တြင

ဖမးမႏစစဥသစထြကႏနးသည စကခငး၏အသက ႏစ ၄၀ တြင အမားဆးၿဖစသညအတြက

၄ငးစကခငးမား၏သကပတက ႏစ ၄၀ အၿဖစသတမတနငပါသည။ ေဒသအရညအေသြးအတနးအစား ၅ အတြကမ

သကပတသည ႏစ ၅၀ ၿဖစပါမည။

စကခငးမသစထြကႏနးအမားဆးရရရနအတြက ၄ငးတ႔က ၄ငးတ႔၏သကပတႏစမားတြင ခတထတရ ပါမည။

သကပတႏစထကေကာလြနမထားသငပါ။

သ႔ရာတြင ထတနငေသာသစ၏ အရြယသညေရာငးတနး၀ငမ၀ငႀကညရပါမည။ ေရာငးတနး ၀ငသည

အရြယမေရာကေသးလငသကပတႏစကတးရပါမည။

ေအာကပါဇယား(ဇယား ၄-၁) ကအေထာက အကၿပနငပါသည-

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110

SQI 164 238 263 257 253 246 237 229 220 212 203

SQII 125 188 200 201 199 194 187 181 175 169 163

SQIII 70 113 125 128 127 125 121 117 114 110 107

SQIV 47 71 82 87 87 85 82 80 78 75 73

SQV 20 37 48 54 55 55 54 52 51 49 48

0

50

100

150

200

250

300M

AI,

cu

bic

fee

t

Age in years & MAI in cubic feet

Figure : MAI by Site Quality

of 86


ေဒသအရညအေသြး အတနးအစား

သကပတ ႏစ

ဖမးမရငစ႔အခငး လကၼ

ဖမးမအၿမင ေပ

စစေပါငးေတာထြက/ဧက ကဗေပ ကဗတန

၁ ၃၀ ၁၃.၅ ၁၀၀ ၇ ၅၈၅ ၁၅၁.၇ ၂ ၄၀ ၁၃.၆ ၉၃ ၈ ၀၅၀ ၁၆၁.၀ ၃ ၄၀ ၁၀.၅ ၇၆ ၅ ၁၁၀ ၁၀၂.၂ ၄ ၄၀ ၇.၉ ၆၀ ၃ ၄၆၀ ၆၉.၂ ၅ ၅၀ ၇.၄ ၄၇ ၂ ၇၄၅ ၅၄.၉

ဇယား ၄-၁။ ကၽြနးစကခငးအခကအလကမား (Von Wolfing’s Yield Tables မေကာကႏပခက)

မတခက။ ။ ၿမနမာနငငသစေတာဥးစးဌာနသည မမကနးဂဏနးမားက အသးၿပၿပး ၿမနမာနငငအတြက သကသက

ေတာထြကဇယားမားတညေဆာကသငပါသည။

(၂) လေသာသစေတာထြကပစၥညးအတြကအသငေတာဆးအရြယေရာကသညအသက

ေစးကြကကလအပေသာအရြယ သ႔မဟတ သစအေခာထညလပငနးအတြက သငေတာေသာ အရြယသ႔

ေရာကရသညအသကတြင စကခငးကခတလ ထတလပနငပါသည။ သ႔ရာတြင စကခငးတစခလးက

ခတထတၿခငးမၿပဘ အရြယေရာကသည အပငမားကသာ ထတရပါမည။

(၃) ေငြေႀကးအကးအၿမတအမားဆးရရေစနငသညအသက

စကခငး၏ေငြေႀကးအကးအၿမတသည ၄ငးအတြကကနကေငြထက ၄ငးမၿပနလညရရေငြက ပေငြ ၿဖစပါသည။

ယငးအကးအၿမတက NPV ( Net Present Value), CBR (Cost Benefit Ratio), IRR(Internal Rate of Return)

တ႔ၿဖင ေဖၚၿပေလရပါသည။ ထ႔ေႀကာငစကခငးတစခစအတြက ေဖၚၿပပါစးပြါးေရးအညႊနးကနးမားက

ခန႔မနးတြကခကရပါမည။ အညႊနးကနးအႀကးဆးသည စကခငးအားခတလသငသည အသကက ညႊနၿပပါသည။

၄-၇။ သစထတၿခငးရညရြယခက

စကခငးမသစခတထတၿခငးကေအာကပါရညရြယခကတစခခ (သ႕မဟတ) ရညရြယခကမား အတြကၿပလပပါသည။

(၁) သစထြကပမာဏအမားဆးရရရန (၂) စးပြါးေရးအၿမတအစြနးအမားဆးရရရန (၃) ၿပညတြငးႏငၿပညပသစလအပခကမားကၿဖညဆညးရန

သစခတထတသညရညရြယခက(မား) ကလက၍ သကပတႏစ (rotation age) ေၿပာငးလပါမည။

၄-၈။ ခတလၿခငး

of 86


(က) အေၿပာငခတလၿခငး

သစထတရနသတမတသညစကခငးရ အပငအားလးက အေၿပာငခတလၿခငး ၿဖစပါသည။ လပငနးလြယကရငးလငးၿပး ကနကစားရပလညးသကသာသညအၿပင ကၽြမးကငမႈလညးမားစြာ မလအပပါ။ သ႔ရာတြင ေရ ေၿမ သဘာ၀ပတ၀နးကငတ႔က ထနးသမးရနႏင ဇ၀မးစမးကြမား ႀကြယ၀ေစရနအတြကမသငေတာပါ။ တစကြကလးကအေၿပာငမရငးဘ အလားေရကြကႀကး(strip- ဥပမာ ေပ ၁၀၀ ခန႔အကယ) မားခြ၍ တစခၿခားခတလၿပး ခတလရာတြငလညး ေအာကအလႊာ (undergrowth) ႏင ေဒသခသဘာ၀အပငမားကခနထားလင ဆးကးမား ေလာနညးနငပါသည။ အေၿပာငခတလနညးက ၿမစေခာငးအငးအင၀နးကငသတမတထားေသာ ဧရယာ အတြငးတြင အသးမၿပသငပါ။

(ခ) ငတတကပငကနခတလၿခငး

အနာဂတမးဆကအတြက မးေစမားေပးနငသည အပငႀကးမားကခနထားၿပး အၿခားသစပင အားလးက ခတလထတယၿခငးၿဖစပါသည။ သစခတလပသားမားႏငသစေတာ၀နထမးမား၏ ကၽြမးကငမႈလအပပါသည။

(ဂ) ေရြးခယခတလၿခငး

ေရာငးတနး၀ငေသာအပငမား၊ အၿပစအနာအဆာရေသာအပငမားႏင ကနရေသာ သစေတာ၏ ဖြ႕ၿဖးမႈကအေႏာကအယကၿပေနေသာ အပငမားကသာ ေရြးခယၿပး ခတလထတလပၿခငး ၿဖစပါသည။ စကခငးက သဘာ၀ေတာအေၿခအေနသ႔ တစၿဖညးၿဖညးေၿပာငးလေရာကရ ေစနငသည စနစၿဖစသည အတြက ဥးစားေပးအသးၿပသငပါသည။ သစခတလပသားမားႏင သစေတာ၀နထမးမား၏ ကၽြမးကငမႈအထး လအပပါသည။ သစထတလပခကနကစရပမားပါမည။

၄-၉။ သစထတၿခငး သစပငခတလၿခငးအတြက ဓါး၊ ပဆန၊ ရဒငး ၊စကလႊစသညၿဖင လပသားမားကၽြမးကငသည ပစၥညးမားက အသးၿပနငပါသည။ သ႔ရာတြငသစပငမားကခတလပငးၿဖတရာ၌ ေအာကပါ အခကမားက လကနာရနလအပပါသည-

ႀကားခနယေၿမမားတြငလး၀သစခတထတၿခငးမၿပရန ကနရေသာသစပငသစေတာကထခကမႈအနညးဆးၿဖစေစရန ခတလၿပးေသာသစပငမသစထြကအမားဆးရၿပး ေလလြငမႈအနညးဆးၿဖစေစရန ေၿမတကစားမႈႏငပတ၀နးကငညစညမးမႈမၿဖစေစရန ေခာငးေၿမာငးမားပတဆ႔မႈမၿဖစေစရန မးေလာငကၽြမးမႈမၿဖစေစရန

of 86


ေအာကေဖၚၿပပါလမးညႊနခကမားမသငေလာေသာလမးညႊနခကမားကလညးလကနာသငပါသည- 1. Reduced Impact Logging (RIL), MTE, Ministry of Forestry, Sept. 2008 2. FAO Model Code of Forest Harvesting Practice, FAO, Rome,1996

၄-၁၀။ သစထတၿပးသစကြကကၿပနလညၿပစၿခငး သစထတၿပးေနာကကနရသညသစေတာ အေၿခအေနကသးသပၿပး ၄ငးသစကြကက ၿပနလညၿပစရနၿဖစပါသည။ အေၿပာငခတလထားလင သစေစၿဖငေသာလညးေကာငး။ ပးပငၿဖငေသာလညးေကာငး၊ ငတတကၿဖင ေသာလညးေကာငး လး၀အသစစကခငးတညေထာငနငၿပး သစငတမားကငတတကခၽြနၿပး (coppicing) လညး ဒတယသကပတအတြက စကခငး ၿပနလညၿဖစနငမညျဖစပါသည။ ေရြးခယခတလခလင တနဖးၿမငစကၿခငး၊ ကြကလပၿဖညစကၿခငး၊ အပမးကာဆငးလၿခငး၊ ကငးခငၿခငး အစရသည သဘာ၀ေတာၿပစသညနညးစနစမားကသးစြနငပါမည။ ၄-၁၁။ စကခငးဧရယာတစစပတစပငးကသဘာ၀ေတာအၿဖစၿပစၿခငး စကခငးမားသည စးပြါးၿဖစကးသနးေရာငး၀ယမႈအတြက သဘာ၀ေတာမားအေပၚ သကေရာကသည ဖအားကေလာနညးေစသၿဖင သဘာ၀ေတာမားတညၿမေရးက အေထာကအကၿပေသာလညး ေဂဟစနစ ၀နေဆာငမႈမားတြငလညးေကာငး၊ ဇ၀မးစမးကြႀကြယ၀မႈတြင လညးေကာငး၊ ေတာရငးတရာစၦာနမား ရငသနဖြ႕ၿဖးေရးအတြက လညးေကာငး မားစြာအားနညးသညအတြက စကခငးမားမတညေထာငမ စကခငးမားက သဘာ၀ေတာ ဖြ႕စညးပမးၿဖစေပၚေစရန ႀကတငစမၿခငးေသာလညးေကာငး၊ တညေထာငၿပး စကခငးမားက သဘာ၀ေတာတညေဆာကမႈမး ၿဖစေပၚတညရေစရန တစၿဖညးၿဖညး လအပသကသ႔ၿပၿပငၿခငးမားက ေသာလညးေကာငး၊ အထးသၿဖင ဖြ႕ၿဖးေသာနငငႀကးမားႏင သစကမၸဏႀကး မားက တးတက လပကငလာႀကပါသည။ သစေထာကခခကေပးႀကေသာ FSC (Forest Stewardship Council) ႏင PEFC (Programme for Endorsement of Forest Certification) တ႔ကလညး စကခငးထြကသစမားက ေထာကခခကေပးရာတြင အထကေဖၚၿပပါ အေႀကာငးၿခငးရာမားက ထညသြငးစဥးစားႀကပါသည (ဥပမာ- The FSC-US Forest Management Standard)။

သ႔ၿဖစ၍ ၿမနမာနငငအတြငးကၽြနးတစမးတညးသာစကပးေသာစကခငးမားအတြက စကဧရယာ၏ ရာခငႏနး

တစခက သဘာ၀ေတာအၿဖစၿပစထနးသမးရန အေျခခမတစခခမတထားသငပါသည။ ဥပမာ-

စကခငးဧရယာ (ဧက)

သဘာ၀ေတာအၿဖစၿပစထနးသမးရန ရာခငႏနး

၁၀၀ ႏငေအာက အနညးဆး ၁၀%

of 86


၁၀၁ - ၁ ၀၀၀ အနညးဆး ၂၀% ၁ ၀၀၁- ၁၀ ၀၀၀ အနညးဆး ၃၀% ၁၀ ၀၀၀ အထက အနညးဆး ၅၀%

သဘာ၀ေတာအၿဖစၿပစထနးသမးထားသညအကြကတြင စကခငးကသ႔ၿပစၿခငးမဟတဘ သဘာ၀ေတာက

ၿပစသညသမားရးကနညးလမးမားအတငးၿပစရနၿဖစပါသည။ သစခတထတၿခငးကမ အၿခားစကကြကမား ကသ႔

တစေၿပးညေဆာငရြကနငပါသည။

၄-၁၂။ သေတသန

ကၽြနးႏငကၽြနးစကခငးတ႔၏ ႀကးထြားႏနးႏင ေသေႀက ပကစးႏနးတ႔က သရရနလညးေကာငး၊ေရ ေၿမ ရာသဥတ၊

လမႈစးပြါးေရးႏငသဘာ၀ပတ၀နးကငတ႔အေပၚ စကခငးႏင စကခငးစမအပခပ လပကငသညစနစတ႔၏

အကးသကေရာကမႈမားက သရရနအတြကလညးေကာငး၊ စကခငးမားတြင အၿမတနးနမနာကြကမားခမတၿပး

ပမနတငးတာေလလာၿခငးမား ၿပလပသငပါသည။ ဆကလက တညေထာငမည စကခငးမား

ပမေကာငမြနေစရနအတြကလညးေကာငး၊ ေနာငတစခနတြင စကခငးမားက

တးတကလကရသညေခတစနစႏငအည စမအပခပရန Simulation models မားၿပစရန အတြက လညးေကာငး

ေဖၚၿပပါကနးဂဏနးအခကအလကမားသည မရမၿဖစလအပလာမညၿဖစပါသည။

၄-၁၃။ ဌာနတြငးသငတနးမား

စကခငးတညေထာငၿခငး၊ စမအပခပလပကငၿခငး၊ ၿပညသမားက အသပညာႏင လပပင ရပငခြငမားၿမငတငေပးၿပး

ၿပညသမားပးေပါငးပါ၀ငသညသစေတာစမအပခပလပကငသည စနစ စသညတ႔ႏငပတသက၍

သစေတာ၀နထမးမား၏ခယခကမား မနကနေစရနႏင စြမးေဆာငရညမားႏင ကၽြမးကငမႈမား တးတကေစရနအတြက

ဌာနတြငးသငတနးမားက အခနႏငတစေၿပးည ဖြငလစ သငႀကားေပးရနလအပပါသည။

၄-၁၄။ ႀကးႀကပၿခငးႏငသးသပၿခငး

စကခငးမားကအေၿခခမမား၊ ညႊနႀကားခကမားႏငအည တညေထာငၿခငးဟတမဟတ၊ ထေရာကစြာ

ကာကြယထနးသမးၿခငး ရမရ၊ စကခငး၏ရငသနၿဖစထြနးမႈ ႏင ပတ၀နးကငႏင ေဂဟစနစ အေပၚ

အကးသကေရာကမႈ စသညတ႔က အခနႏငတေၿပးညႀကးႀကပၿခငးႏင စစစသးသပၿခငး ၿပလပရနအေရးႀကးပါသည။

ႀကးႀကပၿခငးႏငသးသပၿခငးလကစြက စနစတကၿပစသးစြသငပါသည။ ႀကးႀကပၿခငးႏငသးသပၿခငး ရလာဒမားက

ႏစစဥအစရငခစာတြငတငၿပၿပး စကခငးစမအပခပမႈလပငနး ပမေကာငးမြနေအာင အသးၿပရနၿဖစပါသည။

၄-၁၅။ အၿခားသစမာစကခငးမား

of 86


သစေတာဥးစးဌာနက၂၀၁၆ ခႏစေဖေဖၚ၀ါရလတြငၿပစၿပဌာနးထားေသာ သစေတာစကခငးမား တည ေထာင

ရာတြငလကနာလပေဆာငရမညလပထးလပနညးမားအတငး လကနာ ေဆာငရြကရနၿဖစပါသည

အခနး ၅

အထးေရေ၀ေရလေဒသသစေတာမားအပခပလပကငၿခငး (Management of critical watershed forests)

၅-၁။ အဓပၸါယဖြငဆခက

အထးေရေ၀ေရလေဒသသစေတာမားဆသညမာ ေရအားလပစစဆညမား၊ ေရေလာငကနမားႏင အထငက

ေရကနႀကးမား (ဥပမာ-အငးေလးကန၊ အငေတာႀကးကန)၏ ေရေ၀ေရလေဒသမားတြင တညရေသာ

သဘာ၀သစေတာမားႏငသစေတာစကခငးမားၿဖစႀကပါသည။

၅-၂။ အပခပလပကငပ

ၿမနမာနငငတြငၿမစေခာငးမားသညတစနငငလးၿဖန႔ကကလကရသညအတြကသစေတာမနသမသည

ေရေ၀ေရလေဒသတစခခ၏သစေတာၿဖစပါသည။ အရြယအစားႏငအေရးႀကးမႈတြငသာကြာၿခားနငပါသည။

ထ႔ေႀကာငသာမနေရေ၀ေရလေဒသသစေတာမားႏငအထးေရေ၀ေရလေဒသသစေတာမားဟ အတနးအစား

ႏစမးခြၿပးအပခပလပကငရနလအပပါမည။

၅-၂-၁။ သာမနေရေ၀ေရလေဒသသစေတာမား

၄ငးတ႔က သာမနသစေတာအပခပလပကငနညးအတငးလပကငရနၿဖစပါသည။

၅-၂-၂။ အထးေရေ၀ေရလေဒသသစေတာမား

အထးေရေ၀ေရလေဒသသစေတာမားက ႏစပငးခြၿပးအပခပလပကငသငပါသည-

၅-၂-၂-၁။ ေရအားလပစစဆညႀကးမားၿဖစလင ဆည၏အထက ကန႕သတဧရယာအတြငးရေရေ၀ေရလ

ေဒသ သစေတာမား၊

ေရေလာငကနၾကးမားၿဖစလင ကနပတလညတြငရေသာ ကန႕သတဧရယာပတ၀နးကငရ သစေတာ

မား။

of 86


၅-၂-၂-၂။ အထကအပဒ ၁ တြငေဖၚၿပေသာကန႔သတဧရယာၿပငပရသစေတာမား။

အထကအပဒ ၁ တြငေဖၚၿပေသာကန႔သတဧရယာရသစေတာမားတြင သစထတၿခငးကလး၀တား ၿမစၿပး

ေၿမမကႏာၿပငတြင သစေတာသစပငဖးလႊမးမႈပမေကာငးမြနေစရနလညးေကာငး၊ ေၿမတကစားမႈ နညးပါး

ေစရနလညးေကာငး ေဆာငရြကသငပါသည။

အထကအပဒ ၂ တြငေဖၚၿပေသာကန႔သတဧရယာၿပငပရသစေတာမားတြင သာမနသစေတာ အပခပ

လပကငနညးအတငး အပခပလပကငနငပါသည။ သ႔ရာတြင ၿမစႀကး ေခာငးႀကး လက၀ လကာ ၃၀ မတာ (ေပ ၁၀၀

ခန႕) အတြငး သစထတၿခငးက ခြငမၿပသငပါ။

အခနး ၆

ဒေရေတာမားစမအပခပလပကငၿခငး

၆-၁။ ဒေရေတာ၏အဓပၸါယ

ေယဘယအားၿဖင ဒေရေတာ(mangrove forest) သ႔မဟတ ဒေရေတာသစပင(mangrove tree) ဆသညမာေႏြဥးေပါကဒေရအၿမငေနရာ(high-water level of spring tides) ေအာကပငးတြင

ေပါကေသာသစပငမားႏငၿခပတမားၿဖစႀကပါသည (FAO, 1996)။

၆-၂။ ၿမနမာနငငဒေရေတာမား၏တညေနရာႏငအကယအ၀နး

ၿမနမာနငငတြငဒေရေတာမားသညအဓကအားၿဖင ဧရာ၀တၿမစ၀ကၽြနးေပၚေဒသ၊ ရခငႏင တနသၤာရ ကမးရးတနး

ေဒသမားတြငတညရႀကပါသည။ ၿမနမာနငငကမးရးတနးေဒသသည ၂၂၃၀ ကလမတာခန႔ (၁၃၈၅ မငခန႔)

ရညလားပါသည။ ရနကနတငးတြငလညးယခအခါ ဒေရေတာမားတစစတစစ တးခ႕ေပါကေရာကလက

ရသညကေတြ႕ရရပါသည။

၁၉၂၀ ခႏစမားတြင ၿမနမာနငင၏စစေပါငးဒေရေတာအကယအ၀နးသည ဟကတာ ၇၈၅၀၀၀ ခန႔ရပါသည

(ေကာထြနး ၂၀၁၁)။

FAO (2003) က ၂၀၀၀ ခႏစတြင ၿမနမာနငင၏ ဒေရေတာဧရယာစစေပါငးမာ ၄၃၂၃၀၀ ဟကတာဟ ေဖၚၿပပါသည။

of 86


FAO ၏ ၂၀၁၀ ခႏစ World Atlas of Mangroves တြင ၿမနမာနငင၌ ဒေရေတာဧရယာ ဟကတာ ၅၀၀၀၀၀

(ငါးသနး) ရသညဟ ေဖၚၿပပါသည (ေအာငသန႔ဇင- ၂၀၁၄)။

ၿမနမာနငငသစေတာဥးစးဌာနက ၂၀၁၀ ခႏစတြငထတၿပနေသာစာရငး (ဇယား ၆- ၁၊ ေမာငေမာငေကာ ၂၀၁၂) အရ

ၿမနမာနငငဒေရေတာအေၿခအေနမာ ေအာကပါအတငးၿဖစပါသည-

ဇယား ၆- ၁။ ၂၀၁၀ ခႏစၿမနမာနငငဒေရေတာဧရယာ(ေမာငေမာငေကာ- ၂၀၁၂)

ၿပညနယ/တငးေဒသႀကး စစေပါငးဒေရေတာ

(ဟကတာ) အၿခားေၿမအသးခမႈ

(ဟကတာ)

ဒေရေတာအသားတငအကယအ၀နး

(ဟကတာ) ရခင ၁၆၇ ၄၈၃ ၆၉ ၉၆၄ ၉၇ ၅၁၈

ဧရာ၀တ ၂၉၆ ၄၄၈ ၂၇၁ ၆၀၀ ၂၄ ၈၄၇ တနသၤာရ ၁၉၅ ၁၀၃ ၅ ၀၂၅ ၁၉၀ ၀၇၇ စစေပါငး ၆၅၉ ၀၃၃ ၃၄၆ ၅၉၀ ၃၁၂ ၄၄၃

အထကပါဇယားအရ ၿမနမာနငင၌ ၂၀၁၀ ခႏစတြငဒေရေတာဧရယာ စစေပါငး ၆၅၉ ၀၃၃ ဟကတာ ရေသာလညး

လယယာစကပးေၿမမားႏငငါးပစြနကနမားကးေကာမႈေႀကာင ဒေရေတာအသားတင ဧရယာသည ဟကတာ

၃၁၂၄၄၃ သာရေႀကာငးေတြ႕ရရပါသည။

ရငးၿမစအမးမးမရရေသာၿမနမာနငငဒေရေတာဧရယာမားေျပာငးလလာပ ကေအာကပါပ (ပ ၆-၁)

တြငေဖၚၿပထားပါသည။

785,000

531,000480,000 452,492 432,000

312,443

0

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

1920 1980 1990 1996 2000 2010

Are

a, h

a

Year

Fig. 6- 1: Change of extent of mangrove forest in Myanmar

of 86


အထကပါပ ၆-၁ တြငေတြ႕ၿမငရသညအတငး ၿမနမာနငင၏ ဒေရေတာမားသည ၁၉၂၀ ခႏစတြင ဧရယာ ဟကတာ

၇၈၅၀၀၀ ရခရာမ ၂၀၁၀ ခႏစတြင ဧရယာဟကတာ ၃၁၂၄၄၃ သာကနရေတာသၿဖင ၄ငးကာလ ႏစေပါငး ၉၀

ခန႔အတြငး ဧရယာဟကတာ ၄၇၂၅၅၇ သ႔မဟတ ၆၀.၂% ခန႔ေလာနညးသြားခပါသည။

၆-၃။ ဒေရေတာအပခပလပကငၿခငး၏ရညမနးခကပနးတင

ဒေရေတာမားကသဘာ၀ႏငၿပညသမားအတြက ေဖၚေဆာငေပးေသာေကာငးကးမားသည အလြနမား ၿပားပါသည။

သစ ႀကမ ၀ါး သစဥ သစဖ ေဆး၀ါးမား အစရသညသစႏငသစမဟတေသာ သစေတာထြက

ပစၥညးမား၊ကမးရးတနးေနလပသားၿပညသမားကသဘာ၀ေဘးအႏရာယမားမကာကြယၿခငး၊စကပးေၿမမားအတြငးသ

႕ ဆားငနေရမားမ၀ငေရာကေစရနကာကြယၿခငး၊ ငါး ပစြန ဂဏနးအစရသည ေရထြက အစား အစာမား ဖလေစၿခငး၊

ရာသဥတကညညြတမတေစၿခငး အစရသည မားစြာေသာအကးမားပါ၀ငပါသည။

သ႔ၿဖစ၍ ဒေရေတာအပခပလပကငၿခငး၏ ရညမနးခကပနးတငသည ဒေရေတာမားက ေဖၚေဆာင ေပးေသာ ေကာငးကးမားက သကရသတ၀ါအားလး စဥဆကမၿပတ အၿပညအ၀ ခစားနငႀကေစၿခငးငါ ၄ငးဒေရေတာမားက တးခ႕ရနႏငထာ၀စဥတညတေအာင ကာကြယ ထနးသမးရနၿဖစပါသည။

၆-၄။ ဒေရေတာအပခပလပကငမႈစမကနးေရးဆြၿခငး

ဒေရေတာအပခပလပကငမႈစမကနးသည ဒေရေတာမားက ေကာငးကးမားစြာက စဥဆကမၿပတ

ေပးစြမးနငရနအတြက ပငလယကမးရးတနးေဒသမားေပါငးစညစမခန႕ခြေရးအစအစဥ (Integrated Coastal Area

Management Programme) ၏ အစပအပငးတစခၿဖစသငပါသည။

စမကနးတြငေအာကပါကနးဂဏနးအခကအလကမားပါ၀ငသငပါသည-

၁။ တညေနရာ၊ အကယအ၀နး

၂။ ၀နထမးအငအား၊ ယာဥ ယႏရား၊ အေဆာကအအ၊ဘတဂက

၃။ အေၿခခအေႀကာငးအခကအလကမား (ဒေရေတာအရငးအၿမစ၊ လမႈစးပြါးေရးစစတမး ၊ၿပညသ မား ၏

လအပခကႏငဆႏၵ၊စသည)

၄။ အားသာခက၊ အားနညးခက၊အခြငအလနးႏငအခကအခမားဆနးစစခက

၆။ စမကနးကာလ၊အကးသကေရာကသညနယပယႏငအခနကာလ

၇။ ရညမနးခကပနးတင၊ ရညရြယခကမား၊ မဟာဗဟာမားႏငေဆာငရြကရနလပငနးမား

၈။ စမကနးေအာငမေအာငအကၿဖတရနမတေကာကမား(criteria) ႏင အညႊနးမား (indicators)

၉။ ေစာငႀကပႀကညရၿခငးႏငစစစသးသပၿခငး။

of 86


၆-၅ စမကနးေရးဆြျခငး အေျခခမမား

ဒေရေတာမားစမခန႕ခြေရးအတြက စမကနးေရးဆြရာတြင ေအာကေဖာျပပါ အေျခခမမားအေပၚတြင အေျခခ၍

ေရးဆြသငပါသည။ (extracted from Mangrove forest management guidelines, FAO, Rome 1994)

-----

၆-၅။ သစေတာၿပစနညးစနစ (Silvicultural system)

ဒေရေတာမားအတြကေအာကေဖၚၿပပါသစေတာစကပးၿပစနညးစနစတစခခကအသးၿပနငပါသည-

၆-၅-၁။ အေၿပာငခတလၿခငးစနစ (Clear-felling system)

ဤစနစတြင ရငႀကကေသာအပငအားလးကတစႀကမတညးတြငခတလပါသည။ အလငးႀကကေသာ အဓကသစမး

အတြကသငေတာၿပး သကညေတာကၿဖစေစပါသည။ ေဆာငရြကရနလြယကသညအတြက ကၽြမးကင၀နထမးမားႏင

အလပသမားမားရားလငအသးၿပသငပါသည။ သ႔ရာတြင အေၿပာငရငးသညဧရယာႀကးမားလင ေရ ေၿမ အပါအ၀င

ဇ၀မးစမးကြတ႔အေပၚထခကမႈႀကးမားသညအၿပင ရခငးမလသညအတြက တနးကယမားသတမတၿပး

တစခႀကားခတလရပါမည (ေအာကပါပကႀကညပါ)။ ဤသ႔တနးကယ (strip) မားကတစခေကာခတလၿခငးၿဖင

သဘာ၀အေလာက မးဆကၿခငး ပမေကာငးမြနၿပး ရခငးလညးပမဆြေဆာငမႈရပါသည။

ခန လ ခန လ ခန

of 86


၆-၅-၂။ ေရြးခယၿခငးစနစ (Selection system)

ဤစနစကၿမနမာနငငဧရာ၀တၿမစ၀ကၽြနးေပၚေဒသဒေရေတာမားတြင ႏစေပါငးမားစြာကပငအသးၿပခ၊ ၿပဆလညး

ၿဖစပါသည။ သ႔ရာတြင လကရၿမနမာေရြးခယနညးစနစတြင ခတလရနအပငမား၏ အရြယကကန႔သတထားၿပး

သစေတာတစခလးအတြငး အေကာငးဆးအပငႀကးမားကသာ ေရြးခယခတလသညအတြက သစေတာအရညအေသြး

ႏငသဘာ၀ေဂဟစနစတညၿငမမႈတ႔ကမားစြာထခက ေစနင ပါသည။ သ႔ၿဖစ၍ ခတလရနကန႔သတအရြယမား

မထားဘ ခတလ ထတယရန အပငမားက ေဂဟစနစအေၿခခၿဖင လြတလပစြာေရြးခယခတလၿပး ၿပဌာနးထားသည

သစေတာၿပစၿခငး လပငနးမားက အတအကႏင အခနမ လပကငရနလအပပါသည။

၆-၆။ ေတာထြကညနငးထနးခပၿခငး

ေတာထြက(yield)သညအမနထတသညပမာဏၿဖစပါသည။ ေတာထြကက သစေတာမသတမတသညကာလ

တစခအတြငးထြကသညပမာဏ(production) သ႔မဟတ တးပြါးလာသညပမာဏ (increment) ကအေၿခခၿပး

သတမတပါသည၁။

ဒေရေတာပငေထာငတစခ၏ စမကနးကာလအတြငး တးပြါးလာသညပမာဏကခန႔မနးရာတြင အနာဂတပငေထာင

တညေဆာကၿခငးနညး (stand table projection method) ကအသးၿပသငပါသည။ ၄ငးနညးကအသးၿပရနအတြက

လးပတ သ႔မဟတ အခငးအတနးအစားအလကႏငသစမးအလကအပငအေရအတြကကေဖၚၿပေသာ လကရ

ပငေထာငဇယား၊ ယငးအတနးအစားတစခစအတြကႀကးထြားႏနးႏင ေသေႀကပကစး ႏနးမားက သရနလပါသည။

ၿမနမာဒေရေတာမား(ဒေရေတာသစမးမား)အတြကအခငး/လးပတႀကးထြားႏနးမားက မသသၿဖင နးစပရာ

တငးၿပညမားမကနးဂဏနးမားကအသးၿပၿခငးေသာလညးေကာငး၊ ခန႔မနးၿခငးေသာလညးေကာငးၿပလပရပါမည။

ႏစကြငး ရေသာ ဒေရေတာပငမား၏ ႀကးထြားႏနးမားက ႀကးထြားၿခငးလြန (increment borer) ၿဖငရရနငပါသည။

ဒေရေတာပငအားလး၏ႀကးထြားႏနးမားႏငေသေႀကပကစးႏနးမားကေလလာနငရနအတြက အၿမတနး နမနာကြက

မား ခမတထားသငပါသည။

အခငးအတနးအစားအလကႏင သစမးအလက အပငအေရအတြကကေဖၚၿပေသာ လကရပငေထာငဇယားက

ရရရနအတြက သစေတာစာရငးေကာကလပငနး (forest inventory) လပရပါမည။

၆-၆-၁။ ဒေရေတာမားအတြကသစေတာစာရငးေကာကလပငနး

၆-၆-၁-၁။ ရညရြယခက

၁။ ဒေရေတာသယဇာတ၏လကရအေၿခအေနက သရရန

၂။ အနာဂတေတာထြကကသတမတနငရန။

of 86


၆-၆-၂။ နမနာဒဇငး

အကြာညလငး - အကြက နမနာေကာကနညး (systematic line-plot sampling design) က အသးၿပနငပါသည။

လငးမားက ၿမစေခာငးမားႏငေထာငမနက ေဖါကၿပး စက၀ငးပနမနာကြကမားက လငးေပၚတြင အကြာညခမတ

ရပါမည။ လငးတစခႏငတစခအကြာအေ၀းသည လငးေပၚမ နမနာကြကတစခႏငတစခ အကြာအေ၀းထက

ႀကးသငပါသည။ ဤသ႔ခမတၿခငးၿဖင နမနာတြင အပငမးမား ႏင သစေတာအေၿခအေနအမးမး

ပမစလငစြာပါ၀ငနငပါသည။ အေႀကာငးမာ ဒေရေတာပငမားသည ဇအလကပ႕ႏ႔ေလရေသာေႀကာငၿဖစပါသည။

ေအာကပါပ (ပ ၆-၁)ကႀကညပါ။

လငးတစခႏငတစခအကြာအေ၀း က ၂၀၀ မတာႏင လငးေပၚတြင အခငး၀က ၈ မတာ(၂၆.၂၅ ေပခန႔) ရေသာ (ဧရယာ

၂၀၁ စတရနးမတာခန႔၊ ၀.၀၅ ဧက ခန႔) စက၀ငးပနမနာကြကမားက တစခႏငတစခ ၅၀ မတာၿခား ခမတလင

နမနာအရြယသည ၂% ခန႔ရပါမည။

၆-၆-၃။ နမနာအရြယ(sampling intensity) က ေအာကပါအတငးတြကယနငပါသည-

DpDl

af

*

Fig.-: Lay out of sample plots

Distance bet. Lines: 200 m river

Distance bet. Plots: 50 m O O O

O O O O

O O O O

O O O O

O O O O O

O O O O O

O O O O O

river

ပ ၆-၁။ နမနာကြကမားခမတပ (အကြာည လငး-ကြကနမနာဒဇငး)

of 86


၄ငးတြင f သည နမနာအရြယ၊ a သည နမနာကြက၏ဧရယာ၊ Dl သည လငးတစခႏငတစခအကြာအေ၀း၊ Dp သည

နမနာကြကတစခႏငတစခအကြာအေ၀း ၿဖစပါသည။

နမနာကြကအေရအတြကက ေအာကပါအတင းရရနငပါသည-

a

Apn

၄ငးတြင n သည နမနာကြကအေရအတြက ၿဖစ၍ Ap အမနတငးေသာ သစေတာဧရယာၿဖစပါသည။

AfAp *

၄ငးတြင A သည စာရငးေကာကသညသစေတာဧရယာစစေပါငးၿဖစပါသည။

လငးတစခႏငတစခအကြာအေ၀း သ႔မဟတ နမနာကြကတစခႏငတစခအကြာအေ၀းက DpDl

af

*

မတြကယနငပါသည။

ဖမးမတနဘး၏အမနကြလြကနးကရရရန ေအာကပါပေသနညးကအသးၿပနငပါသည-

f

nn

ixx

SL

j

j

L

j

n

i

jij

x

j

1

12

1

2

1

1 12

၄ငးတြင

xS =သမတကနး၏စတမးခက (Standard deviation)

L = လငးအေရအတြက

nj = လငး j တြငရေသာနမနာကြကအေရအတြက

n = နမနာတြငပါေသာ နမနာကြကအေရအတြကစစေပါငး

f = n/N, “N” သည ဥးေရတြငပါ၀ငေသာနမနာကြကအေရအတြကစစေပါငး။

x = နမနာကြကတနဘး (သစပငအေရအတြက၊ ထထညစသည---)။

အထကပါပေသနညးတြင သမတကနး၏စမားယြငးကနးက ဆကတကနမနာကြကႏစခ၏ တနဘးမားၿခားနားၿခငးမ

ခန႔မနးၿခငးၿဖစပါသည။

of 86


(Mangrove forest management guidelines- Forest Resources Development Branch, FAO, 1994 မ

ေကာကႏတေဖၚၿပပါသည)

၆-၆-၄။ နမနာ၏ဖမးမတနဘး (သမတကနး-Mean)က ေအာကပါအတငးတြကယနငပါသည-

L

j

j

L

j

n

i

ij

n

x

x

j

1

1 1

၆-၇။ လငး-အကြကနမနာဒဇငး(Line-Plot sampling design) ၿဖငသစေတာစာရငးေကာကၿခငးနမနာ

သစေတာတစခတြငပါ၀ငပငမားကခန႔မနးရန အကြာည လငး-အကြကနမနာဒဇငး (Systematic Line-Plot Sampling

Design) ကအသးၿပသညဆပါစ႔-

ခမတသညလငးအေရအတြက = ၄ ခ

(လငးတစလငးႏငတစလငးအကြာအေ၀းႏငအလားမားအကန႔အသတမရပါ)

လငးေပၚတြငအကြာညခမတသညနမနာကြကအေရအတြက = ၅ ကြကစ

(တစကြကႏငတစကြကအကြာအေ၀း၊အကြက၏ပသ႑နႏငအရြယမားအကန႔အသတမရပါ)

တငးတာရရသညကနးဂဏနးမားႏင အထကတြငေဖၚၿပခေသာပေသနညးမားၿဖင ဥးေရ၏သမတကနး

(ဖမးမတနဘး)ႏင၄ငး၏စတမးခကမားတြကပကေအာကပါဇယားတြငေဖၚၿပပါသည။

လငး နပါတ

နမနာကြကတနဘး(အပငအေရအတြက)

ေပါငး (xij-x(i+1)j)2 x

S

၁ ၁၅ ၁၆ ၁၃ ၁၁ ၁၄ ၆၉ ၂၃ ၂ ၁၄ ၁၄ ၁၂ ၁၃ ၁၂ ၆၅ ၆ ၃ ၁၂ ၁၃ ၁၁ ၁၀ ၁၂ ၅၈ ၁၀

ေပါငး ၄၁ ၄၃ ၄၃ ၃၆ ၃၈ ၁၉၂ ၃၉ ၀.၁၀၈၃

၃၃ ၀.၃၂၉

၁၄

of 86


8.1215

192

1

1 1

L

j

j

L

j

n

i

ij

n

x

x

j

108333.0

12*15*2

391

12

1

2

1

1 12

f

nn

ixx

SL

j

j

L

j

n

i

jij

x

j

(1-f) တြင f ၏ တနဘးသညေသးလြနးလင ထညတြကရနမလအပပါ။

ထ႔ေႀကာင သမတကနး၏စတမးခက

32914.0108333.0 x

S

ထ႔ေႀကာငနမနာကြကတစကြကတြငရေသာသစပငအေရအတြကခန႔မနးေၿခသည

ၿဖစနငစြမး ၆၇% တြင

၁၂.၈၀၀ ± ၀.၃၂၉ ၿဖစပါသည။

ၿဖစနငစြမး ၉၅% တြင

၁၂.၈၀၀ ± ၂ x ၀.၃၂၉ ၿဖစပါသည။

ၿဖစနငစြမး ၉၉% တြင

၁၂.၈၀၀ ± ၂.၆ x ၀.၃၂၉ ၿဖစပါသည။

အခနး ၇

သစမထတမႏငသစထတၿပးသစေတာသယဇာတစာရငးေကာကၿခငး

၇-၁။ သစမထတမသစေတာသယဇာတစာရငးေကာကၿခငး (Pre-harvest inventory)

၇-၁-၁။ ရညရြယခက

of 86


သစမထတမ ႏစစဥေတာထြကက ပမတကစြာ ခန႔မနးရရႏငရနႏင ခတလျခငးမစတငမ သစေတာႏင သစေတာ၏

ပငေထာင အေျခအေနက သရျပး သငေတာေသာ ခတလျခငးစနစက သတမတနငရနၿဖစပါသည။

၇-၁-၂။ သရနလအပသညကနးဂဏနးအခကအလကမား

သစထတမညေဒသနယနမတသတမတခကႏငဧရယာ

သစမးတစမးစအတြကအရြယ(လးပတ/အခငး) အတနးအစားအလကအေရအတြက

(ပငေထာငဇယား)၊ ၿဖတပဧရယာႏငထထညခန႔မနးေၿခမား (ထထညဇယား)

ခန႔မနးေၿခမား၏ေမာမနးသညယႀကညကးစားနငမႈ

သစမးတစမးစအတြကအရြယအတနးအစားအလကထတခြငၿပနငသည

ပမာဏႏငထတယခြငၿပသငသညပမာဏ

သစခတလထတလပၿခငးစနစႏငပတသကေသာအႀကၿပခက

လမးပနးဆကသြယမႈအေၿခအေန၊ သစထတသငသညလမးေႀကာငးႏငစနစအေပၚအႀကၿပခက

၇-၁-၃။ သစေတာစာရငးေကာကနညး

လငး-အကြက အကြာညနမနာေကာကနညးကအသးၿပသငပါသည။

လငးမားကဒေရေတာမာကသ႔ၿမစ-ေခာငးမားႏငေထာငမနကမဟတဘ ကြနတကၿဖတသည

(across the contour) အေရ႕ႏငအေနာက သ႔မဟတ ေတာငႏငေၿမာကခမတရပါမည။

နမနာကြက၏ပသ႑နသည စက၀ငးပၿဖစလင တညေသာဧရယာအတြက

နယနမတအလားသည အတဆးၿဖစသၿဖင လေႀကာငၿဖစသညတငးတာၿခငးအမားနညးၿပး

အခငး၀ကတလင (ဥပမာ ၅-၈ မတာခန႔) နယနမတကသတမတရနလညးမလအပပါ။

ခန႔မနးေၿခ၏လအပေသာတကမႈ (precision) ကရရရန ေအာကပါ ေယဘယ ပေသနညးက

အသးၿပနငပါသည-

၄ငးတြင “n” သည နမနာကြကအေရအတြက၊ “t” သည သတမတေသာၿဖစနငစြမးအတြက (၆၇%၊ ၉၅%၊ ၉၉%

စသည) Student’s t ၏တနဘး၊ “s2” သည ဥးေရ (သစေတာ) ၏ခန႔မနးကြလြကနး (population variance) ႏင “E”

သည လအပေသာတကမႈ တ႔ၿဖစႀကပါသည။

n = t2s2/E2

of 86


ပ ၇-၁။ နမနာကြကမားခမတပ (Line-Plot design, Pre-harvest inventory)

အထကပါပ (ပ ၇-၁) တြင နမနာစာရငးေကာကဒဇငးကၿပထားပါသည။

ထတယမညသစပမာဏ (ေတာထြက)က ပမတကစြာသရနငရနသညအဓကရညရြယခကၿဖစသၿဖင အရြယ

ေရာကေသာ အပငမားအေရအတြကက သစမႏငအရြယအတနးအစားအလက တကစြာခန႔မနးရန

အေရးအႀကးဆးၿဖစပါသည။ ထ႔ေႀကာငသဘာ၀မးဆကပငေပါကမားစာရငးကေကာကယရနမလအပပါ။

ႀကမႏင၀ါးသယဇာတစာရငးသညေစးကြကအတြကအသး၀ငနငသၿဖင ေကာကယသငပါသည။

သစေတာ၊ေရ၊ေၿမ၊ဇ၀မးစမးကြအေၿခအေနမားက စာရငးေကာကလပငနးကလပကငသြားစဥ ေကာငး၊သင၊ည႔

စသညၿဖငေယဘယသးသပသငပါသည။ သစထတလပငနးေဆာငရြကၿပးေနာက သစမထတမႏင သစထတၿပး

အေၿခအေနကေယဘယႏငးယဥနငရနၿဖစပါသည။

သ႔ၿဖစ၍ သစမထတမသစေတာသယဇာတစာရငးေကာကၿခငးလပငနးကေအာကပါအတငးေဆာငရြကပါ-

ႏစစဥခတကြကတစခစအတြကေဆာငရြကပါ

အကြာည လငး-အကြကနမနာဒဇငးကသးပါ

0 0 0 0 0 0end

0 0 0 0 0 0 0

survey line direction

0 0 0 0 0 0 0 0start

Circular sample plot: 0

Forest boundary:

Sample survey design for pre-harvest inventory

of 86


စက၀ငပနမနာကြက၏အခငး၀ကသည ၈ မတာ(ရစမတာ- ဧရယာ ၂၀၁ စတရနးမတာခန႔/၀.၀၅

ဧကခန႔)သည သငေတာေလာကပါသည (သစေတာအေၿခအေနႏငအၿခားလအပခကမား အရ

ၿပၿပငနငပါသည)။

လငးမားက (ဒေရေတာမဟတလင)အေရ႔-အေနာက သ႔မဟတ ေတာင-ေၿမာကေဖါကပါ။(ဒေရေတာတြင

ၿမစေခာငးမားကေထာငမနကေဖါကပါ။

လငးတစခႏငတစခအကြာအေ၀း၊ လငးေပၚတြင အကြက(နမနာကြက)တစခႏငတစခအကြာအေ၀းမားက

ခန႔မနးေၿခမား၏တကမႈလအပခက၊ သစေတာ၏ကြလြကနးစသညတ႔အေပၚအေၿခခၿပးတြကခကခမတပါ

အကြကအားလးေပၚတြင ရငစ႔အခငး၂၀ စငတမတာႏငအထကရေသာသစပငအားလး၏အခငးမားက

တငးၿပး သစမးအလက မတတမးတငပါ

ပဥၥမေၿမာကအကြကတငးတြင ႀကမပငစာရငးေကာကယပါ

ပဥၥမေၿမာကအကြကတငးတြင ၀ါးမအလက ၀ါးရအေရအတြကႏင ၀ါးန တညင ၀ါးရင စာရငးေကာယပါ။

အသးၿပမညနမနာဒဇငးကစမရာတြင ေအာကပါပေသနညးမားကအသးၿပနငပါသည-

၄ငးတ႔တြင-

a = နမနာကြက၏ဧရယာ၊ n = အမနာကြကအေရအတြက၊ Ap = အမနတငးသညသစေတာဧရယာ၊

A = သစေတာ၏စစေပါငးဧရယာ၊ f = နမနာအရြယ၊

Dl =လငးတစခႏငတစခအကြာအေ၀း၊ Dp = နမနာကြကတစခႏငတစခအကြာအေ၀း

ဥပမာ ၁။ ဧရယာ ဟကတာ ၅၀၀ ရေသာ ႏစစဥခတကြကတစခတြငသစထတရန အႀကစာရငးေကာကလပငနး

လပရနလအပသညဆပါစ႔-

နမနာအရြယက ၁၀%ႏင စက၀ငးပနမနာကြက၏အရြယက အခငး ၀က ၈ မတာ (အခငး၀က ၂၆ ေပ ခန႔) (ဧရယာ

၂၀၁ စတရနးမတာ၊ ၀.၀၅ ဧက ခန႔) ဟဆးၿဖတလင လငးႏင အကြကမား၏အကြာေ၀းတ႔က မညသ႔ သတမတ

မညနညး။

n = Ap/a; Ap = na ; f = Ap/A = na/A;

Dl = a/(f*DP); Dp = a/(f*Dl); n = A/(Dp*Dl)

of 86


ေပးထားခကအရ

f = 0.1 (10% sampling intensity)

နမနာကြက၏အခငး၀က = ၈ မတာ၊ ထ႔ေႀကာင a = 201 m2

လငးႏင အကြကမား၏အကြာေ၀းႏစခအနက တစခက အႀကမးၿဖငးသတမတၿပး ကနတစခကတြက

တြကယနငပါသည။

(က) ဆပါစ႔ အကြကအကြာအေ၀း Dp = 25 m

ထအခါ လငးအကြာအေ၀း Dl = a/(f*Dp) = 201/(0.1*25) = 80.4 m

နမနာကြကအေရအတြက = A/(Dp*Dl) = 500*10000/(25*80.4) =2487.6

အကြကအကြာအေ၀းက ၂၅ မတာထားလင လငးမားက ၈၀ မတာခန႔ၿခားၿပးေဖါကရပါမည။ နမနာကြကစစေပါငး

သည ၂၄၈၈ ကြကရပါမည။

(ခ) ဆပါစ႔ လငးအကြာအေ၀း Dl = 100 m ထအခါ အကြကအကြာအေ၀း Dp = a/(f*Dl) = 201/(0.1*100) = 20.1 m

နမနာကြကအေရအတြက = A/(Dp*Dl) = 500*10000/(100*20.1) = 2487.6

လငးအကြာအေ၀းက ၁၀၀ မတာထားလင အကြကမားက ၂၀ မတာခန႔ၿခားၿပးခမတရပါမည။ နမနာကြကစစေပါငး

သည ၂၄၈၈ ကြကပငရပါမည။

ဥပမာ ၂။ ဧရယာ ဟကတာ ၅၀၀ ရေသာ ႏစစဥခတကြကတစခတြငသစထတရန အႀကစာရငးေကာကလပငနး

လပရနလအပသညဆပါစ႔-

ပါ၀ငပငမား၏ခန႔မနးေၿခ၏တကမႈက ± ၁၀% ႏင စက၀ငးပနမနာကြက၏အရြယက အခငး ၀က ၈ မတာ

(အခငး၀က ၂၆ ေပ ခန႔) (ဧရယာ ၂၀၁ စတရနးမတာ၊ ၀.၀၅ ဧက ခန႔) ဟဆးၿဖတလင လငးႏင အကြကမား၏

အကြာေ၀းတ႔က မညသ႔ သတမတ မညနညး။

ေပးထားခကအရ

ပါ၀ငပငမား၏ခန႔မနးေၿခ၏တကမႈသည ± ၁၀% ရရန၊

နမနာကြက၏အခငး၀က = ၈ မတာ၊ ထ႔ေႀကာင a = 201 m2

ဥးစြာပထမ ခန႔မနးေၿခ၏တကမႈ± ၁၀% ရရနငသည နမနာကြကအေရအတြက “n” ကခန႔မနးရပါမည။

၄ငးအတြကေအာကပါပေသနညးကအသးၿပနငပါသည-

n = t2s2/E2

of 86


ဥးေရ (သစေတာ) ၏ ကြလြကနး s2 ကမသပါက စာရငးေကာကမညသစေတာအတြငးနမနာကြက ၄-၅ ကြကခမတ

တငးတာၿပး တြကယနငပါသည။ ေအာကတြင နမနာတစခကေဖၚၿပထားပါသည။

Plot 1 2 3 4 5 Total

No.of trees

15 16 13 11 14 69

x2 225 256 169 121 196 967

သမတကနး (တစကြကတြငရသစပငအေရအတြက)

သမတကနး၏ကြလြကနး

ထအခါ n = 22* 3.625/0.12= 1,450 (at 67% probability level)

ထ႔ေႀကာင f = na/A = 1450*201/(1500*10000) =0. 05829 (နမနာအရြယ ၆% ခန႔ၿဖစပါသည)

ဆပါစ႔ လငးအကြာအေ၀း Dl = 100 m ထအခါ အကြကအကြာအေ၀း Dp = a/(f*Dl) = 201/(0.05829*100) = 34.5 m

နမနာကြကအေရအတြက = A/(Dp*Dl) = 500*10000/(100*34.5) = 1,450

လငးအကြာအေ၀းက ၁၀၀ မတာထားလင အကြကမားက ၃၄.၅ မတာခန႔ၿခားၿပးခမတရပါမည။ နမနာကြကစစေပါငး

သည ၁၄၅၀ ကြကရပါမည။

မတခက။ ။ သစေတာကပမကယစားၿပနငရနအတြက လငးတစခႏငတစခအကြာအေ၀းသည အကြကတစခႏင

တစခအကြာအေ၀းထကပသငပါသည။

၇-၂ သစထတၿပးသစေတာသယဇာတစာရငးေကာကၿခငး (Post-harvest inventory)

၇-၂-၁ ရညရြယခကမား

သစထတလပငနး၏ လကကနသစေတာ(residual crop)၊ ေရ၊ ေၿမ ႏင ဇ၀မးစမးကြတ႔အေပၚ

အကးသကေရာကမႈက သးသပရန

8.135

69

n

xx

625.3

4

5.952967

15

5

4761967

1

2

2

2

n

n

xx

s

of 86


သစထတၿပးေနာကလကကနသစေတာရငးၿမစကသရရန

ဓမၼတာမးဆကမႈအေၿခအေနကသရရန

လကကနသစေတာႏငေဂဟစနစတးတကေကာငးမြနေရးအတြက သငေတာေသာ ၿပစပးေထာင

နညးမားက ခမတအေကာငအထညေဖၚနငရန

၇-၂-၂ သရနလအပသညကနးဂဏနးအခကအလကမား

လကကနသစေတာသစပငမားထခကပကစးၿခငးပမာဏ

ေရ၊ ေၿမ၊ ဇ၀မးစမးကြ ႏငသဘာ၀ေဂဟစနစအေပၚအကးသကေရာကမႈ

သစမးတစမးစအတြကအရြယ(လးပတ/အခငး) အတနးအစားအလကအေရအတြက၊

ၿဖတပဧရယာႏငထထညခန႔မနးေၿခမား

ဓမၼတာမးဆကပငေပါကမား၏ပမာဏႏငအေၿခအေနသးသပခက

ၿပနလညၿပစပးေထာငရနအႀကၿပခကမား

၇-၂-၃ သစေတာစာရငးေကာကနညး

ေအာကပါပတြငေဖၚၿပထားသညအတငး အကြာညလငး-အကြကနမနာဒဇငးကပငသးသငပါသည။

(မတခက။ ။ One-shot inventory အတြကလညး ဤဒဇငးက လအပသကသ႔ၿပၿပငၿပး အထးသၿဖင

နမနာအရြယက ေလာခၿပး အသးၿပနငပါသည)။

of 86


ပ ၇-၂။ နမနာကြကမားခမတပ (Line-Plot design, Post-harvest inventory)

နမနာကြကအရြယက အခငး၀က (၈) မတာကပငအႀကၿပပါသည။ သ႔ရာတြင သစေတာအေၿခအေနႏင

အၿခားလအပခကမားအေပၚအေၿခခၿပး ေၿပာငးနငပါသည။

လငးအကြာအေ၀းႏငအကြကအကြာအေ၀းတ႔ကလအပသကသ႔တြကခကသတမတပါ၊

နမနာကြကအားလးေပၚတြင အခငး ၁၀ စငတမတာႏငအထကရေသာသစပငအားလးကတငးပါ၊

လငးတငးတြင အကြက ၁၊ အကြက ၅၊ အကြက ၉ စသညတ႔က သးသပကြက (assessment plots) မားအၿဖစသတမတၿပး (၃) မတာအခငး၀ကအတြငးတြင

က၊ အခငး “၀” စငတမတာမ ၁၀ စငတမတာအတြငးရသစပငအားလးကတငးပါ၊

ခ၊ အခငး “၀” စငတမတာေအာက၊ အၿမငတစေပႏငအထကမးဆကပငေပါကမားက ေရတြကပါ၊

ဂ၊ ၀ါးရအားလးက၀ါးမးအလကေရတြကပါ၊

ဃ၊ ၀ါးတစမးလင ၀ါးရႏစရကကဖမးေရြး၍ ၀ါးန တညင ႏင ၀ါးရငေရတြကပါ၊

င၊ ႀကမမားကႀကမမးအလကေရတြကပါ၊

စ၊ ေတာကနအေၿခအေန၊ ကနရသညသစပငမား၊ ေရ၊ ေၿမ၊ ဇ၀မးစမးကြတ႔အေပၚ သစထတ

လပငနး၏ အကးသကေရာကမႈ(ထခကပကစမႈ)တ႔ကသးသပပါ။

ၿပနလညၿပစပးေထာငရနနညးလမးမားကအႀကၿပပါ။

0 0 0 0 0 0end

0 0 0 0 0 0 0

survey line direction

0 0 0 0 0 0 0 0start

Ordinary circular sample plot: 0

N/R assessment circular sample plot: 0

xx Forest boundary:

Sample survey design for post-harvest inventory

of 86


အခနး ၈

သစမဟတသညသစေတာထြကပစၥညမားအပခပလပကငၿခငး

သစေတာဥးစးဌာနကႏစစဥခြငၿပေသာ သစမဟတသညသစေတာထြကပစၥညးမားတြင ထငး၊ မးေသြး၊၀ါး၊ႀကမ၊

ရားေစး၊သစေခါက၊ေလာ၊ကရမက၊ အငတြ/ ပြညက၊ သနပခါး၊ ဖါလာေစ၊ ကညငဆ၊ ထငးရးဆ၊ ဓန/သကကယ၊

တယ၊ ပားရည၊ ပားဖေရာငး၊ လငးန႔ေခး၊ သစခြ၊ သစေစး၊ ဘမၼရာဇာ၊ ငကသက ႏင ခတ စသညတ႔ပါ၀ငပါသည။

ထငး၊ မးေသြး၊ ၀ါးႏငႀကမတ႔မတပါး အၿခားသစမဟတသာသစေတာထြကပစၥညးမားပမာဏႏင လအပခကတ႔က

လေလာကေသာ တကမႈၿဖငသရရနအခကအခရပါသည။

သ႔ၿဖစ၍ သစေတာဥးစးဌာနအေနၿဖင ထငး၊မးေသြး၊ ၀ါးႏငႀကမတ႔ကသာခတစဥအလကႏစစဥေတာထြကမား

သတမတ ထတခြငၿပၿပး အၿခားသစမဟတသာသစေတာထြကပစၥညးမားက ေဂဟစနစကအေၿခခသည

လပထးလပနညးႏင စညးမဥးစညးကမးမားခမတ၍ လငစဥစနစ (licensing system) ၿဖငထတခြငၿပသငပါသည။

ဤသ႔ခြငၿပရာတြင သယဇာတေရရညတညတေရးကလညးေကာငးေဂဟစနစ တညၿငမေရးကလညးေကာငး

မထခကေစရနအတြက ထတသညေဒသ၊ ထတသညပစၥညးအမးအစားႏင ထတလပပတ႔ကႀကးႀကပရနၿဖစပါသည။

ႏစစဥခြငၿပရန ပမာဏက လြနခသည ၁၀-၁၅ ႏစအတြငးအမနထတခေသာ စစေပါငးပမာဏ၏ဖမးမက အႀကမးဖငး

သတမတနငပါမည။ သစမဟတသာသစေတာထြကပစၥညးမားက ဤကသ႔ထတယခြငၿပၿပးေနာက အမန ထတ

လပသညအခါ မလရငးၿမစေရရညတညတဖြ႕ၿဖးေရးကထခကၿခငး ရမရ အခါအားေလာစြာ သးသပၿပး လအပသကသ႔

ၿပၿပငေပးရပါမည။

of 86


အခနး ၉

ကြနပတာပရဂရမျဖင ပငေထာငဇယားတညေဆာကျခငးႏင ႏစစဥခြငျပေတာထြကတြကခကျခငး

(Stand Table Projection and Calculation of AAC by Computer Program)

၉-၁။ ပငေထာငဇယား (Stand Table) ပငေထာငဇယားဆသညမာ သစမးအပစအလက၊ သစမးအလက၊ ရငစ႔အခငးအတနးအစား အလက အပငအေရအတြကက ေဖၚျပသညဇယား ျဖစပါသည။ ၉-၂။ ကနးဂဏနးဇစျမစမား (Data Sources) ပငေထာငဇယား တညေဆာကရနအတြက လအပေသာ ကနးဂဏနးမားက ေအာကပါျဖစႏင ေသာဇစျမစမား (Possible Sources) မ ရရႏငပါသည။ (၁) သစေတာခရငမားအတြက သစေတာသယဇာတဌာနခြမ ေကာကယထားေသာ သစေတာ သယဇာတကနးဂဏနးမား (Forest Inventory Data) (၂) ကၽြနးသငးသတစာရငးခပမား(Consolidated Girdling Statements) (၃) သစမာေရြးခယပငေထာငရကမတျခငးမတတမးမား (S.F. Marking Registers) (၄) One-Shot Inventory နညးလမးျဖင ေကာကယထားသည သစေတာသယဇာတကနးဂဏနးမား အထကေဖၚျပပါ ကနးဂဏနးဇစျမစမားအနက တစမးက အသးျပၿပး ျပစထားသည လကရ ပငေထာင ဇယားတစခရသညဟ ဆၾကပါစ႔။ ထ႔ေနာက ဤပငေထာငဇယားရ ကနးဂဏနးမားက အေျခခလက သစေတာ အပခပလပကငမႈ တတယ (၁၀) ႏစစမကနးစမညႏစျဖစေသာ ၂၀၁၅ ခႏစသ႔ ခန႔မနးျခငး (Projection) ျပလပ ရပါမည။ ခန႔မနးမႈက လကရပငေထာငဇယား၏ ဇစျမစႏစ (ဥပမာ - ၁၉၉၀)၊ ကၽြနးႏင သစမးအပစအလက ရငစ႔ အခငးအတနးအစားအလက ႀကးထြားႏႈနး (Growth Rate) ႏင ေသေၾကပကစးႏႈနး (Mortality Rate) စသည အခကအလကမားအေပၚ အေျခခၿပး ျပလပႏငပါသည။ Excel Software သ႔မဟတ ပငေထာငဇယားတည ေဆာကျခငးအတြက သးသန႔ေရးသားထားသည အသငသး Computer Program က အသးျပၿပး ေဆာငရြက ႏငပါသည။ ၉-၃။ ကြနပတာပရဂရမျဖင ပငေထာငဇယားတညေဆာကျခငးႏင ႏစစဥခြငျပေတာထြကတြကခကျခငး ပငေထာငဇယားတညေဆာကျခငးႏင ႏစစဥခြငျပေတာထြက တြကခကျခငးက ကြနပတာအက အညျဖင လြယကလငျမနစြာ ေဆာငရြကႏငရန FORTRAN 77 Programming Language ျဖင ေရးသား ထားသည အသငသးကြနပတာပရဂရမႏစခမာ ေအာကပါအတငး ျဖစၾကပါသည။ (၁) STANDPJ1.FOR

of 86


ဤကြနပတာပရဂရမက ယခငပငေထာငဇယားပါ ကနးဂဏနးမားႏင ဇစျမစႏစက အေျခခလက

အလရသည စမကနးစတငမညခႏစ (ဥပမာ -၂၀၁၅ ခႏစ) သ႔ အႀကမႀကမ ပငေထာငဇယားတညေဆာငျခငး (Multiple Projections) က ကြနပတာႏင အသးျပသအၾကား အျပနအလနတ႔ျပနမႈ မတစဆင ျပလပေပး ႏငပါသည။ ဤကြနပတာပရဂရမက ေနာကဆကတြ ၁ တြင ေဖၚျပထားပါသည။

(၂) STANDPJ2.FOR

ဤကြနပတာပရဂရမက ၁၀ ႏစ စမကနးတစခ၏ အစႏစ (ဥပမာ -၂၀၁၅) ၌ ရေသာ ပငေထာငဇယားက ထစမကနး၏အဆးႏစ (ဥပမာ - ၂၀၂၄) ၌ရေသာ ပငေထာငဇယားအျဖစ တညေဆာကေပးႏငပါသည။ ၂၀၁၅ ခႏစသည တတယ (၁၀) နစစမကနး၏ အစႏစျဖစၿပး၊ ၂၀၂၄ ခႏစသည ထစမကနး၏ အဆးႏစ ျဖစပါသည။ ၄ငးျပင ဤကြနပတာပရဂရမက ကၽြနးႏင သစမာသစမးအပစမားအတြက နစစဥခြငျပေတာထြကမားကလညး တြကခကေပးနငပါသည။ ဤကြနပတာပရဂရမက ေနာကဆကတြ ၂ တြင ေဖၚျပထားပါသည။ ၉-၄။ FORTRAN 77 Programming Language အသးျပမႈ ယခငက FORTRAN 77 Programming Language က Mainframe Computer သ႔မဟတ Minicomputer မား၏အကအညျဖင သပၸပညာရပဆငရာပစာၦမား (Scientific Problems) က ေျဖရငး ရနအတြက အမားဆးအသးျပခပါသည။ ၄ငးသည အသးျပမႈအမားဆး ကြနပတာအစအစဥ ေရးသား ျခငးဘာသာစကားမားအနက တစချဖစပါသည။ ျမနမာႏငငသစေတာဥးစးဌာနသည FORTRAN Programming Language က အသးျပၿပး အမးသားသစေတာသယဇာတစာရငးေကာကစမကနး (National Forest Survey and Inventory Project)၊ အမးသားသစေတာအပခပလပကငမႈႏင စာရငး ေကာကစမကနး (National Forest Management and Inventory Project) ႏင ဤစမကနးႏစခ ေနာကပငး ေကာကယခသည သစေတာသယဇာတကနးဂဏနးအခကအလကမားက တြကခကျပစၿပး ၿမ႕နယအလက၊ ခရငအလက၊ တငး/ျပညနယအလက ပငေထာငဇယား (Stand Table)၊ ထထညဇယား (Stock Table) နင ၀ါးဇယား (Bamboo Table) မားက ထတေ၀ခပါသည။ ျမနမာႏငငတြင သပၸပညာ ရပဆငရာပစာၦမားက ေျဖရငးတြကခကႏငေအာင ကြနပတာတကသလႏင နညးပညာတကသလမားရ ေကာငးသားေကာငးသမားအား FORTRAN Programming Language က သငၾကားပ႔ခေပးဆ ျဖစပါသည။ FORTRAN 77 Programming Language ႏငပတသကသည Computer Software ၏အရြယ အစားမာ 300 MB သာရပါသည။ ၄ငးသည အရြယအစားအားျဖင ေသးငယရသာမက ၄ငးက Desktop PC ႏင Laptop PC တ႔တြင လြယကစြာ Install လပႏငပါသည။ ခကခရႈပေထြးသည ပစာၦမားကလညး FORTRAN 77 Programming Language ျဖငေရးသားထားသည Program မား၏အကအညျဖင လြယကလငျမနစြာ ေျဖရငးတြကခက ႏငပါသည။

of 86


၉-၅။ ပငေထာငဇယားတညေဆာကျခငးႏင ႏစစဥခြငျပေတာထြကတြကခကျခငး ကြနပတာပရဂရမမားအသးျပပ

(၁) STANDPJ1.FOR အသးျပပ ဤကြနပတာပရဂရမက အသးမျပမ ကၽြနးသစမးႏင သစမာအပစ (၅) ခအတြက Input Data File မားက ႀကတငၿပး ကြနပတာထ၌ ျပလပထားရန လအပပါသည။ Input Data File အတြကျပလပနညးက STANDPJ2.FOR အသးျပပတြင ေဖၚျပထားပါသည။

ဤကြနပတာပရဂရမက Run လကပါက ကြနပတာ၏ ဖနသားျပငတြင ေအာကေဖၚျပပါ ရငးလငးခကမားက ျမငေတြ႕ရပါလမမည။

Program for projecting existing stand table to the beginning of the required 10-year plan period (လကရပငေထာငဇယားက အလရသည ၁၀ ႏစစမကနးကာလတစခ၏ အစသ႔ ခန႔မနးျခငး) Suppose that we do not have an initial stand table for the beginning of the third 10-year plan period (e.g. 2015). However, we may have an old stand table constructed prior to the beginning year of the plan period. With the help of this computer program, we can project the existing stand table to get the stand at the beginning of the plan period required. We can carry out stand table projections more than one time by using this program. Kindly follow the instructions below to facilitate projection.

1. Firstly, you must enter the year at the beginning of the plan period required. For example, it

may be 2015. 2. Secondly, you must enter the year of the existing stand table. This base year must be less

earlier than both its projected year and the beginning year of the plan period. 3. Thirdly, you must enter the year to be projected. The projected year must be later than its

base year and earlier or the same as the beginning year of the plan period. 4. The number of years projected should not be more than 10 years. 5. The extension of the first input file name must be *.DAT. (e.g. PTEAK01.DAT or PGR101.DAT

or PGR201.DAT or PGR301.DAT or PGR401.DAT or etc…) 6. The extension of other successive intermediate output file names must be *.DAT.

(e.g. PTEAK02.DAT or PGR102.DAT or PGR202.DAT or PGR302.DAT or etc…) 7. The extension of final output file name must be *.OUT. (e.g. PTEAK.OUT or PGR1.OUT or

PGR2.OUT or PGR3.OUT or PGR4.OUT or etc....)

of 86


အထကေဖၚျပပါ ညႊနၾကားခကမားက ေသခာစြာ ေလလာဖတရႈ႕ထားရန လအပပါသည။ ၄ငးေနာက ကြနပတာပရဂရမမ ေတာငးဆသည ကနးဂဏနးႏင အခကအလကမားက မနကနစြာ ကြနပတာစကခလတခ (Keyboard) မတစဆင ထညသြငးေပးရန ျဖစပါသည။ Stand table projection for the first time (ပထမအႀကမပငေထာငဇယားခန႔မနးျခငး)

ဥပမာ - Enter year at the beginning of the plan period required. (အလရသညစမကနးကာလအစရႏစက ထညေပးပါ။) စမကနးစတငသညခႏစက Keyboard မ ရကထညေပးပါ။ ၂၀၁၅ ျဖစသညဟ ဆၾကပါစ႔.။ Enter base year of the existing old stand table. (လကရပငေထာငဇယားအေဟာငး၏ အေျခခႏစက ထညေပးပါ။) Base Year သည ၂၀၀၀ ျဖစသညဟ ဆၾကပါစ႔။

Keyboard မ ရကထညမည လကရပငေထာငဇယားအေဟာငး၏ အေျခခႏစ (Base Year) သည ၄ငးကအေျခခၿပး ခန႔မနးသညႏစ (Projected Year) ထကငယၿပး စမကနး စတငသညႏစ (ဥပမာ -၂၀၁၅ ခႏစ) ထကလညးငယရပါမည။

Enter year to be projected. (ခန႔မနးမညႏစက ထညေပးပါ။) Projected Year သည ၂၀၀၇ ျဖစသညဟ ဆၾကပါစ႔။ Keyboard မ ရကထညမည ခန႔မနးသညႏစ (Projected Year) သည လကရပငေထာင ဇယားအေဟာငး၏ အေျခခႏစ (Base Year) ထကႀကးၿပး စမကနးစတငသညႏစ (ဥပမာ - ၂၀၁၅ ခႏစ) ထကလညး ငယႏငသည သ႔မဟတ တညႏငပါသည။ မတခက။ လကရပငေထာငဇယား၏ Base Year ႏင Projected Year နစခၾကားရကာလသည ၁၀ ႏစထကပ မႀကးရပါ။ Enter the first input data file name. (ပထမဥးဆး Input Data File Name က ထညပါ။) Input Data File Name တငး၏ File extension သည .DAT ျဖစရပါမည။ အကယ၍ Input Data File သည ပထမဥးဆးအသးျပမည File ျဖစပါက ကၽြနးႏငအျခား သစအပစမားအတြက ေအာကေဖၚျပပါ Input Data File မားက ႀကတငျပလပၿပး ကြနပ တာထ၌ သမးဆညးထားရပါမည။

of 86


ကၽြနး / သစအပစ Input Data File အမည ကၽြနး PTEAK01.DAT သစအပစ (၁) PGR101.DAT သစအပစ (၂) PGR201.DAT သစအပစ (၃) PGR301.DAT သစအပစ (၄) PGR401.DAT သစအပစ (၅) PGR501.DAT

Enter the first output file name. (ပထမဥးဆး Output File Name က ထညပါ။) ေနာကဆးအၿပးသတ Output File Name မလြၿပး ပထမဥးစြာ ဆကလကလာမည ၾကားအဆင Output File Name ၏ File extension သည *.DAT ျဖစရပါမည။ အကယ၍ Output Data File သည ပထမဥးစြာ ဆကလကလာမညၾကားအဆင Output Data File ျဖစပါက ကၽြနးႏငအျခားသစအပစမားအတြက ေအာကပါအတငး File Name မား ေပးနငပါသည။

ကၽြနး / သစအပစ ၾကားအဆင Output Data File အမည ကၽြနး PTEAK02.DAT သစအပစ (၁) PGR102.DAT သစအပစ (၂) PGR202.DAT သစအပစ (၃) PGR302.DAT သစအပစ (၄) PGR402.DAT သစအပစ (၅) PGR502.DAT

အကယ၍ Output Data File သည ေနာကဆးအၿပးသတ Output File ျဖစပါက

ကၽြနးႏငအျခားသစအပစမားအတြက ေအာကပါအတငး File Name မား ေပးနငပါသည။

ကၽြနး / သစအပစ ေနာကဆး Output Data File အမည ကၽြနး PTEAK.OUT သစအပစ (၁) PGR1.OUT သစအပစ (၂) PGR2.OUT သစအပစ (၃) PGR3.OUT သစအပစ (၄) PGR4.OUT သစအပစ (၅) PGR5.OUT

of 86


Stand table projection for the second time (ဒတယအႀကမပငေထာငဇယားခန႔မနးျခငး) ဥပမာ - Enter base year of the intermediate stand table. (ၾကားခပငေထာငဇယား၏ အေျခခႏစက ထညေပးပါ။) ပထမအႀကမပငေထာငဇယားခန႔မနးျခငးမ ခန႔မနးသညႏစ (Projected Year) ျဖစေသာ ၂၀၀၇ က Base Year အျဖစ Keyboard မ ရကထညရပါမည။ ဤအေျခခႏစသည ၄ငးကအေျခခၿပး ခန႔မနးသညႏစ (Projected Year) ထကငယၿပး စမကနးစတင သညခႏစ (ဥပမာ - ၂၀၁၅ ခႏစ) ထကလညး ငယရပါမည။ Enter year to be projected. (ခန႔မနးမညႏစက ထညေပးပါ။) Projected Year သည ၂၀၁၅ ျဖစသညဟ ဆၾကပါစ႔။ Keyboard မ ရကထညမည ခန႔မနးသညႏစ (Projected Year) သည အေျခခႏစထက ႀကးၿပး ၂၀၁၅ ခႏစထကလညး ငယႏငသည သ႔မဟတ တညႏငပါသည။ Enter the second input file name. (ဒတယ Input File Name က ထညပါ။) Input File Name မနသမ၏ File extension သည *.DAT ျဖစရပါမည။ အကယ၍ Input Data File သည ဒတယအႀကမအတြက အသးးျပမည Input File ျဖစပါက ကၽြနးႏငအျခားသစအပစမားအတြက ေအာကပါအတငး File Name မား ေပးနငပါသည။

ကၽြနး / သစအပစ Input Data File အမည ကၽြနး PTEAK02.DAT သစအပစ (၁) PGR102.DAT သစအပစ (၂) PGR202.DAT သစအပစ (၃) PGR302.DAT သစအပစ (၄) PGR402.DAT သစအပစ (၅) PGR502.DAT

မတခက။ ပထမအႀကမပငေထာငဇယားခန႔မနးျခငးမ ရရမည Output File က ဒတယ

အႀကမပငေထာငဇယားခန႔မနးျခငးအတြက Input File အေနျဖင အသးျပရမညက သတျပရန ျဖစပါသည။

of 86


Enter the second output data file name. (ဒတယ Output Data File Name က ထညပါ။) ေနာကဆးအၿပးသတ Output File Name မလြၿပး ဒတယအေနျဖင ဆကလကလာ မညၾကားအဆင Output File Name ျဖစပါက File extension သည *.DAT ျဖစရပါမည။ အကယ၍ Output Data File သည ဒတယအေနျဖင ဆကလကလာမညၾကားအဆင Output File ျဖစပါက ကၽြနးႏငအျခားသစအပစမားအတြက ေအာကပါအတငး File Name မား ေပးနငပါသည။

ကၽြနး / သစအပစ Output Data File အမည ကၽြနး PTEAK03.DAT သစအပစ (၁) PGR103.DAT သစအပစ (၂) PGR203.DAT သစအပစ (၃) PGR303.DAT သစအပစ (၄) PGR403.DAT သစအပစ (၅) PGR503.DAT

အကယ၍ Output Data File သည ေနာကဆးအၿပးသတ Output File ျဖစပါက

ကၽြနးႏငအျခားသစအပစမားအတြက ေအာကပါအတငး File Name မား ေပးနငပါသည။

ကၽြနး / သစအပစ ေနာကဆး Output Data File အမည ကၽြနး PTEAK.OUT သစအပစ (၁) PGR1.OUT သစအပစ (၂) PGR2.OUT သစအပစ (၃) PGR3.OUT သစအပစ (၄) PGR4.OUT သစအပစ (၅) PGR5.OUT

ဤဥပမာအရ ဒတယအႀကမပငေထာငဇယားခန႔မနးျခငးက ေဆာငရြကၿပးပါက စမကနး စတငသညခႏစျဖစေသာ ၂၀၁၅ ခႏစ အတြက ပငေထာငဇယားက ခန႔မနးရရၿပး ျဖစပါ သည။ အကယ၍ ပထမဥးဆး စတငသည အေျခခႏစသည ၁၉၉၀ ျဖစခပါက ခန႔မနး ခႏစမား ၁၉၉၇၊ ၂၀၀၄ ၊ ၂၀၁၁ ႏင ၂၀၁၅ စသညျဖင ျဖစႏငပါသည။ ဤခန႔မနးခႏစ မားအတြက ပထမအႀကမ၊ ဒတယအႀကမ၊ တတယအႀကမႏင စတတအႀကမ စသညျဖင ပငေထာငဇယားခန႔မနးျခငးက Interactive Method ျဖင ဆကလကလပေဆာငေပး ရပါလမမည။

of 86


(၂) STANDPJ2.FOR အသးျပပ

ဤကြနပတာပရဂရမက အသးျပႏငရန စမကနးစတငသညခႏစအတြက ကနဥးပင ေတာငဇယား ရရနလအပပါသည။ ဥပမာ - တတယ (၁၀) ႏစစမကနးစတငသည ခႏစသည ၂၀၁၅ ခႏစျဖစပါက ၂၀၁၅ ခႏစ ပငေထာငဇယား ရရနလအပပါသည။ ဤပရဂရမက ၂၀၁၅ ခႏစ ပငေထာငဇယားက စမကနးၿပးဆးမည ခႏစျဖစေသာ ၂၀၂၄ ခႏစတြငရမည ပငေထာငဇယားအျဖစ ခန႔မနးၿပး၊ ကၽြနးႏငသစမာအပစမား အတြက ႏစစဥခြငျပေတာထြကက တြကခကေပးမည ျဖစပါသည။ ဤကြနပတာ ပရဂရမက အသးျပႏငရနအတြက ကၽြနးႏင သစမာအပစ (၅) စအတြက Input Data File ေျခာကခက ကြနပတာထ၌ ႀကတငျပလပထားရပါမည။

ကၽြနးသစမးအတြက Input Data File ျပလပနညး ဥပမာ - ကၽြနးသစမးအတြက Input Data File က ေအာကပါအတငး ျပလပေပးပါ။ 0,250,207,0.14 Record 0,350,147,0.13 Field 0,450,82,0.12 0,550,40,0.11 0,650,54,0.10 Comma 0,750,0,0.05

အထကပါ ကၽြနးသစမးအတြက တညေဆာကထားသည Input Data File တြင Record ေျခကခပါရၿပး Record တစခစတြင Field ေလးခပါရပါသည။ Field တစခႏစတစခၾကားတြင Comma ခေပးရ ပါမည။ Comma က Field Separator အေနျဖင အသးျပရန မရမျဖစ လအပပါသည။ Field 1 သည သစမးအပစက ကယစားျပပါသည။ 0 သည ကၽြနးသစမးျဖစပါသည။ Field 2 သည Mid DBH ျဖစပါသည။ ဥပမာ - 250 သည DBH Class 20-29 cm ၏ Mid DBH (mm) ျဖစပါသည။ Field 3 သည DBH Class 20-29 cm ရအပငအေရအတြက ျဖစပါသည။ Field 4 သည DBH Class 20-29 cm ရအပငမား၏ ေသေၾကပကစးႏႈနး (Mortality Rate) ျဖစပါသည။

Field 1 Field 2 Field 3 Field 4

of 86


အပစ (၁) အတြက Input Data File ျပလပနညး

ဥပမာ - အပစ (၁) အတြက Input Data File က ေအာကပါအတငး ျပလပေပးပါ။

1,250,507,0.14 Record 1,350,647,0.13 Field 1,450,300,0.12 1,550,350,0.11 1,650,250,0.10 Comma 1,750,50,0.05 Field 1 Field 2 Field 3 Field 4

Field 1 သည သစမးအပစက ကယစားျပပါသည။ 1 သည အပစ (၁) ျဖစပါသည။ အလားတစြာ ကနရသည သစမာအပစမားအတြကလညး Input Data File မားက အထက ပါနညးအတငး ႀကတငျပလပထားပါ။ မတခက။ အထကေဖၚျပပါ Input Data File မားက FORTRAN 77 Programming Language ၏ Main Menu ထသ႔၀ငၿပး ရးရး Text File အေနျဖင တညေဆာကေပးႏငပါသည။

STANDPJ2.FOR အမညရ ကြနပတာပရဂရမက Run လကပါက ကြနပတာ၏ ဖနသား ျပငတြင ေအာကေဖၚျပပါ ရငးလငးခကမားက ေတြ႕ရရပါမည။ ၄ငးေနာက ကြနပတာ ပရဂရမမ ေတာငးဆသည ကနးဂဏနးႏငအခကအလကမားက မနကနစြာ Keyboard မတစဆင ထညသြငးေပးရန ျဖစပါသည။

Computer Program for Stand Table Projection and Yield Calculation ******************************************************

To run this computer program, you must have an initial stand table at the beginning of the plan period. Fot the third 10-year plan, the beginning year of the stand table must be 2015. The program will project this stand table to the stand table at the end of the plan period. For the third 10-year plan, the end year of the stand table must be 2024. Enter the base year or the beginning year of the stand table.

ပငေထာငဇယား၏ အေျခခႏစ သ႔မဟတ အစႏစက ထညေပးပါ။

of 86


[ ၂၀၁၅ က အေျခခႏစ အေနျဖင ကြနပတာ၏ Keyboard မ ရကထညေပးပါ။ ] Enter the end year or the terminated year of the stand table.

ပငေထာငဇယား၏ အဆးႏစ သ႔မဟတ အၿပးသတႏစက ထညေပးပါ။ [ ၂၀၂၄ က အဆးႏစ အေနျဖင ကြနပတာ၏ Keyboard မ ရကထညေပးပါ။ ] ထ႔ေနာက ေအာကပါအတငး ကြနပတာ၏ ဖနသားျပင၌ DBH Class (cm) မားႏင ယငးတ႔၏ သကဆငရာ Code Number မား ေပၚလာပါမည။ DBH Class (cm) Code Number 20-29 1 20-39 2 40-49 3 50-59 4

60-69 5 70-79 6 Enter the code number to select the DBH Class.

(DBH Class က ေရြးခယရန Code Number က ရကထညပါ။) အကယ၍ Code Number 3 က ေရြးပါက ရငစ႔အခငး 40 cm ႏင ၄ငးအထကရ အပငအားလး၏ ႏစစဥခြငျပေတာထြကက တြကခကေပးမညျဖစပါသည။ မတခက။ ကြနပတာ၏ Keyboard မရကထညမည Code Number သည 1 ေအာက ငယၿပး သ႔မဟတ 6 ထကပ၍ မႀကးရန သတျပပါ။

၉-၆။ နဂး သစေတာလပငနးမားဆငရာ ရးလပငနးမားက လြယကေခာေမြ႕ၿပး လငျမနစြာ ေဆာငရြကႏငရန အတြက ခရငရးမား၌ Desktop PC သ႔မဟတ Laptop PC မားက အသးျပလက ရၾကပါသည။ အဆပါ PC မားတြင ပငေထာငဇယားခန႔မနးျခငးႏင ႏစစဥခြငျပေတာထြကတြကခကျခငး ကြနပ တာပရဂရမမားက တငထားႏငပါသည။ အကးဆကအေနျဖင ပငေထာငဇယားခန႔မနးျခငးႏင ႏစစဥခြငျပေတာထြကတြကခကျခငးတ႔က လငျမနစြာႏင မနကနစြာ မနစအနညးငယ အတြငး ၿပးစးေအာင ေဆာငရြကေပးႏငမည ျဖစပါသည။

of 86


အခနး ၁၀

ရငးႏးၿမပႏမႈအကးအၿမတဆနးစစၿခငး

၁၀-၁။ ေနာကခအေႀကာငးအရာ

စမကနးမား၏ ေငြေႀကးအကးအၿမတက မကေမာကတနဘး (Present Value- PV)၊ ရ-သးအခး (Benefit/Cost Ratio

= BCR) ႏင အရငးေႀကၿပနရႏနး (Internal Rate of Return/ Financial Rate of Return =

IRR/FRR)တ႔ၿဖငေဖၚၿပႏငးယဥနငပါသည။

အကးအရဆးၿဖစေစမညလပငနးစမကနးကေရြးခယရာတြင အမားအားၿဖင ေငြေႀကးအကးအၿမတအမားဆးရရမႈ

အေပၚတြင အေၿခခႀကပါသည။ ေငြေႀကးအကးအမားဆးၿဖစေစနငသည စမကနး သ႔မဟတ လပငနးတစခသည

လမႈေရးႏငေဂဟစနစတ႔က ထခကမႈအမားဆးၿဖစေစသည လပငနးစမကနး ၿဖစေကာငးၿဖစနပါသည။ ဥပမာ-

ကၽြနးတစမးတညးစကသညစကခငးသည ကၽြနးႏငအၿခား သစမးအခ႕ ေရာၿပးစကသညစကခငးထက

စးပြါးေရးအကးအၿမတပမမားနငပါသည။ သ႔ရာတြင လမႈေရးႏငေဂဟစနစ ဆငရာ အကးမား နညးပါမည။

စကခငးတညေထာငၿခငးထက သဘာ၀ေတာကထနးၿခငးက လမႈေရးႏင ေဂဟစနစဆငရာအကးေကးဇမား

ပမားနငပါသည။ သ႔ၿဖစ၍ ေငြေႀကးတစခတညးကသာအေၿခခေသာ အကးအၿမတဆနးစစသညစနစ (Financial

analysis)၊ အစား ေဂဟစနစ၏၀နေဆာငမႈမားကပါ ထညသြငး စဥစားေသာ အကးအၿမတဆနးစစသညစနစ

(Economic analysis) ကအသးၿပလင ေဂဟစနစကအေၿခခသညသစေတာမား ေရရညတညတေရး

အပခပလပကငမႈအေၿခခမမားႏငပမလကေလာညေထြၿဖစပါမည။

သ႔ရာတြင Economic analysis သည ပမရတေထြးခကခသညအတြက Financial analysis ကသာ ေအာကတြင

ဥပမာတစခၿဖငအေသးစတေဖၚၿပပါသည

လမႈေရး၊ဇ၀မးစမးကြႀကြယ၀ေရးႏငစးပြါးေရးရေထာငမားမခငခနၿပး အေကာငအထညေဖၚရနၿဖစပါသည။

of 86


၁၀-၂ FINANCIAL (DECISION MAKING) TOOLS

PV (Present Value of Benefit or Cost): To enable the comparison between different projects (or activities), the

benefits and the costs occurring at different times have to be discounted back to present. The formula is-

nr

FVPV

)1( , where FV is future value, r is rate of interest (e.g. for 5% interest r =

0.05, for 12.8% interest r = 0.128), and n = no. of years or months).

BCR (Benefit/Cost Ratio): It indicates how much an investor gets from one Kyat he has invested in the project.

The formula is-

PVE

PVIBCR , where PVI is present value of income and PVE is present

value of expenditure.

IRR/FRR (Internal rate of Return or Financial Rate of Return): It gives the investor the interest rate for an

investment that involves costs and incomes at regular periods e.g. months or years. The formula is-

1001

n

E

RIRR , where R = actual receipts, E = actual expenditures,

and n = number of years.

To calculate IRR, Microsoft Excel uses the formula-

),( guessvaluesIRR ,

where

Value is an array of cells containing the data for the calculation of IRR, and

Guess is a number that one guesses is close to the value of IRR.

IRR is given in percentage. It is also known as the financial yield.

An example of calculating PV, BCR and IRR is provided below.

၁၀.၃ EXAMPLE OF CALCULATING PV, BCR AND IRR

FINANCIAL ANALYSIS (extracted from Dr.Kyaw Tint’s paper “The economics of a teak plantation”, 2013)5 To assess the economics of private teak plantations a hypothetical one-acre teak plantation was considered. Basic facts of the plantation

Area: 1 acre Spacing: 9’ x 9’ (540 trees initially) Location: East Bago Yoma (Bago mountain range, best home of teak in Myanmar)

of 86


Site quality (assumed): Highest site index Rotation: 25 years Growth rate: In the paper entitled “Establishing teak plantation with private investment, FD-

2007: “၂၀၀၇ ပဂၢလကရငးႏးၿမပႏမႈၿဖင ကၽြနးစကခငးတညေထာငၿခငး၊ သစေတာဥးစးဌာန” FD has indicated intermediate thinnings at age 5, 10 and

15 years and final felling at the age of 25 years. It estimated the volumes of individual trees as follows-

Mid-girths of logs have been estimated to lie between 1’0”-1’11” (pole size) at age of 5 years, 2’0”-2’11” (post size) at age of 5-10 years, and 3’0”+ (saw logs) at age of 10+ years.

Log prices (2009): Myanma Timber Enterprise (MTE)’s current log prices are presented in Table 10.1 below.

Table 10.1: MTE’s teak log prices (# Sawing grade

7 (Forestry Journal, FD 2009 February)

The US dollars were converted to Myanmar kyats using the rate of 1US$ to 850 K (col. 3).The corresponding stumpage prices (col. 4) were estimated as-

SP = MP – (H + LU + T + R + M) = MP – (10000 + 6000 + 35000 + 1200 + 1500) = MP – 53700, where SP = stumpage price in kyats; MP = market price; H = harvesting cost; LU = loading and unloading cost; T = transportation cost; R = royalty; M = miscellaneous.

The stumpage costs were used to value the outputs. Expenditure for plantation staff (management cost): K 13,200/ac/yr (see Table 10.2: Organization and

Expenditure for staff for 500-acre plantation Centre) Cost of fertilization: K 14,000 (1st yr) + K 8,000 (2nd yr) + K 3,000 (3rd yr). The National Resource

Development Co., Ltd. (NRDC) applied the fertilizers at this rate to only selected plants. Capital outlay: K 35,600/ac. When the depreciation rate is taken as 10%, the annual amount comes to K

3,560. (See Table 8.3). Contingencies: K 100,000/ac.

Age (yr) Volume/tree ( cubic feet) 5 0.325

10 2.857 15 9.434 25 21.739

Mid-girth US$/H.ton Equivalent Kyats at K850/S

Stumpage price (K)

(1) (2) (3) (4)

1’0”-1’11”

500 425,000 371,300

2’0”-2”11”

800 680,000 626,300

3’0”-3’11”

1,340 (SG-7)#

1,139,000 1,085,000

of 86


Contingency expenditure is needed to cover the costs of fuel, maintenance of buildings

and vehicles, cost of furniture and other contingency charges. It is estimated at K

50,000,000 annually for the 500-acre plantation centre. To get the contingency

expenditure for one-acre plantation it is divided by 500 which gives K 100,000. It is

included in the expenditure cash flow in the INPUT TABLE as an annual expenditure under

Contingencies.

Land rent: K 500/ac/yr. (FD’s mandate)

Plantation establishment: K 360,000/ac. (the amount Hypermart Co. Ltd. paid to ECCDI when it established

200 acres of teak plantation in 2009 and 2010).

INPUT TABLE

The INPUT TABLE was prepared as presented in Table 8.4.

Costs for fire protection and construction of inspection path are FD’s norms prescribed in year 2013. Maintenance

cost of the inspection path was an estimate.

Thinnings were scheduled to take place at age 5, 10 and 15 years of the plantation with final clear felling at the

age of 25 years.

The INPUT TABLE shows the financial cost flow.

OUTPUT TABLE

The outputs were only poles, posts and saw logs. Poles were obtained at the first thinning at age 5 years. The

thinning was mechanical, felling 270 trees i.e. half of 540 original numbers of trees. The thinning volume was

estimated at 1.9008 Hoppus tons (H.tons).

The second thinning done at the age of 10 years was also mechanical removing 135 trees which were assumed to

comprise 45 posts and 90 poles. The total volume removed was estimated at about 2.5713 H tons of posts and

0.6336 H ton of poles.

The third thinning undertaken at the age of 15 years could be silvicultural removing 60 trees of post size which

together could produce 12.264 H tons.

The final felling of 70 trees was carried out at the age of 25 years. The final yield was estimated at approximately

30.435 H tons of saw logs which were assumed to be of sawing Grade 7 only because of their small sizes.

The OUTPUT Table is provided in Table 10.5.

of 86


UNIT VALUE TABLE

The table shows the stumpage prices of poles, posts and saw logs as per MTE’s current teak log prices (see Table

8.6).

TOTAL VALUE TABLE

The TOTAL VALUE TABLE was developed based on the output table and the unit value table (Tables 10.5 and 10.6

respectively).

BENEFITS AND COSTS

Benefits, Costs and Net cash flows are provided in Table 10.8.

The interest rate of 10% has been used to discount benefits and costs of the one-acre teak plantation.

The worth of a project is usually expressed in terms of either IRR (Internal Rate of Return), or BCR (Benefit/Cost

Ratio) or NPV (Net Present Value) or may be in terms of all. As well aware, IRR is not dependent but BCR and NPV

are on the interest rate or discount rate assumed.

IRR is the rate of return that the investment will earn. The project can be accepted if it is greater than the investor’s

intended rate of interest. For the teak plantation in question it is 25%.

BCR determines whether or not a project is financially feasible. It shows the return from a unit invested at a given

interest rate. For the current study it is 4.30. If BCR is more than 1, the project is financially feasible.

NPV is the direct measure of the project value which the investor wants to maximize. In our example it is 5 million

kyats at the discount rate of 10%.

CONCLUSION

Under the given context, all the above mentioned financial decision making tools indicate that planting teak is

financially feasible.

====================

of 86


TABLES-

Table 10.2: Organization and Expenditure for staff for 500-acre Plantation Centre

SN Category Number Cost/month

(K) Cost/yr (K)

1 Staff Officer 1 500,000 500,000

2 Forest Ranger 2 300,000 600,000

3 Deputy FR 5 250,000 1,250,000

4 Forester 10 200,000 2,000,000

5 Forest Guard 10 150,000 1,500,000

6 Accountant 1 250,000 250,000

7 Clerk 1 200,000 200,000

8 Driver (one tractor & one office

2 150,000 300,000

Total for 500 acres 6,600,000

Total for 1 acre 13,200

The Staff will be responsible for: 1. managing the plantations; 2. protecting the plantations; 3. thinning, cleaning, pruning and other necessary silvicultural treatments 4. guiding, supervising thinning and harvesting operations when they are done by

contractors; and 5. all other operations needed to improve the plantations.

Table 10.3: Capital outlay for establishing teak plantations

For 500-acre plantation centre

SN Particulars Qty Unit cost

(kyat '000) Total(K '000)

1 Bungalow 1 2,000 2,000

2 Briefing hall 1 500 500

3 Staff quarter 10 500 5,000

4 Permanent nursery 1 500 500

5 Tractor/Trawler jeep 1 2,000 2,000

6 Inspection jeep 1 4,000 4,000

7 Motor cycles 3 800 2,400

8 Tools lot 400 400

9 Generator 1 1,000 1,000

Total 17,800

For one-acre plantation

Capital outlay for one acre in Kyats = 17,800,000/500 = K 35,600

of 86


Table 10.4: INPUT TABLE (Final cost flow)

Cost in Myanmar Kyats

Year

Activities

Depreciation

Contingencies

Total Land rent

Plantation

establishment

Weeding

Fertilizing

Fire protecti

on

Thinning

Inspection Road

Management

Timber

harvestin

g

Construction

Maintenance

1 500 360,000 54,00

0 14,000 2,100 0 1,050 0 13,200 0 3,560 100,000 548,410

2 500 0 36,00

0 8,000 2,100 0 0 50 13,200 0 3,560 100,000 163,410

3 500 0 18,00

0 3,000 2,100 0 0 50 13,200 0 3,560 100,000 140,410

4 500 0 0 0 2,100 0 0 50 13,200 0 3,560 100,000 119,410

5 500 0 0 0 2,100 0 0 50 13,200 0 3,560 100,000 119,410

6 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 3,560 100,000 117,310

7 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 3,560 100,000 117,310

8 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 3,560 100,000 117,310

9 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 3,560 100,000 117,310

10 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 3,560 100,000 117,310

11 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

12 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

13 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

14 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

15 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

16 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

17 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

18 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

19 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

20 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

21 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

22 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

23 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

24 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

25 500 0 0 0 0 0 0 50 13,200 0 0 100,000 113,750

Total

12,500 360,000 108,0

00 25,000 10,500 0 1,050 1,200 330,000 0 35,600

2,500,000

3,383,850

NOTE: Fire protection and Inspection path(or road) construction costs are FD's 2013 norms. All thinnings and final fellings will be sold at stump. So, no expenditure is assumed.

2/

If the average depreciation rate is taken as 10%, the annual amount is K 3,560.

of 86


Table 10.5: OUTPUT TABLE

Source: FD (2007) and Timber Digest Vol. (2) No.(1) April 2007 (p 97)

Table 10.6: UNIT VALUE TABLE (Stumpage prices in Kyats)

Table 10.7: TOTAL VALUE TABLE (Stumpage values in Kyats)

Year Outputs

Remarks Saw logs Posts Poles Total

5 705,767 705,767 First thinning

10 1,610,405 235,256 1,845,661 Second thinning

15 7,680,943 0 7,680,943 Third thinning

25 33,031,106 0 0 33,031,106 Final felling

Total 33,031,106 9,291,348 941,023 43,263,477

Note: Values are based on Myanma Timber Enterprise (MTE)’s current teak log prices (2012-13)

Year Saw logs Posts Poles Remarks

unit production unit production unit production

5 H. ton 1.9008 270 poles(mid-girth=1’0’’-1’11”)

10 H. ton 2.5713 H. ton 0.6336 45 posts & 90 poles

15 H. ton 12.264 65 posts (mid-girth= 2’0”-2’11”)

25 H. ton 30.435 70 saw logs (mid-girth= 3’0” +)

Total H. ton 30.435 H. ton 14.8353 H. ton 2.5344

Year Saw logs Posts Poles Remarks

unit cost unit cost unit cost

5 H. ton 371,300

10 H. ton 626,300 H. ton 371,300

15 H. ton 626,300

25 H. ton 1,085,300 SG-7 assumed

of 86


Table 10.8: CALCULATION OF IRR, NPV AND BCR

CASH FLOWS in Myanmar Kyats Ye

ar

Ben

efit

s

Co

sts

Net

cas

h f

low

PV

of

ben

efit

s

PV

of

cost

s

1 0 548,410 -548,410 0 436,470

2 0 163,410 -163,410 0 148,555

3 0 140,410 -140,410 0 116,041

4 0 119,410 -119,410 0 89,715

5 705,767 119,410 586,357 482,048 81,559

6 0 117,310 -117,310 0 72,840

7 0 117,310 -117,310 0 66,218

8 0 117,310 -117,310 0 60,199

9 0 117,310 -117,310 0 54,726

10 1,845,661 117,310 1,728,351 782,740 49,751

11 0 113,750 -113,750 0 43,856

12 0 113,750 -113,750 0 39,869

13 0 113,750 -113,750 0 36,244

14 0 113,750 -113,750 0 32,949

15 7,680,943 113,750 7,567,193 2,022,632 29,954

16 0 113,750 -113,750 0 27,231

17 0 113,750 -113,750 0 24,755

18 0 113,750 -113,750 0 22,505

19 0 113,750 -113,750 0 20,459

20 0 113,750 -113,750 0 18,599

21 0 113,750 -113,750 0 16,908

22 0 113,750 -113,750 0 15,371

23 0 113,750 -113,750 0 13,974

24 0 113,750 -113,750 0 12,703

25 33,031,106 113,750 32,917,356 3,353,503 11,549

Total 43,263,477 3,383,850 39,879,627 6,640,924 1,542,999

IRR = 25%

NPV at 10% interest rate=NPV(benefits) - NPV(costs) in K = 5,097,925

Benefit/Cost ratio (BCR) at 10% interest rate = 4.30

of 86


ကမးကး- 1. Community forestry in Myanmar: Progress and Potentials. Kyaw Tint, et al (2011)

2. Economic analysis of forestry projects . Gregersen, H.M. and Contreras, A.H.(1924)

3. ပဂၢလကရငးႏးၿမပႏမႈၿဖငကၽြနးစကခငးတညေထာငၿခငး၊ သစေတာဥးစးဌာန (၂၀၁၇)

4. အမးသားသစေတာက႑ပငမစမကနး၏ ၂၀၀၁-၂၀၀၂ ခႏစမ ၂၀၁၀-၂၀၁၁ ခႏစထ

သဘာ၀ေတာမားႏငသစေတာစကခငးမားစမအပခပလပကငၿခငးအေပၚ ေလလာသးသပတငၿပၿခငး။

ေမာငေမာငေကာ၊ ညႊနႀကားေရးမးသစေတာဥးစးဌာန (၂၀၁၂)

5. The economics of a teak plantation. Dr. Kyaw Tint (2013).

6. သစေတာအပခပလပကငမႈစမကနးေရးဆြၿခငးလကစြ။ သစေတာဥးစးဌာန၊ န၀ငဘာလ၊ ၂၀၁၆ ခႏစ။ 7. သစေတာအပခပလပကငမႈစမကနးေရးဆြၿခငးဆငရာလမးညႊနခကမား။ သစေတာဥးစးဌာန၊ န၀ငဘာလ၊

၂၀၁၆ ခႏစ။

of 86


ေနာကဆကတြ ၁

PROGRAM STANDPJ1 C This program projects the existing stand table to the beginning of the plan period required. C Programmer : Myint Swe, Consultant of ECCDI C Program Name : STANDPJ1.FOR C Date compiled : The first of August, 2018 INTEGER IERR, I, J, RW, CL, DRW, SPG INTEGER MDBH, NT15,NT24,TOT15,TOT24,TP,TP1,CN,INDICATOR

INTEGER PLANYEAR, BYEAR, PYEAR REAL S(7,7), C(6,3) REAL A1, B1, R1, MR CHARACTER DC(7)*6, YN*1 CHARACTER SPGNAME*9, INFN*12, OUTFN*12

C .... Initialization of constants ........ C .... Alpha, Beta, and Gamma of Teak .... . C(1,1) = -4.293 C(1,2) = 1.406 C(1,3) = -0.00528 C ....Alpha, Beta, and Gamma of Group I .... . C(2,1) = -4.164 C(2,2) = 1.165 C(2,3) =-0.00324 C ....Alpha, Beta, and Gamma of Group II .... .....

C(3,1) = -11.786 C(3,2) = 2.679 C(3,3) =-0.00701

C ....Alpha, Beta, and Gamma of Group III.... ..... C(4,1) = -3.087 C(4,2) = 0.902 C(4,3) = -0.0031 C ....Alpha, Beta, and Gamma of Group IV.... ..... C(5,1) = -8.139 C(5,2) = 1.961 C(5,3) = -0.00657 C ....Alpha, Beta, and Gamma of Group V.... ..... C(6,1) = -7.758 C(6,2) = 1.87 C(6,3) = -0.00565 C ....Initialization of DBH Classes ....

DC(1) = ' 20-29' DC(2) = ' 30-39' DC(3) = ' 40-49' DC(4) = ' 50-59' DC(5) = ' 60-69' DC(6) = ' 70-79' DC(7) = ' Total'

of 86


YN = ' ' CN = 1 INDICATOR = 0 PLANYEAR = 0

C .... Initialization of variables ..... 50 CONTINUE IERR = 0 RW = 6 CL = 7 TOT15 = 0 TOT24 = 0 DRW = 0 BYEAR = 0 PYEAR = 0 TP = 0 TP1 = 0 C ..... Initialization of S(7,7) DO I= 1, RW DO J = 1, CL S(I,J) = 0.0 END DO END DO IF(YN.EQ. 'Y' .OR. YN.EQ.'y') THEN GO TO 60 END IF C .... Enter Input Data File Name and Output Data File Name ..... WRITE(*,*) 'Projection of existing stand table to the beginning of & the plan period' WRITE(*,*) '====================================================== &================' WRITE(*,*) WRITE(*,*) ' Supposing that we do not have an initial stand table &at the beginning of the plan period required.' WRITE(*,*) ' However, we may have an old stand table before the pl &an period.' WRITE(*,*) WRITE(*,*) ' With the help of this computer program, we can projec &t the exisiting stand table to get the stand table for the beg &inning of the plan period.' WRITE(*,*) WRITE(*,*) ' Kindly follow the below-mentioned instructions to fac &ilitate projection.' WRITE(*,*) WRITE(*,*) '1.Firstly, you need to enter the year at the beginning & of the plan period. For example, it may be 2015.' WRITE(*,*) WRITE(*,*) '2.Secondly, you need to enter the base year of the exi &sting old stand table. The base year must be less than both it

of 86


*s projected year and the beginning year of the plan period.' WRITE(*,*) WRITE(*,*) '3.Thirdly, you need to enter year to be projected. The & projected year must be greater than its base year and less tha &n or equal to the beginning year of the plan period.' WRITE(*,*) WRITE(*,*) '4.The period between the base year and the projected y &ear must not be greater than 10 years.' WRITE(*,*) WRITE(*,*) '5.The extension of the input file must be *.DAT.' WRITE(*,*) 'e.g.PTEAK01.DAT or PGR101.DAT or PGR201.DAT or PGR301. &DAT or PGR401.DAT or etc.' WRITE(*,*) WRITE(*,*) '6.The extension of other successive intermediate outpu &t files must be *.DAT.' WRITE(*,*) 'e.g.PTEAK02.DAT or PGR102.DAT or PGR202.DAT or PGR302. & DAT or PGR402.DAT or etc.' WRITE(*,*) WRITE(*,*) '7.The extension of final output file must be *.OUT.' WRITE(*,*) 'e.g. PTEAK.OUT or PGR1.OUT or PGR2.OUT or PGR3.OUT or &PGR4.OUT or etc.' WRITE(*,*) '------------------------------------------------------ &-------------------------' WRITE(*,*) 55 CONTINUE WRITE(*,*) 'Enter year at the beginning of the plan period.' READ(*,*) PLANYEAR WRITE(*,*) 60 CONTINUE WRITE(*,*) 'Enter base year of the existing stand table.' READ(*,*) BYEAR WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Enter year to be projected.' READ(*,*) PYEAR IF(PYEAR.EQ.PLANYEAR) THEN INDICATOR = 1 ELSE INDICATOR = 0 END IF IF(PLANYEAR.LE.BYEAR) THEN WRITE(*,*) 'Invalid year at the beginning of the plan period.' WRITE(*,*) 'The year at the beginning of the plan period must be > &the base year of the previous stand table.' WRITE(*,*) 'Try again, please.' WRITE(*,*) GO TO 55 ELSE IF(PLANYEAR.LT.PYEAR) THEN WRITE(*,*) 'Invalid year at the beginning of the plan period.'

of 86


WRITE(*,*) 'The year at the beginning of the plan period must be > &= the year to be projected.' WRITE(*,*) 'Try again, please.' WRITE(*,*) GO TO 55 ELSE IF(BYEAR.GE. PYEAR) THEN WRITE(*,*) 'BYEAR = ', BYEAR WRITE(*,*) 'PYEAR = ', PYEAR WRITE(*,*) 'Invalid base year = ', BYEAR WRITE(*,*) 'Base year must not be >= the projected year.' WRITE(*,*) 'Try again, please.' WRITE(*,*) GO TO 60 ELSE IF(BYEAR.GE.PLANYEAR) THEN WRITE(*,*) 'Invalid base year = ', BYEAR WRITE(*,*) 'Base year must not be >= year of plan period.' WRITE(*,*) 'Try again, please.' WRITE(*,*) GO TO 60 ELSE IF(PYEAR.GT.BYEAR .AND. PYEAR.GT.PLANYEAR) THEN WRITE(*,*) 'Invalid projected year = ', PYEAR WRITE(*,*) 'Projected year must not be > ',PLANYEAR WRITE(*,*) 'Try again, please.' WRITE(*,*) GO TO 60 ELSE IF(BYEAR.LT.PYEAR .AND. PYEAR.GT.PLANYEAR) THEN WRITE(*,*) 'Invalid projected year = ', PYEAR WRITE(*,*) 'Projected year must not be > ',PLANYEAR WRITE(*,*) 'Try again, please.' WRITE(*,*) GO TO 60 ELSE IF(BYEAR.LT.PYEAR.AND.PYEAR.LE.PLANYEAR.AND.CN.EQ.1) THEN WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'First time projection' WRITE(*,*) '*********************' WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Enter the first input file name.' WRITE(*,*) '(e.g.The first input file must be PTEAK01.DAT or &PGR101.DAT or PGR201.DAT or PGR301.DAT or PGR401.DAT or etc..)' READ(*,*) INFN WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Enter the first output file name.' WRITE(*,*) '(e.g.Except final output file, the first successive in &termediate output file must be PTEAK02.DAT or PGR102.DAT etc.)' WRITE(*,*) 'Final output file must be PTEAK.OUT or PGR1.OUT etc.' READ(*,*) OUTFN C .... Calculate time of passage between base year and projected year...... TP = PYEAR - BYEAR

of 86


TP1 = TP GO TO 65 ELSE IF(BYEAR.LT.PYEAR.AND.PYEAR.LE.PLANYEAR.AND.CN.EQ.2) THEN WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Second time projection' WRITE(*,*) '**********************' WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Enter the second input file name.' WRITE(*,*) 'e.g.The second input file must be PTEAK02.DAT or PGR10 &2.DAT or PGR202.DAT or PGR302.DAT, etc..)' READ(*,*) INFN WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Enter the second output file name.' WRITE(*,*) '(e.g.Except final output file,the second successive in &termediate output file must be PTEAK03.DAT or PGR103.DAT or etc.)' WRITE(*,*) 'Final output file must be PTEAK.OUT or PGR1.OUT etc.' READ(*,*) OUTFN TP = PYEAR - BYEAR TP1 = TP GO TO 65 ELSE IF(BYEAR.LT.PYEAR.AND.PYEAR.LE.PLANYEAR.AND.CN.EQ.3) THEN WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Third time projection' WRITE(*,*) '*********************' WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Enter the third input file name.' WRITE(*,*) 'e.g.The third input file must be PTEAK03.DAT or PGR10 &3.DAT or PGR203.DAT or PGR303.DAT, etc..)' READ(*,*) INFN WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Enter the third output file name.' WRITE(*,*) '(e.g.Except final output file,the third successive int &ermediate output file must be PTEAK04.DAT or PGR104.DAT or etc.)' WRITE(*,*) 'Final output file must be PTEAK.OUT or PGR1.OUT etc.' READ(*,*) OUTFN TP = PYEAR - BYEAR TP1 = TP GO TO 65 ELSE IF(BYEAR.LT.PYEAR.AND.PYEAR.LE.PLANYEAR.AND.CN.EQ.4) THEN WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Fourth time projection' WRITE(*,*) '**********************' WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Enter the fourth input file name.' WRITE(*,*) 'e.g.The fourth input file must be PTEAK04.DAT or PGR10 &4.DAT or PGR204.DAT or PGR304.DAT, etc..)' READ(*,*) INFN WRITE(*,*)

of 86


WRITE(*,*) 'Enter the fourth output file name.' WRITE(*,*) '(e.g.Except final output file,the fourth successive in &termediate output file must be PTEAK05.DAT or PGR105.DAT or etc.)' WRITE(*,*) 'Final output file must be PTEAK.OUT or PGR1.OUT etc.' READ(*,*) OUTFN TP = PYEAR - BYEAR TP1 = TP GO TO 65 ELSE IF(BYEAR.LT.PYEAR.AND.PYEAR.LE.PLANYEAR.AND.CN.EQ.5) THEN WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Fifth time projection' WRITE(*,*) '*********************' WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Enter the fifth input file name.' WRITE(*,*) 'e.g.The fifth input file must be PTEAK05.DAT or PGR105 &.DAT or PGR205.DAT or PGR305.DAT or PGR405.DAT or etc..)' READ(*,*) INFN WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Enter the fifth output file name.' WRITE(*,*) '(e.g.Except final output file,the fifth successive int &ermediate output file must be PTEAK06.DAT or PGR106.DAT or etc.)' WRITE(*,*) 'Final output file must be PTEAK.OUT or PGR1.OUT etc.' READ(*,*) OUTFN TP = PYEAR - BYEAR TP1 = TP GO TO 65 ELSE WRITE(*,*) 'Invalid input for base year and/or projected year.' WRITE(*,*) 'Try again, please.' GO TO 55 END IF C ... Open Input Data File on Stand Table ..... 65 CONTINUE OPEN(1, FILE = INFN, STATUS = 'OLD', & IOSTAT = IERR, FORM = 'FORMATTED') C .... Check successful or unsucessful opening of Input Data File. IF (IERR .GT. 0) THEN WRITE (*,*) 'Could not open Input Data File.' WRITE (*,*) 'Please check Input Data File.' CLOSE(1) GO TO 2000 END IF C .... Read the first record of Input Data File ... IF(CN.EQ. 1) THEN READ(1,*, END=1000) SPG, MDBH, NT15, MR ELSE DO I = 1, 23 READ(1,*)

of 86


END DO READ(1,*, END=1000) SPG, MDBH, NT15, MR END IF C .... Check Species Group ...... IF (SPG .EQ. 0) THEN SPGNAME = 'Teak' A1 = C(1,1) B1 = C(1,2) R1 = C(1,3) ELSE IF (SPG .EQ. 1) THEN SPGNAME = 'Group I' A1 = C(2,1) B1 = C(2,2) R1 = C(2,3) ELSE IF (SPG .EQ. 2) THEN SPGNAME = 'Group II' A1 = C(3,1) B1 = C(3,2) R1 = C(3,3) ELSE IF (SPG .EQ. 3) THEN SPGNAME = 'Group III' A1 = C(4,1) B1 = C(4,2) R1 = C(4,3) ELSE IF (SPG .EQ. 4) THEN SPGNAME = 'Group IV' A1 = C(5,1) B1 = C(5,2) R1 = C(5,3) ELSE IF (SPG .EQ. 5) THEN SPGNAME = 'Group V' A1 = C(6,1) B1 = C(6,2) R1 = C(6,3) ELSE IF (SPG. GT. 5. OR. SPG. LT. 0) THEN WRITE (*,*) 'Error found in Species Group. Please check it.' WRITE (*,*) 'Species Group = ', SPG CLOSE(1) GO TO 2000 END IF C ..... Assign the data and calculate growth rate, movement ratio, projected stand ... S(1,1) = MDBH S(1,2) = NT15 S(1,3) = EXP(A1+B1*LOG(S(1,1))+(R1*S(1,1))) IF(S(1,3).GE. 10.0) THEN WRITE(*,70) DC(1) WRITE(*,80) MDBH WRITE(*,90) S(1,3)

of 86


WRITE(*,*) 'Growth rate per year must be less than 10 mm.' WRITE(*,*) 'Projected year must be reduced.Try again, please.' GOTO 50 END IF S(1,4) = S(1,3)*TP S(1,5) = S(1,4)/100.0 S(1,6) = MR S(1,7) = 0.0 DRW = DRW + 1 C ...... Read the remaining records of Input File. DO I = 2, RW READ(1,*,END=1000) SPG, MDBH, NT15, MR S(I,1) = MDBH S(I,2) = NT15 S(I,3) = EXP(A1+ B1*LOG(S(I,1))+ (R1*S(I,1))) IF(S(I,3).GE. 10.0) THEN WRITE(*,70) DC(I) WRITE(*,80) MDBH WRITE(*,90) S(I,3) WRITE(*,*) 'Growth rate per year must be less than 10 mm.' WRITE(*,*) 'Projected year must be reduced.Try again, please.' GOTO 50 END IF 70 FORMAT(' DBH Class = ', A,' cm') 80 FORMAT(' Mid DBH = ',1X,I3,' mm') 90 FORMAT(' Growth rate per year = ', F8.5,' mm') S(I,4) = S(I,3)*TP S(I,5) = S(I,4)/100.0 S(I,6) = MR C . Check MDBH whether it is equal to 750 mmm. IF(MDBH.EQ.750) THEN S(I,7) = ((1-S(I,6))*S(I,2))+ (S(I-1,5)*S(I-1,2)) ELSE S(I,7) = ((1-S(I,5)-S(I,6))*S(I,2))+ (S(I-1,5)*S(I-1,2)) ENDIF DRW = DRW + 1 END DO C .... Close Input Data File ... 1000 CONTINUE CLOSE(1) C .... Open Output File .... OPEN(2, FILE = OUTFN) WRITE(2, 100) BYEAR, PYEAR, SPGNAME 100 FORMAT(21X,'Projecting ',I4,' Stand to ',I4,' Stand Table for ',A) WRITE(2, 105) 105 FORMAT(21X, 54(1H-)) WRITE(2, 110) 110 FORMAT(2X,87(1H-))

of 86


WRITE(2,120) BYEAR, PYEAR 120 FORMAT(2X,'|DBH Class| Mid | ',I4,' | Growth | Growth | & Movement| Mortality | ',I4,' |') WRITE(2, 130) 130 FORMAT(2X,'| (cm) | DBH | Stand | Rate | Rate | &Ratio(R)| Rate(M) | Stand |') WRITE(2, 140) TP, TP1 140 FORMAT(2X,'| | (mm) | (trees) | (mm/yr) |(mm/',I2,' yr &s| for',I2,' yrs| | (trees) |') WRITE(2,110) DO I = 1, DRW MDBH = NINT(S(I,1)) NT15 = NINT(S(I,2)) NT24 = NINT(S(I,7)) TOT15 = TOT15 + NT15 TOT24 = TOT24 + NT24 WRITE (2,200) DC(I),MDBH,NT15,S(I,3),S(I,4),S(I,5),S(I,6),NT24 WRITE(2,110) END DO WRITE(2,210) DC(7),TOT15, TOT24 WRITE(2,110) C ......Write records of projected Stand Data File........... WRITE(2,220) PYEAR WRITE(2,230) DO I = 1, DRW MDBH = NINT(S(I,1)) NT24 = NINT(S(I,7)) WRITE(2,300) SPG, MDBH, NT24, S(I,6) END DO 200 FORMAT(2X,'|',1X,A,2X,'|',2X,I4,1X,'|',I10,1X,'|',1X,F8.5,1X,'|' &,1X,F8.5,1X,'|',1X,F8.5,1X,'|',3X,'0',F3.2,4X,'|',I10,'|') 210 FORMAT(2X,'|',1X,A,2X,'|',7X,'|',I10,1X,'|',10X,'|',10X,'|',10X, &'|',11X,'|',I10,'|') 220 FORMAT(2X,I4,' Stand Table') 230 FORMAT(2X,16(1H-)) 300 FORMAT(I1,',',I3,',',I6,',','0',F3.2) C .... Close Output File ....... CLOSE(2) WRITE (*,*) C ...... Check any more projection or not .... 1400 CONTINUE IF(INDICATOR.EQ. 1) THEN WRITE(*,*) 'Stand table projection is successfully completed.' WRITE(*,*) GO TO 1500 ELSE WRITE(*,*) 'You still need to do stand table projection.' WRITE(*,*)

of 86


END IF 1450 CONTINUE WRITE(*,*) 'Any more projection? If YES, enter only Y or y.' WRITE(*,*) 'If NO, enter only N or n.' READ(*,*) YN IF (YN.EQ.'Y' .OR. YN.EQ.'y') THEN CN = CN + 1 GO TO 50 ELSE IF(YN.EQ.'N' .OR. YN.EQ.'n') THEN GO TO 1500 ELSE WRITE(*,*) 'Invalid input. Enter only Y/y or N/n.' WRITE(*,*) 'Try again, please.' GO TO 1450 END IF 1500 CONTINUE WRITE(*,*) WRITE(*,*) '**************************************' WRITE(*,*) '* Program is successfully completed. *' WRITE(*,*) '**************************************' 2000 CONTINUE STOP END

of 86


ေနာကဆကတြ ၂

PROGRAM STANDPJ2 C .....Program for Stand Table Projection and Calculation of AACs ........ C Programmer : Myint Swe, Consultant of ECCDI C Program name : STANDPJ2.FOR C Date compiled : 20th of August, 2018 INTEGER IERR, I, J, RW, CL, DRW, SPG, BYEAR, EYEAR, TP INTEGER MDBH, NT15,NT24, TOT15, TOT24, MD(6),TOTTC,YINDEX INTEGER T15(6), T24(6), TC(6), AY, TREE, DBHCODE REAL S(7,7), C(6,3), TB1, TV1, TB2, TV2, TOTBC, TOTVC REAL AK, BK, GK, MR, K1, K2, BY, VY, BAM2,BAF2 REAL B1(6),V1(6), B2(6),V2(6),BC(6),VC(6),BF(6),VT(6) REAL TOTBF, TOTVT, BFY, VTY, VOLM3, VOLF3 CHARACTER DC(7)*6, YT*6, DBHT(6)*21 CHARACTER SPGNAME*9, INFN*10, OUTFN*10 CHARACTER TYIELD*13, AYIELD*21 CHARACTER TEXT1*26,TEXT2*13 C .... Constants from Growth Model C .... Alpha, Beta, and Gamma of Teak .... . C(1,1) = -4.293 C(1,2) = 1.406 C(1,3) = -0.00528 C ....Alpha, Beta, and Gamma of Group I .... . C(2,1) = -4.164 C(2,2) = 1.165 C(2,3) =-0.00324 C ....Alpha, Beta, and Gamma of Group II .... ..... C(3,1) = -11.786 C(3,2) = 2.679 C(3,3) =-0.00701 C ....Alpha, Beta, and Gamma of Group III.... ..... C(4,1) = -3.087 C(4,2) = 0.902 C(4,3) = -0.0031 C ....Alpha, Beta, and Gamma of Group IV.... ..... C(5,1) = -8.139 C(5,2) = 1.961 C(5,3) = -0.00657 C ....Alpha, Beta, and Gamma of Group V.... ..... C(6,1) = -7.758 C(6,2) = 1.87 C(6,3) = -0.00565 C .... Initialization ..... BYEAR = 0 EYEAR = 0 DBHCODE = 0

of 86


TP = 0 IERR = 0 RW = 6 CL = 7 TOT15 = 0 TOT24 = 0 TB1 = 0.0 TV1 = 0.0 TB2 = 0.0 TV2 = 0.0 DRW = 0 TOTTC = 0 TREE = 0 TOTBC = 0.0 BAM2 = 0.0 TOTVC = 0.0 VOLM3 = 0.0 BFY = 0.0 VTY = 0.0 TOTBF = 0.0 BAF2 = 0.0 TOTVT = 0.0 VOLF3 = 0.0 AY = 0 BY = 0.0 VY = 0.0 DC(1) = ' 20-29' DC(2) = ' 30-39' DC(3) = ' 40-49' DC(4) = ' 50-59' DC(5) = ' 60-69' DC(6) = ' 70-79' DC(7) = ' Total' TEXT1 = 'Basal Areas and Volumes of' TEXT2 = 'Total(30 cm+)' TYIELD = 'Tot.yield in ' DBHT(1)= '(DBH 20 cm and above)' DBHT(2)= '(DBH 30 cm and above)' DBHT(3)= '(DBH 40 cm and above)' DBHT(4)= '(DBH 50 cm and above)' DBHT(5)= '(DBH 60 cm and above)' DBHT(6)= '(DBH 70 cm and above)' YT = ' yrs =' AYIELD = 'Annual yield =' C ..... Initialization of S(7,7) DO I= 1, RW B1(I) = 0.0 V1(I) = 0.0

of 86


B2(I) = 0.0 V2(I) = 0.0 TC(I) = 0 BC(I) = 0.0 VC(I) = 0.0 MD(I) = 0 DO J = 1, CL S(I,J) = 0.0 END DO END DO WRITE(*,*) 'Computer Program for Stand Table Projection and Yield &Calculation' WRITE(*,*) '****************************************************** &***********' WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'To run this computer program, you must have an initial & stand table at the beginning of the plan period.[e.g. 2015]' WRITE(*,*) 'The program will project this stand table to the stand & table at the end of the plan period. [ e.g. 2024 ]' WRITE(*,*) C .....Enter base year and projected year ..... 50 CONTINUE WRITE(*,*) 'Enter base year of the stand table at the beginning of & the plan period. [ e.g. 2015 ]' READ(*,*) BYEAR WRITE(*,*) WRITE(*,*) 'Enter year at the end of the plan period. [e.g. 2024]' READ(*,*) EYEAR IF(BYEAR.LT.EYEAR) THEN TP = EYEAR - BYEAR + 1 GO TO 60 ELSE WRITE(*,*) 'Base year must be less than the year at the end of &the plan period.' WRITE(*,*) 'Try again, please.' GO TO 50 END IF C ....... Enter code number of DBH Class to calculate annual yield .......... 60 CONTINUE WRITE(*,*) ' DBH Class (cm) Code Number' WRITE(*,*) ' ------------- -----------' WRITE(*,*) ' 20-29 1' WRITE(*,*) ' 30-39 2' WRITE(*,*) ' 40-49 3' WRITE(*,*) ' 50-59 4' WRITE(*,*) ' 60-69 5' WRITE(*,*) ' 70-79 6' WRITE(*,*)

of 86


WRITE(*,*) 'If you select 3, trees of 40 cm DBH and above will be &calc ulated as AACs.' 65 CONTINUE WRITE(*,*) 'Enter code number of DBH Class to calculate AACs.' READ(*,*) DBHCODE C .....Check code number of DBH Class ..... IF(DBHCODE.LT.1.OR.DBHCODE.GT.6) THEN WRITE(*,*) 'Invalid code number of DBH Class = ',DBHCODE WRITE(*,*) 'Code number must not be < 1 or > 6.' WRITE(*,*) 'Try again, please.' GO TO 65 END IF C .....Assign DBH Code Number to YINDEX to calculate AACs...... IF(DBHCODE.EQ.1) THEN YINDEX = 1 ELSE IF(DBHCODE.EQ.2) THEN YINDEX = 2 ELSE IF(DBHCODE.EQ.3) THEN YINDEX = 3 ELSE IF(DBHCODE.EQ.4) THEN YINDEX = 4 ELSE IF(DBHCODE.EQ.5) THEN YINDEX = 5 ELSE IF (DBHCODE.EQ.6) THEN YINDEX = 6 ENDIF C .... Enter Input Data File Name and Output File Name ..... WRITE(*,*) WRITE(*,*)'Enter Input File Name.' WRITE(*,*)'[e.g.TEAK.DAT or GROUP1.DAT or GROUP2.DAT or GROUP3.DAT &or GROUP4.DAT or GROUP5.DAT ]' READ(*,*) INFN WRITE(*,*) WRITE(*,*)'Enter Output File Name.' WRITE(*,*)'[e.g.TEAK.OUT or GROUP1.OUT or GROUP2.OUT or GROUP3.OUT &or GROUP4.OUT or GROUP5.OUT ]' READ(*,*) OUTFN WRITE(*,*) C ... Open Input Data File.... OPEN(1, FILE = INFN, STATUS = 'OLD', & IOSTAT = IERR, FORM = 'FORMATTED') C .... Check successful or unsucessful opening of Input File. IF (IERR .GT. 0) THEN WRITE (*,*) 'Could not open Input File.' WRITE (*,*) 'Please check Input File.' GO TO 2000 END IF C .... Read the first record of Input File ...

of 86


READ(1,*, END=1000) SPG, MDBH, NT15, MR C .... Check Species Group ...... IF (SPG .EQ. 0) THEN SPGNAME = 'Teak' K1 = 0.0739 K2 = 0.0469 AK = C(1,1) BK = C(1,2) GK = C(1,3) ELSE IF (SPG .EQ. 1) THEN SPGNAME = 'Group I' K1 = 0.071 K2 = 0.0451 AK = C(2,1) BK = C(2,2) GK = C(2,3) ELSE IF (SPG .EQ. 2) THEN SPGNAME = 'Group II' K1 = 0.0636 K2 = 0.0472 AK = C(3,1) BK = C(3,2) GK = C(3,3) ELSE IF (SPG .EQ. 3) THEN SPGNAME = 'Group III' K1 = 0.0499 K2 = 0.0506 AK = C(4,1) BK = C(4,2) GK = C(4,3) ELSE IF (SPG .EQ. 4) THEN SPGNAME = 'Group IV' K1 = 0.0514 K2 = 0.0518 AK = C(5,1) BK = C(5,2) GK = C(5,3) ELSE IF (SPG .EQ. 5) THEN SPGNAME = 'Group V' K1 = 0.0686 K2 = 0.0458 AK = C(6,1) BK = C(6,2) GK = C(6,3) ELSE IF (SPG. GT. 5) THEN WRITE (*,*) 'Error found in Species Group. Please check it.' WRITE (*,*) 'Species Group = ', SPG GO TO 2000

of 86


ELSE IF (SPG. LT. 0) THEN WRITE (*,*) 'Error found in Species Group. Please check it.' WRITE (*,*) 'Species Group = ', SPG GO TO 2000 END IF C ..... Assign the data and calculate growth rate, movement ratio, projected stand ... S(1,1) = MDBH MD(1) = MDBH/10 S(1,2) = NT15 T15(1) = NT15 IF (T15(1).NE. 0) THEN B1(1) = 0.00007854*MD(1)*MD(1)*T15(1) TB1 = TB1 + B1(1) V1(1) = (K1*EXP(K2*MD(1))*T15(1))/0.5548 TV1 = TV1 + V1(1) ELSE B1(1) = 0.0 V1(1) = 0.0 END IF S(1,3) = EXP(AK+BK*LOG(S(1,1))+(GK*S(1,1))) S(1,4) = S(1,3)*TP S(1,5) = S(1,4)/100.0 S(1,6) = MR S(1,7) = 0.0 T24(1) = 0 TC(1) = 0 TOTTC = TOTTC + TC(1) BC(1) = 0.0 TOTBC = TOTBC + BC(1) VC(1) = 0.0 TOTVC = TOTVC + VC(1) B2(1) = 0.0 V2(1) = 0.0 DRW = DRW + 1 C ...... Read the remaining records of Input File. DO I = 2, RW READ(1,*,END=1000) SPG, MDBH, NT15, MR S(I,1) = MDBH MD(I) = MDBH/10 S(I,2) = NT15 T15(I) = NT15 C ..... Calculate Basal Area and Volume of 2015 Stand... IF (T15(I).NE. 0) THEN B1(I) = 0.00007854*MD(I)*MD(I)*T15(I) TB1 = TB1 + B1(I) V1(I) = (K1*EXP(K2*MD(I))*T15(I))/0.5548 TV1 = TV1 + V1(I) ELSE

of 86


B1(I) = 0.0 V1(I) = 0.0 END IF S(I,3) = EXP(AK+ BK*LOG(S(I,1))+(GK*S(I,1))) S(I,4) = S(I,3)*TP S(I,5) = S(I,4)/100.0 S(I,6) = MR C .... Check MDBH whether it is 750 mm or not ... IF(MDBH.EQ.750) THEN S(I,7) = ((1-S(I,6))*S(I,2)) + (S(I-1,5)*S(I-1,2)) ELSE S(I,7) = ((1-S(I,5)-S(I,6))*S(I,2)) + (S(I-1,5)*S(I-1,2)) END IF T24(I) = NINT(S(I,7)) C .... Calculate Basal Area and Volume of 2024 Stand .... IF (T24(I) .NE. 0) THEN TC(I) = T24(I) - T15(I) TOTTC = TOTTC + TC(I) B2(I) = 0.00007854*MD(I)*MD(I)*T24(I) TB2 = TB2 + B2(I) BC(I) = B2(I) - B1(I) TOTBC = TOTBC + BC(I) V2(I) = (K1*EXP(K2*MD(I))*T24(I))/0.5548 TV2 = TV2 + V2(I) VC(I) = V2(I) - V1(I) TOTVC = TOTVC + VC(I) ELSE TC(I) = T24(I) - T15(I) TC(I) = T24(I) - T15(I) TOTTC = TOTTC + TC(I) B2(I) = 0.0 BC(I) = B2(I) - B1(I) TOTBC = TOTBC + BC(I) V2(I) = 0.0 VC(I) = V2(I) - V1(I) TOTVC = TOTVC + VC(I) END IF DRW = DRW + 1 END DO C .....Calculation of basal area in sq.ft and volume in true ton ..... DO I = 1, DRW BF(I) = BC(I)*10.76384 TOTBF = TOTBF + BF(I) VT(I) = VC(I)*0.706384 TOTVT = TOTVT + VT(I) END DO C ........ Calculation of annual yield by DBH Class ..... DO I = YINDEX, DRW

of 86


TREE = TREE + TC(I) BAM2 = BAM2 + BC(I) BAF2 = BAF2 + BF(I) VOLM3 = VOLM3 +VC(I) VOLF3 = VOLF3 + VT(I) END DO AY = TREE/TP BY = BAM2/TP BFY = BAF2/TP VY = VOLM3/TP VTY = VOLF3/TP C .... Close Input File ... 1000 CONTINUE CLOSE(1) C .... Open Output File .... OPEN(2, FILE = OUTFN) WRITE(2, 100) BYEAR, EYEAR, SPGNAME 100 FORMAT(21X,'Projecting ',I4,' Stand to ',I4, ' Stand for ',A) IF (SPG. EQ. 0) THEN WRITE(2,101) 101 FORMAT(21X,44(1H=)) ELSE IF (SPG. EQ. 1) THEN WRITE(2,102) 102 FORMAT(21X,47(1H=)) ELSE IF (SPG.EQ. 2) THEN WRITE(2,103) 103 FORMAT(21X,48(1H=)) ELSE IF (SPG.EQ. 3) THEN WRITE(2,104) 104 FORMAT(21X, 49(1H=)) ELSE IF (SPG.EQ. 4) THEN WRITE(2,105) 105 FORMAT(21X, 48(1H=)) ELSE IF (SPG.EQ. 5) THEN WRITE(2,106) 106 FORMAT(21X, 47(1H=)) END IF WRITE(2, 110) 110 FORMAT(2X,87(1H-)) WRITE(2,120) BYEAR, EYEAR 120 FORMAT(2X,'|DBH Class| Mid |',4X,I4,3X,'| Growth | Growth | & Movement| Mortality |',3X,I4,3X,'|') WRITE(2, 130) 130 FORMAT(2X,'| (cm) | DBH | Stand | Rate | Rate | &Ratio(R)| Rate(M) | Stand |') WRITE(2, 140) TP, TP 140 FORMAT(2X,'| | (mm) | (trees) | (mm/yr) |(mm/',I2,1X &,'yrs|for ',I2,' yrs| | (trees) |')

of 86


WRITE(2,110) C .....Write Stand Table Projection Table .... DO I = 1, DRW MDBH = NINT(S(I,1)) NT15 = NINT(S(I,2)) NT24 = NINT(S(I,7)) TOT15 = TOT15 + NT15 TOT24 = TOT24 + NT24 WRITE (2,200) DC(I),MDBH,NT15,S(I,3),S(I,4),S(I,5),S(I,6),NT24 WRITE(2,110) END DO WRITE(2,210) DC(7),TOT15, TOT24 WRITE(2,110) 200 FORMAT(2X,'|',1X,A,2X,'|',2X,I4,1X,'|',I10,1X,'|',1X,F8.5,1X,'|' &,1X,F8.5,1X,'|',1X,F8.5,1X,'|',3X,'0',F3.2,4X,'|',I10,'|') 210 FORMAT(2X,'|',1X,A,2X,'|',7X,'|',I10,1X,'|',10X,'|',10X,'|',10X, &'|',11X,'|',I10,'|') C .... Display Basal Area and Volume WRITE(2,*) WRITE(2,*) WRITE(2,220) TEXT1, SPGNAME 220 FORMAT(23X,A,1X,A) IF(SPG.EQ. 0) THEN WRITE(2,230) 230 FORMAT(23X,31(1H=)) ELSE IF (SPG.EQ. 1) THEN WRITE(2,232) 232 FORMAT(23X,34(1H=)) ELSE IF (SPG.EQ. 2) THEN WRITE(2,234) 234 FORMAT(23X,35(1H=)) ELSE IF (SPG.EQ. 3) THEN WRITE(2,235) 235 FORMAT(23X,36(1H=)) ELSE IF (SPG.EQ. 4) THEN WRITE(2,236) 236 FORMAT(23X,35(1H=)) ELSE IF (SPG.EQ. 5) THEN WRITE(2,238) 238 FORMAT(23X,34(1H=)) END IF WRITE(2,240) 240 FORMAT(79(1H-)) C WRITE(2,*) ' DBH Mid 2015 Stand C & 2024 Stand' WRITE(2,250) BYEAR, EYEAR 250 FORMAT(2X,'DBH',5X,'Mid',11X,I4,' Stand',23X,I4,' Stand') WRITE(2,*) 'Class DBH --------------------------- ------

of 86


&------------------------' WRITE(2,*) ' cm cm number G, m2 V, m3 numbe &r G,m2 V,m3' WRITE(2,240) DO I = 1, DRW WRITE(2,300) DC(I),MD(I),T15(I),B1(I),V1(I),T24(I),B2(I),V2(I) WRITE(2,*) END DO TOT15 = TOT15 - NINT(S(1,2)) TOT24 = TOT24 - T24(1) TB1 = TB1 - B1(1) TV1 = TV1 - V1(1) TB2 = TB2 - B2(1) TV2 = TV2 - V2(1) WRITE(2,240) WRITE(2,400) TEXT2, TOT15, TB1, TV1, TOT24, TB2, TV2 WRITE(2,240) 300 FORMAT(1X,A,3X,I3,2X,I8,2X,F9.2,2X,F9.2,3X,I8,2X,F9.2,2X,F9.2) 400 FORMAT(A,2X,I8,2X,F9.2,2X,F9.2,3X,I8,2X,F9.2,2X,F9.2) C ......Write change table between 2015 and 2024 WRITE(2,*) WRITE(2,402) BYEAR, EYEAR 402 FORMAT(28X,'Change between ',I4,' and ',I4) WRITE(2,403) 403 FORMAT(28X,28(1H=)) WRITE(2,*) WRITE(2,405) WRITE(2,*) ' DBH Class No. of Basal Area & Volume' WRITE(2,*) ' (cm) trees (m2) (sq.ft) & (m3) (true ton)' WRITE(2,405) DO I = 1, DRW WRITE(2,410) DC(I),TC(I), BC(I), BF(I), VC(I), VT(I) END DO 405 FORMAT(11X,64(1H-)) 410 FORMAT(12X,A,5X,I7,3X, F9.2,2X, F9.2, 2X, F9.2, 2X, F9.2) WRITE(2,405) WRITE(2,420) TYIELD,TP,YT,TOTTC,TOTBC,TOTBF,TOTVC,TOTVT WRITE(2,425) DBHT(2) WRITE(2,420) TYIELD,TP,YT, TREE, BAM2, BAF2, VOLM3, VOLF3 420 FORMAT(1X,A,I2,A,1X,I7,3X,F9.2,2X,F9.2,2X,F9.2,1X,F10.2) WRITE(2, 425) DBHT(YINDEX) 425 FORMAT(1X,A,2X,51(1H-)) WRITE(2,430) AYIELD, AY, BY, BFY, VY, VTY 430 FORMAT(1X,A,1X,I7,3X,F9.2,2X,F9.2,2X,F9.2,1X,F10.2) WRITE(2, 425) DBHT(YINDEX)

of 86


C ... Close Output File .... CLOSE(2) WRITE (*,*) WRITE (*,*) 'Run is successfully completed.' 2000 CONTINUE STOP END

သစ္ေတာဦးစီးဌာန · 2019-01-17 · Page 3 of 86 IP ESFM Mya version...

Documents

Transcript of သစ္ေတာဦးစီးဌာန · 2019-01-17 · Page 3 of 86 IP ESFM Mya version...