ЭМ ЗҮЙН САЛБАРЫН ҮЗҮҮЛЭЛТ 2015 · ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ЯАМ ADBAsian...

Улаанбаатар хот 2016 он

ЭМ ЗҮЙН САЛБАРЫН ҮЗҮҮЛЭЛТ

2015

ADB Asian Development BankЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ЯАММОНГОЛ УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗАР

Энэхүү эмхэтгэлийн талаарх саналыг дараах хаягаар ирүүлнэ үү.

Эрүүл мэндийн яам

Хаяг: Засгийн газрын VIII байр, Олимпийн гудамж - 2, Сүхбаатар дүүрэг 14210, Монгол улс

Факс: 11-320916Утас: 51-263913Э-шуудан: [email protected] www.mohs.mn

Эрхэлсэн: С.Энхболд, ЭМЯ-ны ЭМБХЗГ-ын даргаХянасан: М.Уранчимэг, ЭМЯ-ны ЭМБХЗГ, ЭЭХХ-ийн дарга Эмхэтгэсэн: С.Пүрэвсүрэн, АШУҮИС, ЭЭЗБ-ын тэнхмийн дэд проф Д.Бямбадорж, ЭМХТ, ЭЗА-ны дарга Мэдээлэл цуглуулсан: М.Уранчимэг, ЭМЯ-ны ЭМБХЗГ, ЭЭХХ-ийн дарга Д.Бямбадорж, ЭМХТ, ЭЗА-ны дарга С.Пүрэвсүрэн, АШУҮИС, ЭЭЗБ-ын тэнхмийн дэд проф Д.Оюунтуяа, ЭМЯ-ны ЭМБХЗГ, ЭЭХХ-ийн мэргэжилтэн М.Халиунаа, ЭМЯ-ны ЭМБХЗГ, ЭЭХХ-ийн мэргэжилтэн Д.Өлзийдулам, МХЕГ, ХАБҮЛЛ-ийн ЭХЛ-ийн менежер Д.Болдбаатар, НЭМГ, ЭТҮА-ны мэргэжилтэн С.Мөнхбат, АШУШИС, ЭЭЗБ-ын тэнхмийн эрхлэгч Д.Даваадагва, АШУҮИС, ЭЗС-ын эрхлэгч Б.Баясгалан, АШУҮИС, ЭХУСЭТ-ийн тэнхмийн дэд проф

- 3 -

ЭМ ЗҮЙН САЛБАРЫН ҮЗҮҮЛЭЛТ 2015

ГАРЧИГ

1. ХҮН АМ ЗҮЙН БОЛОН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ

1.1. Монгол улсын хүн ам........................................................................81.2. Эрүүл мэндийн үзүүлэлт..................................................................9

1.2.1. Хүн амын өвчлөлийн тэргүүлэх 5 шалтгаан........................91.2.2. Хүн амын нас баралтын тэргүүлэх 5 шалтгаан...................10

2. ЭМ ЗҮЙН САЛБАРЫН ЕРӨНХИЙ ҮЗҮҮЛЭЛТ

2.1. Эрх зүй, бодлого .............................................................................112.2. Эм хангамжийн байгууллагын үзүүлэлт .....................................142.3. Хүний нөөцийн үзүүлэлт ................................................................152.4. Эдийн засгийн үзүүлэлт ..................................................................19

2.4.1. Эмийн санхүүжилт ..............................................................192.4.2. Эмийн үйлдвэрлэл, худалдаа ............................................21

2.4.2.1. Эмийн импорт ................................................................212.4.2.2. Эмийн үйлдвэрлэл ..........................................................24

2.4.3. Эм худалдан авах ажиллагаа, түгээлт ....................................252.5. Эмийн зохицуулалт ........................................................................27

2.5.1. Эмийн бүртгэл ...........................................................................272.5.2. Хяналт шалгалт ..........................................................................292.5.3. Зах зээлийн ба чанарын хяналт ................................................312.5.4. Эмийн аюулгүй байдал ............................................................322.5.5. Эмийн сонголт, эмийн зохистой хэрэглээ...............................34


- 4 -

ӨМНӨХ ҮГ

Төрөөс эмийн талаар баримтлах бодлогын хэрэгжилтийн хүрээнд Эм зүйн салбарын үйл ажиллагааг нэг урсгалаар тайлагнах механизмыг бүрдүүлэн, мэдээллийг нээлттэй болгож, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, Эм зүйн сайн засаглалыг бэхжүүлэх зорилгоор Эрүүл мэндийн яам, Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвөөс АШУҮИС-ийн Эм зүй, Био-Анагаахын сургуультай хамтран Азийн хөгжлийн банкны санхүүгийн дэмжлэгээр Эм зүйн салбарын албан ёсны статистик мэдээ тайланд тулгуурлан тус салбарын үйл ажиллагааны үндсэн үзүүлэлтүүдийг нэгтгэн та бүхэнд хоёрдахь удаагаа хүргэж байна.

Монгол улсын Засгийн газраас эмийн мэдээллийн хүртээмжийг сайжруулах, нэмэгдүүлэх чиглэлээр олон үйл ажиллагааг явуулж байна. Эмийн бүртгэл, тусгай зөвшөөрлийн үйл ажиллагаанд хэрэглэж ирсэн Licemed программыг боловсронгуй болгосны зэрэгцээ эмийг үйлдвэрлэх, импортлох үйл ажиллагаанаас эхлэн эцсийн хэрэглэгчид очих хүртэлх бүхий л үйл ажиллагааг хамарсан цогц мэдээллийн систем бий болгох зорилгоор эм зүйн салбарын үйл ажиллагаанд “Эмийн аюулгүй байдлын мэдээллийн тогтолцоо”-г нэвтрүүлэх ажлыг үе шаттай хэрэгжүүлж байна.

Эдгээр программ хангамжийг эм зүйн салбарын үйл ажиллагаанд нэвтрүүлснээр тус салбарын ил тод, бодит, нотолгоонд суурилсан мэдээллийн хүртээмж нь улам нэмэгдэх болно.

Энэхүү эмхэтгэлээс эрүүл мэндийн бодлого боловсруулагч, шийдвэр гаргагч болон мэдээлэл хэрэглэгч нийт хүмүүс шаардлагатай мэдээллийг авах боломжтой гэдэгт итгэлтэй байна.

Та бүгдийн ажилд амжилт хүсье.Сайн үйлс дэлгэрэх болтугай.

Эрүүл мэндийн дэд сайд Л.Бямбасүрэн

- 5 -


ХҮСНЭГТИЙН ЖАГСААЛТ

Хүснэгт 1.Хүн ам зүйн үзүүлэлтүүд /2011-2015 он/Хүснэгт 2. Эмийн сан, байршлаар, 2015 онХүснэгт 3. Эм зүйч, эм найруулагчийн тоо, тусламж үйлчилгээний шатлалаар /2012-2015 он/Хүснэгт 4.Эм зүйч, эм найруулагчийн тоо, аймгаар, 2015 онХүснэгт 5. Эм зүйн салбарын эдийн засгийн зарим үзүүлэлт, 2011-2015Хүснэгт 6. Эмийн гаж нөлөөний тоо болон мэдээлсэн эмнэлгийн тооХүснэгт7. Монгол улсын Зайлшгүй шаардлагатай эмийн үндэсний жагсаалт

ЗУРГИЙН ЖАГСААЛТ

Зураг 1. Хүн амын өвчлөлийн тэргүүлэх 5 шалтгаан, 10 000 хүн амд /2011-2015 он/

Зураг 2. Нас баралтын тэргүүлэх 5 шалтгаан, 10 000 хүн амд /2011-2015 он/

Зураг 3. Эмийн үйлдвэр, Эм ханган нийлүүлэх байгууллагын тоо, /2012-2015 он/

Зураг 4. Эм зүйч, эм найруулагчийн тоо, 2011-2015 онЗураг 5. Эм зүйч мэргэжлээр төгсөгчдийн тоо, 2012-2015 онЗураг 6. Эм найруулагч мэргэжлээр төгсөгчдийн тоо, 2012-2015 онЗураг 7. Эм зүйч, эм найруулагч мэргэжлээр төгсөгчдийн тоо, 2012-2015

онЗураг 8. Эрүүл мэндийн салбарын төсөв, тэрбум төгрөгөөр, 2011-2015 онЗураг 9. Эрүүл мэндийн даатгалаас хөнгөлөлт үзүүлсэн үнийн дүн,

тэрбум төгрөгөөр, 2015 онЗураг 10. Эмийн импорт, борлуулалт, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 онЗураг 11. Эмийн түүхий эдийн импорт, борлуулалт, тэрбум төгрөгөөр,

2012-2015 онЗураг 12. Эмнэлгийн хэрэгслийн импорт, борлуулалт, тэрбум төгрөгөөр,

2012-2015 он


- 6 -

Зураг 13. Урвалж, оношлуурын импорт, борлуулалт, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он

Зураг 14. Монгол улсад импортлосон бүтээгдэхүүн, нэр төрлөөр, 2015 он /давхардсан тоогоор/

Зураг 15. Эх орны эмийн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он

Зураг 16. Эх орны эмийн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний нэр төрөл, 2012-2015 он

Зураг 17. Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн төсөвт өртөг ба худалдан авсан тендерийн гэрээний дүн, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он

Зураг 18. Эм, эмнэлгийн хэрэгсэл худалдан авсан гэрээний дүн, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он

Зураг 19. Төлбөрийг нь төр хариуцах эмийн үнийн дүн, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он

Зураг 20. Монгол улсын эмийн бүртгэлд шинээр бүртгэгдсэн эмийн тоо, оноор

Зураг 21. Монгол улсын эмийн бүртгэлд бүртгэгдсэн эмийн тоо, 2012-2015 он

Зураг 22. Монгол улсын эмийн бүртгэлд бүртгэгдсэн эм, АТС ангиллаар, 2012-2015 он

Зураг 23. Эмийн бүртгэлд эх орны эмийн бүтээгдэхүүний эзлэх хувь, 2012-2015 он

Зураг 24. Хяналт шалгалтанд хамрагдсан эм хангамжийн байгууллагын тоо, 2013-2015 он

Зураг 25. Хяналт шалгалтанд хамрагдсан эм хангамжийн байгууллагын хувь, 2013-2015 он

Зураг 26. Шинжилгээнд хамрагдсан дээж, 2012-2015 он Зураг 27. Нийт шинжилсэн ба чанарын шаардлага хангаагүй дээжийн тоо,

2012-2015 онЗураг 28. Эмийн гаж нөлөөг мэдээлсэн тоо, гуравдагч шатлалын эмнэлгээр,

2015 онЗураг 29. Эмийн гаж нөлөөг мэдээлсэн тоо, аймгийн ЭМГ-аар, 2015 он

- 7 -


ТОВЧИЛСОН ҮГИЙН ЖАГСААЛТ

АТС Anatomical Therapeutic ChemicalMNS Mongolian national standard АШУҮИС Анагаахын шинжлэх ухааны үндэсний их сургуульЭМШУИС Эрүүл мэндийн шинжлэх ухааны их сургуульАУК Анагаах ухааны коллежЭЗШУИС Эм зүйн шинжлэх ухааны их сургууль МХЕГ Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар НЭМГ Нийслэлийн эрүүл мэндийн газар УХТЭ Улсын хоёрдугаар төв эмнэлэгХСҮТ Хавдар судлалын үндэсний төв ЭХЭМҮТ Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төв АӨСҮТ Арьсны өвчин судлалын үндэсний төвОХУ Оросын холбооны улсБНЭУ Бүгд найрамдах Энэтхэг улс ЭМГ Эрүүл мэндийн газарБОЭТ Бүсийн оношилгоо, эмчилгээний төв


- 8 -

НЭГ.ХҮН АМ ЗҮЙН БОЛОН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ

1.1 Монгол улсын хүн амМонгол улсын хүн амын тоо 2015 оны жилийн эцсийн байдлаар 3 сая 57.7

мянгад хүрч, өмнөх оныхоос 61.8 мянган хүн буюу 2.1 хувиар өслөө. Нийт хүн амын 68.0 хувь нь хот суурин газар, 32.0 хувь нь хөдөө амьдарч байна. Улаанбаатар хотод нийт хүн амын 45.7 хувь буюу 1396.9 мянган хүн оршин сууж байна. Хүн амын 49.2 хувийг эрэгтэйчүүд, 50.8 хувийг эмэгтэйчүүд эзэлж байна.

Хүн амыг насны бүтцээр авч үзвэл 15 хүртэлх насны хүүхэд 29.6 хувийг, 15-64 насны хүн ам 66.6 хувийг, 65-аас дээш насны хүн ам 3.8 хувийг тус тус эзэлж байна.

Хүснэгт 1. Хүн ам зүйн үзүүлэлтүүд /2011-2015 он/

Үзүүлэлт 2011 2012 2013 2014 2015

Нийт хүн (мян) 2811.6 2867.7 2930.3 2995.9 3057.7

Хотын хүн ам (хувиар) 67.1 67.2 68.1 66.4 68.0

Хөдөөгийн хүн ам (хувиар) 32.9 32.8 31.9 33.6 32.0

Насны бүлэг (хувиар)0-15 27.2 27.6 27.4 28.0 29.615-64 68.8 68.4 68.8 68.0 66.665 аас дээш 4.0 4.0 3.8 4.0 3.8

Хүн ам зүйн коэффициентТөрөлтийн ерөнхий коэффициент 25.3 26.3 27.5 27.6 26.7

Нас баралтын ерөнхий коэффициент 6.2 5.9 5.6 5.6 5.4

Цэвэр өсөлт 1.9 2.0 2.2 2.2 2.1Төрөлтийн нийлбэр коэффициент 2.6 2.7 3.0 3.1 3.1

Хүн амын дундаж наслалт 2015 онд 69.89 болж өмнөх оныхоос 0.32 пунктээр нэмэгдсэн бөгөөд эмэгтэйчүүдийн дундаж наслалт 75.84, эрэгтэйчүүдийнх 66.02 болсон байна. Манай улсын хувьд эмэгтэйчүүдийн дундаж наслалт эрэгтэйчүүдийнхээс 9.82 жилээр илүү байна.

- 9 -


1.2 Эрүүл мэндийн үзүүлэлт1.2.1 Хүн амын өвчлөлийн тэргүүлэх 5 шалтгаанМанай улсын хүн амын дунд халдварт бус өвчлөлийн тэргүүлэх шалтгаан

болж байгаа өвчлөл 2004 онтой харьцуулахад 10 000 хүн амд 1.1-1.7 дахин нэмэгдсэн байна.

2015 оны байдлаар хүн амын өвчлөлийн тэргүүлэх 5 шалтгааныг 10 000 хүн амд авч үзвэл:

- - Амьсгалын тогтолцооны өвчин, 1462.8 - - Хоол боловсруулах тогтолцооны өвчин, 1202.8 - - Зүрх-судасны тогтолцооны өвчин, 931.2 - - Шээс бэлгийн тогтолцооны эмгэг, 783.7 - - Гэмтэл, хордлого ба гадны шалтгаант бусад тодорхой эмгэг, 534.6

Хүн амын өвчлөлийн тэргүүлэх 5 шалтгааныг 2011-2015 оны байдлаар зураг 1-т харуулав.

Зураг 1. Хүн амын өвчлөлийн тэргүүлэх 5 шалтгаан,10 000 хүн амд /2011-2015 он/

2015 онд 2014 онтой харьцуулахад хоол боловсруулах тогтолцооны өвчний түвшин нэмэгдсэн, амьсгалын тогтолцооны өвчин, зүрх судасны тогтолцооны өвчин, шээс бэлгийн тогтолцооны эмгэг, гэмтэл, хордлого ба гадны шалтгаант бусад тодорхой эмгэгийн түвшин буурсан байна.


- 10 -

1.2.2 Хүн амын нас баралтын тэргүүлэх 5 шалтгаан1995 оноос хойш хүн амын нас баралтын тэргүүлэх шалтгаанд зүрх-

судасны тогтолцооны өвчин, хавдар, гэмтэл, хордлого ба гадны шалтгаант нас баралт орж байна.

2015 оны байдлаар хүн амын нас баралтын тэргүүлэх 5 шалтгааныг 10 000 хүн амд авч үзвэл:

- Зүрх-судасны тогтолцооны өвчин, 18.47 - Хавдар, 13.18 - Гэмтэл, хордлого ба нас баралтын гадны шалтгаан, 8.47 - Хоол боловсруулах тогтолцооны өвчин, 4.33 - Амьсгалын тогтолцооны өвчин 2.03


10

2015 онд 2014 онтой харьцуулахад хоол боловсруулах тогтолцооны өвчний түвшин нэмэгдсэн, амьсгалын тогтолцооны өвчин, зүрх судасны тогтолцооны өвчин, шээс бэлгийн тогтолцооны эмгэг, гэмтэл, хордлого ба гадны шалтгаант бусад тодорхой эмгэгийн түвшин буурсан байна.

1.2.2. Хүн амын нас баралтын тэргүүлэх 5 шалтгаан

1995 оноос хойш хүн амын нас баралтын тэргүүлэх шалтгаанд зүрх-судасны тогтолцооны өвчин, хавдар, гэмтэл, хордлого ба гадны шалтгаант нас баралт орж байна.

2015 оны байдлаар хүн амын нас баралтын тэргүүлэх 5 шалтгааныг 10 000 хүн амд авч үзвэл:

- Зүрх-судасны тогтолцооны өвчин, 18.47 - Хавдар, 13.18 - Гэмтэл, хордлого ба нас баралтын гадны шалтгаан, 8.47 - Хоол боловсруулах тогтолцооны өвчин, 4.33 - Амьсгалын тогтолцооны өвчин 2.03


Зураг 2. Нас баралтын тэргүүлэх 5 шалтгаан, 10 000 хүн амд /2011-2015 он/

2.39 2.251.90 1.97 2.03

5.50 5.32 4.68 4.314.33

11.23 11.259.62

9.348.47

12.69 12.60 13.00 13.43 13.18

22.5820.91

19.60 19.11 18.47

0

5

10

15

20

25

30

2011 2012 2013 2014 2015Амьсгалын тогтолцооны өвчин Хоол боловсруулах тогтолцооны өвчин Гэмтэл, хордлого ба нас баралтын гадны шалтгаанХавдарЗүрх-судасны тогтолцооны өвчин

Зураг 2. Нас баралтын тэргүүлэх 5 шалтгаан,10 000 хүн амд /2011-2015 он/

Сүүлийн 5 жилийн байдлаар авч үзэхэд зүрх-судасны тогтолцооны өвчин, гэмтэл, хордлого ба гадны шалтгаант болон хавдарын шалтгаант нас баралтын түвшин буурсан бол хоол боловсруулах тогтолцооны өвчин болон амьсгалын тогтолцооны өвчний шалтгаант нас баралтын түвшин нэмэгдсэн байна.

- 11 -


ХОЁР.ЭМ ЗҮЙН САЛБАРЫН ҮЗҮҮЛЭЛТ

2.1. Эрх зүй, бодлого2015 онд Эм зүйн салбарт мөрдөх дараах баримт бичгийг шинээр баталсан

байна. • Монгол улсын стандарт. Уламжлалт эмийн үйлдвэрлэлд тавих ерөнхий

шаардлага. MNS 5524-3:2015• Монгол улсын стандарт. Фармакопейн өгүүлэл боловсруулах арга зүй.

MNS 5763:2015• Монгол улсын стандарт. Эмийн санд тавигдах нийтлэг шаардлага.

MNS 5260:2015• Эрүүл мэнд, спортын сайдын 2015 оны 01 дүгээр сарын 15-ны

өдрийн 13 дугаар тушаал. “Эм, эмийн түүхий эдийг бүртгэх журам”-ыг шинэчлэн батлах тухай

• Эрүүл мэнд, спортын сайдын 2015 оны 01 дүгээр сарын 16-ны өдрийн 30 дугаар тушаал. “Хүний эмийн зөвлөлийн бүрэлдэхүүн, ажиллах журам батлах тухай”

• Эрүүл мэнд, спортын сайдын 2015 оны 02 дугаар сарын 26-ны өдрийн 68 дугаар тушаал. “Мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөт эмийг импортлох, үйлдвэрлэх, ханган нийлүүлэх журам батлах тухай”

• Эрүүл мэнд, спортын сайдын 2015 оны 03 дугаар сарын 10-ны өдрийн 89 дүгээр тушаал. “Эмийн гаж нөлөө болон аюулгүй байдлын мэдээллийг бүртгэн мэдээлэх журам”-д өөрчлөлт оруулах тухай

• Эрүүл мэнд, спортын сайдын 2015 оны 06 дугаар сарын 08-ны өдрийн 225 дугаар тушаал. “Бүртгэлийн болон GMP-ын шинжээч ажиллуулах журам батлах тухай”

• Эрүүл мэнд, спортын сайдын 2015 оны 07 дугаар сарын 16-ны өдрийн 271 дүгээр тушаал. “Өнчин эмийн жагсаалтыг шинэчлэн батлах тухай”

2015 оны байдлаар Монгол улсын эм зүйн салбарт дараах эрх зүйн баримт бичгийг мөрдөн ажиллав. Үүнд:

1. Төрөөс эмийн талаар баримтлах бодлого (Монгол Улсын Их Хурлын 2014 оны 57 дугаар тогтоол)

2. “Эрүүл мэндийн тухай” Монгол Улсын хууль (2011 оны 05 дугаар сарын 05-ны өдөр)

3. “Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай” Монгол Улсын хууль (2010 оны 05 дугаар сарын 27-ны өдөр)

4. “Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын эргэлтэд хяналт тавих тухай” Монгол Улсын хууль (2002 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдөр)


- 12 -

5. “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай” Монгол Улсын хууль (2005 оны 12 дугаар сарын 01-ний өдөр)

6. Эм, эмнэлгийн хэрэгслийг улсын хилээр нэвтрүүлэх хилийн боомтыг тогтоох тухай (Монгол Улсын Засгийн Газрын 2011 оны 73 дугаар тогтоол)

7. “Эмийн эмчилгээг зохицуулах хорооны ажиллах журам” батлах тухай (Эрүүл мэндийн сайдын 2014 оны 336 дугаар тушаал)

8. Хлорт фторт нүүрстөрөгч агуулсан ингаляци хэлбэрийн эмийн бүртгэлийг зогсоох тухай (Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд, Эрүүл мэндийн сайдын хамтарсан 2009 оны 217/259 дүгээр тушаал)

9. Зайлшгүй шаардлагатай эмийн 7 дахь жагсаалт батлах тухай (Эрүүл мэндийн сайдын 2014 оны 215 дугаар тушаал)

10. Амин чухал эм, эмнэлгийн хэрэгслийн хангамжийг зохицуулах журам батлах тухай (Эрүүл мэндийн сайдын 2009 оны 388 дугаар тушаал)

11. Хуурамч эмтэй тэмцэх үндэсний стратеги батлах тухай (Эрүүл мэндийн сайдын 2010 оны 269 дүгээр тушаал)

12. “Эмийн зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх” мэдээлэл, сургалт сурталчилгааны удирдамж батлах тухай (Эрүүл мэндийн сайдын 2010 оны 05 дугаар тушаал)

13. “Эмийн гаж нөлөө болон эмийн аюулгүй байдлын мэдээллийг бүртгэн мэдээлэх журам”-д өөрчлөлт оруулах тухай (Эрүүл мэнд, спортын сайдын 2015 оны 89 дүгээр тушаал)

14. Гадаадын хүмүүнлэгийн болон буцалтгүй тусламжаар ирсэн эм, эмнэлгийн хэрэгслийг зохицуулах журам батлах тухай (Эрүүл мэндийн сайдын 2011 оны 105 дугаар тушаал)

15. Өнчин эмийн жагсаалт батлах тухай (Эрүүл мэнд, спортын сайдын 2015 оны 271 дүгээр тушаал)

16. Эмийн эргэлтийн сангийн ажиллах журам батлах тухай (Эрүүл мэндийн сайдын 2011 оны 297 дугаар тушаал)

17. Импорт, экспортын лиценз олгох журам батлах тухай (Эрүүл мэндийн сайдын 2011 оны 343 дугаар тушаал)

18. Мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөт эмийг импортлох, үйлдвэрлэх, ханган нийлүүлэх журам батлах тухай (Эрүүл мэнд, спортын сайдын 2015 оны 68 дугаар тушаал)

19. Эм, эмийн түүхий эдийг бүртгэх журам батлах тухай (Эрүүл мэнд, спортын сайдын 2015 оны 13 дугаар тушаал)

20. Антибиотикийн зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх, эмэнд нянгийн тэсвэржилт үүсэхээс сэргийлэх стратеги батлах тухай (Эрүүл мэндийн

- 13 -


сайдын 2012 оны 448 дугаар тушаал)21. Төлбөрийг нь төр хариуцах эмийг олгох журам батлах тухай (Эрүүл

мэндийн сайд, Сангийн сайдын хамтарсан 2012 оны 129/100 дугаар тушаал)

22. Эм үйлдвэрлэлийн зохистой дадал /GMP/-ын шаардлагыг хангасан батламж олгох журам батлах тухай (Эрүүл мэндийн сайдын 2013 оны 495 дугаар тушаал)

23. Эмийн зах зээлийн дараах тандалт судалгаа хийх журам батлах тухай (Эрүүл мэндийн сайдын 2014 оны 33 дугаар тушаал)

24. “Эмийн аюулгүй байдлын хяналт үнэлгээний тогтолцоог бэхжүүлэх стратеги”-г батлах тухай (Эрүүл мэндийн сайдын 2014 оны 365 дугаар тушаал)

25. Фармакопей боловсруулах, батлах, дугаар өгөх, фармакопейн хорооны бүрэлдэхүүн, ажиллах журам шинэчлэн батлах тухай (Эрүүл мэндийн сайдын 2014 оны 132 дугаар тушаал)

26. Хүний эмийн зөвлөлийн бүрэлдэхүүн, ажиллах журам батлах тухай (Эрүүл мэнд, спортын сайдын 2015 оны 30 дугаар тушаал)

27. Бүртгэлийн болон GMP-ын шинжээч ажиллуулах журам батлах тухай (Эрүүл мэнд, спортын сайдын 2015 оны 225 дугаар тушаал)

28. Монгол улсын стандарт. Эм үйлдвэрлэлд тавих ерөнхий шаардлага. MNS 5524-1:2014

29. Монгол улсын стандарт. Биобэлдмэлийн үйлдвэрлэлд тавих ерөнхий шаардлага. MNS 5524-2:2014

30. Монгол улсын стандарт. Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн хадгалалт, түгээлтэд тавих ерөнхий шаардлага. MNS 5530:2014

31. Монгол улсын стандарт. Эмийн идэвхт бодис ба эмийн тогтвортой чанарын судалгаанд тавих ерөнхий шаардлага. MNS 6439:2014

32. Монгол улсын стандарт. Эмийн жорын маягт, жор бичилтийн стандарт MNS 5376:2014

33. Монгол улсын стандарт. Биологийн идэвхт бүтээгдэхүүн ханган нийлүүлэх байгууллагад тавих шаардлага MNS 6396:2013

34. Монгол улсын стандарт. Уламжлалт эмийн үйлдвэрлэлд тавих ерөнхий шаардлага. MNS 5524-3:2015

35. Монгол улсын стандарт. Фармакопейн өгүүлэл боловсруулах арга зүй. MNS 5763:2015

36. Монгол улсын стандарт. Эмийн санд тавигдах нийтлэг шаардлага. MNS 5260:2015


- 14 -

2.2. Эм хангамжийн байгууллагын үзүүлэлт 2015 оны байдлаар Монгол улсын хэмжээнд эмийн үйлдвэр 33, эм,

эмнэлгийн хэрэгсэл ханган нийлүүлэх 210, урвалж, оношлуур ханган нийлүүлэх 44, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүн ханган нийлүүлэх 54, тоног төхөөрөмж ханган нийлүүлэх 86 байгууллага ажилласан байна.

14

2.2. Эм хангамжийн байгууллагын үзүүлэлт

2015 оны байдлаар Монгол улсын хэмжээнд эмийн үйлдвэр 33, эм, эмнэлгийн хэрэгсэл ханган нийлүүлэх 210, урвалж, оношлуур ханган нийлүүлэх 44, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүн ханган нийлүүлэх 54, тоног төхөөрөмж ханган нийлүүлэх 86 байгууллага ажилласан байна.

Зураг 3. Эмийн үйлдвэр, Эм ханган нийлүүлэх байгууллагын тоо, /2012-2015 он/

2015 оны жилийн эцсийн байдлаар Нийслэлийн эрүүл мэндийн газраас 110 эмийн санд тусгай зөвшөөрлийг шинээр олгосон ба 115 эмийн сангийн тусгай зөвшөөрлийг сунгасан байна.

Улсын хэмжээнд ажиллаж буй эмийн санг байршлаар дараах хүснэгтэд үзүүлэв.

Хүснэгт 2. Эмийн сан, байршлаар, 2015 он

№ Аймаг, хотын нэр

1-р зэрэглэлийн хувийн эмийн сангийн тоо

2-р зэрэглэлийн эмийн сангийн тоо Нийт

Эргэлтийн эмийн сан

Хувийн эмийн сан

1 Архангай 5 18 17 40 2 Баян-Өлгий 2 13 23 38 3 Баянхонгор 5 20 12 37 4 Булган 2 13 21 36 5 Говь-Алтай 7 19 5 31 6 Говьсүмбэр 1 0 7 8 7 Дархан-Уул 11 0 41 52 8 Дорноговь 9 13 9 31 9 Дорнод 8 13 9 30 10 Дундговь 4 15 5 24 11 Завхан 4 21 18 43

42 42 32 33

155128

160

210

0

50

100

150

200

250

2012 2013 2014 2015

Эмийн үйлдвэр Эм ханган нийлүүлэх байгууллага

Зураг 3. Эмийн үйлдвэр, Эм ханган нийлүүлэх байгууллагын тоо,/2012-2015 он/

2015 оны жилийн эцсийн байдлаар Нийслэлийн эрүүл мэндийн газраас 110 эмийн санд тусгай зөвшөөрлийг шинээр олгосон ба 115 эмийн сангийн тусгай зөвшөөрлийг сунгасан байна.

Улсын хэмжээнд ажиллаж буй эмийн санг байршлаар дараах хүснэгтэд үзүүлэв.

- 15 -


Хүснэгт 2. Эмийн сан, байршлаар, 2015 он

№ Аймаг, хотын нэр 1-р зэрэглэлийн хувийн эмийн сангийн тоо

2-р зэрэглэлийн эмийн сангийн тоо

НийтЭргэлтийн эмийн сан

Хувийн эмийн сан

1 Архангай 5 18 17 402 Баян-Өлгий 2 13 23 383 Баянхонгор 5 20 12 374 Булган 2 13 21 365 Говь-Алтай 7 19 5 316 Говьсүмбэр 1 0 7 87 Дархан-Уул 11 0 41 528 Дорноговь 9 13 9 319 Дорнод 8 13 9 3010 Дундговь 4 15 5 2411 Завхан 4 21 18 4312 Орхон 32 0 14 4613 Өвөрхангай 5 18 25 4814 Өмнөговь 5 14 26 4515 Сүхбаатар 3 8 12 2316 Сэлэнгэ 5 18 28 5117 Төв 1 26 24 5118 Увс 8 18 12 3819 Ховд 10 16 8 3420 Хөвсгөл 3 23 61 8721 Хэнтий 4 21 17 42Орон нутгийн хэмжээнд 134 307 394 83522 Улаанбаатар 190 704 894

Улсын хэмжээнд 324 307 1098 1729

Монгол улсын хэмжээнд 2015 оны байдлаар нийт 307 эргэлтийн эмийн сан, 1422 хувийн эмийн сан ажиллаж байгаагаас 324 нь 1-р зэрэглэл, 1098 нь 2-р зэрэглэлийн эмийн сан байна.

2.3. Хүний нөөцийн үзүүлэлт 2015 оны байдлаар Монгол улсын хэмжээнд нийт 1575 эм зүйч, 1832 эм

найруулагч ажилласнаас эрүүл мэндийн болон бусад салбарт 1516 эм зүйч, 1819 эм найруулагч ажилласан байна


- 16 -

Хүснэгт 3.Эм зүйч, эм найруулагчийн тоо, тусламж үйлчилгээний шатлалаар /2012-2015 он/

Эрүүл мэндийн байгууллагууд

Эм зүйч Эм найруулагч2012 2013 2014 2015 2012 2013 2014 2015

Анхд

агч

шат

лалы

н эм

нэлэ

г Бага эмчийн ортой салбар 0 0 0 0 0 0 0 1

Их эмчийн ортой салбар 0 0 0 0 2 2 2 2

Өрхийн эрүүл мэндийн төв 0 0 0 0 1 0 0 0

Тосгоны эмнэлэг 2 2 2 2 10 10 9 9Сумын эрүүл мэндийн төв 8 9 10 13 193 208 180 184

Бүгд 10 12 13 18 239 252 220 224

Хоёр

догч

ш

атла

лын

эмнэ

лэг

Дүүргийн нэгдсэн эмнэлэг 15 18 26 24 12 10 15 18

Хөдөөгийн нэгдсэн эмнэлэг 5 6 4 5 3 10 6 6

Аймгийн нэгдсэн эмнэлэг 29 36 24 25 47 46 41 40

Бүгд 49 60 54 54 62 66 62 64

Гура

вдаг

ч ш

атла

лын

эмнэ

лэг

Бүсийн оношилгоо эмчилгээний төв 14 13 14 13 15 14 15 16

Төв эмнэлэг, Тусгай мэргэжлийн төв 68 71 71 77 39 45 35 30

Бүгд 82 84 85 90 54 59 50 46Амаржих газар 8 12 11 10 2 1 2 2Ортой хувийн эмнэлэг 26 31 37 44 24 26 33 30Үүдэн хувийн эмнэлэг (клиник) 14 11 5 16 9 5 2 5Эрүүл мэндийн яам, агентлаг 0 10 9 12 0 0 0 0Эрдэм шинжилгээний байгууллага 3 2 1 0 0 2 0 0

Эрүүл мэндийн газар 9 13 16 14 2 2 2 4Яаралтай тусламжийн төв, дүүргүүд дэх салбар 2 1 1 1 7 5 5 7

Сувилал 4 5 2 2 5 3 1 1Эм ханган нийлүүлэх байгууллага 171 158 123 148 201 192 136 134

Эмийн үйлдвэр 62 48 24 17 77 64 14 7Хувийн эмийн сан 965 1082 1160 1027 1569 1710 1292 1275Бусад 1 1 4 4 0 0 5 7Бүгд (Эрүүл мэндийн салбарт) 1406 1530 1545 1457 2251 2387 1824 1806

- 17 -


Улсын АУ-ны сургууль, коллеж54 51

2936 5

5 5 2Хувийн АУ-ны сургууль, коллеж 18 0 0

Бусад эмнэлэг (Хилийн цэрэг, хорихын эмнэлэг, Батлан хамгаалах, хууль сахиулах алба хаагчдын нэгдсэн эмнэлэг, Төмөр замын төв эмнэлэг )

15 15 19 19 14 12 11 11

Бүгд (Бусад салбарт) 69 66 66 59 19 17 16 13Нийт 1544 1662 1677 1575 2289 2421 1856 1832

2015 онд орон нутагт эрүүл мэндийн салбарт ажилласан эм зүйч, эм найруулагчийн тоог байршлаар дараах хүснэгтэнд харуулав

Хүснэгт 4.Эм зүйч, эм найруулагчийн тоо, аймгаар, 2015 он№ Аймаг Эм зүйч Эм найруулагч

1 Архангай 21 672 Баян-Өлгий 32 533 Баянхонгор 20 494 Булган 11 255 Говь-Алтай 9 226 Говьсүмбэр 7 157 Дархан-Уул 47 858 Дорноговь 29 689 Дорнод 20 4310 Дундговь 14 2711 Завхан 19 4312 Орхон 51 8613 Өвөрхангай 28 3914 Өмнөговь 29 4415 Сүхбаатар 14 2316 Сэлэнгэ 19 6317 Төв 11 4518 Увс 21 3619 Ховд 24 4420 Хөвсгөл 33 7821 Хэнтий 16 38Нийт 475 993


- 18 -

2015 онд Эрүүл мэндийн салбарт ажиллаж буй эм зүйч, эм найруулагчийн тоо 2014 онтой харьцуулахад буурсан байна.

17

11 Завхан 19 43 12 Орхон 51 86 13 Өвөрхангай 28 39 14 Өмнөговь 29 44 15 Сүхбаатар 14 23 16 Сэлэнгэ 19 63 17 Төв 11 45 18 Увс 21 36 19 Ховд 24 44 20 Хөвсгөл 33 78 21 Хэнтий 16 38 Нийт 475 993


Улсын болон хувийн хэвшлийн их, дээд сургуульд эм зүйч, эм найруулагчийг бэлтгэж байгаагаас 2015 онд нийт 252 төгсөгч эм зүйч, 124 төгсөгч эм найруулагч мэргэжлээр төгссөн байна.

Зураг 5. Эм зүйч мэргэжлээр төгсөгчдийн тоо, 2012-2015 он

1284 1475 1596

16111516

2078 22702404

1840 1819

0

5001000

1500

2000

2500

3000

2011 2012 2013 2014 2015

Эм зүйч Эм найруулагч

53

109

4239

93

2945

106

43

91

112

49

0

20

40

60

80

100

120

АШУҮИС ЭЗШУИС Этүгэн их сургууль 2012 2013 2014 2015

Зураг 4. Эм зүйч, эм найруулагчийн тоо, 2011-2015 он



17

11 Завхан 19 43 12 Орхон 51 86 13 Өвөрхангай 28 39 14 Өмнөговь 29 44 15 Сүхбаатар 14 23 16 Сэлэнгэ 19 63 17 Төв 11 45 18 Увс 21 36 19 Ховд 24 44 20 Хөвсгөл 33 78 21 Хэнтий 16 38 Нийт 475 993




1284 1475 1596

16111516

2078 22702404

1840 1819

0

5001000

1500

2000

2500

3000

2011 2012 2013 2014 2015


53

109

4239

93

2945

106

43

91

112

49

0

20

40

60

80

100

120

АШУҮИС ЭЗШУИС Этүгэн их сургууль 2012 2013 2014 2015



2015 онд эм зүйч мэргэжлээр АШУҮИС (хуучин нэрээр ЭМШУИС)-ийг 91, ЭЗШУИС (хуучин нэрээр Монос дээд сургууль)-ийг 112, Этүгэн их сургууль (хуучин нэрээр Этүгэн дээд сургууль)-ийг 49 төгсөгч төгссөн байна.

- 19 -


18


Зураг 6. Эм найруулагч мэргэжлээр төгсөгчдийн тоо, 2012-2015 он

2015 онд эм найруулагч мэргэжлээр АШУҮИС-ийг 28, Дарханы АУК-ийг 60, Дорноговийн АУК-ийг 21, Говь-Алтайн АУК-ийг 15 төгсөгч төгссөн байна.

Зураг 7. Эм зүйч, эм найруулагч мэргэжлээр төгсөгчдийн тоо, 2012-2015 он

204

161194

252

160 162130 124

0

50

100

150

200

250

300

2012 2013 2014 2015


31

12

30

53

3432

21

31

57

21

34

24 25 24 2328

0

15

60

21

0

10

20

30

40

50

60

70

АШУҮИС Монос Дээд Сургууль

Говь-Алтайн АУК

Дарханы АУК Дорноговийн АУК

2012 2013 2014 2015



18




Зураг 7. Эм зүйч, эм найруулагч мэргэжлээр төгсөгчдийн тоо, 2012-2015 он

204

161194

252

160 162130 124

0

50

100

150

200

250

300

2012 2013 2014 2015


31

12

30

53

3432

21

31

57

21

34

24 25 24 2328

0

15

60

21

0

10

20

30

40

50

60

70

АШУҮИС Монос Дээд Сургууль

Говь-Алтайн АУК

Дарханы АУК Дорноговийн АУК

2012 2013 2014 2015

Зураг 7.Эм зүйч, эм найруулагч мэргэжлээр төгсөгчдийн тоо, 2012-2015 он

2015 онд эм зүйч мэргэжлээр төгсөгчдийн тоо нэмэгдсэн, эм найруулагч мэргэжлээр төгсөгчдийн тоо буурсан байна.

2.4. Эдийн засгийн үзүүлэлт2.4.1. Эмийн санхүүжилт Эрүүл мэндийн салбарын төсөв 2015 онд 581.9 тэрбум төгрөг болсон нь

өмнөх онтой харьцуулахад 15.8 тэрбум төгрөгөөр, эмийн төсөв 70.4 болсон


- 20 -

нь 1.9 тэрбум төгрөгөөр өссөн байна. Эрүүл мэндийн салбарын болон эмийн төсвийг сүүлийн 5 жилийн байдлаар авч үзвэл:

19

2015 онд эм зүйч мэргэжлээр төгсөгчдийн тоо нэмэгдсэн, эм найруулагч мэргэжлээр төгсөгчдийн тоо буурсан байна.

2.4. Эдийн засгийн үзүүлэлт

2.4.1. Эмийн санхүүжилт

Эрүүл мэндийн салбарын төсөв 2015 онд 581.9 тэрбум төгрөг болсон нь өмнөх онтой харьцуулахад 15.8 тэрбум төгрөгөөр, эмийн төсөв 70.4 болсон нь 1.9 тэрбум төгрөгөөр өссөн байна. Эрүүл мэндийн салбарын болон эмийн төсвийг сүүлийн 5 жилийн байдлаар авч үзвэл:

Зураг 8. Эрүүл мэндийн салбарын төсөв, тэрбум төгрөгөөр, 2011-2015 он

Эрүүл мэндийн салбарын төсөвд эмийн зардалын эзлэх хувь 2011 онд 12.3 хувь байсан бол 2015 онд 12.1 хувь болж буурсан байна.

Хүснэгт 5. Эм зүйн салбарын эдийн засгийн зарим үзүүлэлт, 2011-2015 он

Үзүүлэлт 2011 2012 2013 2014 2015

Эрүүл мэндийн салбарын зардал (тэрбум төг)

333.7 506.5 520.5 566.1 581.9

Эмийн зардал (тэрбум төг) 41.1 66.4 60.4 68.5 70.4 Эрүүл мэндийн салбарын зардалд эмийн зардалын эзлэх хувь

12.3 15.0 12.5 11.5 12.1

Эрүүл мэндийн даатгалаас олгосон эмийн үнийн хөнгөлөлт

2.9 5.4 11.2 11.3 16.05

0

100

200

300

400

500

600

2011 2012 2013 2014 2015

333.7

455.6 463.8

566.1 581.9

41.1 68.5 57.9 68.5 70.4

Эрүүл мэндийн салбарын төсөв Эмийн төсөв

Зураг 8. Эрүүл мэндийн салбарын төсөв, тэрбум төгрөгөөр, 2011-2015 он

Эрүүл мэндийн салбарын төсөвд эмийн зардалын эзлэх хувь 2011 онд 12.3 хувь байсан бол 2015 онд 12.1 хувь болж буурсан байна.

Хүснэгт 5. Эм зүйн салбарын эдийн засгийн зарим үзүүлэлт, 2011-2015 он

Үзүүлэлт 2011 2012 2013 2014 2015Эрүүл мэндийн салбарын зардал (тэрбум төг) 333.7 506.5 520.5 566.1 581.9

Эмийн зардал (тэрбум төг) 41.1 66.4 60.4 68.5 70.4

Эрүүл мэндийн салбарын зардалд эмийн зардалын эзлэх хувь

12.3 15.0 12.5 11.5 12.1

Эрүүл мэндийн даатгалаас олгосон эмийн үнийн хөнгөлөлт

2.9 5.4 11.2 11.3 16.05

Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн 2016 оны 3 дугаар сарын 25-ны өдрийн “Жагсаалт батлах тухай” 08 дугаар тогтоолоор ерөнхий нэршлээр 145, нийлмэл найрлагатай 28 нэрийн Зайлшгүй шаардлагатай эмийг Эрүүл мэндийн даатгалаас 40-83.3 хувь хүртэл хөнгөлөлттэй үнээр олгож байна.

2015 онд Эрүүл мэндийн даатгалаас хамгийн их үнийн хөнгөлөлт үзүүлсэн эмийн эхний 10 бүлэг (Зайлшгүй шаардлагатай эмийн 7 дахь жагсаалт)-ийг дараах зурагт харуулав.

- 21 -


20

Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн 2016 оны 3 дугаар сарын 25-ны өдрийн “Жагсаалт батлах тухай” 08 дугаар тогтоолоор ерөнхий нэршлээр 145, нийлмэл найрлагатай 28 нэрийн Зайлшгүй шаардлагатай эмийг Эрүүл мэндийн даатгалаас 40-83.3 хувь хүртэл хөнгөлөлттэй үнээр олгож байна.

2015 онд Эрүүл мэндийн даатгалаас хамгийн их үнийн хөнгөлөлт үзүүлсэн эмийн эхний 10 бүлэг (Зайлшгүй шаардлагатай эмийн 7 дахь жагсаалт)-ийг дараах зурагт харуулав.

Зураг 9. Эрүүл мэндийн даатгалаас хөнгөлөлт үзүүлсэн үнийн дүн,

тэрбум төгрөгөөр, 2015 он Эрүүл мэндийн даатгалаас 2015 онд давхардсан тоогоор 2273.4 мянган хүнд 48402.3 мянган ширхэг 16.056 тэрбум төгрөгний эмийн үнийн хөнгөлөлт үзүүлснээс Зайлшгүй шаардлагатай эмийн 7 дахь жагсаалтын эмийн бүлгээр авч үзвэл зүрх судасны эм, ходоод, гэдэсний замын өвчнийг эмчлэх эм болон халдварын эсрэг бэлдмэлд хамгийн их үнийн хөнгөлөлт үзүүлсэн байна.

2.4.2. Эмийн үйлдвэрлэл, худалдаа

2.4.2.1. Эмийн импорт

Монгол Улсын Засгийн Газрын 2011 оны 3 дугаар сарын 09-ний 73 дугаар тогтоолын дагуу Буянт-Ухаа, Сүхбаатар, Алтанбулаг, Замын-Үүд хилийн 4 боомтоор эм, эмнэлгийн хэрэгслийг нэвтрүүлж байна.

0.712

0.409

2.393

6.85

3.933

0.069

0.062

0.189

0.401

0.248

0 1 2 3 4 5 6 7 8

Өвдөлт намдаах, халуун бууруулах, үрэвслийн эсрэг эм

Сэтгэцийн болон зан үйлийн эмгэгийг эмчлэх эм

Халдварын эсрэг бэлдмэл

Зүрх судасны эм

Ходоод, гэдэсний замын өвчнийг эмчлэх эм

Амьсгалын замын үйл ажиллагаанд нөлөөлөх эм

Шээлгэх эм

Дархлалын системд нөлөөлөх бэлдмэл

Аминдэм, эрдэс бодис

Даавар, дааврын үйлдэлт бусад бэлдмэл ба жирэмслэлтээс сэргийлэх бэлдмэл

Зураг 9.Эрүүл мэндийн даатгалаас хөнгөлөлт үзүүлсэн үнийн дүн,тэрбум төгрөгөөр, 2015 он

Эрүүл мэндийн даатгалаас 2015 онд давхардсан тоогоор 2273.4 мянган хүнд 48402.3 мянган ширхэг 16.056 тэрбум төгрөгийн эмийн үнийн хөнгөлөлт үзүүлснээс Зайлшгүй шаардлагатай эмийн 7 дахь жагсаалтын эмийн бүлгээр авч үзвэл зүрх судасны эм, ходоод, гэдэсний замын өвчнийг эмчлэх эм болон халдварын эсрэг бэлдмэлд хамгийн их үнийн хөнгөлөлт үзүүлсэн байна.

2.4.2. Эмийн үйлдвэрлэл, худалдаа 2.4.2.1. Эмийн импортМонгол Улсын Засгийн Газрын 2011 оны 3 дугаар сарын 09-ний 73 дугаар

тогтоолын дагуу Буянт-Ухаа, Сүхбаатар, Алтанбулаг, Замын-Үүд хилийн 4 боомтоор эм, эмнэлгийн хэрэгслийг нэвтрүүлж байна.

21

Зураг 10. Эмийн импорт, борлуулалт, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он

2015 онд 182.86 тэрбум төгрөгийн эмийн импорт, 164.94 төгрөгийн борлуулалт (бөөний үнээр) хийсэн нь 2014 онтой харьцуулахад эмийн импорт 30.58, эмийн борлуулалт 16.21 тэрбум төгрөгөөр буурсан байна.

Зураг 11. Эмийн түүхий эдийн импорт, борлуулалт, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он

2015 онд 3.04 тэрбум төгрөгийн эмийн түүхий эдийн импорт, 2.85 тэрбум төгрөгийн борлуулалт хийсэн нь өмнөх онтой харьцуулахад эмийн түүхий эдийн импорт 0.33, борлуулалт 0.17 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдсэн байна.

0.6

3.79

2.713.04

1.2

3.23

2.68 2.85

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

2012 2013 2014 2015

Импортолсон Борлуулсан

122.84137.55

213.44

182.86

100.53118.41

181.15164.94

0

50

100

150

200

250

2012 2013 2014 2015Импортолсон Борлуулсан



- 22 -


21





0.6

3.79

2.713.04

1.2

3.23

2.68 2.85

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

2012 2013 2014 2015

Импортолсон Борлуулсан

122.84137.55

213.44

182.86

100.53118.41

181.15164.94

0

50

100

150

200

250

2012 2013 2014 2015Импортолсон Борлуулсан



22

0

5

10

15

20

25

30

2012 2013 2014 2015

7.92

11.32

27.34

18.19

6.4910.29

24.59

16.25Импортолсон

Борлуулсан

Зураг 12. Эмнэлгийн хэрэгслийн импорт, борлуулалт,тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он

2015 онд 44.5 тэрбум төгрөгийн эмнэлгийн хэрэгсэлийн импорт, 37.9 тэрбум төгрөгийн борлуулалт хийсэн нь 2014 онтой харьцуулахад эмнэлгийн хэрэгслийн импорт 12.42, борлуулалт 13.17 тэрбум төгрөгөөр буурсан байна.


2015 онд 18.19 тэрбум төгрөгийн урвалж, оношлуурын импорт, 16.25 тэрбум төгрөгийн борлуулалт хийсэн нь өмнөх онтой харьцуулахад импорт 9.15, борлуулалт 8.34

29.55

42.25

56.92

44.5

25.18

35.08

51.07

37.9

0 10 20 30 40 50 60

2012

2013

2014

2015


Импортолсон

Зураг 12. Эмнэлгийн хэрэгслийн импорт, борлуулалт, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он

- 23 -



22

0

5

10

15

20

25

30

2012 2013 2014 2015

7.92

11.32

27.34

18.19

6.4910.29

24.59

16.25Импортолсон


Зураг 12. Эмнэлгийн хэрэгслийн импорт, борлуулалт,тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он



2015 онд 18.19 тэрбум төгрөгийн урвалж, оношлуурын импорт, 16.25 тэрбум төгрөгийн борлуулалт хийсэн нь өмнөх онтой харьцуулахад импорт 9.15, борлуулалт 8.34

29.55

42.25

56.92

44.5

25.18

35.08

51.07

37.9

0 10 20 30 40 50 60

2012

2013

2014

2015


Импортолсон


2015 онд 18.19 тэрбум төгрөгийн урвалж, оношлуурын импорт, 16.25 тэрбум төгрөгийн борлуулалт хийсэн нь өмнөх онтой харьцуулахад импорт 9.15, борлуулалт 8.34 тэрбум төгрөгөөр буурсан байна. 2014 онд 21.08 тэрбум төгрөгийн урвалж, 6.26 төгрөгийн оношлуур импортлон 18.73 тэрбум төгрөгийн урвалж, 5.86 тэрбум төгрөгийн оношлуур борлуулсан бол 2015 онд 8.44 тэрбум төгрөгийн урвалж, 9.75 тэрбум төгрөгийн оношлуур импортлон 7.85 төгрөгийн урвалж, 8.4 тэрбум төгрөгийн оношлуур борлуулсан байна.

2012 онд хандив тусламжаар 3.99 тэрбум, 2013 онд 4.75 тэрбум, 2014 онд 6.21 тэрбум, 2015 онд 6.39 төгрөгийн эмийг импортолсон нь 2015 онд хандив тусламжийн импортын хэмжээ 0.18 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдсэн байна.

2015 онд Эрүүл мэнд, спортын яамнаас эмнэлгийн хэрэгсэл, урвалж оношлуур ханган нийлүүлэх байгууллагуудад 730 лиценз, улсын хилээр төрийн хяналтан дор нэвтрүүлэх бараанд 15 лиценз; Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвөөс эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, урвалж оношлуур ханган нийлүүлэх байгууллагуудад 3600 лиценз, улсын хилээр төрийн хяналтан дор нэвтрүүлэх бараанд 92 лиценз олгосон байна. 2015 онд нийт эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, урвалж оношлуур ханган нийлүүлэх байгууллагуудад 4330 лиценз, улсын хилээр төрийн хяналтан дор нэвтрүүлэх бараанд 107 лиценз олгосон байна.

2015 онд 23 байгууллагад төрийн хяналтан дор нэвтрүүлэх барааны, 202 байгууллагад эм, эмийн түүхий эд, эмнэлгийн хэрэгсэл, урвалж оношлуурын импортын лиценз олгосон бөгөөд нийт 215 байгууллагын импортолсон бүтээгдэхүүнийг нэр төрлөөр авч үзвэл /давхардсан тоогоор/ :


- 24 -

23

тэрбум төгрөгөөр буурсан байна. 2014 онд 21.08 тэрбум төгрөгийн урвалж, 6.26 төгрөгийн оношлуур импортлон 18.73 тэрбум төгрөгийн урвалж, 5.86 тэрбум төгрөгийн оношлуур борлуулсан бол 2015 онд 8.44 тэрбум төгрөгийн урвалж, 9.75 тэрбум төгрөгийн оношлуур импортлон 7.85 төгрөгийн урвалж, 8.4 тэрбум төгрөгийн оношлуур борлуулсан байна. 2012 онд хандив тусламжаар 3.99 тэрбум, 2013 онд 4.75 тэрбум, 2014 онд 6.21 тэрбум, 2015 онд 6.39 төгрөгийн эмийг импортолсон нь 2015 онд хандив тусламжийн импортын хэмжээ 0.18 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдсэн байна. 2015 онд Эрүүл мэнд, спортын яамнаас эмнэлгийн хэрэгсэл, урвалж оношлуур ханган нийлүүлэх байгууллагуудад 730 лиценз, улсын хилээр төрийн хяналтан дор нэвтрүүлэх бараанд 15 лиценз Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвөөс эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, урвалж оношлуур ханган нийлүүлэх байгууллагуудад 3600 лиценз, улсын хилээр төрийн хяналтан дор нэвтрүүлэх бараанд 92 лиценз олгосон байна. 2015 онд нийт эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, урвалж оношлуур ханган нийлүүлэх байгууллагуудад 4330 лиценз, улсын хилээр төрийн хяналтан дор нэвтрүүлэх бараанд 107 лиценз олгосон байна.

2015 онд 23 байгууллагад төрийн хяналтан дор нэвтрүүлэх барааны, 202 байгууллагад эм, эмийн түүхий эд, эмнэлгийн хэрэгсэл, урвалж оношлуурын импортын лиценз олгосон бөгөөд нийт 215 байгууллагын импортолсон бүтээгдэхүүнийг нэр төрлөөр авч үзвэл /давхардсан тоогоор/ :


2015 онд Монгол улсад нийт 23839 нэр төрлийн эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, эмийн түүхий эд, урвалж, оношлуур импортлосон байна.

5792

316

9981

4187

3563

Эм Эмийн түүхий эд Эмнэлгийн хэрэгсэл Урвалж Оношлуур


2015 онд Монгол улсад нийт 23839 нэр төрлийн эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, эмийн түүхий эд, урвалж, оношлуур импортолсон байна.

2.4.2.2. Эмийн үйлдвэрлэл Эх орны эмийн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл сүүлийн 3 жилд

өссөн байна.

24

2.4.2.2. Эмийн үйлдвэрлэл

Эх орны эмийн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл сүүлийн 3 жилд өссөн байна.


2015 онд Монгол улсын хэмжээнд 33 эмийн үйлдвэр ажиллаж нийт 32.76 тэрбум төгрөгийн эмийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, 28.12 тэрбум төгрөгийн бүтээгдэхүүн борлуулсан байна. Үүнээс 29.63 тэрбум төгрөгийн европ эм үйлдвэрлэж 25.12 тэрбум төгрөгийн борлуулалт, 1.02 тэрбум төгрөгийн уламжлалт эм үйлдвэрлэж 0.89 тэрбум төгрөгийн борлуулалт, 0.95 тэрбум төгрөгийн эмнэлгийн хэрэгсэл үйлдвэрлэж 0.98 төгрөгийн борлуулалт хийсэн байна.

Эмийн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний нэр төрлийг авч үзвэл:

21.9724.4

26.17

32.76

18.8 20.8723.76

30.58

0.931.29

1.31 1.021.25 0.761.09

1.161 1.48 0.003 00

5

10

15

20

25

30

35

2012 2013 2014 2015Нийт Эм, эмнэлгийн хэрэгсэлУламжлалт эм Ариутгал халдваргүйтлийн бодисБиобэлдмэл

1038

1262

1078 1064

335 388 380 425

640

827661 605

20 23 36 3443 24 1 00

200

400

600

800

1000

1200

1400

2012 2013 2014 2015

Нийт Эм, эмнэлгийн хэрэгсэлУламжлалт эм Ариутгал халдваргүйтлийн бодис Биобэлдмэл


2015 онд Монгол улсын хэмжээнд 33 эмийн үйлдвэр ажиллаж нийт 32.76 тэрбум төгрөгийн эмийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, 28.12 тэрбум төгрөгийн бүтээгдэхүүн борлуулсан байна. Үүнээс 29.63 тэрбум төгрөгийн европ эм үйлдвэрлэж 25.12 тэрбум төгрөгийн борлуулалт, 1.02 тэрбум төгрөгийн

- 25 -


уламжлалт эм үйлдвэрлэж 0.89 тэрбум төгрөгийн борлуулалт, 0.95 тэрбум төгрөгийн эмнэлгийн хэрэгсэл үйлдвэрлэж 0.98 төгрөгийн борлуулалт хийсэн байна. Эмийн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний нэр төрлийг авч үзвэл:

24

2.4.2.2. Эмийн үйлдвэрлэл

Эх орны эмийн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл сүүлийн 3 жилд өссөн байна.


2015 онд Монгол улсын хэмжээнд 33 эмийн үйлдвэр ажиллаж нийт 32.76 тэрбум төгрөгийн эмийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, 28.12 тэрбум төгрөгийн бүтээгдэхүүн борлуулсан байна. Үүнээс 29.63 тэрбум төгрөгийн европ эм үйлдвэрлэж 25.12 тэрбум төгрөгийн борлуулалт, 1.02 тэрбум төгрөгийн уламжлалт эм үйлдвэрлэж 0.89 тэрбум төгрөгийн борлуулалт, 0.95 тэрбум төгрөгийн эмнэлгийн хэрэгсэл үйлдвэрлэж 0.98 төгрөгийн борлуулалт хийсэн байна.

Эмийн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний нэр төрлийг авч үзвэл:

21.9724.4

26.17

32.76

18.8 20.8723.76

30.58

0.931.29

1.31 1.021.25 0.761.09

1.161 1.48 0.003 00

5

10

15

20

25

30

35

2012 2013 2014 2015Нийт Эм, эмнэлгийн хэрэгсэлУламжлалт эм Ариутгал халдваргүйтлийн бодисБиобэлдмэл

1038

1262

1078 1064

335 388 380 425

640

827661 605

20 23 36 3443 24 1 00

200

400

600

800

1000

1200

1400

2012 2013 2014 2015

Нийт Эм, эмнэлгийн хэрэгсэлУламжлалт эм Ариутгал халдваргүйтлийн бодис Биобэлдмэл


2015 онд эмийн үйлдвэрүүд нийт 1064 нэр төрлийн эм үйлдвэрлэснээс 425 нэрийн европ эм, эмнэлгийн хэрэгсэл (нийт эмийн бүтээгдэхүүний 40%), 605 нэрийн уламжлалт эм (57%), 34 нэрийн ариутгал халдваргүйтгэлийн бодис (3%) үйлдвэрлэсэн байна.

Борлуулалтаар авч үзвэл эх орны эмийн үйлдвэрийн эм дотоодын эмийн зах зээлийн 14.57 хувийг эзэлж байгаа нь өнгөрсөн онтой харьцуулахад 3.31 хувиар өссөн байна.

Эх орны эмийн үйлдвэрүүд 0.98 тэрбум төгрөгийн эмнэлгийн хэрэгсэл борлуулсан нь дотоодын зах зээлийн 2.52 хувийг эзэлж байгаа ба уг үзүүлэлт өнгөрсөн онтой харьцуулахад 1.49 хувиар нэмэгдсэн байна.

2.4.3. Эм худалдан авах ажиллагаа, түгээлтЭрүүл мэндийн байгуулагад эм, эмнэлгийн хэрэгсэл худалдан авах

ажиллагааг “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах хууль”-ийн дагуу хийж гүйцэтгэж байна.


- 26 -

25




2.4.3. Эм худалдан авах ажиллагаа, түгээлт

Эрүүл мэндийн байгуулагад эм, эмнэлгийн хэрэгсэл худалдан авах ажиллагааг “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах хууль”-ийн дагуу хийж гүйцэтгэж байна.

Зураг 17. Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн төсөвт өртөг ба худалдан авсан

тендерийн гэрээний дүн, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он

Эм, эмнэлгийн хэрэгсэл худалдан авсан тендерийн гэрээний дүнг орон нутгаар авч үзвэл:

50.3658.71

62.54

43.46

54.75 57.85

0

10

20

30

40

50

60

70

2013 2014 2015

Төсөвт өртөг

Гэрээ байгуулсан дүн

27.3732.76 35.06

4.29 8.16 7.111.8 13.83 15.69

43.46

54.75 57.85

010203040506070

2013 2014 2015Төв эмнэлэг, тусгай мэргэжлийн төв Нийслэл Орон нутаг Нийт

Зураг 17. Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн төсөвт өртөг ба худалдан авсан тендерийн гэрээний дүн, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он


25




2.4.3. Эм худалдан авах ажиллагаа, түгээлт

Эрүүл мэндийн байгуулагад эм, эмнэлгийн хэрэгсэл худалдан авах ажиллагааг “Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах хууль”-ийн дагуу хийж гүйцэтгэж байна.

Зураг 17. Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн төсөвт өртөг ба худалдан авсан

тендерийн гэрээний дүн, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он


50.3658.71

62.54

43.46

54.75 57.85

0

10

20

30

40

50

60

70

2013 2014 2015

Төсөвт өртөг

Гэрээ байгуулсан дүн

27.3732.76 35.06

4.29 8.16 7.111.8 13.83 15.69

43.46

54.75 57.85

010203040506070

2013 2014 2015Төв эмнэлэг, тусгай мэргэжлийн төв Нийслэл Орон нутаг Нийт


Төлбөрийг нь төр хариуцах эмийг Эрүүл мэндийн сайд, Сангийн сайдын хамтарсан 2012 оны 129/100 дугаар тушаалын дагуу олгож байна.

Төлбөрийг нь төр хариуцах эмийн үнийн дүнг тэрбум төгрөгөөр авч үзвэл:

- 27 -


26


Төлбөрийг нь төр хариуцах тухай эмийг Эрүүл мэндийн сайд, Сангийн сайдын хамтарсан 2012 оны 129/100 дугаар тушаалын дагуу олгож байна.

Төрөөс төлбөрийг хариуцах эмийн үнийн дүнг тэрбум төгрөгөөр авч үзвэл:

Зураг 19. Төрөөс төлбөрийг хариуцах эмийн үнийн дүн, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2014 он

Төрөөс төлбөрийг хариуцах эмийн үнийн дүн 2015 онд өмнөх онтой харьцуулахад 0.17 тэрбум төгрөгөөр буурсан байна.

2.5. Эмийн зохицуулалт

2.5.1. Эмийн бүртгэл

Хүн ам, эрүүл мэндийн байгууллагыг чанартай, аюулгүй, эмчилгээний идэвхтэй эмээр хангах зорилгоор эмийн бүртгэлийн үйл ажиллагааг Монгол улсад 1994 оноос хэрэгжүүлж эхэлсэн. Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуулийн 22 дугаар зүйлд үндэслэн Эрүүл мэндийн сайдын 2012 оны 41 дугаар “Эм, эмийн түүхий эдийг бүртгэх журам шинэчлэн батлах тухай” тушаалын дагуу эм, эмийн түүхий эд, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүний бүртгэлийн үйл ажиллагааг явуулж ирлээ.

3.51

5.00

6.12 5.95

0.78 0.81 0.991.25

0.53 0.61 0.69 0.65

2.20

3.59

4.444.05

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

2012 2013 2014 2015

Нийт Нийслэл Орон нутаг Төв эмнэлэг, тусгай мэргэжлийн төв

26


Төлбөрийг нь төр хариуцах тухай эмийг Эрүүл мэндийн сайд, Сангийн сайдын хамтарсан 2012 оны 129/100 дугаар тушаалын дагуу олгож байна.

Төрөөс төлбөрийг хариуцах эмийн үнийн дүнг тэрбум төгрөгөөр авч үзвэл:

Зураг 19. Төрөөс төлбөрийг хариуцах эмийн үнийн дүн, тэрбум төгрөгөөр, 2012-2014 он

Төрөөс төлбөрийг хариуцах эмийн үнийн дүн 2015 онд өмнөх онтой харьцуулахад 0.17 тэрбум төгрөгөөр буурсан байна.

2.5. Эмийн зохицуулалт

2.5.1. Эмийн бүртгэл

Хүн ам, эрүүл мэндийн байгууллагыг чанартай, аюулгүй, эмчилгээний идэвхтэй эмээр хангах зорилгоор эмийн бүртгэлийн үйл ажиллагааг Монгол улсад 1994 оноос хэрэгжүүлж эхэлсэн. Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуулийн 22 дугаар зүйлд үндэслэн Эрүүл мэндийн сайдын 2012 оны 41 дугаар “Эм, эмийн түүхий эдийг бүртгэх журам шинэчлэн батлах тухай” тушаалын дагуу эм, эмийн түүхий эд, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүний бүртгэлийн үйл ажиллагааг явуулж ирлээ.

3.51

5.00

6.12 5.95

0.78 0.81 0.991.25

0.53 0.61 0.69 0.65

2.20

3.59

4.444.05

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

2012 2013 2014 2015

Нийт Нийслэл Орон нутаг Төв эмнэлэг, тусгай мэргэжлийн төв Зураг 19. Төлбөрийг нь төр хариуцах эмийн үнийн дүн,

тэрбум төгрөгөөр, 2012-2015 он

Төлбөрийг нь төр хариуцах эмийн үнийн дүн 2015 онд өмнөх онтой харьцуулахад 0.17 тэрбум төгрөгөөр буурсан байна.

2.5. Эмийн зохицуулалт 2.5.1. Эмийн бүртгэл Хүн ам, эрүүл мэндийн байгууллагыг чанартай, аюулгүй, эмчилгээний

идэвхтэй эмээр хангах зорилгоор эмийн бүртгэлийн үйл ажиллагааг Монгол улсад 1994 оноос хэрэгжүүлж эхэлсэн. Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуулийн 22 дугаар зүйлд үндэслэн Эрүүл мэндийн сайдын 2015 оны 13 дугаар “Эм, эмийн түүхий эдийг бүртгэх журам шинэчлэн батлах тухай” тушаалын дагуу эм, эмийн түүхий эд, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүний бүртгэлийн үйл ажиллагааг явуулж байна.

27


2015 онд 1078 нэрийн эм шинээр бүртгэснээс импортын 351, уламжлалт 532, эх орны 195 эм бүртгэсэн байна. 2015 онд 30 түүхий эдийг шинээр бүртгэж, 240 нэрийн эм, 5 эмийн түүхий эдийн бүртгэлийн хугацааг сунгаж, 185 нэрийн эмийн бүртгэлд өөрчлөлт оруулж, 15 нэрийн эмийг бүртгэлээс хассан байна. 2015 онд 6 улсын 8 үйлдвэрлэгчийн 107 оношлуур бүртгэсэн байна.

2015 оны эцсээр Монгол улсын эмийн бүртгэлд 56 улсын 527 үйлдвэрлэгчийн 4688 эм, 183 эмийн түүхий эд бүртгэлтэй байна.


2015 онд Монгол улсын эмийн бүртгэлд нийт 4688 эм бүртгэсэн нь өмнөх онтой харьцуулахад 1088 эмээр өссөн, нийт 208 эмийн түүхий эд бүртгэсэн нь өмнөх онтой харьцуулахад 15 эмийн түүхий эдээр буурсан байна.

Монгол улсын эмийн бүртгэлд бүртгэгдсэн нийт эмийг 2015 оны сүүлийн байдлаар АТС ангиллаар авч үзвэл:

64 6746

12195

177

121

195

138 157207

142

224

148

304

208

350279

263 309

591

1078

0

200

400

600

800

1000

1200

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

0

1000

2000

3000

4000

5000

2012 2013 2014 2015

2711 29203600

4688

124 110 223 208

Эм Эмийн түүхий эд



- 28 -



27





2015 онд Монгол улсын эмийн бүртгэлд нийт 4688 эм бүртгэсэн нь өмнөх онтой харьцуулахад 1088 эмээр өссөн, нийт 208 эмийн түүхий эд бүртгэсэн нь өмнөх онтой харьцуулахад 15 эмийн түүхий эдээр буурсан байна.


64 6746

12195

177

121

195

138 157207

142

224

148

304

208

350279

263 309

591

1078

0

200

400

600

800

1000

1200

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

0

1000

2000

3000

4000

5000

2012 2013 2014 2015

2711 29203600

4688

124 110 223 208

Эм Эмийн түүхий эд


2015 онд Монгол улсын эмийн бүртгэлд нийт 4688 эм бүртгэлтэй байгаа нь өмнөх онтой харьцуулахад 1088 эмээр өссөн, нийт 208 эмийн түүхий эд бүртгэлтэй байгаа нь өмнөх онтой харьцуулахад 15 эмийн түүхий эдээр буурсан байна.


28


Монгол улсын эмийн бүртгэлд ерөнхий халдваргүйжүүлэх бэлдмэл (15.14%), хоол боловсруулах замын өвчинд хэрэглэх эм (15.32%), зүрх судасны өвчинд хэрэглэх эм (9.80%) хамгийн ихээр бүртгэгдсэн байна.

Манай улсын эмийн бүртгэлд ОХУ, БНЭУ, Монгол улсад үйлдвэрлэсэн эм хамгийн их бүртгэгдсэн байна.

Эх орны эмийн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний бүртгэл сүүлийн 3 жилд нэмэгдсэн байна. Монгол улсад бүртгэлтэй нийт эмэнд эх орны эмийн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний эзлэх хувь 2015 онд 23.3% болж өссөн байна.


J А С N R M B G D S T L V Н P2012 456 449 281 252 223 139 158 132 89 108 90 73 45 18 142013 515 479 334 289 232 178 158 140 137 118 116 110 53 48 202014 594 519 393 336 271 264 205 159 137 271 154 163 59 52 232015 691 579 448 410 315 225 281 193 183 159 699 227 69 57 26

0100200300400500600700800

4.20%6.50%

10.88%

23.30%

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

2012 2013 2014 2015


- 29 -


Монгол улсын эмийн бүртгэлд ерөнхий халдваргүйжүүлэх бэлдмэл (15.14%), уламжлалт эм (15.32%), хоол боловсруулах замын өвчинд хэрэглэх эм (12.70%), зүрх судасны өвчинд хэрэглэх эм (9.80%) хамгийн ихээр бүртгэгдсэн байна.



28


Монгол улсын эмийн бүртгэлд ерөнхий халдваргүйжүүлэх бэлдмэл (15.14%), хоол боловсруулах замын өвчинд хэрэглэх эм (15.32%), зүрх судасны өвчинд хэрэглэх эм (9.80%) хамгийн ихээр бүртгэгдсэн байна.




J А С N R M B G D S T L V Н P2012 456 449 281 252 223 139 158 132 89 108 90 73 45 18 142013 515 479 334 289 232 178 158 140 137 118 116 110 53 48 202014 594 519 393 336 271 264 205 159 137 271 154 163 59 52 232015 691 579 448 410 315 225 281 193 183 159 699 227 69 57 26

0100200300400500600700800

4.20%6.50%

10.88%

23.30%

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

2012 2013 2014 2015

Зураг 23. Эмийн бүртгэлд эх орны эмийн бүтээгдэхүүний эзлэх хувь,

2012-2015 он

Монгол улсын эмийн бүртгэлд 2015 онд шинээр эх орны 195 эм бүртгэсэн нь өмнөх онтой харьцуулахад 3.04 дахин их, уламжлалт 532 эм бүртгэсэн нь өмнөх онтой харьцуулахад 5.54 дахин их байна.

2.5.2. Хяналт шалгалтЭм хангамжийн байгууллагын хяналт шалгалтыг МХЕГ-аас “Төрийн

хяналт шалгалтын хууль”-ийн дагуу явуулж байна. 2015 онд хяналт шалгалтанд хамрагдсан эм хангамжийн байгууллагын

тоог авч үзвэл: .


- 30 -

29

Монгол улсын эмийн бүртгэлд 2015 онд шинээр эх орны 195 эм бүртгэгдсэн байгаа нь өмнөх онтой харьцуулахад 2.5 дахин их, уламжлалт 532 эм бүртгэлтэй байгаа нь өмнөх онтой харьцуулахад 4.3 дахин их байна.

2.5.2. Хяналт шалгалт

Эм хангамжийн байгууллагын хяналт шалгалтыг МХЕГ-аас “Төрийн хяналт шалгалтын хууль”-ийн дагуу явуулж байна.

2015 онд хяналт шалгалтанд хамрагдсан эм хангамжийн байгууллагын тоог авч үзвэл:


2015 онд 527 эм хангамжийн байгууллага хяналт шалгалтанд хамрагдсан нь 2014 онтой харьцуулахад хяналт шалгалтанд хамрагдсан эм хангамжийн байгууллагын тоо 61-р нэмэгдсэн байна.

Нийт тусгай зөвшөөрөлтэй эмийн үйлдвэр, эм ханган нийлүүлэх байгууллагад хяналт шалгалтанд хамрагдсан байгууллагын эзлэх хувийг авч үзвэл:

1330

5

7543

168

365393

354

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

2013 2014 2015

Хяналт шалгалтанд хамрагдсан үйлдвэрийн тоо

Хяналт шалгалтанд хамрагдсан Эм ханган нийлүүлэх байгууллагын тооХяналт шалгалтанд хамрагдсан эмийн сангийн тоо


2015 онд 527 эм хангамжийн байгууллага хяналт шалгалтанд хамрагдсан нь 2014 онтой харьцуулахад хяналт шалгалтанд хамрагдсан эм хангамжийн байгууллагын тоо 61-р нэмэгдсэн байна.

Нийт тусгай зөвшөөрөлтэй эмийн үйлдвэр, эм ханган нийлүүлэх байгууллагад хяналт шалгалтанд хамрагдсан байгууллагын эзлэх хувийг авч үзвэл:

30


2015 онд тусгай зөвшөөрөлтэй эмийн санд хяналт шалгалтанд хамрагдсан эмийн сангийн эзлэх хувь 25.28% байна.

Эм хангамжийн байгууллагад хийсэн хяналт шалгалтаар 2014 онд 7565, 2015 онд 5187 зөрчил илэрсэн байна. Илэрсэн зөрчилд 2014 онд 41.1 сая төгрөгийн, 2015 онд 44.1 сая төгрөгийн шийтгэвэр ноогдуулсан байна.

2.5.3. Зах зээлийн ба чанарын хяналт

МХЕГ-ын Хүнсний аюулгүй байдлын үндэсний лавлагаа лабораторийн Эм, биобэлдмэлийн хяналтын лаборатори 2015 онд нийт 1824 дээжийг шинжилсэн байна. Тус лаборатори бүртгэлийн дээж болон албан байгууллагын хүсэлтээр эмийн шинжилгээг явуулж байна.

30.95%

93.75%

15.15%

58.59%

26.87%

80.00%

0.00% 20.00% 40.00% 60.00% 80.00% 100.00%

2013

2014

2015

Хяналт шалгалтанд хамрагдсан Эм ханган нийлүүлэх байгууллагын хувь

Хяналт шалгалтанд хамрагдсан эмийн үйлдвэрийн хувь


- 31 -


2015 онд тусгай зөвшөөрөлтэй эмийн санд хяналт шалгалтанд хамрагдсан эмийн сангийн эзлэх хувь 20.47% байна.

Эм хангамжийн байгууллагад хийсэн хяналт шалгалтаар 2014 онд 7565, 2015 онд 5187 зөрчил илэрсэн байна. Илэрсэн зөрчилд 2014 онд 41.1 сая төгрөгийн, 2015 онд 44.1 сая төгрөгийн шийтгэвэр ноогдуулсан байна.

2.5.3. Зах зээлийн ба чанарын хяналт МХЕГ-ын Хүнсний аюулгүй байдлын үндэсний лавлагаа лабораторийн

Эм, биобэлдмэлийн хяналтын лаборатори 2015 онд нийт 1824 дээжийг шинжилсэн байна. Тус лаборатори бүртгэлийн дээж болон албан байгууллагын хүсэлтээр эмийн шинжилгээг явуулж байна.

31

Зураг 26. Шинжилгээнд хамрагдсан дээж, 2012-2015 он

Шинжилсэн нийт дээжийн ихэнх хувийг албан байгууллага, аж ахуйн нэгжүүдийн хүсэлтээр шинжилсэн дээж эзэлж байгаа ба уг үзүүлэлт 2013 онд 54.48%, 2014 онд 40.97%, 2015 онд 48.79% байв.

2015 онд нийт 1824 дээж шинжилсний 166 дээж нь чанарын шаардлага хангаагүй байна.

Зураг 27. Нийт шинжилсэн ба чанарын шаардлага хангаагүй дээжийн тоо, 2012-2015 он

2184

2465

2204

1824

1152

1343

903

890

284

290

540

418

32

26

28

8

4

37

32

44

36

101

271

188

583

555

224

186

93

113

206

90

0 500 1000 1500 2000 2500

2012

2013

2014

2015

Хяналт шалгалтын дээж Экспорт, импортын хяналтын шинжилгээний дээж Үйлдвэрлэгчийн фармакопейн өгүүллийн төслийн дагуу шинжилсэн дээж Цагдаагийн байгууллагын хүсэлтээр шинжилсэн дээж Гомдлын дагуу шинжилсэн дээж Бүртгэлийн дээж Аж ахуйн нэгж, албан байгууллагын хүсэлтээр шинжилсэн дээж Шинжилсэн нийт дээж


2184 2465 22041824

229 451 265 1660

1000

2000

3000

2012 2013 2014 2015Нийт шинжилсэн дээжийн тоо Чанарын шаардлага хангаагүй дээжийн тоо



- 32 -



31





2184

2465

2204

1824

1152

1343

903

890

284

290

540

418

32

26

28

8

4

37

32

44

36

101

271

188

583

555

224

186

93

113

206

90

0 500 1000 1500 2000 2500

2012

2013

2014

2015

Хяналт шалгалтын дээж Экспорт, импортын хяналтын шинжилгээний дээж Үйлдвэрлэгчийн фармакопейн өгүүллийн төслийн дагуу шинжилсэн дээж Цагдаагийн байгууллагын хүсэлтээр шинжилсэн дээж Гомдлын дагуу шинжилсэн дээж Бүртгэлийн дээж Аж ахуйн нэгж, албан байгууллагын хүсэлтээр шинжилсэн дээж Шинжилсэн нийт дээж


2184 2465 22041824

229 451 265 1660

1000

2000

3000

2012 2013 2014 2015Нийт шинжилсэн дээжийн тоо Чанарын шаардлага хангаагүй дээжийн тоо


2015 онд нийт шинжилсэн дээжинд чанарын шаардлага хангаагүй дээжийн эзлэх хувь 2014 онтой харьцуулахад 2.92%-иар буурсан байна. Уг үзүүлэлт 2013 онд 18.3%, 2014 онд 12.02%, 2015 онд 9.10% байв.

МХЕГ-ын Хүнсний аюулгүй байдлын үндэсний лавлагаа лабораторийн Эмийн хяналтын лаборатори 2013 онд 3, 2014 онд 11, 2015 онд 6 шинжилгээний арга аргачлалыг нэвтрүүлсэн байна.

2.5.4. Эмийн аюулгүй байдал Эрүүл мэндийн сайдын 2013 оны 415 дугаар тушаалаар баталсан “Эмийн

гаж нөлөө болон аюулгүй байдлын мэдээллийг бүртгэн мэдээлэх журам”-ын дагуу эмийн гаж нөлөөг мэдээлэх, бүртгэх үйл ажиллагааг явуулж байна. 2015 онд эмийн гаж нөлөөний 68 тохиолдлыг мэдээлсэн ба уг оны эцсээр гаж нөлөөний мэдээний санд нийт 595 тохиолдол бүртгэгдсэн байна.

Хүснэгт 6. Эмийн гаж нөлөөний тоо болон мэдээлсэн эмнэлгийн тооҮзүүлэлт 2011 2012 2013 2014 2015Улаанбаатар хотын эмнэлэг

Мэдээлсэн эмнэлгийн тоо 8 8 14 11 5Гаж нөлөөний тоо 63 57 111 98 44

Хөдөө орон нутгийн эмнэлэг

Мэдээлсэн эмнэлгийн тоо 4 2 7 7 8Гаж нөлөөний тоо 64 8 66 60 26

Нийт Мэдээлсэн эмнэлгийн тоо 12 10 21 18 13Гаж нөлөөний тоо 127 65 177 158 68

- 33 -


2015 онд эмийн гаж нөлөөг мэдээлсэн гуравдугаар шатлалын эмнэлгийг авч үзвэл:

32

2015 онд нийт шинжилсэн дээжинд чанарын шаардлага хангаагүй дээжийн эзлэх хувь 2014 онтой харьцуулахад 2.92%-иар буурсан байна. Уг үзүүлэлт 2013 онд 18.3%, 2014 онд 12.02%, 2015 онд 9.10% байв.

МХЕГ-ын Хүнсний аюулгүй байдлын үндэсний лавлагаа лабораторийн Эмийн хяналтын лаборатори 2013 онд 3, 2014 онд 11, 2015 онд 6 шинжилгээний арга аргачлалыг нэвтрүүлсэн байна.

2.5.4. Эмийн аюулгүй байдал

Эрүүл мэндийн сайдын 2013 оны 415 дугаар тушаалаар баталсан “Эмийн гаж нөлөө болон аюулгүй байдлын мэдээллийг бүртгэн мэдээлэх журам”-ын дагуу эмийн гаж нөлөөг мэдээлэх, бүртгэх үйл ажиллагааг явуулж байна. 2015 онд эмийн гаж нөлөөний 68 тохиолдлыг мэдээлсэн ба уг оны эцсээр гаж нөлөөний мэдээний санд нийт 595 тохиолдол бүртгэгдсэн байна.

Хүснэгт 6. Эмийн гаж нөлөөний тоо болон мэдээлсэн эмнэлгийн тоо

Үзүүлэлт 2011 2012 2013 2014 2015

Улаанбаатар хотын эмнэлэг

Мэдээлсэн эмнэлгийн тоо 8 8 14 11 5

Гаж нөлөөний тоо 63 57 111 98 44

Хөдөө орон нутгийн эмнэлэг

Мэдээлсэн эмнэлгийн тоо 4 2 7 7 8


Нийт Мэдээлсэн эмнэлгийн тоо 12 10 21 18 13


2015 онд эмийн гаж нөлөөг мэдээлсэн гуравдугаар шатлалын эмнэлгийг авч үзвэл:

Зураг 28. Эмийн гаж нөлөөг мэдээлсэн тоо, гуравдагч шатлалын эмнэлгээр, 2015 он

21

15

5

0

5

10

15

20

25

УХТЭ ЭХЭМҮТ АӨҮСТ

Зураг 28. Эмийн гаж нөлөөг мэдээлсэн тоо, гуравдагч шатлалын эмнэлгээр, 2015 он

2015 онд гуравдагч шатлалын эмнэлгээс 3 эмнэлэг эмийн гаж нөлөөний 41 тохиолдлыг мэдээлсэн байна. Батлан хамгаалах, хууль сахиулах алба хаагчдын нэгдсэн эмнэлэг эмийн гаж нөлөөний 2 тохиолдлыг мэдээлсэн байна.

2015 онд нийслэлийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй хоёрдогч шатлалын 1 эмнэлэг (Амгалан амаржих газар) 1 гаж нөлөөний тохиолдол мэдээлсэн байна.

2015 онд эмийн гаж нөлөөг мэдээлсэн аймгийн Эрүүл мэндийн газрыг авч үзвэл:

33

2015 онд гуравдагч шатлалын эмнэлгээс 3 эмнэлэг эмийн гаж нөлөөний 41 тохиолдлыг мэдээлсэн байна. Батлан хамгаалах, хууль сахиулах алба хаагчдын нэгдсэн эмнэлэг эмийн гаж нөлөөний 2 тохиолдлыг мэдээлсэн байна.

2015 онд нийслэлийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй хоёрдогч шатлалын 1 эмнэлэг (Амгалан амаржих газар) 1 гаж нөлөөний тохиолдол мэдээлсэн байна.

2015 онд эмийн гаж нөлөөг мэдээлсэн аймгийн Эрүүл мэндийн газрыг авч үзвэл:

Зураг 29. Эмийн гаж нөлөөг мэдээлсэн тоо, аймгийн ЭМГ, 2015 он

2015 онд 5 аймгийн Эрүүл мэндийн газар болон бүсийн оношилгоо эмчилгээний төв эмийн гаж нөлөөний 26 тохиолдлыг мэдээлсэн байна.

2015 онд эмийн гаж нөлөөний талаар нийт 6 удаа сургалт явуулсан ба уг сургалтанд 371 эмнэлгийн мэргэжилтэн хамрагдсан байна.

2.5.5. Эмийн сонголт, эмийн зохистой хэрэглээ

Засгийн газрын тухай хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.2, Эм эмнэлгийн хэрэгслийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.5 дахь заалтыг үндэслэн эмийн хангамж, хүртээмжийг сайжруулах, зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх зорилгоор Эрүүл мэндийн сайдын 2014 оны “Жагсаалт шинэчлэн батлах тухай” 215 дугаар тушаалаар Зайлшгүй шаардлагатай эмийн 7 дугаар жагсаалтыг баталсан.

2

9

2

3

2

8

0 2 4 6 8 10

Архангай

Өмнөговь

Завхан

Дорнод

Төв

Орхон

Зураг 29. Эмийн гаж нөлөөг мэдээлсэн тоо, аймгийн ЭМГ-аар, 2015 он

2015 онд 5 аймгийн Эрүүл мэндийн газар болон бүсийн оношилгоо, эмчилгээний төв эмийн гаж нөлөөний 26 тохиолдлыг мэдээлсэн байна.

2015 онд эмийн гаж нөлөөний талаар нийт 6 удаа сургалт явуулсан ба уг


- 34 -

сургалтанд 371 эмнэлгийн мэргэжилтэн хамрагдсан байна.2.5.5. Эмийн сонголт, эмийн зохистой хэрэглээЗасгийн газрын тухай хуулийн 24 дүгээр зүйлийн 24.2, Эм эмнэлгийн

хэрэгслийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.5 дахь заалтыг үндэслэн эмийн хангамж, хүртээмжийг сайжруулах, зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх зорилгоор Эрүүл мэндийн сайдын 2014 оны “Жагсаалт шинэчлэн батлах тухай” 215 дугаар тушаалаар Зайлшгүй шаардлагатай эмийн 7 дугаар жагсаалтыг баталсан.

Хүснэгт 7. Монгол улсын Зайлшгүй шаардлагатай эмийн үндэсний жагсаалт

№ ЗШЭҮЖ

Багийн бага

эмчийн салбар

Өрхийн эмнэлэг

Сумын эмнэлэг

Сум дундын эмнэлэг

Аймаг, дүүргийн эмнэлэг

БОЭТ

Клиникийн эмнэлэг, нарийн

мэргэжлийн төв

Нийтийн үйлчилгээтэй

эмийн сан

Эмийн тоо /давхардсан тоогоор/

13-р жагсаалт (1997)

42 - 179 - 264 - 301 -


56 - 194 226 295 - 319 -


83 116 207 236 303 - 338 -


105 - 260 336 398 - 419 -


87 271 353 540 589 664 499

Монгол улсад Зайлшгүй шаардлагатай эмийн 7 дахь жагсаалтанд орсон 180 нэр төрлийн эм үйлдвэрлэж байгаа нь нийт үйлдвэрлэлийн 17%-ийг эзэлж байна.

2015 онд нийт 30 эм ханган нийлүүлэх байгууллага 18 бүлэг (давхардсан тоогоор) бүхий 7760914 хайрцаг антибиотикийг 55 улсын 87 үйлдвэрлэгчээс 378 нэр төрлөөр импортолсон байна.

Хүний Эмийн Зөвлөлийн дэргэдэх Эм Судлалын Салбар Зөвлөл 2015 онд 656 нэрийн эмийн хэрэглэх заавар баталгаажуулж (импортын 502, үндэсний үйлдвэрийн 154), эм, эмнэлгийн хэрэгслийн 52 зар сурталчилгааг хянаж зөвшөөрөл олгосон байна. 2015 онд Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвөөс эмч, эм зүйч, эмнэлгийн мэргэжилтэнд 7 сургалт явуулсан ба сургалтанд нийт 694 эмнэлгийн мэргэжилтэн хамрагдсан байна.

- 35 -


Ашигласан материал1. Эрүүл мэндийн үзүүлэлт 2011, Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч

агентлаг Эрүүл мэндийн газар, 2011, Улаанбаатар2. Эрүүл мэндийн үзүүлэлт 2012, Эрүүл мэндийн хөгжлийн төв,

2012, Улаанбаатар3. Эрүүл мэндийн үзүүлэлт 2013, Эрүүл мэндийн хөгжлийн төв,



2015, Улаанбаатар6. ЭМСЯ, ЭЭХХ-ийн тайлан, 20157. МХЕГ-ын Хүнсний аюулгүй байдлын үндэсний лавлагаа

лабораторийн Эм, биобэлдмэлийн хяналтын лабораторийн тайлан, 2015

8. НДЕГ-ын ЭМДГ-ын тайлан, 2015


- 36 -

ЭМ ЗҮЙН САЛБАРЫН ҮЗҮҮЛЭЛТ 2015 · ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ЯАМ ADBAsian...

Documents

Transcript of ЭМ ЗҮЙН САЛБАРЫН ҮЗҮҮЛЭЛТ 2015 · ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ЯАМ ADBAsian...