Ocena interwencji publicznej w obszarze transportu ... · • Analiza kosztów funkcjonowania...
Transcript of Ocena interwencji publicznej w obszarze transportu ... · • Analiza kosztów funkcjonowania...
Ocena interwencji publicznej w
obszarze transportu miejskiego i
aglomeracyjnego
Daniel Baliński, Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii Rozwoju
Ministerstwo Rozwoju
Warszawa, 27 kwietnia 2017 r.
• System Krajowego Obserwatorium Terytorialnego (KOT) oraz
Regionalnych Obserwatoriów Terytorialnych (ROT).
• System monitorowania Krajowej Polityki Miejskiej (KPM).
• Partnerska Inicjatywa Miast (PIM).
2
Narzędzia monitorowania polityk
publicznych
Jednym z działań w obszarze Rozwój zrównoważony terytorialnie w SOR jest:
• Powiązanie wykorzystania analiz przygotowywanych przez krajowe i
regionalne obserwatoria terytorialne z aktualnymi trendami gospodarczymi
na poziomie regionalnym i lokalnym.
• Większa koncentracja prac badawczych na wyzwaniach rozwojowych
określonych w SOR.
• Dostarczanie rekomendacji dla polityki rozwoju, w tym rozwoju
regionalnego.
• Monitorowanie sytuacji w rozwoju społeczno-gospodarczym i
przestrzennym.
3
Sieć KOT-ROT w Strategii
na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR)
• Aktywne uczestnictwo w prowadzonych pracach badawczych, w tym
angażowanie w prace zlecone przez KOT podmiotom zewnętrznym (model
partycypacyjny).
• Opracowywanie studiów przypadku dotyczących danego województwa w
trakcie realizacji badań przez obserwatorium krajowe.
• Realizacja badań w oparciu o wspólną metodologię przez wybrane
ROTy oraz KOT wypracowaną i/lub z ekspertami zewnętrznymi.
4
Rola i zadania ROT
• Analiza kosztów funkcjonowania inwestycji zrealizowanych z funduszy
unijnych.
• Potrzeby inwestycyjne JST po 2020 r. oraz możliwości ich finansowania
funduszami unijnymi.
• Analiza wpływu zbudowanej infrastruktury drogowej na poziom aktywności
ekonomicznej w otaczających jednostkach terytorialnych.
5
Badania realizowane wspólnie z ROT istotne
z punktu widzenia transportu miejskiego
Analiza kosztów funkcjonowania inwestycji zrealizowanych z funduszy unijnych
Celem badania jest oszacowanie kosztów utrzymania i modernizacji inwestycji
infrastrukturalnych współfinansowanych przez fundusze UE oraz obciążenia budżetów JST z
tego tytułu.
Utrzymanie wybudowanej infrastruktury, jak również inwestycje odtworzeniowe mogą w istotny
sposób obciążać budżety samorządów. Część zrealizowanych projektów generuje ogromne
koszty, a nietrafione inwestycje mogą wręcz zagrażać stabilności finansowej coraz mocniej
obciążonych zadaniami budżetów gmin.
Badanie dostarczy danych, które będą mogły zostać wykorzystane w zakresie modyfikacji
polityk publicznych (racjonalizacji systemu finansowania JST) oraz mogą zostać wykorzystane
podczas planowania środków dla samorządów w perspektywie po 2020 r.
Badanie realizowane we współpracy w ROTami przewiduje wsparcie ROT w ramach dotacji z
POPT na realizację badań lub opracowanie case study dla wybranych województw .
(termin realizacji: III-IV kwartał 2017 r.)
6
Plan pracy KOT na 2017 r.: główne prace
analityczne
Potrzeby inwestycyjne JST po 2020 r. i możliwości ich finansowania funduszami
unijnymi.
Celem badania będzie określenie potrzeb inwestycyjnych JST zarówno w obszarze:
• Infrastruktury technicznej: komunikacji (transportu i łączności), energetycznej (gazownictwo,
ciepłownictwo, elektroenergetyka), gospodarki wodnej (wodociągi, kanalizacja, melioracje),
ochrony biosfery (oczyszczanie środowiska, obszary zieleni) ,
• Infrastruktury społecznej: oświaty i kultury, ochrony zdrowia i opieki społecznej, rekreacji (sport,
turystyka, wypoczynek), administracji publicznej ,
• Przedsięwzięć niezbędnych do podniesienia jakości kapitału ludzkiego do poziomu
pozwalającego na sprostanie wymogom gospodarki opartej na wiedzy oraz dokonanie szacunku
wielkości środków finansowych, jakie powinny być przeznaczone na rozwój zasobów ludzkich .
Badanie będzie realizowane we współpracy w ROTami, przewiduje się wsparcie ROT w ramach
dotacji z POPT na realizację badań lub opracowanie case study dla wybranych województw .
(termin realizacji: III-IV kwartał 2017 r.)
7
Plan pracy KOT na 2017 r.: główne prace
analityczne
Analiza wpływu zbudowanej infrastruktury drogowej na poziom aktywności
ekonomicznej w otaczających jednostkach terytorialnych
Celem badania będzie ocena wpływu nowo wybudowanej infrastruktury drogowej na
poziom rozwoju gospodarczego w bezpośrednim otoczeniu. Badanie pozwoli m.in.
odpowiedzieć na pytania czy nowe drogi przyczyniają się do aktywizacji działalności
gospodarczej w pobliskim otoczeniu, jaki jest obszar oddziaływania, czy przyciągają
kolejne, nowe inwestycje, czy podnosi się produktywność jednostek gospodarczych
działających w ich pobliżu.
Badanie będzie realizowane we współpracy w ROTami, przewiduje się wsparcie ROT w
ramach dotacji z POPT na realizację badań lub opracowanie case study dla wybranych
województw.
(termin realizacji: III-IV kwartał 2017 r.)
8
Plan pracy KOT na 2017 r.: główne prace
analityczne
Krajowa Polityka Miejska 2023 (KPM) – dokument stanowiący odpowiedź na kluczowe
problemy polskich miast, znajdujące odzwierciedlenie w wymiarze terytorialnym
Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR), która wychodzi naprzeciw
wyzwaniom miast, poprzez takie działania, jak realizacja strategii niskoemisyjnych,
transport publiczny, efektywność energetyczna, jakość powietrza, przeciwdziałanie
niekontrolowanej suburbanizacji, poprawa ładu przestrzennego.
Cel KPM 2023: Miasto zwarte i zrównoważone (wspieranie zrównoważonego rozwoju
ośrodków miejskich, w tym przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom niekontrolowanej
suburbanizacji), odnosi się wyraźnie do kwestii transportu i mobilności miejskiej
(rozwijanie sieci transportu w OF, ze szczególnym naciskiem na upowszechnianie
transportu zbiorowego oraz promowaniem ruchu rowerowego i pieszego).
KPM wskazuje na potrzebę szerokiego zakresu działań odziaływujących na mobilność
mieszkańców poprzez odpowiednie kształtowanie obszarów miejskich i wprowadzanie w
życie właściwych rozwiązań inwestycyjnych i organizacyjnych.
9
Krajowa Polityka Miejska – transport i
mobilność miejska
Współpraca MR z GUS dotycząca wypracowania spójnego systemu monitorowania
polityki miejskiej, w tym kwestii transportowych, m.in. w oparciu o system STRATEG .
Wypracowywany system:
• Dostarczy wiarygodnych, systematycznie zbieranych danych,
• Ułatwi analizę stanu oraz trendów dla efektywnego zarządzania rozwojem miast,
• Umożliwi postawienie prawidłowej diagnozy stanu rozwojowego miast w oparciu o
pozyskane dane na temat efektów podejmowanych działań,
• Pozwoli na dostosowanie wdrażanych działań do zmieniających się potrzeb,
• Wnioski z monitorowania polityki miejskiej stanowić będą nie tylko bogate źródło wiedzy
na temat zmian zachodzących w miastach, ale także bazę dla tworzenia długookresowych
strategii miejskich.
System STRATEG jest unowocześniany – m.in. rozszerzanie funkcjonalności na
aplikacje na telefony i tablety 10
System monitorowania Krajowej Polityki Miejskiej
Aktualne propozycje wskaźników istniejących w statystyce publicznej z zakresu transportu i
mobilności miejskiej (do STRATEGa): - długość linii komunikacji miejskiej na 1 km2 powierzchni
lub na 1000 mieszkańców , - liczba przewozów pasażerskich na 1 mieszkańca, - liczba pieszych i
rowerzystów zabitych lub ciężko rannych w wypadkach drogowych w terenie zabudowanym.
Najpełniejsze źródło informacji na temat zagadnień transportowych dostarczają Kompleksowe
Badania Ruchu przeprowadzane w miastach i ich obszarach zewnętrznych. Badania, zazwyczaj
cykliczne podejmowane są z inicjatywy lokalnych samorządów, a zgromadzone dane służą w głównej
mierze do zarządzania kwestiami transportowymi na danym obszarze. Dane statystyczne
dostarczane przez podmioty administracji i gospodarcze stanowią obok prezentacji skali danego
zjawiska atrybut porównawczy.
Problemem przy wykorzystaniu danych statystycznych może być niemożliwość ich odniesienia do
pożądanych podziałów administracyjnych, zbyt wysoki stopień agregacji, brak adekwatności sposobu
pozyskiwania danych przez poszczególne podmioty, różne interwały pozyskiwania danych, wysokie
koszty pozyskiwania danych (komercyjne bazy GUS i inne odpłatne bazy).
Kolejny etap prac - wypracowywanie metodologii dla nowych wskaźników do statystyki
publicznej.
11
System monitorowania Krajowej Polityki
Miejskiej
Prace testowe do badania dot. dostępności przestrzennej miast wojewódzkich:
• Poznań i 6 okolicznych gmin (test),
• Dojazdy do pracy, przepływ samochodowy – możliwość rozszerzenia zakresu badania
(np. drogowy transport publiczny),
• Miasta wojewódzkie i ich strefy dojazdowe – możliwość rozszerzenia zakresu
przestrzennego badania,
• Możliwości crowd – sourcingu, technologie Big Data do przetwarzania dużej ilości danych
strumieniowych - źródło danych Google Distance Matrix API (częstotliwość pobierania
danych – co 15 minut), pomiar obejmuje m.in. czasy dojazdu, uwzględnia korki, ruch w
weekendy, ferie, święta, rozkłady prędkości pojazdów.
Innym testowanym badaniem jest badanie dot. dojazdów uczniów do szkół w miastach wojewódzkich:
• Brak w statystyce takich badań, - możliwość rozszerzenia na badania na wszystkie gminy, -
Łódź, Skierniewice (badania testowe).
12
Monitorowanie kwestii transportowych –
prace GUS w ramach współpracy z MR
Przykładowe wyniki badań testowych (źródło US Poznań)
13
Monitorowanie kwestii transportowych –
prace GUS w ramach współpracy z MR
1. Wzmocnienie i zachęcanie do partnerskiej współpracy i
wymiany wiedzy między miastami oraz innymi podmiotami,
zaangażowanymi w kształtowanie i realizację polityki miejskiej.
15
Partnerska Inicjatywa Miast – cele
Poprawa warunków rozwojowych oraz wspomaganie
zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju polskich miast
Cel
strategiczny
Cele szczegółowe
2. Kapitalizacja wiedzy i wypracowanie oddolnych propozycji rozwiązań systemowych zawierających rekomendacje dla polityki krajowej i europejskiej (w tym dla polityki spójności 2020+) w zakresie zrównoważonego rozwoju miast.
3. Podniesienie kompetencji kadr instytucji zajmujących się zarządzaniem i realizacją polityki rozwoju na obszarach miejskich do partnerskiej współpracy i realizacji innowacyjnych projektów (zmiana myślenia, otwartość na zmiany, inspirowanie).
4. Włączenie miast w realizację celów krajowych i europejskich, w tym w realizację Agendy Miejskiej UE czy Nowego Programu ONZ dla miast (New Urban Agenda).
16
Zakres tematyczny pierwszych pilotażowych
Sieci
Proponowane tematy 4-5 pierwszych Sieci wymiany doświadczeń nawiązujące do
partnerstw Agendy Miejskiej UE oraz celów i kierunków Strategii na rzecz
Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR):
• Zrównoważona Mobilność Miejska.
• Praca i umiejętności w gospodarce lokalnej.
• Zrównoważone kształtowanie przestrzeni i rozwiązania oparte na środowisku
naturalnym.
• Jakość powietrza.
• Rewitalizacja.
17
Trzy główne komponenty działania każdej
Sieci
Działania związane z wymianą doświadczeń
i wzajemnym uczeniem się
Organizacja spotkań
Zebranie dobrych praktyk i innowacyjnych
rozwiązań
Dodatkowe badania i ekspertyzy
Inżynieria przekładania dobrych praktyk na
rzeczywistość
Działania związane z kapitalizacją wiedzy i
wypracowaniem oddolnych propozycji
rozwiązań systemowych
Rozpowszechnianie informacji i włączenie do
głównego nurtu polityki na poziomie lokalnym
Powołanie w każdym mieście Lokalnego
Partnerstwa
Praca na poziomie sieci nad Planem Ulepszeń
Opracowanie wkładów w prace partnerstw AM UE –
zasilenie polskich partnerów biorących udział
w partnerstwach
Przepływ informacji pomiędzy krajowymi i
europejskimi partnerstwami w ramach AM UE
Praca w każdym mieście nad dokumentem Miejska
Inicjatywa Działań
Ogólny komponent rozpowszechniania zdobytej wiedzy w ramach wszystkich działających sieci dla szerszego grona odbiorców
18
Cel działania sieci
zrównoważona mobilność miejska
Celem działalności sieci pilotażowej dotyczącej zrównoważonej mobilność ma być zmiana myślenia o zarządzaniu mobilnością:
• Budowa wygodnych i atrakcyjnych środków transportu niskoemisyjnego oraz postrzeganie ulic nie tylko poprzez funkcje transportowe dla motoryzacji indywidualnej.
Tworząca się sieć będzie poszukiwała partnerów o podobnych wyzwaniach, chcących realnie wprowadzać zmiany, poszukujących ku temu odpowiednich metod i działań, ale także przekonania, że skutki będą korzystne.
19
Główne obszary zainteresowania sieci
zrównoważona mobilność miejska
• Kształtowanie przestrzeni miejskiej w sposób sprzyjający zrównoważonym zachowaniom komunikacyjnym.
• Budowa atrakcyjnej oferty transportu publicznego.
• Integracja transportu publicznego, w tym budowa kolei aglomeracyjnych, stymulowanie rozwoju komunikacji powiatowej, integracja transgraniczna.
• Wdrażanie elektromobilności i nowych wzorców korzystania z samochodu (car-sharing).
• Polityka rowerowa – inżynieria ruchu, rowery miejskie.
• „Miękkie” promowanie zrównoważonej mobilności (edukacja i promocja).
• Tworzenie planów zrównoważonej mobilności oraz koordynacja i monitoring ich wdrażania.
20
Transport i mobilność miejska w KPM
Uwarunkowania:
• Gwałtowny wzrost motoryzacji na przestrzeni ostatnich 20 lat: zatłoczenie ulic negatywne skutki środowiskowe, pogorszenie jakości życia i atrakcyjności przestrzeni.
• Intensywna suburbanizacja.
• Rozbudowa układu drogowego i zwiększanie jego przepustowości nie daje rozwiązania.
Wyzwania:
• Osiągnięcie zrównoważonej mobilności.
• Zmiana zachowań komunikacyjnych („odwrócenie trendu”).
• Racjonalne zagospodarowywanie nowych obszarów z równoległym tworzeniem docelowych systemów obsługi komunikacyjnej.
21
Transport i mobilność miejska w KPM
• Zmiana zachowań komunikacyjnych – odwrócenie trendu do codziennego korzystania z samochodu osobowego.
• Nadawanie priorytetu komunikacji zbiorowej.
• Poprawa warunków ruchu rowerowego i pieszego.
• Integracja systemów transportowych, tworzenie węzłów przesiadkowych, tworzenie wspólnych systemów taryfowych i biletowych, systemy zarządzania ruchem.
• Organizacja sytemu i zasad parkowania i strefy ruchu ograniczonego.
• Relacje z ruchem dalekobieżnym, eliminacje ruchu tranzytowego wewnętrznego i zewnętrznego z centów miast.
• Zrównoważona mobilność miejska.
• Ograniczenie transportochłonności miast.
• Zagospodarowanie przestrzenne obszarów miejskich i ich obsługa transportowa.