Obrada teksta - LibreOffice Writer - priručnik - · PDF filePomoću miša ......

ITdesk.info –

projekt računalne e-edukacije sa slobodnim pristupom

- Priručnik za digitalnu pismenost

pokret računalnog

opismenjavanja

izgradnja modernog

društva

e - učenje

e - inkluzija

slobodan

pristup

ljudska prava na edukaciju i

informacije

Obrada teksta – LibreOffice 3.6 Writer

Priručnik

Autorica: Melani Max

Izvornik: Autorica:

Gorana Čelebić Glavni naslov:

ITdesk.info – projekt računalne e-edukacije sa slobodnim pristupom - Priručnik za digitalnu pismenost Podnaslov:

Obrada teksta - Microsoft Word 2010, priručnik (ISBN: 978-953-56758-2-2) Nakladnik:

Otvoreno društvo za razmjenu ideja (ODRAZI), Zagreb Stručna recenzija:

Infokatedra, centar za obrazovanje, Zagreb Lektorica:

Ema Čišić Mjesto i godina izdavanja: Zagreb, 2011.

Prilagodili za program LibreOffice:

Autorica:

Melani Max

Glavni naslov:

ITdesk.info – projekt računalne e-edukacije sa slobodnim pristupom - Priručnik za digitalnu pismenost

Podnaslov:

Obrada teksta – LibreOffice 3.6 Writer

Stručna recenzija:

Frane Šesnić, mag.ing.elektrotehnike, EdukaCentar, ustanova za obrazovanje

Lektorica:

Ema Čišić

Naslovnica:

Silvija Bunić

Nakladnik:

Otvoreno društvo za razmjenu ideja (ODRAZI), Zagreb

ISBN:

978-953-56758-2-2

Mjesto i godina izdavanja:

Zagreb, 2012.

Agencija za odgoj i obrazovanje Republike Hrvatske odobrila je uporabu ovog pomoćnog nastavnog sredstva u osnovnim školama rješenjem klasa: 602-09/14-01/0005 urbroj: 561-03-03/15-14-4 Zagreb, travanj 2014.

Autorsko pravo:

Slobodno kopirajte, tiskajte i dalje distribuirajte cijelu ili dio ove publikacije, uključujući i u svrhu organiziranih školovanja, bilo u javnim ili u privatnim edukacijskim organizacijama, ali isključivo u nekomercijalne svrhe (dakle bez naplate krajnjim korisnicima/cama za korištenje publikacije) te uz navođenje izvora (izvor: www.ITdesk.info - projekt računalne e-edukacije sa slobodnim pristupom). Izvedeni (derivirani) radovi nisu dopušteni bez prethodnog odobrenja nositelja autorskih prava (udruga Otvoreno društvo za razmjenu ideja - ODRAZI). Kontakt za traženje dozvole: [email protected]

http://www.edukacentar.hr/

http://www.itdesk.info/

mailto:[email protected]

Predgovor

Današnje društvo obilježeno je naglim rastom i razvojem informacijske tehnologije

(IT), što je rezultiralo velikom ovisnošću društva, u širem smislu, o znanju i

kompetencijama osobe u IT području. I premda ta ovisnost raste iz dana u dan,

ljudsko pravo na obrazovanje i informacije nije prošireno i na IT područje. Pojavili

su se problemi koji utječu na društvo u cjelini, koji stvaraju prepreke i udaljavaju

ljude od glavnog razloga i motivacije za napredak, od prilike. Biti računalno

nepismena osoba, danas znači biti osoba koja nije u mogućnosti sudjelovati u

modernom društvu, biti osoba bez prilike. Unatoč priznanju Europske komisije,

UNESCO-a, OECD-a i ostalih relevantnih institucija o neophodnosti i korisnosti

informatičke pismenosti, još uvijek postoje grupe ljudi s otežanim pristupom

osnovnoj računalnoj naobrazbi (npr. osobe s invaliditetom, osobe s poteškoćama

u učenju, radnice/i migranti, nezaposlene osobe, osobe koje žive na udaljenim

mjestima gdje nemaju pristup računalnoj edukaciji).

Ovaj priručnik, zajedno s ostalim materijalom objavljenim na stranici ITdesk.info,

predstavlja naš doprinos realizaciji i promociji ljudskog prava na edukaciju

i informacije u IT području. Nadamo se da će Vam ova edukacija pomoći u

savladavanju osnovnih računalnih vještina i s tom nadom želimo Vam da naučite

što više i tako postanete aktivni/a član/ica modernog IT društva.

Iskreno Vaši,

ITdesk.info team Stručna recenzija:

ITdesk.info – projekt računalne e-edukacije sa slobodnim pristupom

ITdesk.info is licensed under a Creative Commons Attribution-

Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Croatia License ii/v

SADRŽAJ:

1. Osnovne radnje s aplikacijom za obradu teksta .......................................... 1

Pokretanje i zatvaranje aplikacije ..................................................................................1

Pokretanje aplikacije ..............................................................................................1

Zatvaranje aplikacije ...............................................................................................2

Otvaranje i zatvaranje dokumenta .................................................................................2

Otvaranje postojećeg dokumenta ...........................................................................2

Zatvaranje dokumenta............................................................................................2

Otvaranje novog dokumenta ..................................................................................2

Otvaranje novog dokumenta temeljenog na predlošku ..........................................2

Spremanje dokumenta ..................................................................................................2

Ponovno spremanje dokumenta .............................................................................3

Spremanje dokumenta pod drugim imenom ..........................................................3

Spremanje dokumenta pod drugom ekstenzijom....................................................3

Rad s više dokumenata odjednom .................................................................................3

Osnovne postavke u aplikaciji ........................................................................................4

Korištenje funkcije pomoći ............................................................................................5

Alat za kontrolu veličine pogleda ...................................................................................5

Odabir vrste izgleda dokumenta ....................................................................................6

Unos teksta u dokument ...............................................................................................7

Umetanje posebnih znakova .........................................................................................8

Uređivanje teksta ..........................................................................................................8

Označavanje znaka .................................................................................................9

Označavanje proizvoljnog teksta.............................................................................9

Označavanje riječi ...................................................................................................9

Označavanje retka ..................................................................................................9

Označavanje rečenice ...........................................................................................10

Označavanje odlomka ...........................................................................................10



Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Croatia License iii/v

Označavanje cijelog dokumenta ...........................................................................10

Način rada - način upisivanja teksta u dokument ..................................................10

Pretraživanje sadržaja dokumenta - teksta ..................................................................10

Pronađi .................................................................................................................11

Pronađi i zamijeni .................................................................................................11

Korištenje funkcija Kopiraj, Izreži i Zalijepi ...................................................................13

Metoda „uhvati-povuci-pusti“ .....................................................................................13

Brisanje teksta .............................................................................................................13

Funkcije Poništi i Ponovi ..............................................................................................14

2. Oblikovanje sadržaja tekstualnog dokumenta .......................................... 15

Indeksi i eksponenti .....................................................................................................15

Promjena velikih u mala slova i obratno ......................................................................18

Uređivanje odlomaka ..................................................................................................19

Automatsko rastavljanje riječi...............................................................................21

Postavljanje, brisanje i korištenje tabulatora: lijevi, centralni, desni, decimalni ....21

Razmak među odlomcima ....................................................................................23

Proredi .................................................................................................................24

Liste s numeričkim ili grafičkim oznakama ............................................................24

Obrub i sjenčanje odlomka ...................................................................................26

Rad sa stilovima ...........................................................................................................27

Primjena postojećeg stila na označeni tekst ..........................................................27

Primjena postojećeg stila na jedan ili više odlomaka .............................................27

Kreiranje novog stila .............................................................................................28

Uređivanje stilova .................................................................................................28

Prenositelj oblikovanja ................................................................................................30

Umetanje sadržaja .......................................................................................................30

3. Rad s tablicama .......................................................................................... 31

Umetanje tablica .........................................................................................................31

Unos i uređivanje podataka u tablici ............................................................................33

Označavanje tablica .....................................................................................................33



Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Croatia License iv/v

Rad s redcima i stupcima .............................................................................................34

Brisanje tablice ............................................................................................................35

Prilagođavanje visine retka i širine stupca ...................................................................35

Pomoću miša ........................................................................................................35

Pomoću zadanih vrijednosti ..................................................................................35

Obrubi i sjenčanje tablice ............................................................................................36

4. Rad s objektima ......................................................................................... 38

Umetanje slike u datoteku ...........................................................................................38

Umetanje slike s web–stranice ....................................................................................38

Promjena veličine slike ................................................................................................38

Položaj slike na stranici ................................................................................................39

Rubovi slike .................................................................................................................39

Položaj sjene ...............................................................................................................40

Umetanje grafikona .....................................................................................................40

Promjena izgleda grafikona .........................................................................................40

Oblikovanje grafikona ..................................................................................................41

Brisanje grafikona ........................................................................................................42

Umetanje Isječaka crteža .............................................................................................42

Brisanje Isječaka crteža ................................................................................................43

Alat za crtanje .............................................................................................................43

Dodavanje teksta obliku ..............................................................................................43

Brisanje oblika iz dokumenta .......................................................................................44

Označavanje objekta ...................................................................................................44

Promjena veličine objekta ...........................................................................................44

5. Cirkularna pisma ........................................................................................ 45

Pripreme za primjenu cirkularnih pisama.....................................................................45

Odabir karakterističnih podataka .................................................................................47

6. Postavke ..................................................................................................... 50

Promjena orijentacije dokumenta: portret, pejzaž .......................................................50

Rad s marginama .........................................................................................................50



Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Croatia License v/v

Kako i kada koristiti prijelom stranice ..........................................................................51

Rad sa zaglavljima i podnožjima...................................................................................51

Uređivanje zaglavlja i podnožja .............................................................................51

Uklanjanje zaglavlja i podnožja s prve stranice ......................................................51

Uklanjanje zaglavlja i podnožja .............................................................................52

Umetanje polja: datum, informacije o broju stranica, ime datoteke ............................53

Automatsko numeriranje stranica u dokumentu .........................................................54

Funkcija Samoispravak ................................................................................................54

Rad s rječnikom ...........................................................................................................57

7. Ispis dokumenta ......................................................................................... 58

Pretpregled stranice ....................................................................................................58

Postavke dokumenta ...................................................................................................58

Postavke ispisa i ispis ...................................................................................................58

Broj primjeraka ............................................................................................................59

Opseg ispisa ................................................................................................................59

Ispis .............................................................................................................................59

8. Opći uvjeti korištenja ................................................................................. 62



Noncommercial-No Derivative Works 3.0 Croatia License 1/58

1. OSNOVNE RADNJE S APLIKACIJOM ZA OBRADU TEKSTA

Pokretanje i zatvaranje aplikacije

Pokretanje aplikacije

U izborniku Start valja kliknuti na Svi programi (All Programs) i u mapi LibreOffice 3.6

odabrati LibreOffice Writer.

Upotrebom funkcije Pretraži (Search) potrebno je utipkati riječ „writer” i iz

ponuđenih rezultata odabrati LibreOffice Writer.

Potrebno je dvostruko kliknuti na prečicu (shortcut) programa koja se

obično nalazi na radnoj površini (desktop) računala. Iz ponuđenih programa valja

odabrati Text Document.

Sl. 1 Osnovni prozor aplikacije LibreOffice Writer




Zatvaranje aplikacije

Odabirati manipulacijski gumb Zatvori (Close).

U izborniku Datoteka (File) odabrati naredbu Izađi (Exit).

Kombinacijom tipki Alt + F4 ili Ctrl + Q.

Otvaranje i zatvaranje dokumenta

Otvaranje postojećeg dokumenta

U izborniku Datoteka (File) valja odabrati naredbu Otvori (Open).

Kombinacijom tipki Ctrl + O.

Zatvaranje dokumenta

U izborniku Datoteka (File) valja odabrati naredbu Zatvori (Close).

Kombinacijom tipki Ctrl + W se vraća na početni prozor LibreOffice 3.6.

Otvaranje novog dokumenta

Iz izbornika Datoteka (File) potrebno je odabrati naredbu Nova (New). Za izradu novoga

tekstualnog dokumenta odabire se predložak Tekstualni dokument (Text Document). Novi

dokument se može izraditi i ako se pritisne kombinaciju tipki Ctrl + N.

Otvaranje novog dokumenta temeljenog na predlošku

Za pisanje faksa potrebno je iz izbornika Datoteka (File) odabirati naredbu Nova (New) te

neki od ponuđenih predložaka iz mape Predlošci i dokumenti (Templates and Documents).

Ako se tu ne nalaze željeni predlošci, dodatni predlošci se mogu preuzeti s interneta

odabirom naredbe Preuzmi više predložaka s interneta (Get more templates online) koja

automatski otvara internetsku stranicu http://templates.libreoffice.org/ gdje se odabiru

željeni predlošci.

Spremanje dokumenta

Ako se radi o prvom spremanju, odabere se naredbu Spremi kao (Save As) iz izbornika

Datoteka (File) ili kombinacijom tipki Ctrl + Shift + S. U prozoru koji se pojavi potrebno je

odrediti lokaciju na koju će se datoteka spremiti - pomoću polja Spremi u (Save in), i ime

datoteke - unošenjem u polje Naziv datoteke (File name). Spremanje se završava upotrebom

gumba Spremi (Save). Datoteka programa LibreOffice Writer 3.6 na opisani način se sprema

u format ODF Text Document, a ekstenzija joj je .odt.

http://templates.libreoffice.org/




Ponovno spremanje dokumenta

U slučaju da je datoteka već spremana, odabire se naredbu Spremi (Save) u izborniku

Datoteka (File). Spremanje se može obaviti i kombinacijom tipki Ctrl + S ili klikom na ikonu

Spremi (Save) koja se nalazi na Standardnoj alatnoj traci (Standard Toolbar).

Spremanje dokumenta pod drugim imenom

Za spremanje dokumenta pod drugim imenom također se odabire Spremi kao (Save As) iz

izbornika Datoteka (File). U prozoru koji se pojavi unese se novo ime datoteke u polje Naziv

datoteke (File name). Nakon promjene imena datoteke na ovaj način, za sve naknadno

snimanje dovoljno je upotrebljavati gumb Spremi (Save) na Standardnoj alatnoj traci

(Standard Toolbar) ili kombinaciju tipki Ctrl + S.

Spremanje dokumenta pod drugom ekstenzijom

Za spremanje dokumenta pod drugim tipom datoteke potrebno je iz izbornika Datoteka

(File) odabrati naredbu Spremi kao (Save As). U prozoru Spremi kao (Save As) potrebno je

kliknuti na Spremi u obliku (Save As Type) i odabrati željeni tip.

Za spremanje dokumenta u obliku kompatibilnom za rad s drugim ili starijim verzijama

aplikacija za obradu teksta odabire se npr. Microsoft Word 97/2000/XP/2003 (*.doc).

Ako se želi izraditi Predložak (Template) na temelju izrađenog dokumenta, iz izbornika

Datoteka (File) odabire se naredbu Predlošci (Templates) i naredbu Spremi (Save).

Rad s više dokumenata odjednom

U izborniku Prozor (Window) je popis svih otvorenih dokumenata. U drugi dokument se

prelazi tako da se klikne na njega.

Sl. 2 Izbornik Prozor (Window) s popisom otvorenih dokumenata

Jedan od načina prebacivanja između dva otvorena prozora je i upotreba kombinacije tipki Alt + Tab. Uz pritisnutu tipku Alt, tipkom Tab se pozicionira na željeni otvoreni dokument.




Osnovne postavke u aplikaciji

Neke od osnovnih postavki su promjena korisničkog imena, primarne mape za otvaranje i

spremanje dokumenta itd.

Promjena korisničkog imena obavlja se preko izbornika Alati (Tools). Potrebno je kliknuti na

Mogućnosti (Options), pri čemu se otvara kartica Mogućnosti (Options). Na vrhu kartice

Mogućnosti (Options) nalazi se tekstualni okvir Korisnički podaci (User data) u koji se unose

korisnički podaci.

Sl. 3 Izbornik Alati (Tools) Sl. 4 Dijaloški okvir Mogućnosti (Options)




Korištenje funkcije pomoći

Funkcija Pomoć (Help) i podaci o verziji

aplikacije koja se koristi nalaze se u izborniku

Pomoć (Help).

Odabirom kartice LibreOffice Pomoć

(LibreOffice Help) otvara se prozor s

dostupnim popisom tema. U tekstualni okvir

Pretraži stavku (Search item) upisuje se

pojam koji se želi istražiti. Drugi način

pozivanja funkcije Pomoć (Help) je upotreba

funkcijske tipke F1.

Alat za kontrolu veličine pogleda

Dijaloški okvir Zumiranje i pregled (Zoom & View Layout) otvara se u kartici Prikaz (View).

Moguće je odabrati između predloženih vrijednosti uvećanja ili unijeti vlastitu vrijednost koja

mora biti cijeli broj u rasponu od 20 do 600.

Ostali načini zumiranja su:

upotreba Klizača za zumiranje (Zoom slider) na Statusnoj traci (Status bar), ili

upotreba gumba Zumiraj (Zoom) u desnom kutu Standardne alatne trake

(Standard Toolbar), ili

kombinacija tipki Ctrl + kotačić miša.

Sl. 6 Dijaloški okvir Zumiranje i pregled (Zoom & View Layout)

Sl. 5 Funkcija LibreOffice Pomoć (LibreOffice Help)




Sl. 7 Klizač za zumiranje (Zoom slider) na Statusnoj traci (Status bar)

Odabir vrste izgleda dokumenta

U izborniku Prikaz (View) odabire se između više vrsta izgleda dokumenta. Ponuđeni su Print

Layout, Web Layout i Full Screen.

Izgled ispisa (Print Layout) prikazuje dokument onako kako će se vidjeti na ispisanoj

stranici. Uz tekst se prikazuju svi umetnuti objekti (slike, tablice…). Ovaj se pogled

najčešće upotrebljava.

Web-izgled (Web Layout) prikazuje dokument u obliku u kakvom će biti vidljiv na

web–stranici.

Cijeli zaslon (Full Screen) koristi se prilikom čitanja obimnijih dokumenata (ili knjiga).

Na zaslonu se istovremeno prikazuje po jedna stranica dokumenta, čitkim i jasno

vidljivim tekstom.

Sl. 8 Vrste pogleda na dokument




Unos teksta u dokument

Kretanje unutar dokumenta:

točka umetanja teksta – mjesto gdje treperi kursor

tipka Home – postavlja kursor na početak reda

tipka End – postavlja kursor na kraj reda

tipke Page Up/Page Down – pomiču jednu stranicu dokumenta gore/dolje

tipke sa strelicama – pomiče se za jedan redak gore ili dolje, odnosno za jedan znak

desno ili lijevo

mišem – pozicioniranje pritiskom lijeve tipke miša unutar teksta

tipka Enter – postavlja kursor na početak novog reda

tipka Space – razmak

kombinacija tipki Shift + slovo – velika slova

Postoji nekoliko pravila kojih bi se trebalo pridržavati pri upisu teksta u dokument, radi bolje

preglednosti:

nakon interpunkcijskih znakova . , : ; ! ? stavljati razmak

razmak koristiti prije i poslije zagrada (), navodnika „“ i povlake –

ne koristiti više razmaka uzastopno

tipkom Enter prelaziti u novi odlomak

ako se rečenicu počinje u novom redu istog odlomka, koristi se kombinacija tipki

Shift + Enter

za prelazak na novu stranicu (ako trenutna nije popunjena) koristi se kombinacija

tipki Ctrl + Enter




Umetanje posebnih znakova

Posebne znakove u tekst se umeće preko alata Posebni znak (Special

Character) na kartici Umetanje (Insert). Otvara se dijaloški okvir Posebni

znak (Special Character) u kojem se odabire željeni znak. Odabir se

potvrđuje pritiskom na gumb U redu (OK).

Uređivanje teksta

Prilikom uređivanja teksta, na ekranu su vidljive različite oznake koje se ne ispisuju, a

olakšavaju kontrolu nad uređivanjem teksta koji se upisuje. Prikazuju se odabirom alata

Znakovi koji se ne ispisuju (Nonprinting Characters) sa Standardne alatne trake

(Standard Toolbar) ili kombinacijom tipki Ctrl + funkcijska tipka F10.

Neke od oznaka koje se ne prikazuju su:

razmak

odlomak

tabulator

prijelom stranice

Sl. 10 Izbornik Umetni

(Insert)

Sl. 9 Dijaloški okvir Posebni znakovi (Special Character)




Označavanje znaka

Pritisne se i zadrži lijevu tipku miša ispred znaka kojeg se želi označiti. Pokazivač miša

se povlači dok se željeni znak ne označi te se zatim otpusti tipku miša.

Pozicionira se kursorom ispred (ili iza) znaka kojeg se želi označiti. Pritisne se i zadrži

tipku Shift i strelicom se na tipkovnici za desno (ili za lijevo) označi znak. Zatim se

otpusti tipku Shift.

Označavanje proizvoljnog teksta

Pokazivač miša se postavi na početak teksta koji se želi označiti. Pritisne se i zadrži

lijevu tipku miša. Pokazivač miša se povlači do kraja teksta koji se želi označiti te se

otpusti lijevu tipku miša.

Pokazivač miša se postavi na početak teksta koji se želi označiti. Pritisne se i zadrži

tipku Shift. Klikne se lijevom tipkom miša na kraj teksta koji se želi označiti i otpusti se

tipku Shift.

Da bi se nad tekstom u dokumentu moglo obavljati bilo kakve izmjene (izrezivanje, kopiranje,

lijepljenje, oblikovanje...), potrebno ga je prvo označiti.

Označavanje riječi

Dvostrukim pritiskom lijeve tipke miša unutar riječi.

Kombinacijom tipki Ctrl + Shift + lijeva strelica (ako je pokazivač na kraju riječi) ili Ctrl

+ Shift + desna strelica (ako je pokazivač na početku riječi).

Označavanje retka

Potrebno je pomaknuti pokazivač miša na marginu lijevo od teksta te kliknuti lijevom

tipkom miša.

Pritisnuti tipku Home, zatim kombinaciju tipki Shift + End.




Označavanje rečenice

Držati pritisnutu tipku Ctrl i jedan put kliknuti bilo gdje unutar rečenice koju se želi

označiti.

Označavanje odlomka

Potrebno je pomaknuti pokazivač miša na marginu lijevo od teksta i dva puta kliknuti.

Pozicionirati se na početak odlomka i pritisnuti kombinaciju tipki Ctrl + Shift + strelica

dolje.

Označavanje cijelog dokumenta

U izborniku Uredi (Edit) valja odabrati naredbu Odaberi sve (Select All).

Pritisnuti kombinaciju tipki Ctrl + A.

Način rada - način upisivanja teksta u dokument

LibreOffice 3.6 Writer normalno radi u Umetni (Insert) modu, tj. tekst se dodaje u dokument

uz već uneseni tekst. Drugi način unošenja teksta je Piši preko (Overwrite) kada se tekst koji

se upisuje unosi preko postojećeg teksta. Prelazak iz Insert u Overwrite način, i obratno, vrši

se pritiskom na tipku Insert ili pritiskom na Overwrite na Statusnoj alatnoj traci (Status

Toolbar). Ako je Overwrite isključen, znači da Writer radi u Insert modu.

Sl. 11 Piši preko (Overwrite) način na Statusnoj alatnoj traci (Status Toolbar)

Pretraživanje sadržaja dokumenta - teksta

Funkcije Pronađi (Find) i Pronađi i zamijeni (Find and Replace) koriste se kada se žele

pronaći i zamijeniti male količine podataka (određena riječ ili fraza). Funkcije se nalaze u

izborniku Uredi (Edit).




Pronađi

U izborniku Uredi (Edit) se nalazi naredba Pronađi (Find). Klikom na naredbu Pronađi (Find)

u donjem lijevom kutu iznad Statusne alatne trake (Status Toolbar) otvara se tekstualni

okvir u koji se unosi riječ ili frazu koju se želi pronaći. Klikom na tipke s desne strane

prelazi se na Idući (Find Next) ili Prethodni (Find Previous) pronađeni rezultat. Funkciju

Pronađi (Find) može se pokrenuti i kombinacijom tipki Ctrl + F.

Pronađi i zamijeni

Dijaloški okvir Pronađi i zamijeni (Find & Replace) se otvora na sljedeći način:

u izborniku Uredi (Edit) odabirom naredbe Pronađi i zamijeni (Find & Replace), ili

pritiskom na kombinaciju tipki Ctrl + H, ili

pritiskom na ikonu Pronađi i zamijeni (Find & Replace) na Standardnoj alatnoj

traci (Standard Toolbar).

Ako se npr. želi pronaći riječ pazeći pritom na velika i mala slova, kvačicom se označi opcija

Pazi na VELIKA/mala slova (Match case).

Sl. 13 Dijaloški okvir Pronađi i zamijeni (Find & Replace)

Odabirom gumba Više mogućnosti (More Options) nudi se prošireni prikaz s više opcija za

pretragu. Ako se primjerice želi pronaći podatak pisan u fontu Arial, klikom na gumb

Oblikovanje (Format) otvara se dijaloški okvir Oblikovanje teksta (Pretraži) (Text Format

(Search)) u čijoj kartici Font (Font) se odabire font Arial.

Sl. 12 Tekstualni okvir Find




Sl. 14 Dijaloški okvir Pronađi i zamijeni (Find & Replace) – prošireni prikaz

U okvir Potraga za (Search for) upisuje se izraz koji se želi zamijeniti, a u okvir Zamijeni ovim

(Replace with) izraz kojim ga se želi zamijeniti. Potrebno je kliknuti na gumb Traži (Find), a

zatim na gumb Zamijeni (Replace) ako se želi zamijeniti samo taj izraz. Za zamjenu svih

pronađenih izraza potrebno je kliknuti na Zamijeni sve (Replace All).

Sl. 15 Dijaloški okvir Pronađi i zamijeni (Find & Replace) – Funkcija Zamijeni ovim (Replace with)




Korištenje funkcija Kopiraj, Izreži i Zalijepi

Da bi se neki tekst ili objekt u dokumentu premjestio ili kopirao na drugo mjesto (u istom ili

nekom drugom dokumentu), potrebno ga je prvo označiti. Nakon što ga se označi, pritisne se

desnu tipku miša i u brzom izborniku potraži naredbu:

Izreži (Cut) (ako ga se želi izrezati), ili

Kopiraj (Copy) (ako ga se želi kopirati) te označi mjesto u dokumentu na koje se

želi premjestiti ili kopirati tekst i

pritiskom na desnu tipku miša, ponovo se otvara brzi izbornik u kojem se odabire

naredba Zalijepi (Paste) (ako ga se želi zalijepiti).

Naredbe Izreži (Cut), Kopiraj (Copy) i Zalijepi (Paste) se nalaze i na Standardnoj alatnoj traci

(Standard Toolbar), a pokreću se i kombinacijom tipki:

Ctrl + X - Izreži (Cut)

Ctrl + C - Kopiraj (Copy)

Ctrl + V - Zalijepi (Paste)

Metoda „uhvati-povuci-pusti“

Kopiranje metodom „uhvati-povuci-pusti“ (drag and drop) se vrši tako da se:

1. označi tekst ili objekt koji se želi kopirati;

2. na označenom sadržaju pritisne i zadrži lijevu tipku miša te pritisne i zadrži tipku Ctrl;

3. vuče pokazivač miša;

4. otpusti tipku miša i potom tipku Ctrl.

Na ovaj način je kopija je zalijepljena na novu poziciju.

Premještanje metodom „uhvati-povuci-pusti“ (drag and drop) se radi na isti način kao i kopiranje, ali se pritom ne koristi tipku Ctrl.

Brisanje teksta

Tipkom Delete briše se znak desno od kursora, a tipkom Backspace znak lijevo od kursora.

Tekst se može izbrisati i tako da ga se prvo označi i zatim pritisne tipku Delete ili ga se izreže

pomoću naredbe Izreži (Cut).




Funkcije Poništi i Ponovi

Funkcija Poništi (Undo) se koristi kad se želi vratiti korak unazad, odnosno poništiti

zadnju radnju. Ako se npr. slučajno obriše neki tekst ili napravi neku izmjenu koja nije dobra,

pomoću funkcije Poništi (Undo) dokument se vraća u prethodno stanje. Radi se o praktičnoj i

često korištenoj funkciji. Nalazi se na Standardnoj alatnoj traci (Standard Toolbar), a može

se pokrenuti i kombinacijom tipki Ctrl + Z.

Funkcijom Ponovi (Redo) poništava se rezultat funkcije Poništi (Undo). Može se koristiti

onoliko puta koliko se koristi funkciju Poništi (Undo). Pokreće se sa Standardne alatne trake

(Standard Toolbar) ili kombinacijom tipki Ctrl + Y.




2. OBLIKOVANJE SADRŽAJA TEKSTUALNOG DOKUMENTA

Prilikom oblikovanja teksta ili odlomka, uvijek je potrebno prvo označiti dio teksta na koji se

želi primijeniti oblikovanje, a zatim odabrati željeni alat za oblikovanje.

Vrstu i veličinu slova se mijenja na Alatnoj tTraci oblikovanja (Formatting Toolbar).

Pritiskom na strelicu u okviru Font name otvara se padajući izbornik u

kojem se odabire jedan od ponuđenih fontova, a u okviru Font Size mijenja se

njegova veličina.

Tekst se može prikazati: Podebljano (Bold), u Kurzivu (Italic) ili Podcrtano (Underline).

Navedene promjene oblikovanja rade se na Alatnoj traci oblikovanja (Formatting Toolbar)

odabirom sljedećih ikona:

- označeni tekst se prikazuje podebljano (tipkovna prečica: Ctrl + B)

- označeni tekst se prikazuje u kurzivu (tipkovna prečica: Ctrl + I)

- označeni tekst se prikazuje podcrtano (tipkovna prečica: Ctrl + U)

Indeksi i eksponenti

Indeksi se najčešće koriste pri upisu formula (npr. H2O). Potrebno je:

odabrati ikonu Indeks (Subscript) na Alatnoj traci oblikovanja (Formatting

Toolbar), ili

označiti znak i pritisnuti desnu tipku miša, odabrati Stil (Style) i označiti efekt Indeks

(Subscript), ili

odabrati Znak (Character) iz brzog izbornika. Otvara se dijaloški okvir Znak

(Character) i odabire se kartica Položaj (Position) u kojoj se nalazi efekt Indeks

(Subscript) koji se treba označiti kvačicom. Odabir se potvrđuje gumbom U redu

(OK).




Eksponenti se koriste pri označavanju fusnota ili npr. pri upisu mjernih jedinica (npr. 5 m2).

Potrebno je:

odabrati ikonu Eksponent (Superscript) na Alatnoj traci oblikovanja (Formatting

Toolbar), ili

pritisnuti desnu tipku miša, odabrati Stil (Style) i označiti efekt Eksponent

(Superscript) , ili

odabrati Character iz brzog izbornika. U dijaloškom okviru Znak (Character) se

odabire kartica Položaj (Position) u kojoj se nalazi efekt Eksponent (Superscript) koji

se treba označiti. Odabir se potvrđuje gumbom U redu (OK).

Sl. 16 Dijaloški okvir Znak (Character) – efekt Indeks (Subscript)

Ako nema ikona za Indeks ili Eksponent na Alatnoj traci oblikovanja (Formatting Toolbar),

potrebno je pritisnuti desnu tipku miša na Alatnoj traci oblikovanja (Formatting Toolbar) i iz

brzog izbornika odabrati Vidljive gumbe (Visible buttons) i pronaći ikone koje nedostaju.

Odabir se potvrđuje pritiskom lijeve tipke miša.




Sl. 17 Brzi izbornik Alatne trake oblikanja (Formatting Toolbar)




Boja teksta mijenja se:

odabirom ikone Boja fonta (Font Color) na Alatnoj traci oblikovanja

(Formatting Toolbar), ili

pritiskom desne tipke miša. Iz brzog izbornika potrebno je odabrati naredbu

Character. U dijaloškom okviru Character treba otvoriti karticu Font Effects i odlučiti

se za odgovarajuću Boju fonta (Font Color). Odabir se potvrđuje gumbom U redu

(OK).

Sl. 18 Dijaloški okvir Character - promjena Boje fonta (Font Color)

Promjena velikih u mala slova i obratno

Vrsta slova se može mijenjati ako se na odabrano slovo, riječ ili tekst desnim klikom odabere

iz brzog izbornika Change Case. Ako se tekst želi prikazati velikim slovima, odabire se

naredbu Velika slova (UPPERCASE), a ako se želi prikazati malim slovima, odabire se naredbu

Mala slova (lowercase).




Uređivanje odlomaka

Odlomak se kreira tako da se točku umetanja postavi na željenu poziciju i pritisne tipku Enter.

Ako se uključi Prikaz znakova koji se ne ispisuju (Nonprinting Characters) , pojavit će se

oznaka početka odlomka . Odlomke se spaja tako da se obriše oznaku odlomka . Pritom je potrebno uključiti Prikaz znakova koji se ne ispisuju (Nonprinting Characters), postaviti točku umetanja nakon oznake za odlomak i pritisnuti tipku Backspace (ili tipku Delete ako se točku umetanja postavi prije oznake za odlomak).

Oznaka za kraj reda umeće se kombinacijom tipki Shift + Enter.

Oznaka za kraj reda briše se tako da se prvo uključi Prikaz znakova koji se ne ispisuju

(Nonprinting Characters), točku umetanja postavi se nakon oznake za kraj reda i pritisne

tipku Backspace (ili tipku Delete ako se točku umetanja postavi prije oznake za kraj reda).

Za poravnanje teksta koriste se alati na Alatnoj traci oblikovanja (Formatting Toolbar) ili se pritisne desnu tipku miša i iz brzog izbornika odabere naredbu Alignment i način poravnavanja.

Align Left – poravnava tekst lijevo (tipkovna prečica: Ctrl + L)

Center – poravnava tekst centralno (tipkovna prečica: Ctrl + E)

Align Right – poravnava tekst desno (tipkovna prečica: Ctrl + R)

Justify – poravnava tekst obostrano (tipkovna prečica: Ctrl + J)

Klikom na ikonu Smanji uvlaku (Decrease Indent) smanjuje se uvlaka odlomka, a klikom

na Povećaj uvlaku (Increase Indent) se uvećava.

U izborniku Oblikovanje (Format) ili desnim klikom unutar teksta u dokumentu i odabirom

Odlomak (Paragraph) iz padajućeg izbornika, otvara se dijaloški okvir Odlomak

(Paragraph). U dijaloškom okviru Odlomak (Paragraph) se vrše sva oblikovanja odlomka.

U kartici Uvlake i razmaci (Indents & Spacing) se može odabrati željenu uvlaku

odlomka ili uvlaku prvog reda (Indents First line), razmak između odlomaka (Spacing)

ili razmak između redova (Line spacing).

U kartici Poravnavanje (Alignment) se može odabrati način poravnavanja.




Odabir se potvrđuje gumbom U redu (OK).

Dijaloški okvir Odlomak (Paragraph) se može otvoriti odabirom ikone Odlomak (Paragraph)

na Alatnoj traci oblikovanja (Formatting Toolbar).

Ako nema ikone Odlomak (Paragraph) na Alatnoj traci oblikovanja (Formatting Toolbar),

potrebno je pritisnuti desnu tipku miša na Alatnu traku oblikovanja (Formatting Toolbar), iz

brzog izbornika odabrati Vidljive gumbe (Visible buttons) i pronaći ikonu koja nedostaje.

Odabir se potvrđuje pritiskom lijeve tipke miša.

Sl. 19 Dijaloški okvir Odlomak (Paragraph) – kartica Uvlake i razmaci (Indents & Spacing)




Sl. 20 Dijaloški okvir Odlomak (Paragraph) – kartica Poravnavanje (Alignment)

Automatsko rastavljanje riječi

Za automatsko rastavljanje riječi koristi se funkcija Pisanje s crticom (Hyphenation). Da bi

Writer automatski umetao spojnice gdje su potrebne, potrebno je, nakon odabira teksta u

dokumentu (Ctrl + A), u izborniku Oblikovanje (Format) odabrati naredbu Odlomak

(Paragraph). Otvara se dijaloški okvir Odlomak (Paragraph) u čijoj kartici Tijek teksta (Text

flow) treba uključiti Automatsko rastavljanje (Hyphenation Automatically) riječi na

složenicu.

Postavljanje, brisanje i korištenje tabulatora: lijevi, centralni, desni, decimalni

Tabulatorima se definira točku umetanja, a koriste se za izradu jednostavnijih tabličnih

prikaza kao što su cjenici, popisi i sl.

lijevi tabulator - određuje početnu poziciju od koje će tekst ići desno

tabulator centriranja - određuje poziciju na kojoj će se tekst centrirati

desni tabulator - određuje krajnju poziciju od koje se tekst pomiče prema lijevo




decimalni tabulator - određuje mjesto na kojem će se brojevi poravnavati oko decimalne točke

Sl. 21 Tipka Tab

Zadana vrijednost graničnika je 1,25 cm. Tabulatore se postavlja pomoću vodoravnog ravnala

tako da se u lijevom kutu klikne na gumb tabulatora i na ravnalu označi njegovu poziciju.

Uklanja ih se tako da se pozicionira na tabulator, drži pritisnutu lijevu tipku miša i odvuče

prema dolje.

Sl. 22 Vodoravno ravnalo

Desnim klikom na ravnalo, otvara se brzi izbornik iz kojega se može odabrati mjerna jedinica

za prikaz ravnala.

Sl. 23- Brzi izbornik ravnala

Može ih se postaviti ako se klikne unutar teksta i iz brzog izbornika izabere naredbu Uredi stil

odlomka (Edit Paragraph Style). Otvara se dijaloški okvir Stil odlomka (Paragraph Style) u

čijoj se kartici Tabulatori (Tabs) uređuju tabulatori.




Sl. 24 Dijaloški okvir Stil odlomka (Paragraph Style) – kartica Tabulatori (Tabs)

Ako se primjerice lijevi tabulator želi postaviti na poziciju 6 cm:

pod graničnik tabulatora (Position) upisuje se 6 cm,

bira se lijevo poravnanje ,

klikne se na Novi (New) i potvrdi s U redu (OK)

Ako se želi ukloniti pojedini tabulator, označi ga se i pritisne Obrisati (Delete), a za brisanje

svih tabulatora koristi se naredbu Obriši sve (Delete All).

Razmak među odlomcima

Za razmak među odlomcima koristi se tipku Enter (Prazan odlomak). U dijaloškom okviru

Odlomak (Paragraph) u kartici Uvlake i razmaci (Indents & Spacing) određuju se razmaci

Prije odlomka (Before text) i Poslije odlomka (After text).




Proredi

Odabirom naredbe Odlomak (Paragraph) iz izbornika Oblikovanje (Format) otvara se

dijaloški okvir Odlomak (Paragraph). U njemu se vrše sva oblikovanja odlomka, uključujući i

Razmak između redova (Line spacing) u kartici Uvlake i razmaci (Indents & Spacing).

Prorediti se može i ako se pritisne desnu tipka miša, iz brzog izbornika odabere Line Spacing i

označi željeni prored.

Liste s numeričkim ili grafičkim oznakama

Liste se koriste prilikom kreiranja raznih popisa i nabrajanja u dokumentu. Oznake (Bullets

and Numbering) kojima se pritom služi su: brojevi, slova, razne grafičke oznake ili slike.

Za izradu liste s grafičkom oznakom koristi se ikonu Grafičke oznake uključi/isključi (Bullets

On/Off) koja se nalazi na Alatnoj traci oblikovanja (Formatting Toolbar) ili preko

tipkovne prečice: Shift + funkcijska tipka F12.

Za odabir druge grafičke oznake potrebno je u izborniku Oblikovanje (Format) odabrati

naredbu Bullets and Numbering. U dijaloškom okviru Oznake (Bullets and Numbering) u

kartici Grafičke oznake (Bullets) se odabere odgovarajuća grafička oznaka.

Sl. 25 Izbornik s ponuđenim grafičkim oznakama




Ako se izrađuje lista s numeričkim oznakama, upotrebljava se ikona Numeričke oznake

uključi/isključi (Numbering On/Off) ili preko tipkovne prečice: F12.

Sl. 26 Izbornik s ponuđenim numeričkim oznakama

Prilikom dodavanja ili brisanja stavke unutar numerirane liste, sve stavke nakon

promijenjene će se automatski prilagoditi točnom poretku.

Za odabir drugog načina prikaza potrebno je u izborniku Oblikovanje (Format) odabrati

naredbu Oznake (Bullets and Numbering). U dijaloškom okviru Oznake (Bullets and

Numbering) u kartici Numeričke oznake (Numbering) se odabere odgovarajući prikaz.

Prelaskom u novi red (pritiskom tipke Enter), LibreOffice Writer aplikacija će automatski

nastaviti s izradom liste, bilo grafičke, bilo numerirane. Lista se zatvara dvostrukim pritiskom

na tipku Enter.

Tekst je u listu moguće pretvoriti i naknadno, kao i prebaciti listu iz grafičke u numeriranu i

obratno: dovoljno je označiti tekst i primijeniti alat.

Lista se može izraditi i pritiskom na desnu tipku miša unutar površine za unos teksta. Otvorit

će se brzi izbornik iz kojeg je potrebno odabrati naredbu Oznake (Bullets and Numbering) te

odgovarajuću vrstu oznake.




Obrub i sjenčanje odlomka

Mijenjanje pozadine redova obavlja se klikom na ikonu Osvjetljavanje (Highlighting) na

Alatnoj traci oblikovanja (Formatting Toolbar). Pritiskom na strelicu pokraj ikone, nudi se

paleta boja.

Mijenjanje pozadine odlomka obavlja se:

klikom na ikonu Pozadina (Background) na Alatnoj traci oblikovanja

(Formatting Toolbar), ili

odabirom naredbe Odlomak (Paragraph) iz izbornika Oblikovanje (Format), ili

desnim klikom unutar dokumenta i odabirom naredbe Odlomak (Paragraph).

Otvara se dijaloški okvir Odlomak (Paragraph) u čijoj se kartici:

odabere željena boja - Pozadina (Background).

Obrubi (Borders) - dvostrukim klikom odabiru se željeni obrubi oko sivog okvira ispod

User-defined odlomka, mijenja se vrsta i stil linije obruba, debljina linije te razni

efekti (Shadow style, Line Style, Line Color). Na taj način se odlomci ili dio teksta

izdvajaju od ostatka dokumenta.

Sl. 27 Dijaloški okvir Odlomak (Paragraph) - kartica Obrubi (Borders) - Prilagođeni obrubi




Rad sa stilovima

Primjena postojećeg stila na označeni tekst

Stilovi su paketi gotovih oblikovanja pomoću kojih se tekstu odjednom mijenja više

karakteristika izgleda. Umjesto da se oblikuje jedna po jedna stavka i posebno mijenja vrsta,

veličina, boja teksta, dodaju efekti ili primjenjuje poravnanje – koriste se stilovi. Stilu se

odjednom zadaju svi ti načini oblikovanja i tako štedi vrijeme i olakšava posao.

Primjena postojećeg stila na jedan ili više odlomaka

Na Alatnoj traci oblikovanja (Formatting Toolbar) pritiskom na ikonu Stilovi i oblikovanja

(Styles and Formatting) može se odabrati neki od stilova. Kad se odluči za stil koji se želi

upotrijebiti, jednostavno se klikne na njega i on se primjenjuje na označeni tekst. Pored

ikone Stilovi i oblikovanja (Styles and Formatting) je kratki popis stilova. Odabirom Više

(More) otvorit će se dijaloški okvir Stilovi i oblikovanja (Styles and Formatting).

Dijaloški okvir Stilovi i oblikovanja (Styles and Formatting) se može otvoriti i preko tipkovne

prečice F11.

Sl. 29 Pregled brzih

stilova

Sl. 28 Dijaloški okvir Stilovi i

oblikovanja (Styles and Formatting)




Kreiranje novog stila

Novi stil se kreira klikom na ikonu Stilovi i oblikovanja (Styles and Formatting) . Otvara se

dijaloški okvir Stilovi i oblikovanja (Styles and Formating) u kojem je potrebno kliknuti na

ikonu Novi stil iz odabira (New Style from Selection) i iz padajućeg izbornika Novi stil

iza odabira (New Style from Selection). Otvara se dijaloški okvir Napravi stil (Create Style) u

kojem je potrebno odrediti naziv stila te potvrditi s U redu (OK).

Uređivanje stilova

Da bi se uredio postojeći stil, potrebno je pozicionirati se na stil pokazivačem, pritisnuti

desnu tipku miša i iz brzog izbornika odabrati naredbu Izmijeni (Modify). Otvara se dijaloški

okvir Stil odlomka (Paragraph Style) u kojem se vrše željene promjene karakteristika stila:

tip stila (stil znaka, odlomka...),

stil na kojem će se temeljiti postojeći stil,

oblikovanja (vrstu, veličinu i boju teksta, efekte, uvlake...) itd.

Odabir se potvrđuje gumbom U redu (OK).

Postojeći se stil odlomka može urediti i ako se pozicionira pokazivačem na odlomak, pritisne

desnu tipka miša i iz brzog izbornika odabere naredbu Uredi stil odlomka (Edit Paragraph

Style). U otvorenom se dijaloškom okviru Stil odlomka (Paragraph Style) vrše željene

promjene karakteristika stila.

Sl. 30 Naredba Uredi stil odlomka (Edit Paragraph Style)




Prenositelj oblikovanja

Za prijenos oblikovanja nekog teksta koristi se alat Prenositelj oblikovanja (Format

Paintbrush) čija se ikona nalazi na Standardnoj alatnoj traci (Standard Toolbar).

Potrebno je označiti tekst čije se oblikovanje želi prenijeti, odabrati alat Prenositelj

oblikovanja (Format Paintbrush) i označiti tekst na koji se prenosi oblikovanje.

Umetanje sadržaja

Ako se želi umetnuti sadržaj na početak dokumenta, potrebno je prvo svim naslovima

dodijeliti isti stil - to je najčešće Heading 1, svim podnaslovima je potrebno dodijeliti drugi

stil – to je najčešće Heading 2, itd.

Nakon što se urede stilovi za naslove, iz izbornika Umetni (Insert) se odabere naredbu Kazala

i tablice (Indexes and Tables) i iz padajućeg izbornika Kazala i tablice (Indexes und Tables).

Otvara se dijaloški okvir Umetni kazalo i tablicu (Insert Index/Table) u čijoj kartici

Kazalo/Tablica (Index/Table) se upisuje:

Nasov (Title) i

odabire Tip (Type) kazala ili tablice.

Za kreiranje sadržaja se pod Tipom (Type) odabire Sadržaj (Table of Contents). U drugim

karticama se vrše ostale postavke.




Sl. 31 Dijaloški okvir Umetni kazalo/tablicu (Insert Indeks/Table)

3. RAD S TABLICAMA

Umetanje tablica

Tablica se umeće odabirom strelice pored ikone Tablica (Table) na

Standardnoj alatnoj traci (Standard Toolbar).

U padajućem izborniku Tablica (Table) povlačenjem pokazivača

odabire se željeni broj redaka i stupaca.

Za određivanje dimenzija, prije samog umetanja klikne se na ikonu Tablica (Table) . U

dijaloški okvir Umetni tablicu (Insert Table) upisuje se broj redaka i stupaca. Odabir se

potvrđuje s U redu (OK). Dijaloški okvir Umetni tablicu (Insert Table) se može otvoriti i

tipkovnom prečicom: Ctrl + F12.

Sl. 32 Padajući izbornik

Tablica (Table)




Sl. 33 Dijaloški okvir Umetni tablicu (Insert Table)




Unos i uređivanje podataka u tablici

Sadržaj se u tablicu unosi tako da se točku umetanja postavi u ćeliju tablice i unese se tekst.

Premještanje točke umetanja u tablici može se napraviti na tri načina:

pritiskom na lijevu tipku miša,

tipkom TAB na tipkovnici,

tipkama sa strelicama na tipkovnici.

Označavanje tablica

Redak se označava (Select table row) tako da se pokazivačem pozicionira lijevo uz redak koji

se želi označiti. Kada se pokazivač promijeni u crnu strelicu s vrhom prema desno, pritisne se

lijevu tipku miša.

Označavanje više redaka u nizu vrši se pomoću tipke Shift (prvo se označi redak, pritisne i

zadrži tipku Shift, klikne se unutar zadnjeg retka u nizu koji se želi označiti te otpusti tipku

Shift).

Stupac u tablici se označava (Select table column) tako da se pokazivačem pozicionira iznad

stupca koji se želi označiti. Kada se pokazivač promijeni u crnu strelicu s vrhom prema dolje,

pritisne se lijevu tipku miša.

Označavanje više stupaca u nizu također se vrši pomoću tipke Shift kao kod označavanja više

redaka.

Čitava tablica se označava (Select whole table) tako da se pokazivačem pozicionira u gornji

lijevi kut tablice. Kada se pokazivač promijeni u crnu strelicu s vrhom prema središtu tablice,

pritisne se lijevu tipku miša.

Sl. 34 Označavanje retka

Sl. 35 Označavanje stupca

Sl. 36 Označavanje tablice




Rad s redcima i stupcima

Kada je kursor pozicioniran unutar tablice, na Statusnoj traci (Status bar) se pojavljuje

dodatna traka Tablica (Table) na kojoj su i alati za umetanje/brisanje redaka / i stupaca

/ .

Drugi način umetanja retka ili stupca je putem brzog izbornika. Na mjestu predviđenom za

umetanje retka ili supca potrebno je pritisnuti desnu tipku miša i u brzom izborniku odabrati

Redak (Row) ili Stupac (Column) te naredbu Umetni (Insert).

Sl. 37 Traka Tablica (Table) na Statusnoj traci (Status bar)

Sl. 38 Brzi izbornik – naredba Umetni (Insert)




Brisanje tablice

Čitava tablica se briše naredbom Obriši tablicu

(Delete Table) koja se nalazi u izborniku Tablica

(Table) na Traci izbornika (Menu bar).

Prilagođavanje visine retka i širine stupca

Pomoću miša

Potrebno je pozicionirati se na graničnu liniju između dvaju stupca i kada se pokazivač

promijeni u znak , pritisne se lijevu tipku miša, drži i vuče dok stupac ne poprimi željenu

veličinu. Ako se želi promijeniti veličinu retka, potrebno je pozicionirati se na graničnu liniju

između dvaju redaka i kada se pokazivač promijeni u znak valja ponoviti gore opisan

postupak.

Pomoću zadanih vrijednosti

Drugi način je označavanjem retka ili stupca kojem se mijenjaju dimenzije. Desnim klikom na

označeni dio tablice otvara se brzi izbornik iz kojeg se odabire Red (Row) (ili Stupac

(Column)) te naredba Visina (Height) (ili Širina (Width)). U okvir Visina reda (Row Height) (ili

Širina stupca (Column Width)) se upisuju željene dimenzije. Unos se potvrđuje s U redu

(OK).

Sl. 39 Izbornik Tablica (Table)




Obrubi i sjenčanje tablice

Desnim klikom na tablicu i odabirom naredbe Tablica (Table), ili klikom na ikonu Svojstva

tablice (Table Properties) na Statusnoj traci (Status bar) otvara se dijaloški okvir

Oblikovanje tablice (Table Format). U kartici:

Obrubi (Borders) se mogu staviti i ukloniti obrubi, mijenjati vrsta i stil linije obruba,

debljina i boja linije. Odabir se potvrđuje gumbom U redu (OK).

Sl. 41 Dijaloški okvir Oblikovanje tablice (Table Format) - kartica Obrubi (Borders)

Sl. 40 Širina stupca (Column Width) i Visina reda (Row Height)




Pozadina (Background) - mijenja se pozadina ćelije u dijaloškom okviru Oblikovanje

tablice (Table Format) gdje se nudi paleta boja.

Sl. 42 Dijaloški okvir Oblikovanje tablice (Table Format) - kartica Pozadina (Background)




4. RAD S OBJEKTIMA

Umetanje slike u datoteku

U izborniku Umetanje (Insert) potrebno je odabrati naredbe Slika (Picture) i Iz datoteke

(From File). Otvara se dijaloški okvir Umetni sliku (Insert picture) u kojem se odabire sliku

koju se želi umetnuti. Odabir se potvrđuje gumbom Otvori (Open).

Umetanje slike s web–stranice

Ako se želi umetnuti slika s web–stranice, jednostavno se kopira i zalijepi u dokument:

1. pritisne se desnu tipku miša na sliku koju se želi kopirati s web–stranice,

2. otvara se brzi izbornik u kojem se odabire naredbu Kopiraj sliku (Copy Image),

3. pozicionira se u dokument i pritisne se desnu tipku miša,

4. otvara se brzi izbornik u kojem se odabire naredbu Zalijepi (Paste).

Promjena veličine slike

Da bi se promijenila veličina slike, potrebno je kliknuti desnom tipkom miša na sliku i iz brzog

izbornika odabrati Slika (Picture). Otvara se dijaloški okvir Slika (Picture) u čijoj se kartici Tip

(Type) pod naslovom Veličina (Size) mijenja Širina (Width) i Visina (Height) slike, a u kartici

Obreži (Crop) se mogu ukloniti (izrezati) nepotrebni dijelovi slike.

Ako je uključena opcija Zadrži

razmjer proporcija (Keep ratio) (tj.

ima kvačicu u potvrdnom okviru) –

mijenjanjem jedne dimenzije (visine

ili širine) automatski se, radi

očuvanja proporcionalnosti, mijenja

i druga dimenzija. Da bi se postigle

točno određene dimenzije slike,

potrebno je isključiti tu opciju.

Sl. 43 Dijaloški okvir Slika (Picture) – kartica Tip (Type) – Veličina (Size)




Položaj slike na stranici

Da bi se promijenila pozicija slike, potrebno je kliknuti desnom tipkom miša na sliku i iz brzog

izbornika odabrati Omotaj (Wrap), gdje su navedeni svi položaji slike. Inicijalni položaj

umetnute slike je Optimalan (Optimal), a može ga se promijeniti u neki od ponuđenih

položaja, pri čemu se tekst automatski omotava oko nje.

Sl. 44 Brzi izbornik Omotaj (Wrap)

Rubovi slike

Pod karticom Obrubi (Border)

dijaloškog okvira Slika (Picture)

može se odabrati Stil (Style),

Širina (Width) i Boja (Color)

rubova.

Sl. 45 Dijaloški okvir Slika (Picture) - Kartica Obrubi (Borders)




Položaj sjene

Da bi se na sliku primijenio neki efekt, potrebno je kliknuti desnom tipkom miša na sliku i iz

brzog izbornika odabrati Slika (Picture). Otvara se dijaloški okvir Slika (Picture) pod čijom

karticom Obrubi (Borders) su ponuđeni položaji sjene.

Umetanje grafikona

Prije umetanja grafikona mora se napraviti tablica s podacima u Writeru. Pod karticom

Umetanje (Insert) se odabere Objekt (Object) i Grafikon (Chart). Otvara se dijaloški okvir

Čarobnjak za grafikone (Chart Wizard) u kojem se bira tip i izgled grafikona koji se želi

umetnuti. Podaci uneseni u tablicu se automatski prikazuju u grafikonu dokumenta

LibreOffice Writer aplikacije.

Sl. 46 Dijaloški okvir Čarobnjak za grafikone (Chart Wizard)

Promjena izgleda grafikona

Na grafikon se može primijeniti unaprijed zadani izgled. Potrebno je označiti grafikon

dvostrukim lijevim klikom. Desnim klikom na grafikon, iz brzog izbornika treba odabrati

naredbu Vrsta grafikona (Chart Type) ili klikom na ikonu Vrsta grafikona (Chart Type) na

Standardnoj alatnoj traci (Standard Toolbar). Za promjenu izgleda grafikona odabire se

jedno od ponuđenih rješenja iz dijaloškog okvira Vrsta grafikona (Chart Type).




Sl. 47 Dijaloški okvir Vrsta grafikona (Chart Type)

Oblikovanje grafikona

Svaki dio grafikona može se zasebno oblikovati (područje grafikona, područje crtanja, osi,

legendu, skupove podataka...). Da bi se pojedini dio mogao uređivati, potrebno ga je prvo

označiti (selektirati) dvostrukim lijevim klikom. Ako se npr. želi oblikovati Područja grafikona

(Chart Area):

1. pritisne se desnu tipku miša za otvaranje brzog izbornika,

2. odabere se naredbu Oblikuj područje grafikona (Format Chart Area) i

3. u dijaloškom okviru Područje grafikona (Chart Area) odabre se stil rubova, boju

ispuna i proizirnost ispuna.




Sl. 48 Dijaloški okvir Područje grafikona (Chart Area)

Brisanje grafikona

Grafikon se briše tako da ga se označi i pritisne tipku Delete.

Umetanje Isječaka crteža

Alat za umetanje različitih Isječaka crteža (ClipArt) se nalazi pod naredbom Galerija

(Gallery), koja se nalazi na Standardnoj alatnoj traci (Standard Toolbar).

Odabirom ikone Galerija (Gallery) , otvara se izbornik ispod Trake za oblikovanje

(Formatting Toolbar). S lijeve se strane izbornika može odrediti tip datoteke koju se traži

(pozadina, zvuk, Isječak crteža).

Ako s lijeve strane nema željenih Isječaka crteža (ClipArt), može ih se besplatno preuzeti s

interneta (npr. na internet stranicama http://extensions.libreoffice.org ili

http://extensions.services.openoffice.org).

Nakon što se instaliraju željeni Isječci crteža (ClipArt), pri sljedećem otvaranju LibreOffice

Writera u Galeriji (Gallery) će biti dodani instalirani Isječci crteža (ClipArt).

http://extensions.libreoffice.org/

http://extensions.services.openoffice.org/




Sl. 49 Izbornici naredbe Galerija (Gallery)

Brisanje Isječaka crteža

Isječak crteža briše se tako da ga se označi i pritisne tipku Delete.

Alat za crtanje

U izborniku Prikaz (View) se treba otvoriti Alatna traka (Toolbar) i odabrati Crtanje

(Drawing). Pojavljuje se Traka alata za crtanje (Drawing) iznad Statusne trake (Status bar).

Odabire se željeni oblik. Ako se klikne na strelicu pored ikone oblika, otvara se brzi izbornik

oblika iz te grupe oblika.

Sl. 50 Traka alata za crtanje (Drawing)

Traka alata za crtanje (Drawing) se može otvoriti i pritiskom na ikonu Prikaži funkcije za

crtanje (Show Drawing Functions) na Standardnoj alatnoj traci (Standard Toolbar).

Sl. 51 Izbornik Osnovnih oblika (Basic Shapes)

Dodavanje teksta obliku

Potrebno je dva puta brzo kliknuti na oblik kojem se želi dodati tekst. Otvara se mogućnost

za unos teksta. Drugi način je da se odabere ikonu Tekst (Text) s Trake alata za crtanje

(Drawing) i mišem načini okvir za unos teksta.




Sl. 52 Okvir za unos teksta

Brisanje oblika iz dokumenta

Oblik se briše tako da ga se označi i pritisne tipku Delete.

Označavanje objekta

Sve se objekte (slike, grafikone, isječke crteža, oblike itd.) označava tako da se na njih

pritisne lijevu tipku miša. Time postaju vidljive kontrolne točke objekta.

Rad s objektima unutar dokumenta i između otvorenih dokumenata.

Svi se objekti (slike, grafikoni, isječci crteža, oblici itd.) kopiraju ili premještaju na isti način

kao i tekst. Valja:

1. označiti objekt (pritiskom lijeve tipke miša na objekt),

2. odabrati naredbu Kopiraj (Copy) (tipkovna prečica: Ctrl + C) ako se želi kopirati objekt

ili naredbu Izreži (Cut) (tipkovna prečica: Ctrl + X) ako se želi premjestiti objekt,

3. postaviti pokazivač miša na mjesto gdje se želi zalijepiti objekt, bilo u istom

dokumentu ili u nekom drugom,

4. odabrati naredbu Zalijepi (Paste) (tipkovna prečica: Ctrl + V) preko brzog izbornika

(pojavljuje se pritiskom na desnu tipku miša) ili alatne trake.

Promjena veličine objekta

Nakon što se označi objekt, pokazivačem se pozicionira na rub objekta, drži se pritisnuto

lijevu tipku miša i vuče se pokazivač miša dok ne postigne željenu veličinu („uhvati-povuci-

pusti“ metoda; drag-and-drop).

Objekt se briše tako da ga se označi i pritisne tipku Delete.

Sl. 53- Povećavanje

objekta




5. CIRKULARNA PISMA

Cirkularno ili skupno pismo koristi se za kreiranje niza dokumenata koji su u načelu isti, ali

svaki dokument sadrži neke jedinstvene elemente. Npr. ako se želi obavijestiti kupce o

novom proizvodu – pritom su podaci o tvrtki i sadržaj (obavijest o novom proizvodu) isti u

svim dokumentima, a mijenjaju se podaci o primateljima (ime, prezime, adresa, pozdravna

poruka...).

Cirkularno pismo se sastoji od glavnog dokumenta i izvora podataka.

Pripreme za primjenu cirkularnih pisama

U glavnom dokumentu se nalazi tekst koji je jednak u svim pismima i odgovarajuća polja koja

sadrže promjenjive podatke. Nakon što se kreira glavni dokument (standardni dokument

aplikacije LibreOffice Writer) u kojem su navedeni podaci koji se ne mijenjaju (podaci o

pošaljitelju, tijelo poruke, potpis itd) odabire se izbornika Alati (Tools). Iz padajućeg

izbornika potrebno je odabrati naredbu Čarobnjak cirkularnih pisama (Mail Merge Wizard).

Otvara se dijaloški okvir Čarobnjak cirkularnih pisama (Mail Merge Wizard) u kojem se vrše

sve postavke povezane s cirkularnim pismom.

Sl. 54 Primjer cirkularnog pisma




Odabir karakterističnih podataka

Podešavanje cirkularnih pisama u Čarobnjaku cirkularnih pisama (Mail Merge Wizard) se

vrši kroz nekoliko koraka.

1. Treba načiniti ili Odabrati polazni dokument (Select starting document) kojeg se želi

poslati više primateljima. Gumbom Sljedeći (Next) se ide na sljedeći korak.

2. Odabire se vrsta dokumenta koji se šalje (Select document type) - Pismo (Letter) ili E-

mail (E-mail message). Odabir se potvrđuje sa Sljedeći (Next).

Sl. 55 Dijaloški okvir Čarobnjaka cirkularnih pisama (Mail Merge Wizard)

3. Umeće se okvir s podacima primatelja (Insert address block). Klikom na gumb Odabir

popisa adresa (Select Address List) mogu se:

1. Napraviti (Create) podaci primatelja,




2. Učitati (Add) ili

3. Urediti (Edit) već napravljeni popis.

Pritiskom na gumb Napravi (Create) otvara se dijaloški okvir Novi popis adresa (New

Address List) u koji se unose podaci o primateljima. Gumbom Novi (New) se upisuju

podaci sljedećeg primatelja, a gumbom U redu (OK) se zatvara popis. Odabir se

potvrđuje sa Sljedeći (Next).

4. Kreiraju se pozdravi za primateljice i primatelje (Create salution). Prvo se definiraja

način razlikovanja jedne i druge skupine odabirom ponuđenih Imena polja (Field

name), npr. Spol (Gender), i upisom Vrijednosti polja (Field value), npr. Ženski

(Female).

Klikom na Novi (New) se otvara dijaloški prozor u kojem se upisuju Prilagođeni

pozdravi (Custom Salutations). S lijeve strane se odabiru elementi pozdrava. Klikom

na <Pozdrav> (<Salutation>) se u Prilagođen pozdrav (Custom salutation) upisuje

željeni oblik pozdrava. U Pregledu (Preview) je prikaz konačnog pozdrava.

Sl. 56 Dijaloški okvir Novi popis adresa (New Address List)




5. Podešavanje prikaza (Adjust layout) - može se pomicati pozdravna poruka gumbima

Gore (Up) i Dolje (Down) i adresa primatelja.

6. Može se izbaciti neki od primatelja i Urediti dokument (Edit document).

7. Može se Urediti pojedini dokument (Edit individual document).

8. Dokument za sve primatelje se Sprema, Ispisuje ili Šalje (Save, Print or Send).

Sl. 58 Primjer konačnog izgleda cirkularnog pisma u LibreOffice Writeru

Sl. 57 Dijaloški okvir Prilagođen pozdrav (Custom Salutation)




6. POSTAVKE

Promjena orijentacije dokumenta: portret, pejzaž

U izborniku Oblikovanje (Format) potrebno je odabrati naredbu Stranica (Page). Otvara se

dijaloški okvir Stil stranice: Zadani (Page Style: Default). Odabire se kartca Stranica (Page)

gdje se može promijeniti Veličina papira (Page format) i Orijentacija (Orientation)

dokumenta - Vertikalna (Portrait) ili Horizontalna (Landscape).

Sl. 59 Dijaloški okvir Stil stranice: Zadani (Page Style: Default) - kartica Stranica (Page)

Rad s marginama

U izborniku Oblikovanje (Format) potrebno je odabrati naredbu Stranica (Page). Otvara se

dijaloški okvir Stil stranice: Zadani (Page Style: Default). Odabire se kartca Stranica (Page)

gdje se mogu promijeniti Margine (Margins) unošenjem željenih vrijednosti za Lijevu (Left),

Desnu (Right), Gornju (Top) ili Donju (Bottom) marginu.




Kako i kada koristiti prijelom stranice

Nakon što se stranica popuni tekstom, LibreOffice Writer aplikacija automatski prelazi na novu stranicu. Ako stranica nije popunjena, umjesto uzastopnog pritiskanja tipke Enter, valja umetnuti prijelom stranice.

U izborniku Umetni (Insert) odabirom naredbe Prijelom (Manual Break) se otvara dijaloški

prozor Umetni prijelom (Insert Break). Prilikom odabira vrste prijeloma treba se obratiti

pozornost na Zaglavlje (Header) i Podnožje (Footer). Prijelom se može automatski izvršiti

pritiskom na kombinaciju tipki Ctrl + Enter. Da bi se uklonio prijelom stranice, prvo se mora

odabirati alat za prikazivanje skrivenih oznaka s Alatne trake (Standard Toolbar), a mišem

se pozicionira na zadnju skrivenu oznaku i pritisne tipku Delete.

Rad sa zaglavljima i podnožjima

Zaglavlje (Header) se nalazi u području gornje margine stranice, a Podnožje (Footer) u

području donje margine dokumenta. Oni sadrže podatke koji se tiču cijelog dokumenta i

ponavljaju se na svakoj stranici (ako se ne odredi drugačije). Moguće im je dodati tekst (npr.

naziv dokumenta, ime autora...), brojeve stranica ili slike (npr. logo firme). U dokument ih se

umeće preko kartice Umetanje (Insert) i odabirom Zaglavlja (Header) ili Podnožja (Footer).

Uređivanje zaglavlja i podnožja

Zaglavlje (ili podnožje) uređuje se tako da se dva puta brzo klikne unutar njega.

Uklanjanje zaglavlja i podnožja s prve stranice

Da bi se uklonilo zaglavlje i podnožje prve stranice potrebno je odvojiti naslovnu stranicu od

ostali stranica prijelomom. Prilikom umetanja prijeloma, trebaju se odabrati različite vrste

prijeloma, npr. First Page ili Default jer prijelomi iste vrste imaju isto zaglavlje i podnožje.

Klikom lijeve tipke miša na zaglavlje (ili na podnožje) ili na Statusnu traku (Status bar) može

se vidjeti vrsta zaglavlja.

Vrstu Zaglavlja (Header) ili Podnožja (Footer) se može promijeniti desnim klikom na ime

zaglavlja ili podnožja na Statusnoj traci (Status bar) i iz brzog izbornika odabrati željeno

zaglavlje ili podnožje.




Sl. 60 Dijaloški okvir Umetni prijelom (Insert Break) – vrste prijeloma

Sl. 61 - Brzi izbornik zaglavlja i podnožja na Statusnoj traci

Sl. 62 Izgled Zaglavlja (Header)

Uklanjanje zaglavlja i podnožja

Uklanjanje grupe zaglavlja (ili podnižja) se vrši tako da se pozicionira u desni kut zaglavlja ili

podnožja, klikne na zaglavlje (ili podnožje) i iz brzog izbornika odabere naredbu Izbriši

zaglavlje (Delete Header) (ili Izbriši podnožje (Delete Footer)) ili

Sl. 63 Brzi izbornik Zaglavlja (Header) i Podnožja (Footer)




u izborniku Umetni (Insert) iz padajućeg izbornika odabere Zaglavlje (Header) (ili Podnožje

(Footer)) i uklone se kvačice pored Zaglavlja (Header) (i Podnožja (Footer)) koja se žele

ukloniti.

Umetanje polja: datum, informacije o broju stranica, ime datoteke

Zaglavlje ili podnožje dokumenta se uređuje dvostrukim klikom na njih. U izborniku Umetni

(Insert) se iz padajućeg izbornika odabere naredbu Polja (Fields) te željena polje. Polje se

može uređivati tako da se dva puta klikne na polje. Otvara se dijaloški okvir Uredi polje:

Dokument (Edit Field: Document) u kojem se bira željeni format.

Sl. 64 Naredba Polja (Fields)

/ Datum (Date)/Vrijeme (Time) - odabirom ovih alata, u zaglavlje ili podnožje se umeće Datum/Vrijeme.

Broj stranica (Page Number) – odabirom ovog alata, u zaglavlje ili podnožje umeće se broj stranice. Moguće je odabrati položaj i oblik u kojem ih se želi prikazivati. Ako se u dijaloškom okviru Uredi polje: Dokument (Edit Field: Document) u polju Pomak (Offset) upiše -1, brojanje stranica ne počinje odmah nego tek na sljedećoj stranici. Ta opcija može biti korisna ako se ne želi obrojati stranica na kojoj je npr. sadržaj.

Brojač stranica (Page Count) – odabirom ovog alata, u zaglavlje ili podnožje umeće se ukupni broj stranica.

/ Predmet (Subject)/Naslov (Title) – odabirom ovog alata, u zaglavlje ili podnožje umeće se predmet/naslov dokumenta. Predmet/naslov dokumenta se mijenja tako da se u izbornika Datoteka (File) odabere naredbu Svojstva (Properties). Otvara se dijaloški okvir Svojstva (Properties) u čijoj kartici Opis (Description) se upisuju željeni podaci: Naslov (Title), Predmet (Subject) itd.




Autor (Autor) – odabirom ovog alata, u zaglavlje ili podnožje se umeće ime i prezime autora. Podaci o autoru se mogu promijeniti u izborniku Alati (Tools). Odabirom naredbe Mogućnosti (Options) otvara se dijaloški okvir Mogućnosti – LibreOffice - Podaci o korisniku (Options – LibreOffice – User data) u koji se upisuju podaci o korisniku.

Automatsko numeriranje stranica u dokumentu

Stranice se numeriraju putem izbornika Umetanje (Insert). Potrebno je kliknuti na naredbu

Polja (Fields) i odabrati Broj stranice (Page number). Dvostrukim klikom lijeve tipke miša na

broj stranice, otvara se dijaloški okvir Uredi polja: Dokument (Edit Fields: Document) gdje se

odabire oblik u kojem se želi prikazati broj stranica. Broj stranica može se prikazati na vrhu ili

dnu stranice, na njenim marginama, može biti poravnat lijevo, desno ili centralno.

Oblikovanje se podešava na Alatnoj traci oblikovanja (Formatting Toolbar).

Funkcija Samoispravak

Funkciju Samoispravak (AutoCorrect) se koristi za ispravak slučajnih pogrešaka nastalih pri

upisu ili za automatsku zamjenu teksta nekim drugim tekstom. Funkcija Samispravak

(AutoCorrect) se nalazi na kartici Oblikovanje (Format), a može se pozvati i tipkom F7.

Postavke funkcije Samoispravak (AutoCorrect) mijenjaju se u kartici Oblikvanje (Format)

Samoispravak (AutoCorrect) Mogućnosti samoispravka (AutoCorrect Options) ili

Sl. 65 Dijaloški okvir Uredi polja: Dokument (Edit Fields: Document)




u kartici Alati (Tools) Opcije samoisprava (AutoCorrect Options). Otvara se dijaloški okvir

Samoispravak (AutoCorrect) gdje se vrše željene postavke.

Sl. 66 Naredba Samoispravak (AutoCorrect) u izborniku Oblikovanje (Format)

Neke od opcija Samoispravka (AutoCorrect) su:

Ispravi PRva DVa VElika SLova (Correct TWo INitial CApitals) – automatski se

ispravljaju pogrešno upisana prva dva velika slova riječi slučajnom upotrebom tipke

Caps Lock;

Prepoznavanje internet adresa (URL Recognition) – ako je uključena ova opcija,

automatski se postavlja poveznica na internet stranicu koja se može otvoriti

kombinacijom tipke Ctrl + lijevi klik mišem;

Ispravi nenamjerno korištenje tipke cAPS LOCK (Correct accidental use of cAPS LOCK

key) – automatski se ispravljaju greške unutar riječi, prouzročene slučajnom

upotrebom tipke Caps Lock;

Zamijeni tekst prilikom upisa (AutoCorrect While Typing) – koristi se za

automatsku zamjenu teksta novim upisom, npr. zamjenjuje (R) simbolom ®

Funkciji je moguće odrediti iznimke. Ako se unutar rečenice koriste kratice (a uključena je

opcija Capitalize first letter of sentence), LibreOffice Writer će zaključiti da se radi o kraju




rečenice i nakon točke će započeti tekst velikim slovom. U tom slučaju može se kao Iznimke

(Exceptions) odrediti kratice koje se najčešće koristi.

U slučaju da se ne želi prihvatiti automatski unos funkcije Samoispravak (AutoCorrect),

potrebno je isključiti ikonu Automatska provjera pravopisa (AutoSpellcheck) na

Standardnoj alatnoj traci (Standard Toolbar).

Provjeru gramatičkih i pravopisnih grešaka može se obaviti tokom upisa ili nakon što se

završi s izradom dokumenta.

Provjeru nakon upisa obavlja se pomoću ikone Pravopis i gramatika (Spelling and Grammar)

koja se nalazi na Standardnoj alatnoj traci (Standard Toolbar). Otvara se dijaloški okvir

Pravopis i gramatika (Spelling and Grammar) u kojem se vrše ispravke.

Provjeru gramatike i pravopisa tokom upisa može se vršiti ako je odabrana ikona

Automatska provjera pravopisa (AutoSpellcheck) na Standardnoj alatnoj traci (Standard

Toolbar).

Sl. 67 Dijaloški okvir Samoispravak (AutoCorrect)




Pravopisne greške se podcrtavaju valovitom crvenom linijom, a gramatičke zelenom

valovitom linijom. Desnim klikom na podcrtanu riječ, otvara se brzi izbornik iz kojeg se

odabire jedna od predloženih riječi ili se nova riječ dodaje u rječnik.

Sl. 68 Brzi izbornik za pravopisne pogreške

Ako nije instaliran alat za provjeru pravopisa na željenom jeziku, u izborniku Alati (Tools) se

odabire naredbu Jezik (Language) i Više riječnika online (More Dictionaries Online).

Rad s rječnikom

Klikom na ikonu Pravopis i gramatika (Spelling and Grammar) otvara se dijaloški okvir s

opcijama:

Ignoriraj jednom (Ignore once),

Ignoriraj sve (Ignore all),

Promijeni (Change),

Promijeni sve (Change all).

Ako se neka riječ ne nalazi u rječniku, možete se unijeti u rječnik označivši je desni klik

Dodaj (Add) - upisivanjem te riječi, LibreOffice Writer aplikacija više je ne prikazuje kao

pogrešnu.




7. ISPIS DOKUMENTA

Pretpregled stranice

U izborniku Datoteka (File) potrebno je odabrati naredbu Pretpredgled stranice (Page

Preview) ili klikom na ikonu Pretpredgled stranice (Page Preview) na Standardnoj

alatnoj traci (Standard Toolbar) te pregledati dokument koji je odabran za ispisivanje.

Postavke dokumenta

Postavke margina mijenjaju se naredbom Page (Stranica) pod karticom Oblikovanje (Format). Otvara se dijaloški okvir Stil stranice: Zadani (Page Style: Default). Odabire se kartica Stranica (Page) gdje se:

mogu unosite željene vrijednosti margina: Lijeva (Left), Desna (Right), Gornja (Top) ili Donja (Bottom)

određuje orijentaciju dokumenta (Portrait, Landscape)

određuje veličina papira (A4, A3, Letter, User…)

Postavke ispisa i ispis

Dokument se ispisuje pozivanjem naredbe Ispis (Print):

preko izbornika Datoteka (File), odabere se naredba Ispis (Print);

kombinacijom tipki Ctrl + P;

pritiskom na ikonu Izravan ispis datoteke (Print File Directly) .

Odabirom ikone Izravan ispis datoteke (Print File Directly) , dokument se ispisuje na

zadanom pisaču.




Sl. 69 Postavke Ispisa (Print)

Broj primjeraka

Ako se dokument želi ispisati u nekoliko primjeraka, u polju Broj primjeraka (Number of

copies) se određuje broj primjeraka.

Opseg ispisa

Sve stranice (All Pages) – ova opcija se upotrebljava za ispis čitavog dokumenta.

Stranice (Pages) – ispisuje zadani raspon stranica.

Ispis

Dokument (nakon što se pripremi i podese se sve postavke) se ispisuje pritiskom na gumb

Ispis (Print).




Ovaj priručnik je namijenjen za učenje uz materijale

objavljene na sljedećim linkovima:

* Skripta:

www.itdesk.info/Microsoft Word 2010 skripta.pdf

* Video prezentacije koje prikazuju rad u Microsoft Word 2010:

www.itdesk.info/hrvatski/microsoft-word-1/




* Probni ispit:

www.itdesk.info/primjeri ispita/primjer ispita modul 3.pdf

* Video-prezentacija koja prikazuje rješavanje primjera ispita: www.itdesk.info/hrvatski/obrada-

teksta-microsoft-word-2010-video-rjesenje-ispita/

* Kvizovi koje korisnici/ce sami rješavaju:

www.itdesk.info/hrvatski/obrada-teksta-kviz-1/



../Local%20Settings/Temp/www.itdesk.info/Microsoft%20Word%202010%20skripta.pdf

../Local%20Settings/Temp/www.itdesk.info/hrvatski/microsoft-word-1/




../Local%20Settings/Temp/www.itdesk.info/primjeri%20ispita/primjer%20ispita%20modul%203.pdf

../Local%20Settings/Temp/www.itdesk.info/hrvatski/obrada-teksta-microsoft-word-2010-video-rjesenje-ispita/

../Local%20Settings/Temp/www.itdesk.info/hrvatski/obrada-teksta-microsoft-word-2010-video-rjesenje-ispita/

../Local%20Settings/Temp/www.itdesk.info/hrvatski/obrada-teksta-kviz-1/






8. OPĆI UVJETI KORIŠTENJA

Web–stranicu www.ITdesk.info je pokrenula udruga „Otvoreno društvo za

razmjenu ideja - ODRAZI“ u sklopu aktivnog promoviranja ljudskog prava na

slobodan pristup informacijama te ljudskog prava na edukaciju.

Slobodno kopirajte i distribuirajte ovaj dokument, uz uvjet da ne mijenjate ništa u

njemu!

Nad svim programima i uslugama navedenim na web–stranici ITdesk Home na web adresi ITdesk.info isključivo pravo posjeduju njihovi autori/ce. Microsoft, Windows, i Windowsxx su registrirani zaštitni znakovi tvrtke Microsoft Corporation. Ostali zaštitni znaci korišteni na ITdesk Home web-stranicama su isključivo vlasništvo njihovih vlasnika/ca. Ako imate pitanja vezana uz uporabu ili redistribuciju bilo kojeg programa, molimo kontaktirajte autore/ice dotičnog programa. Sva dodatna pitanja pošaljite na [email protected].

___________________________________

Ove web–stranice sadržavaju linkove na ostale web–stranice ili izvore. ITdesk.info tim NIJE odgovoran za tekstualni i/ili reklamni sadržaj, odnosno za proizvode koji su na tim web–stranicama /izvorima ponuđeni, kao što NIJE odgovoran niti za sadržaj koji je putem njih dostupan; mogućnost korištenja ili točnost sadržaja. Linkove koristite na vlastitu odgovornost. Također, ITdesk.info tim ne garantira:

da je sadržaj na ovim web–stranicama oslobođen od pogrešaka ili pogodan za svaku svrhu,

da će ove web–stranice ili web usluge funkcionirati bez pogrešaka ili prekida,

da će biti odgovarajući za vaše potrebe,

da implementacija takvog sadržaja neće narušavati patente, autorska prava, zaštitni znak ili ostala prava neke treće strane.

Ako se ne slažete s ovim općim uvjetima korištenja ili ako niste zadovoljni web–stranicama koje pružamo, prekinite s korištenjem ovih web–stranica i web usluga. ITdesk.info tim nije odgovoran vama, niti trećim osobama za bilo koju nastalu štetu, bila ona direktna, indirektna, slučajna ili posljedična, povezana s ili proizlazeći iz vaše uporabe, pogrešne uporabe ovih web–stranica ili web usluga. Iako vaše potraživanje može biti bazirano na garanciji, ugovoru, prekršaju ili nekom drugom pravnom uporištu, neovisno o našoj obaviještenosti o mogućnosti nastanka takve štete, oslobađamo se svake odgovornosti. Prihvaćanje ograničenja naše odgovornosti nužan je preduvjet korištenja ovih web–stranica i web usluga

Svi softveri navedeni u ovom ili drugim dokumentima objavljenim na stranici ITdesk.info su navedeni samo za edukativne svrhe ili kao primjer te mi, na bilo koji način, ne preferiramo navedeni softver u odnosu na neki drugi softver. Bilo koju izjavu da neki navedeni softver preferiramo više u odnosu na drugi, koji se spominje ili ne spominje u materijalima, smatrat će se kao lažni iskaz. Našu izravnu i bezrezervnu podršku imaju jedino softveri otvorenog koda (open source) koji omogućuju

http://www.itdesk.info/

mailto:[email protected]




korisnicima/cama da bez prepreka postanu digitalno pismeni, koriste računalo i sudjeluju u modernom informatičkom društvu.

Nakladnik: Otvoreno društvo za razmjenu ideja

(ODRAZI), Zagreb

ISBN: 978-953-56758-2-2

Obrada teksta - LibreOffice Writer - priručnik - · PDF filePomoću miša ......

Documents

Transcript of Obrada teksta - LibreOffice Writer - priručnik - · PDF filePomoću miša ......