PODZIAŁ UKŁADU KRZEPNIĘCIA:

1.Układ prokoagulacyjny – obejmujący mechanizmy biorące udział w tworzeniu czopu hemostatycznego – hamowanie krwawienia.

2.Układ antyagregacyjny – obejmujący mechanizmy ograniczające tworzenie zakrzepów- płynność krwi, obrona przed niewydolnością wielonarządową.

W PROCESIE KRZEPNIĘCIA WYRÓŻNIA SIĘ

1.Hemostazę pierwotną.

2.Hemostazę wtórną.

3. Fibrynolizę.

GŁÓWNE SKŁADNIKI UKŁADU KRZEPNIĘCIA:

1.Ściana naczyń krwionośnych.

2.Płytki krwi.

3.Układ krzepnięcia.

4.Układ fibrynolizy.

Bezwzględne minimum hemostatyczne dla płytek wynosi 30 tys./mm3!!!

ROLA PŁYTEK KRWI:

‣ hemostaza;

‣ trombinogeneza – tworzenie trombiny na powierzchni płytek;

‣ udział w reakcji zapalnej

‣ norma: 150-350x109/l.

TWORZENIE CZOPU PŁYTKOWEGO:

1.Aktywacja płytek (kolagen, trombina)- wydzielanie substancji aktywnych na zewnątrz: B-tromboglobulina, PF4, P-selektyna.

2. Interakcja pomiędzy płytkami a miejscem uszkodzenia- GP Ib-X-V i vWF, P-selektyna.

3.Adhezja, agregacja i lepka przemiana- kontrolowana przez TX2, PGI2.

4.Generacja trombiny na płytkach.

HISTORIA:

1.1905 – schemat Morawitza – główna rola trombiny, tromboplastyny tkankowej i jonów wapnia.

2.1964 – kaskadowy model krzepnięcia krwi – tor zewnątrzpochodny i wewnątrzpochodny.

3.Obecnie – komórkowy model aktywacji krzepnięcia krwi.

KOMPLEKSY:

1.Kompleks tenazy: VIIIa-IXa-X i FL – aktywacji ulega czynnik X.

2.Kompleks protrombinazy: Va-Xa-II i FL – dochodzi do przekształcenia protrombiny w trombinę (IIa).

KOMÓRKOWY MODEL KRZEPNIĘCIA- PROCES GENERACJI TROMBINY:

1.Faza inicjacji (indukcji).

2.Faza wzmocnienia (rozszerzenia).

3.Faza rozprzestrzeniania (efektorowa).

Uszkodzenie tkanek

Aktywne

TF VaVIIa

X

Xa

IX IXa

1. Uszkodzenie ściany naczynia umożliwia i prowadzi do kontaktu krwi z komórkami podśróbłonkowymi.

2. Odsłoniety TF wiąże się z czynnikiem VIIa lub czynnikiem VII który przekształca się w VIIa.

3. Kompleks TF-VIIa prowadzi do aktywacji czynników IX i X.

4. Czynnik Xa ulega wiązaniu z czynnikiem Va na powierzchni komórki.

5. Kompleks FXa/FVa przekształca niewielką ilość protrombiny w trombinę.

6. Wystarcza to do aktywacji czynników V, VIII, XI oraz płytek krwi. Czynnik XIa przekształca czynnik IX w IXa.

7. Aktywne płytki wiążą czynniki Va, VIIIa i IXa.

Va

VVIII

VIIIa

VaXa

IX IXa

Protrombina

Trombina

Aktywne

Va

XIa

XIa

IXa

8. Kompleks FVIIIa/FIXa aktywuje czynnik X na powierzchni aktywnych płytek.

9. Czynnik Xa wraz z czynnikiem Va przekształca dużą ilość protrombiny w trombinę.

10. Wyrzut trombiny powoduje powstanie stabilnego skrzepu fibrynowego – tzw. faza efektorowa.

X

Protrombina

TrombinaAktywne

W!óknik

Fibrynogen

XaVa

XII!>XIIa

TenazaProtrombinaza

VIIIaIXa

Trombina

Hamowanie fibrynolizy

Hamowanie krzepnięcia

Krzepnięcie

Stan zapalny Namnażanie komórek

PAI-1TAFI

APCTM

Fibroblasty

SE, aktywacja leukocytów, chemotaksja, ET, PAF

Fibryna, aktywacja płytek

XIa

IXa

Xa

VIIIa

Va

XIIa

IIa

TF VIIa

Xa

Inhibitor Aktywowane czynniki krzepnięcia Inhibitory+

AT III

TFPI

PS, APC

-

-

-

AT III – antytrombina III, APC – aktywowane białko C, PS – białko S, TF – czynnik tkankowy, TFPI – inhibitory aktywacji zależnej od TF

1. M. Uszyński Koagulopatie położnicze. Wrocław 2003

2. M. Złotorowicz Wykład z kursu atestacyjnego przed egzaminem specjalizacyjnym. Warszawa, CMKP, jesień 2009