7/25/2019 NRC: Asieldebat - de feiten

1/2

8 In het nieuws

Ook de draad kwijt

in het a s i e l d e b a t?Dit zijn de feiten

Zijn asielzoekerscentra eerlijk over hetland verspreid? Is het asielprobleemonder controle? Deze en 29 anderevragen over asielzoekers, asielcentra enasielbeleid in Nederland, op een rij.Door onze redacteur Kees Versteegh

1Hoeveel asielzoekerskomen naar Nederland?

In 2015 deden ongeveer 57.000 men-sen een eerste asielaanvraag. Daar-van kwamen bijna 14.000 vluchte-lingen een familielid achterna in hetkader van gezinshereniging. Daar-naast deden ongeveer 2.000 mensenin 2015 een tweede aanvraag, blijktuit cijfers van de Immigratie en Natu-ralisatiedienst (IND). Voor heel 2016variren de prognoses van het kabi-net van ongeveer 60.000 tot 94.000vluchtelingen die in Nederland asielwillen aanvragen.

2.Is dat veel vergelekenmet andere EU-landen?Binnen de Europese Unie is Neder-land tot nu toe een middenmoter.Het vangt (in verhouding met het to-taal aantal inwoners van het land)meer asielzoekers op dan landen alsSlowakije en Polen, maar minder danDuitsland en Zweden.

3.Is dat veel vergelekenmet het verleden?Wel als het gaat om de asielstroomdie het land binnenkomt. Het totaleaantal asielzoekers in 2015 (ongeveer59.000) is een verdubbeling van hetaantal mensen dat zich in 2014meldde: 29.890. Nooit eerder kwa-men er sinds de jaren negentig in eenjaar zoveel asielzoekers naar Neder-land. Het aantal mensen dat in azcsverblijft, was in het verleden juist ho-ger. Topjaar qua opvang was 2001,toen er 83.801 mensen in azcs zaten;het hoogtepunt van een stijgendetrend die in 1996 was begonnen.Daarentegen zaten eind januari 2016slechts 47.265 asielzoekers in op-vangcentra.

Een ander verschil met de jarennegentig is het tempo waarmee deasielzoekers binnenkomen. Piekenvan 1.800 mensen per week zoals in

november vorig jaar werden destijdsniet gehaald.

4.Wil de overheid minderaantal asielzoekers?Ja, maar (nog) niet door een plafondin te stellen zoals bijvoorbeeld Oos-tenrijk doet. De Nederlandse rege-ring ontmoedigt de komst van asiel-zoekers liever, en probeert via Euro-pese afspraken de toestroom te be-perken. Voorbeeld van het ontmoe-digingsbeleid is de brief die staatsse-cretaris Klaas Dijkhoff (VVD, Veilig-heid en Justitie) 19 oktober vorig jaaraan alle inwoners van asielzoekers-centra in Nederland stuurde. Daarinwaarschuwde hij voor sobere voor-zieningen, lange wachttijden en eenlange procedures voor gezinshereni-ging. Het kabinet hecht verder aan deuitvoering van de EU-afspraken omvia een bepaalde verdeelsleutel asiel-zoekers over de 24 EU-lidstaten teverspreiden. Daarmee kan de drukop Nederland worden verlicht. Ookmoet Turkije meer doen aan het te-genhouden van vluchtelingen.

5.Uit welke landen komende asielzoekers?Bijna de helft (47 procent) van deasielaanvragers komt uit Syri, 17procent uit Eritrea en 6 procent uitIrak. De laatste cijfers lieten ook eengroeiende instroom uit Albani en inmindere mate Servi zien. Dit is mo-gelijk een reactie op Duitse maatre-gelen om asielzoekers uit de Balkansneller uit te wijzen. Marokkanen enTunesirs die een groeiende groepasielaanvragers in Duitsland vormen,hebben zich volgens de IND (nog)niet in Nederland gemeld.

Opvallend is verder de groei vanhet aantal staatlozen zonder pas-poort (bijna 5.000 in heel 2015 endaarmee bijna tien procent van hetgeheel). Familieleden van staatlozenvormden, na Syrirs, in 2015 zelfs degrootste groep mensen die in het ka-

der van gezinshereniging Neder-land binnen mocht komen. Staat-lozen hebben geen paspoort om-dat ze als lid van een minderheidin hun land zo hard worden onder-drukt dat ze geen paspoort mogenhebben (in Birma bijvoorbeeld).Volgens de IND gaat het bij de hui-dige groep staatlozen vooral omPalestijnse Syrirs die van oudshergediscrimineerd worden. Asielzoe-kers die hun paspoort hebben ver-loren of weggegooid, proberensoms ook het label staatloos te krij-gen om meer kans te maken opasiel.

6.Welke kenmerkenhebben de asielzoekers(leeftijd, opleiding)

De asielzoekers zijn meestal twin-tigers en matig opgeleid. Volgenscijfers van het COA is veruit degrootste groep die van 18 tot enmet 29 jaar oud (ongeveer 18.000).Daarna komen de groepen in deleeftijd van 30-39 jaar (bijna10.000 asielzoekers) en 12-17 jaar(5.031). Er zijn ongeveer 10.000minderjarige asielzoekers in decentra. Vijftien tot twintig procentvan de bewoners zijn leerplichtigekinderen.

Over het opleidingsniveaumeldde COA-directeur Gerard Bak-ker vorig jaar inNRCdat ongeveereen derde van de asielzoekershoogopgeleid is (WO, HBO), eenderde middelbaar opgeleid (MBO)en een derde laagopgeleid. In depraktijk blijkt deze driedeling ech-ter moeilijk hanteerbaar. Onder-wijsorganisaties die buitenlandershulp bieden (zoals Spark) merkendat de hoger opgeleide asielzoe-kers het vaak moeilijker hebbendan Nederlandse hoger opgelei-den. Velen haalden de taaltest En-gels niet of zakten voor de Gradu-ate Management Admission Test(GMAT), voor elementaire wiskun-dige en analytische vaardigheden.

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

Totaal aantal asielaanvragen per jaar

80 85 90 95 00 05 10 15

NRC 020216/ EvG/ Bron: Statline

SomalischVoormaligSU

Afghaans

SyrischEritrees

Iraaks

IraansVoorm. Joegoslavi

Overig

WOE NSDAG 3 FEBRUARI2016 9N RCHANDEL SBLAD

7.Wie maakt kans hier te

blijven, wie moet terug?

Nu zijn het vooral de Syrirs, Irake-zen, Eritreers, Afghanen en een deelvan de staatlozen die mogen blijven.Opgeteld zijn dat ongeveer 40.000mensen uit de groep van bijna60.000 mensen die in 2015 asielzocht. Mensen uit de Balkan en vei-lige delen van Afrika krijgen geenasielstatus. Op 29 januari 2016 kon-digde het kabinet aan dat NederlandAlbanezen versneld via lijnvluchtengaat uitzetten. Albani werkt daar-aan mee.

Er zijn vier gronden voor recht opasiel. Wie in het land van herkomstpersoonlijke vervolging te vrezenheeft vanwege bijvoorbeeld ras,godsdienst of politieke voorkeur,heeft er recht op. Hetzelfde geldtvoor onmenselijke of vernederendebehandeling in het eigen land. Ookiemand die slachtoffer dreigt te wor-den van willekeurig geweld door eengewapend conflict, maakt kans opasiel. Een vierde asielgrond is als departner, vader of moeder een ver-blijfsvergunning in Nederland heeftgekregen.

8.Gaan degenen die zijn af-gewezen, echt terug?Lang niet allemaal. In het eerste half-jaar van 2015 zijn 4.320 vreemdelin-gen aantoonbaar vertrokken. Ruimde helft van hen is onder dwang ver-trokken, onder begeleiding van demarechaussee. Deze vreemdelin-gen, zoals ze in de statistiek heten,zijn niet alleen recent uitgeproce-deerde asielzoekers maar bijvoor-beeld ook mensen die al langere tijdillegaal in Nederland zijn gebleven,maar nu toch terug moeten. In dat-zelfde halfjaar lukte het bij 3.800vreemdelingen niet om ze aantoon-baar te laten vertrekken. Zij zijn vol-gens de statistieken vertrokken zon-der toezicht. In de praktijk blijven zijvaak in Nederland, waar ze verdwij-

nen in de illegaliteit. In 2013 warener ongeveer 35.000 illegalen, schattehet WODC.

9.En degenen die mogen

blijven, gaan die terug?Dat ligt er een beetje aan uit welkland ze ooit kwamen, hoe het inmid-dels met dat land gaat, en hoe oud deerkende vluchtelingen zijn. Afgha-nen die vanaf het begin van de bur-geroorlog in 1992 hierheen kwamen,bleven juist vaak in Nederland. Erwonen inmiddels 44.000 Afghanenin Nederland, een van de grootste Af-ghaanse gemeenschappen in Europa.De remigranten zijn vaak jong tussende 20 en 45: mensen die veel energiehebben en toekomst zien in een be-staan elders, zo wees onderzoek vanRegioplan uit 2010 uit.

10.Maken degenen die blij-ven, kans op werk?

Die kans is niet groot, blijkt uit on-derzoek naar de werkloosheid ondermensen die eerder naar Nederlandkwamen. Uit recent onderzoek vanSCP, WRR en WODC bleek dat maareen derde van diegenen die vanaf1995 naar Nederland kwamen, eenfulltime baan heeft.

11.Hoe ziet de asielproce-dure er uit?De asielzoeker meldt zich in een aan-meldcentrum, het bekendste is in TerApel. Daar wordt zijn of haar identi-teit, nationaliteit en reisroute vastge-steld. Vervolgens gaat de vluchtelingnaar noodopvanglocaties tot de

asielprocedure begint. Dit kan eenaantal maanden duren. In de asiel-procedure zelf moet de asielzoekerzijn verhaal doen tegenover een IND-medewerker die bekend is met de si-tuatie in het thuisland. Hij beoor-deelt of het verhaal geloofwaardig isen of de asielzoeker recht heeft opeen verblijfsvergunning. Zo niet, dankan de asielzoeker nog in beroep bijde rechtbank en vervolgens de Raadvan State.

12.Wanneer mag menwerke n?Indien men de vluchtelingenstatusheeft gekregen, of na een half jaar inde procedure te hebben gezeten. Indat laatste geval is wel een tewerk-stellingsvergunning van het COA no-dig. Werkende asielzoekers zijn hetCOA een eigen bijdrage verschuldigdvoor de kosten van de opvang en deuitkering die zij maandelijks ontvan-gen om van te kunnen leven. .

1 3.Betalen asielzoekersvoor hun verblijf in eenazc?

Twee verschillende groepen wel.Werkende asielzoekers mogen alleende eerste 25 procent van hun inkom-sten houden, de rest moeten ze af-staan voor hun opvang. Ook vermo-gende asielzoekers betalen mee. Datwil zeggen: de voorschotten die zehebben gekregen voor onderdak envoedsel worden bij hen teruggevor-derd. Voor hen gelden dezelfde re-gels als voor iemand met een bij-standsuitkering.

De regelingen omtrent voorschot-ten en terugbetaling zijn uiterst ge-detailleerd voor verschillende groe-pen asielzoekers. Onder vermogenwordt eigen geld verstaan (contan-ten, direct beschikbare tegoeden),niet een duur horloge, laptop of tele-foon. In 2013 werd 177.000 euro te-ruggevorderd door het COA van

asielzoekers, en in 2014 178.000euro. Voor 2015 staat de teller op137.000 euro. De afrekening over vo-rig jaar is nog niet klaar.

14.Wie heeft recht oponderwijs?De Nederlandse leerplicht geldt ookvoor asielkinderen. Dat betekent datze van hun vijfde tot achttiende jaarnaar school moeten. Ouders kunnenhun kind echter al vanaf diens vierdelevensjaar aanmelden. Zeker geziende snelle en grote toestroom vorignajaar kwam het onderwijs aan asiel-kinderen maar moeizaam op gang.Kinderen moeten daarvoor wordenverspreid over scholen in de buurt.Grote asielcentra hebben soms eeneigen school, zoals in Heumensoordbij Nijmegen. Het heen en weer sle-pen van kinderen tussen diverse cen-tra benvloedt de schoolprestatiesnegatief.

15.Hoeveel familieledenvan erkende vluchtelin-gen komen over?

Hun aantal is de laatste jaren geste-gen en zal dat hoogstwaarschijnlijkblijven doen. Gezinsherenigingwordt namelijk bepaald door de ont-wikkeling in de vluchtelingenstroomzelf. In 2013 kwamen ongeveer4.000 over in het kader van gezins-hereniging, in 2014 6.000 en in 2015bijna 14.000 familieleden. Voor 2016verwacht de IND 25.600 nareizigers.

16.Krijgen zij een socialehu u r woni ng?Tot voor kort wel. Probleem is dat dieer lang niet altijd zijn. Een groot deelvan de gemeenten loopt sterk achtermet het huisvesten van statushou-ders. Alleen in Overijssel gaat hetgoed. Containerachtige woningen enomgebouwde kantoorpanden

Aantal personen in de asielopvang naarleeftijdsgroep, x 1.000

NRC020216/StudioNRC/ Bron:COA

0 t /m 3 4 t /m 1 1 1 2 t /m 1 7 1 8t /m 2 930 t /m 394 0 t /m 4 950 t /m 59 6 0 +

5

0

10

15

20

Asielzoekers op weg van en naar het asielzoekerscentrum in Ter Apel.FOTO S:KEESVANDEVEEN

7/25/2019 NRC: Asieldebat - de feiten

2/2

10 In het nieuws

oodopvang

Aantalplaatsen

AZ

NRC030216/RL

/Bron:COA,LocalFocus

TerApel

Luttelgeest

Katwijk

Hoogeveen

Dronten

Alphena/dRijn

Weert

NijmegenHeumensoord

KaatsheuvelGilzeenRijen

Budel-Cranendonck

Asielopvanglocatiesper28januari2016

> 1.0 00 500 -1 .0 00

1 00 -500 < 10 0

worden het alternatief voor de een-gezinswoning.

17.Waarom lukt het niet omhuisvesting voor status-houders te regelen?

Omdat er al voor de vluchtelingencri-sis wachtlijsten waren voor socialehuurwoningen. Woningbouwcorpo-raties hebben de laatste jaren veelvan hun sociale huurvoorraad ver-kocht. De toename van het aantalasielzoekers heeft het probleem ver-ergerd. Probleem is ook dat de ge-meente vaak geen eigen grond bezit,die ze zou kunnen gebruiken voor debouw van woningen. Het verbouwenvan kantoren tot woningenkost tijd(en geld).

Het kabinet heeft deze week bo-vendien een eind gemaakt aan de au-tomatische voorrangspositie voorasielzoekers op de sociale huur-markt. Gemeenten moeten dat strakszelf kunnen bepalen. Uit cijfers vanhet COA bleek dat ongeveer 15.000statushouders nog ten onrechte inazcs zitten.

1 8.Hoe groot zijn de azcs?

Ongeveer de helft van de honderd-tien azcs en opvanglocaties heeftplaats voor maximaal vijfhonderdasielzoekers. Bijna een derde (onge-veer veertig) van de pakweg hon-derdtien azcs en noodopvangloca-ties kent een omvang van tussen de500 en 1.000 bewoners. Een tientalheeft capaciteit van 1.000 en meer,zoals in Heumensoord bij Nijmegen.

19.Zijn de opvanglocatiesen azcs eerlijk verspreidover het land?

Grosso modo wel, volgens onderzoekvanRTL Nieuws,vorig najaar. De op-vangcentra die in oktober 2015 wer-den gebruikt, stonden in ongeveer

evenveel rijke als arme wijken. Datbleek uit een analyse op basis van depostcodes van de opvanglocaties.Van de (toen nog) 74 opvanglocatiesbleek dat 16 ervan in de rijkste buur-ten staan en 16 in de armste buur-ten. 17 andere opvanglocaties staanin buurten die iets rijker zijn dan ge-middeld, terwijl 21 locaties staan inbuurten die juist iets armer zijn dangemiddeld.

20.Hoeveel kost een asiel-zoeker eigenlijk?In algemene zin is die vraag heelmoeilijk te beantwoorden. Voor ver-schillende categorien asielzoekers(jong, oud, korte of lange asielproce-dure) worden verschillende kostengemaakt. NRC next kwam uit opmaximaal 44.000 euro per asielzoe-ker (een minderjarige die een ver-gunning krijgt en naar het voortge-zet onderwijs gaat). Een meerderja-rige die een vergunning krijgt zon-der in beroep te gaan, kost ongeveer28.000 euro. Het gaat om kostenvoor opvang, juridische bijstand,onderwijs en zorg. ZorgverzekeraarMenzis, die de afhandeling van deziektekosten van alle asielzoekersregelt, schatte de zorg kosten eindvorig jaar grofweg op 120 miljoeneuro voor 2015.

Minister Dijsselbloem (PvdA, Fi-nancin) zei in oktober 2015 dat hetkabinet ongeveer 1 miljard eurokwijt is aan opvang en huisvestingvan asielzoekers in 2015.

21.Hoe gezond zijn asiel-zoekers?Asielzoekers hebben een hogerekans op zwangerschappen, abortus-sen, bepaalde chronische ziektenzoals diabetes en psychische proble-men dan andere inwoners van Ne-derland. Dat bleek in 2014 uit pro-motieonderzoek van Simone Goo-sen (AMC) en onderzoek van Medi-sche Opvang Asielzoekers. Bij asiel-zoekers komen tienerzwanger-

schappen relatief vaak voor. Vrouwendie kort na aankomst in Nederlandzwanger worden, kiezen vaker danandere vrouwen in Nederland, vooreen abortus. GGD Nederland rappor-teerde een abortuscijfer dat vier keerzo hoog lag als bij Nederlandse vrou-wen.

Uit onderzoek blijkt verder dat kin-deren die frequent worden overge-plaatst naar anders azcs vaker psy-chische of gedragsproblemen heb-ben. Dat geldt ook voor kinderen vanmoeders die geweld hebben meege-maakt, een posttraumatische stress-stoornis of een depressie hebben.

Volwassen asielzoekers hebbenverder een twee keer zo hoge kans opdiabetes als gemiddeld in Nederland,aldus het onderzoek van Goosen.

22.Wat is er bekend overhet leven binnen hetazc?

Veel. Een grote groep asielzoekersheeft in de loop der tijd haar ervarin-gen op schrift gesteld of zich laten in-terviewen door kranten of televisie-p rogrammas. Themas die steedsweer opduiken zijn: dankbaarheidvoor de geboden rust en veiligheid,het lange wachten en de daaraan ver-bonden verveling en irritatie, het ge-brek aan privacy dat zij ervaren, desoms bureaucratische handelwijzevan ambtenaren en spanningen tus-sen diverse groepen (met homos bij-voorbeeld of tussen moslims enchristenen onderling).

23.Hoe worden in het azc deNederlandse normen enwaarden bijgebracht?

Op verschillende manieren. Aller-eerst hanteert het COA een set huis-regels. Het gaat om omgangsvormenonderling, het schoon en leefbaarhouden van de leefruimtes, bezoek-regelingen, wapens en drugsbezit, enaansprakelijkheid. Verder kondengemeenten bij het ministerie vanBinnenlandse Zaken exemplaren vande Nederlandse grondwet in het Ara-bisch bestellen. Tot nu toe hebbenslechts enkele gemeenten exempla-ren besteld. Ten slotte gaat het kabi-net voorlichting over homo-rechtenen de omgang met homo s uitbrei-den.

24.Wat is er bekend over(gewelds)incidenten open rond azcs?

De politie moet vijf tot tien keer perdag uitrukken voor een incident inof rondom een azc, zei politie-chefMax Daniel in november 2015. De po-litie kan deze hoeveelheid inciden-ten qua mankracht goed aan, aldusDaniel. Het zou vooral gaan omvechtpartijtjes tussen jongeren bin-nen de azcs. Vaak zijn er meisjesen/of drank in het spel, zei de politie-commandant. In veel gevallen staanSyrische jongeren tegenoverEritrers.Verder zijn er soms botsin-gen tussen islamitische en christe-lijke asielzoekers. Een minderheidvan de gevallen betreft bekladdingenvan azcs door tegenstanders van devluchtelingenopvang. Daarnaasthaalden diverse incidenten van aan-randingen en andere seksuele aardde publiciteit. Volgens de politie wa-ren er vorig jaar 55 meldingen van ze-denmisdrijven. Tenslotte zijn er sig-nalen van mensenhandel en men-sensmokkel rond azcs in Neder-land, aldus een woordvoerder vande Nationale Politie. De politie kon-digde op 22 januari aan speciale in-

WOE NSDAG 3 FEBRUARI2016 11N RCHANDEL SBLAD

RUTTES DEADLINE

Nederland is dit half jaar EU-voorzitter.Premier Rutte wil dat het aantalvluchtelingen in 6 tot 8 weken sterkdaalt, zei hij op 20 januari. Wat issindsdien bereikt?

Week 2

Dertien keerzoveel als een

jaar geleden

Van enige daling vande vluchtelingen-cijfers is twee we-ken na de uitspraakvan premier Ruttedat de aantallen

sterk naar beneden moeten nogaltijd geen sprake. De Internatio-nale Organisatie voor Migratiepresenteerde dinsdag het nieuw-ste overzicht. In Griekenland enItali arriveerden in januari 67.193vluchtelingen: ruim dertien keerzoveel als in januari 2015 toen er5.000 mensen over zee in dezelanden aankwamen. Het aantalvluchtelingen dat de overtochtniet overleeft stijgt eveneens: van82 in januari 2015 naar 368 dodende afgelopen maand.

Er moet snel wat gebeuren,klonk het ook dinsdag weer in hetEuropees Parlement in Straats-burg waar minister Koenders(Buitenlandse Zaken, PvdA) na-mens het Nederlandse voorzitter-schap van de Europese Unie actede prsence gaf. In navolging vanRutte twee weken geleden verze-kerde hij dat na alle door de EUgemaakte afspraken Nederlanddeze nu wil gaan uitvoeren.

Het grootste probleem is degrens van Griekenland, het landwaar vorige maand 62.193 vluch-telingen binnen kwamen.

In een conceptrapport van deEuropese Commissie werd vorigeweek zware kritiek geleverd op dewijze waarop de Grieken hungrenzen controleren en hoe mi-granten worden geregistreerd.Griekenland heeft drie maandende tijd gekregen om de zaak oporde te brengen. Lukt dat niet,dan krijgen Europese lidstatenhet recht tijdelijk grenscontrolesin te stellen voor reizigers uitGriekenland.

De leider van de Liberalen inhet Europees Parlement, de BelgGuy Verhofstadt, zei dinsdag datde Europese Unie met onmiddel-

lijke ingang met 2.000 officersde grenscontrole van Grieken-land moet overnemen. Een der-gelijke maatregel zou kunnen opbasis van het Europees Verdrag.

En dan meldde zich vorigeweek ook nog PvdA-leider Die-derik Samsom via de Volkskrantmet een eigen plan. Iedereen diein Griekenland illegaal binnen-komt, moet per kerende veer-boot worden teruggestuurd. Inruil zouden jaarlijks 150 tot 250duizend vluchtelingen uit Tur-kije door een kopgroep van Eu-ropese landen asiel moeten wor-den geboden.

Vanuit het kabinet werd ge-steld dat elementen uit het planworden betrokken bij alle ande-re pogingen om de aantallenvluchtelingen naar beneden tekrijgen. In Europa werd Sams-oms plan lauw ontvangen.Asielzoekers kunnen niet zo-maar worden teruggeduwd, zeide Europese Commissie.

Vrijdag treffen de ministersvan Buitenlandse Zaken elkaarin Amsterdam voor hun halfjaar-lijkse informele vergadering.Ook de kandidaat-leden voor deEuropese Unie, zoals Turkije zijnhierbij aanwezig. Hoog op deagenda: de vluchtelingencrisis.

Mark Kranenburg

Deze rubriek doet wekelijks ver-

slag van de pogingen de vluchte-lingenstroom snel te laten dalen.

1 42 3 5 6 7 8

terventieteams rond azcs te gaaninzetten om te proberen mensen-smokkelaars op heterdaad te be-trappen.

2 5.Hoe gaat het bestuur ommet incidenten in azcs?Wisselend. Over het algemeen be-staat er grote weerstand onder lokalebestuurders om incidenten, vergrij-pen of strafbare handelingen vanasielzoekers naar deze groep te her-leiden. Dat verkleint het draagvlakvoor een azc binnen een gemeente,en stigmatiseert asielzoekers, vre-zen bestuurders. Tegelijkertijd is eenkentering in deze houding gaande.Daarbij gaat het bijvoorbeeld om ge-meenten met asielzoekers die wor-den verdacht van zedendelicten zo-als in Almere en Amsterdam. De bur-gemeester van die laatste gemeente,Eberhard van der Laan, kondigdeaan overzichten van incidenten bin-nen azcs te gaan publiceren. Het ka-binet is van plan hetzelfde voor hethele land te gaan doen.

2 6.Wat gebeurt er met cri-minele asielzoekers?Na ernstige delicten wordt hunasielverzoek geweigerd. Voor degrootste groep asielzoekers lag degrens voor deze ernstige delicten opanderhalf jaar gevangenisstraf.Staatssecretaris Klaas Dijkhoff ver-laagt die grens binnenkort naar zesmaanden. Een Europese asielricht-lijn schrijft voor dat landen pas asielaan vluchtelingen mogen weigerenals zij veroordeeld zijn voor eenernstig misdrijf of als ze een ge-vaar zijn voor de veiligheid vanhet land. Maar: vervolgens kunnende asielzoekers vaak niet worden te-ruggestuurd. Volgens het mensen-rechtenverdrag EVRM mag je eenvluchteling niet terugsturen naareen land waar die zijn leven niet ze-ker is. Aangezien ze hun verblijfs-recht wel zijn verloren, belandendeze mensen vaak in de illegaliteit.

27.Zitten er terroristen on-der de asielzoekers?

Daarvan is tot nu toe in Nederlandniets gebleken. Wel toonde antiter-reurdienst NCTV zich bezorgd overhet feit dat Europese inlichtingen-diensten niet goed zicht hebben opde grote vluchtelingenstromen. Deafdeling speciale zaken van de INDheeft een aantal mensen in onder-zoek genomen.

28.Klopt het beeld dat hetverzet tegen de vestigingvan azcs groeit?

Uit onderzoek (december 2015) bleekdat een meerderheid van Nederlan-ders de komst van azcs in hun ge-meente accepteert. Vier op de tienNederlanders (42 procent) vindenhet sowieso acceptabel als er in hungemeente een azc komt, bleek uit on-derzoek van IResearch en de Univer-siteit Twente Nog eens drie op detien (29 procent) vinden dit accepta-bel, onder voorwaarden. Daarbij gaathet vaak om zorgvuldige (inspraak-)procedures en de omvang van hetazc. Een op de vijf (21 procent) is hoedan ook tegen de komst van een azc.Of deze houding aan het veranderenis, blijft onduidelijk. Wel verhardt destrijd. Diverse burgemeesters, wet-houders en raadsleden kregendoo dsbedreigingen.

29.Wat veroorzaakt de pro-testen tegen azc's ?Er waren felle protesten tegen plan-nen voor grote azcs (groter dan 500bewoners) in middelgrote of kleinegemeenten. Die worden er nogaleens in korte tijd doorheen gejast ,zo was het gevoel in bijvoorbeeldGeldermalsen. Daarnaast is er deangst voor onveiligheid in en rondeen azc. Ook bestaat er vrees voor dekomst van een nieuwe onderklassedie een groot beslag legt op bijvoor-

beeld de sociale woningmarkt enandere collectieve voorzieningenbinnen een gemeente. Tenslotte be-staan er al langergrieven in veel wij-ken over achterblijvende investerin-gen in buurtfaciliteiten. De ingrijpende bezuinigingensinds 2010 op bijvoorbeeld oude-ren- , jeugd- en thuiszorg treffenvooral de lagere inkomens. Dekomst van een azc ontwikkelt zichmede daardoor tot kristallisatiepuntvan ontevredenheid. De PVV en dekrachtige werking vansociale mediaals Facebook, jagen het protest ver-der aan.

30.Heeft de overheid hetvluchteli ngenp r obl e emonder controle?

In eigen land is voorkomen datasielzoekers noodgedwongen doorhet land zwerven en op straat moe-ten slapen. Ook is het gesleep metvluchtelingen van sporthal naarsporthal ten einde gekomen.

Maar het blijft uiterst onzeker isof de aanpak die het kabinet heeftgekozen bij de beperking van destroom vluchtelingen, gaat werken.Die berust vooralsnog op het in sa-menwerking met Europese partnerscentraal verdelen van de asielzoe-kers over Europa, en een afspraakmet Turkije.

Dat laatste land moet meer gaandoen om de vluchtelingenstroomnaar Europa te stoppen. Een aantalEU-lidstaten, met name in het Oos-ten (Polen, Slowakije, Hongarije),wil echter niet meewerken aan decentrale verdeling. Mede daardoorblijft de druk van de vluchtelingen-stroom op Nederland hoog.

Met medewerking van Wim Brummel-

man, Martin Kuiper en Christiaan Pel-grim

Deze vragenlijst wordt op nrc.nl

geactualiseerd. Mis je vragen of heb

je aanmerkingen op de antwoorden?Mail naar vragenoverasiel@nrc.nl

Asielzoekers kunnenniet zomaar wordenterug geduwd

Europese Commissie