E përjavshme Informative (Nr. 485) 13 Qershor 2011 Çmimi 20Lekë

Lexoni në faqen 4

Lexoni në faqen 14

Lexoni në faqen 12Lexoni në faqen 2

Pogradec:Turizmi familjarLexoni në faqen 9

Botim

Aktualitet

Aktualitet

Botime tëSh.B. DIJA-

Poradeci

Lexoni në faqen 8

Xinarca-Pogradec

EshirikaColi

Kohët e fundit nga disa mediaështë përhapur në mënyrë tërrufeshme, madje pak tëfrikshme, lajmi i fillimit të një“epidemie” të shkaktuar nga E.Coli e gjetur në disa perime ezarzavate

Sekretet e2012-ës

Në botëekzistojnë shumëteori, konspirative,si në rrafshinpolitik edhe në atëshkencor e mistik.

Ti Lascio unacanzone

Aktualitet

13 Qershor 20112 Aktualitet

Dita e Dyerve të HapuraAktivitete

Ti Lascio una canzoneShkolla “Rilindja” organizoi një

aktivitet me këngë, kërcim eakrobaci, dt. 10.06.2011, tek“Pallati i Kulturës Pogradec”.

Në këtë aktivitet ishin të ftuarpërfaqësues nga institucione tëndryshme të qytetit dhe prindër tëkëtyre nxënësve të talentuar.

Nxënësit e shkollës kishinpërgatitur, për të ftuarit këngëitaliane, të cilat nuk janë të njohuravetëm për publikun italian, por edheatë shqiptar si: “Saracino”,Ancora”, “Liberta”, “Bacco perbacco”, “Un estate italiana”, “Ilballo del qua-qua”, etj. Ndërkohëpërshëndetën të ftuarit edhe me

këngën shumë të njohur shqiptare“Moj e bukura more”.

Nxënësia Ilda Eshi meperformancën e saj tëjashtëzakonshme përshëndeti tëpranishimit, ku me zërin e saj tëmrekullueshëm preku zemrat e tëgjithëve Ndërkohë e gjithë salla umbush me ngrohtësi nga duartrokitjete të ftuarve.

Ky ishte një nga realizimet tepërtë suksesshme të kësaj shkolle.

Meritë kjo jo vetëm e nxënësve,por edhe e punës së palodhshme tëmësueses Loreta Shkurtit, JulianLufo dhe stafit drejtues të shkollësRilindja Pogradec.

Data 27 maj 2011, përdrejtorinë e shkollës, për stafinmësimor, kolektivin e nxënësve tëShkollës së Mesme Profesionale“Enver Qeraxhi” në rrethin e

Pogradecit, do tëmbetet një datë eshënuar për ta. Për tëparën herë në këtëshkollë u zhvillua njëaktivitet mbreslënësme karaktereuropian, që kishtepër qëllim tëpromovonte vlera tëkëtij arsimimi dhe përtë tërhequr sa mëshumë kontigjentenxënësish nga arsimi9-vjeçar nga të gjithashkollat e rrethit.

Në këtë aktivitettë organizuar ngadrejtoria e kësajshkolle me drejtorezonjën Anila Bazelli,të mbështetur ngaDrejtoria e ZyrësArsimore të rrethitme drejtore zonjënEva Çollaku, nëbashkëpunim edheme kordinatoren

austriake për bashkëpunim arsimorme Shqipërinë, zonjën SabneShubert. Bashkëpunimi është shtrirëedhe me Zyrën e Punës , me biznesinlokal si partner social.

Ishin ftuar nga Ministria eArsimit dhe Shkencës të drejtorisësë Arsimit Profesional me drejtueszotin Ilo Pulaku e të tjerë, nga stafii Zyrës Arsimore, nga PushtetiVendor, drejtues shkollash, drejtuesbiznesesh dhe media lokale.

Në program ishin parashikuartë referoheshin materiale të tilla, qëkishin të bënin me punën e kryerderi tani në këtë shkollë, arritjet dherezultatet, synimet për të ardhmendhe vlera, që ka diploma e kësajshkolle pë tregun e punës, e cilanjihet brenda vendi dhe më gjerë.

Pas përshëndetjes sëmirëseardhjes nga nxënësjaLorena Muçka, midis një atmosfereshumë festive e mori fjalëndrejtoresha A.Bazelli, e cila referoinë materialin e saj me temë: “Çfarëu ofron shkolla nxënësve dhekomunitetit”. Zonja Shubert veçpërshëndetjes për të gjithëpjesëmarrësit, stafin e shkollës nëfjalën e saj solli kontributin eKultura-Kontakt-Austria, projekti“ALBIZ”.

Investimet dhe synimet që kabërë dhe vazhdon të bëjë shteti dheMASH për Arsimin Profesionaljanë të një rëndësie të veçantë, atolidhen me perspektivën e zhvillimit

të vendit dhe trgun e punës për tënxjerrë specialistë të aftë. Këtotheksoi në fjalën e tij zoti I.Pulaku.Bashkëpunimin me partnerëtsocialë dhe biznesin lokal për rritjene efektivitetit të praktikaveprofesionale dhe mundësitë përpunësim referoi zoti Enver Kodra.

Nga biznesi solli përvojën e sajdhe përshëndeti zonja Mimoza Shuli.Aktiviteti vazhdoi me inagurimin efirmës ushtrimore dhe kabinetevetë hotelerisë, vizita në mjediset eshkollës, njohje me produktet sipasprofileve.

Ishin parashikuar tëreferoheshin materiale edhe ngasektori Bankar nga zonja EleniDhamo dhe Antoneta Zhobro.

Shkolla punon me moton: “Tëgatshëm për t’u përgatitur përtregun e punës me standardeeuropiane. Me fillimin e kurikulavetë reja në vitin mësimor 2009-2010,kjo shkollë ka patur 256 nxënës dhenë vitin 2010-2011 rreth 249, në tëkatra degët. Nxënësit që kanëmbaruar 40% e tyre janë sistemuarnë tregun e punës. Në të tre këtavite kanë përfunduar 129maturantë. Aktiviteti u mbyll me njëkokteil dhe me shënimet në librin epërshtypjeve.

13 Qershor 2011 3Aktualitet

Pse “lëngon” Demokracia në Shqipëri

Kohë më parë jemi shprehurpublikisht se në Shqipëri politikanëte kanë të vështirë, në mos tëpamundur, të pranojnë humbjen. Kjoi ka detyruar ata të kërkojnë në njërealitet të caktuar me ngjyrime tëtheksuara politike elementë,“argumente”, sipas tyre, që tëarrijnë në përfundimin se kanëfituar, sa herë ka zgjedhje.

U është dashur të sjellin tregues,mbase dhe jashtëfunksional, si:numri i Bashkive apo komunave tëfituara, numri i votave popullore sikoalicione, por edhe si Parti, nukmungojnë dhe krahasimet me vitete mëparëshme, shumicën nëKëshillat Bashkiak apo Komunar,numri i popullsisë që do tëadministrojë, pse jo është tentuar tëmerret dhe hapësira gjeografike eteritorit, por edhe simbolika e ngjyrës“Blu” apo “Rozë”, që mbulonhartën e Shqipërisë.

Asnjëri nga krahët e politikës “emajta” apo “e djathta” respektivishtPS dhe PD, bashkë me grupimet,nuk përdor termin “Humbje”.Historikisht ky nocion bashkëjetonme atë “Fitore”, duke u kthyer nëantonime të njëri-tjetrit dhe kështudo të vazhdojnë në tërë realitetin ehistorisë njerëzore, për derisashoqëria do të ketë antagonizmasociale, interesa materiale, porakoma më shumë, kur kaantagonizma politik. Këto përpolitikën shqiptare janë dhe mbetenaktualisht tipare dalluese të shfaquranga vitet e para të Demokracisë derinë ditët e sotme.

Ato i kanë shoqëruar politikanëttanë në çdo hap e në çdo momenttë jetës politike deri në 8 majin 2011,kur kemi hyrë në shekullin 21, nëdekadën e tretë të tij. Për ta

aktualizuar na duhet të themi sekëto tipare shfaqen dhe rishqfaqenherë hapur, herë mbyllur, herë butëdhe herë fort. Përjetuam fushatënzgjedhore dhe ditën e zgjedhjevepër Administratorët Lokal. Sovranipopull e tregoi kulturën e redemokratike gjithmonë në rritje, meqetësinë, me pjesëmarrjen në rritje,me përzgjedhjen e tij.

Të njëjtat tipare të situatave tëmëparëshme përsëriten tani, kurrealiteti shqiptar është krejt ndryshe,kur është në stade të admirueshmepër opinionn e brendshëm, por edheatë ndërkombëtar, kur Europa dheBE pret të na hapi plotësisht dhepërfundimisht dyert e saj.

Përsëri politika bëhet shkak përtë krijuar situata të rënda e tëvështira për Shqipërinë, të cilatkërkojnë një vëmendje, njëmenaxhim shumë të kujdesshëm etë përgjegjshëm, pasi mund të dalëjashtë kontrollit, siç janë shprehurditët e fundit analistë e politologëtë njohur, por edhe deklaratatpolitike të opozitës, duke shkuar derinë ekstrem: për një 1997??!!...

Ambasadorët: Amerikan, BE,OSCE-ODHIR, por edheinstitucione të tjera ndërkombëtare,Shoqëria Civile brenda vendi:Komiteti Shqiptar i Helsinkit,Koalicioni i Vëzhguesve Vendor,personaliteti i shquar, si I.Kadare,njerëz të thjeshtë e të zakonshëmkërkojnë të njëjtën gjë: stabilitet,maturi, pjekuri, nëpërmjet Ligjit,Kushtetutës, Kodeve Etike dheatyre Zgjedhore, duke treguar edhezgjidhjet sipas tyre.

Të gjitha zgjidhjet e mundshmepër krizën politike të krijuar ditët efundit nga të dy forcat politike përshpalljen e rezultatit zyrtar nga

KQZ duhet të ketë të vetminqëllim: interesat e mëdhakombëtare, Shqipërinë dheshqiptarët, ecjen përpara, jo bllokimdhe aq më keq një kthim mbrapsh!Me Letrën e Hapur Kadare kërkontë sjellë e të krijojë një instituciontë ri atë të dorëheqjes së motivuarnë emër të interesave më të lartamadhore të Vendit dhe të Kombit.Në vitet e Demokracisë dorëheqjaështë aplikuar, por në kushte errethana të ndryshme, me motivetë ndryshme.

Motivet e I.Kadaresëjustifikohen nga një këndvështrimtjetër dhe mendojmë se është njëndihmesë e çmuar e një shqiptari,patrioti, intelektuali, shkrimtari, që idhembset Shqipëria. Por edhepërgjigjja e zotit Basha nëkëndvështrimin e vet duket shumëe motivuar. Situata e krijuar kërkonnjë zgjidhje të mençur, siç thotëpopulli, mishi të piqet dhe helli tëmos digjet. Nuk është fjala përsajesa, as për lëshime, as përshkelje ligji e as për kalimkompetencash, pasi si njëra dhetjetra janë me pasoja përDemokracinë dhe Shqipërinë.

Akoma më të dëmshme bëhenato, kur mendohet se mund tëzgjidhen me forcën, me“rezistencën qytetare”, me“bllokimin e rrugëve”, konfrontiminme forcat e rendit, me “djegiegomash” e të tjera. Qeveria nukduhet të krijojë precedentë të tillë,me të cilët opozita “motivon”protestat dhe natyrën e tyre, ashtusi nga qershori 2009 e deri sa u futnë zgjedhje, por të garantojëzbatimin e ligjeve brenda sistemitnë mënyrë organike dhe nëvazhdimësi. Modeli në këtë aspekti takon Qeverisë dhe vetëm asaj.Situata e krijuar nuk është aspak ere, por duhet vlerësuar seriozisht përzgjidhje. Shqipëria përsëri problemi Europës, BE, SHBA aq sa Barozoshkon në Beograd e Prishtinë dhenuk vjen në Tiranë. Ambasada tëndryshme dhe shtete si Italia eklasifikojnë Shqipërinë meprobleme si Tunizia, Egjipti, dukekëshilluar qytetarët e tyre të kenëkujdes.

Komisioni Qendror në kushteaspak komode serioze të njëinstitucioni vazhdon hapjen ekutive, pa marrë parasysh se

ç’thuhet e ç’bëhet! Opozita në rrugëme bllokime aksesh me djegiegomash e grumbuj gurësh, simbolikëe vjetër kjo, pasi ka shumë mundësie rrugë të tjera demokratike mëefektive dhe të pranueshme ngaopinioni. Para KQZ tani me protestapaqësore, por me akuza e retorikëtë ashpër. Politikanë, ku po e çoniShqiërinë?!...

Pse ndodh kështu? Këtë pyetjee shtrojnë shumë shqiptarë, e shtronEuropa, Bota, ShBA, BE. Ç’pondodh me Shqipërinë? Shqipëria nukka politikanë të vërtetë, por njerëz,që operojnë në fushën e politikës dhee quajnë veten politikanë. NëShqipëri politika operon mementalitetin, i cili, thuajse, prevalon.Rrënjë të tij janë “Uni” për të qenëgjithmonë, “Ne” jemi të aftë përpushtet dhe jo “Ju”. VërtetShqipëria ka krijuar njëinfrastrukturë demokratike,institucione ligjore, ligje të modeliteuropian bashkëkohor dhe tentohetqë gjithë ky sistem të funksionojë siorganik, por njerëzit, që i drejtojnëato ngurojnë, priren ngasubjektivizmi, nga interesa partiake,nga korrupsioni.

Sado përparimtarë, bashkëkohortë jenë ligjet, ata mbeten të“vdekur”, po nuk i zbatuan njerëzit.Në realitetin shqiptar “drejtësia” nëkuptimin tërësor e të përgjithshëmka mbetur jetime. Të dyja forcat emëdha politike dhe mbështetësit etyre, deklarojnë se e Drejta dhe Ligjiështë me ne. Askush nuk e di sekush ka të drejtë dhe kush është meLigjin

Këto zgjedhje, ndër të tjera,treguan dhe dy risi të reja, të cilatdirekt apo indirekt ndikojnë nësistemin demokratik: elektoratet potentojnë të zgjedhin njerëzit dhe jopartitë dhe kjo është shumë pozitive.Shumica e administratorëve lokalfitojnë mandate të dyta e të tretaderi dhe të katërta, siç duket, umësuan me qenien në pushtet.Subjektet e tyre politike lejuanvazhdimin e tyre, se ata“kërcënonin” me daljen të“pavarur” dhe kështu rrezikoninshumë subjektin. Kjo karakteristikëpër të majtë e për të djathtë.

Në situatën, që jemi kriza kërkonnjë zgjidhje, por Zgjidhje përShqipërinë. Presin shqiptarët, presinNdërkombëtarët.

13 Qershor 20114 Aktualitet

Hapja e vendit tonë drejtekonomisë së tregut kërkon njëvëmendje të veçantë dhepërkujdesje edhe për biznesin evogël, pasi ai është edhe më i madhnë numër në qytetin e Pogradecit.

Ai mund të vlerësohet si njëarterje ushqyese për QeverisjenVendore. Kushtet gjithnjë në rritjebëjnë të mundur që çdo qytetar,nëse dëshiron, mund të hapi njëbiznes. Pa dyshim, në këtë aspektedhe Qeverisja Vendore ka të bëjëshumë për mbështetjen e këtijaktiviteti. Të mbahet i njëjti qëndrim

ligjor për të gjithë, pasi taksat e tëgjithëve janë një garanci përpërmirësimin e jetës së komunitetit.

Po sjellim vetëm një shembull:vndosja e kasave regjistruese.Aktualisht në qytetin e Pogradecitvetëm 70% e biznesit të vogël ështëpajisur me to dhe 30% jo. Lindpyetja kjo pjesë e tyre a zhvillonaktivitet? Natyrisht që po! A nukështë ky informalitet, zotërinj tëTatim-Taksave bashkiake? Pse njëqëndrim i tillë?

Jemi të mendimit se kasa duhetvendosur për të gjithë. Ata, që e kanë

vendosur mund të mendojnë se kyproces dështoi. Ne mendojmë sejo, por nevojitet një kontroll i imëttek të gjithë. Çdokush për aq sa bënduhet të paguajë në shtet, pasi deritani aplikohet taksa fikse. Këtëduhet ta zgjidhi Qeverisja Vendore,duke i prerë rrugën informalitetit tëkonstatuar dhe nga Shoqata eBiznesit të Vogël të qarkut Korçë,që vërtitet rreth 30 %.

Një problem tjetër, që meritonvëmendje, është dhe shtrirja ebiznesit. Vërtet qytetari është i lirë,por kërkohet një marketing për tëndihmuar qytetarët me shërbimesociale në çdo cep të qytetit.

Nuk e shohim të arsyeshëm qënë një rrugë, lagje apo bllok të ketënjë seri “Bar-Kafe”, dyqane mishidhe diku asnjë nga ata!

Një problem tjetër është dheqeraja e lartë, që paguajnë ata, qëkryejnë aktivitetin në të tillëobjekte. Më e lartë është qeraja sesa aktiviteti, që kryhet. Edhe përkëtë shqetësim mund të mendojnëvendorët. Shqetësime të tjera lidhenme tregun e shumicës, i cili

konkuron duke paguar taksa të ulta,pasi për kasa as që bëhet fjalë.

Mos vallë Pogradeci ka vetëm700 biznese të vegjël? Jo! Numri ityre i tyre është rreth 1200.Subvensionimi në një masë tëkonsiderueshme nga shteti është njëgaranci tjetër për të pajisur të gjithënë masën 100% me kasatregjistruese.

Konferenca e organizuar ngaUSAID, Programi për QeveisjenVendore (LGPA), përfaqësues ngaMinistria e Rendit Publik në muajinmars 2011 me pjesëmarrje ngabiznesi i vogël i qarkut Korçë,Elbasan, Tiranë e Lezhë, ku merrtepjesë dhe Presidenti i Republikëszoti Bamir Topi.

Nga punimet e saj u nënvizuapuna e bërë për kompjuterizimin ezyrave të Tatim-Taksave në disaBashki të Qeverisjes Vendore mendihmën e USAID-it. Kjo bën qëbiznesi të marrë në kohë realeinformacion të shpejtë e të saktë,me qëllim që çdo informacion t’ishkojë dhe komunitetit.

Bashkëpunim me biznesin e vogël

Lavdërim Miminllari

Ambasada e Francës dheAleanca Franceze e Shqipërisë,dega e Pogradecit, Societe GeneralAlbania, me pjesëmarrje qytetare,në ambientet e kishës “Fjetja eShën Marisë” në qytetin ePogradecit, më 25 maj 2011,organizuan recitalin e këngëtaritdhe muzikantit nga KorsikaXinarca.

Është hera e dytë, brenda dyvitesh, që në këtë objekt kultizhvillohen aktivitete të kësaj natyredhe kryesisht me këngëtarë,muzikantë francezë. Këto kanëbërë të gjallërohet më shumë jeta ekomunitetit, por edhe ebesimtarëve, që kryejnë shërbesatnë këtë kishë si më e vjetra e qytetit,u shpreh At Vasil Vasili.

Aktivitetin e çeli zonja AnilaQafko, e cila falënderoipjesëmarrësit, organizatorët,këngëtarin dhe muzikantin ngaKorsika Xinarca, programin dhemënyrën e zhvillimit. Në këtë

recital ishte i ftuar dhebashkëpunëtor në këtë aktivitet tërrallë dhe grupi i këngës populloreqytetare pogradecare “Nostalgjia”me drejtues artistik kompozitorinJovan Shuke (Xhuvi).

Recitalin këngëtari Xinarca efilloi me një melodi të vjetërkorsikane me të cilën bëri tëkumbojë kupola e kishës, duke na

futur thellë në botën e muzikës.Vazhdoi me këngë kushtuarburrave të rënë në betejë dhe atyre,që shkuan t’i kërkojnë. Sotsimbolika e tyre ndodhet rreth njëkishe në gryka malesh korsikane nëgurë të bardhë e të zinj. Meloditëshoqëroheshin me një instrumentpopullor shumë, shumë të lashtë, iquajtur La cetera me 16 korda me

Xinarca -Recitali i këngëtarit KorsikanNë kishën “Fjetja e Shën Marisë”, Pogradec

një moshë 200-vjeçare, i shoqëruaredhe me bririn. Historia e kësajkishe, pasi kishte mësuar dhehistorinë e kishës së qytetit tonë,është e njëjtë me atë korsikane,shpjegoi këngëtari.

Më pas programi u zhvillua nëambientet jashtë, ku u interpretuankëngë popullore të traditës qytetarepogradecare, ku u fut edhe Xinarca,duke i shoqëruar me lëvizje,duartrokitje, buzëqeshje të gjithakëngët. Ai përsëri interpretoi këngëne Mushkaxhinjëve e melodi të tjera.Një zë tepër i gjerë, melodioz, menjë regjistër disa oktava, deri nëmaksimal, e cilësoi këngëtarinkompozitori Shuke. Me urimin nëemër të stafit të gazetës, i kërkuampërshtypjet nga qyteti i Pogradecit.

“Shumë të mira: bukuria, qetësia,mikpritja. Po të kisha mundësi, dotë rrija pëgjithmonë në Pogradec”.Me këto fjalë dhe foto tëpërbashkëta u largua drejt qytetit tëBeratit e më vonë, kushedi se ku...

13 Qershor 2011 5Aktualitet

Me sa duket, të njohurit e patënzilepsur kafshërisht, mezi ia patënduruar praninë, sepse, pasarratisjes, askush, -për atë Zot!, -nuk kish begenisur ta shpallte armiktë popullit, tradhtar, ta dënonte mevdekje në mungesë, t’ia internontefamiljen etj. V. u vendos në Paris,në truallin e ëndrrave të veta tëpërhershme, mirpo shpejt e kapiveten në under-Paris, jo në atë tëndritshmin, plot hije e dritalegjendare.

Nga vuajtja dhe zhgënjimi, mësoinë fshehtësi një frëngjishte tëepërme, mahnitëse, të cilën do takishte (dhe e pati për mjaft kohë)në vend të Parisit vegimtar. Jetonteme kujdes të madh, se nuk qenkëshmirë ta marrin vesh shumë njerëzse e ditke mrekullisht gjuhën evendasve.

Por, pas nja 15 vjetësh prej Parisigjuhësor, një koleg mejhaneje umllefos ndaj një proze që V. patshkruar i frymëzuar nga mërgimi,ia grisi në sy të bohemëve tëatjeshëm dhe këmbënguli që t’iafuste sërish mendtë në kokë... mestilograf.

Dhe i pat vënë një pikë a presjembi një enë gjaku që u ça në çast –dhe Parisi gjuhësor i V. rrodhi gjatërrugës për në spital, i thithur sindonjë makaronë e shformuar ngaasfalti i Parisit të tanishëm.

Në spital V. u zgjua vetëm megjuhën amtare. Mirë që stilografinuk i pat shpuar enën e gjakut tëgjuhës amtare.

Nga Parisi hyjnor nuk i mbetiqysh atëherë veçse rima “Oui, oui”,që i sillte ndërmend pasthirrmënpërkatëse në shqip, por edhe vezën(ou) në rumanisht. E ndonëse nukdinte rumanisht, ai togfjalësh i silltendërmend vezët. Aq.

Qe përpjekur dëshpërimisht mëpas ta rindërtonte Parisin, por nuk

kish qenë e thënë, në asnjërën prejgjuhëve që dinte e nuk dinte.

Nuk i kujtoheshin më fjalët; sapër gramatikë dhe të tjera as qështrohej më çështja, madje as fjalëngramatikë nuk ishte në gjendje tathoshte në frëngjisht, ose epërsëriste dhe e harronte në vend.“Kulmi!”, habitej: “Më vuri pikëose presje me atë stilografpikërisht në mbrëmjen kurvendosa të shkruaja edhe nëfrëngjisht. Më qe dhuruar ngaLart një libër gjenial nëfrëngjisht, në frëngjishten time...Po pse francezët të mos kenëpasur vend edhe për një romangjenial në gjuhën e tyre,pavarësisht nga etnia eautorit?!”.

Por nuk e la veten të shkelej mekëmbë nga teoritë e konspiracionitgjuhësoro-letrar.

Bujar nga natyra, me gjeste qëndonjëherë të kujtonin përkushtimine një kamikaze, më dhuroi dy stekacigaresh, një “Princi i vogël”, botimluksoz, për time bijë dhe, fillpaskëtaj, nxorri nga xhepi njëstilograf.

Qemë ndalur buzë hyrjes sëmetrosë, tek stacioni i Universitetittë Bukureshtit; ishte një natë eftohtë dhe me shumë zhurma, orakur dëgjimi i mërgimtarit batërdisetnga zanore e bashkëtingëllore tëndërthurura, të sakatuara,gjakatare. -Kujt t’ia ve pikën, osepresjen, po qe se ke ndërmend tëmë dhurosh këtë stilograf? -bërashaka. -Orës, kohës, -psherëtiu. Semërgimit nuk i vihet...

Disa muaj më vonë filluan të mëvijnë kartolina nga qytetet nëpër tëcilët endej V. U pat hyrëudhëtimeve, pash më pash due t’ibij mërgimit, se kështu duhet tëveprojë njeriu-pa-Paris-mahnitës. Njëra prej kartolinave, -

me të patundurin Sahat, - më erdhinga Tirana. Mrekullira paskëshinbërë, për besë, në atdhe, të mbeturitatje, në mungesën time dhe tëshumë të tjerëve të brezit tim. Gatimë bëhej të mos kaloja mëandejpari, se mos, kushedi, uacënoja arritjet. E tillë ishte logjika eRubin Shkretës tek “Kristali dhehijenat” (roman, 1999).

Aq kohë sa isha atje, punëtshkonin zi e më zi - dhe marrëziadihet që nuk njeh caqe.

Me të ikur unë, gjithçka u ndreqdhe nisi të ecte si në vaj. Shkurt:unë paskam qenë mallkimi. PorV. nuk e ndjente veten asnjëherë simallkim i dikujt apo i diçkaje, por asbekim i dikujt apo i diçkaje nukndihej. Me përvujtninë dheçiltërsinë pa anë e fund, që eshquanin, më dërgoi dikur një e-mail, i cili, për shkak të ngathtësiveteknike, me një shartimmarramendës gërmash të mëdha etë vogla, ë-sh pa pika, ç-sh pa presjeposhtë e shenjash pikësimi si tëshpikura enkas, ngjante me ato letratkërcënuese të filmave me mafiozë.I dashur mik, më vinte në dijeni V.,kishin kaluar tre dhjetëvjetshaqyshse digjesha të çmallesha meatdheun.

Ti e njeh mirë mërgimin dhe i kepërjetuar me sukses të gjitha cfilitjetdhe vegimet lartuese të mallit.Përndryshe, siç drejt e ka thënë njësi vëlla: rruga më e shkurtër drejtParajsës është Ferri.

Nuk mund të them që rruga imeka qenë krejt e shkurtër, apo...ndoshta pikërisht për këtë arsyenuk kam mbërritur në Parajsë?!

Tani po bëhem gazetar dhe potë besoj ca të fshehta. Nuk mundtë botohen, se nuk të beson njeri,madje as shkrimtarët, ose, në radhëtë parë shkrimtarët. Fill pasimbërrita dhe putha tokën, hipa në

një autobuz për të shkuar ngaaeroporti në qendër. Ndjeheshabash si ndonjë engjëll.

Dhe, sa hap e mbyll sytë - dheunë sytë i kisha me lot, - dikush, njëdorë e zezë, më lehtësoi nga gjithëtë hollat, dokumentet, çelësat dheletrat që kisha me vete.

Çuditem se si nuk ma vodhiedhe zemrën, stomakun, mëlçinë,ndonjë sy, gjuhën, ndonjë vesh etj,që të mos përmend “ato”, se,megjithë që numuri i organeve përshitje po rritet, çmimi i tyre nuk poulet.

Po e di pse nuk u dëshpërova?Sepse nuk m’i preku aspakdorëshkrimet! Ndoshta ai hajn igjorë ka fëmijë të uritur, ndoshta nukka me se t’i shlyejë këstet, qiranë,benzinën, bojën, nuk e di... Por jambindur se ka pasur më shumënevojë se sa unë për (një shumë,mungesa e së cilës vërtet mund tëtë lehtësojë dhe që mund t’u verëkrahë, në mos shpatullave, të paktëntruve).

Rrodhi (nga stilografi?) një vitmërgim. Nuk e di si mbijetoi V.,sepse familja e tij jetonte prejkohësh jashtë, ndërsa fëmijët as qëdonin të dëgjonin për atdhera e tëtjera, sidomos pas asaj zhvatjeje.(Mirpo në këmbim të zhvatjes, V.pat rigjetur copëza nga dashuritë evjetra, ëndrra, shije, kështuqë ustërvit paq dhe u rikthye në atdhefiks pas një viti).

Dhe atëherë, i dashur vëlla,pothuajse pikërisht në të njëjtinautobuz, në të njëjtën orë mbrëmjejehyjnore, dikush, ose pó ai, mëlehtësoi sërish. Por këtë herë, -he,he! -shuma ishte ndjeshëm më evogël. -I dashur V., - i shkrova unë:Këto që po më tregon, ndodhin nëatdhe, apo në ndonjë roman që jeduke hedhur në letër?! Apo nëromanin e pamundshëm nëfrëngjisht? Është fjala për ty si ti, sipersonazh i yti, apo si personazhi imi?! reklamash, -dhe rigjetja epërditshme e trupit të përkorë nëujrat e liqenit, më rrëmbyen ngaplanet. I tregova sime bije ku notojadikur, ku dhe ç’pamje kish kinemajamagjiplotë, si ishin rrugicat,bulevardi, gurët apo shkëmbinjtë errëzuar nga malet në ujrat e liqenit,duke i shoqëruar pothuajse të gjithafjalitë me “këtu ka qenë”, “kaqenë”, “ish”, “a”, “aha”.

Një gramatikë e Mërgimit– në dy gjuhë "të huaja"

Ardian-Christian Kyçyku

Pragjet e një Kinemaje

Vijon nga numri i kaluar

vijon në faqen 6

13 Qershor 20116 Intervistë

Ndërsa kur ajo kurreshtej përaksh hollësi apo njeri, për çka dintenga rrëfenjat me të cilat e vija nëgjumë, ia ktheja buzagaz: “Do të tajap titullin dhe faqen”. Pastaj iukujtua A.-ja dhe më pyeti: “Po ngaA.-ja a kemi ndonjë lajm? Sishumë kohë kemi pa ndonjë lajmprej saj...”.

Ç’titull e ç’faqe t’i tregoja?!Shtëpia, oborri, pemët dhe lulet epushimeve të A.-së qenë gëlltiturnga një parkth fëmijësh, kulavjerrsat sikur përkundnin njëngadhnjim mashtrues të harrimit.

- Por, a të ka shkuar ndërmendndonjëherë, -vazhdoi ajo, -sendoshta është në qytet tani, na sheh,na ndjek me shikim dhe...

-Dhe?!-... Ndoshta dëshiron të na

befasojë me diçka...-Çdo gjë është e mundur.Edhe ime bijë e deshte A.-në si

një zanë të mirë, patën shkëmbyerkartolina, vizatime, zogj, peshq dhevarkëza prej letre, ndërsa unë endeshpresoja që A. të rishfaqej papritur,nën një pseudonim të njohur vetëmprej nesh, në një nga rrjetat globaletë miqësimit, -frymëzuar, sikriogjenia dhe të tjera, nga letërsia,-që përpiqeshin të mjekonin plagëte hapura tek ne nga historia, dukegërmuar njëherazi në histori plagëtë bëra nga vetmitë dhe nga out-izmi ynë.

Pastaj vëmendja jonë rrëshqitidrejt qeniesh e ngjyrash të tjera, por,në një moment të caktuar, falëdashamirësisë dhe vëmendjes qëmë rrethonin, pyeta veten: “Mos domë ketë vdekur ndokush tepër idashur, përderisa të gjithë po mësillen sikur të jem prej qelqi? Tëgjithë e dinë kush më ka vdekur,por asnjëri nuk guxon të mathotë?!” Se asnjë shkrimtar nuk dijatë kish qenë i rrethuar me aqpërkushtim në ato vise, ndonëse

legjendat e gjalla letrare nuk patënmunguar.

Përveç kësaj, as siguria me tëcilën nuk kanosja të zgjerohesha nëdëm të hapësirës së tjetërkujt, nukmund të sillte aq dashamirësi.Madje tim atë e pyeta tërthorazi përç’ka më shqetësonte, por ai më thashkoqur: -Ndofta në ndonjë ngalibrat e tu mund të të ketë vdekur...por atje, më mirë se ti, s’besoj tadijë tjetërkush...

Hamendjet m’u ringjallën në atënëntor të tërmetshëm dhe nuk dotë kërkoj të dhëna të sakta rrethikjes së A.-së, por besoj se ajo kandërruar jetë pikërisht në atë muajine kthimit tim, ndërsa qyteti, meaftësinë e tij të pamatë për tëdashuruar pakufi dikë pas vdekjes,u drithërua në mënyrën e vet: dukemë pritur mua me një ngrohtësi tëpapërshkrueshme.

Nuk e lashë veten (ose A.-ja,nga përmasa e epërme, nuk më la)të tërhiqem zvarrë nga fantazmat,nga skenarë lotsjellës apo ngadalldisje të errëta shkrimtarësh.Nuk mora më përgjigjje prej saj,pasi më pat vënë në dijeni thjeshtse vuante nga një sëmundje e rëndë(e ndryshme nga mërgimi apokthimi), duke gërshetuar në ritmine hapësirave boshe mes gërmavenjë aromë të fisme, madje tëpërvujtshme, njëlloj si të mërikujtonte se vuante nga një bukurie rëndë, madje e pashërueshme.Pas nja tre apo katër vjetëshheshtjeje, e luta tim atë të pyeste tëafërmit e saj në qytet dhe ai makumtoi lajmin.

Në vargje. Ishte në vendin e atitqë i duhet të njoftojë vdekjen e sëbijës. Pas strofës së parë, pandehase qe fjala për ndonjë përkthim tëtij nga Shekspiri. U tranda increscendo nga melodia ebrendshme e një heroizmi tëçuditshëm, ofelik dhe hamletian, në

një shqipe të cilën Shekspirit nukduket t’ia paskësh dëbuar njeri ngakoka me majë pene, “në një cep tëIlirisë së Poshtme”.

Nuk mundja t’i gjegjesha tim etime “Ndoshta ty të ka vdekur, jomua!” sepse ai, i gjendur në një ngakthimet e veta të përkohshme, ishtemë në mërgim se sa unë. Prandaj,me stilin e vëllait të rrëfenjës, iudrejtova A.-së pa zë: “S’ka kuptimtë mos vdesë njeriu asnjëherë,por ti je një qenie kaq e bukur,sa që nuk ke nevojë për tjetërkuptim. Dhe nuk do të vdesështhjesht ngaqë nuk më njoftove.Por edhe nëse do të më njoftoje,gjithsesi nuk do të vija. E qartë?”

Hapa nga e para letërkëmbiminme A.-në, por edhe kutitë medhurata që m’i pat dërguar gjatëmërgimit. Udhëtova sërish në atëpjesë të jetës në të cilën patëmplanifikuar të shihemi, të njiheshinedhe njerëzit me të cilët kishimlidhur jetët, fëmijët, por ajovazhdimisht gjendej në atdhe ose nëGreqi, bie fjala, disa ditë para se tëmbërrinim ne, ose secili punontegjer në kapitje, - parimisht për t’ushlyer huatë bankave, - pa mundurtë shiheshim përveçse në atëatdheun e vocërr, tekstor, të fshehurnë hijen e anonimatit, por të denjëpër letërsinë e madhe.

Mora vesh sërish se si qemëçrrënjosur të dy në të njëjtin vit: Ajo- shtatzanë, me të vetmin fëmijë nëbark, unë - shtatzanë në kokë (moslexo: i çmendur) me disa nga librate ardhshëm. Qe lindur në një qytettë mrekullueshëm bregdetar, qemartuar në një tjetër qytet buzëdetit dhe qe nisur udhëve të botëspó nga një qytet-port, ndërsa unë edija sa mizore është kur prishet jetanë një qytet të tillë, i cili, zakonisht,- dhe sidomos në kohën e diktaturës,- ishte i magjishëm dhe lartues, falëtë rinjve të dashuruar, udhëtarëve,

anijeve, madje edhe flamujve tëfreskët që ngjyrojnë qiellin. A.-januk ishte aspak e njohur, nuk patbërë asgjë mahnitëse përveç tëqenit e bukur, por ikja e saj ngaatdheu më solli ndërmend largimete disa shkrimtarëve.

Më kujtoi Eftimiun, që ishtelarguar nga Shqipëria hipur në njëtren mallrash pa çati, mbushur dëngme gurë; Lasgush Poradecin që patkaluar përmes Liqenit të Ohrit mevarkë, pasi qau mbi pjatën me supëdhe hëngri lotët e veta.

M’u kujtua gjer edhe mërgimi imi parë, shkulja nga Pogradeci, orëte skëterrshme kur rrija gërmuq, -njëfarë fetusi në pritje të vendimitdil-ndal / lindu-dështohu, - në njëkamion të mbushur me të gjithasendet e shtëpisë, me librat, mobiljet,rrobat dhe suveniret e mbledhuranjë jetë të tërë nga të dy prindërit elindur në Jug të Lindjes, si dridheshaduke shtrënguar në krahë një gurmijëvjeçar, të cilin im atë e pat marrëdhuratë më 1972, nga kolektivi iminierës, ku për pak sa s’vdiq tekshpëtonte një minator të humburgalerive pikërisht kur filluanshpërthimet për zgjerimin epunimeve.

Tani ai gur qëndron krenar nëoborrin e një shtëpie në Bushten(Rumani), sepse babai ia bëridhuratë një miku rumun.

Ndërsa për të tjera sende evogëlima, që mbetën pas mërgimittë dytë, atij në Bukuresht, dukepërjashtuar dorëshkrimet e mia, -të cilat im atë ia doli mbanë të m’isillte në kohë, - u kujdesënqiraxhinjtë tanë kleptomanë, poredhe kolegë, si V., por sidomos umorën librat e mi në të dyja gjuhët.

Në atë mërgim fëminie, përshkak të etjes së tmerrshme, nëvapën që thante dhe pinte ngavëllimi i sendeve, madje edhe nga iyni:

-gati mund të betoheshe se krejtgjithësia qenka vetëm prej letre,

-në mungesë të ujit më patshkuar mendja të prisja venat dheta shuaja etjen me gjakun tim dhe,meqë të gjitha gojët e mureveulërinin parrullën “Të qëndrojmëgjakftohtë përballë rrethimitimperialisto-revizionist”, më qembushur mendja se e kisha gjakunmjaft të ftohtë për të shpëtuar jetën.

Një gramatikë e Mërgimit– në dy gjuhë "të huaja"

Ardian-Christian Kyçyku

Pragjet e një Kinemaje

vijon në numrin e ardhshëm

13 Qershor 2011 7

Libra tëbotuargjatëvitit2010-2011

Botime

Titulli i libritAutori ISBN

(ISBN 978-99956-826-5-1)(ISBN 978-99956-826-4-4)(ISBN 978-99956-826-3-7)(ISBN 978-99956-821-3-2)

(ISBN 978-99956-826-6-8)

(ISBN 978-99956-826-2-0)(ISBN 978-99956-826-7-5)(ISBN 978-99956-826-8-2)

(ISBN 978-99956-980-1-0)

(ISBN 978-99956-826-9-9)(ISBN 978-99956-98-02-7)(ISBN 978-99956-826-0-6)(ISBN 978-99956-98-00-3)(ISBN 978-99956-98-04-1)

(ISBN 978-99956-98-06-5)(ISBN 978-99956-98-05-8)(ISBN 978-99956-98-07-2)(ISBN 978-99956-98-10-2)(ISBN 978-99956-98-08-9)

(ISBN 978-99956-98-11-9)

(ISBN 978-99956-98-12-6)

(ISBN 978-99956-98-18-8)

-Ujvarë e fyelltë-Perla poezia kurorë lumturie-Molla violin dhe syzat magjike-Kultura dhe shoqëria jonë postkomuniste-Historia e bujqësisë dhe agropërpunimit në rajonin e Korçës-Fabulat e Ezopit-A practical english handbook-Monografi për Vithkuqin dheNaum Veqilharxhin-Gjergj Basta dhe Kapedanët eSenicës-Monologu i Ajsbergut-Në dallgët e jetës-Vikama e qiellit të braktisur-Egnatia e fjalës…-Nga burgjet dhe kampet epunës të diktaturës-Në skenën korçare-Më treti mandilezeza-Bacellinjtë-Pellazgët lindësit e njerëzimit-Fuqizimi i gruas nëvendimmarrjen lokale-Puthja sipas mënyrës së GustavKlimtit-Manifest për një teatër modernCopëza nga një burrë i dashuruar-Hapat dhe gjurmët

Besnik BedollariMaria (Fitret) SulçeSokrat SheperiDiana Djaloshi

Yllson Manoku

Aleksandra AndreeaErinda PapaDhori Koti

Thodhori Miho

Vangjush ZikoPavlina KristoBedri HoxhaAntologjiEnver Hasa

Koço QendroThodhori MihoAgim Adem BacelliPaskal Zoto“Unë, Gruaja”

Stelvio MestrovichWotnynskiPatrick Dubost

Enxhel Icka

13 Qershor 20118 Hapësirë civile

Menaxhimi i qëndrueshëm iambientit nëpërmjet përdorimittë integruar të DSS (sistemitmbështetës i vendimmarrjes)

Sot më 27.05.2011, nëambientet e FondacionitNEHEMIA në Buçimas u zhvilluatakimi i parë koordinues i grupevetë përbashkëta të punës përimplementimin e projektit me titull:Menaxhimi i qëndrueshëm iambientit nëpërmjet përdorimittë integruar të DSS (sistemitmbështetës i vendimmarrjes)

Ky projekt është financuar ngaBashkimi Europian dhe zbatohetnga autoritetet kontraktuesepërkatësisht delegacionet eKomisionit Europian nëMaqedoni e Shqipëri. Financimiështë grant në total prej 66,730€, nga ku 23,690 € janë grant përpalën shqiptare dhe 43,040 € përpalën maqedonase.

Projekti realizohet në kuadrine programit IPA (Instrument forPrecession) për bashkëpuniminndërkufitar midis Maqedonisë eShqipërisë për alokimin e fondevetë vitit 2007 të komponentit përzhvillim ekonomik, social eambientin, me një kohëzgjatje prej12 muajsh.

Aplikanti kryesor i këtijprojekti e njëkohësisht partneridrejtues është Instituti Gauss nëBitola FYR Maqedoni nëpartneritet me FondacioninNEHEMIA si partner drejtues përpalën shqiptare si edhe

Universitetin F.S Noli në Korçë sipartner i dytë.

Qëllimi i projektitTë përmirësojë menaxhimin e

qëndrueshëm të burimeve natyrorenë rajonin ndërkufitar Maqedoni-Shqipëri, duke përdorurteknologjinë e informacionit thekomunikimit DSS (sistemimbështetës i vendimmarrjes)

Objektivat specifike:-Të rrisë shkallën e

ndërgjegjësimin publik në zonënndërkufitare Shqipëri-Maqedonipër rëndësinë e menaxhimit tëqëndrueshëm të burimevenatyrore.

-Të identifikojë e prezantojëproblemet prioritare lidhur mëburimet natyrore në nivel lokal erajonal e ndërkufitar nëpërmjetDSS (sistemit mbështetës tëvendimmarrjes).

Rezultatet e pritshme të tij:-Themelimi i një sistemi të

përbashkët informacioni dhepromovimi i një struktureshërbimesh lidhur me çështjen eburimeve natyrore.

-Zhvillimi e prezantimi i njëiventari lokal dhe ndërkufitar tëburimeve natyrore nëpërmjetimplementimit të DSS (sistemimbështetës i vendimmarrjes).

Në këtë takim morën pjesëpërfaqësuesit e organizatësdrejtuese partnerë nga MaqedoniaPhD Z. Igor Nedelkovski megrupin e punës si edhepërfaqësuesit e organizatës

partnerë për palën shqiptareZnj.Mangalina Cane përFondacionin NEHEMIA si edheZ.Ilo Shano për organizatënpartnere Universiteti F.S.Noli tëKorçës. Drejtuesi i borditekzekutiv i FondacionitNEHEMIA, Z.Arnold Geigermirëpriti e përshëndeti të gjithëpërfaqësuesit.

Ky takim i parë shënon fillimine punës për zbatimin e projektitdhe i shërbeu njohjes më nga afërtë organizatave partnere epërfaqësuesve të tyre, njohjes mëtë mirë të qëllimit e objektivave tëprojektit, realizimit të koordinimittë nevojshëm midis partnerëve përrealizimin e aktiviteteve tëparashikuara në projekt. Udiskutua rreth draftit e më pas umiratua plani i detajuar i veprimitpër zbatimin e projektit si edheplanii detajuar për një fushatë tëgjerë mediatike ndërgjegjësimi.

Aktivitete të tjera të projektitqë do të pasojnë, kanë të bëjnëme:

-Hapjen e dy qendrave tëmenaxhimit të qëndrueshëm tëburimeve natyrore në të dy vendetMK dhe AL.

-Fushatë e gjerë promocionalee informative për përfshirjen epublikut në përzgjedhjen eprioriteteve lidhur me përdorimine qëndrueshëm të burimevenjerëzore.

-Hapjen e faqes elektronikebilingual për burimet natyrore.

-Dizenjimi i një sistemi tëkompjuterizuar DSS, i cili

nëpërmjet informacionit e bazës sëtë dhënave do të ndihmojëvendimmarrësit për të bërë njëvendimmarrje sa më të mirë nëmenaxhimin e burimeve natyrore.

-Publikimi i materialeveedukuese bilinguale në këtë fushë.

-Organizimi i dy forumeve përmbledhjen e të dhënave,implementimin e sistemitkompjuterik DSS, workshopi finalsi edhe konferenca e donatorëve.

Metodologjia në implementimine këtij projekti kërkon përfshirjetë gjerë autoriteteve lokale,shoqërisë civile e organizatave tëbiznesit, edukimin e tyrebashkëkohor për të filluarmenaxhimin e qëndrueshëm tëburimeve natyrore, me ndihmën esistemeve kompjuterike

(DSS), që ndihmojnëautoritetet lokale në zonënndërkufitare në vendimmarrjen etyre bazuar në prioritete përplanifikimin dhe menaxhimin eqëndrueshëm të burimevenatyrore.

Qëndrueshmëria e këtijprojekti bazohet në kostot e ultatë mirëmbajtjes së portaleveelektronike nga vetë organizatatpartnere dhe punën e organeve ekomuniteteve lokale.

Një projekt i tillë realizohet përherë të parë në Qarkun e Korçësdhe i shërben krahas të tjerash edherritjes së kapaciteteve tëorganizatave të shoqërisë civile nëimplementimin e programeve të tillatë Bashkimit Europian.

This project is fundedby the European Union

Deklaratë për shtyp

Për bashkëpunimin ndërkufitar midis Maqedonisë e Shqipërisë për alokimin efondeve të vitit 2007 të komponentit për zhvillim ekonomik, social e ambientin, me

një kohëzgjatje prej 12 muajsh.

13 Qershor 2011 9Sezoni turistik 2011

Organizohet një takim me rreth25 gra, të cilat ofrojnë turizëmfamiljar në Tushemisht, nga personii kontaktit Dhimitra Bardhi. Takimky, i cili u mbajt pranë shkollës sëfshatit Tushemisht.

Si qëllim kryesor në këtë takimiishte diskutimi rreth projektit tëshoqatës "Unë, Gruaja": "Gratë:bashkëpunim ndërkufitar përndryshim". Njëkohësisht, edherreth problemeve të tjera, që atoparashtruan gjatë takimit.

Çështjet të cilat u diskutuan nëkëtë takim prekën drejtpërsëdrejtiproblemet që hasen në turizminfamiljar.

Shqetësuese ishte çështja eplazhi privat, i cili ka zënë një pjesëtë madhe të bregut të liqenit.Hotelet dhe lokalet nxjerrinshezllone përkundrejt pagesës.Dihet, që jo të gjithë mund tëshkojnë në to dhe në këtë mënyrëkrijon pengesë për pushuesit. Atothekuan se: “Pushuesit qëfrekuentojnë shtëpitë tona, nukkanë mundësi të shkojnë nëplazhin privat.”

Kjo problematikë është ngrituredhe në komunë. Por punonjësit,aty, janë shprehur se këto hotele

paguajnë taksa. Pra sipas tyre kyështë një veprim i ligjshëm dhe nukka pse të ndërhyet në këtë rast.

Në ambientet përreth janëngritur banesa kolektive dhe kjonuk është se përbën problem.Sepse në shumicën e rasteveturistët e huaj preferojnë shtëpitëprivate. Kjo pasi, ata kanë interespër traditën familjare dhe njëdëshirë e tyre mund të jetë, që tënjihen më nga afër me të.

U prek gjithashtu edhe çështjalidhur me zhvillimin e turizmitdimëror. Pra, përveç turizmit veror,në këtë fshat është menduar tëketë edhe turizëm dimëror.

Për sa i përket turizmit dimëror,të cilin duan të realizojnë këto grapër pushuesit, ato mendojnë semund t'u ofrojnë atyre këtoshërbime si p.sh: gatimetradicionale, oxhakun, historitë evjetra të fshatit, lojëra të ndryshmeetj.

Për t’u bërë sa më i njohur sifshat turistik, i cili ka mundësinëpër t’u falur pushime të këndshmeturistëve, duhet reklamuar. Por kjomungon, dhe, gjithashtu, bën qëfshati të mos njihet nga turistët etjerë kryesisht ata të huaj, por

njihet vetëm ngavendasit.

Megjithatë edhekëta të fundit nukështë se kanëinformacion tëmjaftueshëm.

Por si do tënjihen turistët vendasdhe të huaj, për këto

mrekulli? Do të ishte mjaft idobishëm një publicitet i organizuar,të ketë tabelë informuese në çdoshtëpi që ofron dhoma për turizëmdhe të reklamohen njëkohësishtnumrat e telefonit.

Gjithashtu duhet të preket dhenjë problem siç është dhe higjiena.Megjithëse mbeturinat mblidhen dy

herë në javë, përsëri eleminimi i tyredhe krijimi i një ambienti tëkëndshëm për pushuesit nuk ështëarritur ende.

Fshati është i informuar për ligjindhe sanksionet që ai parashikon përata që hedhin plehërat në vendepublike.

Por është një ligj që nuk zbatohetedhe pse prek drejtpërdrejtshëndetin, së pari të tyre, por edhetë turistëve. Edhe me vendosjen ekazanëve të plehërave nuk patirezultat.

Por çfarë duhet bërë në këtoraste, që të ofrojmë sa më shumërelaks dhe kënaqësi për sezoninveror?

-Të zbatohet ligji për hedhjene mbeturinave.

-Të bëhet ndërmjetësim mepushtetin lokal që plazhi të jetëpublik. Nuk është se duhet të jenëtë mira vetëm kushtet e shtëpisë,por njëkohësisht edhe të plazhit.

-Të bashkohemi të gjithëaktorët (OJF + komunitet), të

bëhet një amendament drejtuarkomunës ose të bëhet një thirrjenë televizionet, gazetat lokale përkëto probleme.

-Të ruhet dhe zhvillohet tradita.-Të bëhen çmimet publike.-Të vendosen çmimet të njëjta

për të gjitha këto familje dhe tëpublikohen në një broshurë apofletëpalosje

-Turistët që vijnë për kohë tëgjatë t'u ofrohet shëtitje, guidë.

-Të zhvillohet turizmi nënujor.-Të bëhet një broshurë me të

gjitha të veçantat që ofron secilafamilje dhe të bëhet njëdokumentar ose reportazh nëmediat lokale dhe kombëtare.

Turizëm familjarpër pushues

vendas e të huajAlda Isallari, Anjeza Pengu

13 Qershor 201110 Studim

Pse gjuha jonë quhet shqipe“Të flasësh shqip do të thotë të flasësh qartë

“i kthyer në kah të kundërt do të bënte të flasësh qartë - do të thotë që të flasësh shqip.”

Në vend të një emri për një sendtë ri,që sot quhet etiketë e s’ka lidhjeme brendinë e sendit që përfaqëson(shënon), mund t'i vihet një numërdhe meqë numrat janë të pafundëmpër çdo send a fenomen mund t'igjendet një i tillë! Por siç duket këtënuk e pranon gjuha se gjuhësia esotme edhe mund ta bëjë.

Vërejmë në një larmi studimeshtë gjuhëtarëve të ndryshëm që tëndeshim me shprehjen: “ështëpranuar që …”. Në cilën tjetërshkencë mund të ndeshim një pohimtë tillë? Thjesht në asnjë. Kjo ndodhvetëm në gjuhesinë e sotme pasi ajopërmban dogma të cilat nuk elejojnë që të zhvillohet lirshëm.

Duke qenë se gjuhëtarët kanëpranuar dogmën “emrat janëetiketa” rrjedhimisht pranojnë dhemikrodogmat: “të flasësh shqip dotë thotë të flasësh qartë”, gjuhajonë quhet shqip për shkak tëshqiponjës në flamur, etj.

E si rëndom ndodh, po qe sekërkon shpjegime rreth një dogme,mund të quhesh heretik. Por meqëkohërat kanë ndryshuar heretikëtnuk i djegin më por thjesht iinjorojnë, i nënçmojnë e ipërçmojnë. Nëse heretiku është ithekur, atij thjesht i krijojnë mureprej heshtje.

E këtë duket se po bëjnë mezotin Petro Zheji. Mesa duket nëgjuhësi nuk ka më vend për zbulimetë reja. Çdo zbulim i ri do të prishtestatukuonë dhe zor se është ipranueshëm. Prapë këtu lind pyetjainteresante. Pse në çdo shkencëmirëpriten zbulimet ndërsa nëgjuhësi jo?

Në një emision televiziv të “TopChannel” në Tiranë ku isha i ftuarnë shkurt 2010 paraqita idenë timepse gjuha jonë quhet shqipe dhepërveç se pjesëmarrësit ekundërshtuan thjesht pa dhënë asnjëargument, por ndërkaq akademikuMark Marku arriti të deklarojë seteoria ime përbën rrezik përshoqërinë.

I vetmi argument në të cilin mëkundërshtonte akademiku ynë i

nderuar ishte se unë nuk e kishadiku të dokumentuar zbulimin timdhe më pyeste se ku e kisha gjeturtë shkruar.

Më bëri përshtypje që,megjithëse akademiku në fjalë nukkishte kurrfarë ide pse e jona gjuhëquhet shqip, por arriti të thotë qëpërbëj rrezik për shoqërinë. Çfarërreziku? Nuk sqaroi gjësend.

Por çfarë rreziku përbën dikushqë u shpjegoi qartazi të tjerëve psequhet gjuha ashtu dhe si mund tëjetë akademik dikush që jo vetëms’di pse gjuha e tij ka atë emërtimpor dhe kur dikush e argumentonbindshëm mundohet menjëherë takërcënojë. Natyrisht jam i qartë qëteoria ime përbën rrezik përshoqërinë, por jo për të gjithëshoqërinë, për atë pjesë të saj qëha në kurriz të shqipes, të cilën emban të gozhduar e ndërkaq qëakademik Marku nuk kuptonte çkai shpjegoja, edhe unë nuk kuptojasesi ai mund të ishte akademik.

Ka mundësi që lista e atyre qëlista e atyre që duhet të merrenme gjuhën shqipe është plotësuardhe nuk ka vend sidomos për dikëqë mund të sjellë diçka të re.

Dikush ka vendosur konture eato kurrësesi s’duhen kapërcyerprej kurrkujt. Të tillë gjendje ekrijojnë natyrshëm dogmat dhembrojtësit e tyre.

Nuk mund të rri këtu papërmendur rastin e të nderuaritMathieu Aref, autor i librit“Shqipëria (historia dhe gjuha)Odiseja e pabesueshme e njëpopulli parahelen” i cili: ftuar nënjë emision të “Top Shou” ngeli ibefasuar nga qëndriminënvleftësues i zotit Seit Mansaku,i cili i sugjeronte se shumë çështjetë trajtuara në libër janë tëezauruara dhe të vendosura e sipastij ai më përpara duhej të vinte e tëkonsultohej tek ne.

Por tepër e zgjuar ishte pyetjaqë zoti Aref i drejtoi Mansakut: Julutem a mund të më thoni nëse ekeni lexuar librin tim? Përgjigjja ishtejo! Një turp i vërtetë.

Zoti Mansaku, redaktori kryesori veprave të Çabejit, kishte shkuarnë takim thjesht për të mbrojturdogmat.

Në librin e Aref shtjellohet nënjë sasi të konsiderueshme ndikimii shqipes në disa gjuhë për të cilatgjuhëtarët tanë kanë qëndrimmohues dhe kanë kompleksin eplotë të inferioritetit. Por kjo s’dotë ishte e keqja më e madhepërballë asaj që këta të fundit kanëbërë kundrejt shqipes duke i hequrmbi gjysmën e leksikut dhe përpjesën e mbetur mbi 70% e quajnëme prejardhje të huaj.

Në lidhje me këtë çështje kamgati studimin; “Eqerem Çabejikryevampiri i gjuhës shqipe” nëtë cilën sqaroj më me detaje. Këtudo mjaftohem vetëm me njëshembull .

Për fjalën penxhere gjuhëtarëttanë e quajnë turke. Në vend të sajnë shqip përdoret dritare. Mëqë nëturqisht ka fjalë të tillë. Mjafton tëshpjegojmë se ajo që sot quajmëdritare ka dy funksione.

1)-Për të futur dritën2)-Për të bërë ajrimin që është

më i rëndësishëm se drita pasi përtë marrë dritë njeriu del dhe jashtë,por pa ajrin mund të asfiksohet. Nëkëtë kuptim penxhere vjen prej penxë erë ose si thamë prej nxë erë.Por edhe sot për prej përdoret pe(në zonën e Korçës e rrjedhimishtprej nxë erë nën trajtën pe nxë erëjep penxerë, penxherë.

Më shqip nuk mund të jetë. Njëfjalëformim brilant i gjuhës sonë.Natyrisht me këta gjuhëtarë qëkemi do të ishte luks të kërkonimarmiq të shpallur të shqipes .

Më mirë vonë se kurrë, kjo gjëduhet ndalur sa jemi në kohë qëshqipja të mbrohet prej gjuhëtarëvëtë saj që janë rreziku më i madh përtë. Është e dhimbshme ta shkruashdhe thuash por është gërryese tëmos e shpallësh .

Çfarë fsheh gjuha shqipe?Pse tregohet “kujdes” që ajo të

mos studiohet në rrafshin e vërtetshkencor etimologjik? Vetë zbulimi

i së vërtetës se pse gjuha e jonëquhet shqip, përbën një bazë tërëndësishme për studimin emëtejshëm të saj.

E studiuar nga gjuhëtarët dhealbonologët e derisotëm memetodën e krahasimit, nuk kemiasnjë arritje për t'u shënuar se psevendi ynë quhej Iliri, Arbëri eShqipëri dhe pse gjuha quhet shqip.Vlen të përmendet se dhe kur ështëthënë diçka ajo është sa e paqartë,po aq dhe jobindëse.

Kjo për shkak se metoda ekrahasimit është përdorur kinse përtë fshehur shumë të vërteta rrethshqipes.

E vetmja vlerë që ka ajo, si ështëzhvilluar deri sot, është vlera që vetajo shërben si një bazë për t'ukundërshtuar e për t'u ballafaquarme një metodë me të vërtetëshkencore.

Në rast se metoda e krahasimitdo të zbatohej drejt, mund të najepte zbulime interesante e vet faktiqë ajo s’është përdorur drejt na çonnë përfundimin që është përdorurqëllimisht për të fshehur diçka.

E për të vërtetuar sa themi le tëbëjmë një krahasim të thjeshtë midisshqipes dhe gjuhëve të tjeraindoeuropiane se dhe për të mos uzgjatur shumë, për efekt të këtijshkrimi, le të ngushtohemi në këtërast në një krahasim midis shqipesnë njërën anë dhe greqishtes egjuhëve latine në krahun tjetër. Nënjë vështrim sipërfaqësor bie nëdukje se vetëm në gjuhën shqipeekziston përdoret grupi i lidhur ibashkëtingëlloreve shq.

Ne asnjë gjuhë tjetër nuk keminjë fjalë që të fillojë me “shq.” dhekjo si duket e bën të veçantën nëgjuhën tonë dhe është një ngakarakteristikat dalluese të saj megjuhët e tjera si dhe ka përcaktuaremërtimin e saj si gjuhë shqipethjesht për faktin se është e vetmjaqë përdor grupin e lidhur të dybashkëtingëlloreve “sh” dhe “q” si“shq”.

Vijon në faqen 11

Vijon nga numri i ardhshëm

13 Qershor 2011 11Studim

Aleksandër Aleksandër

Po të analizojmë më gjatë këtëfjalë do të shohim se ajo mund tëndahet në A le ksandër. Dimë ngahistoria se turqit e quajtën GjergjKastriotin Skander për nder tëAleksandrit të madh.

Pra Skander duket se i përgjigjetKsander e cila me metatezë ks-skjep Skander, por nëse pranojme seshq = sk si te shqiptar-skipëtarksandër=skandër =shkandër, kushkandër është shkandijë,shkandillë, shkëndijë dhe skënder,skandër.

Pra rrjedhimisht emritAleksandër i përgjigjet në shqip Ale ksandër (asht) le (lind) Skandër(i shkandritshëm). Pra këtij emrimund t’i japë kuptim vetëm ngagjuha shqipe me një ushtrim tëthjeshtë gjuhësor si ky.

-Kështu fjalët greke që fillojnëme î (ks) me metodën e metatezësmarrim menjëherë kuptim ngashqipja.

Pra me zëvendësimin e ks mesk, shk, shq, kështu ksanthos (îáíèïò)jep skanthos, shkanthos, shkandos(pasi n dhe t bëjnë d e për rrjedhojëshkanthos jep shkandos pra fjalagreke ksanthos që do të thotë iverdhë, ngjyrë floriri merr kuptimnga fjala shkandije - shkandijë e cilaka ngjyrë floriri .

-Ksenos (îåíïò) jepet prej skenos’ke no (njoh) ku nu (íïïò) nëgreqisht do të thotë mendje, njohje,dituri. Pra nos njoh është e afërt porkëtu ne na intereson ks;sk

-Ksidhi (îéäé) – uthull (ksidi –jepet prej shkidhi pra vera qëhidhërohet hidhi–idhi shkon nëidhëti pra shkidhi shkon në idhët(hidhësi)

Pa iu larguar metodës sëkrahasimit mund të vëmë re qartënë çdo fjalor të gjuhës shqipe semungojnë totalisht fjalë që fillojnëme grupin ks të bashëktingëlloreve.

Mjafton të shohësh një fjalor tëgjuhës greke me 30 000 fjalë dheaty do të gjesh sigurisht mbi 600 fjalëqë fillojnë me ks (î) dhe mundësiapër fjalëformime të tjera me praninëe Î në krye është disa herë më emadhe. Po pse në leksikun e

shqipes kemi një mungesë të plotëtë grupit ks sa të mos kemi edhenjë fjalë të vetme që të fillojë metë?

Nga mënyra se si janë ndërtuarfjalët në gjuhët e tjera me ks (Î ,÷)shohim se shqipja i ka ndërtuarrespektivisht me shq, shk dhe sk.Siç duket qartazi në mungesë tëplotë të ks-ve në gjuhën shqipeështë përdorur shq, shk dhe sk dhekjo ka bërë që gjuha jonë të quhetshqip.

Gjithashtu shpreh njëherazi dhehabinë që një shumicë kaq e madhegjuhëtarësh dhe albanologësh tëmos e kenë vënë re një fenomen tëtillë në gjuhën tone dhe të mjaftohenme idiotësira të tilla si “Shqipja vjennga shqiponja e flamurit” e të tjeratë këtij lloji. Nuk është ndonjëshkencë e madhe të vëresh sedallimet përbëjnë veçoritë dhe këtotë fundit përcaktojnë formën epërqasjes e të shfaqjes njëkohësisht.

Për të mos iu larguar temësduhet të na tundojë fakti se vetëmgjuha jonë është shprehur dheshprehet në shq. shk. e sk. apo kaose ka patur edhe ndonjë gjuhëtjetër?

Është vërejtur se së fundmi kanjë përqasje për të shpjeguarshkrimet etruske nëpërmjet shqipesdhe ata që merren me këtë çështjetduket se nuk janë në terren tëgabuar.

Janë mbi 20000 mbishkrime nëmermer që presin për t'utranskiptuar por gjithësesi mund tëvërejmë se në shkrimet etruske nukpërdoret ks por sk që ka natyrën eshk dh shq dhe kësisoj nuk jemi tëvetmit që kemi përdorur shq. shk.e sk. por janë etruskët të cilët përshkak se kanë ruajtur sk. nëshkrimet e tyre janë quajtur edhe(ashtu si në prej shq.) etrusked.m.th. ata që ruajnë sk etruske =etru skë pra kemi foljen ru – ruaj dhepara saj et= ata ru skë = ata ruajnëskët.

Nuk është rastësi që vendi kujanë gjetur më shumë shkrimeetruske të quhet Baskia në Spanjëne Sotme.

Duket se fjala bask. tregon sedo të thotë ba skë pra mba-skë –

mbajnë sk. Duket se kalimi nga efolura në shq. shk. e sk. ne ks nukka qenë e menjëhershme porgraduale e kësaj përpos etruskëvemë duket se jemi të vetmit qëruajmë shq, shk e sk. duke treguarfanatizëm për të mos përdorur nëfjalëformime brendagjuhësore ks.dhe njëherazi gjuha jonë tregoncilësinë e saj konservative.

Duket se emërtimi i vendit dhepopullsisë e cila nuk bën ndryshimine shq.shk.sk. ne ks. si dhe disarregulla të tjera që u vedosën mbigjuhën e vjetër prej grekërve dhelatinëve bëri që pikërisht kjo pjesëe mesdheut të atëhershëm qëndodhej gjeografikisht midis Romësdhe Athinës të quhej Iliri pra të lirëtë mos ndryshonin gjuhën. Në këtëpjesë nuk pati ndryshim dhe“dhunë” për të tjetërsuar gjuhën.

Që fjala shqip ka lidhje tëdrejtpërdrejtë me termin pellazg, icili në greqisht shkruhet pelasgji(ðåëáóããÞ) dhe vëmë rezëvendësimin z;s për të njëjtin termmidis greqishtes dhe latinishtes.

Le të mendojmë se ky termduhet të ketë qenë pelashki dheduke qenë se në asnjë gjuhë tëbotës nuk mund të ketë ndonjë fjalëqë të ketë bashkimin zk, kështu qëfjala pelashki me ndërrimin e s;znuk mund të qëndrojë fonienta kmbas z-së, prandaj fjala pelashkilainët e artikulojnë pelazgi.

Është e pamundur të shqiptohetpelazki për arsye të ngjyrimit që jepfonienta paraardhëse. Siç është epamundur të shqiptohet fjalazkalem ashtu siç shihet dhegjithkush mund të bindet kur e lexonme zë ajo dëgjohet qartazi zgalem.Kështu duket se ka ndodhur mefjalën pelashki që do të thotë, prejla (ra) shk. D.m.th. prej nga ra shk-ëja (shq.).

Qartazi është e perceptueshmese është gjuha shkaku i emërtimittoponimik si në rastin e sotëm qëquhet Shqipëri për shkak se flasimshqip.

Në tërësinë e rasteve në Europëështë toponimi ai që i jep emërtimgjuhës ndërsa vetëm te ne ndodhndryshe për shkak se gjuha e sotme

që flasim i përgjigjet drejtpërdrejtgjuhës pellazgjike.

Kjo është arsyeja që nëfjalëformimet dhe emërtimet eshqipes nuk ndodh të kemi sielement formues folje të huazuarasi ndodh në greqishten dhe gjuhëtlatine e më tej.

Kësisoj shqipja është një gjuhëe drejtpërtdrejt që nuk kanënshartesë, ajo është thjeshtnatyrale.

Nëse pranojmë, se gjuha ështënjë nga karakteristikat kryesore tëngjizjes së kombeve, duhet tëmendojnë se pikërisht në kohën ehershme kur nocioni komb nuk ishtesendertuar, por flitej për etni, ishtepikërisht gjuha e cila nuk pranoi tëndryshohej edhe në antitezë nëgjuhët e reja greko-latine bëri që ajopjesë gjeografike në të cilënndryshimet gjuhësore nuk patënefekt të quhej vendi i lirë osendryshe Iliria.

Na duhet kështu për të sjellë tëplotë variantin mitologjik i cili kambushur këtë boshllëk në toponimine lartpërmendur.

Referuar traditës mitologjikegreke,“Iliri, udhëheqësi dheemërdhënësi i Ilirisë dhe i popullittë saj u lind prej banorit antik tëThivës Kadmo dhe prej Armoniasqë, prej një shkaku mitologjik udetyruan të largohen prej Thivësdhe të nisen drejt kufijve veriorë tëMaqedinsë. Atje, në brigjet e lumitIlir, Armonia, e bija e Arit dheAfroditit u kap nga dhimbjet e lindjesdhe lindën djalin e fundit të saj, Ilirin.Por prindërit e braktisën tëporsalindurin dhe vazhduan rrugëne tyre.

Një gjarpër i madh gjeti kërthiundhe e shpëtoi nga i ftohti duke upërdredhur rreth turpit të tij.

Gjarpri mori përsipër gjithëkujdesin e fëmijës deri kur u bëadoleshent. Gjarpri nëpërmjettrupmbështjelljes dha tek Iliri fuqitë tmerrshme, falë të cilës ai mundi,kur u rrit, të vërë nën urdhërat e tijzonat në veri të Maqedonisë të cilatprej emrit të tij morën emërtiminIliria”

Pse gjuha jonë quhet shqipe

Vijon në numrin e ardhshëm

13 Qershor 201112 Kritikë letrare

Optika e vleravedhe vlerat e një studiuesi

-vështrim kritik për botimin: “Ringjallet Rilindja e Lasgushit- Po Unë?, autor P.Prifti

(...vijon nga numri i kaluar)

Figura artistike krijohet nga poetinë momentin e frymëzimit nëmomentin e fillimit të procesit

krijues në mënyrë krejt të pavarurdhe pa menduar se si do t’i emërtojëdhe mund të mos i dijë dhe pasi t’ishkruaj.

Kjo është detyrë e kritikësartistike. Në këtë shkrim autoriduket sikur do të përqaset me“Poetika” e Aristotelit, kur shkrininpër vëllimin poetik të M. Çallosbotuar tek gazeta “Nositi” referuarmë sipër, e quan:

“Traktati: Arti Poetik”, f.274,duke “rivalizuar” me ArturShopenhauerin që shkroi traktatinfilozofik “Mbi gjeniun”, që autori evlerëson “sikur është shkruar enkaspër Lasgush Poradecin” f.81.

Edhe një problem tjetër. Autoridhe studiuesi P.Prifti me shumë tëdrejtë është i shqetësuar për“gabimet e shtypit”, të cilat i quan“mëkat”, të cilin do ta dënonteshumë rëndë.

Shprehet kështu, kur ështëkeqpërdorur në kontekst fjala“Kontradiktë” dhe Kontradiksion”,

ose shtimi i panevojshëm i zanores“i” në fund të fjalës “frymëzim”,f.192. Sipas nesh, ai e quan këtë sipjesë të kulturës gjuhësore, elementtë formës dhe detyrë të autorëve,korrektorëve, por edhe të ShtëpiveBotuese.

Për çudi edhe në këtë botimgjejmë gabime të kësaj natyre: nëse(bashkë), f.108, tabela për tableta,f.184, pas çlirimit- pas Çlirimit(periudhë historike) f. 185, kamshtruar për kam shkruar, f.242, JupKastrioti për Jup Kastrati, f.235.

Për jetën, veprën letrare, vlerate saj për kohët që shkuan dhe atoqë vijnë për L.Poradecin, studiuesii perifrazon me epitafin e shkruarmbi varrin e Molierit, por natyrisht,të thëna në ligjëratë të zhdrejtë, kurshkruan: “Lasgushi pret, sepselavdia e tij nuk ka nevojë përkurrëgjë, kurse lavdia jonë kanevojë për të”, f.176.

Në përfundim të këtij punimi mevështrim kritik tentova të evidentoj

Botime

vlera të studiuesit potencial, tëdallueshëm pogradecar Petro Prifti,i cili dallohet për erudicionin,këmbënguljen, punën e palodhur, tëcilën e ka konkretizuar me botimenë mijëra faqe, por ende ka nëproces botime, shkrime e studimetë tjera.

Krahas këtij synimi, gjatëstudimit të këtij botimi, hasëm edheme mendime e qëndrime, qëgjithmonë, sipas nesh, duhendiskutuar.

Me plotë të drejtë vlerësimet edhëna këtij studiuesi: “Mësues iDalluar”, “Urdhëri Naim Frashëri”,“Mësuesi i Merituar”, “Krenaria eQytetit” janë plotësisht me vend.Ato mund të ishin dhe të nivelevetë tjera më të larta.

Megjithatë, autori është impulsiv,në proces. Asnjëherë nuk ështëvonë. Ne nuk do t’i themi studiuesitP.Prifti, siç na thotë Ai“Lamtumirë”, por “Mirupafshim”në aktivitete dhe botime të tjera.

Në botë ekzistojnë shumëteori, konspirative, si në rrafshinpolitik edhe në atë shkencor emistik. Kjo për arsye, se shumica

e njerëzve jetojnë në një botëvirtuale, që drejtohen nga njëinformacion virtual i kontrolluar dhegjenden gjithnjë e më larg sëvërtetës dhe reales.

Shpeshherë njerëzit kanë bërënjë zgjedhje të tillë ose janësforcuar pa rrugëdalje për të bërëkëtë zgjedhje. Jofiel Koço sjelllibrin, për gjithë të interesuarit qëduan të dinë cilat janë sekretet e2012-ës, “Sekretet e 2012”.

Jofiel Koço ka studiuar në Këlitë Gjermanisë, në vitin 1991-1993, në shkencat akulte(Astrologji, Numerologji,Simbologji, Misticizëm...).

Zotëron, gjithashtu, mjaft mirë

gjuhën gjermanisht, anglisht, italishtdhe hebraisht. Ky libër del nëbotim nga Enti Botues “DIJAPoradeci”. Me shfletimin e këtijlibri do të njiheni me: Origjinën enjeriut dhe planetit “X”; ProjektiLuçifer; Mashtrimi me ngrohjenglobale; Të fshehtat e kalendaritMaja; Sekretet numerologjike të9.11.200; Luftën e Tretë Botërore;Shkatërrimi i feve; Fenomeni“RAPTUR”, Nostradamus;Sekreti i zgjimit të madh; Papa ifundit; Nazizmi dhe kthimi i Hitlerit,etj.

Sot vargonjtë e skllavërisë nukqëndrojnë më tek zinxhirët as tekprangat, por tek skllavëria e

mendjes, tek idetë që futim nëmendjen tonë, shprehet autori.

Por harrojmë se, idetë egabuara shtrembërojnëperceptimin mbi realitetin, sepse,ato nuk shërbejnë tjetër veç sikatalizator i mendjes. Autorithekson më tej:

“Lexoje dhe besoje, mosdysho, përballë dijes hyjnoredyshimi vlen për të dobëtin,indiferenca për sipërfaqësorin,zhvlerësimi për skeptikun,absurdja për intelektualin,sarkazma për profanin, ec nëpërtunelin e errët derisa të shohëshdritën, atëherë do ta kuptosh sa ethellë është vrima e lepurit.”

Të zbulojmë sekretet e 2012-ës

13 Qershor 2011 13Letërsi

“Kujtimet pikuan poezi” ështëlibri me të cilin vjen autori AleksHoxhallari.

Ky është libri i parë me të cilinai paraqitet para lexuesit. Një poeti ri, me plot ëndrra për të ardhmen,

Sytë e tuaVezullimet janë sytë e tuaVetëm me një shikim më shrinëmua,Vetëm me një shikimShkriem e mbetem jetim.

Bëhem pluhur nga tiVetëm një shikim në sytë e mi,Duke më bërë copa pluhuriSytë e tu janë dukuri.

Sytë e ty më shkrijnë ngadalëSi akulli që kthehet në valë,Sytë e tu shikim rrufejeSytë e tu kundra meje.

Klasën e 9-të mbaruamSa shpejt ikën ditëtDhe erdhi minimatura,Sa shpejt mbaruam klasën enëntëVetëm kujtimet mbetën në atëvend.

Sa shumë kujtime kaluanDhe klasën e nëntë mbaruamDo t’i kujtoj me nostalgjiAto kujtime, si fëmij’.

Vetëm kujtimet na mbetënDhe do t’i kujtoj gjithë jetënShumë ëndrra, që shuamKlasën e nëntë mbaruam.

Kujtimet pikuan poeziqë përpiqet t’i gdhendë në letër.Mundësinë për të realizuar këtëlibër ia dha edhe shtëpia botuese"DIJA Poradeci". Me plot pasione nostalgji, ai përpiqet të prekëzemrat e gjithë lexuesve. Edhe pseështë vëllimi i parë Aleksi arriti tëfitojë sukses dhe simpatinë eshumë prej moshatarëve të tij.

Është një vëllim me anë të tëcilit ai fton të gjithë moshatarët etij të ndjekin rrugën, sikurse ai kafilluar në këtë jetë.

Ëndrrat dhe dëshirat e një djalitë ri pasqyrohen aq bukur dhe aqpastër në çdo faqe të librit, në çdovarg, në çdo gërmë të tij.

Mbasdite, fillim qershori. Ulur nëkarrige, nga ballkoni në katin edhjetë të apartamentit ku banoj,shikimin e kisha nderë tej blerimittë fushës së madhe të golfit. Njëblerim i valëzuar në nuanca nga eblerta e butë, e çelur e barit të njomëtë lëndinave, tek blerimi i mbyllur, ierrët i gjetheve të pemëve. Sytëishin hapur tej si për ta rrokur tëgjithë hapësirën e madhe.

Një erë e lehtë, e ngrohtë, filloitë valëzojë thekët e blerimit. Filluantë tunden dhe fletët e grillave nëderën e hapur të ballkonit prej ngavinin zërat e stacionit televizivshqiptar. Si shkuan kështu pa undjerë gjithë këto vite?! Qershor2000, qershor 2011. Njëmbëdhjetëvjet në Amerikë. Me erën bashkovagishtrinjtë e mi flokëve të thinjur tëshpupurisur. Tej blerimi në valëzimdëshmonte, heshtazi lëvizjen, ecjen,ndryshimin... Ne stacioni televiziv iTiranës kishte filluar tashmë“Gjeniu i vogel”. Talente të reja,ende fëmijë dëshmojnë aftësitë etyre në interpretimin e këngëve mëtë mira, kënduar në vite nga tërriturit. Pse këngë të të rriturve?!Një trill i çuditshëm i ideatorëve! Emegjithatë emisioni është i bukur,tërheqës...

Dhe tani kënga “Përherë të dua”interpreton vogëlushja...

Përherë të dua?! E lashë erënnë dialog me blerimin dhe u futabrenda. Vogëlushja këngëtare nisitë interpretojë: “Një ditë shoku imtha me zërin plot të dua/ përherë tëdua...” Përsëri gishtrinjtë paksa menervozizëm futa mes flokëve tëshpupurisura, të thinjura. Sot qenkambasditja e rikthimit në vite tëshkuara, thashë si të vazhdoja atëbisedën me veten të filluar më parënë ballkon duke parë blerimin.

Vogëlushja këndonte dhekonturet e saj u rritën. Skena ebukur moderne, plot efekte ngjyrashe dritash, ku dominon e kuqja nëvishnjë, u shndrrua në skenën eteatrit “A. Z. Çajupi” në Korçë tëviteve 80-të. Dhe ja tashme unë poshihja një tjetër portret, atë tëkëngëtares Lindita Theodhori, mezërin e ngrohtë “Ëndrra mori krahë/syri dritë më çeli mua...” Dhe pastajduartrokitje, buzëqeshje.

Ai më mori në telefon. E kamurgjente-më tha. Kompozimin ekam gati, më duhen vargjet,takohemi ne pallati i kulturës, nëdhomën e pianos. S’ia kisha prishurasnjëherë. E njihja mirë shpirtin etij të shqetësuar prej artisti të

vërtetë, e kuptoja ankthin e tij nëçastet e krijimit. U takuam. “Bëhetfjalë për një këngë dashurie. Ështëpër Linditën. Vetëm dashuri, si tëthem, të thuhet vetëm të dua, tëdua...” Tek fliste, përtej syzeveshihja lëvizjen e paprerë të syve.“Lindita këngën do ta këndojë nëtakimin kombëtar të estradave. Naduhet shpejt...”

Fillojmë, i thashë, dukeformësuar së pari fjalët “përherë tëdua.” ...Ai luante në pianomelodinë, duke e përsëritur disaherë e unë hidhja e hidhja variantevargjesh... S’kaloi shumë e i them“sikur, sikur diçka kam bërë”. Ai ilexoi disa herë me zë vargjet dhepastaj nisi t’i bashkojë me melodinë.E ndjeva nga shprehja e fytyrës qëvargjet kishin ngjitur.

Pas dy ditësh u takuam. “Ke tëfala nga Lindita. Gjithçka po kalonmirë.”

Por pas disa ditësh më kërkoitakim urgjent. Ishte nervoz. “Djekishim provën e përgjithëshme.Dikush… nga lart, tha se kënga kashumë të dua, shumë dashuri es’përmendet as fjala atdhe etj.Mund të shtosh një strofë?”

Çfarë?!.. Atij i erdhi mirë ngahezitimi im. Për fat kënga s’pati

asnjë deformim. Trupa e estradës,me regjisor Dhimitër Orgocka atëvit mori çmim të parë. Aty nëkonkurim, Lindita i dha afirmimkëngës “Përherë të dua”.

Tashmë kujtimi për mikun tim,të paharruarin, kitaristin, dirigjentine kompozitorin e talentuar ApostolSimoni që vdekja e ndau prej neshnë moshë të re, në fund të viteve80-të, s’po më linte të qetë. Ja ekujtoj në atë shtëpinë e tij aty nëkëmbë të rrugicës pa dalë nëbulevard, dhomën e tij të punës, kukitara e zemrës stoliste murin,bisedat me të diku kafeneve tëKorçës tek fliste e fliste pa pushim,i dashuruar pas këngës lirike.

“Dhe tani, le të dëgjojmë jurinë.Të shohim sa pikë do t'i japëvogëlushes zonja Nertila Koka.”

Nertila! Tashmë një grua memoshë mesatare, e pjekur.

Dhe kujtimet mpleksen. Pasinterpretimit të shkëlqyer të Linditës,këngës “Përherë të dua”, të ApostolSimonit, i dha nuanca të rejakëngëtarja e re e viteve tetëdhjetëNertila Koka. Dola përsëri nëballkon. Era kishte ndalur, blerimi,levencë me thekë, i fushës së golfit,të afronte një ndjenjë paqeje edashurie për jetën.

Botime

Blerimi(skicë)

Nga Kostaq Duka

13 Qershor 201114 Shëndetësi

Kohët e fundit nga disa mediaështë përhapur në mënyrë tërrufeshme, madje pak të frikshme,lajmi i fillimit të një “epidemie” tëshkaktuar nga E. Coli e gjetur nëdisa perime e zarzavate.

Kulmi arrin deri aty sapretendohet të ndalet importimi ikëtyre perimeve e zarzavatevedhe këshilla më ekstreme, moskonsumimi i tyre. Disa të vërtetalidhur me këtë problem janë; E.Coli është një bakter që vegjetonnormalisht në zorrët e njeriut dhetë kafshëve, perimet dhezarzavatet që akuzohen mund tëjenë plehëruar me plehra organikedhe së fundi, ky bakter nukndodhet në brendësi por vetëm nësipërfaqe të tyre.

Nga ana tjetër është i njohurfakti se E. Coli është përgjegjëspër shpërthime sporadike tërasteve të diarreve akute. Nëmënyrë sa më të shkurtër dhe mëtë kuptueshme po mundohem t’jushpiegoj mekanizmin e shkaktimittë sëmundjes diarreike nga kybakter. Që E.

Coli të shkaktojë diarre janëtë nevojshem; shtimi tej mases sëzakonshme i numrit të tyre dheprezenca e një faktori patogjen,plasmidi.

Atëherë, plasmidi ndihmon E.Colin të ngjitet në qelizat esipërfaqes së zorrëve të holla, atybëhet shumimi në masë i tij dheenterotoksinat që prodhonshkaktojnë diarrenë. Për hir të sëvërtetës egzistojnë dy llojeenterotoksina, (TL dheTR).

E para shkakton diarre të fortëdhe tjetra një diarre më të lehtë qëmund të kalojë për disa orë e derinjë ditë. Periudha e inkubacionit tësëmundjes në fjalë është nga 24 -72 orë.

Nga ana epidemiologjike që tëshkaktohet sëmundja është enevojshme që E. Coli të futet nëorganizmin e njeriut me anë tëaparatit tretës, pra me anë tëushqimeve.

Klinikisht sëmundja shfaqet metë dala të shpeshta e të furishmediarreike që bëhen shkas përhumbjen e lëngjeve të trupit,dhimbje të forta barku të tipit tëkrampeve apo prerëse, ethe dhe në50% të rasteve edhe të vjella qëbëhen shkas për rëndimin egjendjes.

Në rastet e rënda ka shumërëndësi reagimi i trupit ndajrehidrimit dhe gjendja e ushqyeries.

Megjithë që mjekimi i takonmjekut, po theksoj se mjekimi iparë dhe shpesh dhe i vetmi ështëdhënia me shumicë elëngjeve,(sipas një skeme qëtashmë të gjithë mjekët e kanëparasysh), me glukozë aposaharoze dhe kripra minerale, ngagoja apo në venë, (sipas gjendjes).

Gjithashtu në këto raste jepenedhe qetësues të dhimbjeve tëbarkut, të të vjellave, të peristaltikësdhe së fundi nëse mjeku e vlerësonmund të jepen edhe antibiotikë.

Por ajo që është më erëndësishmja dhe që është më meinteres për publikun, është se si taparandaloni e të mos sëmureni nga

diarrea e shkaktuar nga ky bakter.Nëse do të kini parasysh çfarëpërmenda më lart do të arrini nëpërfundimin se masat parandaluesetë kësaj sëmundjeje janë thjeshtdhe vetëm higjenike përndërprerjen e hyrjes së këtij bakterinë organizmin tonë. Ja disa prejtyre:

-Mirë është që perimet dhezarzavatet të mos plehroen me plehbagëtie apo ujëra të zeza humanetë banesave, por edhe në qoftëkështu ato përpara se tëkonsumohen, të përpunohen apotë konservohen në frigorifer, duhettë lahen me ujë të ngrohtë tërrjedhshëm të bollshëm dhe mesapun, të qërohen ato që mund tëqërohen dhe të zjehen mirë ato qëkonsumohen të zjera.

-Të bëhet kujdes që qumështitë mos kontaminohet gjatë procesittë mjeljes.

Ai të konsumohetgjithmonë i zjerë dhe tëbëhet kujdes që të moskontaminohet gjatëpërpunimit përpërfitimin enënprodukteve të tij.

-Të bëhet kujdesqë mishi i bagëtive tëmos kontaminohetgjatë procesit tëtherjes dhe të rrjepjes,megjithatë përpara setë vihet në frigorifer tëlahet dhe tëkonsumohet i zjerëapo i pjekur mirë.

-Në frigorifer

ushqimet e përgatitura të mbahennë enë të mbyllura dhe larg atyretë pa përpunuara.

-Duart duhet të lahen përparase të dilni nga banja, përpara çdogatimi dhe sa herë që uleni për tëngrënë. Lani me kujdes përparadhe pas çdo përpunimi ushqimorveglat dhe vendin e përpunimit.

-Bëni kujdes për moskontaminimin e ujit të pijshëm mejashtëqitjet e bagëtive apo meujërat e zeza humane të banesës.

-Nëse keni në familje të sëmurëme diarre duhet të bëni shumëkujdes me të vjellat apojashtëqitjet e tij që të moskontaminojnë ambientin përreth, tëbrendëshmet të lahen më vete dhepersoni që i shërben të lajë duartpas çdo shërbimi apo manipulimi.

Së fundi dëshiroj t’ju them semos bëni panik, por vetëm kujdes.

E. Coli është një bakter që vegjeton normalisht në zorrët e njeriut dhe të kafshëve, perimet dhe zarzavatet qëakuzohen mund të jenë plehëruar me plehra organike dhe së fundi, ky bakter nuk ndodhet në brendësi por

vetëm në sipërfaqe të tyre.

Frika ndajEshirika Coli

13 Qershor 2011 15Kohë e lirë

Vetëm për të qeshur...

Pyetje fëmije-Babi, babi, çfarë është truri?-Më ler rehat se kam tjetër gjë nëkokë.

I çmenduri dhe bananiaPse nuk e qëron babanen para

se ta hash? -thotë një i çmendurshokut të spitalit. -Pse ta qëroj?Sikur nuk e di seç ka brenda.

Xha Braho dhe prokuroriantimafia

Xha Braho ngaTërbaçi pasi pa në TVprokurorin e AntimafiasVinja që akuzoishqiptarët si bosë, tha:-Kot thotë taliani se ështëvend i zhvilluar. Dhe pas50 vjetëve pepinot,argatë se argatë mbetën.

Përse nuk martohenmë gratë

-Përse gratë nuk martohen më?-Përse e kanë kuptuar? Se për

një copë “sallam” nuk është enevojshme të sjellin në shtëpi tëgjithë derrin.

Kontrolli policor në AeroportIshin aty një gjermane, një francezedhe një ruse. Polici i hap valixhengjermanes dhe sheh 7 palë brekë dhepyet: “Pse 7?”. Ajo përgjigjet: “s’edini ju këtë? Unë do të qendroj njëjavë këtu. E hënë, e marte, ...e

dielë”. -Ahaa, -thotë polici. Pastajvjen francezja, e hap valixhen dheajo 5 palë brekë. Polici pyeti “pse5?”. Ajo përgjigjet: “E hënë, emarte... e premte” (d.m.th. nëweek-end pa to... :). Në fund vjenrusja, hapi valixhen dhe kishte 12palë brekë. Tani çuditet polici dhepyet i habitur: “Pse 12?”. Ajopërgjigjet: “S'e dini ju këtë? Janar,shkurt ... dhjetor”

NdeshjaNjë japonez ishte futur në një

kafene në një qytet në brigjet eDetit të Zi në Turqi. Japonezifillon të fryhet: -A ka ndonjëqë e mban veten për burrë?Nëse ka le të vijë ta provojmë!Kur del njëri e i thotë: -Hajdemor legen se ta rregulloj unety! Pas disa minutash turkuvjen me hundë të thyer e i lyernë gjak. Pas tij vjen japonezi etregon me gisht e thotë- Kore-

Teakwon Do!Të nesërmen vjen përsëri

japonezi të kafeneja dhe përsëritete njëjta skenë. Përsëri turku i larënë gjak dhe japonezi thotë: -Kine -Kung Fu! Të pasnesërmen e njëjtandodhi e kur kthehet turku nëkafene tërë gjak, japonezi thotë -Japoni -Karate! Kështu ndodh enjëjta ngjarje për disa ditë. Një ditëprej ditësh kur njerëzit prisnin tëvinte turku me gjak në turinj, hynjaponezi i lyer në gjak e pas tij turkugjithë krenari. Duke qeshur thotë -Toyota -Leva!

George Clooneydëshmon se 50-të vjetorimund të jetë goxha imrekullueshëm! Dhelpra eargjendtë festoi ditën e tij tëmadhe në 6 Maj me Gal PalElisabetta Canalis në ritzyZ.Chow në Beverly Hills.

Meg Ryan -Shokuese, tani është më shumë se dydekada, që nga mosha 27-vjeç. Meg Ryan u bë shumë edashur për Amerikanët, në kohë kur ajo luajti në komedinëklasike romantike "When Harry Met Sally" përkrah BillyCrystal. Aktorja do të mbushë së shpejti 50-të vjetorin esaj, më 19 nëntor.

Julia Louis-Dreyfus - e cila arrin në të 50-at sivjet -ndan me fansat sekretin e saj! Ish-"Seinfeld", ylli që nëkëtë moshë duket edhe më mirë se atëherë kur erdhi nëskenë për herë të parë, "Saturday Night Live" në fillim tëviteve '80-të.

Yjet në 50-të vjetorin e tyre

Julia Louis-Dreyfus

Meg Ryan

George Clooney

13 Qershor 201116

Enti Botues: "DIJA - Poradeci" -PogradecAdresa e Redaksisë: Rruga "Rinia", Pallatet 7-katësh, Pogradec

Tel: +355 832 2905, Mobil: 069 2143753e-mail: afrovitig@yahoo.com

Botues: Ilir DUKA & Afroviti GUSHOGazetarë: Matilda Demollari, Anjeza Pengu, Dhimitër GegpriftiLexoni gazetën në: www.poradeci.comGazeta shpërndahet në Qarkun Korçë

Reklama

Hapja e Sezonit Turistik Veror

21 Qershor, Dita e LiqenitPogradec-Ohër-Strugë, 2011