NOVEM Fons Maessen, Programma-adviseur
description
Transcript of NOVEM Fons Maessen, Programma-adviseur
NOVEM
Fons Maessen, Programma-adviseur
Strategische woonkwaliteit Meerwaarde door energiebesparende maatregelen
Klimaatbeurs Nrd. Holland, 08-04-’04
Novem
• Nederlandse Organisatie voor Energie en Milieu
• Agentschap van het Ministerie van EZ• Voert programma Kompas uit i.o.v.
VROM
Duurzaambouwenwonenwerkenrecreëren
Duurzamemobiliteit
Duurzaamproduceren
Duurzame Energie-voorziening
500 pers.
2 vestigingen
opdrachten van
nederlandse
(rijks)overheid
en
internationale
instellingen
Ruimtelijke ordening en infrastructuur
Novem werkgebieden
Programma Workshop:
• Inleiding Strategische woonkwaliteit• Discussie
Kompas 2004
Programma: CO2 in de GO (“Kompas”)
Deelprogram.: Woningbouw
Subdeelprogram.: Woningcorporaties
Onderwerp: Woonkwaliteit
Speelveld Facts and figures
Penetratie van energiebesparende maatregelen in de sociale verhuursector o.b.v. KWR 2000+
Maatregel• gevelisolatie• isolatieglas• dakisolatie• bg-vloerisolatie• HR-ketel bij ind.cv (=
70%)
Aanwezigheid
ca 55%
ca 70%
ca 60%
ca 30%
ca 25%
SpeelveldFacts and figures
• Ca. 35% van 6,6 miljoen woningen in NL worden door wcp’s beheerd (54% is koop, 46% is huur)
• < 600 woningcorporaties (neemt af/veel fusies)• Ca 11.000 nieuw gebouwd (van de 70.000)• Ca 6.000 gesloopt (van de 15.000)• Uitgave groot onderhoud/verbetering € 0,4 miljard• Uitgave dagelijks of planmatig onderhoud € 2,1 miljard• De woningbezetting daalt (nu 2,4)
Benadering corporaties
Een terugblik
• Aanpak landelijk - via de branches (Aedes)• Nationale convenanten, instrumentgericht,
techniek gericht (aanbodgericht)• Energiebesparing was hot item
Een terugblik
voorbeeld landelijke afspraken met de corporaties
• Isolatieconvenant (1991 t/m 1994) : NIP-onderdeel• Verlenging isolatieconvenant met 1 jaar (1995 )• Intentieverklaring DuBo-Convenant (1996 t/m 1997) • Convenant Duurzaam Bouwen (1998 t/m 2001)• Nationaal Akkoord Wonen; art 4. Duurzaamheid en
gezondheid (juli 2001 t/m 2005)
Speelveld en ontwikkelingen
• Fusies -> grotere corporaties die zelf hun boontjes doppen. • Branches -> kunnen en willen de achterban niet dwingen. • E-besparing is nauwelijks nog hot item (uit de top 5
beleidsvelden verdwenen) • Corporatie is vraaggerichter / klantgericht gaan werken • Ontvankelijker voor regionale/lokale aanpak.
Koerswijziging ingezet
• Inhoud: Meer afstemmen op onze markt (vraaggericht i.p.v. aanbodgericht)
• Benadering: Meer persoonlijk i.p.v. de landelijke insteek
Operationeel UitvoeringProject-voorber. en uitvoering
tactischStrat. kl. verbetering
Sv-beheer
Sv-beleidstrategisch Dir
WONINGCORPORATIES
Middenkader
* management * strategie & beleid * woondiensten * technisch. beheer* project.ontwikkeling *financien * bedrijfsbureau
Voorraadbeleid algemeen
Maat-schappelijke
opgave
Speciale bedrijfs-
omstandig-heden
Referenties / VoorbeeldenLokale opgave
Specifieke samenstelling
Bestaande kwaliteit
complexen
Te huisvesten huishoudens
Strategie kiezen
Gewenste kwaliteit per
complex vaststellen
Concept aanpak
vaststellen
Uit
we
rkin
g / r
esu
lta
ten
Ingrepen•Slopen/herontwikkelen•Instandhouden•Doorexploiteren•Verkopen
Voorraadbeleid algemeen
Maat-schappelijke
opgave
Speciale bedrijfs-
omstandig-heden
Referenties / VoorbeeldenLokale opgave
Specifieke samenstelling
Bestaande kwaliteit
complexen
Te huisvesten huishoudens
Strategie kiezen
Gewenste kwaliteit per
complex vaststellen
Concept aanpak
vaststellen
Uit
we
rkin
g / r
esu
lta
ten
Ingrepen•Slopen/herontwikkelen•Instandhouden•Doorexploiteren•Verkopen
•Voorraadbeleid algemeen
•Maat•-•schappelijke
•opgave
•Speciale •bedrijfs•-
•omstandig•-•heden
•Referenties / •Voorbeelden•Lokale opgave
•Specifieke •samenstelling
•Bestaande •kwaliteit
•complexen
•Te huisvesten •huishoudens
•Strategie •kiezen
•Gewenste •kwaliteit per
•complex •vaststellen
•Concept •aanpak
•vaststellen
•U
itw
erk
ing /
resu
ltate
n
•Ingrepen•••Slopen/herontwikkelen•••Instandhouden•••Doorexploiteren•••Verkopen
Voorraadbeleid algemeen
•Maat•-•schappelijke
•opgave
•Speciale •bedrijfs•-
•omstandig•-•heden
•Referenties / •Voorbeelden•Lokale opgave
•Specifieke •samenstelling
•Bestaande •kwaliteit
•complexen
•Te huisvesten •huishoudens
•Strategie •kiezen
•Gewenste •kwaliteit per
•complex •vaststellen
•Concept •aanpak
•vaststellen
•U
itw
erk
ing /
resu
ltate
n
•Ingrepen•••Slopen/herontwikkelen•••Instandhouden•••Doorexploiteren•••Verkopen
Van taakveld naar kwaliteitVan taakveld naar kwaliteit
Overzicht taakvelden
1. Verruimen slaagkansen
2. Versterken samenhang woon- en zorgdiensten
3. Bevorderen eigen woningbezit en beheer
4. Vergroten betrokkenheid bewoners
5. Vergroten differentiatie woningaanbod
6. Reduceren woonlasten lagere inkomensgroepen
7. Huisvesting dak- en thuislozen
8. Verhogen woonkwaliteit
9. Energiebesparing en opwekking duurzame energie
Onderzoeksstructuur
Analysetaak- en
beleidsvelden
Gewenste kwaliteitseisen als gevolg van deze
taakvelden
Koppelen kwaliteitsprofielen
aan referentie woningen
CONCEPTEN
‘Andere’ kwaliteiten van
energiebesparende maatregelen in
concrete pakketten
Energiebesparende maatregelen, concepten en
pakketten
catalogus
kwaliteitsvraag kwaliteitsaanbodkwaliteitsprofielen
Onderzoeksstructuur
Analysetaak- en
beleidsvelden
Gewenste kwaliteitseisen als gevolg van deze
taakvelden
Koppelen kwaliteitsprofielen
aan referentie woningen
CONCEPTEN
‘Andere’ kwaliteiten van
energiebesparende maatregelen in
concrete pakketten
Energiebesparende maatregelen, concepten en
pakketten
catalogus
kwaliteitsvraag kwaliteitsaanbodkwaliteitsprofielen
Van taakvelden naar kwaliteitsprofielen
Betaalbare woningen voor
ouderen
Betaalbare woningen voor
gezinnen
Betaalbare woningen voor
kleine huishoudens
Wonen met extra dienst-
verlening voor ouderen
Intensief beheer van woonomge-ving en gebouw
Ruim wonen Wonen met extra luxe en
comfort
Wonen met extra luxe en comfort voor
ouderen
Wonen met extra luxe en comfort met toekomst-waarde*
1. Sociale veiligheid gebouw en directe omgeving
2. Inbraakveiligheid
3. Toegankelijkheid gebouw en directe omgeving
4. Toegankelijkheid woning en vertrekken
5. Bereikbaarheid voorzieningen
6. Staat van onderhoud gebouw en directe omgeving
7. Identiteit gebouw
8. Identiteit van woninguitrusting en afwerking
9. Luxe uitstraling gebouw
11. Woninggrootte en ruimtelijkheid
12. Gebruiksmogelijkheden en flexibiliteit
13. Gebruiksgemak uitrusting en installatie
14. Gezond binnenklimaat
15. Comfortabel binnenklimaat (thermisch/akoestisch)
10. Luxe uitstraling woninguitrusting en afwerking
basisniveau
boven basisniveau
zo hoog mogelijk niveau
Kwaliteit
Bevorderen eigen
woningbezit van met name
lage inkomens- groepen
Stedelijke vernieuwing
o.m. door verhogen
woonkwaliteit
Investeren in het kader van
energie- besparing en opwekking duurzame
energie (CO2 reductie)
Verruimen slaagkansen en keuzevrijheid
woningzoeken-den met
bescheiden inkomen
Reduceren woonlasten
lagere inkomens-groepen
Versterken samenhang
tussen woon-/ zorgdiensten en verbeteren van
assortiment woondiensten
Vergroten betrokkenheid bewoners bij
vitalisering van buurten en
wijken
Het leveren van een bijdrage
aan de huisvesting van dak- en thuis-
lozen
Vergroten differentiatie
woning-aanbod
Beleids- en Taakvelden
Marktsegmenten
uitgangsniveau
Figuur 2
(zoals oorspronkelijk gebouwd)
(bouwbesluit)
(meer dan bouwbesluit)
*Prestaties zijn gelijk aan ‘wonen met extra luxe en comfort’ echter voorbereid op toekomstige voorzieningen/verbeteringen
Onderzoeksstructuur
Analysetaak- en
beleidsvelden
Gewenste kwaliteitseisen als gevolg van deze
taakvelden
Koppelen kwaliteitsprofielen
aan referentie woningen
CONCEPTEN
‘Andere’ kwaliteiten van
energiebesparende maatregelen in
concrete pakketten
Energiebesparende maatregelen, concepten en
pakketten
catalogus
kwaliteitsvraag kwaliteitsaanbodkwaliteitsprofielen
Onderzoeksstructuur
Analysetaak- en
beleidsvelden
Gewenste kwaliteitseisen als gevolg van deze
taakvelden
Koppelen kwaliteitsprofielen
aan referentie woningen
CONCEPTEN
‘Andere’ kwaliteiten van
energiebesparende maatregelen in
concrete pakketten
Energiebesparende maatregelen, concepten en
pakketten
catalogus
kwaliteitsvraag kwaliteitsaanbodkwaliteitsprofielen
Kwaliteiten van energiebesparende maatregelen inzichtelijk maken
Voorbeeld:
• isolerend glas-> – inbraakveiligheid,– geluid van buiten,– comfort / koudeval/ tocht.
Koppelen kwaliteitsprofielen aan referentiewoningen
kwaliteitsvraag kwaliteitsaanbod
Keuze welke referentiewoning het meest geschikt is voor “verzorgd
wonen” en met welke “andere kwaliteiten”is deze te voorzien
Concept uitwerken
-Plattegrond-Maatregelen-EI-Etc.
1.
2.
4.
5.
6.
villa.
2-1 kap.
Rijtjeswoning voor 1946.
Rijtjeswoning 1946-1965.
…………..
“andere kwaliteiten”Gewenste kwaliteitsprofielen
- Comfort- Geluidsisolatie- Veiligheid-……….
HR++ glas
Loggia dicht- Ruimte extra- Veiligheid-……….
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Verzorgd wonen voor OUDEREN
Toegankelijkheid
Veilig
Betaalbaar
Comfort
kwaliteiten
CatalogusCatalogus
•Voorraadbeleid algemeen
•Maat•-•schappelijke
•opgave
•Speciale •bedrijfs•-
•omstandig•-•heden
•Referenties / •Voorbeelden•Lokale opgave
•Specifieke •samenstelling
•Bestaande •kwaliteit
•complexen
•Te huisvesten •huishoudens
•Strategie •kiezen
•Gewenste •kwaliteit per
•complex •vaststellen
•Concept •aanpak
•vaststellen
•U
itw
erk
ing
/ r
esu
ltate
n
•Ingrepen•••Slopen/herontwikkelen•••Instandhouden•••Doorexploiteren•••Verkopen
Voorraadbeleid algemeen
•Maat•-•schappelijke
•opgave
•Speciale •bedrijfs•-
•omstandig•-•heden
•Referenties / •Voorbeelden•Lokale opgave
•Specifieke •samenstelling
•Bestaande •kwaliteit
•complexen
•Te huisvesten •huishoudens
•Strategie •kiezen
•Gewenste •kwaliteit per
•complex •vaststellen
•Concept •aanpak
•vaststellen
•U
itw
erk
ing
/ r
esu
ltate
n
•Ingrepen•••Slopen/herontwikkelen•••Instandhouden•••Doorexploiteren•••Verkopen
Cd-rom
Toelichting
1. Marktsegment (PMC)
Type (referentie) woning(complex)
Onderhouds-vorm
81 pakketten
2. Type (referentie) woning(complex)
Marktsegment(PMC)
Onderhouds-vorm
81 pakketten
3. Onderhoudsvorm (ingreeptype)
Overzicht van maatregelen die in het kader van de betreffende
onderhoudsvorm kunnen worden genomen (inclusief kwaliteitsaspecten diedoor de maatregelen worden ondersteund)
4. Kwaliteitsaspect Overzicht van maatregelen die ondersteunen bij het betreffende
kwaliteitsaspect (inclusief alle andere kwaliteitsaspecten die door demaatregelen worden ondersteund)
5. Energiebesparende maatregel
Overzicht van alle maatregelen die in het kader van kleinschalige verbeteringen renovatie kunnen worden genomen
STRATEGISCHVOORRAADBELEID
STRATEGISCH VOORRAADBEHEER
STRATEGISCHE KLEINSCHALIGE VERBETERING
- Mutatie onderhoud
- Klachten onderhoud (klachten afhandeling) (dagelijks onderhoud) (juridisch onderhoud)
- Planmatig onderhoud (meerjaren onderhoud) (cyclisch onderhoud) (contract onderhoud)
-Renovatie / groot onderhoud
Overheidsbeleid• UK (uitvoeringsnota klimaatbeleid) -> CO2
emissiereductie 1999
• NMWW (Nota Mensen Wensen Wonen) 2001 -> zeggenschap burgers,
-> kwaliteitsverbetering woningen
• Nationaal Akkoord Wonen 2001-5
• EU richtlijn (EPD)• Klimaatbeleid gemeenten
• Kwaliteit van de ruimte (WSV,MOP,ISV,GSB,Dubo 2002-4)
Ontwikkelingen
• Energy performance directive (EPD)
• Energiepremieregeling (EPR / EPA)
• Energieprestatienorm (EPN EPC)
• Kompas programma
Ontwikkelingen
• Vanaf 2006 verplicht energiecertificaat op natuurlijke momenten– Koop/verkoop– Huur/verhuur– Nieuwbouw/renovatie grote gebouwen (grenswaarde verplicht)
• Bij nieuwbouw haalbaarheidsstudie DE-opties– M.n. Locatiegebonden
• Periodieke keuring installaties Verwarming / klimatisering (ouder dan 15 jaar, grote installaties om de 3 a 4 jaar)
EPD (European Performance Directive on the Energy efficiency of buildings)
Energiecertificaat
• Is straks 10 jaar geldig (woninggebonden)• Geeft inzicht in energieprestatie t.o.v. referentie
– Nieuwbouw: EPN, Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC)– Bestaande bouw: EPA, met Energie-Index (E.I.)
Ontwikkelingen
OntwikkelingenEPN
• Aanscherping per 1 januari 2006• Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC) 0,8• NEN 5128 - 2003 wordt aangepast
OntwikkelingenEPR - EPA
• Regeling 2003 is per 16 oktober beëindigd• Regeling 2004 wordt momenteel ingevuld (met
aandacht voor DE en EPA)
OntwikkelingenKompas voor energiezuinig wonen
en werken
• Instrumenten voor ‘vraagbenadering’ (t.b.v. renovatie en kleinschalige verbetering)
• Toonaangevende projecten (voorbeelden uitdragen)
• Ontwikkelingen rond woningenergielabel• Diverse activiteiten rond EPA• Voorbereidingen aanscherping EPC• !Face to face corporatiebenadering!
Een andere koersVan centraal naar decentraal
• Fusies hebben geleid tot grotere corporaties en projectontwikkelaars die zelf hun boontjes doppen. Branches kunnen en willen de achterban niet dwingen.
• Ontvankelijker voor regionale/lokale aanpak.
Met maatregelen aanhaken bij andere taakvelden
• E-besparing is nauwelijks nog een los item voor corpo’s (uit de top 5 aandachtsgebieden verdwenen)
• Met besparing aansluiten bij hun bedrijfsvoering (gericht op marktvraag)
Strategisch voorraadbeleid/beheer• Strategisch voorraadbeleid
Ontwikkelen en uitvoeren van beleid om bij het beheer van woningen de huidige kwaliteit van de woningvoorraad (het
aanbod) af te stemmen op de (te verwachten) vraag • Strategisch voorraadbeheer
Het geheel aan (concrete) technische beheerplannen van woningen, complexen en hun omgeving volgens het strategisch voorraadbeleid