Normale histologie van het nefronlessen.jpbogers.fastmail.fm/lesnefron2eBaHO.pdfDuctus colligens Lus...
Transcript of Normale histologie van het nefronlessen.jpbogers.fastmail.fm/lesnefron2eBaHO.pdfDuctus colligens Lus...
1
Normale histologie van het nefron
Prof. Dr. J. Bogers Cel- en weefselleer
Overzicht histologie
• Algemene kenmerken • Bloedvoorziening • Nefron - Glomerulus
– Bouw » Podocyt » Glomerulaire basaalmembraan » Endotheel
– Filtratie
• Nefron - Tubuli – Verloop – Microscopische kenmerken
2
Algemeen
• Boonvormig orgaan – Nierbekken
» Uitmonding calyces majores en minores – Macroscopische doorsnede
» Merg » Schors » Mergpiramiden
Bloedvoorziening • A. renalis
– Interlobaire aterieën » aa. arcuatae
• aa. interlobulares (aa. radiatae) – afferente arteriole – Glomerulair vaatkluwen – efferente arteriole
• Peritubulaire capillaire plexus • Vasa recta (juxtamedullaire efferente arteriolen)
– Merg nauw contact tussen v. en a. rectae – Osmotische gradient naar de papil toe
» Vv. Stellatae – Vv. Arcuatae
• V. renalis
3
4
Overzicht histologie
• Algemene kenmerken • Nefron - Glomerulus
– Bouw » Podocyt » Glomerulaire basaalmembraan » Endotheel
– Mesangiumcel – Filtratie
• Nefron - Tubuli – Verloop – Microscopische kenmerken
• Juxtaglomerulair apparaat
Nefron (nierlichaampje; lichaampje van Malpighi)
• Glomerulus – 1-2 miljoen/menselijke nier – Arteriolair vaatkluwen – Filtratieruimte (ruimte van Bowman) omgeven
door kapsel van Bowman met visceraal en parietaal blad
– Produktie van primaire urine
• Tubulussysteem • Eindigt in ductus colligens
(verzamelbuis)
5
Tubulus contortus secundus
Tubulus contortus primus
Ductus colligens
Lus van Henle
Opmerking: afferente en efferente arteriole!
6
7
8
LM: “Glomerulaire basaalmembraan”
• Endotheel – Fenestrae
» 70-150nm diameter » Geen diafragma
• Basale membraan – Negatief geladen (oa. heparaansulfaat) – Op EM: drie lagen
» Lamina rara interna » Lamina densa » Lamina rara externa
9
LM: “Glomerulaire basaalmembraan”
• Podocyten – Viscerale blad van kapsel van
Bowman – Primaire uitlopers (trabekels) – Secundaire uitlopers (pedikels) – Filtratiespleten afgesloten met dun
diafragma » Vertraagt passage van moleculen
Glomerulaire filter
• Endotheliale fenestrae – RBC
• Basale membraan – Negatief geladen deeltjes geblokkeerd door lading
(heparaansulfaat!) » Bvb albumine (60kDa)
– Positief geladen deeltjes tegengehouden vanaf 70 kDa
• Filtratiespleet podocyt – Moleculen < 3,5nm met positieve of neutrale
lading gemakkelijker dan negatief geladen of grotere deeltjes (bvb. Albumine 3,6nm en negatief geladen)
10
Mesangium
• Intraglomerulaire structuur • Mesangium cellen
11
Twee types nefronen
• Corticale nefronen – Buitenste deel cortex – Korte lus van Henle
» Niet tot in merg – Efferente glomerulaire arteriole wordt peritubulair
capillair netwerk
• Juxtamedulaire nefronen – Op grens cortex-merg – Lange lus van Henle tot in merg – Efferente glomerulaire arteriole daalt in merg als
vasa recta
12
Overzicht histologie
• Algemene kenmerken • Nefron - Glomerulus
– Bouw » Podocyt » Glomerulaire basaalmembraan » Endotheel
– Filtratie
• Nefron - Tubuli – Verloop – Microscopische kenmerken
• Juxtaglomerulair apparaat
Tubulus contortus secundus
Tubulus contortus primus
Ductus colligens
Lus van Henle
13
Tubulus contortus primus Proximale tubulus
• Eenlagig kubisch epitheel • Kenmerken
– Microvilli – Basolaterale interdigitaties – Talrijke mitochondria
• Functionele betekenis – Diffusie glucose en aminozuren – Na+-pomp – Energievoorziening
14
Tubulus contortus secundus
Tubulus contortus primus
Ductus colligens
Lus van Henle
15
Tubulus contortus secundus Distale tubulus
• Eenlagig kubisch epitheel • Kenmerken
– Basolaterale interdigitaties – Talrijke mitochondria
• Functionele betekenis – Na+-pomp – Energievoorziening
16
Tubulus contortus secundus
Tubulus contortus primus
Ductus colligens
Lus van Henle
Lus van Henle
Dik, opstijgend deel
• Eenlagig kubisch epitheel
• Kenmerken – Geen microvilli – Basolaterale
interdigitaties – Talrijke mitochondria
• Functionele betekenis – Geen gefaciliteerde
diffusie – Na+-pomp – Energievoorziening
Dun dalend/stijgend deel
• Eenlagig afgeplat epitheel
• Kenmerken – Geen microvilli – Geen basolaterale
interdigitaties – Zeldzame mitochondria
• Functionele betekenis – Geen gefaciliteerde diffusie – Geen actief transport – Lage energiebehoefte
17
VR
LvH
Tubulus contortus secundus
Tubulus contortus primus
Ductus colligens
Lus van Henle
18
Afvoerbuis Ductus colligens
• Eenlagig kubisch epitheel • Twee celtypes
– Hoofdcellen » Heldere cellen met duidelijke celgrenzen » Absorberen Na+ en water » Secreteren K+
– Geintercalleerde cellen » Secreteren H+ of HCO3
- » Spelen een rol in de zuur-base huishouding
19
Ductus papillaris (ductus Bellini)
20
Overzicht histologie
• Algemene kenmerken • Nefron - Glomerulus
– Bouw » Podocyt » Glomerulaire basaalmembraan » Endotheel
– Filtratie
• Nefron - Tubuli – Verloop – Microscopische kenmerken
• Juxtaglomerulair apparaat
Juxtaglomerulair apparaat
• Macula densa – Sensorfunctie
» Osmolariteit » Natrium
– Onderdeel van distale tubulus » Plaats waar DT aan het vas afferens raakt
• Extraglomerulaire mesangiumcellen (cellen van Goormagtigh of cellen van Lacis) – Functie?
• Juxtaglomerulaire cellen (epitheloide cellen van Ruyter) – Gladde spiercellen van tunica media afferente arteriole – Secretie van renine
21