N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 68 -

TIỂU SỬ

NI TRƯỞNG THÍCH NỮ TRÍ HẢI (1938 – 2003)

- Phó Viện Trưởng Viện Nghiên Cứu Phật Học Việt Nam - Nguyên Thư Viện Trưởng và Giám Đốc An Sinh Xã Hội

Viện Đại Học Vạn Hạnh - Nguyên Giảng sư Học Viện Phật Giáo Việt Nam tại Sài

Gòn - Trụ trì tịnh thất Tuệ Uyển Vạn Hạnh, Liên Hoa, Diệu

Không

Ni trưởng pháp danh Tâm Hỷ, Pháp hiệu Thích Nữ Trí Hải, thế danh Công Tằng Tôn Nữ Phùng Khánh. Sinh ngày 09 tháng 03 năm 1938 (Mậu Dần), tại Vỹ Dạ, tỉnh Thừa Thiên, thành phố Huế, nguyên quán Gia Miêu Ngoại Trang, Thanh Hóa.

Xuất thân từ một danh gia vọng tộc nhiều đời thấm tín Phật Giáo, thân phụ là cụ Nguyễn Phước Ưng Thiều tự Mân Hương, Pháp danh Như Chánh, thuộc

phủ Tuy Lý Vương, thân mẫu là cụ bà Đặng Thị Quê, Pháp danh Trừng Xuân, Ni trưởng là con thứ năm trong gia đình có sáu anh em.

Bởi có túc duyên sâu đối với Phật pháp như thế, nên lúc còn là thai nhi ba tháng, Ni trưởng đã được sớm quy y Tam Bảo với đức Đệ Nhất Tăng Thống thượng Tinh hạ Khiết. Ngôi chùa Tường Vân, Diệu Đức đã ươm hạt giống Bồ-đề cho người từ buổi thiếu thời vào những ngày còn học phổ thông. Ni trưởng với thiên tư thông tuệ, tài hoa, phẩm cách thanh cao đã nuôi chí xuất trần vào giữa tuổi hoa niên tươi đẹp.

Năm 17 tuổi đỗ Tú Tài toàn phần, Ni trưởng đã muốn xuất gia nhưng cơ duyên chưa đến. Ni trưởng tiếp tục vào trường Đại học Sư phạm và sau khi tốt nghiệp, đi dạy trường Phan Chu Trinh – Đà Nẵng.

Năm 1960, Ni trưởng sang Mỹ du học và tốt nghiệp Cao học ngành Thư Viện (M.A.).

Cuối năm 1963, Ni trưởng về nước gặp lúc Viện Cao Đẳng Phật Học Việt Nam ra đời, đã cùng với em gái là Tôn Nữ Phùng Thăng vâng lời Hòa Thượng thượng Trí hạ Thủ đến tá Ni trưởng chùa Phước Hải, quán xuyến cư xá Nữ Sinh Viên và làm việc tại chùa Pháp Hội.

Năm 1964, Ni trưởng quyết đứt trần duyên, cắt tóc xanh, xuất gia y chỉ Ni Trưởng thượng Diệu hạ Không tại chùa Hồng Ân - Huế và đã được thọ giới Sa-di Ni. Sau đó, người được Giáo Hội cử làm thư ký cho Thượng Tọa Viện trưởng Thích Minh Châu khi Viện Cao Đẳng Phật Học trở thành Viện Đại Học Vạn Hạnh.

Năm 1968, Ni trưởng thọ giới Thức-xoa-ma-na tại Nha Trang và được Thượng Tọa Viện Trưởng Viện Đại Học Vạn Hạnh bổ nhiệm làm Thư viện trưởng và giám đốc Trung tâm An Ninh Xã Hội của Viện. Từ đó Ni trưởng tham gia việc giảng dạy, dịch thuật, thuyết pháp cho sinh viên, Tăng Ni Phật Tử tại Viện và thực hiện công tác An Sinh từ thiện cho đồng bào bị thiên tai bão lụt và chiến tranh.

Năm 1970, Ni trưởng thọ Tỳ-kheo-ni và Bồ-tát giới tại Đại Giới đàn Vĩnh Gia tổ chức ở Đà Nẵng.

Khi Viện Phật Học Vạn Hạnh được thành lập, Ni trưởng tiếp tục làm Giảng Sư tại Thiền viện Vạn Hạnh rồi giảng dạy tại các trường Cao cấp Phật học và Học viện Phật Giáo Việt Nam, phụ trách lớp Trung Bộ Kinh bằng Anh ngữ cho Tăng Ni sinh.

N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 69 -

Mở rộng công tác giáo dục, mỗi lần có dịp về Huế, Ni trưởng đều được thỉnh giảng ở các chùa Diệu Đức, Diệu Hỷ, Hồng Ân và phụ trách lớp Cảnh Sách. Mỗi mùa An cư kiết hạ, Ni trưởng được mời thuyết giảng tại các trường hạ như Vĩnh Phước (ở Hốc Môn), chùa Phước Hòa và các Tu viện trong thành phố hoặc vùng xa như chùa Đại Giác ở Sóc Trăng.

Năm 1996 đến 1999 trường Trung cấp Phật Học Long An, Ni viện Thiên Phước thỉnh Ni trưởng dạy Luật Tứ Phần Tỳ-kheo-ni và Bồ-tát giới.

Các Đại Giới đàn Minh Tánh (1996), Liễu Thiền (1999), Khánh Phước (2002) tổ chức tại Ni viện Thiền Phước – Long An đều cung thỉnh Ni trưởng làm Tuyên Luật sư và Trưởng Ban khảo hạch.

Năm 2003 Ni trưởng được cử vào Phó Ban khảo hạch Đại Giới đàn Thiện Hoa ở Từ Nghiêm.

Đầu tháng 12 năm 2003, Ni trưởng được suy cử Phó viện trưởng Viện Nghiên Cứu Phật Học Việt Nam và Trưởng Ban Vận Động Tài Chính.

Ngoài những hoạt động giáo dục, hoằng pháp, Ni trưởng còn dành nhiều thì giờ cho việc phiên dịch, biên soạn và in ấn kinh điển để giúp Tăng Ni, Phật tử có thêm tài liệu nghiên cứu học tập, mà tổng số lên đến cả trăm tác phẩm. Đặc biệt nổi tiếng là những bản dịch: Câu chuyện dòng sông của Đại văn hào Hermann Hesse, Gandhi tự truyện, Câu chuyện triết học, Thanh tịnh đạo luận, Thắng Man, Tạng thư Sống Chết, Giải thoát trong lòng tay, Ni trưởng còn trước tác một số tác phẩm khác mà quan trọng nhất là các bản toát yếu Trung Bộ Kinh (3 tập).

Không những tham gia vào sự nghiệp văn hóa, giáo dục, cuộc đời Ni trưởng còn gắn bó mật thiết với thân phận của đồng bào nghèo khó yếu đau khắp mọi miền đất nước. Tù những ngày làm Giám đốc Trung tâm An sinh xã hội, Ni trưởng đã đeo đuổi sự nghiệp giúp người cho đến ngày cuối cùng của cuộc đời mình, dù có gặp gian khổ đến đâu.

Đầu tháng 3 năm nay, nhân khi đi cứu trợ đồng bào dân tộc tại xã Thống Nhất huyện Bù Đăng, Ni trưởng đã bị té, chấn thương cột sống suýt nguy đến tánh mạng. Nhờ sự chữa trị tận tình của các bác sĩ thân hữu và sự săn sóc chu đáo của các đệ tử. Ni trưởng đã dần dần bình phục. Trong lúc cơ thể bị đau đớn như thế, sắc mặt Ni trưởng vẫn tươi vui, luôn hoan hỷ với mọi người, không bỏ dở việc dạy học cho đệ tử và đã sáng tác một loạt những tập thơ Ngọa Bệnh Ca, Báo Ân Ca để tỏ lòng cảm ơn những người thăm hỏi. Nội dung các tập thơ này tỏa sáng

ánh trí tuệ và thơm ngát hương từ bi.

Một chiều mùa Đông, Ni trưởng bận chút Phật sự đi Phan Thiết với ba em thị giả, trên đường trở về Ni trưởng cùng hai em đệ tử Tuệ Nhã và Phước Tịnh đều bị lâm nạn. Người đã Xã báo thân vào lúc 17 giờ ngày 14 tháng 11 năm Quý Mùi tức ngày 07 tháng 12 năm 2003, hưởng thọ 66 tuổi đời với 33 Hạ lạp; như một đóa Ưu-đàm tươi tắn ngát hương chợt bị bão tố vô thường cuốn đi vào cõi vô cùng, để lại bao nỗi ngậm ngùi đau thương cho

những người ở lại.

Nhưng không, hương vẫn ngan ngát thơm bay khắp muôn phương: hương giới đức, hương định tuệ, hương giải thoát của một đời Ni trưởng. Một tấm lòng rộng mở vì Phật Pháp, vì an vui cho mọi người và thương tưởng thế hệ tương lai. Dù có nói bao nhiêu cũng không đủ ngôn từ để diễn đạt hết điều đáng nói nhất về Ni trưởng.

NAM MÔ TỪ LÂM TẾ CHÁNH TÔNG, TỨ THẬP TAM THẾ, thượng TÂM hạ Hỷ, hiệu TRÍ HẢI NI TRƯỞNG GIÁC LINH THÙY TỪ CHỨNG GIÁM

Sài Gòn, ngày 8/12/2003 Ban Tổ Chức

XXeemm pphhiimm ccủủaa

N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 70 -

VÛ Minh

LTS : Trong ACE chúng ta không ai là không thích

xem phim truyŒn, có ngÜ©i xem phim Ç‹ giäi trí, có ngÜ©i xem phim Ç‹ tìm m¶t cäm giác månh, và cÛng có ngÜ©i xem phim Ç‹ rút tÌa ÇÜ®c nh»ng bài h†c ª trÜ©ng Ç©i do phim phän änh. Sen Tr¡ng nhÆn ÇÜ®c bài vi‰t này cûa anh VÛ Minh, nhÆn thÃy nh»ng nhÆn xét cûa anh vŠ m¶t nhà biên Çåo ÇiŒn änh Trung quÓc cùng nh»ng xã luÆn phê phán xã h¶i hiŒn th¿c cûa ông ta ÇÜ®c khéo léo gài lÒng trong truyŒn phim nh¢m qua m¥t ÇÜ®c tai m¡t chính phû B¡c Kinh. Xét r¢ng n‰u xem phim chÌ Ç‹ giäi trí không thì hÖi u°ng th©i gi© và phø lòng ngÜ©i giàn d¿ng cÛng nhÜ các tài tº trong phim, Sen Tr¡ng xin gªi ljn quš bån bài xã luÆn cûa anh ÇÓi v§i nhà biên Çåo ÇiŒn änh TrÜÖng NghŒ MÜu.

TrÜÖng NghŒ MÜu là m¶t nhà làm phim tên tu°i

cûa Trung QuÓc. Nh»ng phim l§n cûa ông nhÜ Ju Dou, GiÜÖng Cao Ng†n ñèn ñÕ, SÓng Còn,... mang n¶i dung phê phán sâu s¡c nh»ng thói ngu xuÄn và dã man cûa nhà cÀm quyŠn Trung QuÓc trong nºa cuÓi th‰ k› 20.

TTên tu°i ông và n» nghŒ sï Cûng L®i b¡t ÇÀu

xuÃt hiŒn trên vòm tr©i ÇiŒn änh th‰ gi§i næm 1988 v§i phim HÒng Cao LÜÖng (Cây Cao LÜÖng ÇÕ). Trong tác phÄm ÇÀu tay này, Ç‹ ÇÜ®c cÃp lãnh Çåo cho phép, ông ch†n ÇŠ tài có n¶i dung yêu nܧc. Câu chuyŒn trong HÒng Cao LÜÖng là m¶t câu chuyŒn vŠ nh»ng hành Ƕng yêu nܧc t¿ phát và ÇÖn sÖ cûa ngÜ©i dân quê, phäng phÃt chút hÜÖng vÎ ngang tàng cûa nh»ng tay Çãng tº LÜÖng SÖn Båc trong truyŒn Thûy Hº ngày xÜa. Phim không mang n¥ng tính chÃt phê phán, chÌ nh¡c sÖ vŠ m¶t tŒ nån

ngàn Ç©i cûa Trung QuÓc : Ông bÓ m¶t cô gái mang Ç°i cô ta làm v® m¶t lão hûi Ç‹ lÃy m¶t con lØa ! M¶t con lØa con, cho æn cÕ trong hai næm thì thành m¶t con lØa khoÈ månh. M¶t ÇÙa bé gái, nuôi cÖm 18 næm mà chÌ mang Ç°i ÇÜ®c m¶t con lØa. Giá trÎ Çàn bà Trung QuÓc thÆt là rÈ !

Phim HÒng Cao LÜÖng Çoåt giäi Con GÃu Vàng tåi liên hoan phim Bá Linh næm 1988, nâng TrÜÖng NghŒ MÜu và Cûng L®i lên hàng nh»ng tài næng hÙa hËn ª tÀm c« th‰ gi§i. Nh© uy tín này, TrÜÖng b¡t ÇÀu làm nh»ng phim n¥ng kš hÖn.

TTác phÄm k‰ cûa ông là Ju Dou. Trong th©i kÿ

này, sau vài næm Ç°i m§i, bàn tay bóp c° dân cûa nhà cÀm quyŠn b¡t ÇÀu n§i ra m¶t chút, nh»ng thành phÀn hi‹u bi‰t cûa Trung QuÓc b¡t ÇÀu "ÇÜ®c voi Çòi tiên" ! Nh»ng công ty nܧc ngoài ÇÀu tÜ vào Trung QuÓc nhiŠu hÖn, tåo ÇiŠu kiŒn Ç‹ tÀng l§p trí thÙc ti‰p cÆn v§i các luÒng gió dân chû và nh»ng phÜÖng thÙc sän xuÃt tiên ti‰n. Nh»ng luÒng sóng ngÀm Çòi t¿ do b¡t ÇÀu tø h†p, dÀn dà ÇÜa ljn cu¶c bi‹u tình bÎ chính quyŠn Çàn áp th£ng tay ª Thiên An Môn.

Bi‰t ngÜ©i bi‰t ta, TrÜÖng NghŒ MÜu thÃy không th‹ và cÛng không cÀn thi‰t làm nh»ng phim v§i ÇŠ tài hiŒn Çåi Ç‹ phê phán ch‰ Ƕ. Nói månh chÌ t° vå miŒng. Thêm n»a chi phí làm m‡i phim ÇŠu phäi do nhà nܧc chi tiŠn. Không nhà nܧc nào muÓn lÃy m« mình rán mình, cho nó tiŠn Ç‹ nó chºi xéo mình cä. VÆy theo chû trÜÖng "væn dï täi Çåo" (dùng nghŒ thuÆt Ç‹ chª tÜ tܪng), TrÜÖng ch†n nh»ng ÇŠ tài xÜa, phê phán hÛ tøc cÛ, không Çøng ljn chính quyŠn, và Ç‹ cho ngÜ©i xem vŠ n¢m nghï bøng hi‹u gì thì hi‹u.

Phim Ju Dou ra Ç©i, ÇÜ®c coi là m¶t kiŒt tác. Các ông cä bà l§n Tàu Çi xem vŠ n¢m nghï bøng thì thÃy th¢ng bé con thÆt là xÃc láo ! Phim mô tä m¶t tÀng l§p lãnh Çåo hoàn toàn không có khä næng, dÓt nát và già c‡i. M¶t lão già bÃt l¿c, muÓn th‰ hŒ trÈ sän xuÃt nh»ng giá trÎ tÓt Ç‹ làm vÈ vang s¿ nghiŒp cûa mình. Th‰ nhÜng muÓn tåo ra sän phÄm tÓt, thì lãnh Çåo phäi cung cÃp nh»ng håt giÓng tÓt cÀn thi‰t. Có b¶t m§i g¶t nên hÒ. Không có b¶t mà chÌ phÒng mang lên ca câu "có sÙc ngÜ©i sÕi Çá cÛng thành cÖm" thì làm quái gì ra cÖm ?!

Lãnh Çåo vì quá ngu xuÄn không th‹ hi‹u ÇiŠu Çó. L§p trÈ không sän xuÃt, h¡n la "ÇÒ làm bi‰ng" ho¥c "phän Ƕng". "MuÓn lÛ súc vÆt Ãy sän xuÃt thì cách tÓt nhÃt là tra tÃn !" NhÜ lão già trong phim nói

N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 71 -

v§i v® : "Tao mua mày vŠ nhÜ mua m¶t con vÆt thì tao muÓn làm gì cÛng ÇÜ®c. ñÈ cho tao ÇÙa con thì mày së ÇÜ®c chiêu Çãi. N‰u không thì liŒu hÒn". MuÓn v® mang bÀu lão làm cách nào ? B¢ng cách m‡i Çêm mang v® ra nŒn cho m¶t trÆn ! Hai mø v® trܧc Çã bÎ lão nŒn cho ljn ch‰t m¶t cách vô t¶i vå mà vÅn không ÇÙa nào chÎu ÇÈ. ñÓi v§i lão ta, các mø Ãy thÆt là "m¶t lÛ súc vÆt cÙng ÇÀu và ÇÀn Ƕn".

BB Î ÇÄy vào con ÇÜ©ng hÀm không lÓi thoát, Ç‹

sÓng sót, th‰ hŒ ÇÀu tiên dܧi quyŠn lãnh Çåo phäi tìm cách làm vØa lòng lãnh tø. M¥c dù thi‰u chÃt liŒu lãnh Çåo cÀn thi‰t, h† vÅn cÓ g¡ng sän xuÃt, dù là b¢ng thû Çoån dÓi trá. Cä cu¶c Ç©i h† khao khát t¿ do ÇÜ®c sÓng theo š mình, cho riêng mình mà Çâu có ÇÜ®c. Ch£ng hån m¶t cô gái 22 tu°i goá chÒng bÎ bu¶c phäi giam mình trong hiu quånh ljn h‰t Ç©i. Trói ch¥t dܧi bao nhiêu lŒ thói, m‡i khi h† thÀm lén làm ÇiŠu gì có tính cách cá nhân là h† nÖm n§p lo s® làng xóm tÓ cáo. Th‰ hŒ k‰ ti‰p l§n lên, bÎ ràng bu¶c n¥ng trong tÜ tܪng cûa tÀng l§p lãnh Çåo già, coi cha mË là m¶t cái gì sï nhøc và không h®p th©i. M¶t hình änh cûa b†n hÒng vŒ binh o¡t con trong th©i kÿ cách mång væn hoá. LÓi thoát duy nhÃt cûa h† cÛng là lÓi thoát Ju Dou Çã ch†n lÃy cho mình.

SuÓt cä phim, TrÜÖng NghŒ MÜu không hŠ Çä

Ƕng ljn chính trÎ, ljn xã h¶i hiŒn Çåi. Toàn b¶ câu chuyŒn là m¶t gia Çình xÜa trong m¶t xã h¶i c° l‡. ƒy vÆy mà trong lãnh Çåo Trung QuÓc vÅn có gã ch‰t bÀm nào Çó hi‹u ÇÜ®c. Phim Ju Dou bÎ cÃm chi‰u ª Trung QuÓc. "ñäng ta" thŠ r¢ng cÃm không phäi vì lš do chính trÎ, mà vì phim quá "sexy". TrÜÖng bÎ phê bình, ki‹m thäo, và bÎ cÃm làm phim trong hai næm.

NhÜng TrÜÖng là m¶t anh chàng ba gai. Treo giò

chàng hai næm Ç‹ anh chàng n¢m v¡t chân lên trán t¿ ki‹m thäo, ñäng ta hy v†ng cú cau së hÓi cäi và quay ÇÀu vŠ v§i lãnh tø vï Çåi. Hai næm bó gÓi, TrÜÖng có nghï ljn lãnh tø thÆt, nhÜng v§i cách nhìn hoàn toàn khác. Lãnh tø ngoài Ç©i là kÈ lúc nào cÛng cong Çít phÒng mang hô hào giÜÖng cao ng†n c© ÇÕ. Lãnh tø trong phim k‰ cûa TrÜÖng là kÈ hô hào giÜÖng cao ng†n Çèn ÇÕ. Phim không nói b†n giÜÖng cao ng†n c© ÇÕ làm gì. NhÜng b†n giÜÖng cao ng†n Çèn ÇÕ thì chÌ giÕi có m¶t ÇiŠu là Çi mua con gái nhà lành vŠ mà hú hí.

Thoåt nhìn thì n¶i dung phim GiÜÖng Cao Ng†n

Çèn ÇÕ ch£ng có gì. ChÌ là câu chuyŒn vŠ m¶t anh chàng bÓn v®. Cái dinh cÖ cûa gã giÓng nhÜ m¶t vÜÖng quÓc. Trong vÜÖng quÓc Çó gã là ông tr©i, là vÎ thánh tÓi cao, toàn quyŠn sinh sát. TÃt cä nh»ng gì trong nhà ÇŠu thu¶c vŠ gã. Không cái gì là cûa riêng ngÜ©i nào. Gã muÓn xâm nhÆp tài sän riêng cûa ai cÛng ÇÜ®c, muÓn tÎch thu cái gì thì tÎch thu. Chính cái quyŠn sinh sát và sª h»u toàn b¶ Çó làm cho gã khác v§i nh»ng anh chàng bÓn v® khác. Gã trª thành hình änh cûa lãnh tø vï Çåi.

GiÓng nhÜ thiên tº ngày xÜa mà thÀn dân không

bao gi© ÇÜ®c nhìn tÆn m¡t, suÓt cu¶n phim không ai thÃy rõ m¥t mÛi gã nhÜ th‰ nào. Phim Ç¥t tr†ng tâm vào cái triŠu Çình cûa gã, trong Çó các bà thê thi‰p giÓng nhÜ nh»ng cÆn thÀn, dùng s¿ sûng ái cûa gã Ç‹ tranh giành quyŠn l¿c v§i nhau. NhÜng m‡i nhân vÆt còn mang s¡c thái cûa m¶t tÀng l§p ngÜ©i trong xã h¶i.

Bà cä Çåi diŒn cho tÀng l§p già, tÜÖng ÇÓi có tÜ cách (ki‹u Chu ñÙc, Chu Ân Lai), Çi theo lãnh tø tØ nh»ng ngày ÇÀu, ÇÜ®c ngÒi gh‰ cao nhÜng ch£ng làm ÇÜ®c gì n»a. Bà hai cÛng Çã già, gian hùng tham v†ng c« Lâm BÜu, Giang Thanh. Bà ba thu¶c thành phÀn tÜÖng ÇÓi trÈ hÖn, có khä næng và thành tích, Çåi loåi nhÜ nhóm VÜÖng Hung Van, ñ¥ng Ti‹u Bình. Bà tÜ Çåi diŒn cho l§p trí thÙc trÈ, m§i l§n, có hi‹u bi‰t và muÓn cäi cách.

Ngoài nh»ng tÀng l§p có th‰ l¿c ho¥c có khä

næng nhÜ trên, còn m¶t nhân vÆt khác, cô Yan ngÜ©i hÀu cûa bà tÜ. Yan Çåi diŒn cho tÀng l§p lao Ƕng chÃt phác, tin lãnh tø nhÜ tin kinh thánh, s¤n sàng làm bÃt cÙ ÇiŠu gì lãnh tø yêu cÀu, chÌ mong ngày nào lãnh tø gi» l©i hÙa ÇÜa mình lên cái thiên ÇÜ©ng hÒng mÖ Ü§c. TÀng l§p lao Ƕng này rÓt cu¶c cÛng chÌ bÎ lãnh tø l®i døng nhÜ m¶t quân c© thí, v¡t chanh bÕ vÕ mà thôi.

CCÙ th‰, cùng trong m¶t ngôi nhà, ngÜ©i ta æn,

ngû, giÜÖng Çèn ÇÕ, và bÀy mÜu tính k‰ Ç‹ lÆt nhau. Có ngÜ©i phàn nàn r¢ng diÍn ti‰n cûa câu chuyŒn hÖi chÆm. NhÜng Çó là m¶t tác døng cÓ š. Cái khéo là diÍn ti‰n tuy chÆm nhÜng không nhàm chán. NgÜ©i xem có th‹ thÃm thía phÀn nào cäm giác tù dong ng¶t ngåt trong hoàn cänh cûa các nhân vÆt. Trong hoàn cänh Çó, con ngÜ©i dù muÓn vùng vÅy,

N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 72 -

muÓn thay Ç°i cÛng Çành bÃt l¿c. M¶t t¶i nhân trong m¶t nhà tù nhÕ còn mong ngày trª låi t¿ do. NhÜng khi cä nܧc là m¶t nhà tù không l‡ thì chåy Çâu bây gi© ? Con ngÜ©i nhÜ cá n¢m trên th§t, m¥c tình m¶t tên ÇÒ t‹ muÓn c¡t muÓn m° lúc nào cÛng ÇÜ®c. Nh»ng ngÜ©i thi‰u hi‹u bi‰t nhÜ nhân vÆt Yan, ª ÇÀy cùng xã h¶i, thì chÃp nhÆn bÃt hånh nhÜ sÓ phÆn cûa mình. Nh»ng ngÜ©i hi‹u bi‰t hÖn, nhìn nh»ng hành vi m†i r® cûa lãnh tø, bÎ trói ch¥t b¢ng nh»ng luÆt lŒ mà gã g†i là "nܧc có quÓc pháp, nhà có gia phong". Càng hi‹u bi‰t chØng nào càng uÃt Ùc và muÓn n°i Çiên chØng Ãy. Không thoát ra ÇÜ®c, rÓt cu¶c h† chÌ nhÜ con chu¶t Çi luÄn quÄn trong cái lÒng cûa mình, Ç‹ ngày ngày nghe thiên hå hô hào giÜÖng cao ng†n Çèn ÇÕ.

Rút kinh nghiŒm Ju Dou, trong phim GiÜÖng Cao Ng†n ñèn ñÕ TrÜÖng không Ç‹ cho ñäng ta có th‹ trách là phim quá sexy. N¶i dung phim có vÈ chÌ thuÀn túy phê phán hÛ tøc cûa giai cÃp quyŠn quš phong ki‰n vŠ t¶i lÃy l¡m v®. Các ông cä bà l§n bi‰t là nó chºi t° tiên cûa ñäng, mà cÛng Çành làm ngÖ.

Không bi‰t TrÜÖng có bÎ chÌnh ngÀm hay không,

nhÜng sau Çó ông b¡t ÇÀu làm nh»ng phim nhË nhàng hÖn. Phim ChuyŒn Qiu Ju là chuyŒn m¶t bà bÀu Çi kiŒn. M‡i lÀn Çi kiŒn là tÓn h‰t m¶t m§ §t. Phim dÍ thÜÖng. Xa r©i nh»ng vø Çåi chính trÎ Ç° máu, con ngÜ©i ª m¶t làng nghèo miŠn núi vÅn còn sÓng v§i nhau m¶c måc và rÃt có tình ngÜ©i. Cûng L®i Çóng vai bà bÀu Qiu Ju, t¿ ái, cÙng ÇÀu, quê mùa, cøc mÎch, ch£ng giÓng tí nào v§i m¶t n» nghŒ sï giai nhân tuyŒt s¡c ª ngoài Ç©i. Qua vai này cô ÇÜ®c trao t¥ng huy chÜÖng vàng n» diÍn viên xuÃt s¡c tåi Çåi h¶i ÇiŒn änh ª Canne.

Th©i kÿ sau phim ChuyŒn Qiu Ju, không khí

chính trÎ ª Trung QuÓc Çã khá cªi mª, TrÜÖng muÓn làm m¶t phim hoành tráng hÖn vŠ nh»ng th©i kÿ lÎch sº gÀn Çây cûa Trung QuÓc. K‰t quä là phim SÓng Còn (Sinh TÒn), k‹ vŠ cu¶c Ç©i cûa m¶t gia Çình "khóc cÜ©i theo mŒnh nܧc n°i trôi".

Phim không mang n¥ng tính phê phán, c¡t sâu,

xoáy suÓt nhÜ Ju Dou ho¥c GiÜÖng Cao Ng†n ñèn ñÕ, mà phän änh m¶t lÓi nhìn khoan hÆu cûa m¶t ngÜ©i trܧc th©i cu¶c. Ch£ng hån phim không mô tä nh»ng hành vi man r® cûa b†n hÒng vŒ binh trong cu¶c cách mång væn hoá. Nh»ng b†n ÇÃu cha tÓ mË, hûy hoåi nhân phÄm con ngÜ©i Çã ÇÜ®c nêu lên

phÀn nào ª các phim khác nhÜ phim Bá VÜÖng BiŒt Ngu CÖ. Phim SÓng Còn, trái låi, cho r¢ng không phäi kÈ nào h®p tác v§i phát-xít cÛng ÇŠu là phát-xít. Có m¶t nhân vÆt, m¥c dù là hÒng vŒ binh nhÜng rÃt có tÜ cách.

Cu¶c Ç©i các nhân vÆt trong phim mang phong vÎ

chuyŒn Tái Ông MÃt Ng¿a, trong cái rûi có cái may, trong cái may có cái rûi. ñ©i ngÜ©i chuy‹n bi‰n vô thÜ©ng, mang m¶t n‡i buÒn man mác. Có nhiŠu chi ti‰t buÒn cÜ©i, nhÜng l¡m khi cÜ©i ra nܧc m¡t.

M¥c dù Çã nÜÖng nhË, hoà dÎu, nhÃn månh khía

cånh con ngÜ©i hÖn là phê phán chính trÎ, phim SÓng Còn vÅn bÎ ñäng ta cho là không tÓt. Chính quyŠn Trung QuÓc ra lŒnh cÃm h®p tác nghŒ thuÆt gi»a Cûng L®i và TrÜÖng NghŒ MÜu.

Không hi‹u lŒnh cÃm này áp døng ÇÜ®c bao lâu.

Uy tín cûa Cûng L®i và TrÜÖng NghŒ MÜu trên vòm tr©i ÇiŒn änh th‰ gi§i Çã lên rÃt cao. Phim cûa hai ngÜ©i rÃt ÇÜ®c nܧc ngoài trân tr†ng, mang nhiŠu ngoåi tŒ vŠ cho nhà nܧc. Hai ngÜ©i còn h®p tác v§i nhau trong phim Bæng H¶i ThÜ®ng Häi, m¶t phim bình thÜ©ng vŠ b†n buôn lÆu båch phi‰n. Sau Çó có vÈ ai Çi ÇÜ©ng nÃy.

DD ù m¶t sÓ phim gÀn Çây cûa TrÜÖng nhÜ

Bæng H¶i ThÜ®ng Häi, ñÜ©ng VŠ Nhà, Hånh Phúc, Anh Hùng, không Çåt ÇÜ®c chiŠu sâu vŠ tâm lš, chính trÎ, xã h¶i nhÜ các tác phÄm trܧc, phim cûa ông vÅn mang ÇÆm nét nhân Çåo. Các tác phÄm l§n cûa TrÜÖng nhÜ Ju Dou, GiÜÖng Cao Ng†n ñèn ñÕ, và SÓng Còn, Çã ÇÜ®c m¶t sÓ ngÜ©i coi ngang hàng v§i nh»ng tác phÄm thÜ®ng th¥ng cûa Akira Kurosawa nhÜ các phim Bäy Ki‰m Khách, Lã Sinh Môn, Rau Do. Th©i nào và ª Çâu, khi con ngÜ©i còn khao khát bình Ç£ng, t¿ do, thì ngÜ©i ta së còn thÃm thía xem nh»ng tác phÄm Çánh thÙc lÜÖng tâm nhân loåi, kêu lên nh»ng ti‰ng kêu trÀm thÓng nhÃt cûa con ngÜ©i.�

N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 73 -

Ðời Sống Trại

Nguyên Trừng LTS : Trước sinh hoạt ngày càng phong phú

của nhiều ₫ơn vị tại Âu châu, nhất là nhu cầu tổ chức trại huấn luyện. Ðể các ACE mình có thêm hiểu biết về vai trò của anh / chị huynh trưởng Ðời sống Trại trong mỗi dịp Trại, Sen Trắng sẽ trích ₫ăng lại từng ₫oản mục trong cuốn Ðời Sống Trại của huynh trưởng Nguyên Trừng. Hy vọng sẽ giúp cho ACE ₫ược thêm nhiều lợi ích trong vai trò của mình ở mỗi kỳ Trại.

Thay lời tựa Chú Chơn Thuần thương mến! Tập sách nhỏ này tôi định viết cách đây 8 năm.

Một số anh chị em Huynh trưởng yêu cầu tôi viết lại những kinh nghiệm của mình trong "nghề" Ðời sống Trại.

Gọi Ðời sống Trại là cái "nghề" cũng phải, vì nó tốn rất nhiều thời gian suy tư và công phu rèn luyện, họa hoằng lắm mới có một anh chị nhận lãnh vai trò này, có khi không phản ảnh được vai trò mà còn lại đến số đông, nhất là các Trại huấn luyện Huynh trưởng. Bởi vì đây tập trung toàn là người trưởng thành cả, có Trại sinh lớn tuổi hơn cả Ðời sống Trại, như vậy cũng khó khăn trong việc điều khiển.

Cho đến nay 8 năm qua mau, tôi cứ ngỡ là

những gì mình kinh nghiệm, ắt nó đã tiêu ma từ lâu. Không ngờ mấy tuần trước đây, được sự khích lệ của anh Như Tâm Nguyễn Khắc Từ và Anh cho biết hiện nay Anh em đang thiếu tư liệu về GÐPT. Một điều quan trọng nữa, tôi được nghe chú Chơn Thuần bận rộn nhiều công việc, thế mà chú vẫn dành thì giờ tổ chức GÐPT ở địa phương.

Nhờ những khích lệ đó thôi thúc tôi phải làm một công việc gì để đền đáp công ơn của các Anh Chị trưởng GÐPT Chơn Tri ở Huế, nơi đã đào tạo cho tôi trở thành một Huynh trưởng, một Ðời sống trại từng được trại sinh các cấp thường cổ võ. Tôi xin nhớ ơn Anh Chị đã dìu dắt tôi trong mấy chục năm qua, tôi xin nhớ ơn tất cả các trại sinh trong các Trại huấn luyện mà tôi đã nhận lãnh vai trò Ðời sống Trại. Nhờ tất cả, hôm nay tôi mới có được một ít kinh nghiệm điều khiển, tổ chức và lãnh đạo. Nhưng kinh nghiệm là gì ? Theo tôi nghĩ, nó là một khái niệm vừa mang nỗi hạnh phúc lại vừa mang ý khổ đau. Bởi vì khi ta có kinh nghiệm có nghĩa là ta đã chết nửa thân mình để đổi nó.

Tôi tự thấy, mỗi khi nhìn lại dĩ vãng, nhìn lại chặng đường mình đã đi qua và nhất là đã chứng kiến khá nhiều Trại huấn luyện của nhiều nơi tôi có cảm nhận vai trò Ðời sống Trại thật quá khó và không biết rồi đây, có anh chị nào đồng tình với tôi để đảm nhận công việc đầy khó khăn vất vả này không ? Nhưng tôi tin chắc một điều, nếu anh chị chịu khó nhận lãnh vai trò Ðời sống Trại với tất cả tâm huyết của mình, chắc chắn anh chị đó sẽ nhận được những niềm vui khôn tả và cũng chắc chắn một điều trước khi các anh chị nhận được những niềm vui ấy, các anh chị ít ra cũng phải có một lần "chết nửa thân mình".

Ngôn ngữ cũng khó mà diễn đạt hết những kinh nghiệm phong phú và nhuần nhuyễn. Tuy nhiên tập sách nhỏ này vẫn hoàn thành bằng những nổ lực bất ngờ.

Với tâm thành, tôi hy vọng tập sách nhỏ này là một đóng góp ít ỏi, nhưng nó sẽ giúp cho các anh chị trưởng mới bước vào nghề điều khiển.

Tập tài liệu này không phải chỉ dành riêng cho ai muốn trở thành Ðời sống Trại. Chính nó đã tổng kết những kinh nghiệm từ khi tôi mới còn là một Ðoàn sinh, một Ðội trưởng, một Ðoàn trưởng. Những kinh nghiệm tiếp nối qua từng trách nhiệm, từng vai trò khác nhau với từng chặng thời gian khác nhau liên tục tiếp nối.

Tôi xin gởi đến chú Chơn Thuần niềm thương mến và biết ơn.

Xin hồi hướng công đức này đến mười phương chư Phật.

Vạn Hạnh Mùa An Cư 2526 – 1982

N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 74 -

Nguyên Trừng - Nguyễn Văn Quýnh

Tổng quát các môn học Trong chương trình tu học của GÐPT, nhằm tạo

cho đoàn sinh hiểu biết các bộ môn giáo lý cơ bản, văn nghệ, hoạt động thanh niên, xã hội v.v...

Tuy nhiên, trong các môn học này, từ trước tới nay cũng có một số tài liệu nêu lên mối quan hệ mật thiết của chúng, nhưng thực ra các tài liệu ấy chưa đạt vấn đề đúng mức, hoặc chưa làm nổi bật sự quan hệ mật thiết của nó để Huynh trưởng vận dụng triệt để trong việc giáo dục Ðoàn sinh.

1. Về giáo lý: Thường thì mỗi Gia đình đều cố gắng mời một Thầy cố vấn giáo hạnh cho Gia đình và vô hình chung Thầy cố vấn thành giảng viên cho môn học này. Sở dĩ như vậy là do Huynh trưởng không ai có trình độ nghiên cứu để có thể hướng dẫn cho các lớp giáo lý của Ðoàn sinh. Trường hợp nếu có Huynh trưởng có khả năng và trình độ hướng dẫn Phật pháp thì sẽ mang lại lợi ích thiết thực cho các em. Bởi lẽ, Anh chị trưởng là người đã trải dài qua quá trình điều khiển nên đã nắm được phần "tâm lý trẻ". Nhờ vậy mà việc giảng dạy cho các em sẽ dễ dàng phù hợp với các em. Trong lúc đó, nếu gặp được một Thầy cố vấn vừa nắm vững phần nội điển lại sành tâm lý trẻ thì thật đáng quý. Trên thực tế cũng có Thầy chỉ có khả năng về kinh điển, nhưng lại không có những hiểu biết liên quan đến hoạt động khác của Thanh thiếu niên.

GÐPT là một tổ chức giáo dục Thanh Thiếu niên Phật giáo, lấy giáo lý của Ðạo Phật làm cơ sở. Vì vậy nên môn học này trở thành quan trọng hàng đầu trong nội dung chương trình. Nhưng không phải vì thế chúng ta lại nhồi nhét vào đầu óc tuổi trẻ một mớ kiến thức tôn giáo đặt nặng từ chương và giáo điều. Cũng có một số Anh chị nghĩ rằng, cho đoàn sinh học càng nhiều giáo lý càng tốt nên đã có lúc, có khi đã chiếm hết thời gian của các môn học khác. Sự kiện này đã đánh mất mối quan hệ mật thiết giữa các môn học. Giờ giáo lý học giáo lý đã đành rồi, nhưng chúng ta cần phải nghĩ rằng, có khi trong giờ Phật pháp nhưng các em lại khó tiếp thu nội dung. Ngược lại, trong các bộ môn khác nếu Huynh trưởng chúng ta biết vận dụng một cách sâu sắc thì Ðoàn sinh không những chỉ học môn học này mà trong đó vẫn có thể truyền đạt giáo lý một cách nhẹ nhàng.

Trong các môn học, người Huynh trưởng đều phải thấy tầm quan trọng của từng môn, không nên chỉ thiên trọng môn học này mà phải đánh giá đúng mức mỗi môn học và vận dụng chúng thật sắc xảo trong mỗi thời khắc và hoàn cảnh, nhất là đối với lứa tuổi Thanh thiếu niên. Ðó là chưa nói đến một vài sai lầm mới nhìn qua tưởng chừng như không quan trọng, nhưng thực ra nó tai hoại rất sâu xa đối

với Ðoàn sinh, nhất là lứa tuổi còn Oanh Vũ. Sự sai lầm này phát sinh từ trình độ giáo lý của người hướng dẫn không được xác chứng về những kiến thức Phật pháp để có thể bảo đảm được Chánh kiến, gây hoài nghi nhầm rằng bản thân mình đã được trang bị những kiến thức tộng rãi dễ dàng đáp ứng với mọi yêu cầu của đoàn sinh nên đã gợi ý cho các em đặt nhiều vấn đề khác nhau và những vấn đề đó sẽ được giải thích tại chỗ. Chúng tôi cho đó là một sai lầm nghiêm trọng, nguy hiểm. Có khi uy tín của người giảng dạy bị đốt cháy chỉ trong một nháy mắt. Có khi nào chúng ta lại trả lời trôi chảy một câu hỏi?

Ðức Phật là bậc Chánh Ðẳng Chánh Giác, Ngài

đã thực chứng hết thẩy các pháp, là người được tôn xưng mười danh hiệu, nhưng đức Phật cũng không phải là một cái máy trả lời bất cứ câu hỏi nào được đặt ra từ các vị đệ tử, từ các du sĩ các tôn giáo khác... Có những vấn đề Ngài trả lời ngay nhưng có những vấn đề đức Phật phải hướng tâm đến vấn đề đó, sau đó Ngài mới trả lời.

Ðức Phật có bốn phương pháp để trả lời một câu hỏi. Có câu hỏi cần trả lời trực tiếp, Ngài trả lợi trực tiếp; có câu cần phải phân tích, Ngài phân tích câu hỏi, có câu hỏi cần đặt lại câu hỏi, Ngài đặt lại câu hỏi đối với người đã nêu câu hỏi; có câu hỏi cần trả lời bằng cách im lặng, Ngài trả lời bằng sự im lặng. Thái độ im lặng của đức Phật cũng biểu lộ trí tuệ của Ngài.

Chúng ta thì không thể so sánh với đức Phật,

làm sao một Huynh trưởng lại có thể đáp ứng tất cả những yêu cầu kiến thức của Ðoàn sinh ? Cho nên thay vì thái độ ngông ngênh, muốn tỏ ra mình là một người Anh, người Chị có đầy đủ kiến thức, một sự hiểu biết rộng rãi thì thái độ ấy chỉ biểu lộ sự non nớt, yếu kém của mình.

Về nội dung bài học, có Anh Chị nắm rất vững vấn đề, nhờ có học hỏi nghiên cứu. Có Anh Chị chỉ nắm vấn đề một cách lệch lạc, nếu không nói là tà kiến. Vả lại, trình bày một bài học giáo lý để cho người nghe tiếp thu và nắm được vững là một công việc không phải là bình thường.

2. Về văn nghệ: Nội dung chương trình văn nghệ được soạn ra cho mỗi cấp và bao gồm nhiều bộ môn khác nhau. Các bộ môn này mang tính chuyên môn nên nó đòi hỏi người hướng dẫn giảng dạy cần bảo đảm khả năng chuyên môn theo từng môn học. Mới nhìn qua, chúng ta chỉ thấy phần đơn giản của nó mà chưa thấy phần phức tạp của môn học. Môn học thì mang tính chuyên môn, nhưng thực tế thì chúng ta rất hạn chế về nghiệp vụ.

Tập một bài hát là công việc tương đối giản đơn. Nếu chúng ta nhìn công việc này qua tầm mắt chuyên môn, chúng ta sẽ thấy rõ tính phức tạp của

N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 75 -

nó. Ðó là chưa nói đến các môn học khác liên quan đến văn nghệ GÐPT.

Văn nghệ trong GÐPT là một bộ môn có nhiều hấp dẫn đối với các lứa tuổi Thanh thiếu niên, vì nó đáp ứng được phần nào tâm lý các em. Vì vậy, hằng năm trong các ngày lễ lớn của Phật giáo, hay kỷ niệm ngày thành lập Gia đình (Chu niên), chúng ta thường tổ chức văn nghệ, triển lãm, báo chí... Và cứ đến mùa này, sức sống của các Ðoàn cứ như cây cổ thụ đến mùa đâm chồi nảy lộc, mùa thay áo của Ðoàn, của Ðội... sau một thời gian hạn hán, khô cằn. Khắp trụ sở đều âm vang tiếng hát, không khí sinh hoạt sôi động hẳn lên. Cũng trong mùa hoạt động này, cũng trong sức sống ấy, nếu Anh chị bình tâm xem xét, theo dõi, chúng ta sẽ thấy có một hiện tượng gì phiền toái sắp diễn ra cho Ðội, cho Ðoàn. Về phần Ban huynh trưởng cũng chuẩn bị giải quyết những vấn đề phiền toái ấy xảy ra. Tùy theo mức độ, các mâu thuẫn cũng tuần tự chớm dậy, có khi gây tan rã cho một tổ chức.

Một Huynh trưởng có nhiều kinh nghiệm và khả

năng sẽ vận dụng được các bài học Phật pháp vào các môn văn nghệ. Dùng văn nghệ như lớp đường bọc liều thuốc đắng. Ðây là một trong những phương pháp hướng dẫn Ðoàn sinh thường được nhắc nhở trong các Trại huấn luyện.

3. Hoạt Ðộng Thanh Niên: Là môn học gây nhiều hứng thú cho Ðoàn sinh mọi lứa tuổi. Có ảnh hưởng nhiều trong cuộc sống hiện thực, làm phát triển nhanh chóng những khả năng của Ðoàn sinh vớn tiềm ẩn từ lâu, tạo được không khí vui tươi, sống động và hồn nhiên, khơi dậy tình yêu thiên nhiên và cuộc sống, yêu núi sông, yêu quê hương, và đậm đà tình bằng hữu.

Từ khả năng thu hút tuổi trẻ đối với bộ môn này, chúng ta lại càng vận dụng khế cơ để hỗ trợ cho hai môn học trên thì quả thật là lợi ích.

Hoạt động thanh niên cũng bao gồm nhiều mặt.

Tùy theo tâm lý của từng lứa tuổi để đào tạo, hướng dẫn làm cho các Ðoàn sinh phát triển những khả năng chuyên biệt.

Trên đây là những nhận định khái quát của các môn học trong GÐPT. Ðối với chương trình tu học của GÐPT chúng ta, đến nay cũng nảy sinh nhiều suy nghĩ đối với nội dung chương trình ấy. Ðây là việc làm cần phải tập trung trí tuệ cao của một tập thể. Phải tốn nhiều suy tư, nghiên cứu của những anh chị có nhiều kinh nghiệm và nhiều kiến thức về tâm lý giáo dục, chứ không phải là một công việc tầm thường và trách nhiệm thì của tất cả chúng ta.

Những nhận xét đại loại như chúng tôi vừa trình

bày không phải không cần thiết cho nhiệm vụ của một ÐST sau này.

Cùng một chức năng, một nhiệm vụ là người

Anh, người Chị hướng dẫn Ðoàn sinh. Nhưng không phải bất cứ ai cũng hướng dẫn Ðoàn sinh. Nhưng không phải bất cứ ai cũng có thể hoàn thành nhiệm vụ của một ÐST, nhất là ÐST trong các trại huấn luyện. Chúng ta có nhiều trại huấn kluyện để đào tạo các cấp HTr, nhưng chúng ta chưa hề có một trại huấn luyện nào để đào tạo ÐST.

Như vậy, chúng ta có thể kết luận rằng: Không thể đào tạo ÐST được ! Hay nói cách khác chúng ta không thể đào tạo một con người để đảm nhận nhiệm vụ ÐST trong các trại được. Nó là cái gì đó thuộc bẩm tính mà đã được un đúc, tổng kết nhiều kinh nghiệm trong hoạt động của tự thân, là một vai trò luôn luôn sáng tạo và nhuần nhuyễn trong điều khiển. Nói như vậy không có nghĩa là chúng ta không thể trao truyền một số "bí quyết" để người khác có thể kế thừa. Một khi đã kế thừa được cái "lý" của ÐST thì chắc chắn sự vật xuất hiện sau sẽ có những khả năng phong phú hơn nhiều đối với sự vật trước.

Chúng tôi sẽ đề cập nhiều hơn đến mục bàn về

những đức tính của một Ðời sống trại và xem nó như một nguyên tắc.

(Xin đón xem kỳ sau)

Tin Buồn Ðược tin :

Hòa Thượng Thích Thiện Trì Chủ Tịch Hội Đồng Giám Luật

GHPGVNTNHN-HK VPII – VHĐ Thuộc Giòng Lâm Tế Chánh Tông đời thứ 42 đã thuận thế vô thường, thâu thần viên tịch

lúc 8g20 tối thứ năm ngày 31 tháng 7 năm 2003 (tức ngày mồng 3 tháng 7 năm Quý Mùi)

tại chùa Kim Quang, thủ phủ Sacramento (California - Hoa Kỳ)

Ngài Trụ thế 69 năm, Lạp thọ 39 năm.

Toàn thể Ban Hướng Dẫn, huynh trưởng và đoàn sinh GÐPTVN tại Âu châu

vô cùng thương tiếc. Ngưỡng nguyện giác linh Hòa Thượng

cao đăng Phật Quốc. Nam mô Tiếp dẫn Ðạo sư A Di Ðà Phật

N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 76 -

LLễễ cchh••aa

VVĩĩnnhh NNgghhii˚̊mm

Chánh ñÙc

- Kính chào bác bá (1) å ! Bác bá Çi chùa ÇÀu

næm lÍ PhÆt å ? Næm s§m, cháu kính chúc bác bá næm nay sÙc khoÈ dÒi dào, buôn bán thÎnh vÜ®ng, tài l¶c phát Çåt, vån s¿ nhÜ š.

- Bác bá cäm Ön các cháu, bác chúc các cháu thành công trên bܧc ÇÜ©ng s¿ nghiŒp, h†c hành tÃn t§i, sÙc khoÈ dÒi dào.

- Cäm Ön bác å ! - Th‰ các cháu vào lÍ PhÆt chÜa ? - ChÜa bá å, chúng cháu vܪi ljn, bá Çã lÍ rÒi å ? - ¯, bá Çi tØ s§m kia. Bây gi© bá phäi vŠ, Ç‹ mai

mÒng hai bá sang nhà các cháu. - Vâng, mË cháu ÇÎnh chiŠu nay sang bên bá ÇÃy.

Xin phép bác bá chúng cháu vào lÍ PhÆt. - Th‰ các cháu vào lÍ PhÆt nhá ! BÓn chÎ em chúng tôi cúi ÇÀu chào bác bá tôi

xong, sau khi hai cø quay lÜng Çi thì chúng tôi ti‰n bܧc ljn chùa. ñ‰n c°ng tam quan, ngÜ©i ra kÈ vào tÃp nÆp, ba ch» "Vïnh Nghiêm t¿" vi‰t b¢ng hán t¿ ÇÜ®c cÄn trên c°ng chính, hai bên c°ng phø hai hàng æn mày ran vang ti‰ng chúc câu nài. ChÎ cä tôi mª bóp lÃy ra vài ÇÒng lÈ, chúng tôi chia nhau phân phát m‡i ngÜ©i vài ÇÒng ...:

- Cäm Ön các cô các cÆu, tài l¶c PhÆt Tr©i së ban cho cô cÆu !

- Xin cô làm Ön, xin cÆu làm phܧc, T‰t nhÃt ... cäm Ön cô, cäm Ön cÆu !

Vào sân chùa, chao ôi là Çông, quÀn là áo lÜ®t, ngÜ©i cÀm hÜÖng, kÈ hái l¶c, trai thanh gái lÎch, già có trÈ có, vài bác th® chøp änh sæn Çón chào khách :

- Các cô các cÆu Çi lÍ ÇÀu næm chøp m¶t tÃm làm k› niŒm nào !

- Cám Ön bác, Ç‹ chÓc n»a. ChÎ tôi tØ chÓi khéo v§i l©i hÙa hão rÒi v¶i vã len

mình rë Çám Çông bæng qua sân chùa, ba anh em chúng tôi cÙ th‰ nÓi Çuôi theo sau. Gió xuân mÖn man nhË th°i, mùi hÜÖng trÀm thoang thoäng, ti‰ng khánh ÇÒng reo vang hòa lÅn ti‰ng Òn ào cûa Çám Çông làm thành m¶t âm thanh nºa nh¶n nhÎp - tÜÖi vui, nºa thoát tøc.

Nhà tôi không cách chùa bao xa, vØa ra khÕi

ch® Phú NhuÆn, bæng qua cÀu Công Lš là có th‹ nom thÃy tháp và mái chùa. Dù Çã ljn chùa nhiŠu lÀn, và Çã bao phen say ng¡m, nhÜng quang cänh tÜng bØng sáng mÒng m¶t T‰t ƒt Mão (1975) này vÅn khi‰n tôi cÙ "ngÄn ngÖ nhÜ Mán rØng", h‰t trông ch‡ n† låi chæm chú ch‡ kia, dÜ©ng nhÜ chùa có nhiŠu ÇiŠu lå m¡t. Mà không lå sao ÇÜ®c, ngày thÜ©ng làm gì chùa có nh»ng hàng c© treo d†c các hành lang. Trên hai c¶t c© l§n, PhÆt giáo kÿ và quÓc kÿ vàng tÜÖi tung bay phÀn phÆt trong n¡ng trong gió nhÜ r¶n ràng chung vui v§i PhÆt tº trܧc thŠm næm m§i. Mäi mi‰t trong khung cänh hân hoan, b‡ng m¶t cái kéo tay khi‰n tôi kh¿ng bܧc, chÎ cä tôi nói :

- Các em ÇÙng Çây, chÎ vào kia mua hÜÖng rÒi mình lên lÍ PhÆt.

ChÎ tôi toan bܧc thì tØ Çâu m¶t em gái chØng 11, 12 tu°i Çeo trên vai m¶t túi xách ÇÀy hÜÖng chåy ljn, rút ra vài thÈ, em cÃt ti‰ng m©i :

- Cô Hai, mua nhang dùm con Çi cô, nhang thÖm l¡m cô ...

Sau vài câu mà cä (2) mua bán, chÎ em tôi bܧc lên cÀu thang lên chùa trên. ñ‰n lÜng chØng, chÎ tôi g¥p m¶t chÎ bån Çang Çi cùng v§i bån trai chÎ Ãy, chÜa cÃt ti‰ng g†i, chÎ n† Çã lên ti‰ng :

- ChÎ em mi Çi lÍ rÙa ? - ¯, ÇÀu næm xuÃt hành Çi chùa là thÜ®ng sách mà

mày ! - Hoa nè, mai mÒng hai, mi Çi mô không ? ñ‰n

N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 77 -

nhà tau chÖi, rÒi tøi mình Çi phÓ. - ¯, thì mai tao së t§i ... Thôi mày xuÓng Çi, kÈo

dܧi kia ngÜ©i ta Ç®i, mÒng m¶t T‰t, ÇØng Ç‹ ngÜ©i ta Ç®i lâu. - VØa nói chÎ tôi vØa li‰c nhìn anh bån cûa bån mình Çang ÇÙng Ç®i dܧi ba bÆc thang.

- KŒ ! Tau cho änh Ç®i hoài ! Thôi tau xuÓng Çây, không chØng chiŠu tau t§i nhà mi. - Quay sang chúng tôi, chÎ bån nói ti‰p - ChÎ Çi trܧc nha tøi em.

- Vâng chÎ Çi chÖi vui. L©i chào hÕi vang r¶n v§i âm gi†ng ba miŠn ÇÃt

nܧc nÖi khuôn viên nhà chùa trong s§m mÒng m¶t T‰t, khi‰n ngÜ©i ta cäm thÃy nhÜ tìm låi nh»ng ngày tháng thanh bình xa xÜa trên kh¡p quê hÜÖng.

Xuân vŠ ng¿ trÎ không gian, th©i gian, chan hoà niŠm hoan låc nhÜ vÀy, không bi‰t nh»ng ngÜ©i ÇÒng bào ta bên kia vï tuy‰n 17 có ÇÜ®c hܪng nh»ng ngày xuân Ãm êm nhÜ th‰ này không ?

ñ‰n lan can chùa, låi m¶t lÀn n»a tôi l¥ng ng¡m chùa Vïnh Nghiêm. Chùa nhÜ thâu hút hÒn tôi b¢ng nét nguy nga ÇÒ s¶ nhÜng ÇÀy trang nghiêm thoát tøc. LÜ hÜÖng trܧc chánh ÇiŒn ÇÀy hÜÖng khói, thÌnh thoäng các ThÀy ti‹u låi nh° b§t rÒi dÆp t¡t vào phi nܧc gÀn ÇÃy. Cách Çó không xa, bên phäi chùa là tháp chuông, thÌnh thoäng m¶t ThÀy låi d†ng chuông, ti‰ng rŠn vang nhÜ nh¡c nhª nh»ng kÈ tøc køy Çang trÀm trong b‹ u minh s§m quay vŠ nÈo giác. Quay lÜng nhìn trái, ai cÛng phäi ngܧc cao c° chiêm ng¡m s¿ trang nhã hùng vï cûa ngôi tháp bÄy tÀng nhÜ ch†c thûng tr©i xanh ...

Ti‰ng "A Di ñà PhÆt" cûa các cø, các bác, các dì kéo chúng tôi ti‰p bܧc lên chánh ÇiŒn. Trܧc thŠm chánh ÇiŒn, hai bên hai vÎ thÀn Kim CÜÖng m¥t mày hung d» uy nghi dÍ khi‰n trÈ nhÕ khi‰p vía. Tôi không rõ l¡m vŠ tích các vÎ h¶ pháp này ra sao và tåi sao ÇÜ®c d¿ng trong chùa. ñÎnh hÕi anh chÎ, nhÜng thÃy m†i ngÜ©i Çang im l¥ng cªi giÀy dép nên låi thôi. Anh tôi quay sang bäo :

- Em ÇÙng Çây trông giÀy dép, anh chÎ vào lÍ PhÆt rÒi ra thay cho em.

- Vâng ! Chánh ÇiŒn vô cùng to l§n, tôi nghiêng ÇÀu trông

vào : M†i ngÜ©i già trÈ, gái trai thÀm l¥ng thành kính ch¡p tay cÀu nguyŒn trܧc bàn th© PhÆt, tôn tÜ®ng Ngài ngÒi ki‰t già gi»a toà sen r¶ng, cao 10 thܧc, nét thanh tú, tØ bi chung quanh Ngài tÕa ra bao trùm vån vÆt nhÜ che chª cho chúng sinh. ñÙng hai bên là hai vÎ bÒ tát Væn Thù và Ph° HiŠn, tay

trái b¡t Ãn, tay phäi xoè th£ng xuÓng nhÜ dìu d¡t chúng sinh thoát kh°. D†c theo hai lÓi Çi hai bên là tôn tÜ®ng 8 vÎ A-la-hán. TrÀn chánh ÇiŒn ÇÜ®c treo m¶t chi‰c nón quai thao l§n, chung quanh viŠn khánh vàng, hai bên là hai chi‰c l†ng Çính hai däi c© ngÛ s¡c nhà PhÆt treo lÖ lºng. D†c suÓt theo trÀn chánh ÇiŒn, tôi say mê chiêm ngÜ«ng nh»ng nét chåm tr°, tô vë rÃt tinh vi ÇÒ hình Mån ñà La. Trên vách tÜ©ng là nh»ng tranh ñÎa ngøc kš Ç‹ ræn dåy con ngÜ©i tránh viŒc ác, làm viŒc lành ...

LÍ PhÆt nÖi tiŠn ÇiŒn xong, chúng tôi theo chân nhau vào hÆu ÇiŒn, nÖi th© ÇÙc bÒ tát ñÎa Tång và tÜ®ng T° Vïnh Nghiêm, cùng nh»ng hình änh th© hÜÖng linh mua hÆu tåi chùa. Rì rÀm khÃn vái nhÕ to, khói hÜÖng mù mÎt làm cay m¡t, tôi bèn giøc anh chÎ lÍ mau Ç‹ chóng ra ngoài.

ChÎ em chúng tôi r©i chánh ÇiŒn b¢ng cºa bên hông trái, tâm hÒn hoan h›, nhË nhàng. LÀn ljn tháp Tam Bäo, tôi ÇÎnh chen chân vào nhÜng anh tôi cän :

- Hôm nay tháp Çông quá ! ñ‹ dÎp khác mình vào, bây gi© vi‰ng chùa vãng cänh thôi !

Chùa Vïnh Nghiêm t†a låc trên Çåi l¶ Công Lš, gi»a trung tâm thành phó Sài gòn, nên không th‹ có cänh s¡c thiên nhiên Ç‹ "vãng cänh", nhÜng trong khuôn viên chùa, thÀy Thích Tâm Giác cÛng cho xây d¿ng vài cänh non bÒng nܧc ngÜ®c nhân tåo v§i nh»ng hòn non b¶ ki‹u NhÆt Bän : trên có cÀu, dܧi có cá vàng Çua l¶i tung tæng trông rÃt ngoån møc. Bên trái chùa là nhà b‰p, sau chùa trÒng lÜa thÜa vài hàng cây, Än khuÃt sau Çám cây này là giòng kinh Nhiêu L¶c Çen ngòm, nܧc kinh không mÃy såch së, ngày hai lÀn Ç°i giòng theo thûy triŠu lên xuÓng ÇÄy ÇÜa Çám løc bình trôi giåt Çi vŠ. Vào nh»ng hôm træng r¢m, khúc kinh v¢ng v¥c ánh træng lÃp loáng, gió ÇÜa cây lá rào råc, n‰u trong không gian không n¥ng mùi sình lÀy tØ dܧi sông thoäng theo gió thì khung cänh nên thÖ và m¶ng mÖ ra ph‰t.

Bên phäi chùa là m¶t mänh vÜ©n nhÕ, Çó Çây vài hòn Çá l§n tåo cho vÜ©n co m¶t cänh trí tiên bÒng. Có ngÜ©i nói : "ThÀy Tâm Giác muÓn minh trÜng låi cänh s¡c chùa Yên Tº ngoài B¡c", có ngÜ©i låi nói : "ñây trông giÓng vÜ©n Lâm Tÿ Ni, và kia là cây hoa Ðu ñàm ...", låi có ngÜ©i ra vÈ thâm thúy PhÆt h†c hÖn nói : "ñây là cänh vÜ©n CÃp Kÿ nÖi thành Ca-tÿ-la-vŒ, nÖi mà ngày xÜa ông CÃp Cô ñ¶c träi vàng thÌnh PhÆt thuy‰t pháp ..." M‡i ngÜ©i m‡i nhÆn xét khác nhau mà lš lë cûa nó ch£ng ai cãi vì

N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 78 -

các vÜ©n vØa k‹ trên có ai ÇÜ®c nhìn thÃy bao gi© Çâu, nên thiên hå cÙ m¥c sÙc tܪng tÜ®ng gán cho nó thành cái vÜ©n gì cÛng ÇÜ®c. ChÌ có cänh s¡c chùa Yên Tº thì có nhiŠu ngÜ©i ÇÜ®c diÍm phúc ÇÜ®c thÃy trܧc ngày ÇÃt nܧc chia Çôi, nhÜng chùa Yên Tº thì phäi có ÇÒi núi trùng ÇiŒp và thác suÓi, chÙ Çâu có b¢ng ph£ng nhÜ mänh vÜ©n chùa ÇÜ®c !!!

DÙt m¶t vòng kh¡p chùa, chúng tôi trª ra sân

trܧc, b¡t chܧc các cø ÇÙng quay m¥t vào "lÍ v†ng" lÀn cuÓi trܧc khi ra vŠ. R©i khÕi tam quan, tr©i s¡p ÇÙng bóng, ti‰ng chuông chùa b‡ng ngân vang tØng hÒi nhÜ báo hiŒu gi© Quá ñÜ©ng. Räo bܧc lên cÀu Công Lš, tà áo dài hai chÎ tôi tung bay trong gió, anh em tôi Çi sau. ChÎ thÙ ba tôi b‡ng cÃt ti‰ng :

- ÷, hai chÎ Quá, ñào Çi Çàng trܧc kìa ! Hai ngÜ©i chÎ bá dì cÛng vØa trông thÃy chúng tôi,

th‰ là cä hai bên nhoÈn miŒng cÜ©i toe toét, anh tôi nói :

- G§m, lÍ bái gì mà ljn gi© hai chÎ m§i ra chùa ? ChÎ ñào cÃt gi†ng : - B†n chÎ còn phäi làm c‡ cúng ông bà, ljn gi©

m§i có dÎp xÃt hành ÇÃy ! - HÒi sáng chúng em Çi thì g¥p bác bá, bây gi© vŠ

thì g¥p hai chÎ, ch¡c næm nay chúng em hên !! - ©, chÎ cÛng nghe thÀy (3) mË chÎ nói g¥p chúng

em ª chùa. ChÎ ñào vØa dÙt l©i thì chÎ Quá giøc : - Thôi, hai chÎ Çi lÍ Çây, kÈo trÍ ng† mÃt !! - Vâng, hai chÎ Çi. Chúng tôi chia tay nhau, bܧc ÇÜ®c vài bܧc, chi

Quá quay låi nói v§i : - ñ‰n chiŠu hai chÎ sang chúc T‰t chú dì và các em

nhá ! - Vâng ! Anh tôi Çáp trä rÒi nói cho vØa Çû bÓn chÎ em

nghe: - Bà Quá lúc nào cÛng nhÜ ma Çu°i, Çi Çâu cÛng

hÃp ta hÃp tÃp. - Thôi mình vŠ nhanh kÈo mË Ç®i. ChÎ tôi nh¡c, chúng tôi nhanh bܧc qua cÀu. Xa xa

con hÈm ch® Phú NhuÆn v¡ng ng¡t, lác Çác vài ngÜ©i bán hàng lÃy ngày. Hai chÎ tôi, ngÜ©i cÀm vài

nén hÜÖng thÖm, ngÜ©i cÀm cành lá "l¶c", vØa Çi thÌnh thoäng låi vØa ¥t ÇÀu ra cÜ©i. Anh tôi Çi bên tôi, trÀm tÜ, hai tay Çút vào túi. Riêng tôi cÙ chÓc låi ÇÜa chân Çá chi‰c lon bia trܧc m¥t, vØa Çi vØa Çá.

- Thôi chiŠu nay mình Çi coi xi-nê, em thích không ? - Anh tôi b‡ng xoay sang hÕi tôi.

BÕ lon bia, tôi gÆt ÇÀu : - Vâng, em Çi v§i anh, Ç‹ hai chÎ kia ª nhà phø

mË. Th‰ nào cÛng thành cái ch® khi hai chÎ ñào, Quá ljn !!!

Th‰ là "ÇÒng thanh tÜÖng Ùng, ÇÒng chí tÜÖng cÀu", anh em tôi nhìn nhau cÜ©i h› hä.

Trܧc thŠm xuân Giáp Thân, chånh lòng tôi

b‡ng nh§ låi ngày xuân cÛ, nh»ng ngày T‰t cuÓi cùng cûa nŠn ÇŒ nhÎ c¶ng hòa trên ÇÃt nܧc tôi, Ç‹ rÒi t¿ hÕi : Không bi‰t ljn bao gi© ngÜ©i ta m§i có ÇÜ®c nh»ng ngày T‰t nhÜ vÆy, cÛng nhÜ låi ÇÜ®c thÃy lá c© vàng bay trong gió xuân ?!

M¶t næm sau, xuân Bính Thìn cÛng vŠ, nhÜng cä nܧc tôi bÎ nhu¶m ÇÅm m¶t màu máu ÇÕ ! Tuy ÇÃt nܧc thÓng nhÃt, thanh bình, nhÜng tØ Çó ngÜ©i dân tôi không còn nh»ng ngày T‰t vui tÜÖi nhÜ thuª xa xÜa n»a !!!! �

(1) Bá : ChÎ cûa mË (ª miŠn Nam ngÜ©i ta g†i là dì), bác = chÒng cûa bá.

(2) Mà cä : trä giá. (3) M¶t vài ÇÎa phÜÖng nhà quê ngoài B¡c, ngÜ©i ta g†i

cha b¢ng "thÀy", do thói quen khi vào Nam nhiŠu ngÜ©i vÅn g†i nhÜ vÆy.

öšn Tranh Chí Hải

Nghe con khởi tiếng nhặt lơi Thốt nhi˚n thị hiện về nơi qu˚

nhš Cống xang xự l˝u hši h’a

Ngh˜n xưa bỗng thấy thoảng qua tr•ng

•

N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 79 -

MÔI TRƯỜNG

Loši Chim

Hồng Hạc

Người làm vườn kiêm quét chùa

Khi mới đến Lâm Tỳ

Ni vào năm 1993, tôi nhận thấy nơi này rất ít có chim chóc. Đến năm thứ nhì, một buổi sáng vừa từ trong lều bạt bước ra, tôi sửng sốt khi nhìn thấy hai con chim cao lớn lạ thường đang đứng ngay trước lều. Tôi

cao 1 mét 68 thế mà hai con chim này lại đứng cao hơn cả tôi. Chúng có bộ lông màu xám nhạt điểm khuyết một vòng màu đỏ quanh cổ trông yểu điệu như cô thiếu nữ mang sợi dây chuyền xinh xinh làm dáng.

Cảm giác đầu tiên của tôi là sự khiếp sợ và tự hỏi không biết đây có phải là ma quỷ hiện hình để dọa mình hay chăng? Tôi vội vã lui vào lều rồi đứng bên trong nhìn ra. Tôi từng đi du lịch nhiều nơi trên thế giới, đọc qua nhiều sách vở, gặp gỡ nhiều loại chim quý hiếm, nhưng quả là chưa bao giờ gặp loài chim nào cao lớn và đẹp đẽ dường ấy. Tôi nhớ đến chuyện kể về những con đại bàng khổng lồ chuyên ăn thịt người, nhưng đó chỉ là trong truyền thuyết. Quan sát kỹ hai con chim này, tôi an lòng nhận thấy chúng có vẻ hiền lành, ánh mắt nhìn tôi ra chiều thân thiện. Lát sau chúng bay đi, con trước con sau nhịp nhàng vỗ cánh như lướt trên bầu trời với dáng

vẻ cao quý đẹp đẽ không thể tả. Tôi bèn vào thư viện tra tự điển và khám

phá đây là loài chim Hồng hạc, tên khoa học là Sarus Crane, thuộc giống chim cao nhất thế giới và có đặc tính là sống riêng rẽ thành từng cặp. Quả là một hình ảnh tượng trưng cho hạnh phúc và biểu tượng của sự hòa hợp trong cuộc sống. Tôi bèn liên hệ với các tổ chức bảo vệ môi trường thế giới và được họ cho biết đây là loại chim cực kỳ quý hiếm đang trên đà tuyệt chủng.

Thế là kể từ đó trong bao nhiêu bộn bề công

việc tôi còn cáng đáng thêm một nghề mới nữa là … canh giữ chim. Tôi bỏ nhiều thì giờ theo dõi chúng. Loài chim này chuyên sống có đôi khắng khít giống như con người, khi di chuyển chim trống bay trước còn chim mái bay sau. Quan sát chúng lâu ngày tôi dễ dàng phân biệt con nào trống con nào mái. Khác với loài người thông thường phụ nữ xinh đẹp hơn đàn ông, ngược lại con hạc trống – cũng giống như loài gà hay loài công – trông lại sặc sỡ với dáng dấp oai vệ hơn hẳn con mái, đặc biệt lông chim hạc trống mượt mà hơn và vòng đỏ điểm xuyết ở cổ cũng lớn hơn.

Loài hạc này chuyên sống nơi ẩm ướt và làm tổ tại vùng xăm xắp nước. Đến lúc con mái nằm ổ thì con trống đi nhặt từng cọng rơm rạ đem về đặt phía dưới chỗ

nằm của vợ cho được khô ráo. Đặc biệt chim trống rất kỹ tính, lựa chọn cẩn thận từng cọng rơm và dùng mỏ lắc cọng rơm qua lại cho sâu bọ hay rác rến rơi ra bằng hết mới sử dụng.

Chim hạc đẻ mỗi lần chỉ từ một đến hai trứng mà thôi. Khi trứng đã nở thì cả chim bố lẫn chim mẹ cùng huấn luyện con. Cách thức chúng dạy con cũng không khác gì người ta. Khi tập cho con đi, hạc cha đứng một bên trông chừng còn hạc mẹ hướng dẫn con bước từng đoạn ngắn rồi quay trở lại. Ngày hôm sau chim mẹ dẫn con đi xa hơn và cứ thế mỗi ngày tiến bộ thêm một chút. Rồi chim con bắt đầu được học bay. Niềm vui lớn nhất của thầy trò tôi chính là giây phút chứng kiến cảnh chim con lần đầu tiên tung mình lên bầu trời, thật là một cảnh tượng cảm động và đẹp đẽ xiết bao.

Loài chim này còn có cách tập bơi cho con rất độc đáo. Con mái đứng trên bờ canh chừng còn con trống lội xuống nước làm mẫu để các chim con bắt chước. Khi chim con đã lớn hơn một chút thì hạc cha giữ một con và hạc mẹ giữ một con.

Mỗi cặp hạc có một vùng lãnh địa riêng. Lý thú nhất là tôi theo dõi được một màn đánh ghen của chúng. Một bữa nọ bỗng nhiên tôi nhìn thấy hai con hạc đánh nhau dữ dội, cảnh tượng trông cũng giống

LTS: Nhà sư trụ trì hai ngôi chùa cùng mang tên “Việt Nam Phật Quốc Tự” tại Bồ Đề Đạo Tràng (nơi Phật đắc đạo ở Ấn Độ) và Lâm Tỳ Ni (nơi Phật đản sinh ở Nepal) là một người yêu thiên nhiên và tích cực trong việc bảo vệ môi trường, ông đã có những bài nói chuyện về các đề tài này ở nhiều nơi trên thế giới. Chúng tôi xin giới thiệu bài viết dưới đây về loài chim hồng hạc mà ông đang tích cực bảo vệ, được ký tên “Người làm vườn kiêm quét chùa”, một danh xưng mà ông yêu thích và tâm đắc.

N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 80 -

như gà đá nhau. Gần đó có một con hạc đứng cách một khoảng chứng kiến. Tôi có phần ngạc nhiên không hiểu con thứ ba từ đâu xuất hiện vì tôi biết rõ vùng phía Bắc đó chỉ có hai con. Quan sát kỹ qua ống dòm thì tôi nhận ra hai con đang đánh nhau đều là hạc mái. Sau một hồi chiến đấu bất phân thắng bại con thứ ba bỏ đi. Tôi hỏi thăm người dân quanh vùng thì họ cho biết từ mấy tháng nay có một con hạc mái đến sống lẻ loi ở vùng phía Nam. Tôi đoán rằng có lẽ đó chính là nhân vật thứ ba trong màn kịch hôm trước và chú ý theo dõi.

Quả nhiên hai hôm sau con mái thứ ba bất thần xuất hiện nơi tổ ấm của vợ chồng hạc ở phía Bắc trong khi hạc vợ đi kiếm mồi. Thế là chị mái lẻ loi thoải mái vui vẻ với anh chồng. Không ngờ cô vợ trở về thình lình và bắt gặp. Hai bên xô xát nhau dữ dội khiến anh chàng trống đa tình không dám can thiệp mà chỉ chạy lăng xăng phía ngoài kêu la như cầu cứu.

Tuy nhiên đó chỉ là trường hợp ngoại lệ. Thông thường các cặp vợ chồng hạc rất chung thủy với nhau. Nếu một trong hai con chết đi thì con còn lại than vãn thảm não suốt cả tuần lễ. Khi bị tấn công, chim trống kêu lên rất to rồi dùng mỏ mổ lia lịa như muốn ăn tươi nuốt sống đối thủ đồng thời dang rộng đôi cánh nhào thẳng vào kẻ thù. Trong khi đó chim mái đứng thủ thế che chở cho chim con. Cả đối thủ đáng gờm nhất là chó sói cũng phải ngán sợ khi bị chim trống tấn công. Tuy vậy kẻ thù nguy hiểm và khó tiêu diệt nhất của loài chim này chính là con người.

Từ khi chim hạc xuất hiện thì chùa chúng tôi trở thành nơi thu hút rất đông khách đến tham quan. Rồi không biết xuất phát từ đâu mà dân địa phương đồn với nhau rằng ai ăn được trứng chim sẽ sống đến 500 tuổi, còn nếu ăn thịt chim thì thọ được 700 năm. Thế là sự sống của những sinh vật đẹp đẽ và hiền lành này bị con người đe dọa. Một số người ăn cắp trứng và tìm cách săn lén chim. Từ đó thầy trò tôi lao đao khốn khổ trong việc bảo vệ lũ chim. Chúng tôi chỉ có mười mấy người phải lo đối phó với hàng trăm kẻ ngày đêm rình rập. Hễ mỗi khi có một con chim đẻ trứng là chúng tôi bắt đầu ngay một kế hoạch bảo vệ chặt chẽ suốt ngày đêm, vừa vất vả lại vừa hết sức tốn kém. Thế mà chỉ một chút sơ sẩy hay người bảo vệ vừa thiếp ngủ là lập tức có kẻ xuất hiện trộm trứng chim. Mỗi lần như vậy thật không khác gì xảy ra một vụ bắt cóc. Chúng tôi hợp tác với cảnh sát truy lùng gắt gao khắp nơi, nhưng làm sao có thể tìm ra được khi chúng đã nằm an toàn trong… bao tử của những kẻ cắp. Đôi khi chúng tôi tìm ra được những vỏ trứng được chôn giấu dưới đất và đành thúc thủ không sao biết được thủ phạm. Rồi sau đó lại có phong trào trẻ em rủ nhau đi bắn chim. Tôi lao tâm khổ trí bàn bạc với cảnh sát địa phương tìm cách ngăn chặn nhưng

không đạt kết quả. Cuối cùng tôi phải kiên trì áp dụng biện pháp giáo dục bằng cách tổ chức chiếu phim, triển lãm ảnh, giải thích, thuyết phục đồng thời tổ chức những cuộc thi hội họa về chim chóc để nhân dịp đó dạy dỗ cho bọn trẻ lòng yêu thiên nhiên, tôn trọng sự sống ngay cả của thú vật. Nhờ vậy tệ nạn săn bắn chim giảm hẳn.

Hiện nay số chim hạc tại Lâm Tỳ Ni đã lên đến

khoảng 30 con. Chúng sống rải rác quanh vùng, mỗi cặp có một lãnh địa hoàn toàn riêng tư mà những cặp khác không được bén mảng tới gần hay xâm phạm. Đôi khi cả hai vợ chồng hạc bị rắn cắn chết bỏ lại chim con bơ vơ côi cút thì tôi đem về nuôi. Khi chim con lớn lên tôi cũng dạy cho biết đi, biết bay y hệt cách thức chim hạc dạy con như tôi đã từng chứng kiến. Những anh em trong chùa và ngay cả dân địa phương nhìn cảnh tôi vừa chạy lúp xúp phía trước vừa quạt quạt hai cánh tay cho chim con chạy phía sau bắt chước theo đều không nhịn được cười. Nhưng cách dạy của tôi cũng rất có hiệu quả, chẳng bao lâu chim con có thể cất được đôi cánh và bắt đầu bay xa.

Người dân trong vùng biết tôi yêu quý chim nên mỗi khi gặp chú chim mồ côi đều mang đến cho tôi, đổi lại tôi gửi họ chút ít tiền thưởng công. Tổng cộng tôi đã nuôi được gần mười con, mỗi khi bận công việc phải đi xa thì tôi đem đến gửi nhờ người khác nuôi giúp vài ngày và trả công cho họ.

Những con chim xinh đẹp này đem lại cho tôi nhiều niềm vui. Vào những buổi sáng sớm khi trời còn mờ sương, tôi ngồi yên lặng bên tách trà chờ ngắm cảnh đàn chim hạc bay vút lên bầu trời, lướt qua dãy núi tuyết trùng điệp ẩn hiện như sương như khói mà tâm hồn cảm thấy thanh thản lạ thường. Đó quả thật là những hình ảnh tuyệt đẹp mà kể cả trong phim ảnh cũng không có được. Rồi vào buổi chiều khi hoàng hôn buông xuống, đàn chim hạc lại cùng nhau bay trở về. Cảnh hạnh phúc thanh bình ấy đem đến bao niềm an lạc cho cuộc sống của tôi nơi đây.

N¶i san Sen Tr¡ng sÓ 17

- Trang 81 -

LTS : NhÆn ÇÜ®c thÜ ngÕ cûa ThÜ®ng toå Thích Phܧc Viên kêu g†i ti‰p tr® cho l§p Çào tåo Tæng sinh trên phÜÖng diŒn ngôn ng» và dÎch thuÆt trong ti‰n trình Ho¢ng Pháp cûa GHPGVNTN tåi quê nhà. Sen Tr¡ng xin gªi ljn quš ACE nguyên væn l©i kêu g†i cûa ThÀy Ç‹ ACE tuÿ nghi Çáp Ùng nh¢m th¿c hiŒn phÀn nào hånh h¶ trì tam bäo.

Chùa Châu Lâm P.L. 2547 Thôn Dương Xuân Thượng II Xã Thuỵ Xuân T.P. Huế.

THƯ NGỎ

Kính gởi : Quý đạo hữu Phật tử xa gần

NAM MÔ BỔN SƯ THÍCH CA MÂU NI PHẬT

Thưa Quý Đạo hữu,

Từ sau năm 1975, đặc biệt từ sau năm 1981 tức là sau khi cho ra mắt Giáo Hội mới. Nhà nước Việt Nam đã đặt Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất ra ngoài vòng pháp luật. Từ đó, nhiều Tu sỹ, nhiều Lãnh đạo của Giáo Hội đã phải vào tù, thậm chí nhiều vị phải vào tù ra khám nhiều lần. Với một hoàn cảnh như thế lại kéo dài gần 30 năm nay, hẳn quý đạo hữu cũng đã thấy được tình hình như thế nào rồi, những gì thuộc Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, về con người cũng như công việc, tồn tại cho đến bây giờ cả là một sự cố gắng hết mực.

Có lẽ, cũng xin thưa với quý đạo hữu một lần rằng, sinh hoạt G.H.P.G.V.N.T.N. ngoài các Ngài lãnh đạo tối cao, còn lại chỉ có Thừa Thiên & Huế là mạnh mẽ nhất. Sở dĩ có được như vậy, nhờ sự kiên trì chịu đựng của đông đảo Tăng Tín đồ Phật tử tại đây; đồng thời, nhờ có sự động viên ủng hộ của các cá nhân đoàn thể trong và ngoài nước; kể cả các Chính phủ của các nước trên thế giới.

Hiện nay, mọi việc vẫn còn nhiều khó khăn. Các mặt sinh hoạt như hoằng pháp, văn hóa, giáo dục, từ thiện xã hội của Tăng Tín đồ thuộc G.H.T.N. vẫn còn bị hạn chế rất nhiều. Trong đó lớp dạy ngôn ngữ dịch thuật cho các tăng sinh trẻ, tại chùa Châu Lâm cũng không hề là một ngoại lệ.

Lớp học này khởi đầu là nhờ thầy Tuệ Sỹ khuyến khích, động viên, hỗ trợ. Bây giờ, cũng qua thầy Tuệ Sỹ, chị Diệu Phước đã chuyện trò với Thầy, rồi giới thiệu anh An. Thầy hy vọng, với tâm đạo truyền thống, với nhận thức sâu sắc, quý Phật tử sẽ tích cực ủng hộ cho một sinh hoạt cốt lõi của Phật giáo, tức hoạt động giáo dục đào tạo. Một sinh hoạt ít được quảng đại quần chúng Phật tử quan tâm. Ở đây, là lớp ngôn ngữ dịch thuật tại chùa Châu Lâm. Về phần Thầy, người đảm trách lớp học, cũng nguyện cố hết khả năng của mình, khắc phục mọi khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho các tăng sinh trẻ có cơ hội nâng cao về cả hai mặt tài cũng như đức, để rồi đem phục vụ cho đạo.

Thầy cũng rất hy vọng, trong tinh thần chung nhất của Ðạo, vì Ðạo, chúng ta, tất cả chúng ta mỗi ngày gắng chặt và mạnh mẽ thêm lên để cho Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất sớm được sinh hoạt bình thường trở lại như các đoàn thể khác tại ngay trên đất nước mà Phật Giáo đã có hơn 2.000 năm lịch sử.

Nguyện cầu hồng ân tam bảo thuỳ từ gia hộ cho những ước mơ chính đáng của những người con Phật sớm được thành tựu.

Nam mô thường tinh tấn bồ tát ma ha tát.

Châu Lâm Ngày 23/07/2003 Kính

(Ấn & ký) Thích Phước Viên

CŸnh thư Việt Nam