Nhaïc Bình Ca -...

Phaïm Ñöùc Huyeán

Nhaïc Bình Ca

Nội Dung

iv

Nội Dung Lời Giới Thiệu .............................................................................................................................. iii Nội Dung ....................................................................................................................................... iv Chương I Đôi Nét Tổng Quát Về Nhạc Bình Ca ............................................................................................ 1

I. Đôi nét tổng quát về Nhạc Bình Ca ........................................................................ 2 A. Khuông nhạc: .................................................................................................... 3 B. Khoá nhạc: ........................................................................................................ 3 C. Vạch nhịp:......................................................................................................... 6 D. Dấu nhạc: .......................................................................................................... 7 E. Hội dấu:............................................................................................................. 7 F. Biểu hình (Neume, sign):.................................................................................. 9

II. Biểu hình qua dòng lịch sử ................................................................................... 23 A. Nốt Sib và Si trong Nhạc Bình ca:.................................................................. 25 B. Công thức tận kết của Điệu thức được ghi bằng số ở đầu dòng nhạc............. 29

Chương II Tiết Tấu Nhạc Bình Ca ................................................................................................................. 33

I. Đại cương về Tiết tấu............................................................................................ 34 II. Các loại Tiết tấu Nhạc Bình ca ............................................................................. 34

A. Tiết tấu Cơ bản................................................................................................ 35 B. Hiện tượng Nhịp Kép...................................................................................... 36 C. Lối Phác Họa Tiết Tấu Nhạc Bình Ca (Dòng Bénédictins de Solesmes)........ 38 D. Tiết Tấu Đơn................................................................................................... 39 E. Tiết tấu Kép..................................................................................................... 43 F. Phân Chia Các Phần Của Nhạc Bình Ca......................................................... 45 G. Tiết Tấu Mạch - Chi........................................................................................ 45 H. Tóm Tắt Những Nét Phác Họa Tiết Tấu......................................................... 47 I. Tiết Tấu Câu ................................................................................................... 48 J. Tiết Tấu Bài - Đại Tiết Tấu (Great Rhythm) .................................................. 52 K. Ứng Dụng Lối Phác Họa Tiết Tấu vào ........................................................... 54

Nội Dung

v

L. Quan sát và nhận xét một số câu nhạc Bình ca với khuông nhạc 4 dòng kẻ .. 56 M. Một Số Nhóm Nốt Nhạc Bình Ca (Gregorian Chant Groups)....................... 57

Chương III Thang Âm Bình Ca ....................................................................................................................... 61

I. Tám Điệu Thức Bình ca........................................................................................ 62 A. Điệu thức Protus 1 (bổng) và Protus 2 (trầm): Chủ âm là Re........................ 62 B. Điệu thức Deuterus 3 (bổng) và Deuterus 4 (trầm): Chủ âm là Mi ............... 65 C. Điệu thức Tritus 5 (bổng) và Tritus 6 (trầm): Chủ âm là Fa.......................... 67 D. Điệu thức Tetrardus 7 (bổng) và Tetrardus 8 (trầm): Chủ âm là Sol............. 69

II. Phân tích và nhận xét những câu nhạc Bình ca dưới đây: .................................... 71 III. Tóm Kết Về Các Điệu Thức Bình Ca:.................................................................. 74

Chương IV Giải Kết Nhạc Bình Ca ................................................................................................................. 79

I. Các Loại Giải Kết ................................................................................................. 80 A. Giải kết trọn: ................................................................................................... 80 B. Giải kết lửng: .................................................................................................. 81

II. Giai Điệu Tiêu Biểu Của Từng Điệu Thức........................................................... 83 Chương V

Đặc Tính Của Mỗi Điệu Thức ...................................................................................................... 85 I. Hai Nốt Cột Trụ Của Mỗi Điệu Thức................................................................... 86 II. Đặc Tính Riêng Biệt Của Mỗi Điệu Thức ............................................................ 87 III. Bảng Tổng Kết Về 8 Điệu Thức Nhạc Bình Ca ................................................... 95 IV. Chuyển Điệu Thức:............................................................................................... 96 V. Chuyển Vị: ............................................................................................................ 98

Chương VI Hát Thánh Vịnh........................................................................................................................... 105

I. Các Thành Phần Của Bài Thánh Vịnh................................................................ 106 A. Khởi điệu (intonation)................................................................................... 107 B. Nội Điệu (Tenor)........................................................................................... 109 C. Hạ âm (Flexa) ............................................................................................... 109

Nội Dung

vi

D. Kết Điệu (Cadences): Bán kết – Tận kết ..................................................... 110 II. Tổng Quát Về Hát Thánh Vịnh........................................................................... 116 III. Tập Hát Bài Thánh Vịnh 111 và 112 .................................................................. 121

A. Thánh vịnh 111 (Psalmus 111) ..................................................................... 121 B. Thánh vịnh 112 (Psalmus 112) ..................................................................... 121

Chương VII Cách Đọc Tiếng La-Tinh ............................................................................................................ 123

I. Cách Đọc Tiếng La-Tinh .................................................................................... 124 A. Phiên Âm Theo Tiếng Việt ........................................................................... 124 B. Phiên âm theo tiếng Anh:.............................................................................. 127

II. Vần Gieo Trong Tiếng La-tinh ........................................................................... 128 A. Vần cuối ........................................................................................................ 128 B. Vần gieo ........................................................................................................ 128

III. Đọc và hiểu ý nghĩa một số bài nhạc Bình ca thông dụng.................................. 129 A. ADVENT - CHRISTMAS........................................................................... 129 B. LENT - EASTER.......................................................................................... 133 C. PENTECOST................................................................................................ 141 D. TO THE VIRGIN MARY ............................................................................ 143 E. Chants for diverse festivities......................................................................... 147 F. DECEASED OFFICE................................................................................... 151

IV. Tập Hát với khuông nhạc 4 dòng kẻ và Chuyển sang Nhạc mới........................ 154 Chương VIII Lễ Trọng Và Quanh Năm ........................................................................................................... 161

I. Lễ Giáng Sinh (Nửa Đêm) .................................................................................. 162 INTROITUS: Dominus dixit ad me................................................................... 162 GRADUALE: Tecum principium...................................................................... 162 ALLELUIA: Dominus dixit ad me .................................................................... 163 OFFERTORIUM: Lætentur cæli ....................................................................... 164 COMMUNIO: In splendoribus .......................................................................... 164

II. Lễ Giáng Sinh (Ban Ngày) ................................................................................. 165 INTROITUS: Puer natus est nobis .................................................................... 165 GRADUALE: Viderunt omnes.......................................................................... 166

Nội Dung

vii

ALLELUIA: Dies sanctificatus ......................................................................... 166 OFFERTORIUM: Tui sunt cæli ........................................................................ 167 COMMUNIO: Viderunt omnes ......................................................................... 167

III. Lễ Kính Thánh Gia ............................................................................................. 168 INTROITUS: Deus in loco sancto suo .............................................................. 168 GRADUALE: Unam petii.................................................................................. 169 ALLELUIA: Gaudete, iusti ............................................................................... 169 OFFERTORIUM: In te speravi, Domine........................................................... 170 COMMUNIO: Tolle puerum ............................................................................. 170

IV. Lễ Chúa Giêsu Chịu Phép Rửa ........................................................................... 171 INTROITUS: Dilexisti iustitiam........................................................................ 171 Asperges me (I)................................................................................................... 172 GRADUALE: Benedictus Dominus .................................................................. 173 OFFERTORIUM: Benedictus qui venit ............................................................ 174 COMMUNIO: Omnes qui in Christo baptizati estis.......................................... 174

V. Chủ Nhật Lễ Lá................................................................................................... 175 Antiphona: Hosanna filio David ........................................................................ 175 Procedamus ......................................................................................................... 175 Antiphona: Pueri... portantes ............................................................................. 176 Antiphona: Pueri... vestimenta........................................................................... 176 Hymnus ad Christum Regem: Gloria, laus ........................................................ 177 Responsorium: Ingrediente Domino .................................................................. 179 Tractus: Deus, Deus meus.................................................................................. 180 GRADUALE: Christus factus est ...................................................................... 183 OFFERTORIUM: Improperium... et dederunt .................................................. 184 COMMUNIO: Pater, si non potest .................................................................... 185

VI. Chúa Giêsu Lập Bí Tích Thánh Thể ................................................................... 186 INTROITUS: Nos autem gloriari ...................................................................... 186 GRADUALE: Oculi omnium ............................................................................ 187 Tractus: Ab ortu solis......................................................................................... 188 Antiphona: Postquam surrexit Dominus............................................................ 189 Antiphona: Dominus Iesus................................................................................. 190 Antiphona: Domine, tu mihi lavas pedes........................................................... 190 Antiphona: Si ego Dominus............................................................................... 191

Nội Dung

viii

Antiphona: In hoc cognoscent omnes ................................................................ 192 Antiphona: Mandatum novum ........................................................................... 192 Antiphona: Maneant in vobis............................................................................. 193 OFFERTORIUM: Ubi caritas............................................................................ 193 COMMUNIO: Hoc corpus ................................................................................ 195 O salutaris Hostia I.............................................................................................. 195 Panis angelicus I ................................................................................................. 196 Adoro te devote................................................................................................... 197 Ecce panis ........................................................................................................... 198 Pange lingua, Tantum ergo ................................................................................. 199

VII. Thứ Sáu Tuần Thánh – Good Friday .................................................................. 202 Tractus: Domine exaudi..................................................................................... 202 GRADUALE: Christus factus est ...................................................................... 204 Invitationem: Ecce lignum Crucis ..................................................................... 205 Antiphona: Crucem tuam................................................................................... 205 Improperia: Popule meus ................................................................................... 206 Hymnus: Crux fidelis......................................................................................... 211 COMMUNIO: Vexilla Regis............................................................................. 215

VIII. Lễ Đêm Phục Sinh .............................................................................................. 217 Lumen Christi ..................................................................................................... 217 CANTICUM: Jubilate Domino.......................................................................... 217 CANTICUM: Cantemus Domino ...................................................................... 218 CANTICUM: Vinea facta est ............................................................................ 220 CANTICUM: Sicut cervus ................................................................................ 221 ALLELUIA: Confitemini Domino .................................................................... 222 Antiphona: Vidi aquam...................................................................................... 222 OFFERTORIUM: Dextera Domini ................................................................... 223 COMMUNIO: Alleluia...................................................................................... 224

IX. Lễ Chủ Nhật Phục Sinh....................................................................................... 225 INTROITUS: Resurrexi..................................................................................... 225 GRADUALE: Hæc dies... V. Confitemini ........................................................ 226 ALLELUIA: Pascha nostrum ............................................................................ 227 SEQUENTIA: Victimæ paschali laudes............................................................ 227 OFFERTORIUM: Terra tremuit ........................................................................ 228

Nội Dung

ix

COMMUNIO: Pascha nostrum.......................................................................... 229 ad dimitendum populum: Ite, Missa est............................................................. 229

X. Lễ Chúa Giêsu Lên Trời ..................................................................................... 230 INTROITUS: Viri Galilæi ................................................................................. 230 ALLELUIA: Ascendit Deus .............................................................................. 231 ALLELUIA: Dominus in Sina........................................................................... 231 OFFERTORIUM: Ascendit Deus...................................................................... 232 COMMUNIO: (anno A) Data est mihi .............................................................. 232 COMMUNIO: (anno C) Psallite Domino.......................................................... 233

XI. Lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống...................................................................... 234 INTROITUS: Spiritus Domini........................................................................... 234 ALLELUIA: Emitte Spiritum tuum................................................................... 235 ALLELUIA: Veni, Sancte Spiritus.................................................................... 235 SEQUENTIA: Veni, Sancte Spiritus ................................................................. 236 OFFERTORIUM: Confirma hoc, Deus............................................................. 237 COMMUNIO: Factus est repente ...................................................................... 238 AD DIMITTENDUM POPULUM: Ite missa est .............................................. 238

XII. Lễ Kính Mình Máu Thánh Chúa Kitô................................................................. 239 INTROITUS: Cibavit eos .................................................................................. 239 GRADUALE: Oculi omnium ............................................................................ 239 ALLELUIA: Caro mea ...................................................................................... 240 SEQUENTIA: Lauda, Sion................................................................................ 241 OFFERTORIUM: Portas cæli............................................................................ 245 COMMUNIO: Qui manducat ............................................................................ 246 Hoc corpus .......................................................................................................... 246

XIII. Lễ Kính Thánh Tâm Chúa Giêsu ........................................................................ 247 INTROITUS: Cogitationes Cordis eius ............................................................. 247 GRADUALE: Dulcis et rectus Dominus........................................................... 248 ALLELUIA: Tollite iugum meum..................................................................... 248 OFFERTORIUM: Improperium exspectavit ..................................................... 249 COMMUNIO: Unus militum............................................................................. 250 DICO VOBIS: Gaudium.................................................................................... 250

XIV. Lễ Hai Thánh Phêrô và Phaolô Tông Đồ............................................................ 251 INTROITUS: Nunc scio vere ............................................................................ 251

Nội Dung

x

GRADUALE: Constitues eos ............................................................................ 252 ALLELUIA: Tu es Petrus.................................................................................. 252 OFFERTORIUM: Constitues eos ...................................................................... 253 COMMUNIO: Tu es Petrus ............................................................................... 253

XV. Lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội .................................................................... 254 INTROITUS: Gaudens gaudebo........................................................................ 254 GRADUALE: Benedicta es tu ........................................................................... 255 ALLELUIA: Tota pulchra es ............................................................................. 255 OFFERTORIUM: Ave, Maria ........................................................................... 256 COMMUNIO: Gloriosa ..................................................................................... 256

XVI. Lễ Thánh Phêrô, Tông Đồ .................................................................................. 257 INTROITUS: Statuit ei Dominus ...................................................................... 257 GRADUALE: Exaltent eum .............................................................................. 258 ALLELUIA: Tu es Petrus.................................................................................. 259 OFFERTORIUM: Tu es Petrus ......................................................................... 259 COMMUNIO: Tu es Petrus ............................................................................... 260

XVII. Lễ Thánh Cả Giuse ............................................................................................. 261 INTROITUS: Iustus ut palma............................................................................ 261 GRADUALE: Domine, prævenisti eum............................................................ 262 Tractus: Beatus vir ............................................................................................. 263 OFFERTORIUM: Veritas mea .......................................................................... 264 COMMUNIO: Ioseph, fili David....................................................................... 264

XVIII. Lễ Đức Mẹ Linh Hồn Và Xác Lên Trời ............................................................. 265 INTROITUS: Signum magnum......................................................................... 265 GRADUALE: Audi, filia ................................................................................... 266 ALLELUIA: Assumpta est ................................................................................ 267 COMMUNIO: Beatam me dicent...................................................................... 267

XIX. Lễ Kính Chúa Ba Ngôi ....................................................................................... 268 INTROITUS: Benedicta sit................................................................................ 268 GRADUALE: Benedictus es, Domine .............................................................. 268 ALLELUIA: Benedictus es, Domine................................................................. 269 OFFERTORIUM: Benedictus sit....................................................................... 270 COMMUNIO: Benedicimus Deum ................................................................... 270

XX. Lễ Các Thánh Nam Nữ ....................................................................................... 271

Nội Dung

xi

INTROITUS: Gaudeamus... Sanctorum omnium.............................................. 271 GRADUALE: Timete Dominum....................................................................... 272 ALLELUIA: Venite ad me ................................................................................ 273 OFFERTORIUM: Iustorum animæ ................................................................... 273 COMMUNIO: Beati mundo corde .................................................................... 274

XXI. Lễ Các Đẳng Linh Hồn ....................................................................................... 275 INTROITUS: Requiem æternam ....................................................................... 275 GRADUALE: Requiem æternam ...................................................................... 276 ALLELUIA: Lætatus sum ................................................................................. 277 Tractus: Absolve, Domine ................................................................................. 277 OFFERTORIUM: Domine Iesu Christe ............................................................ 278

XXII. Lễ Chúa Kitô Vua ............................................................................................... 284 INTROITUS: Dignus est Agnus........................................................................ 284 GRADUALE: Dominabitur ............................................................................... 285 ALLELUIA: Potestas eius ................................................................................. 285 OFFERTORIUM: Postula a me......................................................................... 286 COMMUNIO: Sedebit Dominus ....................................................................... 287

XXIII. Chủ Nhật Thứ Nhất Mùa Vọng .......................................................................... 287 INTROIT............................................................................................................. 287 GRADUAL......................................................................................................... 288 ALLELUIA......................................................................................................... 289 OFFERTORY ..................................................................................................... 290 COMMUNION................................................................................................... 291

XXIV. Chủ Nhật Thứ Hai Mùa Vọng ............................................................................ 292 INTROIT............................................................................................................. 292 GRADUAL......................................................................................................... 293 ALLELUIA......................................................................................................... 294 OFFERTORY ..................................................................................................... 294 COMMUNION................................................................................................... 295

Chương IX

Các Bộ Lễ La Tinh...................................................................................................................... 297 I. Mười Tám Bộ Lễ ................................................................................................ 298

Au Temps Pascal................................................................................................. 298

Nội Dung

xii

Aux Fêtes Solennelles. 1..................................................................................... 301 Aux Fêtes Solennelles. 2..................................................................................... 305 Aux Fêtes Doubles. 1.......................................................................................... 309 Aux Fêtes Doubles. 2.......................................................................................... 312 Aux Fêtes Doubles. 3.......................................................................................... 315 In Festis Duplicibus. 4. ....................................................................................... 318 In Festis Duplicibus. 5. ....................................................................................... 321 Aux Fêtes de la Sainte Vierge. 1......................................................................... 324 Aux Fêtes de la Sainte Vierge. 2......................................................................... 327 Aux Dimanches ordinaires.................................................................................. 331 Pater Cunta.......................................................................................................... 335 In Festis Semiduplicibus. 2. ................................................................................ 337 Iesu redemptor .................................................................................................... 340 In Festis Simplicibus........................................................................................... 343 For days of the week, ordinary time ................................................................... 346 In Dominicis Adventus et Quadragesimae ......................................................... 347 Missa XVIII - Deus Genitor alme....................................................................... 349

II. Sáu Bài Hát Kinh Tin Kính – Credo................................................................... 351 1. Credo I .......................................................................................................... 351 Credo II ............................................................................................................... 353 Credo III.............................................................................................................. 356 Credo IV.............................................................................................................. 358 Credo V............................................................................................................... 361 Credo VI.............................................................................................................. 365

Chương X

Một Số Bài Hát Thông Dụng ...................................................................................................... 369 1. Ave Regina Cælorum.......................................................................................... 370 2. Ave Maria ........................................................................................................... 373 3. Ave, Maria... et benedictus ................................................................................. 373 4. Alma Redemptoris Mater.................................................................................... 374 5. Regina Cỉli .......................................................................................................... 374 6. Salve Regina (1).................................................................................................. 375 7. Salve Regina (2).................................................................................................. 376

Nội Dung

xiii

8. Veni Creator Spiritus .......................................................................................... 381 9. O Salutaris Hostia ............................................................................................... 382 10. Exsultet ............................................................................................................... 384 11. Adoro Te ............................................................................................................. 391 12. Gaudeamus.......................................................................................................... 392 13. (UT) DO RE MI FA SOL LA SI DO .......................................................... 393 14. Veni Sancte Spiritus............................................................................................ 395 15. Lauda Sion .......................................................................................................... 396 16. Te Deum.............................................................................................................. 403 17. Te Deum.............................................................................................................. 406

Tài Liệu Tham Khảo ................................................................................................................ 408

Chương I

Đôi Nét Tổng Quát Về Nhạc Bình Ca

Christ has died, Christ is risen, Christ will come again!

Christus vincit! Christus regnat! Christus imperat

Phaïm Ñöùc Huyeán - Nhaïc Bình Ca

2

Nhạc Bình Ca (Gregorian Chant)

I. Đôi nét tổng quát về Nhạc Bình Ca Bình ca là loại giáo nhạc cổ được chọn lựa từ những giai điệu đơn giản phổ biến trong dân gian. Từ thế kỷ thứ 5 các bài ngâm vịnh được sử dụng trong các nghi lễ tôn giáo để nhiều người cùng hát hoặc để một nhóm người đồng ca. Đức Giáo Hoàng Gregory (Gregory the Great (590-604)) đã đóng góp nhiều công lao trong việc chọn lựa và tu chỉnh những bài ca tôn giáo này, vì thế đã dùng tên Ngài mà đặt cho loại nhạc Bình ca (Plain chant): Gregorian chant = Ca điệu Gregorian. Những giai điệu này mang tính cách thuần khiết, độc đáo của một loại giáo nhạc với các quãng 2,3,4,5 và ít khi sử dụng các quãng rộng. Chính vì thế mà nét nhạc bình ca du dương, thanh thoát, trầm lắng khác hẳn với loại nhạc đời vui nhộn, nhí nhảnh, đầy kịch tính. Hơn nữa Bình ca được kết dệt bởi một loại tiết tấu khoáng đạt, còn gọi là tiết tấu tự do vì được pha trộn giữa nhịp kép 2 và nhịp kép 3, bởi thế nét nhạc Bình ca uyển chuyển, khoan thai nhẹ nhàng, dịu dàng, thanh tịnh và uy nghi thích hợp cho việc diễn tả những tình cảm sâu lắng và tinh tế của tâm hồn con người hướng về Đấng Tối Cao Toàn Năng.

Pope Gregory I Birth name Gregory Papacy began September 3, 590 Papacy ended March 12, 604 Predecessor Pelagius II Successor Sabinian Born c. 540

Chương 1: Đôi Nét Tổng Quát Về Nhạc Bình Ca

3

Nhờ những yếu tố đó mà Bình ca đã được sử dụng trong các nghi thức Phụng vụ của Giáo hội. Bình ca lại có tính cách cộng đồng, mọi người cùng hát cùng cầu nguyện chung với nhau, thể hiện tinh thần hợp nhất giữa mọi tín hữu trong cộng đoàn dân Chúa. Bình ca cũng giúp mọi tín hữu cùng vang lên một lời ca tụng Thiên Chúa và thánh hoá chính tâm hồn bản thân từng người. Bình ca là những lời kinh được dệt nhạc nên cần phải hát với tất cả tâm tình sốt sắng tin yêu cậy mến. Sau đây là mấy đặc điểm của nhạc Bình ca.

A. Khuông nhạc:

Nhạc Bình ca được ghi trên khuông nhạc 4 dòng kẻ.

Ngoài ra, giai điệu Bình ca có thể mở rộng lên cao hay xuống thấp nhờ các đường kẻ phụ ngắn bên trên hoăc bên dưới khuông nhạc.

B. Khoá nhạc:

Người ta đặt khoá nhạc ở đầu khuông nhạc 4 dòng kể dể xác định vị trí của dấu nhạc và tên nốt nhạc. Nhạc Bình ca chỉ dùng 2 loại khoá nhạc:

* Khoá Do: Do 1, Do 2, Do 3 được đặt theo thứ tự từ dòng kẻ thứ 4 trở xuống. * Khoá Fa : Fa 1, Fa 2, Fa 3 được đặt theo thứ tự từ dòng kẻ thứ 2 trở lên.

1. Khoá Do: Khóa Do đặt ở dòng kẻ nào thì nốt Do bắt đầu từ đó và theo thứ tự đọc lên hay đọc xuống để biết tên các nốt nhạc khác. a) Khoá Do 1: được đặt vào dòng kẻ thứ 4: - Các nốt nằm trên dòng kẻ tính từ dưới lên là:

D - F - A - C (Re-Fa-La-Do)


4

- Các nốt nằm ở khe nhạc tính từ dưới lên là: E - G - B (Mi-Sol-Si)

b) Khoá Do 2: Được đặt vào dòng kẻ thứ 3: - Các nốt nằm trên dòng kẻ tính từ dưới lên là:

F - A - C - E (Fa-La-Do-Mi) - Các nốt nằm ở khe nhạc tính từ dưới lên là:

G -B - D (Sol-Si-Re)

c) Khoá Do 3: Được đặt vào dòng kẻ thứ 2: - Các nốt nằm trên dòng kẻ tính từ dưới lên là:

A - C - E - G (La-Do-Mi-Sol) - Các nốt nằm ở khe nhạc tính từ dưới lên là:

B - D - F (Si-Re-Fa)

2. Khoá Fa: Khóa Fa đặt ở dòng kẻ nào thì nốt Fa bắt đầu từ đó và cũng tính từ nốt Fa này đi lên hay đi xuống mà tìm ra các nốt khác. a) Khoá Fa 2: Được đặt vào dòng kẻ thứ 3, khoá Fa 2 được sử dụng nhiều nhất. - Các nốt nằm trên dòng kẻ tính từ dưới lên là:

B – D – F – A (Si-Re-Fa-La) - Các nốt nằm ở khe nhạc từ dưới lên là:

C – E – G (Do-Mi-Sol)


5

b) Khoá Fa 1: được đặt vào dòng kẻ thứ 2, ít được sử dụng, vì vị trí các nốt nhạc giống với khoá Do 1 (đặt ở dòng kẻ thứ 4)

c) Khoá Fa 3: được đặt ở dòng kẻ thứ 4 cũng ít được sử dụng.

3. Phối hợp các khoá: a) Giữa khoá Fa và khoá Do:

Trong một số bài hát việc phối hợp giữa 2 loại khoá Do và Fa vẫn thường gặp như bài Universi dưới đây. - Đầu bài với khoá Fa 2 sau đó chuyển sang khoá Do 1 đến hết bài.


6

b) Giữa khoá Do 1 và Do 2: Sự phối hợp giữa khoá Do 1 và Do 2 cũng thường gặp trong nhạc Bình ca như bài Unam Petii bên dưới. - Ba dòng nhạc đầu với khoá DO 1, từ dòng nhạc thứ 4 đến cuối bài chuyển

sang khoá DO 2.

C. Vạch nhịp:

Nhạc Bình ca không có vạch nhịp chia thành trường canh, mà chỉ có những vạch dọc để ngắt câu.


7

a. Vạch dọc nhỏ bên trên dùng chia tiết mạch b. Vạch dọc đặt giữa khuông nhạc dùng để chia chi câu c. Vạch dài dùng chia câu nhạc. d. Vạch đôi dùng chia đoạn nhạc, bài nhạc. e. Ngoài ra còn có dấu phảy bên trên để lấy hơi.

Bình thường khi hát lấy hơi ở những chỗ có 2 vạch dọc này :

D. Dấu nhạc:

Bình ca dùng 7 dấu nhạc như trong tân nhạc: Do – Re – Mi – Fa – Sol – La – Si Nốt nhạc thông thường của Bình ca là hình vuông, ngoài ra những nốt nhạc hình thoi, hình răng cưa cũng được sử dụng tùy theo trường hợp, nhưng tất cả đều tương đương với nốt móc đơn.

E. Hội dấu:

Nhạc Bình ca dùng nhiều hội dấu nhạc, hội dấu 2 nốt, hội dấu 3 nốt, hội dấu 4 nốt. Nhạc Bình ca không có nốt trắng, nốt tròn. Sau đây là những hội dấu tiêu biểu :

1. Hội dấu 2 nốt nhạc:



8


4. phối hợp các hội dấu:


9

5. Hội dấu đặc biệt:

F. Biểu hình (Neume, sign):

Trong nhạc Bình ca, mỗi hình nốt nhạc là một biểu hình. Bình ca có 2 biểu hình cơ bản là biểu hình Vuông (Punctum quadratum) và biểu hình Cán (Virga).

a) Biểu hình cơ bản:

Có 2 loại biểu hình cơ bản:

(1) Biểu hình Vuông (Punctum quadratum = square point):

Punctum Nốt Vuông tương đương với móc đơn

(2) Biểu hình Cán (Virga):

Virga Nốt biểu hình Cán (Virga = stick) tương đương với móc đơn

Bên cạnh 2 biểu hình cơ bản Vuông và Cán còn có các biểu hình riêng biệt như biểu hình Trám (Punctum inclinatum), biểu hình Lược (Astropha), biểu hình Rung (Quilisma), biểu hình Hậu (Oriscus)

b) Biểu hình đặc biệt: Sở dĩ gọi là biểu hình đặc biệt vì không bao giờ đứng một mình mà 2 hoặc 3 Trám luôn đi chung với biểu hình khác.


10

(1) Biểu hình Trám (Punctum inclinatum = inclined point)

(2) Biểu hình Lược (Strophicus, Astropha): Vì lý do ấn loát, biểu hình Lược giống như các dấu phảy đậm nét cũng viết như biểu hình Vuông.

Có 3 loại biểu hình Lược: Biểu hình Lược 1, biểu hình Lược 2, biểu hình Lược 3:

Hát biểu hình Lược phải dứt khoát rõ ràng và phải ngân đủ trường độ từng loại biểu hình Lược.

(3) Biểu hình Hậu (Oriscus): Là hình Lược đơn viết cũng giống như biểu hình Vuông và đứng sau một biểu hình khác.

Chú ý tới những đặc điểm sau đây để nhận ra biểu hình Hậu: + Hình Vuông đứng cùng cao độ với nốt sau cùng của một biểu hình. + Biểu hình Hậu là nốt Vuông đứng ngay sau biểu hình kép. + Biểu hình Vuông này thuộc cùng một vần ngân và đứng sau cùng. + Biểu hình Vuông này thường đồng thanh, nhưng có đôi khi không đồng thanh, thường lên cao hơn một bậc.


11

(4) Biểu hình Rung (Quilisma): Không ngân dài hơn, chỉ hát rung tiếng.

- Nốt nhạc đứng trước Rung đều nới dài trường độ một chút.

+ Biểu hình Rung luôn đứng giữa một biểu hình kép đi lên. + Khi nốt đứng trước biểu hình Rung được hát dài hơn một chút, nhưng

không dài gấp đôi thì chính nốt Rung lại hát như thường, không kéo dài hơn.

+ Biểu hình Rung chỉ có nghĩa là hát rung tiếng, nhưng đối với ca đoàn hoặc cộng đoàn thì hát như thường không cần rung tiếng.

Quilisma Biểu hình Rung có nốt thứ 1 kéo dài hơn nốt giữa.

- Ba nốt có ghi nét ngang bên trên (Episema) thì kéo dài trường độ hơn

một chút, diễn tả gần giống như Ritenuto trong nhạc mới.

c) Khoan tiếng:

Nốt nhạc có chấm theo sau (Punctum Mora) gọi là Khoan tiếng được kéo dài gấp đôi trường độ, hoặc có khi kéo dài hơn nữa.

Khoan tiếng có thể đứng trước một biểu hình khác nhưng thông thường dấu có chấm này đứng trước một vạch phân câu, ở chỗ phân chia tiết nhạc, chi nhạc, câu nhạc, đoạn nhạc, bài nhạc Khoan tiếng (Mora vocis). khi hát luôn bỏ nhẹ.


12

Có 2 loại Khoan tiếng :

(1) Khoan tiếng ngắn đứng ở cuối tiết, cuốt chi câu và nó có nhiệm vụ nối kết 2 tiết, 2 vế lại với nhau bằng cách diễn tả tiếng hát hoặc:

- vươn tiếng lớn dần để bắt vào vế sau có nét nhạc cao hơn. - êm nhẹ dần nếu vế sau bắt đầu nét nhạc thấp hơn. + Vươn tiếng hát lớn dần (Crescendo) để bắt vào vế sau:

Nhận xét bài Venite Sancte Siritus để nối kết các vế câu lại với nhau bằng cách vươn tiếng dần ở cuối vế trước. - Sau chữ Spiritus: vươn tiếng hát lớn dần lên để bắt vào vế sau có nét

nhạc cao hơn là Et emite… - Sau chữ pauperum: vươn tiếng hát lớn dần lên để bắt vào vế sau có nét

nhạc cao hơn làVeni dator... - Sau chữ cordium: vươn tiếng hát lớn dần lên để bắt vào vế sau có nét

nhạc cao hơn là Consolator... + Tiếng hát êm nhẹ dần (Decrescendo) để bắt vào vế sau:


13

- Sau chữ triumphantes: tiếng hát nhỏ dần để băt vào chữ venite của vế sau có nét nhạc thấp hơn. - Sau chữ fideles, Betlheem, Angelorum, adoremus: vươn tiếng hát lớn

dần lên để bắt vào vế sau có nét nhạc cao hơn.

(2) Khoan tiếng dài: ở cuối câu, cuối đoạn, cuối bài trước vạch dọc dài và vạch đôi để ngắt câu, ngắt đoạn, kết bài thì luôn luôn hát nhỏ.

- Nghiên cứu bài AD TERTIAM MISSAM (Puer) và hát những chỗ

cuối có Khoan tiếng cho đúng. + Sau chữ nobis: ở dòng nhạc thứ nhất , tiếng hát nhỏ lại để bắt vào chữ

et filius của vế sau có nét nhạc thấp. + Sau chữ nobis: ở dòng nhạc thứ 2, trước vạch dọc dài, tiếng hát nhỏ

dần. + Sau chữ ejus: ở đầu dòng nhạc thứ 3 là Khoan tiếng dài trước vạch dọc đôi, tiếng hát nhỏ dần.

+ Sau chữ Angelus và fécit cũng hát nhỏ dần.


14

d) Biểu hình kép đôi:

(1) Biểu hình Chân (Pes hay Podatus) gồm một Vuông + Một Cán: Hát nốt bên dưới trước:

Podatus (pes) Biểu hình Chân hát nốt dưới trước.


15

(2) Biểu hình Xiên (Clivis) gồm một Cán + một:

Clivis (flexa) Biểu hình Xiên hát nốt trên trước.

e) Biểu hình kép ba: Gồm 3 biểu hình đơn:

(1) Biểu hình Cối (Torculus): Gồm 1 Vuông, 1 Cán và 1 Vuông, tức là kết hợp Chân và Xiên lại với nhau làm một.

Torculus (pes flexus ) Biểu hình Cối nốt nhạc gợn lên rồi xuống.

(2) Biểu hình Trải (Porrectus): Gồm có 1 Cán, 1 Vuông và 1 Cán. Vuông ở giữa kéo dài thành 1 nét chéo nối 2 Cán lại với nhau, tức là kết hợp Xiên và Chân làm một.

Porrectus (flexus resupinus) Biểu hình Trải có nốt thứ 1 cao, nốt thứ 2 xuống thấp, nốt thứ 3 lên cao.

Trong bài dưới đây, dòng nhạc nào cũng có biểu hình Trải nằm trên các chữ đậm nét: namque, sacra, Dignissigo, justitiae, noster


16

(3) Biểu hình Trèo (Scandicus): Gồm 3, 4 nốt đi lên.

Scandicus Biểu hình Trèo 3 hoặc 4 nốt lên cao dần.


17

Quan sát các Biểu hình Trèo trong bài dưới đây

(4) Biểu hình Trượt (Salicus): Biểu hình Trượt (Salicus) diễn tả nốt nhạc thứ nhất bình thường, nốt nhạc thứ 2 có nét dọc bên dưới thì hát hơi mạnh hơn, dài hơn một chút.

Salicus Biểu hình Trượt 3 nốt lên dần nhưng nốt giữa có vạch dưới hát dài hơn một chút.

f) Biểu hình Thang (Climacus): Gồm 3 nốt đi xuống: 1 Cán đứng đầu và sau đó là 2 nốt Trám đi theo. Biểu hình Thang có thể có thêm nhiều nốt Trám đi theo sau nữa.


18

Climacus Biểu hình Thang 3, 4, 5 nốt đi xuống dần.

Quan sát các Biểu hình Thang trong bài dưới đây

g) Biểu hình Dồn (Pressus): Gồm 2 nốt cùng cao độ thuộc cùng một vần ngân tiếng, nối kết giữa nốt cuối của biểu hình trước và nốt đầu của biểu hình sau. + Biểu hình Dồn có khi kết hợp bởi một Cán hoặc Vuông đứng trước một

biểu hình kép cùng cao độ và đứng sát liền với nhau. + Biểu hình Dồn hát 2 nốt đó như nốt Vuông có chấm. + Hai nốt cùng cao độ đó phải đi sát với nhau mới kể là nốt Dồn. Nếu đứng

xa nhau thì không được coi là nốt Dồn. + Nốt Dồn gồm 2 nốt nhạc liên hợp nên quyện lấy nhau chặt chẽ và được hát

mạnh mẽ để làm điểm tựa cho nét nhạc thêm vững chắc.


19

Nhận xét bài nhạc bên dưới để phân biệt những nốt Dồn và những hình thức tương tự nhưng không phải là nốt Dồn.

h) Nốt Lướt: Những biểu hình trên có thể thay đổi với nốt nhạc nhỏ hơn, gọi là nốt lướt. Trường độ nốt Lướt vẫn như nốt Vuông, nhưng hát nhẹ hơn.

Epiphonus (liquescent podatus) Biểu hình Chân có nốt Lướt.


20

Cephalicus (liquescent flexa) Biểu hình Xiên với nốt Lướt.

Pinnosa (liquescent torculus Biểu hình Cối với nốt Lướt.

Porrectus liquescens Biểu hình Trải với nốt Lướt.

Scandicus liquescens Biểu hình Trèo với nốt Lướt.

i) Biểu hình Khai Triển

Porrectus (flexus resupinus) Porrectus còn gọi là Flexus resupinus gồm 1 nốt đầu lên cao, nốt thứ 2 xuống thấp và 1 nốt cuối lên cao.

Scandicus flexus Gồm 3 nốt đi lên và 1 nốt xuống.

Porrectus flexus Là biẻu hình Trải có 1 nốt đi xuống.


21

Climacus resupinus Sau biểu hình Thang có 1 nốt đi lên.

Torculus resupinus Là biểu hình Cối có 1 nốt Cán đi lên.

Pes subbipunctus Là biểu hình Chân có 2 nốt Trám đi xuống.

Virga subtripunctis Gồm 4 nốt lần lượt đi xuống.

Virga praetripunctis Gồm 4 nốt lần lượt đi lên.

Quan sát bài nhạc bên dưới với những biểu hình Khai triển


22

Quan sát đoạn nhạc dưới với những biểu hình Khai

j) Nốt Dẫn (Custos): Dấu hiệu ở cuối dòng kẻ báo trước cho biết nốt nhạc bắt đầu của dòng kẻ sau là nốt nào. Dấu hiệu này gọi là nốt Dẫn (Custos) có thể nằm trên đường kẻ hoặc nằm ngay ở khe nhạc.

Quan sát đoạn nhạc dưới với nốt Dẫn:

- Nốt Dẫn cuối dòng kẻ thứ nhất nằm ở dòng kẻ thứ 2 của khoá Fa 3 là Re, báo cho biết trước nốt nhạc ở dòng kẻ kế tiếp (thứ 2) là nốt Re.


23

- Nốt Dẫn cuối dòng kẻ thứ 2 nằm ở khe nhạc thứ nhất là Do báo cho biết trước nốt nhạc ở dòng kẻ kế tiếp là nốt Do.

- Nốt Dẫn cuối dòng kẻ thứ 3 nằm ở khe nhạc thứ 1 cũng giống như vậy.

II. Biểu hình qua dòng lịch sử

(Neume Notation through History) Neume Names 9th to 10th Centuries 11th to 13th Centuries Modern Notation

Virga

Punctum

Podatus (Pes)

Clivis

Scandicus

Climacus

Torculus

Porrectus

Scandicus flexus

Porrectus flexus

Torculus Respinus

Pes subpunctis


24

Những biểu hình từ thế kỷ thứ IX, thứ X

Guido D’Arezzo (992-1050)

Tu sĩ Guido D’Arezzo lấy vần đầu của Kinh Chiều ngày lễ Kính Thánh Joannes Baptista để đặt tên cho các nốt nhạc và đặt trên khuông nhạc 4 dòng kẻ: (Ut) Do Re Mi Fa Sol La Si. Riêng nốt Si do 2 chữ đầu của 2 tiếng Sancte Joannes ghép lại. Sau này ông Doni đổi Ut thành Do là âm mở cho dễ đọc và được ông Bononcini cho phổ biến vào năm 1673.


25

Bản nhạc Ca Nhập lễ Gaudeamus omnes được tìm thấy đã sử dụng vào thế kỷ 14-15 (Graduale Aboense, honors Henry, patron saint of Finland)

A. Nốt Sib và Si trong Nhạc Bình ca:

Bình ca sử dụng thang nhạc dị chuyển gồm những nốt nhạc cách nhau 1 cung hay nửa cung liên tiếp một cách tự nhiên. Đặc biệt không có dấu thăng (sharp) và thỉnh thoảng dùng Si giáng (flat, bémol) mà thôi. Bình ca chỉ sử dụng nốt Si giáng (Sib) và Si bình (Si), vì thế có các nửa cung dị: Mi – Fa, La – Sib, Si – Do. Trong bài nhạc Bình ca các dấu giáng (bémol, flat) có hiệu lực như sau:

1. Nếu dấu giáng được đặt ở đầu dòng nhạc, ngay sau khoá nhạc thì các nốt Si trong toàn bài hát đều chịu ảnh hưởng của dấu giáng cho tới khi gặp dấu bình ( bécarre, natural).

2. Nếu dấu giáng chỉ được đặt từng chỗ giữa dòng nhạc, thì hiệu lực của nó: a) Chỉ kéo dài tới khi gặp vần khác. b) Hoặc cho tới khi gặp dấu bình (bécarre, natural). c) Hoặc cho tới khi gặp một dấu phân câu gần nhất, không kể dấu phảy.


26

Bài hát với Sib ở điệu thức 6 (Tritus authentic)

Bài hát với Si bình ở điệu thức 7:


27

Chính vì tính cách bấp bênh của nốt Si, lúc là Si giáng, lúc là Si bình, nên nốt cảm âm không được thừa nhận.

- Nốt Át âm lấy Do thế cho Si trong điệu thức 3 (Deuterus authentic)


28

- Nốt Át âm lấy Do thế cho Si trong điệu thức 8 (Tetrardus plagal) - Tuy nhiên đôi khi nốt Si, Sib vẫn giữ vai trò quan trọng như một Át âm trong

một số bài.


29

B. Công thức tận kết của Điệu thức được ghi bằng số ở đầu dòng nhạc.

1. Bài Justorum có số 1 ở đầu dòng nhạc cho biết bài hát này thuộc Điệu thức Protus 1.

2. Bài Sanctus có số 2 ở đầu dòng nhạc cho biêt bài hát này thuộc Điệu thức Protus 2.


30

3. Bài Gaudens có số 3 ở đầu dòng nhạc cho biết bài hát này Thuộc Điệu thức Deuterus 3.

4. Bài Tui sunt có số 4 ở đầu dòng nhạc cho biết bài hát này thuộc Điệu thức Deuterus 4.

5. Bài Benedicta es tu có số 5 ở đầu dòng nhạc cho biết bài hát này thuộc Điệu thức Tritus 5.


31

6. Bài In splendoribus có số 6 ở đầu dòng nhạc cho biết bài hát này thuộc Điệu thức Tritus 6.

7. Bài Signum magnum có số 7 ở đầu dòng nhạc cho biết bài hát này thuộc Điệu thức Tetradus 7.

8. Bài Ave Maria có số 8 ở đầu dòng nhạc cho biết bài hát này thuộc Điệu thức Tetradus 8.


32

Chương II

Tiết Tấu Nhạc Bình Ca (Gregorian Rhythm)


34

Tiết tấu nhạc Bình ca

(Gregorian Rhythm)

Đây là một đề tài rất quan trọng đối với Ca Trưởng mà cố nhạc sư Hải Linh đã cố công hệ thống lại:

I. Đại cương về Tiết tấu Tiết tấu là thứ tự trong việc chuyển động. Khi nói đến thứ tự là đã nói đến sự suy tính và sắp đặt của trí khôn như là giơ tay lên rồi hạ tay xuống. Âm nhạc thuộc loại nghệ thuật chuyển động. Để thành hình một bản nhạc, các nốt của bản nhạc phải móc nối với nhau từ nốt đầu đến nốt cuối. Sự chuyển động, móc nối các nốt nhạc đó do trí khôn người sáng tác suy tính và ấn định cẩn thận nên âm nhạc đã được định nghĩa:

“Nghệ thuật chuyển động khéo léo” (Ars bene movendi). Ông Jérôme de Momigny, một lý thuyết gia người Bỉ đã nhắc nhở cho mọi người nhìn lại cho đúng sự móc nối khéo léo đó, cũng như sự khác biệt giữa trường canh và tiết tấu. Nhưng ông chỉ mới nói đến sự móc nối khéo léo đó ở cấp bậc nhỏ nhất và còn để thả nổi yếu tố mạnh nhẹ chưa giải quyết. Tiếp tay vào công viêc của lý thuyết gia Jérôme de Momigny, một số lý thuyết gia thuộc Dòng Bénédictins tại Solesmes miền Nam nước Pháp đã có công phân loại tiết tấu nhạc Bình ca ra nhiều cấp bậc, từ bậc cơ bản đến bậc đại tiết tấu, trong đó yếu tố mạnh yếu đóng vai trò rất quan trọng.

II. Các loại Tiết tấu Nhạc Bình ca Tiết tấu nhạc Bình ca phân chia ra làm nhiều loại: 1. Tiết tấu cơ bản 2. Tiết tấu đơn 3. Tiết tấu kép 4. Tiết tấu mạch - chi 5. Tiết tấu câu 6. Tiết tấu bài - đại tiết tấu

Trong Nhạc Bình ca, dấu móc đơn ( ) đã được định là nhịp căn bản, cũng gọi là

nhịp đơn và không có nhịp nào nhỏ hơn nữa.

Chương 2: Tiết Tấu Nhạc Bình Ca

35

A. Tiết tấu Cơ bản

Tiết tấu Cơ bản thành hình khi móc nối hai nhịp đơn lại với nhau. Mỗi nhịp đơn là một dấu móc đơn. Hai nhịp làm thành Tiết tấu Cơ bản này có tên gọi riêng như sau:

Tiếng Hy Lạp: Arsis (a)

Thesis (t)

Tiếng Pháp: Levé Élan

Départ

Posé Repos

Arrivée

Tiếng Anh: Departure Arrival

Tiếng Việt: Tiến Nâng Lên

Khởi

Lui Hạ Xuống

Tới

Tiết tấu cơ bản là loại tiết tấu nhỏ nhất của nhạc Bình ca. Vạch dọc bên dưới nhịp hạ xuống của tiết tấu cơ bản gọi là “ictus” (ictus là cái đập của cây gậy người chỉ huy, ngày xưa ở mỗi chỗ hạ xuống của tiết tấu, người chỉ huy đập cây gậy xuống sàn nhà để giữ nhịp, ngày nay vạch dọc này được ghi ở mỗi chỗ hạ xuống của tiết tấu cơ bản và gọi luôn là ictus cho tiện). Tiết tấu cơ bản có 2 hình thức:

1. Hình thức A (a + t):

arsis thesis

2. Hình thức B (a + t):

arsis thesis

Hai hình thức A và B của tiết tấu cơ bản chỉ khác nhau ở “thesis = t” và khi hát ta thấy tính cách của 2 loại tiết tấu cho ta cảm giác khác nhau :

a.Tiết tấu cơ bản hình thức A nghe rền rĩ đều đều. b.Tiết tấu cơ bản hình thức B cho ta cảm giác thảnh thơi hơn


36

B. Hiện tượng Nhịp Kép

Một bản nhạc không phải chỉ có một tiết tấu cơ bản, mà gồm nhiều tiết tấu cơ bản đi liền và móc nối với nhau chặt chẽ. Hai tiết tấu cơ bản đi liền nhau, móc nối với nhau sinh ra hiện tượng mới gọi là Hiện tượng Nhịp Kép.

arsisti�n

thesis

lui

Ti�t T�u Cơ B�n

Nh�p Kép

arsisti�n

thesis

lui

a. Tiết tấu cơ bản thứ 1: Như người giơ một chân lên rồi đặt chân đó xuống một chỗ

xa hơn. b. Tiết tấu cơ bản thứ 2: Như người giơ chân kia lên rồi đặt chân đó xuống chỗ xa

hơn nữa. Đó là phân tích từng bước chân đi, nhưng trên thực tế, nếu quan sát tỉ mỉ thì thấy : chính lúc họ hạ chân này xuống thì cũng là lúc họ nâng chân kia lên để bước đi thật. Như vậy chỗ hạ xuống của tiết tấu cơ bản thứ nhất cũng chính là chỗ nâng lên của tiết tấu cơ bản thứ hai. Mỗi chỗ móc nối đó gọi là Nhịp Kép. Và như vậy hai tiết tấu cơ bản không đứng riêng lẻ, mà đã móc nối chặt chẽ với nhau tạo thành Nhịp Kép. - Hai tiết tấu cơ bản hình thức A đi liền nhau sinh ra Nhịp Kép 2:

arsisti�n

1

thesislui


Nh�p Kép 2

arsisti�n

2

thesislui


37

- Hai tiết tấu cơ bản hình thức B đi liền nhau sinh ra Nhịp Kép 3:

arsisti�n

1

thesislui


Nh�p Kép 3

arsisti�n

2

thesislui

Mỗi nhịp kép 2, nhịp kép 3 trên đây đều còn ở trong tình trạng dở dang, nên cần phải định đoạt dứt khoát cho mỗi nhịp kép đó là Bước tiến (Arsis = A) hoặc Bước lui (Thesis = T) theo nguyên tắc sau:

1. Bắt đầu bài, đầu câu là Bước tiến (A = Arsis) 2. Dòng nhạc đang vươn lên là Bước tiến (A = Arsis) 3. Lời ca đòi hỏi với ý tưởng vươn lên là Bước tiến (A = Arsis) 4. Kết bài, kết câu là Bước lui (T = Thesis) 5. Dòng nhạc hạ xuống là Bước lui (T = Thesis) 6. Lời ca đòi hỏi với ý tưởng lùi xuống là Bước lui (T = Thesis) 7. Khi dòng ca lơ lửng phải dựa theo ý nghĩa lời ca để định đoạt Bước tiến

(A = Arsis) hoặc Bước lui (T = Thesis)

Chú ý: Tuy nhiên đôi khi muốn liên kết câu trước và câu sau chặt chẽ, khắng khít hơn, người ta định cho đầu câu sau là một Bước lui, nhất làkhi nét nhạc đó trầm thấp hơn vế trước thay vì cho đó là Bước Tiến.

Thesis Thesis Thesis Theisis

Sau khi đã định đoạt mỗi nhịp kép từ đây sẽ trở thành Bước tiến (Arsis = A) hoặc Bước lui (Thesis =T) của nhạc Bình ca và như thế chẳng khác nào bước đi thật của người ta khi di chuyển.

Còn nếu như phân tích bản nhạc theo tiết tấu cơ bản thì cũng giống như một người máy bước từng bước một rời rẽ, không uyển chuyển nhịp nhàng như người thật.


38

Cũng vì thế âm nhạc không chuyển động theo tiết tấu cơ bản mà chuyển động theo nhịp kép với các Bước tiến (Arsis=A), Bước lui (Thesis = T) liên kết chặt chẽ với nhau.

C. Lối Phác Họa Tiết Tấu Nhạc Bình Ca (Dòng Bénédictins de Solesmes)

Các lý thuyết gia Dòng Bénédictins de Solesmes dùng lối phác họa riêng cho tiết tấu nhạc Bình ca.

1. Mỗi nhịp kép 2, nhịp kép 3 mà nét nhạc vươn lên được định là Bước tiến (Arsis = A) thì phác họa bằng nét vòng cung gợi ý tưởng vươn lên.

2. Mỗi nhịp kép 2, nhịp kép 3 mà nét nhạc đi xuống được định là Bước lui (Thesis = T) thì phác họa bằng nét xuôi xuống.

3. Tổng hợp 2 nét lên và xuống

Một bản nhạc Bình ca gồm nhiều Bước tiến (A), Bước lui (T) và những bước lên, bước xuống này có khi rất dài. Để khỏi bị chìm ngập trong biển mênh mông những Bước lên, Bước xuống của bản nhạc, tiết tấu nhạc Bình ca được phân chia thành nhiều loại: - Tiết tấu đơn - Tiết tấu kép - Tiết tấu mạch - chi - Tiết tấu câu - Tiết tấu bài - Đại tiết tấu.


39

D. Tiết Tấu Đơn

1. Định nghĩa: Một Bước tiến (Arsis = A) móc nối với một Bước lui (Thesis = T) làm thành Tiết tấu Đơn.

So sánh tiết tấu cơ bản và tiết tấu đơn ta thấy:

a) Giống nhau: Cả 2 loại tiết tấu đều có một “Arsis” và “Thesis”

b) Khác nhau: Do sự khác biệt tính cách của Arsis và Thesis: - Đó là mỗi arsis (a) và thesis (t) của tiết tấu cơ bản chỉ là một Nhịp Đơn, là

một móc đơn mà thôi. - Còn Arsis (A) và Thesis (T) của tiết tấu đơn là một Nhịp Kép 2 hoặc

Nhịp Kép 3.

Nh�p kép 2

ho�c Nh�p kép 3

- Tiết tấu cơ bản:

- Tiết tấu đơn:

Theo tính chất của mỗi ‘Arsis’ và ‘Thesis’ thì tiết tấu đơn ở cấp bậc cao hơn tiết tấu cơ bản.


40

2. Thực tập lối phác họa tiết tấu đơn: a. Tay phải:

- Bước tiến (Arsis = A) đánh về bên trái theo đường vòng cung. - Bước lui (Thesis = T) đánh về bên phải bằng nét xuôi xuống. Lấy điểm chuẩn là đường nút áo trước ngực:

b. Hai tay: Hai tay đánh giống nhau, đối xứng theo đường nút áo trước ngực.

Tay phải

c. Nhịp kép 3 không phải là liên ba, nên nét vẽ phải rộng hơn nhịp kép 2. d. Vị trí của nét vẽ trên không cũng phải cao thấp thích hợp với vị trí cao thấp

của nét nhạc.

3. Ba đặc tính của tiết tấu đơn: Nghiên cứu tiết tấu đơn dưới 3 đặc tính : Cao độ, Trường độ và Cường độ.

a) Cao độ (cao thấp): So sánh Bước tiến và Bước lui

(1) Bước tiến cao hơn Bước lui là trường hợp bình thường.


41

(2) Cũng có khi Bước tiến và Bước lui ở cùng một độ hoặc nét nhạc chỉ hơi gợn lên.

(3) Cũng có những trường hợp Bước tiến ở dưới thấp, Bước lui ở trên cao như:

Những trường hợp này gọi là đảo lộn nét nhạc, thường có mục đích để sửa soạn bắc cầu móc nối với nét nhạc sau cho việc thay đổi vị trí nét nhạc được uyển chuyển hơn, vì nếu không có trường hợp đảo lộn nét nhạc thì thường chỉ có nét nhạc đi xuống mà không có lên. Sau nét nhạc đảo lộn thường thấy xuất hiện nét nhạc bình thường. Nhạc Bình ca thường kết bài bằng nét nhạc đi xuống và kết ở các nốt Re – Mi – Fa – Sol. Không kết bài bằng hình thức đảo lộn như nhạc mới.

b) Trường độ (dài ngắn):

(1) Bước tiến, Bước lui bằng nhau là trường hợp bình thường:

(2) Bước lui càng dài càng cho cảm giác thảnh thơi


42

(3) Bước tiến càng ngắn càng móc nối với Bước kế tiếp chặt chẽ hơn, như trường hợp bắt đầu một số bài bản nhạc Bình ca.

Khi Bước lui quá ngắn chưa đủ một Bước như thường lệ thì sinh ra hiện tượng Đảo phách, ví như người ta đang đi đạp phải gai co vội chân lên. Trong nhạc Bình ca không có hiện tượng đảo phách, nhưng nó rất thịnh hành trong nhạc mới dưới mọi hình thức.

c) Cường độ (mạnh yếu):

(1) a.Theo ngay ý nghĩa ngôn từ dùng để gọi Bước tiến (Arsis = A) là: Nâng lên – Tiến lên … đã thấy cần nhiều sức lực hơn là Bước lui (Thesis = T): Hạ xuống – Lui xuống.

(2) Trong nhạc Bình ca, trường hợp Bước tiến không những ở vị trí cao, lại còn đi với vần có dấu (vần nặng) của La – văn thì hát mạnh hơn là hợp lý.

Ngay những trường hợp đảo lộn nét nhạc kể trên, Bước tiến tuy ở vị trí thấp, nhưng đi với vần nặng của các chữ ‘cóeli–Chríste–Púer. Bước tiến vẫn có thể hát mạnh hơn Bước lui ở trên cao. Ví như người ném trái banh lên nóc nhà. Sức mạnh ở chỗ tay ném (Bước tiến dưới thấp) chứ không phải ở chỗ rơi nằm trên nóc nhà (Bước lui). Yếu tố mạnh yếu của tiết tấu đơn cũng mới chỉ ở mức độ tương đối, điểm quan trọng hơn vẫn là sự móc nối chặt chẽ giữa một Bước tiến và một Bước lui được thể hiện thế nào để cảm thấy được sự liên kết đó từ trong người truyền ra cánh tay.


43

E. Tiết tấu Kép

1. Định Nghĩa: Hơn một Bước tiến hoặc hơn một Bước lui móc nối với nhau là có Tiết tấu Kép.

a) Hơn một Bước tiến (Arsis = A):

Cách phác hoạ:

(1) Trên giấy, trên bảng, nét vẽ các Bước tiến (Arsis) cuốn lấy nhau đi về bên phải giống như hình vẽ.

(2) Nhưng khi tay phô diễn trên không thì các vòng cung phác họa các Bước tiến chồng lên nhau cao dần.

(3) Bước tiến sau không những cao hơn, lớn hơn mà còn phải hát mạnh hơn Bước tiến trước.

Thực tập phác họa tay phải, rồi sau đó cả 2 tay đối xứng theo vạch dọc trước ngực.

Tay trái Tay phải

b) Hơn một Bước lui (Thesis = T)

Cách phác họa:


44

(1) Trên giấy, trên bảng và tay phác họa trên không gian đều giống như hình vẽ. Khi có nhiều Bước lui (Thesis = T), nét vẽ lên xuống chập chờn như sóng gợn.

(2) Khi có nhiều Bước lui (Thesis = T) thì chỉ có Bước lui cuối cùng đi thoải tay xuống, còn các Bước lui trước vẽ theo tiết tấu cơ bản, nghĩa là tay gợn lên ở dấu móc thứ 2 (nhịp kép 2) hoặc dấu móc thứ 3 (nhịp kép 3) của nhịp kép, tức là Arsis của tiết tấu cơ bản.

Bước Tiến Bước Lui - Lui - Lui - Lui

Như thế các Bước lui trước vận chuyển dưới bóng của tiết tấu cơ bản. Nếu không thì chỉ có một nét dài đi xuống và trông không rõ. Bước lui sau không những vẽ thấp hơn mà cũng còn phải hát nhẹ hơn Bước lui trước. Yếu tố mạnh nhẹ rất quan trọng trong tiết tấu kép, phải thực tập để biết phân phát sức mạnh nhẹ đó cho trúng tầm mức của mỗi trường hợp.

Entrance Chant by the schola


45

F. Phân Chia Các Phần Của Nhạc Bình Ca

Một bài hát Bình ca được phân chia ra từng phần ngắn dài tùy theo ý nghĩa của lời ca ý nhạc bằng các nét vạch dọc ngắn dài trên khuông nhạc 4 dòng kẻ như sau:

1. Nét vạch dọc nhỏ bên trên dùng phân chia từng tiết nhạc (mạch nhạc) nho. 2. Vạch dọc ngắn nằm giữa khuông nhạc dùng ngắt một chi nhạc. 3. Vạch dọc dài nằm suốt 4 đường kẻ dùng để ngắt một câu nhạc. 4. Vạch đôi dùng để phân đoạn nhạc hoặc một bài nhạc.

5. Ngoài ra còn dấu phảy ( , ) đặt bên trên khuông nhạc vào những chỗ cần lấy hơi trộm.

G. Tiết Tấu Mạch - Chi

Hình thức Tiết tấu Mạch Chi không nhất định là bao nhiêu Bước tiến, bao nhiêu Bước lui.

1. Có khi chỉ là một Tiết tấu đơn ngắn ngủi đã là một Tiết tấu đơn.

Sanc - tus Sanc - tus

2. Có khi Tiết tấu Mạch Chi gồm nhiều Bước tiến, Bước lui hợp lại.

Tiến Tiến Lui Lui Lui


46

3. Cũng có khi là 2 loại tiết tấu đơn và kép liên kết với nhau tạo thành tiết tấu Mạch Chi.

Bước Tiến - Lui - Bước Tiến - Lui - Lui Trong mỗi Mạch, mỗi Chi như trên, hai loại tiết tấu đơn và kép không nằm rời rạc mà cần phải liên kết chặt chẽ với nhau mật thiết. Để thực hiện sự liên kết chặt chẽ đó, khi trình tấu nửa sau của Tiết tấu đơn (dấu Re trên chữ ‘te’) phải vươn lên dần để móc nối mật thiêt với nhau. Bước tiến của tiết tấu kép (Do – Re – Do) cho phù hợp với độ mạnh nhẹ.

4. Thường tiết tấu kết bằng Bước lui ở mỗi vạch của Mạch Chi, nhưng cũng có những trường hợp Bước lui đó không kết hẳn mà còn đua vắt sang Mạch Chi sau một phần như:

Sanc - tus Do - mi - nus De - us

Chính sự đua vắt từ mạch chi trước sang mạch chi sau trên đây càng làm cho dòng nhạc thêm phần liên kết chặt chẽ và liên tục hơn. Mỗi mạch chi câu có một chỗ cao nhất gọi là đỉnh mạch hay đỉnh chi ( Panex). Khi trình tấu, đỉnh đó phải được dành cho một sức mạnh tương xứng như nét vẽ:


47

H. Tóm Tắt Những Nét Phác Họa Tiết Tấu

1. Nét phác họa một Bước tiến (Arsis = A) và nét phác họa 3 Bước tiến đi liền nhau

2. Nét phác họa một Bước lui (Thsis = T) và nét phác họa 3 Bước lui đi liền nhau

3. Nét phác họa một Bước tiến (Arsis = A) + một Bước lui (T = Thesis) và Nét phác họa một Bước lui (T = Thesis) + một Bước tiến (Arsis = A)

4. Nét phác họa 2 Bước tiến (Arsis = A) + một Bước lui (T = Thesis) và Nét phác họa một Bước tiến (Arsis = A) + 2 Bước lui (T = Thesis)

5. Nét phác họa một Bước tiến (Arsis = A) + một Bước lui (T = Thesis) + một Bước tiến (Arsis = A) Nét phác họa một Bước lui (T = Thesis) + một Bước tiến (Arsis = A) + một Bước lui (T = Thesis)


48

6. Nét phác họa khởi tấu thiếu

7. Nét phác họa khởi tấu đủ

I. Tiết Tấu Câu

Nhiều Tiết tấu mạch chi hợp lại thành Tiết tấu câu và không hạn định số mạch chi. Tiết tấu câu chủ yếu chủ yếu là bắt đầu bằng một Bước tiến và kết bằng một Bước lui. Các Bước tiến (Arsis = A), Bước lui (Thesis = T) khác ở trong bài chẳng qua là quảng diễn cho Bước tiến đầu câu hoặc sửa soạn cho Bước lui kết câu. Bước tiến, Bước lui của một câu nhạc cũng diễn tiến như việc leo núi, khi lên không leo thẳng một mạch cho tới đỉnh núi, nghĩa là gồm toàn là Bước tiến, khi xuống cũng không tuột thẳng một mạch cho tới chân núi, nghĩa là gồm toàn những Bước lui, mà nét nhạc trầm bổng uốn lượn sao cho khéo, cho hay, tức là pha trộn các Bước tiến Bước lui với nhau liên tục. Khi trình tấu, các tiết tấu mạch chi trong câu đó phải hát thế nào để móc nối với nhau chặt chẽ. Mỗi mạch câu, chi câu đều có một cái đỉnh riêng, nhưng cái đỉnh của câu là quan trọng nhất, sức mạnh phải dành cho đỉnh câu tương xứng vơi đỉnh câu. Thời gian nghỉ giữa 2 câu: Tiết tấu câu kết hẳn bằng Bước lui ở vạch dài, đồng thời còn được nghỉ 2 nhịp đơn hoặc một nhịp đơn trước khi sang câu sau.


49

1. Nghỉ 2 nhịp đơn khi câu sau bắt đầu bằng nốt có ictus.

Câu sau bắt đầu bằng nốt có ictus trên khuông nhạc 4 dòng kẻ. Ngay sau vạch dọc nghỉ thêm 2 nhịp đơn, tức là thêm 1 Bước lui nữa và lấy hơi ở Bước lui đó.

2. Nghỉ 1 nhịp đơn khi câu sau bắt đầu bằng nốt không có ictus

∗ Câu sau bắt đầu bằng nốt không có ictus trên khuông nhạc 4 dòng kẻ với nét

phác họa.

3. Câu sau có thể bắt đầu là Bước tiến hoặc Bước lui Bình thường câu sau bắt đầu là Bước Tiến, nhưng đôi khi muốn liên kết chặt chẽ câu trước và câu sau, người ta định cho đầu câu sau là Bước Lui.

Bước Lui Bước Lui


50

- Câu sau bắt đầu bằng nốt có ictus trên khuông nhạc 4 dòng kẻ. - Câu sau thường bắt đầu là Bước Tiến ở sau vạch dọc nhưng muốn liên kết chặt

chẽ hơn, người ta có thể định tiếp là Bước Lui ở nét nhạc đầu câu sau.


51

Nhận xét bài Puer để biết sự móc nối giữa 2 câu nhạc với nhau

- Sau chữ novum dòng nhạc 5, câu sau bắt đầu chữ qui - Giai điệu bắt đầu trầm thấp do đó nét nhạc re - si dù bắt đầu vế sau nhưng vẫn

định là Bước Lui.


52

J. Tiết Tấu Bài - Đại Tiết Tấu (Great Rhythm)

Một bài nhạc Bình ca có thể có nhiều câu hợp lại và số câu không hạn định. Sự liên hệ giữa các câu hợp thành bài hát cũng giống như sự liên hệ giữa các mạch chi câu hợp lại thành câu, nhưng ở một bậc cao hơn. Sau đây là bảng tổng hợp tiết tấu một câu của Bộ Lễ XI (Orbis Factor) trình bày với đầy đủ chi tiết:


53

Cắt nghĩa bảng tổng hợp:

1. Phần giữa là nhạc điệu và lời ca theo Điệu thức 1 của nhạc Bình ca, gọi là Protus authentic. Nhạc điệu này đã được trang hoàng bằng những nét Phác họa Tiết tấu, Bước tiến Bước lui theo đúng với vị trí của nhạc điệu và đòi hỏi của lời ca.

2. Phần dưới là việc phân tích chi tiết sự móc nối từ nốt đầu đến nốt cuối của bài nhạc và phân tiết tấu ra từng loại: tiết tấu cơ bản – tiết tấu đơn – tiết tấu kép…

3. Phần trên là nét vẽ định đoạt chỗ cao nhất, tức là cái đỉnh của mạch chi, câu, bài. - Khi trình tấu, yếu tố mạnh nhẹ và mạnh nhẹ đến mức nào phần lớn là do

sự phân tích cặn kẽ và phân loại giúp cho người hát thực hiện đúng theo nét Phác họa Tiết tấu.

- Những yếu tố cao độ (cao thấp), trường độ (dài ngắn) rất dễ đồng ý với nhau. Riêng yếu tố cường độ (mạch yếu) là lẽ sống của bản nhạc còn tuỳ thuộc vào sự hiểu biết của ca trưởng và nằm trong tay của ca trưởng một phần lớn.

- Chính yếu tố mạnh yếu này mà biết phân phát đúng chỗ, đúng mức độ sẽ làm cho bài nhạc trình tấu thêm phần sống động có ý nghĩa.

- Bước tiến với tính cách kích thích sẽ cho người nghe cảm giác gay cấn căng thẳng (động).

- Bước lui với tính cách xoa dịu sẽ cho người nghe cảm giác nghỉ ngơi thoải mái (tĩnh).

- Tuy nhiên trong nhạc Bình ca, mạnh nhẹ không có vẻ máy móc nặng nề, nhưng thanh thoát uyển chuyển như cái nhún cái thả của cánh chim trên trời hay như cái gợn của làn sóng dưới sông hồ.

- Hiểu như vậy, tự nhiên thấy những chữ: , mf, p…chỉ có một giá trị rất

tương đối và đôi khi thật vô ích đối với người hiểu biết rõ về tiết tấu. - Nhạc Bình ca, một loại nhạc đã tồn tại nhiều thế kỷ trong các nghi lễ tôn

giáo, các điệu thức, các nguyên tắc về tiết tấu giúp ích rất nhiều trong việc sáng tác và nhất là cũng giúp ích rất nhiều trong việc Trình Tấu Nhạc Hợp ca.


54

K. Ứng Dụng Lối Phác Họa Tiết Tấu vào

Nghệ Thuật Chỉ Huy Hợp Xướng Để Tiến Tới Một Lối Trình Tấu Lý Tưởng

Nhạc Bình ca được sử dụng trong các nghi thức tôn giáo nên nhạc điệu khi trầm lặng khi bay bổng mà không thiếu vẻ trang nghiêm. Những nhạc điệu này được kết dệt bằng loại tiết tấu khoáng đạt uyển chuyển. Loại tiết tấu này khi được phác họa bằng tay trên không, không những coi đã sắc bén và ngoạn mục mà còn đi rất sát với mức độ cao thấp của nét nhạc. Nhạc mới bây giờ phần lớn sáng tác với nhiều mục đích, nên nét nhạc có vẻ bay bướm phóng túng đi sát với loại tiết tấu nhịp nhàng cố định đều đều (Boléro, Rhumba, Twist…). Các loại nhạc này được trang điểm bằng cách sử dụng đảo phách dưới nhiều hình thức, cũng như áp dụng nhiều loại nhạc sắc khác nhau (staccato, marcato, sostenuto….) để diễn tả sát với những trạng thái vui buồn, hờn giận, yêu ghét… của tâm hồn theo đúng với nguyên tắc của loại nhạc kịch trường ( toute musique vocale est dramatique). Vì thế lối Phác họa Tiết tấu của nhạc Bình ca chỉ nên áp dụng sang nhạc mới tùy từng bài, từng đoạn, từng câu, từng chỗ với những đăc điểm sau đây:

1. Khi nét nhạc du dương trữ tình, chuyển động liền bậc nhiều, càng giống nhạc Bình ca càng tốt.

2. Khi nét nhạc cao dần, thấp dần thích hợp với lối Phác họa Tiết tấu, ca trưởng phân phát đường nhịp hợp lý hơn tay nhịp lên xuống máy móc của nhịp 2, nhịp 3 thông thường.

3. Khi phân phát sức mạnh yếu của nét nhạc thì lối Phác họa Tiết tấu cũng hữu hiệu hơn lối đánh nhịp thông thường.

Vậy muốn áp dụng lối phác họa tiết tấu nhạc Bình ca sang nhạc mới, Ca Trưởng cần biết:

a) Tìm đơn vị căn bản cho một Bước Tiến hay Bước Lui.

(1) Thường mỗi Bước Tiến hay Bước Lui là một nốt đen ( ) trong nhịp vừa

phải như:


55

(2) Có khi chỉ là dấu móc đơn ( ) trong nhịp rất chậm được phác họa là

Bước Tiến hay Bước Lui.

(3) Có khi cả một ô nhịp mới phác họa một Bước Tiến hay một Bước Lui trong nhịp rất nhanh như các đoạn Scherzi của Beethoven.

b) Định cho mỗi đơn vị đó là Bước Tiến hay Bước Lui căn cứ theo vị trí cao thấp của nét nhạc và đòi hỏi của lời ca tùy theo ngôn ngữ.

c) Tập chuyển tay từ lối Phác họa Tiết tấu sang lối Đánh nhịp thường một cách thuần thục hoặc ngược lại sao cho Ban hợp ca dễ đón nhận.

d) Trường hợp không dùng lối phác họa được thì Tiết tấu cũng giúp cho ca trưởng định đoạt đúng mức độ mạnh yếu cho dòng nhạc.


56

Nói tóm lại, biết pha trộn lối Đánh nhịp (direction métrique) và lối Phác hoạ Tiết tấu (direction chironomique) để làm thành một ngôn ngữ nói bằng những cử chỉ thầm lặng của đôi tay, thân hình, bộ mặt là lối Điều Khiển Lý Tưởng.

L. Quan sát và nhận xét một số câu nhạc Bình ca với khuông nhạc 4 dòng kẻ

Nét phác họa tiết tấu với những Bước tiến Bước lui theo giai điệu Bình ca

∗ Bắt đầu với 3 Bước tiến (A), Bước tiến thứ nhất đủ:



∗ Bắt đầu với 2 Bước tiến (A), Bước tiến thứ nhất thiếu :


57

M. Một Số Nhóm Nốt Nhạc Bình Ca (Gregorian Chant Groups)

Một số nhóm nốt nhạc Bình ca tiêu biểu thường gặp ở đầu bài hoặc ở Tận kết với các Bước tiến (A = Arsis), Bước lui (T = Thesis) được xác định sẵn.


58


59

Chương III

Thang Âm Bình Ca

Tám Điệu Thức Bình Ca

Chant of the Gradual by the schola


62

I. Tám Điệu Thức Bình ca

Bình ca có 8 Hệ thống âm thanh hay nói một cách khác là có 8 điệu thức.

1. Điệu thức Protus bổng 2. Điệu thức Protus trầm 3. Điệu thức Deuterus bổng 4. Điệu thức Deuterus trầm 5. Điệu thức Tritus bổng 6. Điệu thức Tritus trầm 7. Điệu thức Tetrardus bổng 8. Điệu thức Tetrardus trầm

Các điệu thức Bình ca được rút ra từ thang âm dưới đây với khoá Do 1:

La Si-Do Re Mi-Fa Sol La Si-Do Re Mi Fa Sol A B C D E F G A B C D E F G

A. Điệu thức Protus 1 (bổng) và Protus 2 (trầm): Chủ âm là Re

Chương 3: Thang Âm Bình Ca

63

1. Điệu thức Protus 1 bổng (Protus authentic): Re mi fa sol La si do Re

- Chủ âm là Re - Át âm là La - Nốt tận cùng là Re


64

2. Điệu thức Protus 2 trầm (Protus plagal): La si do Re mi Fa sol la

- Chủ âm là Re - Át âm là Fa - Nốt tận cùng là Re


65

B. Điệu thức Deuterus 3 (bổng) và Deuterus 4 (trầm): Chủ âm là Mi

1. Điệu thức Deuterus 3 bổng (Deuterus authentic): Mi fa sol la si Do re Mi

- Chủ âm là Mi - Át âm là Do - Nốt tận cùng là Mi


66

2. Điệu thức Deuterus 4 trầm (Deuterus plagal): Mi fa sol La si do re Mi

- Chủ âm là Mi - Át âm là La - Nốt tận cùng là Mi


67

C. Điệu thức Tritus 5 (bổng) và Tritus 6 (trầm): Chủ âm là Fa

1. Điệu thức Tritus 5 bổng (Tritus authentic): Fa sol la si Do re mi Fa

- Chủ âm là Fa - Át âm là Do - Nốt tận cùng là Fa


68

2. Điệu thức Tritus 6 trầm (Tritus plagal): Do re mi Fa sol La si do

- Chủ âm là Fa - Át âm là La - Nốt tận cùng là Fa


69

D. Điệu thức Tetrardus 7 (bổng) và Tetrardus 8 (trầm): Chủ âm là Sol

1. Điệu thức Tetrardus 7 bổng (Tetradus authentic): Sol la si do Re mi fa Sol

- Chủ âm là Sol - Át âm là Re - Nốt tận cùng là Sol


70

2. Điệu thức Tetradus 8 trầm (Tetrardus plagal): Re mi fa Sol la si Do re

- Chủ âm là Sol - Át âm là Do - Nốt tận cùng là Sol


71

II. Phân tích và nhận xét những câu nhạc Bình ca dưới đây:

Nhận xét, so sánh và tập đọc nhạc trên thang âm Bình ca với khuông nhạc 4 dòng kẻ và các nốt nhạc vuông

la si do re mi fa sol la si do re mi fa sol A B C D E F G A B C D E F G

la si do re mi fa sol la si do re mi fa sol

4. Nhận định và ghi nhận các Bước tiến (A), Bước lui (T) của mạch chi câu:

5. Đỉnh của mạch chi, câu là chỗ cao nhất gọi là Apex (cũng gọi là Climax) :


72

6. Nhận định đỉnh của từng mạch chi, câu (Apex) :

7. Nhận định và ghi nhận các Bước tiến (A), Bước lui (T) của từng mạch chi câu :

8. Diễn tiến những Bước tiến (A) theo chiều đi lên (Arsic phase) vànhững Bước tiến Bước lui theo chiều đi xuống của câu nhạc (Thetic phase) :

9. Phối hợp hai mạch chi lại thành câu nhạc. * Nét nhạc đi lên cao dần gọi là Tiền điệu ( Arsic phase or Protasis) * Nét nhạc đi xuống dần gọi là Hậu điệu (Thetic phase or Apodosis)


73

10. Nhận định và ghi nhận các Bước tiến (A), Bước lui (T) của mạch chi câu:

11. Nhận xét đỉnh của mạch chi, câu (Apex or Climax) ở ngay giữa câu:

12. Đỉnh câu cũng là đỉnh của chi câu thứ 2:

13. Nét nhạc đi lên dần tới đỉnh ở gần cuối câu, sau đó đi xuống cuối câu:


74

14. Đỉnh cao ở ngay đầu câu:

III. Tóm Kết Về Các Điệu Thức Bình Ca: Tóm lại, mỗi Điệu thức có nốt chủ âm và nốt át âm riêng, đây là 2 nốt chính, gọi là hai nốt cột trụ, nhờ đó mà tạo thành những Giải kết và những giai điệu độc đáo riêng biệt cho từng Điệu thức.

1. Đối với tân nhạc, nốt bậc 5 gọi là Át âm. Đối với Nhạc Bình ca, Át âm không cố định ở bậc nào, mà có thể là bậc III, IV, V, VI. Mỗi hệ thống âm thanh có những vị trí cung và bán cung khác nhau, có nốt tận cùng riêng, tạo ra những sắc thái khác nhau giữa các Điệu thức.

2. Chính nhờ những sắc thái khác nhau đó mà mỗi Điệu thức mang những đặc tính tâm lý khác nhau làm cho nhạc Bình ca thêm phong phú.

3. Trong một bài Bình ca, kỹ thuật không hề ảnh hưởng tới hoà âm , chỉ chủ yếu dựa vào giai điệu và sự pha trộn giữa Điệu thức này với Điệu thức kia (Chuyển Điệu thức), hoặc chuyển Điệu thức lên xuống một vị trí khác (Chuyển vị).

4. Nhóm chính gồm 4 điệu thức bổng 1, 3, 5, 7: ∗ Bốn điệu thức bổng có nốt Át âm cách nốt Chủ âm một quãng 5 đúng ( Re – La),

trừ điệu thức 3, nốt Át âm cách nốt Chủ âm một quãng 6 thứ ( Mi – Do)

- Điệu thức Protus 1 bổng: Chủ âm –Át âm: quãng 5 đúng: Re - La


75

- Điệu thức Deuterus 3 bổng: Chủ âm – Át âm: quãng 6 thứ: Mi - Do

- Điệu thức Tritus 5 bổng: Chủ âm – Át âm: quãng 5 đúng: Fa - Do

- Điệu thức Tetrardus 7 bổng: Chủ âm – Át âm: quãng 5 đúng: Sol - Re

5. Nhóm phụ gồm 4 điệu thức Trầm 2, 4, 6, 8:

∗ Bốn điệu thức trầm có nốt át âm cách chủ âm một quãng 3 thứ hoặc quãng 4. - Điệu thức Protus 2 trầm và điệu thức Tritus 6 trầm có nốt át âm cách nốt chủ

âm một quãng 3: - Điệu thức Protus 2 trầm: Chủ âm – Át âm: quãng 3 thứ:

Re - Fa

- Điệu thức Tritus 6 trầm : Chủ âm – Át âm : quãng 3 : Fa - La


76

- Điệu thức Deuterus 4 trầm và điệu thức Tetrardus 8 trầm có nốt át âm cách nốt chủ âm một quãng 4:

- Điệu thức Deuterus 4 trầm: Chủ âm – Át âm: quãng 4: Mi - La

- Điệu thức Tetrardus 8 trầm: Chủ âm – Át âm: quãng 4: Sol - Do

6. Giai điệu của mỗi điệu thức thường xoay quanh hai nốt cột trụ (át âm và chủ âm) của mỗi điệu thức.

7. Hai nốt cột trụ thường được lặp đi lặp lại nhiều lần để giữ vững tính cách độc đáo giai điệu của mỗi điêu thức.

8. Các nốt chủ âm Re, Mi, Fa, Sol cũng là nốt tận cùng của các Điệu thức đó.

9. Mỗi điệu thức nhờ dựa vào những yếu tố trên mà có những giai điệu tiêu biểu cho từng điệu thức.

10. Mỗi điệu thức có những giai điệu tiêu biểu ở ngay câu nhạc mở đầu bài hát, Nhạc đề và câu nhạc Kết bài.

11. Nhận xét bài Lux Aeterna: Chủ âm là Sol. Át âm là Do. Và kết tận là Sol. Giai điệu chờn vờn giữa 2 nốt cột trụ là Sol – Do, những nốt khác như những giây leo quanh trụ cột đó.


77

12. Nhận xét bài Puer Natus: Chủ âm là Re. Át âm là La. Và kết tận là Re. Giai điệu chờn vờn giữa 2 nốt cột trụ là Re - La, những nốt khác như những giây leo quanh trụ cột đó.


78

13. Tóm lại, nhạc Bình ca có 8 điệu thức.

a. Bốn điệu thức chính là 1, 3, 5, 7 thuọc loại điệu thức Bổng, mang tính cách vui tươi, trong sáng, hân hoan, phấn khởi, nồng nhiệt.

b. Bốn điệu thức phụ là 2, 4, 6, 8 thuôc loại điệu thức Trầm, mang tính cách êm dịu, suy tư, trầm lặng, âm thầm, trang nghiêm.

c. Các điệu thức Protus 1, Protus 2, Deuterus 3, Deuterus 4 thuộc loại Thứ.

d. Các điệu thức Tritus 5, Tritus 6, Tetradus 7, Tetradus 8 thuộc loạI Trưởng.

Chương IV

Giải Kết Nhạc Bình Ca

Michelangelo Buonarroti: Piet (1499)


80

Giải Kết Nhạc Bình Ca I. Các Loại Giải Kết

Nhạc Bình ca có 2 loại Giải kết: Giải kết trọn và Giải kết lửng

A. Giải kết trọn:

Kết trọn được sử dụng ở các điệu thức 1, 2, 5, 6 mang tính cách hoàn tất, thoả mãn. chấm dứt.

1. Giải kết trọn với điệu thức Protus 1, 2: tận cùng ở nốt Re:

Bài Kyrie thuộc Điệu thức Protus 1, kết ở Re

Chương 4: Giải Kết Nhạc Bình Ca

81

2. Giải kết trọn với điệu thức Tritus 5, 6: tận cùng ở nốt Fa:

Bài Kyrie thuộc Điệu thức Tritus 5, kết ở Fa

B. Giải kết lửng:

Giải kết lửng được sử dụng ở các điệu thức 3, 4, 7, 8 mang tính cách chưa hoàn tất, đợi chờ, hy vọng.

1. Giải kết lửng với điệu thức Deuterus 3, 4 : tận ở nốt Mi:


82

Bài Sanctus thuộc Điệu thức Deuterus 4, kết ở Mi

2. Giải kết lửng với điệu thức Tetrardus 7, 8 : tận ở nốt Sol:

Bài Sanctus thuộc Điệu thức Tetradus 8, kết ở Sol

Chương 4: Giải Kết Nhạc Bình Ca

83

II. Giai Điệu Tiêu Biểu Của Từng Điệu Thức (Nhạc đề và Kết bài)


84

Chương V

Đặc Tính Của Mỗi Điệu Thức


86

Đặc Tính Của Mỗi Điệu Thức I. Hai Nốt Cột Trụ Của Mỗi Điệu Thức

Mỗi Điệu thức, nốt Chủ âm và nốt Át âm là 2 nốt cột trụ để tạo thành nét đặc thù cho giai điệu của điệu thức đó.

Bảng Đối Chiếu Tám Điệu Thức Nhạc Bình Ca

Chương 5: Đặc Tính Của Mỗi Điệu Thức

87

II. Đặc Tính Riêng Biệt Của Mỗi Điệu Thức

Mỗi điệu thức nhạc Bình ca mang một sắc thái riêng, một âm hưởng riêng do hệ thống tổ chức của từng điệu thức.

1. Điệu thức Protus 1 bổng Còn gọi là điệu thức Protus chính điệu (Protus authentic) : Điệu thức này Bổng - Thứ – Kết trọn được đặt tên là Solemnis (Gravis) Dòng ca chính yếu được kết hợp trên quãng 5 : Re – La. Đặc tính của điệu thức này: trang nghiêm, cương quyết, uy nghi, bình lặng, trọng thể, oai vệ, đượm màu sắc đế vương. Đây là điệu thức trọng thể nhất.

∗ Giai điệu đặc trưng:

∗ Bài hát đặc trưng :


88

2. Điệu thức Protus 2 trầm Còn gọi là điệu thức Protus bình điệu (Protus plagal) : Điệu thức này Trầm – Thứ – Kết trọn. Điệu thức này được đặt tên là Gravis (Tristis) Điệu thức này được kết hợp quanh nốt át âm rất gần với chủ âm : Re – Fa Đặc tính của điệu thức này : dịu ngọt, thâm trầm, êm ái dịu dàng, khiêm tốn, suy tư trầm lặng.


∗ Bài hát đặc trưng:


89

3. Điệu thức Deuterus 3 bổng Còn gọi là điệu thức Deuterus chính điệu (Deuterus authentic) Điệu thức này Bổng - Thứ – Kết lửng. Điệu thức này được đặt tên là Immensus (Mysticus) Dòng ca chính yếu được kết hợp trên quãng 6: Mi - Do Đặc tính của điệu thức này : hân hoan, bí nhiệm, giầu ấn tượng tôn giáo, dùng để diễn tả sự vô biên, sự rộng lớn bao la của Thượng đế, hướng tới màu nhiệm cao cả sâu xa.

∗ Giai điệu đặc trưng :



90

4. Điệu thức Deuterus 4 trầm Còn gọi là điệu thức Deuterus bình điệu (Deuterus plagal) Điệu thức này Trầm - Thứ – Kết lửng. Điệu thức này được đặt tên là Mysticus (Harmonicus) Giai điệu thường xoay quanh La, Sol, Fa,Mi tạo âm hưởng êm ái dịu dàng Đặc tính của điệu thức này : suy niệm, cảm xúc kín đáo, buồn dịu, khiêm cung, Tâm tình hướng thượng, thống hối, chiêm niệm, thích hợp để diễn tả sự huyền bí của các mầu nhiệm.




91

5. Điệu thức Tritus 5 bổng Còn gọi là điệu thức Tritus chính điệu (Tritus authentic) Điệu thức này Bổng – Trưởng – Kết trọn Điệu thức này được đặt tên là Laetus Dòng ca chính yếu được kết hợp trên quãng 5: Fa - Do Đặc tính của điệu thức này : vui tươi, cương quyết, mạnh mẽ, phấn khởi, hân hoan, phù hợp với tâm tình cảm mến tri ân, đôi khi nhuộm vẻ u trầm.




92

6. Điệu thức Tritus 6 trầm Còn gọi là Điệu thức Tritus bình điệu (Tritus plagal) Điệu thức này Trầm – Trưởng – Kết trọn. Điệu thức này được đặt tên là Serenus (Devotus) Dòng ca chính yếu được kết hợp trên quãng 3 : Fa - La Đặc tính của điệu thức này : trong sáng, êm dịu, kín đáo, bình dị, vững chắc, vui thầm lặng, mộc mạc, thanh tịnh, thích hợp để diễn tả lời thề hứa.




93

7. Điệu thức Tetrardus 7 bổng Còn được gọi là Điệu thức Tetrardus chính điệu (Tetrardus authentic) Điệu thức này Bổng – Trưởng – Kết lửng. Điệu thức này được đặt tên là Canorus (Angelicus) Dòng ca chính yếu được kết hợp trên quãng 5 : Sol - Re Đặc tính của điệu thức này : bay bổng, hy vọng, sáng sủa, vững mạnh, thích hợp để diễn tả những cảm kích mừng vui thâm trầm, những kinh nguyện đầy tin cậy, những cảnh tượng huy hoàng, tráng lệ.




94

8. Điệu thức Tetrardus 8 Trầm Còn được gọi là Điệu thức Tetrardus bình điệu (Tetrardus plagal) Điệu thức này Trầm – Trưởng – Kết lửng Điệu thức này được đặt tên là Dulcisonus (Perfectus) Dòng ca chính yếu được kết hợp trên quãng 4 : Sol - Do Đặc tính của điệu thức này : chiêm niệm, tin tưởng đượm màu dịu ngọt, ý vị, hoà hợp, hoàn hảo, tao nhã, thích hợp để diễn tả sự suy niệm mầu nhiệm cứu chuộc.




95

III. Bảng Tổng Kết Về 8 Điệu Thức Nhạc Bình Ca


96

IV. Chuyển Điệu Thức:

Át âm đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo thành giai điệu. Át âm liên kết chặt chẽ với chủ âm để làm thành 2 nốt cột trụ cho mỗi điệu thức, 2 nốt cột trụ này được ví như bộ xương sống vững chãi của một giai điệu. Ngoài ra Át âm còn phụ giúp đắc lực trong việc Chuyển Điệu thức, tức là đóng vai cầu nối để giai điệu chuyển từ điệu thức này qua điệu thức khác hoặc từ Thể Trưởng sang Thể Thứ hay ngược lại một cách dễ dàng, tự nhiên.

1. Nguyên tắc để Chuyển Điệu Thức Áp dụng luật hấp dẫn âm thanh để tạo Biến thức

- Dùng những nốt chính của điệu thức đang sử dụng làm vai trò Át âm của điệu thức mới.

- Từ Át âm của điệu thức này, tìm Chủ âm cũng như Kết điệu cho Điệu thức mới.

Bài nhạc Alleluia dưới đây thuộc Điệu thức 8 Tetradus plagal có 2 nốt cột trụ là Sol – Do. - Chủ âm là Sol - Át âm là Do - Nốt kết điệu là Sol

2. Nhận xét và Phân tích Chuyển Điệu thức

- Ngay từ đầu bài hát Alleluia, nhạc điệu xoay quanh 2 nốt cột trụ là Sol – Re và

tạm thời kết điệu ở Sol. Những yếu tố này xác định bài hát thuộc Điệu thức 8 Tetradus plagal.

- Dòng nhạc chuyển biến ngân nga quanh 2 nốt cột trụ Sol - Do trang hoàng cho nét nhạc du dương trầm bổng.

- Đến chữ tuam ở dòng nhạc thứ 3, giai điệu chuyển biến với các nốt la sib la fa đưa giai điệu chuyển qua Điệu thức 6 Tritus plagal có: - Nốt chủ âm là Fa - Nốt Át âm là La - Giai điệu tạm thời kết điệu ở Fa trên chữ tuum.

- Từ da nobis giai điệu lại chuyển về Điệu thức 8 Protus plagal một cách rất tự nhiên thoải mái trên 2 nốt cct trụ là Sol – Do.


97

- Đến vế kế tiếp, sau vạch dọc ngắt chi nhạc, giai điệu lại chuyển sang điệu thức 6 Tritus plagal với các nốt do la sol la sib sol fa, rồi một lần nữa chuyển ngay trở về Điệu thức 8 Tetradus plagal cho đến hết bài và Tận kết ở Sol.


98

V. Chuyển Vị:

1. Vài đặc điểm của nhạc Bình Ca - Nhạc Bình ca chú trọng đến giai điệu sao cho duyên dáng uyển chuyển, lột tả

được tính cách độc đáo của từng Điệu thức, vì thế không cần để ý tới kỹ thuật Hoà âm, kỹ thuật Đa âm.

- Nhạc Bình ca chỉ dùng những bán cung dị : mi-fa, la-sib, si-do. - Nhạc Bình ca không thừa nhận nốt Cảm âm như trong tân nhạc. - Nhạc Bình ca được xây dựng trên 4 Chủ âm chính Re – Mi – Fa – Sol là Tứ Liên

Âm trầm của thang âm thông thường

2. Chuyển Vị:

- Các nhà nhạc học xưa kia đã chỉ sử dụng 4 nốt Re – Mi – Fa – Sol để xây dựng 4 Điệu thức chính cho nhạc Bình ca và từ 4 Điệu thức chính lại sinh ra 4 Điệu thức phụ. Tổng cộng là có 8 Điệu thức.

- Ngoài ra, nhạc Bình ca rất phon g phú với kỹ thuật Chuyển vị, một số bài nhạc

Bình ca từ 8 Điệu thức trên với các chủ âm Re – Mi – Fa – Sol đã được chuyển sang mọt vị trí khác với chủ âm là La – Si – Do.

- Chuyển vị nhưng tính cách của các Điệu thức căn bản vẫn không thay đổi, các vị

trí của cung bậc bên trong Điệu thức vẫn giữ y nguyên.

a) Điệu thức Protus 1 – 2 có chủ âm là Re. Át âm là La – Fa thường chuyển lên vị trí khác có chủ âm là La. Át âm là Mi.


99

Bài Meditabor thuộc Điệu thức 2 Protus plagal Chuyển vị có 2 nốt cột trụ là La – Mi. Chủ âm là La, Át âm là Mi và Tận kết ở La.

b) Điệu thức Deuterus 3 – 4 có chủ âm là Mi. Át âm là Do - La thường được chuyển sang vị trí khác có chủ âm là Si. Át âm là Fa.

Bài Sanctus thuộc Điệu thức 4 Deuterus plagal Chuyển vị có 2 nốt cột trụ là Si- Fa. Chủ âm là Si, Át âm là Fa và Tận kết ở Si.


100

c) Điệu thức Tritus 5 – 6 có chủ âm là Fa - Do thường được chuyển sang vị trí khác có chủ âm là Do. Át âm là Sol.

Bài Alleluia thuộc Điệu thức 5 Tritus authentic Chuyển vị có 2 nốt cột trụ là Do – Sol. Chủ âm là Do, Át âm là Sol và Tận kết ở Do.


101

d) Điệu thức Tetradus 7 - 8 có chủ âm là Sol - Re đôi khi được chuyển sang vị trí khác có chủ âm là Do. Át âm là Sol.


102

- Điệu thức 7 Tetradus authentic thường sử dụng khoá Do 3 nên nét nhạc cũng ít khi phải Chuyển vị.

- Giai điệu nằm gọn ghẽ trong khuông nhạc 4 dòng kẻ hoặc lên xuống đôi chút.

Quan sát bài Liberasti nos


103

- Điệu thức 8 Tetradus plagal thường sử dụng khoá Do 1, Do 2 nên giai điệu vừa tầm cỡ tiếng hát và dòng nhạc nằm gọn ghẽ trong khuông nhạc 4 dòng kẻ, nên cũng ít khi phải Chuyển vị

Quan sát bài Alleluia


104

Chương VI

Hát Thánh Vịnh (The Psalmody)

Christ has died, Christ is risen, Christ will come again! Christus vincit! Christus regnat! Christus imperat!


106

Hát Thánh Vịnh (The Psalmody) Hát Thánh vịnh là một điệu ngâm tụng Thánh vịnh (psalms) và hát các bài Tụng ca (canticles, cantiques) của Giáo hội. Hát Thánh vịnh thường đối đáp giữa một lĩnh xướng và ca đoàn hoặc giữa 2 ca đoàn với nhau.

I. Các Thành Phần Của Bài Thánh Vịnh Mỗi Thánh vịnh gồm nhiều câu thơ. Mỗi câu thơ lại chia thành 2 phần và cách nhau bằng một bán kết (hemistiches - median). Bán kết đó được ghi bằng một dấu sao (asterisk) (*). Nếu phần đầu của câu thơ quá dài thì lại chia ra làm 2 phần và cách nhau bằng một hạ âm (flexa), sau đó được ghi bằng dấu chữ thập (†). Và cuối câu Thánh vịnh là tận kết (termination). Nhận xét câu Thánh Vịnh sau:

Parátum cor ejus speráre in Dómino, † confirmátum est cor ejus * non commovébitur donec despíciat inimicos suos.

Parátum cor ejus speráre in Dómino, † : haï aâm (flexa)

confirmátum est cor ejus * : baùn keát (hemistiches - median) non commovébitur donec despíciat inimicos suos. : taän keát ( termination)

Mỗi Điệu thức có một cách ngâm tụng riêng. Mỗi điệu ngâm tụng cũng được chia ra những thành phần như sau:

- Khởi điệu (intonation, initium) là mấy nốt nhạc mở đầu của câu thơ Thánh vịnh. - Nội điệu (tenor, dominant) là đoạn giữa của câu thơ, tức là hát ở nốt át âm. - Kết điệu (cadences) là kết ở các trường hợp sau:

+ Hạ âm (flexa) là kết ở nửa phần đầu câu thơ. + Bán kết (median) là kết ở giữa câu thơ. + Tận kết (termination) là kết phần cuối câu thơ.

Chương 6: Hát Thánh Vịnh

107

A. Khởi điệu (intonation)

- Khởi điệu (intonation) gồm có 2 hoặc 3, 4 nốt hay nhóm nốt phổ vào 2 hoặc 3, 4 vần của chữ đầu câu thơ Thánh vịnh.

- Khởi điệu chỉ dùng cho câu 1, từ câu 2 trở đi bắt đầu hát từ nội điệu (tenor) ngay.

+ Quan sát bài Thánh vịnh 97. Khởi điệu câu 1: Cantate: Fa – Sol La - La


108

Khởi điệu của 8 điệu thức:

Khởi điệu của 2 vần chữ Dixit

1st and 6th mode

3rd mode

4th mode

7th mode

Pilgrim

Khởi điệu của 3 vần chữ Confitebor

2nd mode

5th mode

8th mode

Trừ vần thơ đầu tiên của bài Magnificat có 2 khởi điệu đặc biệt của điệu thức 2 và điệu thức 8.

2º 8º


109

B. Nội Điệu (Tenor)

∗ Nội điệu gồm tất cả những nốt từ: a. Khởi điệu đến Bán kết và từ b. Bán kết đến Tận kết.

∗ Nội điệu để hát Thánh vịnh là nốt Át âm của Điệu thức mà bài Thánh vịnh đang sử dụng.

∗ Nội điệu (Tenor) cần phải: a. Giữ những luật về phiên âm tiếng La-tinh, chú ý về vần gieo và cách gieo câu. b. Đọc, ngâm Nội điệu phải liên tục, không ngập ngừng, hơi nhanh nhưng không

vội vã. Đọc một hơi từ Khởi điệu (intonation) đến Bán kết (Median) và từ Bán kết đến Tận kết (Termination).

c. Khi tới Tận kết (Termination) hát chậm hơn một chút. d. Khi hát Thánh Vịnh (trong giờ kinh chiều chẳng hạn), cần giữ cho tất cả các

Át âm của các Thánh vịnh ở trên cùng một nốt (cao độ) trong các điệu thức (at the same melodic level) bằng cách chuyển dịch (transposing) lên xuống.

C. Hạ âm (Flexa)

Hạ âm đặt ở giữa Nội điệu (Tenor) của nửa đầu câu thơ Thánh vịnh, được ghi bằng một dấu chữ thập (†). a. Nếu Nội điệu là nốt Át âm La hoặc Re, khi tới Hạ âm, Nội điệu hạ xuống 1 cung

(sic flectitur).


110

b. Nếu Nội điệu là nốt Át âm Do hoặc Fa, khi tới Hạ âm, Nội điệu hạ xuống 1 cung rưỡi (sic flectitur).

c. Gặp Hạ âm, vần đứng trước dấu thập (†) kéo dài gấp đôi, sau đó lấy hơi thật nhanh (lấy hơi trộm) để tiếp tục Nội điệu ngay ở nốt Át âm.

- Paratum cor éjus speráre in Dómino, † confirmátum est cor éjus: * non

commovébitur donec despíciat inimícos suos. - Dispérsit, dédit paupéribus: † justítia éjus manet in sæculum sæculi: * cornu

ejus exaltábitur en glória. - Jucundus homo qui miserétur et cómmodat, † dispónet sermónes suos in

judício: * quia in ætérnum non commovébitur.

d. Đối với hát Thánh vịnh - Nội điệu thể hiện như đọc, như ngâm, như tụng kinh, như kể lể. - Kết điệu thể hiện như ca hát vậy.

D. Kết Điệu (Cadences): Bán kết – Tận kết

Các kết điệu đều phỏng theo vài kiểu mẫu chung cho bán kết (median) và tận kết (termination) dưới đây:


111

a. Kết điệu với 1 vần gieo: vần gieo cao hơn Nội điệu

b. Kết điệu với 2 vần gieo:

Cần lưu ý vần ở giữa vần gieo và tận âm gọi là vần dư có nốt nhạc cùng cao đô với nốt đầu của tận âm, và vần dư được ghi bằng nốt vuông rỗng.

c. Một số kết điệu có 2, 3 vần chuẩn bị:

- Những vần chuẩn bị này thường bắt đầu bằng cách xuống thấp hơn nốt nội

điệu, trừ kết điệu trang trọng (solemn) của bán kết công thức thứ V (fifth mode).

Kết điệu không vần chuẩn bị

mode 4 g

Kết điệu với 1 vần chuẩn bị

mode 2 D


mode 8 G


mode 4 A

- Kết 2 vần như “córde méo” với 4 nốt có 2 vần nhấn và 2 vần không nhấn


112

- Loại 2 vần gieo này có 4 nốt với cao độ khác hẳn với Nội điệu (Tenor). Vần đầu tiên có nốt cao hơn nội điệu, vần nhấn sau thấp hơn nốt Nội điệu.

In to- to corde me – o

d. So sánh 2 loại kết điệu:

- Tất cả kết điệu của 4 nốt với 2 vần nhấn thì nốt thứ 1 cao hơn nội điệu

(Tenor).

- Các kết điệu của 2 nốt và các kết điệu dài hơn thì nốt thứ 1thấp hơn nốt của nội điệu (Tenor).

- Nốt rỗng (nốt trắng) đặt ngang với nốt kết điệu.

- Ở bán kết (median)

∗ Nếu câu thơ quá ngắn thì người ta dệt vào vần đó cả nốt nội điệu và cả nhóm

nốt của dấu gieo nhạc thứ nhất đó.


113

∗ Sau bán kết, tiếp tục Nội kết trên nốt Át âm

Solemn or adorned Medians

Modes 1º y 6º

Modes 2º y 8º

Mode 3º

Mode 4º

Mode 5º


114

Mode 7º

- Ở tận kết (termination)

∗ Vần gieo cuối cùng ở vào dấu gieo nhạc độc nhất hoặc vào dấu gieo nhạc sau,

còn các vần còn lại thì dệt vào các nốt hoặc nhóm nốt đứng trước dấu gieo nhạc ấy.

- Hát kết điệu cần chú ý những điểm sau:

∗ Hát chậm lại khi bắt đầu kết điệu ∗ Nên kéo dài nốt vần gieo cuối cùng ∗ Khi kết điệu bằng tiếng 2 vần thì hát nhẹ và kéo dài vần gieo gấp đôi.

- Khi in ấn ∗ Những vần chuẩn bị được in bằng chữ nghiêng (Italic) và những vần gieo

được in đậm (Bold)

Dispérsit, dédit paupéribus: † justítia éjus manet in sæculum sæculi: * cornu ejus exaltábitur en glória.


115

∗ Công thức tận kết của Thánh vịnh được ghi bằng số và chữ ở đầu dòng nhạc.

- Bài Ad Vesperas viết ở điệu thức Protus 1

- Công thức tận kết được ghi rõ ràng từng nốt ở cuối ca xướng. - Những nốt ấy được phổ vào 6 mẫu âm : e u o u a e là những mẫu âm

của hai tiếng saéculorum amen.


116

II. Tổng Quát Về Hát Thánh Vịnh Nội điệu – Hạ kết – Bán kết – Tận kết

(Intonation) – (Flexa) – (Median) – (Termination)

Điệu thức 1

D

D

D2

f

g

g2

g3

a

a2

a3


117

Điệu thức 2

D

Điệu thức 3

b

a

a2

g

g2

Điệu thức 4

g

E


118

Fourth mode, dominant D

(It is the fourth called “transposed” mode)

g

A*

Điệu thức 5

a

Điệu thức 6

F


119

Điệu thức 7

a

b

c

c2

d

Điệu thức 8

G

c

G *

∗ Riêng cung Hành hương (Peregrinus) dùng nốt Át âm của điệu thức được chọn

để hát khởi điệu câu Thánh vịnh.

“Peregrinus” Tone First verse


120

For the other verses

Tone “in directum”

Solemn or adorned Medians

Modes 1º y 6º

Modes 2º y 8º

Mode 3º

Mode 4º

Mode 5º

Mode 7º


121

III. Tập Hát Bài Thánh Vịnh 111 và 112

Chú trọng đến các phần của bài Thánh vịnh:

Khởi điệu, Nội điệu, Hạ kết, Bán kết,Tận kết

A. Thánh vịnh 111 (Psalmus 111)

2. Potens in terra erit semen éjus: * generatio rectórum benedicétur. 3. Glória et divitiæ ín dómo éjus: * et justitia éjus mánet in sæculum sæculi. 4. Exórtum est in ténebris lúmen rectis: * Miséricors, et miserátur, et justus.

5. Jucundus homo qui miserétur et cómmodat, † dispónet sermónes suos in judício: * quia in ætérnum non commovébitur.

6. In memória aetérna érit justus: * ab auditióne mala non timébit.

7. Paratum cor éjus speráre in Dómino, † confirmátum est cor éjus: * non commovébitur donec despíciat inimícos suos.

8. Dispérsit, dédit paupéribus: † justítia éjus manet in sæculum sæculi: * cornu ejus exaltábitur en glória.

9. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto. 10. Sicut érat in princípio et nunc, et sémper, * et in sæcula sæculorum Amen.

B. Thánh vịnh 112 (Psalmus 112)

2. Sit nómen Dómini benedíctum, * ex hoc nunc, et usque in sæculum. 3. A solis ortu usque ad occásum, * laudábile nomen Dómini. 4. Excélsus super omnes gentes Dóminus, * et super cælos glória ejus. 5. Quis sicut Dóminus Deus noster, qui in altis hábitat, * et humilia réspicit in caelo

et in terra?


122

9. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto. 10. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sæcula sæculorum. Amen.

Chương VII

Cách Đọc Tiếng La-Tinh


124

I. Cách Đọc Tiếng La-Tinh

A. Phiên Âm Theo Tiếng Việt

Tiếng La-tinh là ngôn ngữ chính thức dùng trong nhạc Bình ca.Mẫu tự La-tinh gồm có:

1. Nguyên âm: A E I O U Y ∗ Các mẫu tự: A I U Y phát âm như tiếng Việt

A pater, amen I tibi, audi U tantum, secúndum Y kyrie, martyr

∗ Mẫu tự O nếu có phụ âm theo sau thì đọc như O trong tiếng Việt

O conséde, Dominus

∗ Mẫu tự O ở cuối một vần thì đọc như Ô trong tiếng Việt Ô sancto, ego

∗ Mẫu tự E lúc thì đọc là Ê, lúc thì đọc như E trong tiếng Việt ∗ Nếu mang dấu gieo vần thì đọc gần như E trong tiếng Việt

E Réte đọc là Re-tê

∗ Nếu có phụ âm đi sau thì đọc như E trong tiếng Việt E amen, mater

∗ Nếu không mang dấu gieo vần thì đọc gần như Ê trong tiếng Việt

Ê miserére

∗ Nếu E đứng cuối vần thì đọc như Ê trong tiếng Việt Ê venite, jubilate

∗ Mẫu tự kép OE AE (viết liền) đọc như Ê trong tiếng Việt

Ê caeli, saeculum Ê poena

∗ Các mẫu tự kép OU AI EI AU EU đọc riêng từng mẫu tự, nhưng hơi

nhanh. OU prout. AI ait EI Dei AU laudate EU meum

Chương 7: Cách Đọc Tiếng La-Tinh

125

2. Phụ âm: B C D G H J K L M N P Q R S T V X Z

∗ Các phụ âm: B K L M N Q V phát âm như tiếng Việt B Creabuntur K Kyrie L Laudate M Mundo N Novum Q Qui V Venite

∗ Phụ âm C đứng trước A O U phát âm cứng như K

C Caritas, Christus C Corpus, Cum

∗ Phụ âm C đi với các mẫu tự E I AE O thì đọc như S trong tiếng Việt (uốn

cong đầu lưỡi). Ce Certus Cae Caeculum Ci Dulcis

∗ CC đứng trước E và I phát âm như TS, nhưng chữ T mạnh hơn

CC Ecce = ét – sê

∗ CH đọc như K CH Cherubim = Ke-ru-bim

∗ D đọc như Ð trong tiếng Việt

D Redemtor = Re-đem-tor Dei = Ð-i

∗ G đọc như Gơ (gh) trong tiếng Việt G Gloria

∗ G đứng trước các nguyên âm E, I, AE, OE đọc như Gi trong tiếng Việt

G Gentium

∗ GN đọc như NH GN Agnus = a-nhus

∗ H câm không đọc

H Hostia = os-ti-a Thomas = Tô-mas

∗ H đọc như K trong 2 chữ nihil và mihi H Nihil = ni-kil mihi = mi-ki


126

∗ J đọc như D trong tiếng Việt J Jesus

∗ R đọc hơi uốn lưỡi

R Rosa, gratia, carnis

∗ S đọc gần như X trong tiếng Việt S Salve, Sanctus

∗ S đứng giữa 2 nguyên âm đọc như Z (gi)

S Misericordia

∗ SC đi với E và I được đọc như S trong tiếng Việt SC Descendo = de-sen-dô

∗ TI đứng trước một nguyên âm đọc như XI

TI Gratia = gra-xi-a

∗ TI đứng trước các phụ âm T, X, S đọc như T trong tiếng Việt TI Laetitia = lê-ti-xi-a

∗ X đọc như X Pax

∗ X đứng giữa 2 nguyên âm đọc như Z X Exaudi

∗ XC đi với E I được phát âm như CS

XC Excelcis = ec-sel-sis

∗ CR CL đọc cứng CR Credo = c’re-dô CL Claves = c’la-ves


127

B. Phiên âm theo tiếng Anh:

SUNG ECCLESIASTICAL LATIN (ROMAN) PRONUNCIATION GUIDE Vowels Pronunciation Examples a = ah as in father ad, mater e = eh as in met te, video i = ee as in machine, feet in, qui o = aw as in bought gloria, omnis u = oo as in tutor, coo cum, summus

Two Vowels Together Pronunciation Examples

ae = eh as in met prae, illae oe = eh as in met coelum, coepi

au = ah and oo two distinct syllables aut, lauda eu = eh and oo two distinct syllables euge

Consonants Pronunciation Examples

c (before e,i, ae, oe) as ch in church certus, cibus ch=k as in ache Christus

g (before e ,i, ae, oe) soft, as in gentle gens, agit g (before other letters) hard, as in go gratis, glo_

gn ny as in canyon angnus, ignis h silent except h sounds as k in mihi, nihil

j (or consonant i) as y in yes Jesus, Justus r slightly rolled on the tongue carnis

s as s in sing (never z as in raise) miser, fides

sc (before a, o, u or a consonant ) as sc in scope scutum, Pascha sc (before e, i, oe, ae, and i) as sh in shall descendit, scio

th as t in ten Thomas ti (when followed by a vowel and proceeded by any letter

except s, t, or x) as tsee bratia, etiam

x (in words beginning ex- and followed by a vowel, h, or s ) as ks exaudi, pax

xc (before e, ae, oe, i) as ksh excelsis =ekshelsees z as dz zizania

in = een; excelsis = ekshelsees; Deo = Deh-aw; hominibus = awmeeneeboos; te = teh; Jesu = Yeh-soo


128

II. Vần Gieo Trong Tiếng La-tinh

Đọc tiếng La-tinh cần thanh thoát rõ ràng từng chữ, từng vần, mau lẹ mà không hấp tấp, khoan thai mà không chậm chạp. Tiếng La-tinh có vần cuối cùng là Thesis (Hạ xuống) và có vần gieo chính và vần gieo phụ trong một tiếng.

A. Vần cuối

Vần cuối là Thesis (Hạ xuống) đọc nhẹ nhàng, nhưng phải rõ tiếng.

Décor Mánibus

B. Vần gieo

Những tiếng La-tinh có nhiều vần, có một vần được gieo nổi hơn các vần khác, gọi là Vần gieo (tonic accent), vần này thường được ghi thêm dấu sắc (‘) bên trên. Vần gieo là linh hồn của một tiếng, nên cần phải đọc thận trọng thanh thoát nổi bật hẳn lên nhưng không kéo dài hoặc nhấn mạnh hoặc cao giọng.

Các vần đều có trường độ tương đương nhau, không nhanh chậm, nuốt vần, ngay cả phụ âm trong một tiếng cũng phải đọc rõ hẳn như tiếng Sanctus thì phụ âm c ở giữa tiếng vàphụ âm s ở cuối cũng phải đọc rõ và nghe thấy được.

Những tiếng có 2 vần, thì vần thứ nhất là Vần gieo :

Déus Páter

Những tiếng có nhiều hơn 3 vần thì có những vần gieo phụ (secondary accents), những vần gieo phụ được tính từ vần gieo chính ngược trở lại, cách một vần thì có một vần gieo phụ:

Satificatiónem Incombústum

Fructificáte Dispoliavérunt


129

III. Đọc và hiểu ý nghĩa một số bài nhạc Bình ca thông dụng

A. ADVENT - CHRISTMAS

VENI REDEMPTOR GENTIUM

Ambrosian hymn for Christmas

Veni Redemptor gentium, ostende partum virginis: Miretur omne saeculum, talis decet partus Deum.

Come, thou Redeemer of the earth, come, testify thy Virgin-birth: All lands admire, all times applaud: such is the birth that fits a God.

RORATE COELI

(Introit for the Mass on Sunday IVth of Advent)

Rorate Caeli desuper, et nubes pluant justum. Aperiatur terra, et germinet Salvatorem. Caeli enarrant gloriam Dei, et opera manuum ejus annuntiat firmamentum. Gloria Patri...

Drop down dew, ye heavens, from above, and let the clouds rain the Just: let the earth be opened and bud forth a Savior. (Ps. 18. 2). The heavens show forth the glory of God: and the firmament declareth the work of His hands. Glory to the Father . . .

A SOLIS ORTUS CARDINE

(Hymn of Lauds - Christmas day)

A solis ortus cardine ad usque terrae limitem Christum canamus principem natum Maria Virgine. Beatus auctor seculi servile corpus induit ut carne carnem líberans ne prderet quos cĩndidit. Castae Parentis viscera caelestis intrat Gratia : Venter Puellae bjulat Secreta quae non noverat. Domus pudici pctoris templum repente fit Dei : Intacta nesciens virum concepit alvo Filium . Jesu tibi sit gloria, Qui natus est de Virgine, cum Patre et almo Spíritu in Sempiterna sắcula. Amen.

From the exit of the sun until the confines of the earth let us sing to Christ, the prince born of Virgin Mary. The blissful Author of the time was embodied in slave's condition so that, by means of the flesh, He rescue the men for they that He created didn't get lost. The heavenly Grace enters to the womb of the chaste Mother: the Maiden's womb takes the secret that she ignores. Suddenly the room of a modest heart becomes temple of God: The Virgin who didn't have relation with a Male conceived the Son in her womb. Glory to you, Jesus, you who was born of the Virgin, with the Father and the Holy


130

Spirit for every century. Amen.

ADESTE FIDELES

Adeste fideles, laeti triumfantes, venite, venite in Bethlehem. Natum videte Regem angelorum, venite adoremus, venite adoremus, Dominum En grege relicto humiles ad cunas vocati pastores approperant. Et nos ovanti gradu festinemus. Venite adoremus.... Aeterni Parentis splendorem aeternum velatum sub carne videbimus, Deum infantem pannis involutum, Venite adoremus.... Pro nobis egenum et foeno cubantem piis foveamus amplexibus; sic nos amantem quis nos redamaret? Venite adoremus.....

Come faithful, joyful, triumphant; come, come to Bethelhem: Look, the King of the angels has already been born. Come and let us adore him, come and let us adore him! See how, leaving their flocks, some humble shepherds come closer. We also praise joyful his arrival, come and let us adore him! At the eternal Father's eternal splendor hidden under the veil of the flesh we will see a God child wrapped with diapers. Come and let us adore him! For us he has become poor and he rests on straws; do let us give affectionate hugs. To which loved us this way who won't do love him? Come and let us adore him!

HODIE CHRISTUS

(Antiphon to Magnificat – Vespers of the Christmas day)

Hodie Christus natus est. Hodie salvator apparuit. Hodie in terra canunt angeli, laetantur archangeli. Hodie exsultant justi, dicentes: Gloria in excelsis Deo, Alleluia.

Today Christ was born; today the Saviour has appeared; today the angels sing on earth; the archangels regoice; today the righteous rejoice, singing: 'glory to God on high, Halleluiah'.

Theme used by Benjamin Britten in Ceremony of Carols (Procession-Interlude)

FACTA EST CUM ANGELO

(Antiphon of Lauds – Christmas day)

Facta est cum angelo multitudo coelestis exercitus laudantium et dicentium: Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonae voluntatis, Alleluia

Together with the Angel, a multitude of the celestial armies was met; they praised and said: Glory be to God in the heights and on earth peace to men of good will, Hallelujah.


131

Laetabundus Exultet fidelis chorus, Alleluia. Angelus consilii Natus est de Virgine, Sol de Stella. Sicut sidus radium, Profert virgo filium, pari forma. Cedrus alta Libani conformatur hyssopo valle nostra. Isaias cecinit, Sinagoga meminit, Nunquam tamen desinit esse caeca. Infelix propera, crede vel vetera cur damnaberis, Gens misera ?

Rejoice the happy faithful choir, Hallelujah. The Angel of the Assembly was born of a Virgin, the Sun was born of the Star. As the stars shine, likewise the Virgin carry her Child. The high Cedar of Lebanon takes the form of a hyssop in our valley. Isaiah announced Him, the synagogue remembers Him, nevertheless she never left to be blind. O unhappy! hurrie and believe the things that were announced; why do you want to condemn yourselves, wretched People?

OMNIS MUNDUS JUCUNDETUR

Omnis mundus jucundetur nato salvatore, sonoris vocibus exultemus et laetemur hodie, hodie, hodie, gaudete, gaudete. Casta mater quem concepit Gabrielis ore. Sinceris mentibus, Christus natus ex Maria, Virgine, Virgine, Virgine, Gaudete, Gaudete,

Rejoice the whole world, because the Saviour has been born today, let us rejoice with sound voices and let us fill of joy; Rejoice, rejoice. The chaste Mother has conceived by Gabriel's announcement. Christ was born of Mary, the Virgin. Rejoice, rejoice

RESONET IN LAUDIBUS

Resonet in laudibus cum jucundis plausibus, Sion cum fidelibus, apparuit quem genuit Maria. Gaudete, Gaudete, Christus natus hodie. Gaudete, gaudete ex Maria Virgine. Pueri concurrite Nato regi psallite voce pia dicite. Natus est Emmanuel, quem predixit Gabriel, testis est Ezechiel. Sancta, tibi,Trinitas, Os omnium gratias resonet altíssimas.

All Jerusalem and their faithful ones resonate in praises and with palms of joy: Who was engendered in Mary has appeared. Rejoice, rejoice, Christ has been born today, rejoice, rejoice. He was born from the virgin Mary. Children, run! Praise the King that just has been born, praise him with sweet voice. Emmanuel has been born; He was predicted by Gabriel and Ezequiel was the witness. Be the biggest action of thanks to you resonate in the mouth of all, Holy Trinity.


132

PUER NATUS EST NOBIS (Introit of the third mass of Christmas day)

Puer natus est nobis, et filius datus est nobis, cujus imperium super humerum ejus et vocabitur nomen ejus, magni consilii Angelus. Cantate Domino canticum novum quia mirabilia fecit. Gloria...

A child is born to us, and a Son is given to us: Whose government is upon His shoulder: and His Name shall be called, the Angel of Great Counsel. (Ps.97. 1). Sing ye to the Lord a new canticle: because He hath done wonderful things.Glory be to the Father....

PUER NATUS IN BETHLEEM

Puer natus in Bethleem, Alleluia: unde gaudet Jerusalem, Alleluia. R./ In cordis jubilo Christum natum adoremus, cum novo cantico. Assumpsit carnem filius, Alleluia, Dei Patris altissimus, Alleluia, Alleluia. Per Gabrielem nuntium, Alleluia, Virgo concepit Filium, Alleluia, Alleluia. Et angelus pastoribus, Alleluia. Revelat quod sit Dominus, Alleluia, Alleluia. Reges de Saba veniunt, Alleluia. Aurum, thus, myrrham offerunt, Alleluia, Alleluia. In hoc natali gaudio, Alleluia. Benedicamus Domino, Alleluia, Alleluia. Laudetur sancta Trinitas, Alleluia. Deo dicamus gratias, Alleluia, Alleluia.

A child has been born in Bethehem, Hallelujah. For that reason it is full of joice Jerusalem. Hallelujah. R./Let we adore with an exultant heart, with a new song, to Christ that has been born. The Son of God Father has taken the flesh. Hallelujah. For the angel Gabriel announcement, the Virgin conceived the Son, Hallelujah. The Angel reveals to the Shepherds that He is the Lord. The kings of Saba come and offer to him gold, incense and myrrh, Hallelujah. In this joy of Christmas, let us bless to the Lord, Hallelujah. Praised be the Holy Trinity, Hallelujah. Let us Give thanks to God, Hallelujah.

Ecce Nomen Domini Emmanuel. Quod annuntiatum est per Gabriel Hodie aparuit in Israel: per Mariam Virginem est natus Rex. Eia! Virgo Deum genuit ut divina voluit clementia. In Bethleem natus est, et in Jerusalem visus est, et in omnem terram honorificatus est Rex Israel.

Behold that their name is God with us like. He was announced by Gabriel. He appeared today in Israel: the King was born of the Virgin Mary. Look! A Virgin gave to light to God like she wanted it the Divine Kindness. He was born in Bethehem, he was known in Jerusalem, and in the whole earth the King from Israel is honored.

FILI QUID FECISTI (Antiphon for Vespers- Feast of the Sacred Family)

Fili, quid fecisti nobis sic? Ego et pater tuus dolentes quaerebamus te.

Son, why hast Thou done so to us? Behold Thy father and I have sought


133

Quid est quod me quaerebatis? Nesciebatis quia in his quae Patris mei sunt, oportet me esse?

Thee sorrowing. How is it that you sought Me? did you not know that I must be about my Father's business?

B. LENT - EASTER

PASSER INVENIT Communion of the Mass in Sunday III of Lent

Passer invenit sibi domum et turtur nidum, ubi reponat pullos suos: altaria tua Domine virtutum, Rex meus et Deus meus: beati qui habitant in domo tua, in sỉculi laudabunt te.

The bird has found for him a house and the turtledove a nest where to place her chicks. Your altars, Lord of the armies, my King and my God, they are for me this nest. Blissful those that inhabit your house: they will be able to praise you for the centuries of the centuries.

ATTENDE DOMINE

(Penitential Chant)

Attende Domine, et miserere quia peccavimus tibi. Ad Te Rex summe, omnium Redemptor oculos nostros sublevamus flentes: exaudi Christe, suplicantum preces Dextera Patris, lapis angularis, via salutis, janua coelestis, ablue nostri maculas delicti Rogamus Deus, tuam majestatem: auribus sacris gemitus exaudi, crimina nostra placidus indulge. Tibi fattemur crimina admissa, contrito corde pendimus oculta, tua, Redemptor, pietas ignoscat. Innocens captus, nec repugnans ductus, testibus falsis pro impiis damnatus: quos redemisti, tu conserva, Christe.

O Lord listen and have mercy because we have sinned against You. To You, sovereign King, Redeemer of all, we lift our eyes in cry; Christ, listen the prayers of those that beg you. O Skillful of the Father, angular stone, way to the salvation and door of the heaven: wash the stains of our crimes. We request, o God, to your majesty: with your sacred hearings listen our wailings and forgive kindly our blames. We admit our sins in front of You; with contrite heart we manifest you what is hidden; that your mercy, o Redeemer, forgive them to us. Innocent, you were captured, and taken without putting resistance, and condemned by the infidels with false witness. Conserve


134

those that You redeemed, o Christ.

VEXILLA REGIS Hymn for Vespers of Passion sunday

Vexilla Regis prĩdeunt: fulget crucis mysterium qua vida mortem prtulit, et morte vitam prĩtulit. Quae vulnerata lanceỉ mucrone diro, criminum ut nos lavaret sordibus, manavit unda et sanguine. Impleta sunt quae concinit David fideli crmine, dicendo nationibus: regnavit a ligno Deus. Arbor decora et flgida. Ornata Regis purpura, electa digno stípite tam sancta membra tangere. Beata cujus brachiis pretium pependit saeculi: Statera facta corporis, tulitque prỉdam trtari. O crux, ave, spes unica. Hoc passionis tempore piis adauge gratiam, reisque dele crímina. Te, fons salutis, Trínitas, collaudet omnis spiritus: quibus crucis victoriam largiris, adde prỉmium. Amen

The King's flags advance: the mystery of the cross shine in that the life suffered death and with its death He gave us life. Of the wounded side for the cruel iron of the lance, to wash our stains, flowed water and blood. The faithful oracles of David were fullfilled then, when he said to the nations: "God will reign from the timber". O beautiful and radiant tree, decked out with the King's purple! You were called in your nobleman trunk to touch members so sacred. Blissful you, because of your arms the price of the world was hung. You are the scale in which was weighed that body that snatched to the hell their prey. Save, o cross, only our hope! In this time of passion the grace increases in the fair ones and erases the crimes of the criminals. Oh Trinity, source of all salvation! All soul praise you. And You, Jesus who gives us the victory through the cross, add also our prize. Amen.

GLORIA LAUS

(Hymn for procession on Palm sunday)

Gloria, laus et honor tibi sit Rex Christe Redemptor, cui puerile decus prompsit: Hosanna pium. Israel es tu rex , Davidis et ínclita proles: Nomini que in Domini, rex benedicte, venis. Coetus in excelsis te laudat cỉlicus omnis, et mortalis homo, et cuncta creata simul. Plebs hỉbrea tibi cum palmis obvia venit; cum prece, voto, hymnis, adsumus ecce tibi.Hi tibi passuro solvebant munia laudis; nos tibi regnanti pangimus ecce melos. Hi placuere tibi, placeat devotio nostra; Rex

ALL glory, praise, and honor to Thee, Redeemer, King, to whom the lips of children made sweet Hosannas ring. Thou art the King of Israel, Thou David's royal Son, Who in the Lord's Name comest, the King and blessed One. The company of Angels are praising Thee on high, and mortal men and all things created make reply. To Thee before Thy Passion they sang their


135

bone, Rex clemens, cui bona cuncta placent. hymns of praise; to Thee now high exalted our melody we raise. Thou didst accept their praises, accept the prayers we bring, Who in all good delightest, Thou good and gracious King.

PUERI HEBRAEORUM

(Antiphons: Procession on palm sunday)

Pueri Hebrỉorum, portantes ramos olivarum, obviaverunt Dominus, clamantes et dicentes: Hosanna in excelsis. Pueri Hebrỉorum vestimenta prosternebant in via et clamabant dicentes: Hosanna Filio David, benedictus qui venit in nomini Domini

The Hebrew children bearing olive branches, went forth to meet the Lord, crying out, and saying, Hosanna in the highest. The Hebrew children spread their garments in the way, and cried out, saying: Hosanna to the Son of God: blessed is He that cometh in the Name of the Lord.

HOSANNA FILIO DAVID Antiphon of the palm sunday

Hosanna Filio David, Benedictus qui venit in nomine Domini. Rex Israel: Hosanna in excelsis.

Hosanna o son of David: praise and bless him who come in the Lord's name to Israel. O king adored: Hosanna in the highest.

O Redemptor sume carmen temet concinentium Audi Judex mortuorum, Una spes mortalium, Audi voces proferentur donum pacis prỉvium Arbor foeta alma luce hoc sacrandum protulit, fert hoc prona prỉsens turba Salvatori sỉculi Stans ad aram imo supplex infulatus pontifex debitum persolvit omne consecrato Chrismate. Consecrare tu dignare, Rex perennis Patriae, hoc olivum signum vivum, jura contra dỉmonum.

O Redeemer, receive the songs of those who are acclaiming you. Listen, Judge of the deads, hope to the humans, listen the voices of those that take the gift that precedes to the peace. A born tree with kind light took this fruit that will be consecrated, and that the pleasant present multitude offers to the Saviour of the world. Standing in front of the altar, begging deeply, the adorned pontiff repair all the debts with the consecrated oil. Deign, sublime King of the earth, to consecrate this olive tree, alive sign, against the powers of the demons.


136

NOS AUTEM GLORIARI (Introit of the Mass in Coena Domini - Holy thursday)

Nos autem gloriari oportet in cruce Domini Nostri Jesu Christi: in quo est salus, vita et resurrectio nostra per quem salvati et liberati sumus. (Ps. 66,2) Deus misereatur nostri, et benedicat nobis: illuminet vultum suum super nos, et misereatur nostri. Nos autem.....

But it behooves us to glory in the cross of Our Lord Jesus Christ: in Whom is our salvation, life, and resurrection; by whom we are saved and delivered. -- (Ps. 66. 2). May God have mercy on us, and bless us: may He cause the light of His countenance to shine upon us; and may He have mercy on us. -- But it behooves us to glory in the cross of Our Lord .

CHRISTUS FACTUS EST

(Gradual of the Mass in Coena Domini- Holy thursday)

Christus factus est pro nobis obediens usque ad mortem mortem autem crucis. Propter quod et Deus exaltavit illum: et dedit illi nomen quod est super omne nomen.

Christ became obedient for us unto death, even to the death of the cross. For which cause God also exalted Him and hath given Him a Name which is above all names.

UBI CHARITAS ET AMOR

(Antiphon Ad Mandatum - Holy thursday)

Ubi Charitas et amor, Deus ibi est Congregavit nos in unum Christi amor. Exultemus, et in ipso jucundemur. Timeamus et amemus Deum vivum Et ex corde diligamus nos sincero Ubi charitas et amor, Deus ibi est Simul ergo cum in unum congregamur: Ne nos mente dividamur caveamus Cessent jurgia maligna, cessent lites, Et in medio nostri sit Christus Deus. Ubi Charitas et amor, Deus ibi est Simul quoque cum beatis videamus. Glorianter vultum tuum, Christe Deus: Gaudium quod est immensum, Saecula per infinita saeculorum. Amen

WHERE charity and love are, God is there. Christ's love has gathered us into one. Let us rejoice and be pleased in Him. Let us fear, and let us love the living God. And let us love Him with a sincere heart. WHERE charity and love are, God is there. As we are gathered into one body, Beware, lest we be divided in mind. Let evil impulses stop, let controversy cease, And may Christ be in our midst. WHERE charity and love are, God is there. And may we with the saints also, See Thy face in glory, O Christ our God: The joy that is immense and good, Unto the ages through infinite ages. Amen.


137

DOMINUS JESUS (Antiphon of Communion - Mass in Coena Domini- Holy thursday)

Dominus Jesus postquam coenavit cum discipulis suis lavit pedes eorum, et ait illis: Scitis quid fecerim vobis, ego Dominus, et magister? Exemplum dedi vobis, ut et vos ita faciatis.

Jesus the Lord, after He had supped with His disciples, washed their feet, and said to them: Know you what I, your Lord and Master, have done to you? I gave you an example, that you also may do likewise.

CRUCEM TUAM (Antiphon of the Liturgy– Good friday)

Crucem tuam adoramus Domine; et sanctam resurrectionem tuam laudamus et glorificamus: ecce enim propter lignum venit gaudium in universo mundo.

We adore, O Lord, your cross; we praise and we glorify your sacred resurrection. Because for the timber of the cross the joy came to the whole world.

CRUX FIDELIS (Antiphon and hymn of the Liturgy– Good friday)

Crux fidelis inter omnes arbor una nobilis: nulla silva talem profert fronde, flore, germine. Dulce lignum, dulces clavos, dulce pondus sustinet. Pange lingua gloriosi lauream certaminis, et super vía trophỉo dic triumphum nobilem: qualiter Redemptor orbis immolatus vicerit. ...... Sempiterna sit beatỉ Trinitati gloria; aequa Patri Filioque, par decus Paraclito; unius Trinique nomen laudet universitas. Amen

FAITHFUL Cross! above all other, one and only noble Tree! None in foliage, none in blossom, none in fruit thy peers may be; sweetest wood and sweetest iron! Sweetest Weight is hung on thee! SING, my tongue, the Savior's glory; tell His triumph far and wide; tell aloud the famous story of His body crucified; how upon the cross a victim, vanquishing in death, He died. Blessing, honor, everlasting, to the immortal Deity; to the Father, Son, and Spirit, equal praises ever be; glory through the earth and heaven to Trinity in Unity. Amen.

ECCE LIGNUM CRUCIS

(Antiphon of the Liturgy– Good friday)

Ecce lignum crucis, in quo salus mundi pependit.

Behold the timber of the cross on which Salvation of the world was suspended.


138

¡Venite adoremus! Come to adore him!

AGIOS O THEOS

Liturgy of Good friday

Agios O Theos; Sanctus Deus. Agios ischyrĩs, Sanctus fortis Agios athnatos, eleison imas. Sanctus immortalis, miserere nobis. Quia eduxi te per desertum quadraginta annis, et manna cibavi te, et introduxi in terram satis optimam: parasti crucem Salvatori tuo.

O Sacred God O Strong saint O Immortal saint, have mercy on us. Because I took you out of the desert during forty years, I fed you with the manna, and I introduced you in a good earth, you prepared a cross to your Saviour.

IMPROPERIA

(Veneration to the cross – Good friday)

Popule meus, quid feci tibi? aut in quo contristavi te? responde mihi. Quia eduxi te de terra Aegypti: parasti crucem salvatori tuo. Ego propter te flagellavi Aegyptum cum primogenitis suis: et tu me flagellatum tradidisti. Ego te eduxi de Aegypto, demerso Pharaone in mare rubrum: et tu me tradidisti principibus sacerdotum. Ego ante te aperui mare: et tu aperuisti lancea latus meum. Ego ante te prỉivi in columna nubis: et tu me duxisti ad prỉtorium Pilati. Ego te pavi manna per desertum: et tu me cecidisti alapis et flagellis. Ego te potavi aqua salutis de petra: et tu me potasti felle et aceto. Ego propter te Chananỉorum reges percussi et tu percussisti arundine caput meum Ego dedi tibi sceptrum regale et tu dedisti capite meo spineam coronam. Ego te exaltavi magna virtute et tu me suspendisti in patíbulo crucis.

Ye people: what have I made you or in what have I offended you? Answer me. Because I take you out of the earth of Egypt, have you prepared a cross to your Saviour? Because I punished Egypt with their first-borns, have you surrendered to be lashed? I took you out of Egypt, I sank the Pharaoh in the red sea and you delivered me to the princes of the priests. I opened the red sea before you and you opened my side with the lance. I guided you in the cloud column and you took me to Pilate's courtroom. I fed you with manna in the desert and you hurt me with slaps and lashes. Of the rock I gave you to drink the healthy water but you gave me to drink bile and vinegar. I hurt the cananean kings for you and you hurt my head with a cane. I gave you a real scepter and you put in my head a crown of thorns. I exalted you with great power and you lifted me in the scaffold of the cross.


139

EXULTET (PASCHAL ANNOUNCEMENT, Mass of the Easter Vigil)

Exultet iam angelica turba cỉlorum; Exultet divina mysteria; et pro tanti Regis victoria tuba insonet salutaris. Gaudeat et tellus tantis irradiata fulgoribus et aeterni Regis splendore illustrata, totius orbis se sentiat amisisse caliginem. Lỉtetur et Mater Ecclesia, tanti luminis adornata fulgoribus et magnis populorum vocibus hỉc aula resultet. Quapropter adstantes vos, fratres carissimi, ad tam miram hujus sancti luminis claritatem, una mecum quỉso, Dei omnipotentis misericordiam invocare. Ut qui me non meis meritis intra Levitarum numerum dignatus est aggregare luminis suis claritatem infundens, cerei hujus laudem implere perficiat. Per Dominum nostrum Jesum Christum Filium suum qui cum eo vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia sỉcula sỉculorum. Amen

Let now the heavenly hosts of angels rejoice let the living mysteries be joyfully celebrated: and let a sacred trumpet proclaim the victory of so great a King. Let the earth also be filled with joy, illuminated with such resplendent rays; and let men know that the darkness which overspread the whole world is chased away by the splendor of our eternal King. Let our mother the Church be also glad, finding herself adorned with the rays of so great a light and let this temple resound with the joyful acclamations of the people. Wherefore, beloved brethren, you who are now present at the admirable brightness of this holy light, I beseech you to invoke with me the mercy of almighty God. That he, who has admitted me into the number of his Levites not on my own merits, will, by an infusion of his light upon me, enable me to celebrate the praises of this light. Through our Lord Jesus Christ his Son, who with Him and the Holy Spirit liveth and reigneth one God for ever and ever. Amen.

LAPIS REVOLUTUS EST

(Antiphon)

Alleluia. Lapis revolutus est, Alleluia ab ostio monumenti, Alleluia, Alleluia. Alleluia. Quem quỉris mulier, Alleluia, viventem cum mortuis? Alleluia. Alleluia. Noli flere Maria. Alleluia. Resurrexit Dominus. Alleluia, Alleluia.

Hallelujah. The stone was removed from the entrance of the grave. Hallelujah. Hallelujah. Whom are you looking for, O woman? Hallelujah, may be He who lives among the deads? Hallelujah Hallelujah. Don't cry, Mary. Hallelujah. The Lord is risen. Hallelujah, Hallelujah.

ALLELUIA, PASCHA NOSTRUM

(Hallelujah, Mass of the Easter sunday)

Alleluia, Alleluia Pascha nostrum immolatus est Christus.

Hallelujah, Hallelujah. Christ, our Easter, has been immolated.


140

VICTIMAE PASCHALI LAUDES Victimae Paschali is the Sequence for Easter sunday

Victimỉ paschali laudes inmolent Christiani. Agnus redemit oves: Christus innocens Patri reconciliavit peccatores. Mors et vita duello conflixere mirando: dux vitae mortuus, regnat vivus. Dic nobis Maria, quid vidisti in via? Sepulcrum Christi viventis, et gloriam vidi resurgentis, angelicos testes, sudarium et vestes. Surrexit Christus spes mea; prỉcedet suos in Galileam. Scimus Christum surrexisse a mortuis vere. Tu nobis victor Rex, miserere. Amen. Alleluia.

CHRISTIANS, to the Paschal Victim offer sacrifice and praise. The sheep are ransomed by the Lamb; and Christ, the undefiled, hath sinners to his Father reconciled. Death with life contended: combat strangely ended! Life's own Champion, slain, yet lives to reign. Tell us, Mary: say what thou didst see upon the way. The tomb the Living did enclose; I saw Christ's glory as He rose! The angels there attesting; shroud with grave-clothes resting. Christ, my hope, has risen: He goes before you into Galilee. That Christ is truly risen from the dead we know. Victorious King, Thy mercy show! Amen. Hallelujah.

O FILII ET FILIAE

Alleluia, Alleluia, Alleluia. O filii et filiỉ, Rex coelestis, Rex gloriae, morte surrexit hodie, alleluia Et mane prima sabbati, ad ostium monumenti acceserunt discipuli, Alleluia.Et Maria Magdalene, et Jacobi, et Salome venerunt corpus ungere, alleluia. In albis sedens Angelus prỉdixit mulieribus: in Galilea est Dominus, Alleluia. Et Joannes Apostolus cucurrit Petro citius, monumento venit prius, Alleluia. Discipulis adstantibus, in medio stetit Christus, dicens: Pax vobis omnibus, Alleluia. In hoc festo sanctissimo sit laus et jubilatio, benedicamus Domino, Alleluia. De quibus nos humillimas devotas atque debitas Deo dicamus gratias, Alleluia.

Hallelujah, Hallelujah, Hallelujah. Ye sons and daughters of the Lord, the King of glory, King adored, this day Himself from death restored. Hallelujah All in the early morning gray went holy women on their way, to see the tomb where Jesus lay. HallelujahOf spices pure a precious store in their pure hands these women bore, to anoint the sacred Body o'er. Hallelujah The straightaway one in white they see, who saith, "seek the Lord: but He is risen and gone to Galilee." Hallelujah This told they Peter, told John; who forthwith to the tomb are gone, but Peter is by John outrun. Hallelujah That self-same night, while out of fear the doors where shut, their Lord most dear to His Apostles did appear.Hallelujah Now let us praise the Lord most high, and strive His name to magnify on this great day, through earth and


141

sky: Hallelujah Whose mercy ever runneth o'er; Whom men and Angel hosts adore; to Him be glory evermore. Hallelujah

VIRI GALILEI

Introit of the Mass of Christ Ascension

Viri Galilaei, quid admirmini aspicintes in cỉlum? Alleluia. Quỉmdmodum vidistis eum ascendentem in caelum, ita veniet, Alleluia. Omnes gentes pludite mnibus: jubilate Deo in voce exultationis. Gloria....

Males from Galilee, why do you admire yourselves looking to the sky? Hallelujah. As you have seen Him ascending to the heavens, He will come again this way, Hallelujah. All the towns, aplaud; sing to God with voices of exultation. Glory.

O. Respighi took Viri Galilei as theme for his Concerto in modo Misolidio for Piano and Orchestra.

C. PENTECOST

SPIRITUS DOMINI (Introit for the Mass of Whitsunday)

Spiritus Domini replevit orbem terrarum, Alleluia; et hoc quod continet omnia, scientiam habet vocis, Alleluia, Alleluia, Alleluia.

Exurgat Deus, et dissipentur inimici ejus, et fugiant qui oderunt eum a facie ejus. Gloria Pater....

The Spirit of the Lord hath filled the whole world, alleluia; and that which containeth all things hath knowledge of the voice, alleluia, alleluia, alleluia.

Let God arise, and let His enemies be scattered: and let them that hate Him flee from before His face. Glory be to the Father . . .

VENI SANCTE SPIRITUS Sequence for the Mass of Whitsunday


142

Veni Sancte Spiritus et emite cỉlitus lucis tuae radium

Veni pater pauperum, veni dator munerum, veni lumen cordium.

Consolator optime, dulcis hospes animỉ, dulce refrigerium.

In labore requies, in aestu temperies, in fletu solatium.

O lux beatissima, reple cordis intima tuorum fidelium.

Sine tuo numine nihil est in homine, nihil est inoxium.

Lava quod est sordidum, riga quod est aridum, sana quod est saucium.

Flecte quod est rigidum, fove quod est frigidum, rege quod est devium.

Da tuis fidelibus in te confidentibus, sacrum septenarium.

Da virtutis meritum, da salutis exitum, da perenne gaudium.

Amen, Alleluia.

COME, Holy Ghost, send down those beams, which sweetly flow in silent streams from Thy bright throne above. O come, Thou Father of the poor; O come, Thou source of all our store, come, fill our hearts with love. O Thou, of comforters the best, O Thou, the soul's delightful guest, the pilgrim's sweet relief.

Rest art Thou in our toil, most sweet refreshment in the noonday heat; and solace in our grief. O blessed Light of life Thou art; fill with Thy light the inmost heart of those who hope in Thee.

Without Thy Godhead nothing can, have any price or worth in man, nothing can harmless be. Lord, wash our sinful stains away, refresh from heaven our barren clay, our wounds and bruises heal.

To Thy sweet yoke our stiff necks bow, warm with Thy fire our hearts of snow, our wandering feet recall. Grant to Thy faithful, dearest Lord, whose only hope is Thy sure word, the sevenfold gifts of grace. Grant us in life Thy grace that we, in peace may die and ever be, in joy before Thy face. Amen. Alleluia.

VENI CREATOR SPIRITUS Hymn of Vespers for Whitsunday

Veni, Creator Spiritus, mentes tuorum visita. Imple superna gratia quỉ tu creasti pectora

Qui diceris Paraclitus, Altissimi donum Dei, fons vivus, ignis, caritas, et spiritalis unctio.

Tu septiformis munere, digitus paternỉ dexterỉ, tu rite promissum Patris, sermone

COME, Holy Spirit, Creator blest, and in our souls take up Thy rest; come with Thy grace and heavenly aid to fill the hearts which Thou hast made.O comforter, to Thee we cry, O heavenly gift of God Most High, O fount of life and fire of love, and sweet anointing from above.

Thou in Thy sevenfold gifts are known; Thou, finger of God's hand we own; Thou,


143

ditans guttura.

Accende lumen sensibus, infunde amorem cordibus, infirma nostri corporis, virtute firmans perpeti.

Hostem repellas longius, pacemque dones protinus, ductore sic te praevio, vitemus omne noxium.

Per te sciamus da Patrem, noscamus atque Filium, teque utriusque Spiritum credamus omni tempore.

Deo Patri sit gloria, et Filio qui a mortuis surrexit, ac Paraclito in sỉculorum sỉcula. Amen

promise of the Father, Thou Who dost the tongue with power imbue. Kindle our sense from above, and make our hearts o'erflow with love; with patience firm and virtue high the weakness of our flesh supply.

Far from us drive the foe we dread, and grant us Thy peace instead; so shall we not, with Thee for guide, turn from the path of life aside. Oh, may Thy grace on us bestow the Father and the Son to know; and Thee, through endless times confessed, of both the eternal Spirit blest. Now to the Father and the Son, Who rose from death, be glory given, with Thou, O Holy Comforter, henceforth by all in earth and heaven. Amen.

FACTUS EST REPENTE (Communion for the Mass of Whitsunday)

Factus est repente de cỉlo sonus, tamquam advenientis spiritus vehementis, ubi erant sedentes, alleluia. Et repleti sunt omnes Spiritu Sancto, loquentes magnalia Dei, Alleluia, Alleluia.

Suddenly there was a sound from heaven, as of a mighty wind coming where they were sitting, alleluia: and they were all filled with the Holy Spirit, speaking the wonderful words of God, halleluiah, halleluiah.

D. TO THE VIRGIN MARY

ALLELUIA, VIRGA JESSE

Alleluia. Virga Jesse floruit. Virgo Deum et hominem genuit.

Pacem Deus reddidit, in se reconcilians ima summis. Alleluia.

Halleluiah, The rod of Jesse hath blossomed: a Virgin hath brought forth God and man:God hath restored peace, reconciling in Himself the lowest with the highest. Halleluiah.

AVE MARIA

Ave Maria, gratia plena, dominus tecum, benedicta tu in mulieribus, et benedictus fructus ventris tui, Jesus.

HAIL Mary, full of grace, the Lord is with thee. Blessed art thou amongst women and blessed is the fruit of thy womb, Jesus.Holy Mary, Mother of


144

Sancta Maria Mater Dei, ora pro nobis peccatoribus, nunc et in hora mortis nostrae. Amen.

God, pray for us sinners, now, and in the hour of our death. Amen.

VIRGO PARENS CHRISTI (Responsory)

Virgo parens Christi benedicta, Deum genuisti: fulgida stella maris, nos protege, nos tuearis. Dum tibi solemnes cantant agmina laudes. Intercede pia pro nobis, Virgo Maria.

Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto.

Be blessed Virgin mother of Christ, you conceived God. You shatter radiant in the sea: protect us and take care of us. Among so much the choirs sing to you solemn commendations, Virgin Mary. Glory be to the Father and to the Son and to the Holy Spirit.

REGINA CAELI (Antiphon)

Regina caeli letare, Alleluia. Quia quem meruisti portare, Alleluia, Resurrexit sicut dixit, Alleluia.

Ora pro nobis Deum, Alleluia

O Queen of heaven rejoice! alleluia: For He whom thou didst merit to bear, Halleluiah, Hath arisen as he said, alleluia. Pray for us to God, Halleluiah.

VIRGO DEI GENITRIX

Virgo Dei genitrix, quem totus non capit orbis. In tua se clausit viscera factus homo.

Vera Fides geniti Purgavit crimina mundi,

Et tibi virginitas inviolata manet.

Te matrem pietatis, opem te clamitat orbis. Subvenias famulis o benedicta tua.

Gloria magna Patri, compar sit gloria nato, Spiritui Sancto gloria magna Deo. Amen.

Virgin Mother of God: Who doesn't fit in the wide world he locked in your womb made man. To those that have been born for the faith He cleaned the crimes of the world. And for you your virginity remains intact. To you, compassionate Mother, the whole orb begs you to help your servants, O blessed. Immense glory be given to the Father and at the same time to the one that has been born of you, glory also to the Holy Spirit. Amen.

SALVE VIRGO

Salve Virgo singularis, Virgo manens Deum paris, ante saecla generatum corde Patris:

Hail extraordinary Virgin, Virgin who remains beside God, heart of the Father generated before every century. Let's


145

adoremus nunc creatum carne matris.

Nos Maria tua prece a peccati purga foece: nostri cursum incolatus sic dispone, ut det sua frui Natus visione.

adore Him who took his flesh of his mother.

AVE REGINA CAELORUM

(Antiphon)

Ave Regina Caelorum, ave domina angelorum, salve radix, salve porta! Ex qua mundi Lux est orta : Gaude Virgo Gloriosa, Super Omnes Speciosa : Vale, o Valde decora, et pro nobis Christum exora.

HAIL, O Queen of Heav'n enthron'd, Hail, by angels Mistress own'd Root of Jesse, Gate of morn, Whence the world's true light was born. Glorious Virgin, joy to thee, Lovliest whom in Heaven they see, Fairest thou where all are fair! Plead with Christ our sins to spare.

O. Respighi uses this theme in Brazilian Impressions.

SALVE MATER MISERICORDIAE

Salve Mater misericordiae, Mater Dei et Mater veniae, Mater spei et Mater gratiae, Mater plena Sanctae Letitiae,

O Maria!

Salve decus humani generis. Salve Virgo dignior ceteris, quae virgines omnes transgrederis et altius sedes in superis. O Maria!

We praise you, Mother of mercy, Mother of God and Mother of pardon, Mother of hope and Mother of grace, Mother full with sacred happiness. O Mary! Hail, honor of the mankind. Hail worthier Virgin than the other ones because you overcome all of them and in the heaven you occupy the highest seat of honor. O Mary!

SALVE REGINA

Salve Regina, mater misericordiae vita, dulcedo et spes nostra. Salve.

Ad te clamamus exsules filii Hevae. Ad te suspiramus gementes et flentes in hac lacrimarum valle.Eia ergo, advocata nostra, illos tuos misericordes oculos ad nos converte. Et Jesum, benedictum fructum ventris tui, nobis por hoc

HAIL holy Queen, Mother of mercy, our life, our sweetness, and our hope.

To thee do we cry, poor banished children of Eve. To thee do we send up our sighs, mourning and weeping in this valley of tears. Turn then, most gracious Advocate, thine eyes of mercy toward us. And after this our exile show unto us the blessed fruit


146

exilium ostende.

O clemens, O pia, O dulcis virgo Maria. Amen

of thy womb, Jesus.

O clement, O loving, O sweet Virgin Mary. Amen.

STABAT MATER Hymn at the seven sorrows of Mary feast

Stabat Mater dolorosa iuxta Crucem lacrimosa, dum pendebat Filius. Cuius animam gementem, contristatam et dolentem pertransivit gladius. O quam tristis et afflicta fuit illa benedicta, mater Unigeniti! Quae maerebat et dolebat, pia Mater, dum videbat nati poenas inclyti. Quis est homo qui non fleret, matrem Christi si videret in tanto supplicio? Quis non posset contristari Christi Matrem contemplari dolentem cum Filio? Pro peccatis suae gentis vidit Iesum in tormentis, et flagellis subditum. Vidit suum dulcem Natum moriendo desolatum, dum emisit spiritum. Eia, Mater, fons amoris me sentire vim doloris fac, ut tecum lugeam. Fac, ut ardeat cor meum in amando Christum Deum

At, the Cross her station keeping, stood the mournful Mother weeping, close to Jesus to the last. Through her heart, His sorrow sharing, all His bitter anguish bearing, now at length the sword has passed. O how sad and sore distressed was that Mother, highly blest, of the sole-begotten One. Christ above in torment hangs, she beneath beholds the pangs of her dying glorious Son. Is there one who would not weep, whelmed in miseries so deep, Christ's dear Mother to behold? Can the human heart refrain from partaking in her pain, in that Mother's pain untold? Bruised, derided, cursed, defiled, she beheld her tender Child All with scourges rent: For the sins of His own nation, saw Him hang in desolation, Till His spirit forth He sent. O thou Mother! fount of love! Touch my spirit from above, make my heart with thine accord: Make me feel as thou hast felt; make my soul to glow and melt


147

ut sibi complaceam. Sancta Mater, istud agas, crucifixi fige plagas cordi meo valide. Tui Nati vulnerati, tam dignati pro me pati, poenas mecum divide. Fac me tecum pie flere, crucifixo condolere, donec ego vixero. Iuxta Crucem tecum stare, et me tibi sociare in planctu desidero. Virgo virginum praeclara, mihi iam non sis amara, fac me tecum plangere. Fac, ut portem Christi mortem, passionis fac consortem, et plagas recolere. Fac me plagis vulnerari, fac me Cruce inebriari, et cruore Filii. Flammis ne urar succensus, per te, Virgo, sim defensus in die iudicii. Christe, cum sit hinc exire, da per Matrem me venire ad palmam victoriae. Quando corpus morietur, fac, ut animae donetur paradisi gloria. Amen.

with the love of Christ my Lord. Holy Mother! pierce me through, in my heart each wound renew of my Savior crucified: Let me share with thee His pain, who for all my sins was slain, who for me in torments died. Let me mingle tears with thee, mourning Him who mourned for me, all the days that I may live: By the Cross with thee to stay, there with thee to weep and pray, is all I ask of the to give. Virgin of all virgins blest!, Listen to my fond request: let me share thy grief divine; Let me, to my latest breath, in my body bear the death of that dying Son of thine. Wounded with His every wound, steep my soul till it hath swooned, in His very Blood away; Be to me, O Virgin, nigh, lest in flames I burn and die, in His awful Judgment Day. Christ, when Thou shalt call me hence, by Thy Mother my defense, by Thy Cross my victory; While my body here decays, may my soul Thy goodness praise, safe in paradise with Thee. Amen.

E. Chants for diverse festivities

ALELUYA, Magnus Dominus (Sunday VIIIth after Whitsunday)

Alleluia. Magnus Dominus et laudabilis valde, in civitate Dei, in monte sancto ejus.

Hallelujah. Great is the Lord and worthy of praise, in the city of God, in his sacred mountain.

ALLELUIA, Caro mea

Feast of Christ body


148

Alleluia. Caro mea vere est cibus, et sanguis meus vere est potus. Qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem in me manet et ego in eo.

Hallelujah. My flesh is true food and my blood true drink. Who eats my flesh and drinks my blood lives in me and Me in him.

SALVA NOS DOMINE

(Antiphon. Sunday complines)

Salva nos Domine vigilantes, custodi nos dormientes ut vigilemus cum Christo, et requiescamus in pace.

Survive, O Lord, to those who have been awake, take care of those that rest; so that we watch over with Christ and let us rest in peace.

HOMO QUIDAM

(Responsory)

Homo quidam fecit coenam magnam, et misit servum suum hora coenae dicere invitatis ut venirent: Quia parata sunt omnia. Venite, comedite panem meum et bibite vinum quod miscui vobis.

Certain man organized a great dinner and sent his servant at the hour of dinner so that he said to his guests to come: Because everything is prepared. Come to eat my bread and to drink my wine that I prepared for you.

UT QUEANT LAXIS

At St John the Baptist feast. Hymn of Vespers


149

Ut queant laxis resonare fibris mira gestorum famuli tuorum salve polluti labii reatum. Sancte Joannes. Nuntius celso veniens Olympo, te patri magnum fore nasciturum, nomen et vitae seriem gerendae ordine promit. Ille promissi dubius superni perdidit promptae modulos loquelae: sed reformasti genitus peremptae organa vocis. Ventris obstruso recubans cubili senseras Regem thalamo manentem hinc parens nati meritis uterque abdita pandit. Sit decus Patri, genitaeque proli, et tibi compar utriusque virtus, Spiritus semper, Deus unus, omni temporis aevo. Amen.

So that these your servants can, with all their voice, to sing your wonderful feats, clean the blemish of our spotted lips. O Saint John! An angel came from the heavens to announce your father the greatness of your birth, dictating him the name that you should take and discovering him the course of your destination. He (Zacarias) doubted of these divine promises and was deprived of the use of the speech; but when you were born it recovered the voice that had lost. Still locked in your mother's breast, you felt the King's presence housed in the vestal womb. And prophet, before being born, you revealed this mystery to your parents. Glory be to the Father and to the engendered Son; glory similar to the Holy Spirit that is knot of both, for every century. Amen

CANTICUM SIMEONIS

Canticle of Simeon

Nunc dimittis servum tuum in Domine, secundum verbum tuum in pace. Quia viderunt oculi mei salutare tuum Quod parasti ante faciem omnium populorum. Lumen ad revelationem gentium, et gloriam plebis tuae Israel. Gloria Patri...

NOW dismiss Thy servant, O Lord, * in peace, according to Thy word: For mine own eyes hath seen * Thy salvation, Which Thou hast prepared * in the sight of all the peoples, A light to reveal Thee to the nations * and the glory of Thy people Israel. Gloria...

MEDIA VITA

Media vita in morte sumus: quem quaerimus adjutorem nisi te Domine? Qui pro peccatis nostris juste irasceris. Sancte Deus, sancte fortis, sancte misericors Salvator, amarae morti ne tradas nos. In te speraverunt patres nostri, speraverunt et liberasti eos.

In the fullness of the life we are dead. To whom do we look for as our help but to You, Lord? Who because of our sins is angry. Sacred God, strong Saint, merciful Saint, Saviour: don't give us to the bitter death. Our parents waited in You, they waited and You liberated them. Our parents clamored to You, they clamored and


150

Ad te clamaverunt patres nostri, clamaverunt et non sunt confusi.

they were not confused.

AVE VERUM

Ave verum corpus natum de Maria virgine; Vere passum, immolatum in cruce pro homine. Cujus latus perforatum fluxit aqua et sanguine. Esto nobis praegustatum mortis examine. O Jess dulcis, O Jesu pie! O Jesu fili Mariae

Hail, true Body born of Virgin Mary, truly tormented and immolated in the cross by the man. Of their passed side it poured water and blood. Make you to like in the trance of the death. O sweet Jesus, O compassionate Jesus, O Jesus, Son of Mary!

ECCE PANIS ANGELORUM

Ecce Panis angelorum, factus cibus viatorum, vere panis filiorum, non mitendus canibus. In figuris praesignatur cum Isaac immolatur, Agnus Paschae deputatur, datur manna patribus. Bone Pastor, Panis vere, Jesu, nostri Miserere. Tu nos pasce, nos tuere, Tu nos bona fac videre in terra viventium. Tu, qui cuncta scis et vales, qui nos pascis hic mortales, Tuos ibi comensales, cohaeredes et sodales fac sanctorum civium. Amen. Alleluia

Behold the Bread of the angels, made food for the wayfarers; it is truly the Bread of the children; it should not be heady to the dogs. Isaac's immolation, the Sacrifice of the paschal lamb and the manna given to our parents had served as premature figures. Good Shepherd, true bread, o Jesus!: have mercy on us. Graze and protect us. Make us to see the goods in the earth of the alive ones. You who know all and you who can, who graze us here when we are even mortal, make us there your diners, coheirs and the saints' partners. Amen, Hallelujah.

EGO SUM PASTOR BONUS

Ego sum Pastor bonus, Alleluia: et cognosco oves meas et cognoscunt me meae, alleluia.

I am the Good Shepherd, Hallelujah: and I know my sheep, and they know me, Hallelujah.

DECORA LUX

(Hymn for the feast of St. Peter and St. Paul)

Decora lux aeternitatis auream diem beatis irrigavit ignibus, Apostolorum quae coronat principes, reisque in astra liberam pandit viam. Mundi magíster, atque caeli Janitor, Romae parentes, arbitrique gentium,

A beautiful light of eternity, irrigated with happy fires the golden day that crowns the princes of the Apostles, and that opens to the criminals a free road toward the stars. One teacher of the world, the other doorkeeper of the heaven, both parents


151

perennis ille, hic per crucis victor necem, Vitae senatum laureati possident. O Roma felix, quae duorum principum es consecrata glorioso sanguine: Horum cruore purpurata ceteras excellis orbis una pulchritudines. Sit Trinitati sempiterna gloria, honor, potestas, atque jubilatio, in unitate quae gubernat omnia, per universa aeternitatis saecula. Amen.

from Rome and judges of the most severe tribunal, they arrive at the eternal mansion, after dying the one for the sword and the other one in the cross. O Rome! happy you that were consecrated with the glorious blood of two princes: dressed of purple with their blood, you surpass all the beauties of the world. Have the eternal Trinity glory and honor, power and praise, in the unit of who governs all for infinite centuries of eternity. Amen.

F. DECEASED OFFICE

REQUIEM AETERNAM

(Introit of the deceased Mass)

Requiem aeternam dona eis Domine, et lux perpetua luceat eis. Te decet hymnus Deus in Sion, et tibi reddetur votum in Jerusalem; exaudi orationem meam, ad te omni caro veniet. Requiem aeternam....

Eternal rest give to them, O Lord; and let perpetual light shine upon them. (Ps. 64. 2-3). A hymn, O God, becometh Thee in Sion; and a vow shall be paid to Thee in Jerusalem: hear my prayer; all flesh shall come to Thee. Eternal rest give unto them . . .

ABSOLVE DOMINE

Tract of the deceased Mass

Absolve Domine animas omnium fidelium defunctorum ab omni vinculo delictorum. Et gratia tua illis succurrente, mereantur evadere juditium ultionis, et lucis aeternae beatitudine perfrui.

Absolve, O Lord, the souls of the faithful departed from every bond of sins. And by the help of Thy grace may they be enabled to escape the avenging judgment. V.: And enjoy the bliss of everlasting light.

DIES IRAE Day of Wrath

Sequence of the deceased Mass

Dies irae dies illa, solvet saeclum in favilla, teste David cum Sibylla. Quantus tremor est futurus, quando judex est venturus, cuncta stricte discussurus.

THAT day of wrath, that dreadful day, shall heaven and earth in ashes lay, as David and the Sybil say. What horror must invade the mind when the


152

Tuba mirum spargens sonum per sepulcra regionum coget omnes ante thronum. Mors stupebit et natura, cum resurget creatura, judicanti responsura. Liber scriptus proferetur, in quo totum continetur, unde mundus judicetur. Judex ergo cum sedebit. Quidquid latet apparebit, nil inultum remanebit. Quid sum miser tunc dicturus? Quem patronum rogaturus, cum vix justus sit securus? Rex tremendae majestatis, qui salvandos salvas gratis, salva me fons pietatis. Recordare Jesu pie, quod sum causa tuae viae: ne me perdas illa die. Querens me sedisti lassus, redemisti crucem passus.Tantus labor non sit cassus. Juste judex ultionnis, donum fac remissionis ante diem rationis. Ingemisco tamquam reus, culpa rubet vultus meus; suplicanti parce Deus. Qui Mariam absolvisti et latronem exaudisti, mihi quoque spem dedisti. Preces meae non sunt dignae, sed Tu bonus fac benigne, in perenni cremer igne. Inter oves locum praesta, et ab haedis me sequestra, statuens in parte dextra. Confutatis maledictis, flammis acribus addictis. Voca me cum benedictis. Oro supplex et acclinis, cor contritum quasi cinis, gere curam mei finis. Lacrimosa dies illa, qua resurget ex favilla.Judicandus homo reus, huic ergo parce Deus. Pie Jesu Domine, dona eis requiem. Amen

approaching Judge shall find and sift the deeds of all mankind! The mighty trumpet's wondrous tone shall rend each tomb's sepulchral stone and summon all before the Throne. Now death and nature with surprise behold the trembling sinners rise to meet the Judge's searching eyes. Then shall with universal dread the Book of Consciences be read to judge the lives of all the dead. For now before the Judge severe all hidden things must plain appear; no crime can pass unpunished here. O what shall I, so guilty plead? and who for me will intercede? when even Saints shall comfort need? O King of dreadful majesty! grace and mercy You grant free; as Fount of Kindness, save me! Recall, dear Jesus, for my sake you did our suffering nature take then do not now my soul forsake! In weariness You sought for me, and suffering upon the tree! let not in vain such labor be. O Judge of justice, hear, I pray, for pity take my sins away before the dreadful reckoning day. You gracious face, O Lord, I seek; deep shame and grief are on my cheek; in sighs and tears my sorrows speak. You Who did Mary's guilt unbind, and mercy for the robber find, have filled with hope my anxious mind. How worthless are my prayers I know, yet, Lord forbid that I should go into the fires of endless woe. Divorced from the accursed band, o make me with Your sheep to stand, as child of grace, at Your right Hand. When the doomed can no more flee from the fires of misery with the chosen call me. Before You, humbled, Lord, I lie, my heart like ashes, crushed and dry, assist me when I die. Full of tears and full of dread is that day that wakes the dead, calling all, with solemn blast to be judged for all their past. Lord, have mercy, Jesus blest, grant them all Your


153

Light and Rest. Amen.

LUX AETERNA Communion

Lux aeterna luceat eis Domine, cum sanctis tuis in aeternum quia pius es. Requiem aeternam dona eis Domine, et lux perpetua luceat eis; cum sanctis in aeternum quia pius es.

May light eternal shine upon them, O Lord, With Thy Saints for evermore, for Thou art gracious. Eternal rest give to them, O Lord; and let perpetual light shine upon them; with Thy Saints for evermore, for Thou art gracious. .

IN PARADISUM

In paradisum deducant te Angeli; in tuo adventu suscipiant te Martyres, et perducant te in civitatem sanctam Jerusalem. Chorus Angelorum te suscipiant, et cum Lazaro quondam paupere aeternam habeas requiem.

May the Angels lead thee into paradise: may the Martyrs receive thee at thy coming, and lead thee unto the holy city of Jerusalem. May the choir of Angels receive thee, and mayest thou have eternal rest with Lazarus, who once was poor.


154

IV. Tập Hát với khuông nhạc 4 dòng kẻ và Chuyển sang Nhạc mới


155


156

Bộ Lễ De Angelis (Missa De Angelis)


157


158


159


160

Chương VIII

Lễ Trọng Và Quanh Năm


162

I. Lễ Giáng Sinh (Nửa Đêm) In Nativitate Domini

Ad Missam in Nocte

INTROITUS: Dominus dixit ad me

GRADUALE: Tecum principium

Chương 8: Lễ Trọng Và Quanh Năm

163

ALLELUIA: Dominus dixit ad me


164

OFFERTORIUM: Lætentur cæli

COMMUNIO: In splendoribus


165

II. Lễ Giáng Sinh (Ban Ngày) In Nativitate Domini

Ad Missam in die

INTROITUS: Puer natus est nobis


166

GRADUALE: Viderunt omnes

ALLELUIA: Dies sanctificatus


167

OFFERTORIUM: Tui sunt cæli

COMMUNIO: Viderunt omnes


168

III. Lễ Kính Thánh Gia Sanctæ Familiæ Iesu, Mariæ et Ioseph

INTROITUS: Deus in loco sancto suo


169

GRADUALE: Unam petii

ALLELUIA: Gaudete, iusti


170

OFFERTORIUM: In te speravi, Domine

COMMUNIO: Tolle puerum


171

IV. Lễ Chúa Giêsu Chịu Phép Rửa In Baptismate Domini

INTROITUS: Dilexisti iustitiam


172

Ad aspersionem aquæ benedictæ Asperges me (I)


173

GRADUALE: Benedictus Dominus


174

OFFERTORIUM: Benedictus qui venit

COMMUNIO: Omnes qui in Christo baptizati estis


175

V. Chủ Nhật Lễ Lá Dominica in Palmis

Antiphona: Hosanna filio David

Ad processionem

Procedamus


176

Antiphona: Pueri... portantes

Antiphona: Pueri... vestimenta


177

Hymnus ad Christum Regem: Gloria, laus


178


179

Responsorium: Ingrediente Domino


180

Ad Missam

Tractus: Deus, Deus meus


181


182


183

GRADUALE: Christus factus est


184

OFFERTORIUM: Improperium... et dederunt


185

COMMUNIO: Pater, si non potest


186

VI. Chúa Giêsu Lập Bí Tích Thánh Thể Missa Vespertina in Cena Domini

INTROITUS: Nos autem gloriari


187

GRADUALE: Oculi omnium


188

Tractus: Ab ortu solis


189

Ad lotionem pedum

Antiphona: Postquam surrexit Dominus


190

Antiphona: Dominus Iesus

Antiphona: Domine, tu mihi lavas pedes


191

Antiphona: Si ego Dominus


192

Antiphona: In hoc cognoscent omnes

Antiphona: Mandatum novum


193

Antiphona: Maneant in vobis

Ad liturgiam eucharisticam

OFFERTORIUM: Ubi caritas


194


195

COMMUNIO: Hoc corpus

Ad translationem SS.mi Sacramenti

O salutaris Hostia I


196

Panis angelicus I


197

Adoro te devote


198

Ecce panis


199

Pange lingua, Tantum ergo


200


201


202

VII. Thứ Sáu Tuần Thánh – Good Friday Feria sexta in Passione Domini

Ad liturgiam verbi

Tractus: Domine exaudi


203


204

GRADUALE: Christus factus est


205

Adoratio Santæ Crucis

Invitationem: Ecce lignum Crucis

Antiphona: Crucem tuam


206

Improperia: Popule meus

1 - Popule meus


207

2 - Quia eduxi te


208


209

3 - Ego propter te flagellavi Ægyptum


210

4 - Ego te potavi


211

Hymnus: Crux fidelis


212


213


214


215

COMMUNIO: Vexilla Regis


216


217

VIII. Lễ Đêm Phục Sinh Dominica Paschæ in Resurrectione Domini

Ad Vigiliam Paschalem in Nocte Santa

Lumen Christi

Ad liturgiam verbi - cantica post lectiones

CANTICUM: Jubilate Domino


218

CANTICUM: Cantemus Domino


219


220

CANTICUM: Vinea facta est


221

CANTICUM: Sicut cervus


222

ALLELUIA: Confitemini Domino

Antiphona: Vidi aquam


223

OFFERTORIUM: Dextera Domini


224

COMMUNIO: Alleluia


225

IX. Lễ Chủ Nhật Phục Sinh Dominica Paschæ in Resurrectione Domini

Ad Missam in Die

INTROITUS: Resurrexi


226

GRADUALE: Hæc dies... V. Confitemini


227

ALLELUIA: Pascha nostrum

SEQUENTIA: Victimæ paschali laudes


228

OFFERTORIUM: Terra tremuit


229

COMMUNIO: Pascha nostrum

ad dimitendum populum: Ite, Missa est


230

X. Lễ Chúa Giêsu Lên Trời In Ascensione Domini

Dominica

INTROITUS: Viri Galilæi


231

ALLELUIA: Ascendit Deus

ALLELUIA: Dominus in Sina


232

OFFERTORIUM: Ascendit Deus

COMMUNIO: (anno A) Data est mihi


233

COMMUNIO: (anno C) Psallite Domino

A view of the altar of Our Lady of Sorrows


234

XI. Lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống Dominica Pentecostes

INTROITUS: Spiritus Domini


235

ALLELUIA: Emitte Spiritum tuum

ALLELUIA: Veni, Sancte Spiritus


236

SEQUENTIA: Veni, Sancte Spiritus


237

OFFERTORIUM: Confirma hoc, Deus


238

COMMUNIO: Factus est repente

AD DIMITTENDUM POPULUM: Ite missa est


239

XII. Lễ Kính Mình Máu Thánh Chúa Kitô Ss.mi Corporis et Sanguinis Christi

INTROITUS: Cibavit eos

GRADUALE: Oculi omnium


240

ALLELUIA: Caro mea


241

SEQUENTIA: Lauda, Sion


242


243


244


245

OFFERTORIUM: Portas cæli


246

COMMUNIO: Qui manducat

Hoc corpus


247

XIII. Lễ Kính Thánh Tâm Chúa Giêsu Sacratissimi Cordis Jesu

INTROITUS: Cogitationes Cordis eius


248

GRADUALE: Dulcis et rectus Dominus

ALLELUIA: Tollite iugum meum


249

OFFERTORIUM: Improperium exspectavit


250

COMMUNIO: Unus militum

DICO VOBIS: Gaudium


251

XIV. Lễ Hai Thánh Phêrô và Phaolô Tông Đồ Ss. Petri et Pauli, apostolorum

INTROITUS: Nunc scio vere


252

GRADUALE: Constitues eos

ALLELUIA: Tu es Petrus


253

OFFERTORIUM: Constitues eos

COMMUNIO: Tu es Petrus


254

XV. Lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội Die 8 decembris

In Conceptione Immaculata Beatæ Mariæ Virginis

INTROITUS: Gaudens gaudebo


255

GRADUALE: Benedicta es tu

ALLELUIA: Tota pulchra es


256

OFFERTORIUM: Ave, Maria

COMMUNIO: Gloriosa


257

XVI. Lễ Thánh Phêrô, Tông Đồ Die 22 februarii

Cathedræ S. Petri, Apostoli

INTROITUS: Statuit ei Dominus


258

GRADUALE: Exaltent eum


259

ALLELUIA: Tu es Petrus

OFFERTORIUM: Tu es Petrus


260

COMMUNIO: Tu es Petrus


261

XVII. Lễ Thánh Cả Giuse Die 19 martii

Sancti Ioseph, sponsi B. Mariæ Virginis

INTROITUS: Iustus ut palma


262

GRADUALE: Domine, prævenisti eum


263

Tractus: Beatus vir


264

OFFERTORIUM: Veritas mea

COMMUNIO: Ioseph, fili David


265

XVIII. Lễ Đức Mẹ Linh Hồn Và Xác Lên Trời Die 15 augusti

In Assumptione B. Mariæ Virginis

INTROITUS: Signum magnum


266

GRADUALE: Audi, filia


267

ALLELUIA: Assumpta est

COMMUNIO: Beatam me dicent


268

XIX. Lễ Kính Chúa Ba Ngôi Dominica I. post Pentecosten, in festo

Sanctissimæ Trinitatis

INTROITUS: Benedicta sit

GRADUALE: Benedictus es, Domine


269

ALLELUIA: Benedictus es, Domine


270

OFFERTORIUM: Benedictus sit

COMMUNIO: Benedicimus Deum


271

XX. Lễ Các Thánh Nam Nữ Die 1 novembris

Omnium Sanctorum

INTROITUS: Gaudeamus... Sanctorum omnium


272

GRADUALE: Timete Dominum


273

ALLELUIA: Venite ad me

OFFERTORIUM: Iustorum animæ


274

COMMUNIO: Beati mundo corde


275

XXI. Lễ Các Đẳng Linh Hồn Die 2 novembris

In Commemoratione Omnium Fidelium Defunctorum

INTROITUS: Requiem æternam


276

GRADUALE: Requiem æternam


277

ALLELUIA: Lætatus sum

Tractus: Absolve, Domine


278

OFFERTORIUM: Domine Iesu Christe


279


280


281


282


283


284

XXII. Lễ Chúa Kitô Vua Sollemnitatis

Domini Nostri Iesu Christi Universorum Regis

INTROITUS: Dignus est Agnus


285

GRADUALE: Dominabitur

ALLELUIA: Potestas eius


286

OFFERTORIUM: Postula a me


287

COMMUNIO: Sedebit Dominus

XXIII. Chủ Nhật Thứ Nhất Mùa Vọng

INTROIT

AD TE LEVÁVI ánimam meam: Deus meus, in te confído, non rubéscam: neque irrídeant me inimíci mei: tenim univérsi qui te exspéctant, non confundéntur. Ps. 24, 4. Vias tuas, Dómine, demónstra mihi: et sémitas tuas édoce me. V. Gloria Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, et in saecula saeculórum. Amen. Ant: Ad te levavi, etc. TO THEE, O Lord have I lifted up my soul: In Thee, O my God, I put my trust; let me not be ashamed. Neither let my enemies laugh at me; for none of them that wait on Thee shall be confounded. Ps. 24, 4. Show, O Lord, Thy ways to me, and teach me Thy paths. V. Glory be to the Father, and to the Son, and to the Holy Ghost. As it was in the beginning, is now, and ever shall be, world without end. Amen. Ant: To Thee, O Lord, etc.


288

GRADUAL

UNIVÉRSI, qui te exspéctant, non confundéntur Dómine. V. Vias tuas Dómine notas fac mihi: et sémitas tuas édoce me.

NONE OF them that wait on Thee shall be confounded. V. Show, O Lord, Thy ways to me, and teach me Thy paths


289

ALLELUIA

ALLELÚJA, allelúja. V. Ps. 84, 8. Osténde nobis Dómine misericórdiam tuam: et salutáre tuum da nobis. Allelúja.

ALLELUIA, alleluia. V. Ps. 84, 8. Show us, O Lord, Thy mercy: and grant us Thy salvation. Alleluia.


290

OFFERTORY

AD TE LEVÁVI ánimam meam: Deus meus in te confído, non erubéscam: neque irrídeant me inimíci mei: étenim univérsi, qui te exspéctant, non confundéntur.

TO THEE have I lifted up my soul: in Thee, O my God, I put my trust; let me not be ashamed: neither let my enemies laugh at me: for none of them that wait on Thee shall be confounded.


291

COMMUNION

DÓMINUS dabit benignitátem: et terra nostra dabit fructum suum.

THE LORD will give goodness: and our earth shall yield her fruit.


292

XXIV. Chủ Nhật Thứ Hai Mùa Vọng

INTROIT

POPULUS Sion, ecce Dóminus véniet ad salvándas gentes: et audítam fáciet Dóminus glóriam vocis suć in lćtítia cordis vestri. Ps. 79, 2. Qui regis Israel, inténde: qui dedúcis, velut ovem, Joseph. V. Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, et in sćcula sćculórum. Amen.

PEOPLE OF Sion, behold the Lord shall come to save the nations; and the Lord shall make the glory of His voice to be heard in the joy of your heart. Ps. 79, 2. Give ear, O Thou that rulest Israel: Thou that leadest Joseph like a sheep. V. Glory be to the Father, and to the Son, and to the Holy Ghost. As it was in the beginning, is now, and ever shall be, world without end. Amen.


293

GRADUAL

EX SION spécies decóris ejus: Deus maniféste véniet. V. Congregáte illi sanctos ejus, qui ordinavérunt testaméntum ejus super sacrifícia.

OUT OF SION the loveliness of His beauty: God shall come manifestly. V. Gather ye together His saints to Him; who have set His covenant before sacrifices.


294

ALLELUIA

ALLELÚJA, allelúja. V. Ps. 121, 1. Lćtátus sum in his, quć dicta sunt mihi: in domum Dómini íbimus. Allelúja.

ALLELUIA, alleluia. V. Ps. 121, 1. I rejoiced at the things that were said to me: we shall go into the house of the Lord. Alleluia.

OFFERTORY

DEUS, TU convérsus vivificábis nos, et plebs tua lćtábitur in te; osténde nobis Dómine misericórdiam tuam, et salutáre tuum da nobis.

O GOD, TURNING, Thou wilt bring us life; and Thy people shall rejoice in Thee: show us, O Lord, Thy mercy, and grant us Thy salvation.


295

COMMUNION

JERÚSALEM surge, et sta in excélso, et vide jucunditátem, quć véniet tibi a Deo tuo.

ARISE, O Jerusalem, and stand on high: and behold the joy that cometh to thee from thy God.


296

Chương IX

Các Bộ Lễ La Tinh

Chant of the Gradual by the schola


298

Các Bộ Lễ La Tinh

I. Mười Tám Bộ Lễ

Au Temps Pascal.

Chương 9: Các Bộ Lễ La-Tinh

299


300


301

Aux Fêtes Solennelles. 1.


302


303


304


305

Aux Fêtes Solennelles. 2.


306


307


308


309

Aux Fêtes Doubles. 1.


310


311


312



313


314


315



316


317


318

In Festis Duplicibus. 4.


319


320


321

In Festis Duplicibus. 5.


322


323


324

Aux Fêtes de la Sainte Vierge. 1.


325


326


327

Aux Fêtes de la Sainte Vierge. 2.


328


329


330

Abbaye de Solesmes


331

Aux Dimanches ordinaires


332


333


334


335

Pater Cunta


336


337

In Festis Semiduplicibus. 2.


338


339


340

Iesu redemptor


341


342


343

In Festis Simplicibus


344


345


346

For days of the week, ordinary time


347

In Dominicis Adventus et Quadragesimae

For Sundays in Advent and Lent

Kyrie (version A (Kyrie salve)

Kyrie (version B)


348

Sanctus XI

Agnus XIII


349

Missa XVIII - Deus Genitor alme

In feriis Adventus et Quadragesimae In vigiliis, feriis IV temporum et in Missa Rogationum

Kyrie (version A Deus genitor alme)

Kyrie (version B, for masses for the souls)


350


351

II. Sáu Bài Hát Kinh Tin Kính – Credo

1. Credo I


352


353

Credo II


354


355


356

Credo III


357


358

Credo IV


359


360


361

Credo V


362


363


364


365

Credo VI


366


367


368

Chương X

Một Số Bài Hát Thông Dụng


370

Một Số Bài Hát Thông Dụng

1. Ave Regina Cælorum

Vidi aquam Gregorian chant for the aspersion with holy water. Immediately before the principal mass on Sunday the celebrant sprinkles the altar, clergy and people with the holy water. Chant "Asperges me" is used throughout the year besides the paschal time, when "Vidi aquam" is being used.

Chương 10: Một Số Bài Hát Thông Dụng

371


372

VIDI AQUAM egredientem de templo, a latere dextro, alleluia: et omnes, ad quos pervenit aqua ista, salvi facti sunt, et dicent, alleluia, alleluia. V. Confitemini Domino quoniam bonus: R. Quoniam in saeculum misericordia eius. V. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto: R. Sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in saecula sćculorum. Amen. I SAW WATER coming forth from the temple on the right side, alleluia: and all those to whom this water came were saved, and shall say, alleluia, alleluia. V. Give praise to the Lord, for He is good: R. For His mercy endureth forever. V. Glory be to the Father, and to the Son, and to the Holy Ghost: R. As it was in the beginning, is now, and ever shall be, world without end. Amen.


373

2. Ave Maria

3. Ave, Maria... et benedictus


374

4. Alma Redemptoris Mater

5. Regina Cỉli


375

6. Salve Regina (1)


376

7. Salve Regina (2)


377


378


379


380


381

8. Veni Creator Spiritus


382

9. O Salutaris Hostia


383


384

10. Exsultet


385


386


387


388


389


390


391

11. Adoro Te


392

12. Gaudeamus


393

13. (UT) DO RE MI FA SOL LA SI DO


394


395

14. Veni Sancte Spiritus


396

15. Lauda Sion


397


398


399


400


401


402


403

16. Te Deum


404


405


406

17. Te Deum


407


408


409


410

Tài Liệu Tham Khảo

• N. Vincent: "Latin", in The Romance Languages, M. Harris and N. Vincent, eds., (Oxford Univ. Press. 1990)

• "Gregorian Chants." In Internet Yellow Pages, ed. Harley Hahn and Rick Stout, 471.2d ed. New York: Osborne, 1995.

• Bennett, Charles E., Latin Grammar (Allyn and Bacon, Chicago, 1908) "Gregorian Chants." In Internet Yellow Pages, ed. Harley Hahn and Rick Stout, 471. 2d ed. New York: Osborne, 1995.

• Waquet, Françoise, Latin, or the Empire of a Sign: From the Sixteenth to the Twentieth Centuries (Verso, 2003) ISBN 1-85984-402-2; translated from the French by John Howe.

• Wheelock, Frederic, Latin: An Introduction (Collins, 6th ed., 2005) ISBN 0-06-078423 • Paucker, Gnter Michael. "Liturgical Chant Bibliography 10." Plainsong and Medieval

Music 10/2 (2001) • Fendick, Reg. "Gregorian Chant database coming to Western." Western News, 24 July

1997. Milanese, Guido. "Investigationes de Cantu." Notitiae Cantus: An International Newsletter for Gregorian Chant and Other Repertories of Western Chant 1 (November 1994)

• "CANTUS: Database for Gregorian Chants." Netsurfer Digest, August 1994. • Hải Linh, “Giáo trình Ca Trưởng” 1973 (viết tay) • Mathiesen, Thomas J. and Steiner, Ruth. "The Thesaurus Musicarum Latinarum and

CANTUS." Demonstration at the Annual Meeting of the American Musicological Society (Minneapolis, Minnesota), 28 October 1994.

• Hoài Đức,“Ca Điệu Gregorio” (in roneo) • Steiner, Ruth and Collamore, Lila. "Medieval Tonaries and the CANTUS Database."

Report presented at a graduate seminar at Harvard University, 19 November 1997. • Steiner, Ruth. "The CANTUS Database." Report presented at a general faculty meeting

of The Catholic University of America, 21 March 1997. • Greennagel, David J. Review of The Divine Office in the Latin Middle Ages by R. Baltzer

and M. Fassler. Choral Journal 42/4 (2001) • Paucker, Gnter Michael. "Liturgical Chant Bibliography 10." Plainsong and Medieval

Music 10/2 (2001) • Winfred P. Lehmann and Jonathan Slocum, “The Latin Lessons” and Dictionaries of

various extent are also readily available. A Latin Dictionary, by Charlton T. Lewis and Charles Short (Oxford University Press, 1956) is extensive. The companion Elementary Latin Dictionary by Lewis (Oxford University Press, 1969)

• Lacoste, Debra. "The CANTUS Database: Progress Report." Presented at the meeting of the Cantus Planus Study Group (held in conjunction with the meeting of the International Musicological Society), Leuven, Belgium, 7 August 2002.

Nhaïc Bình Ca -...

Documents

Transcript of Nhaïc Bình Ca -...