Người tù khổ sai

Papillon Ngi T Kh Sai Henry Charrire

To Ebook: Nguyn Kim V Ngun truyn: vnthuquan.net

Henry Charrire

Papillon Ngi T Kh Sai Cho mng cc bn n c u sch t d n sch cho thit b di ng

Ngun: http://vnthuquan.net/

To ebook: Nguyn Kim V.

MC LC

I. Con ng ca s thi nt

Nh lao Conciergerie

Nh lao trung tm Caen

II. Ln ng

Xut pht

Saint-Laurent du Maroni

III. Vt ngc ln th nht

o b cu

Gi hong o

Trinidad

IV. Vt ngc ln th nht

Li ln ng

Curacao

Nh t Rio Hacha

Trn thot khi Rio Hacha

Ngi Anh-dieng (1)

Ngi Anh-dieng (2)

V. Tr v th gii vn minh



Vt ngc Santa Marta

Nhng chuyn vt ngc Baranquilla

Tr v tri kh sai

Mt ngi A-rap va n kin

Cuc vt ngc ca nhng k n tht ngi

Cuc xt x

VI. Qun o Salut

Nh giam cm c

Cuc sng o Royale (1)

Cuc sng o Royale (2)

VII .Qun o Salut

Cm c ln th hai

VIII. Tr li o Royale

Cuc ni lon o Sant-Joseph

IX. o Saint-Joseph

Mt cuc vt ngc ca ngi in

X. o Qu

Vt ngc t o Qu

Trong rng

Quch-Quch

XI. T gi ni ngc t

XII. Georgetown

Gia nh n ca ti

Qun n v Bum

Qun tre



Trn khi Georgetown

XIII. Nc Venezuela

Nh lao El Dorado

T do

Henry Charrire

Papillon Ngi T Kh Sai

I. Con ng ca s thi nt

Phin to i hnh

Ci tt mnh n ni mi mi ba nm sau ti mi gng dy c. Qu nhin khng phi l mt

ci bp bnh thng, v dng n vo mt ti, h xm li kh ng.

Hm y l ngy 26 thng Mi nm 1931. T tm gi sng ti c a ra khi cn bung giam

dnh cho ti nh lao Conciergerie t mt nm nay. Ti co mt nhn nhi, n mc chnh t: b

com-l ny mt hiu may c hng lm cho dng dp ti thm phn trang nh. S~mi trng, tht

mt chic n bm bm mu xanh nht im thm mt nt cui cng lm cho trang phc ca ti

cng hon chnh.

Ti hai mi lm tui, nhng trng ch hai mi. Bn cnh st hi chng li trc ci dng

dp gentlemen ca ti, nn c x vi ti kh lch thip. H cn ci kha tay cho ti na l khc.

H vi ti c thy su ngi ang ngi trn hai chic gh di t trong cn phng trng tri. Bn

ngoi tri u m. Trc mt chng ti c mt cnh ca chc hn l dn sang phng x n, v ni ny

l Ta n qun Seine Paris.

Lt na ti s b t co v ti git ngi. Trng s ca ti ng Raymond Hubert, c n cho ti.

Khng c ly mt bng chng ch ng no chng li anh, ti tin chc l chng ta s c trng

n. Ti nghe hai ch chng ta m khng khi mm ci. C nh th chnh ng ta; lut s Hubert,

cng sp ra trc ta n i hnh vi t cch b co, v nu c hnh n g th ng ta cng s cng chu

vi ti.

Mt vin lc s m ca mi chng ti vo. Qua hai cnh ca m rng, c bn vin cnh st i hai

bn cng vi vin chun y ch huy h, ti bc vo mt gian phng rng mnh mng. dng cho

ti ci tt kia, h trang hong cho gian phng ton bng mu thm nh mu: nhng tm thm,

nhng tm rm trn cc ca s ln, cho n c nhng b o di ca cc quan ta lt na s xt x



ti.

- Tha cc v, Ta ra?

T mt cnh ca bn phi ln lt bc ra su ngi. Quan Chnh n, ri n nm v quan ta,

u i m vi . Quan Chnh n ng li trc ci gh t gia, v hai bn cc v quan ta khc

cng ng vo ch. Mt ci im lng trang nghim trm ln gian phng: ai my u ng yn, k c

ti, cho n khi Ta ngi xung mi ngi mi ngi theo.

Vin chnh n, c i m phnh ng hng trn hai lng quyn, v mt khc nghit, nhn thng vo

mt ti m khng l mt cm xc no. ng ta tn l Bvin. Sau ny ng ta s ch tr nhng cuc

tranh lun mt cch khng thin v, v thi ca ng s lm cho mi ngi hiu rng, l mt quan

ta chuyn nghip, ng ta khng ly g lm tin tng vo s thnh tht ca cc nhn chng v cc

nhn vin cnh st. Khng, ng ta s khng c phn trch nhim no trong ci tt, ng ta ch lm ci

vic dn n ln cho ti n m thi.

Cng t vin l lut s Pradel. Tt c cc trng s u rt s ng ta. ng ta ni ting l ngi cung

cp c lc nht cho my chm v cho cc nh lao trong nc cng nh hi ngoi.

Pradel l biu trng ca bn tay trng pht ca cng l. l ngi buc ti chnh thc ca x hi,

mt sc mnh khng c cht nhn tnh. ng i din cho PHP LUT, cho Cn cn Cng l, chnh

ng cm ci cn y v ng s em ht sc mnh ra lm cho n nghing v pha ng. i mt kn

kn ca ng hi cp mi xung nhn ti chm chm t trn cao. Trc ht l chiu cao ca ci b

ng ta ng, th n l chiu cao ca vc ngi ng, t ra cng phi mt thc tm, n lm tng ci

v hch dch ca ng ta ln rt nhiu. ng ta khng b tm o khoc mu , m ch t ci m

xung trc mt. ng ta chng hai tay ln bn, hai bn tay to nh hai ci b co. Mt chic nhn

vng cho bit rng ng ta c v, v ngn tay t ng eo mt ci inh mng nga nhn bng

thay cho nhn.

ng hi nghing v pha ti tng thm sc p o ng c v nh ang ni vi ti: ny anh bn tr,

nu anh ngh rng anh c th thot khi tay ti th anh nhm y. Ngi ta khng thy tay ti c vut

nhn, nhng b vut ny lun lun c mt trong tm hn ti, v n s x tan anh ra khng c cch g

thot ni. V s d tt c cc trng s u s ti, s d trong gii quan ta ti ni ting l mt cng t

vin nguy him, chnh l v khng bao gi ti sng mt mi.

Ti khng cn bit anh c ti hay khng, nhim v duy nht ca ti l s dng tt c nhng g c

th s dng c hi anh: cuc sng phng ng ca anh khu Montmartre, nhng li khai m

cnh st mm cho cc nhn chng v nhng bo co ca chnh bn cnh st. Vi m ti liu gh

tm m vin d thm thu thp c, ti phi tm ht cch lm cho anh tr thnh xu xa n

mc bn bi thm phi quyt nh gt anh ra ngoi x hi.

Ti c cm gic l nghe thy nhng cu ni ny rt r, tr phi ti nm m, v qu tnh k n ngi



ny gy c cho ti mt n tng rt mnh.

B co nhn, anh hy mc cho ta lm, v nht l ng tm cch t v: ta s dn anh ln con

ng ca s thi nt!

V ta mong rng anh ng trng mong g vo bn bi thm: ch c o tng. Mi hai con ngi

ny chng hiu g v cuc sng u.

Anh c th nhn h m xem. H ang ngi trc mt anh thnh mt dy: r rng l mi hai ming

pho-mt t mt tnh l no mi ch v Paris. l nhng anh chng tiu th dn, nhng anh cng

chc v hu, nhng g li bun. Chng hi u m ni k v h. D sao th chc anh cng khng

kh kho n ni tng rng nhng con ngi nh th c th hiu c qung i hai mi lm

nm m anh sng v cch sinh hot ca anh Montmartre. i vi h, qung trng Pigalle v

qung trng Trng chnh l a ngc, v tt c nhng ngi sng v m u l nhng k th ca

x hi. Tt c bn h u v cng hnh din vi ci chn bi thm Ta i hnh. Ngoi ra anh

cng nn bit rng h rt au kh v ci thn phn tiu th dn nh b ca h.

Th m anh, anh bc ra trc mt h, tr trung, tun t. Chc anh hiu tha rng ta s chng n

nang g m khng miu t anh thnh mt tn s khanh ca nhng m Montmartre, cho nn ngay t

u ta s bin bn bi thm ny thnh nhng k th ca anh. Anh n mc sang trng qu: n y l

ra anh phi n mc tht khim nhng. ch ny anh phm mt li nghim trng v chin thut.

Anh khng thy l h ganh t vi cch n mc ca anh sao? H th ton mua may sn ca hng

Samaritaine, v d c nm m h cng khng dm ngh rng mnh c bao gi i may o ly c

mt b.

By gi mi gi, Ta sn sng m u cuc tranh lun. Trc mt ti l su vin quan ta

trong c ng cng t vin hung hn s a ht uy quyn ma qui ca mnh, a ht tr thng minh

ca mnh ra thuyt phc mi hai g tiu th dn kia rng ti l k c ti v bn tuyn n ngy

hm nay ch c th l ti lu y hay my chm.

Ngi ta sp x ti v ci ti git mt tn ma-c, mt tn dt gi ca gii n my chi Montmartre.

Khng c ly mt bng chng no. Nhng bn cm c mi ln tm c th phm l mt ln thm

lon, cho nn s mt mc khng nh rng ti l th phm. Thiu bng chng, chng n s ni l nm

c nhng s kin b mt t mt ngun ring, cho chng n bit mt cch chc chn, khng cn

h nghi g na. Mt nhn chng do chng chun b, mt ci a ht sng ch to ti s nh 36 quai

des Orfevres, tn l Polein, s l ch da hu hiu nht ca li buc ti. V ti mt mc qu quyt

rng ti khng quen bit hn ta, n mt lc no ng chnh n hi ti mt cch rt v t: Anh

ni rng ngi lm chng ny ni di. c. Nhng ti sao ngi y li i ni di? D lm g?

- Tha ngi Chnh n, s d t khi b bt cho n nay m no ti cng khng sao chp mt c,

iu khng phi v hi hn: c phi ti git Roland le Petit u? Chng qua v ti c ngh mi



khng bit ti sao, ci g thc y ngi lm chng ny hn hc i vi ti nh vy v lun lun

tm cch hi ti, c mi ln l l ca bn nguyn xem chng yu i th li c ngh thm nhng li

khai mi cng c cho n.

Rt cc, tha ng Chnh n, ti phi i n kt lun l cnh st bt qu tang hn ang lm iu g

phm php nghim trng v thng lng vi hn: s lm ng cho, vi iu kin l phi buc ti

thng Bm bm. Lc by gi ti cng khng ng l ti ni ng s tht n nh th. Tn

Polein hm y c gii thiu phin ta l mt ngi lng thin cha h can n, th my nm sau

b bt v b x v ti bun lu bch phin.

Trng s Hubert ra sc bo cha cho ti, nhng ng ta khng c c ci tm c ca ng Cng t

vin. Ch c trng s Bouffay, nh s cng phn si sc ca ng ta, gy kh khn cho ng Cng

t vin trong mt thi gian no . Tic thay cng chng c bao lu v trong cuc u khu tay

i ny s khn kho ca Pradel thng mt cch kh nhanh chng. Hn na ng ta bit cch

lm cho bn bi thm hi lng: h ht sc hnh din c mt nhn vt y uy th nh ng ta coi

nh nhng ngi bng vai phi la v nh nhng ngi ng s.

n mi mt gi ti hm y, vn c vn. Cc trng s bo cha cho ti b chiu b. V ti,

ngi v ti, b ln n.

Ci x hi Php do Cng t vin Pradel i din loi b vnh vin mt thanh nin hai mi lm

tui. V khng c hy vng g gim n ht! Mn n sang trng ny c quan Chnh n Bvin dn

ra trc mt ti bng ci ging khng c m sc ca ngi.

- B co nhn, ng dy.

Ti ng dy. Mt bu khng kh hon ton im lng bao trm ly cn phng, mi ngi nn th, tim

ti p nhanh hn. Bn bi thm k th nhn ti, k th ci u. H u c v xu h.

- B co nhn, hi ng bi thm tr li khng nh cho tt c cc cu hi ca Ta tr cu hi v

khon c ch mu t trc hay khng, cho nn Ta x anh ti kh sai chung thn. Anh c iu g

cn ni khng?

Ti khng chong vng, thi ca ti vn gi c bnh thng, ch c hai bn tay ti xit hi

mnh vnh mng nga.

- Tha ngi Chnh n, c, ti cn ni rng ti thc s v ti v l nn nhn ca mt m mu ca

cnh st.

T ci gc dnh cho nhng qu khch ph n n mc sang trng pha sau Ta, mt ting r rm

vng n tai ti. Ti ni vi h, dng dc nhng khng qut tho:

- Thi im i, cc b eo chui ngc n y thng thc nhng cm gic khng lnh mnh. Mn

kch din xong. Mt n mng c cnh st v t php ca cc b gii quyt n tha, vy cc

b phi ly lm tha mn ch!



- a phm nhn i - quan Chnh n ni.

Trc khi ra khi phng, ti nghe mt ting ni r to: Anh ng bun phin, em s n tn y tm

anh. l Nnette, nng Nnette trung thc v cao thng ca ti, ang gi n ti nhng tnh cm

m thm ca nng. Nhng ngi thuc gii giang h c mt trong phng u v tay. H th h bit

thc cht v n mng ny, v lm nh vy h mun t ra cho ti bit rng h t ho v ti, v ti d

khng u hng bn cnh st v khng t gic mt ngi no.

Khi i sang cn phng nh m ti ngi trc khi x n, bn cnh st kha tay ti li. C tay bn

phi ca ti c mt si xch ngn ni vi c tay bn tri ca mt vin cnh st. Khng ai ni vi ai

mt li. Ti xin mt iu thuc. Vin qun a cho ti mt iu v chm la cho ti. C mi ln ti

a tay ln iu thuc hay b tay xung, vin cnh st ng bn phi ti li phi a tay ln hay a

xung theo ti.

Ti ng ht ht khong ba phn t iu thuc l.

Chng ai ni mt cu no. Ngi u tin m ming l ti. Ti ni vi vin qun: i thi.

Xung my lt cu thang vi khong mi hai vin cnh st i p ti, ti bc ra sn sau ca ta

n.

Chic xe hi ch t i sn chng ti y. khng phi l loi xe ch t c ngn ra nhiu x

lim. Trong thng xe c xp khong mi ci gh di.

Vin qun ni: Conciergerie.

Henry Charrire


Nh lao Conciergerie

i n ta lu i cui cng ca hong hu Marie-Antoinette, bn cnh st giao ti cho vin qun t.

Hn k giy nhn t xong, h ra i im lng, nhng trc y vin qun xit cht hai tay b kha ca

ti, khin cho ti rt ngc nhin.

Vin qun t hi ti:

- Chng n x anh my nm?

- Chung thn.

- V l? - Vin qun t a mt nhn bn cnh st v hiu rng l s thc. Vin qun t ng

tun: ng ta chng kin kh nhiu chuyn i v bit rt r v n ca ti. ng ta c lng nhn

hu ni vi ti cu sau y:

- Ch, ci qun u cng! Chng n in ht ri hay sao?



ng ta nh nhng ci kha cho ti v thn hnh a ti n tn cn x-lim dnh ring cho t t, cho

ngi in; cho t kh sai, cho nhng ngi c bit nguy him: tng, sn v ca u c m da

dy. Trc khi ng ca li, ng ni:

- Can m ln, Bm bm . S chuyn li cho anh mt s c v thc n. Can m ln nh!

- Cm n sp. ng c yn ch, ti s c can m, v ti hy vng rng h s khng nut tri c

ci n chung thn ny u.

My pht sau, c ting co ca. Ci g th?

Mt ting ngi tr li: Khng c g u. Ti ch n treo ci bin thi.

- Bin g th?

- Kh sai chung thn. Cn theo di st sao.

Ti ngh bng: h in tht. Chng l h ngh rng ci v m h ging ln u ti c th lm cho ti

mt tr n mc t t? Ti l ngi gan d, v ti s can m. Ti s u tranh chng li tt c

bn h, chng li c thin h nu cn. Ngay t ngy mai ti s hnh ng.

Sng hm sau, trong khi ung c ph, ti t hi: liu c nn chng n khng? lm g? Liu ra

trc mt to n khc ti c c may mn hn khng? V s mt bao nhiu th gi vo vic y?

Mt nm, c th l mi tm thng... v lm g: c i y kh sai hai mi nm ch khng

phi chung thn na?

V ti nht quyt vt ngc, thi gian lu mau khng cn ngha l g. V ti bt gic nh li cu

ca mt phm nhn hi chnh n: Tha ngi Php n kh sai chung thn phi bao nhiu nm mi

mn hn ?

Ti i quanh qun trong bung giam. Ti nh in cho v ti an i nng, v cho em gi ti,

mt mnh bnh vc ti trc tt c mi ngi. Mn kch ht, tm mn khp li. Nhng

ngi thn ca ti chc phi au kh hn ti, nht l ng b gi ti nghip ca ti tn vng qu

ho lnh: phi mang cy thp t nng n ny chc ng c kh lm.

Ti git mnh: nhng ti v ti kia m! Qu ti v ti nhng i vi ai? Phi, ti v ti i vi ai?

Ti t nh: iu phi nh k nht l ng bao gi by tr ni vi ai rng mnh v ti, ngi ta s

ci cho. Chu n chung thn ch v mt thng ma c, ri li cn ni rng k khc git hn, th

tht qu l. Cm mm i l hn c.

V trong thi gian nh t Sant cng nh Conciergerie ti cha bao gi ngh n ci kh nng b

x nng nh vy, cho nn ti khng lc no bn tm hnh dung th xem con ng ca s thi nt

l ci g.

Thi c. iu trc tin cn phi lm l bt mi vi nhng ngi c n m sau ny c th cng

vt ngc.

Ti chn mt ngi Marseille tn l Dega. Ngi ny th no ti cng s gp phng ct tc: ngy



no hn cng n co ru. Ti xin n phng ct tc. Qu nhin, khi n ti trng thy hn ang

ng quay mt vo tng. Ti trng thy hn ng vo lc hn ln lt cho mt ngi khc vt

ln trc hn c th ko di thi gian xp hng. Ti n ng st cnh hn sau khi gt mt ngi

khc ra. Ti ni th thm rt nhanh:

- Th no bc Dega, khe khng?

- n c, Papi . T mi lm nm, th cn cu? Nghe ni chng n mui cu ri phi khng?

- Phi ti b chung thn.

- Chng n ch?

- Khng. Cn nht l phi n cho no v tp th dc. Phi c gi sc kho Dega , v chc chn l s

cn n gn ct.

- Cu c bm khng?

- C t c mi b *(*tc mi ngn francs) bng Anh. Th cu?

- Khng c.

- T khuyn cu nh: phi np ngay i. Trng s ca cu l Hubert phi khng? Thng cha y ti

lm, n khng chuyn cho cu u. Cu bo v cu em plan np sn n Dante, bo c ta giao li

cho Dominique le Riche: t cam oan l n s n tn tay cu.

- Sut, thng cm ang nhn chng mnh. Li dng lc ny ni chuyn y phng?

- ? Khng c chuyn g quan trng u , - Dega p - Hn ni l hn m.

- Bnh g th? Bnh to bn i bnh ? - on tn cm ngu xun ci ph ln.

i n l th. Con ng ca s thi nt, ti bc vo ri. Ngi ta ci ha h trong khi giu

ct mt thng nhc hai mi lm tui b x y cho n cht.

Ti nhn c plan. l mt ci ng bng nhm, mi nhn thn, c th tho ra bng cch vn

gia. Na ny xon c vo na kia. N ng nm ngn su trm francs bng giy bc mi. Khi nhn

c n, ti a ln mi hn ci ng di su phn, to bng ngn tay ci ny; vng, ti hn n

trc khi nht vo hu mn. Ti th tht mnh ht n vo su trong i trng. N l ci t kt ca

ti. H c th bt ti ci ht ra, chng hai chn, bt ti ho, bt ti ci gp ngi xung: tha h; khng

th no bit l ti c giu mt ci g. N nm mt v tr rt cao trong i trng. N l mt b phn

ca thn th ti. N l cuc sng ca ti, l t do ca ti mang trong mnh l con ng a ti

n phc th. V ti nht nh s tr th! Thm ch l ngha duy nht ca ti lc ny.

Bn ngoi, m khuya. Trong x-lim ch c mt mnh ti. Mt ngn n ln gn trn trn cho

php tn lnh canh nhn thy ti qua ci l nh trn ca. nh sng gay gt ca n lm cho ti la mt.

Ti t chic khn m-soa gp t trn mt, cho chi. Ti nm trn mt ci m t trn chic

ging st, khng c gi, v n li tng chi tit mt trong ci phin ta kinh tm va qua.

n y, ngi c hiu c trnh t ca cu chuyn, hiu thu ht nhng c s s lm ch da



cho ti trong cuc vt ln dai dng ny, c l ti cn ni dng di mt cht, nhng d sao ti cng

phi k ht tt c nhng g xy ra vi ti, tt c nhng g ti thy din ra trong tr ti trong

nhng ngy u b chn sng:

Khi vt ngc ti s lm g? V by gi, khi c plan, ti khng cn my may do d trong

vt ngc.

Trc ht ti s v Paris ngay, cng nhanh cng tt. K phi git trc tin l Polein, tn lm chng

iu. K n l hai k ch mu trong v n. Nhng ch hai tn thi th cha , phi l tt c nhng

k tham gia vo m mu ny. Hoc gi cng nhiu cng tt. ! Phi ri. Thot c ra ngoi mt ci

l ti s v Paris. Ti s c mt ci rng ng y cht n, cng nhiu cng tt. Ti cng khng

bit r l s cn bao nhiu: mi, mi lm, hay hai mi ki-l? Th l ti c ngi tnh nhm xem

cn bao nhiu thuc n git cho c nhiu ngi.

Dng mn dynamit chng? Khng, cheddit th hn. M ti sao khng dng nitroglycerin?. Thi c,

sang bn kia ti s hi kin nhng ngi thng tho v khon ny. Nhng v phn bn cm th c

yn ch: ti s thanh ton sng phng, v chng n khng lo b thit thi.

Hai mt ti vn nhm v chic khn mi-soa vn p ln mi mt. Ti trng thy rt r ci rng, b

ngoi th hin lnh v hi, nhng bn trong cht y thuc n v ci ng h bo thc, c iu

chnh rt chnh xc, s lm cho ngi n hot ng. Ch ; phi tnh sao cho n n ng mi gi

sng trong phng bo co ca s Cnh st hnh s, s 36 Quai des Orfevres lu mt. Vo gi ny c

t nht l nm trm thng cm tp hp y nhn lnh hoc nghe bo co. C bao nhiu bc trn

cu thang? Ti khng c nhm ln.

Phi canh gi tht chnh xc sao cho ci rng c a t ngoi ph vo n mc tiu ng vo

giy lt cn n. V ai s khing ci rng? c ri, ti s hnh ng tht to bo. Ti s i tc-xi

n ngay trc ca s cnh st hnh s v s ly ging hch dch ni vi hai tn cm ng gc:

a ngay ci rng ny ln phng bo co, ni vi ng cm Dupont l cnh st trng Dunois gi

ci ny v s ln gp ng ta ngay.

Nhng liu h c tun lnh khng? Nh ra, trong ci m ngi n n y ti li ri ng vo hai

phn t thng minh duy nht ca ci tp on ny th sao? Lc by gi s hng ht. Phi ngh ra cch

khc. Th l ti li tm, tm na. Trong thm tm ti khng chu chp nhn rng mnh s khng tm

c mt cch g n chc mt trm phn trm.

Ti ngi dy ung cht nc. Ngh nhiu au c u.

Ri ti li nm xung, mt khng p khn m-soa na. Gi pht tri qua chm ri. V ci nh sng

kia, ci nh n chi chang kia, tri i l tri? Ti thm nc chic khn mi-soa v li p ln mt.

Nc mt lm cho ti thy d chu, v chic khn t ln mi mt st hn. T nay ti s dng mi

cch ny.



Nhng gi di dng dc m ti hoch nh cch phc th sau ny, c ti lm vic khn trng n

ni ti nh trng thy mnh ang thc hin trong hin ti. Mi m, v thm ch c mt phn

ca thi gian ban ngy na, ti i li trong thnh ph Paris nh th vic vt ngc xong xui.

l iu chc chn mi phn: ti s vt ngc v s v Paris. V d nhin vic u tin l ti s a

giy thanh ton n nn, th nht l cho Polein v sau l cho bn cnh st. Th cn bn bi thm

th sao? Ci bn ma bn y s tip tc sng yn n sao? Chc l v nh, chng n rt hi lng l

lm trn bn phn vi mt ch B vit hoa. Trn y v quan trng, chng n s tha h vnh vo vi

hng xm lng ging v vi ngi v u tc bm xm ang i chng v n ba ti.

Thi c. Bn bi thm th sao nh, phi lm g cho chng n? Khng lm g ht. ch l th

ngi thm hi ng thng. Chng n c c o to hun luyn g u m lm quan ta? Nu

l mt vin cnh st hay hi quan v hu, hn s x s nh mt vin cnh st hay hi quan. Nu l

mt g a sa hay a than hng ngy, th thi ca hn s l thi ca thng a sa a than.

Chng qua chng n ch theo ui cng t vin: tn ny chng kh g m khng b c chng n

vo ti. Chng n khng phi l nhng k chu trch nhim tht s. Cho nn ti quyt nh s khng

lm g chng n: th l tuyn n xong.

Trong khi vit li nhng ngh ny, nhng iu m ti thc s ngh n cch y bao nhiu nm

v gi y ang n n ko v trc mt ti mt cch minh xc kinh khng, ti t nh: th mi bit

cnh im lng hon ton, c n tuyt i m mt ngi cn tr trung b nht x-lim phi chu ng,

c th lm ny sinh c mt cuc sng tng tng r nt n chng no trc khi chuyn sang tnh

trng in r. N mnh m v sinh ng n ni con ngi b phn i thc s. Hn bay bng ln v

lang thang khp nhng ni no hn thch. Hn v nh, gp cha, gp m, gp gia nh, hn bay ngc

v thi th u, bay qua cc giai on ca cuc i. Nht l sau hn dng ln nhng ta lu i

mng tng m hn pht minh ra vi mt sc tng tng v cng nhy bn, n ni trong s phn

thn khng khip ny, rt cc hn tin rng mnh ang thc s sng qua tt c nhng cnh ang m

c.

Ba mi su nm tri qua, th m ngi bt ca ti khng phi c gng mt my may khi vit li

nhng iu ti ngh trong thi on y ca i ti.

Khng, ti s khng lm hi bn bi thm mt my may. Nhng cn vin cng t th sao? ! Tn

ny th khng th cho n thot n. V chng i vi hn ti c sn mt phng n trn vn do

Alexandre Dumas vch r t u ch cui. Ti s hnh ng ng phc nh trong truyn b tc

Monte-Christo, nh nhn vt chnh ca truyn x l ci thng cha b anh ta b xung hm cho

cht i.

Tn quan ta ny phi chu trch nhim. Con kn kn mc o ny hon ton xng ng cho ti

hnh quyt n di hnh thc khng khip nht c th tng tng c. Phi y, ng ri, sau



Polein v bn cm, ti s dnh ht cho con c v ny. Ti s thu mt ci villa. N phi c mt ci

hm su, c tng dy, c mt cnh ca tht nng. Nu ca khng dy th ti s lt thm mt ci

m v chm thm v bo. Khi c c ci villa ri, ti s ln ra ch ca hn v bt cc hn.

Trc ti gn my ci vng st vo tng, cho nn a hn v l ti xch hn vo tng ngay.

V by gi th ti tha h!

Ti ang ng trc mt hn, ti nhn thy hn mt cch r nt l lng di i mi mt ang nhm

nghin. Phi, ti nhn hn cng ng nh khi hn nhn ti trong phin ta i hnh. Cnh ny r nt

n mc ti cm thy hi th ca hn t ln mt ti m m, v ti ng st vo hn, mt i mt, gn

nh chm vo nhau.

i mt diu hu ca hn b chi v ti cha vo mt hn mt ngn n pha rt mnh. i mt y

in lon ln v s hi. Nhng git m hi ln chy rng rng trn gng mt bng ca hn. Phi,

ti nghe thy nhng cu hi ca ti, v lng nghe nhng cu tr li ca hn. Lc ny ti ang sng

mnh lit.

- Thng khn nn, my nhn ra tao ch? Chnh ta y, Bm bm y, ngi m my x kh

sai chung nhn mt cch ngon lnh. My tng b cng di mi kinh s by nhiu nm tr

thnh mt ngi c hc thc, tri qua bao nhiu m trng hc lut La-m v cc pho lut khc;

hc ting La-tinh v ting Hy-lp, hy sinh nhng nm tui tr tr thnh mt nh hng bin

ln? Th ri i n u na, h qun ch m? i n ch xy dng nn mt php lut mi, tt

hn cho x hi chng? n ch thuyt phc cho m ng hiu rng ha bnh l iu tt p nht

trn th gii chng? truyn b mt trit l mi ca mt tn gio tuyt vi chng? Hay ch l

nh hng n nhng ngi khc, da vo u th ca hc thc i hc lm cho ngi ta tt hn

ln v t b ci c chng? Hy ni i, my dng hc thc ca my cu vt nhng con ngi

hay dm cht h? Khng h c mt ci g tng t nh vy, ch c mt ng c duy nht thc y

my hnh ng m thi: ln, ln mi, ln thm tht nhiu bc trn ci thang chc nghip ng gh

tm ca my. i vi my vinh quang c ngha l cung cp c tht nhiu ngi cho nh t kh sai

v cho my chm.

Gi Deibler *(*tn mt ao ph th Paris) l k ung nc nh ngun, c n cui nm hn phi

gi cho my mt kt sm-banh thng hng mi phi. Chng phi nh my m nm nay hn

chm thm c nm su ci u y sao? D sao th by gi chnh tao ang nm vng tnh mng

my trong tay, dy xch st ca tao ang tri cht my vo tng. Tao cn nh nh in ci n ci

ca my, ci v c thng ca my khi nghe c bn tuyn n xc nhn sc thuyt phc ca bn co

trng my a ra. bao nhiu nm ri m tao c tng chng nh mi hm qua. Bao nhiu

nm? Mi nm? Hay hai mi nm?

Nhng mnh lm sao th ny? Ti sao li mi nm? Ti sao li hai mi nm? Bm bm, ngi



hy trn tnh li; ngi khe mnh, ngi tr trung v trong bng ngi c nm ngn su trm

francs. Hai nm thi, phi, ta ch t chung thn hai nm thi, khng hn - ti t th vi mnh nh

vy.

Thi? My m ra ng ngn ri y, Bm bm ! Cn x-lim ny, s im lng ny ang lm cho

my ha in. Ti khng c thuc l. Ti ht ht iu cui cng t hm qua. Ti s i bch b.

Xt cho cng, ti khng cn phi nhm mt, cng khng cn ly khn mi soa t ln mt cng vn

thy r nhng g s din ra. ng y. Ti ng dy. Cn x~lim c bn mt chiu di, ngha l nm

bc ngn t ca n tng. Ti bt u i, hai tay chp sau lng. V ti ni tip:

- y. Tao va ni l tao cn nh rt r n ci c thng ca my. Th th by gi tao s bin n

thnh mt ci mu gh s. My c mt u th so vi tao: hm y tao khng c php, ch my th

by gi c tha h m ht, ht to bao nhiu cng c. Tao s lm g my by gi nh? Dng cch ca

Dumas chng?

mc cho my cht i chng? Khng, nh th cha . Trc ht tao phi chc thng mt my.

H? My li c v c ch mt ln na: my ngh rng nu tao chc mt my, t nht my cng s c

c ci li l khng trng thy tao na, v mt khc bn thn tao s khng c hng ci lc th

c theo di nhng phn ng trong i con ngi ca my. Phi my ngh ng, tao khng nn

chc thng mt my, t nht l khng nn chc thng ngay by gi. sau hng hay. Tao s ct li

my, ci li ng gh s, sc nh mt con dao. Khng phi l dao thng: n sc nh mt con dao

co? Ci li m my s dng, nh mt con im s dng ci y ca n, thc hin s nghip vinh

quang ca my. Chnh ci li m my dng ni nhng li l ngt ngo vi v my, con my v

tnh nhn ca my. My m c tnh nhn ? my th lm sao c ni mt ngi n b lm tnh nhn?

C chng, tnh nhn ca my phi l mt g n ng. V my ch c th ng vai tr b ng hn h

trong mt cuc k giao b i. ng th, ta phi m u bng vic ct b ci li ca my, v sau ci

c ca my l n n, n l ci cng c thi hnh mnh lnh ca ci c y. My s dng ci cng

c y mt cch ti tnh thuyt phc cho hi ng bi thm tr li c cho nhng cu hi t ra.

My s dng n t v cho bn cnh st thnh nhng con ngi lnh mnh, tn ty v bn

phn; nh n, cu chuyn ba t ca thng lm chng mi ng vng c. Nh n m trc mt

mi hai ming pho-mt kia tao mi hin ra nh l con ngi nguy him nht ca thnh Paris. Gi

s my khng c ci li y, ci li gian xo, ti tnh, y sc thuyt phc, ci li c tp

dt cng phu bp mo nhng s vic v nhng con ngi nh vy, th tao vn c ngi yn

trn sn thng ca tim Grand Caf qung trng Trng, khng phi i u c. Vy th ng

nh, tao s ct ci li my. Nhng dng kh c g ct?

Ti i i li li trong x-lim, i n chng mt, nhng ti vn din i din vi hn... th t nhin

n tt v mt nh sng rt yu t lt qua nhng khe h trn tm ca s chiu vo x-lim.



-Sao? Sng ri ? Ti thc thu m tr th sao? Ti tri qua nhng gi pht p bit

bao!

Ci m trng va qua n mi ngn lm sao?

Ti ngi trn ging, nghe ngng. Khng nghe thy g ht. Mt ci im lng tuyt i. Ch thnh

thong mi nghe mt ting tc khe kh ngoi ca. l ngi canh ngc i giy vi cho khi c

ting ng n nng ci np nh che ci l trn c trn cnh ca gh mt vo xem ti ang lm

g.

B my trng pht do nn Cng ha Php sng ch ra n giai on th hai. N hot ng mt

cch tuyt diu. giai on th nht, ngi no c th gy phin phc cho n th n tiu dit i.

Nhng nh th cha . Khng th cho ngi y cht qu nhanh, cng khng th cho ngi y

thot thn bng cch t t. Ngi y rt cn cho b my. Cc Qun l cc c quan ci hun cn c

vic g m lm nu khng c t nhn? Lc by gi th tht l p mt, cho nn phi gim st n. Phi

a n i lm kh sai: nhiu cng chc ca nh nc s nh n m c k sinh nhai. Ngoi ca li

va c ting tc, iu lm cho ti phi mm ci

Ci g v tch s kia khi phi lo, ta khng trn mt i u. t nht l khng trn bng ci cch m

my ang s: t t.

Ta ch mong mun c mt iu, l tip tc sng tht khe mnh v ln ng cng sm cng tt n

ci x Guyane thuc Php m cc ngi y ta n mt cch b i.

G canh ngc chuyn pht ra ting tc kia, ta bit rng cc bn ng nghip ca ngi chng phi

hin lnh g. So vi chng n, ngi cn hin hn nhiu.

Ta bit iu t lu, v Napolon, ngi sng lp ra ch kh sai, khi c ngi hi: Nhng tn

trm cp y ngi s giao cho ai canh gi? tr li: Cho nhng k cn trm cp hn chng n.

V sau ti c dp thy r rng k sng lp ra ch kh sai khng ni di.

Chc chc mt ci ghi-s vung mi chiu hai tc m ra gia cnh ca x-lim. Ngi ta chui vo

cho ti mt tch c ph v mt bnh m by trm nm mi gam. L phm nhn, ti khng cn c

quyn ra nh n mua thc n na, nhng nu tr tin, ti c th mua thuc l v mt t mn n ci

cng-tin nh b ca nh lao. Vi ngy na th s khng cn c mua g ht. Nh lao Conciergerie l

cn phng i ca nh lao cm c. Ti khoi tr ht mt iu Lucky Strike, gi mi bao 6,60 francs.

Ti mua hai bao nh vy. Ti c tiu cho ht s tin l, v ngi ta s tch thu tt c s tin ti ca

ti thanh ton chi ph ca ta n. Dega c gi cho ti mt mnh giy nh nht trong bnh m:

Trong hp dim c ba con rn. ca bc ta l mun nhn ti n phng ty u. Ti ly bao

dim va nhn c, nht ht que dim ra, lin thy ba con rn, u bo tt khe mnh. Ti hiu

ngay nh th c ngha l th no. Ti s a ba con rn cho vin gim th xem, v ngy mai hn ta s

cho ti, cng vi tt c cc c ti ang dng, k c m ging, n mt phng phun hi nng



git k sinh trng (trong s k sinh trng ny d nhin khng k bn t nhn t ti): Qu nhin

hm sau ti gp Dega y. Trong phng hi khng c gim th. Ch c hai chng ti, tha h ni

chuyn.

- Cm n Dega. Nh bc ti nhn c plan.

- C thy vng lm khng

- Khng.

- Mi ln i ngoi, phi ra cho k ri hng t vo.

- Vng. N kn lm, v my t giy bc u kh ro. Th m ti mang plan trong bng n by

ngy nay ri ch c t u.

- Th th plan tt y.

- Dega , bc nh sao y?

- T s lm tr thng khng y. T khng mun i y li Php, c l t s ngi t tm hay mi

nm. T c quen vi mt s ngi thn th, cho nn hn t c th gim t nht l nm nm.

- Bc bao nhiu tui?

- Bn mi hai.

- Bc in ! Nu ngi t mi nm, khi ra bc gi mt ri cn g. Bc s kh sai lm ?

- ! t s lm. Ni vi cu nh vy t khng xu h u, Papi . Guyane kinh lm cu . Mi nm

t cht tm mi phn trm. Cc chuyn tu ch t c k tip nhau b vo y, mi chuyn t mt

ngn tm trm cho n hai ngn ngi. Nu cu khng nhim bnh hi th cng mc bnh st vng

hay kit l, hai bnh ny khng tha ai u. Hoc nu khng th cng l ho lao, st rt, malaria c

tnh. Nu cu thot c tt c cc th y, cu s c y kh nng b m st ly plan hay l

cht trong khi vt ngc. Cu hy tin t Papi , t ni th khng phi cho cu nn lng, nhng t

c quen my ngi t kh sai tr v Php sau nm by nm t, cho nn t bit. H ch cn l

nhng ng gi rch. Nm no cng phi chn thng nm bnh vin. Cn vt ngc th h u ni

l n khng b nh nhiu ngi vn tng u.

- Ti tin bc ch, nhng ti cng tin tng ti, v ti bit chc l ti s khng ngi yn bn y lu

u. Ti l thy th, ti bit r ngh i bin, v bc c tin chc l ti s chun b rt nhanh vt

ngc. Cn bc, bc c hnh dung c ci cnh ngi t cm c mi nm hay khng? Nu h gim

cho bc nm nm (iu chng chc chn g) liu bc c th chu ng c mi ci nm cn li hay

khng, hay l li ha in v cnh bit lp hon ton? Nh ti y, vo gi ny, trong cn x-lim m

ti mt mnh, khng c sch bo, khng c ra ngoi, khng c ni vi ai, th hai mi bn

gi mi ngy cn phi nhn ln khng phi l su mi pht m l su trm! M ni th vn cn xa

s thc y.

- C th nh th, nhng cu, cu cn tr ch ti bn mi hai tui u ri.



- Ny Dega , ni tht, bc s ci g nht. S bn t kh sai khc ch g?

Tht th y Papi . Ai cng bit t l triu ph, v t ch n ch m st t v tin rng t mang

trong ngi nm mi hoc mt trm ngn quan chng xa xi g c.

- Bc , by gi chng mnh lm giao ko vi nhau nh? Bc ha vi ti l ng gi v in cn ti,

ti ha vi bc l s lun lun bn cnh bc. Chng mnh s da vo nhau. Ti khe v nhanh, ti

hc nh nhau t hi rt tr v ti bit dng dao rt thnh tho. Vy th v pha bn t kh sai bc

c yn tm: h s khng nhng n chng mnh m cn s na. Khi vt ngc, chng mnh s khng

cn n ai ht. Bc c tin, ti cng c tin, ti bit s dng a bn v iu khin thuyn i bin.

Bc cn mun g hn na?

Dega nhn thng vo mt ti hi lu... Chng ti m ly nhau. Th l bn giao ko c k kt.

Mt lt sau, ca m ra. Dega vc bc- i v pha bc, cn ti ng ti. Phng giam ca chng ti

khng xa nhau lm. V li thnh thong chng ti c th gp nhau phng ct tc, phng bc s,

hay nh nguyn ca khm nu l ngy ch nht.

Dega b sa li trong v gi mo phiu m ph Quc phng. C mt g chuyn lm bc gi ch

to ra cc phiu m ph ny mt cch kh c o. Hn ty nhng tp phiu nm trm francs v in

ln y nhng con s mi nghn francs mt cch cc k kho lo. V giy phiu nh nhau, cho nn

cc nh ngn hng v cc thng gia khi nhn nhng t phiu ny khng h nghi ng g ht. Tnh

hnh ny ko di nhiu nm v Phng ti chnh ca B t php khng cn bit ng no m ln na,

cho n ngy ngi ta bt c qu tang mt ngi trong bn tn l Brioulet. Lc by gi Louis

Dega lm ch mt tim ru Marseille, ni t hp nhng phn t tinh hoa trong gii giang h

min Nam, v l ni hn h quc t ca nhng tay du lch giu c mt cch kh nghi ca khp th

gii. K n nm 1929, Dega c vn bc triu. Bc ta rt yn tm.

Mt m n, c mt ngi n b tr, p, n mc trang nh n tm ng Louis Dega tim ru.

- Tha b chnh ti y, b cn g ? Xin mi b sang phng bn.

ng , ti l v ca Brioulet. Nh ti ang t Paris, v ti bn phiu gi. Ti n thm ng y

nh lao Sant, ng y c cho ti a ch tim ny v dn ti n xin ng hai mi ngn francs

tr tin trng s.

Th l Dega, mt trong nhng tay bm ln nht ca nc Php, trc cn hon nn ca mt ngi

n b bit r vai tr ca bc ta trong v phiu gi, a ra cu tr li duy nht khng nn c trong

hon cnh ny.

- Tha b, ti tuyt nhin khng bit chng b v nu b cn tin, b nn bn mt t phn son l .

B xinh p th kia, lm chi m chng kim c tha xi?, Ngi n b ng thng kia c qu,

va b chy va khc. B ta vo nh lao gp chng k li cu chuyn va xy ra. Hm sau Brioulet

cng phn t co tt c nhng g hn bit cho vin d thm nghe, chnh thc buc ti Dega l k



cung cp phiu m ph cho c bn. Lp tc mt i gm nhng cnh st vin tinh nhu nht ca

nc Php c thnh lp iu tra, theo di Dega. Mt thng sau, Dega, hai ngi chuyn ty

khc v in phiu gi cng vi mi mt ngi ng la b bt vo cng vi mt gi nhng ni

khc nhau, v b tng giam. H b a ra ta i hnh qun sng Seine, v phin ta x mi bn

ngy lin. Mi b co nhn u c trng s c ln bo cha cho. Brioulet khng mt ln no phn

cung. Rt cc, ch v hai mi ngn francs khn nn v mt cu tr li ngu xun m tn bm gi

gin nht ca nc Php ph sn vi mi lm nm t kh sai. V chnh l ngi va mi

cng ti k kt mt bn giao ko cng sng cng cht.

Trng s Raymond Hubert c n thm ti. ng ta d nhin chng ly g lm phn khi, cho nn

trong khi ni chuyn vi ti ng l v lng tng r rng. Ti khng trch mc ng ta mt cu no.

...Mt, hai, ba, bn, nm, quay ng sau... Mt, hai, ba, bn, nm, quay ng sau. Ti i i li li nh

th t ca s n ca ln ca phng giam sut my ting ng h. Ti ht thuc l, ti cm thy

mnh tnh to, cn bng v sc chu ng bt c iu g. Ti t ha vi mnh l gi y s khng

ngh n chuyn tr th vi.

Ci tn cng t vin kia th ta hy tm b hn ng ni m ti tri hn vo my ci vng ng

trn tng, c mt hn y: ti vn cha quyt nh c l mnh s lm cho hn cht bng

cch no. Bng mt ting ht chi chang, mt ting ht tuyt vng, no nut mt cch khng khip,

lt vo ca phng giam, khng bit t u vang n. Ci g th nh? Nghe nh ting ku go ca

mt ngi ang b tra tn Nhng y u c phi l ni hi cung ca cnh st hnh s? Khng c

cch no bit c vic g ang xy ra. Nhng ting ht trong m khuya lm cho ti gan rut ri

bi. V ting ht y khng bit n mnh n mc no m c th xuyn qua c tm ca c. m da

dy ny. C l l mt ngi in. B giam mt mnh trong nhng cn x-lim nh th ny, khng

c mt cht g t bn ngoi vo, th pht in cng chng kh khn g. Ti ni to ln mt mnh, t

cht vn bn thn: Nhng ting ht y th c lin quan g n my? My hy ngh n bn thn

my, ch ngh n bn thn my v n ngi cng s mi ca my l Dega. Ti ci xung, thng

ngi dy, ri m mt pht vo ngc mnh. au lm. V nh th c ngha l mi s vn cn n: cc

bp tht trn tay ti vn hot ng mt cch hon ho. Th cn chn? Hy khen ngi i chn y i,

v i i li li hn mi su ting ng h ri m vn cha thy mi.

Ngi Tu pht minh ra ci git nc nh u u xung u ti nhn. Cn ngi Php th

pht minh ra s im lng. H loi tr mi phng tin khuy kha. Khng c sch, khng c giy,

khng c bt, khung ca s c song st ln b bt kn bng nhng tm vn, ch khot my ci l nh

lt mt t nh sng m m.

Ngi nn nao v ting ht no nng kia, ti quay cung trong x lim nh mt con th b nht trong

chung. Ti tht s c ci cm gic l b mi ngi rung b v b chn sng theo ngha en. Phi,



ng l ti hon ton ch c mt mnh, v tt c nhng g th gii bn ngoi c th thu c n

ti trc sau cng ch l ting ht y.

C ai m ca. Mt ng linh mc gi bc vo. , by gi th my khng phi ch c mt mnh na,

trc mt my c mt ng linh mc.

- Cho con. Con hy tha th cho cha v mi n hm nay cha mi vo c. My hm trc cha v

qu nn khng bit. Con c khe khng?

V ng linh mc gi xu xa bc thng vo x-lim, ngi bt xung ci ging ti tn v thp l t

ca ti.

- Con ngi x no?

- Vng Ardche.

- B m ra sao?

- M con mt hi con mi mi mt tui. Hi trc b con thng con lm.

- ng y lm ngh g?

- Dy hc.

- B con cn sng ch?

- Vng .

- B con cn sng, th sao con li ni l trc kia?

- Bi v b con th cn sng nhng con th cht ri.

- i! Con ng ni th. Con lm g m b n?

Trong mt khonh khc ti ngh n ci n tng l bch m ti s gy nn nu ti ni rng mnh v

ti.

V ti tr li tht nhanh:

- Cnh st ni l con git ngi; m cnh st ni th th hn l phi ng nh th:

- y l mt thng gia ?

- Khng, hn lm ma c.

- V v mt chuyn li thi g y trong gii du ng m ngi ta x con ti kh sai chung thn ?

Cha khng hiu. y l mt v git ngi c ch ch ?

- Khng , ch l mt v git ngi thng thi.

- Ti nghip, tht kh m tin c. Liu cha c th lm g gip con khng? Ta cng cu nguyn nh?

- Tha cha, xin cha tha th, con khng bit cu nguyn, v con khng h c gio dc v tn gio.

- Khng sao u con , cha s cu nguyn cho con. c Cha lng lnh thng yu tt c nhng a

con ca Ngi, ra ti hay cha cng vy thi. By gi cha ni g con c th m nhc li nh,

c khng?

i mt ng linh mc du hin qu, gng mt bu bnh ca ng tot ra lng nhn t trong sng qu,



n ni ti khng n t chi, v khi thy ng qu xung, ti cng qu theo. Ly Cha chng con

trn Tri...

Ti a nc mt, v ng linh mc thy th lin a ngn tay mp mp hng ly mt git l ln ang

ln trn m ti v a ln mi ung.

- Con i, nhng git nc mt ca con i vi cha l phn thng ln nht m Cha c th gi cho

cha ngy hm nay qua tm hn con. Cm n con nhiu lm.

ng linh mc hn ln trn ti.

Hai chng ti li ngi cnh nhau trn ci ging t.

- bao lu con khng khc?

- Mi bn nm.

- Mi bn nm, ti sao?

- Ngy m con mt.

ng gi cm tay ti v ni:

- Con hy tha th cho nhng k lm con au kh n nh vy.

Ti git pht bn tay ti ra khi bn tay ng linh mc v bt gic vng dy, li ra pha gia phng

giam.

- khng, ci th khng i no! Con s khng bao gi tha th cho chng n. Cha c mun nghe

mt li tm s ca con khng, tha cha? Vy th y: hng ngy, hng m, hng gi, hng pht con

ch lm c mi mt vic l ngh cho ra cch g v bao gi con s git ht c tt c, nhng k

giam con vo y.

- Con ni th, v con tin l nh th, v con hy cn tr, cn tr lm. Ri sau ny khi c tui, con s

t b nh trng pht v tr th.

Ba mi bn nm sau, ti ngh ng nh ng linh mc ni.

- Cha c th lm g gip con? - ng linh mc nhc li.

- Cha c th lm mt vic phm php khng?

- Vic g?

n x-lim s 37 ni vi Dega l phi nhn trng s xin cho c chuyn sang nh lao trung tm

Caen, v bo cho Dega bit l con cng va lm n nh th xong. Cn phi ri nh lao

Conciergerie tht nhanh chuyn sang mt nh lao trung tm ni tp hp nhng on t gi sang

Guyane. V nu l mt chuyn tu th nht th phi i thm hai nm na trong nh lao cm c mi

c mt chuyn khc. Khi cha gp Dega ri th xin cha quay tr li y cho con bit tnh hnh ra

sao.

- Cha s ly l do g tr li y?

- Chng hn cha c ni l b qun quyn kinh. Con i cu tr li ca Dega.



- Nhng ti sao con li vi i? M li vi i n mt ni khng khip nh ci nh t kh sai y?

Ti nhn ln gng mt ca ng linh mc, ngi tn s ca Thng lng lnh, v tin chc rng

ng s khng phn bi ti, ti ni:

- Tha cha, vt ngc cho tht nhanh.

- Cha s gip con, con , cha tin chc nh vy, v con s lm li cuc i ca con, cha cm thy

th. V con c i mt ca mt chng trai trung hu, v v tm hn con cao thng. Cha n phng

37 y. Con hy ngi i cu tr li.

ng linh mc quay tr li phng ti rt nhanh.

Dega ng . ng linh mc li cun kinh cho ti mn n mai.

Ngy hm nay mt tia nng ca Tri lt vo y lm cho phng giam ca ti sng rc ln, nh

lng nhn hu ca con ngi thnh thin y.

Nu Thng c tht, ti sao Ngi li cho php c nhng con ngi khc nhau n nh vy sng

trn tri t? Lo cng t vin, bn cnh st, bn Polein, ri l i c ng linh mc, ng cha x ca nh

lao Conciergerie?

Chuyn n thm ca con ngi thnh thin y va an i ti li va c vic cho ti.

Hai l n ca chng ti sm c kt qu. Ch mt tun sau, hai chng ti trong s mt tp

by ngi ng xp hng trong hnh lang nh lao Conceiergene lc bn gi sng. Ton th i cnh

st c mt y.

- Ci ht ra!

Ai ny u chm ri ci o qun. Tri lnh, ti ni c da g ln.

- c ngay trc mt. ng sau, quay! Lui mt bc, bc! - Trc mt mi ngi c mt

xp o qun.

- Mc vo!

Chic o s-mi vi phin mn m ti mc ban ny c thay th bng mt ci o vi th cng, v b

com-l trang nh ca ti nhng ch cho mt ci blouson v mt ci qun bng d th. i giy ca

ti bin u mt, v ti phi x chn vo mt i guc sabot*(*mt th giy o bng g, c mu,

thng dng vng nng thn)

K cho n ngy hm nay, chng ti cn c ci v ca ngi bnh thng. Ti a mt nhn sang

su ngi kia: tht kinh khng! Khng cn ly mt du vt no ca bn sc ring: trong hai pht

ng h ai ny u ha thnh t kh sai.

Bn phi, quay? Nhn trc, thng! i u, bc

c khong hai mi tn cnh st p gii hai bn, chng ti ra sn v ln lt c a ln xe, mi

ngi nht kn trong mt ci ngn hp trn thng xe. Th l chng ti ln ng n khm Beaulieu,

tn gi ca nh lao trung tm thnh ph Caen.



Henry Charrire


Nh lao trung tm Caen

Va n ni, chng ti c a vo phng giy ca ng gim c. ng ta ngi sau mt ci bn

giy s ng theo kiu thi chnh, t trn mt ci b cao n mt mt.

- Nghim! Quan gim c s ni chuyn vi cc ngi.

- Cc phm nhn! Cc ngi s c tm giam y trong khi ch i ln ng n tri kh sai.

Ni ny l mt nh giam tuyt i nghim ngt. Bt k gi no cng phi hon ton im lng; khng

c thm ving; khng nhn th t. Mt l khut phc, hai l dit vong. y ch c hai ca ra: mt

a n ni kh sai, nu hnh kim cc ngi tt; mt a ra ngha a. Nu c trng hp hnh

kim cha tt, th nh nht s l su mi ngy x-lim n bnh m khng, ung nc l. Xa nay

cha ai sng qua hai ln pht x-lim nh vy. H l m th ng c trch!

ng ta quay sang Pierrot le Fou, mt t nhn ngi Ty-ban-nha b chnh ph nc ny trao cho

ta n Php.

- Ngh nghip ca anh ngoi i l g?

Tha ng gim c u b.

Nghe cu tr li, ng gim c qut ln: Tng kh tn ny i, theo tc phong qun s! Trong nhy

mt, ngi u b b bn nm tn cnh st dng di cui v qu m nh ti bi ri li nhanh ra

khi phng. Ti nghe ting anh ta go: khn k.., nm thng nh mt m cn phi dng di

cui, l hn h! Mt ting ah! ca loi d th b t thng, ri khng nghe thy g na. Sau ch

c ting lt xt ca mt vt g nng b ko l trn sn xi-mng.

Sau cnh ny m cn cha hiu th s khng bao gi hiu c ci g ht. Dega ng cnh ti. Bc ta

a mt ngn tay mt ngn thi, chm vo qun ti. Ti hiu nh th c ngha l g: Dega mun

khuyn ti c nhn nhc cn sng m n ni t y. Mi pht sau, mi ngi trong chng ti

(tr Pierrot le Fou b a xung tng hm nht vo mt cn x-lim nh bn) u c v tr trong

mt cn x-lim ca khu trng gii trong nh lao trung tm Caen.

Vn may lm cho cn x-lim ca Dega t ngay cnh cn ca ti. Trc ngi ta gii thiu

vi chng ti mt con qui vt tc hung cao mt mt chn mi l t, cht mt, tay phi cm mt cy

roi cc b mi toanh. l tn trng t, ngha l mt t nhn gi chc nng trn p cc t nhn

khc theo lnh ca bn cai t. Hn l ni kinh hong ca cc phm nhn. Nh hn, bn cai ngc c

c ci li l c th nh p ngi ta m khng phi ng tay ng chn, v mt khc, nu c ai



cht th ban qun tr nh lao khng phi chu trch nhim.

V sau, nh my hm bnh x, ti c bit l lch ca con th c hnh ngi ny. Ta hy ly

lm mng cho ng gim c nh lao trung tm chn c mt ao ph th c lc n nh vy.

Tn ny trc kia vn lm ngh p . Mt hm, trong ci th trn min bc l ni gia nh hn sinh

sng, hn quyt nh t st v ng thi git lun c v hn. Hn s dng vo mc ch y mt thi

mn dynamit kh to. Hn nm xung bn cnh ngi v ang ng say (cn h ca hai v chng

vo tng th ba ca mt ngi nh by tng). Hn chm mt iu thuc l dng chm ngi vo thi

mn m hn cm trong tay tri, t vo gia u hn v u v hn. Mt ting n kinh hong. Kt

qu: ngi ta phi dng tha mc tng mnh vn ca v hn. Ta nh sp hn mt bn, ba a tr b

vi gch nt, cng vi mt b gi by mi tui, nhng ngi khc trong ta nh u b thng,

k nng ngi nh.

Ring hn, Tribouillard, mt mt phn bn tay tri, ch cn ngn tay t v na ngn tay ci, ngoi ra

mt tri v tai tri ca hn cng khng cn. Du hn b mt vt thng nng, bnh vin phi

khoan s mi cu c. T khi b x, hn c lm trng t cc x lim trng gii trung tm

Caen. Thng ngi gi in gi di ny c quyn t x s vi nhng con ngi khn kh chng

may lt vo a phn ca hn. Mt, hai, ba, bn, nm, quay ng sau... mt, hai, ba, bn, nm... cuc

di chuyn v tn t tng n ca x lim li bt u.

Ban ngy t nhn khng c nm. ng nm gi sng mt ting ci lnh li nh thc c ci m

ngi t ti y H phi vng dy, thu dn chn m, ra mt, sau , phi i i li li hoc ngi yn

trn chic gh u gn cht vo gc phng. Khng c nm trn ging. im tinh vi nht trong h

thng trng gii nh t l ci ging ca t nhn ban ngy c nng ln p vo tng cho n ti.

Nh vy t nhn khng nm c v ngi ta c th gim th hn k hn. Mt, hai, ba, bn, nm...

mi bn gi i i li li. Mun cho ci thao tc lin tc ny c c tnh cht hon ton t ng

ha, phi tp cch ci u, chp hai tay sau lng, i sao cho va phi, ng nhanh qu m cng ng

chm qu, bc cho u, bc no cng di bng nhau, n cui phng th quay li mt cch my

mc, n ca x-lim th quay chn tri, n tng i din th quay chn phi.

Mt, hai, ba, bn, nm... Cc x-lim sng sa hn nh lao Conciergerie, v ngi ta nghe c

nhng ting ng bn ngoi, nh nhng ting ng khu trng gii a sang, nhng cng c c

nhng ting ng t pha ng rung vng ti. Ban m c th nghe thy ting hut so hay ting

ht ca nhng ngi cng nhn nng nghip ang tr v nh sau mt ngy lao ng, hi lng v

ung c my cc ru cidre ngon lnh.

Ti cng c c mn qu Noel: qua mt khe h gia nhng tm vn bt ca s, ti nhn thy

cnh ng tuyt ph trng xa v my lm cy en vin bc di nh trng. Trng nh mt tm bu

nh thuc cc loi in hnh m ngi ta vn gi tng nhau vo dp Noel. B gi lay mnh, nhng



lm cy y trt b tm o khoc bng tuyt, cho nn nhn thy rt r. N lm thnh nhng vt sm

ln ni bt ln trn nn tuyt trng. y l mt l Nol cho mi ngi, thm ch cho c mt phn ca

nh lao. i vi cc t nhn kh sai ang tm giam y, ban qun tr nh lao c mt c gng

ng k: chng ti c quyn mua hai thi s-c-la. Xin ni l hai thi ch khng phi l hai tm

u nh. Hai thi s-c-la Aiguebelle chnh l ba tic rveillon ca ti nm 1931.

Mt, hai, ba, bn, nm... s trn p ca Cng l bin ti thnh mt th qu lc ng h, ci thao

tc i i li li trong x-lim l tt c v tr ca ti. iu ny c tnh ton mt cch chnh xc.

Trong phng giam khng c li mt ci g, tuyt i khng c mt cht g phm nhn c th

dng lm cch gii tr. Nu c ai bt gp ti nhn qua khe h trn ca s, chc chn ti s phi chu

mt s trng pht nghim khc. Tht ra h lm nh vy l rt c l v i vi h ti ch l mt ngi

cht. Ti c quyn g m t cho php mnh hng ci th c ngm cnh thin nhin?

Cnh ca s c mt con bm ang bay ln, cnh n mu xanh nht, c mt ng ch en mnh,

v cch y khng xa li c mt con ong ang bay v v. Hai con vt ny n y tm ci g vy?

C th ngh l chng n pht in v nh nng ma ng ny, nu khng phi l chng n lnh qu

mun vo t cho m. Ma ng m c bm nh! lm sao n li khng cht, ci g lm cho n sng

li? Cn con ong kia na, ti sao n ri t n ch ny? N khng bit rng n ch t ti ny l mt

vic liu lnh. May m tn trng t khng c cnh, ch khng th hai con ny chng cn sng c

bao lu.

Ci tn Tribouillard l mt k xa-ch* ng gh tm, (*mt chng bnh tm thn (Sadisme) trong

bnh nhn tm thy khoi lc khi c chng kin hay c lm cho k khc au n cng cc)

v ti c linh cm l th no cng xy ra mt chuyn g gia ti vi hn. Tic thay, ti khng

nhm. Hai con vt ng yu kia n thm ti bn ca s c mt hm, th hm sau ti bo co l b

m. S l ti khng chu c na, ti ngt ngt v cnh c n, ti cn c trng thy mt gng

mt, nghe thy mt ting ni, d l mt ting ni rt kh chu cng c, v l vn l mt ting

ni, ti cn nghe bt c mt m thanh no.

Trn trung trong ci khng kh lnh but ca hnh lang, mt quay vo tng, mi ch cch tng

bn ngn tay, ti l ngi p cht ca mt dy gm tm t nhn ang i n lt khm. Ti ang

mun trng thy ngi: th th ti toi nguyn? Tn trng t bt gp c ti ang ni th

thm vi Julot, vn c bit hiu l ngi cm ba. Phn ng ca tn mi tc ny tht l khng

khip. Hn ging mt qu m thi sn t pha sau u ti, v v bt ng, ti b gip mi vo tng.

Mu c ra, ti gc xung, ri c gng dy, lc u tht mnh cho tnh v c nh thn hiu cho

c vic g va mi xy ra. Ti phc mt c ch phn i. Con i i y ch i c th: hn gi

chn vo bng ti lm ti li ng ln ra t, v dng roi cc b qut ti b vo ngi ti. Julot

khng chu ni cnh ny. Anh ta chm ln ngi hn, mt cuc u khng khip n ra, v v Julot



vo th yu cho nn bn canh t thn nhin ng nhn. Khng ai ch n ti lc by gi va mi

lm cm ng dy. Ti nhn quanh xem c ci g dng lm v kh c khng. Bng ti nhn thy

ng bc s nghing ngi trn gh bnh t phng khm dm ra hnh lang xem vic g ang xy ra

y, v ng thi ti cng nhn thy mt ci vung ln y trn mt ci ni st trng men y nc

si ang bp bng nng ln h xung do sc y ca hi nc. Ci ni ln ny ang si sng sc

trn chic l than dng si phng lm vic ca bc s.

Ti phn x rt nhanh: nm ly hai quai ni c chu bng tay, ti ht ht ch nc si vo mt tn

trng t ang mi i ph vi Julot. T hng hn pht ra mt ting go khng khip. Hn lnh

. Hn ln ln di t, v v mnh hn mc ba chic o len dt, hn ci o rt kh khn. Khi hn

ci n chic th ba th da ca hn cng ra theo. C o vn cht, nn khi hn c ko o ln th a

ngc, mt phn a c v da mt dnh cht vo o dt kim. C con mt duy nht cn li ca hn cng

b luc chn: t nay hn s m. Cui cng hn ng dy, nhy nha, tht chn tng mng, trng tht

gm ghic, v Julot tha c cho hn mt c tri ging vo ng h b. C ci thn hnh h php

ca hn xung, hn bt u nn e, ri rt chy rng rng. ng i cho hn. Cn chng ti th

c i y, chng mt g.

Hai tn gim th chng kin cnh ny khng can m tn cng chng ti. Chng bm ci

bo ng xin vin tr. Vin binh ca chng t khp ni a ti, v nhng pht di cui ging ti tp

ln chng ti nh mt trn ma . Ti c ci may mn l ngt i rt nhanh cho nn cng au.

Khi tnh dy, ti thy mnh c a xung tng di, mnh trn nh nhng, nm trong mt cn

x-lim ngp nc. Cc gic quan ca ti t t hot ng tr li. Ti a tay s khp ci thn hnh

au n ca ti. Trn u ti c t nht mi hai n mi lm ch sng v. By gi l my gi? Ti

khng bit. y khng c m m cng khng c ngy. Khng h c nh sng. Ti nghe c ting ai

g g vo tng, nhng ting g hnh nh t xa lm.

Cc, cc cc cc, cc, cc Nhng ting g ny l nhng ting gi in thoi. Nu ti mun nhn

thng ip th bn thn ti phi g vo tng hai ting tr li th g, nhng g bng ci g?

Trong bng ti ti khng trng thy mt vt g c th dng g c. G bng tay th khng c, v

ting khng truyn i xa. Ti ln v pha m ti on l pha ca, v y ti hn mt cht. Ti

vp phi hng chn song m ti khng h trng thy. S song mt lc, ti nhn thy rng trong

phng giam c mt cnh ca cch ti hn mt mt. Ti khng th ng n cnh ca ny v c

hng chn song chn ti li. Nh vy khi c ai vo cn x-lim giam loi t nguy him, t nhn khng

th vi ti ngi c v hn b nht trong mt ci chung. Ngi ta c th ni vi hn, nc

vo hn, nm thc n cho hn v lng m hn mt cch an ton tuyt i. Nhng cng c mt ci

l ngi ta khng th nh p t nhn mt cch khng c g nguy him cho bn thn, v mun nh

hn th phi m chung ra.



Nhng ting g chc chc li c nhc li. Ai gi ti th nh? D l ai th hn cng xng ng c

ti tr li, v nu hn b bt gp th khn to cho hn. Trong khi m mm i trong bng ti, ti sut

ng v mt. Chn ti va gim phi mt vt g cng v trn. Ti s th thy l mt ci mui bng

g. Ti lp tc cm n ln v chun b tr li in thoi. Tai p vo tng, ti ch i. Cc, cc,

cc, cc, cc - stop, cc cc - Ti tr li: cch, cch. Hai ting ny bo cho ngi gi in bit l bn

kia sn sng nhn in, c nh i. Nhng ting g ca ngi kia bt u: Cc, cc cc nhng ch

ci ln lt diu qua rt nhanh... a, b, c, d, e, f, g, li, i, j, k, l, m, n, o, p, stop. Ngi kia dng li

ch p. Ti g mt ting ln: cch, nh th l ngi kia bit rng ti ghi nhn ch p: Sau l

mt ch a, mt ch p, mt ch i, v c th. Ngi kia ni vi ti: Papi th no ri? Cu b kh nng

cn t gy mt tay: l Julot. Chng ti gi in thoi cho nhau nh th trong hn hai ting

ng h m khng h bn tm lo b bt gp: Chng ti say sa trao i nhng t ng, nhng cu c

n mc nh ha di.

Ti ni cho Julot bit rng ti khng c ch no b gy, khng c vt thng, tuy u ti y u.

Julot trng thy ngi ta cm chn ti ko xung thang gc, anh ta ni rng c mi ln bc thang

th u ti li nn xung nh cc mt ci. Cn anh ta th khng lc no b ngt c. Anh ta cho rng

tn Tribouillard b bng rt nng, v do my chic o len, nhng vt thng ca hn rt su hn

lnh d ch v mt lc ra oai.

Ba ting g rt nhanh, v c lp li my ln, cho ti bit rng c ng. Ti ngng g. Qu nhin,

mt lt sau cnh ca x-lim m ra. C ting qut:

- Li vo, thng khn kip! Li vo st trong kia v ng nghim! - y l tn trng t mi. - Tao

tn l Batton, tn tht ca tao y. Mt ci tn rt hp vi chc v ca tao* (*Batton gn ng m

vi bton, c ngha l ci gy).

Hn cm mt ci n lng ln ca hi qun soi cn phng giam, chiu vo ci thn th trn trung

ca ti.

- y cm ly m mc. ng yn y. y l nc v bnh m. Ch n ht ngay mt lc, v hai

mi bn ting na mi li pht thc n* (*Bn trm nm mi gam bnh m v na lt nc -ch

thch ca tc gi).

Hn qut tho mt cch man r, ri a ci n ln ngang mt. Ti thy r hn ang ci, mt n

ci khng c g c c. Hn t mt ngn tay ln mi ri ch cho thy nhng th hn mang n.

Chc hn ngoi hnh lang c mt tn cnh st, v hn mun lm cho ti hiu rng hn khng phi l

mt k th.

Qu nhin trong bnh m ti thy c mt ming tht luc rt to, v trong ti qun, qu ha thay,

mt bao thuc l v mt ci bt la km thm mt dm bi nhi. y, nhng mn qu ny qu nh

c triu bc. Hai chic o s-mi ch khng phi mt, v mt i qun len, gi l qun i nhng di



n mt c. Ti s nh hn mi, ci thng Batton. Tt c nhng th c ngha l hn thng ti

v dit tr c thng Tribouillard. Trc khi xy ra v ny, Batton ch l ph trng t, by gi

nh ti hn chnh thc ln chc trng. Ni chung, ti lm cho hn c thng chc, v hn

t lng bit n ti bng nhng mn qu y.

V phi c c tnh kin nhn ca ngi Sioux* (*Tn mt b tc th dn Anh-ing (Da )

Bc v Trung M, ni ting l mu tr) mi xc nh c nhng ting g in thoi t u n v

ch c ngi trng t c th lm c vic (bn gc vn li, khng a no bun b cng theo

di) ti v Julot c tha hi ni chuyn vi nhau, hon ton yn tm v pha Batton. Chng ti nh

in cho nhau sut ngy. Nh Julot, ti c bit rng ngy xut pht khng cn lu na: ch ba bn

thng l ln ng. Hai ngy sau ngi ta a chng ti ra khi x-lim, v chng ti c dn n

phng giy ca ng gim c, mi ngi c hai tn cnh st km hai bn. i din vi ca vo c ba

ngi ngi sau mt ci bn ln. D l mt th ta n. ng gim c lm chnh n, ng ph gim c

v ng tng gim th lm quan ta.

- , ? Hai anh bn tr, n y ? Hai anh c th ni g y?

Julot mt ti nht, hai mt sng hp: chc chn l anh ta ang st. Vi cnh tay b gy t ba hm

nay, chc anh ta phi au khng khip.

Julot tr li khe kh: ti b gy tay.

- Th chnh v anh mun ngi ta lm gy tay anh ch cn ai. C th anh mi cha ci thi xng vo

nh ngi ta. Bao gi bc s n y, anh s c khm. Ti hy vng rng ch mt tun na thi

bc s s n. Thi gian ch i ny s c tc dng tt i vi anh v c l ci au s dy khn cho

anh. Ti thit tng anh cng chng hy vng rng ti gi bc s n y cha ring cho mt th

ngi nh anh? Vy anh hy i bc s nh lao trung tm c th gi n cha cho anh. Tuy vy

ti vn x hai anh phi li x-lim cho n khi c lnh mi.

Julot nhn thng vo mt ti, nh mun ni: Ci ng ln n mc chnh t kia c mt thi tht l

d di i vi sinh mng ca mt con ngi. Ti li quay u v pha ng gim c v nhn vo

mt ng. ng ta tng ti mun ni g. ng ni: Cn anh, quyt nh ny khng lm cho anh hi

lng ? Anh c kin g?

Ti p: Tuyt nhin khng c kin g, tha ng gim c. Ti ch cm thy c nhu cu nh vo

mt ng, nhng ti khng nh v s bn mt nc ming ca ti.

ng ta kinh ngc n ni bng c mt v thot tin hnh nh khng hiu. Nhng ng tng gim

th th li hiu ngay. ng ta qut bo bn gim th:

- Li n ra ngay v chm sc n cho k! Phi lm sao mt ting na hn phi b l b cng n xin

li.

S c cch lm cho n bit tay! Ta s bt n lim giy ca ta cho sch, ht lim trn li lim di.



Cc anh khng c gh tay, ti giao n cho cc anh y.

Hai tn gc vn tro tay phi ti, hai tn khc vn cnh tay tri. Ti b d sp xung t, hai bn tay

ko git ln ngang xng b vai. H cng tay ti li bng mt b kha c km gn cht ngn tay tr

bn tri vi ngn tay ci bn phi, v vin tng gim th tm tc ti nhc bng ln nh ngi ta nhc

mt con vt.

Khng cn phi k li cho cc bn nghe tt c nhng g h lm hnh h ti. Ch cn bit rng

ti b kha tay sau lng sut mi mt ngy. Ti cn sng c l nh Batton. C mi ngy hn li

nm vo bung giam ca ti bnh m thng l, nhng v khng s dng c i tay, ti khng

n c n bnh m Ti th dng u p bnh m vo chn song st ngom, nhng khng

c. Thy vy, Batton nm thm cho ti nhng mu bnh m nh va b vo ming, cho ti

khi cht i. Ti dng chn gom nhng mu bnh m y li thnh tng m nh, ri nm sp xung

n nh con ch. Mi ming bnh m ti u nhai tht k, ng b ph mt cht no.

n ngy th mi hai, khi h m kha cho ti, cht thp n su vo tht ti, v ci kha s tm

c nhiu ch dnh y tht thi. Vin cai ngc pht hong khi thy ti ngt i v qu au. Sau khi

nc cho ti tnh li, ngi ta dn ti n bnh x. My ngi y t dng nc -xy ra ch thi cho

ti. Mt ngi y t nht nh i tim cho ti mt liu huyt thanh chng un vn. Hai cnh tay ti

b t di khng sao tr li c t th bnh thng. H phi dng du long no xoa bp hn na

ting ng h ti mi h c hai cnh tay xung song song vi nhn hnh.

Ti li tr v x-lim, v vin tng gim th khi thy mi mt bnh m cn nguyn lin ni vi ti:

Th l my c c mt ba tic ra tr? K cng l, my nhn i mi mt ngy m trng cng

khng n ni gy lm...

- Tha sp ti ung nhiu nc lm .

- ! ng tht, tao hiu ri. By gi phi n tht nhiu cho li sc. Ni on hn b i.

R nguy. Hn ni nh vy v yn tr rng ti khng n g sut mi mt ngy, v nu by gi ti n

nhiu th s cht ngay v bi thc. Hn s c mt m tn t. n chiu ti Batton ngm chuyn

cho ti mt t thuc l ri km theo l cun thuc. Ti ht ly ht , phun khi vo ci l khot trn

ng truyn hi nng (y l h thng si ca nh t - d nhin ci h thng ny chng my khi hot

ng). t nht by gi n cng c c mt cng dng.

Sau ti nh in gi Julot. Cu ta tng ti nhn i mi mt ngy va qua cho nn vi

khuyn ti phi n t t. Ti khng dm ni s tht cho cu y bit, s rng mt tn khn kip no

rnh c bc in. Cnh tay Julot c b bt, tinh thn anh ta kh vng, anh ta chc mng

ti v chu ng c cn th thch va qua.

Theo Julot th chuyn tu sp khi hnh. Ngi y t c ni vi anh ta rng nh lao nhn c

nhng ng thuc tim chng dnh cho t kh sai trc khi ln ng. Thng thng nhng ng



thuc ny c gi n nh lao trc ngy khi hnh mt thng. Julot l mt anh chng thiu thn

trng, v anh ta dm hi xem ti c gi c plan khng.

C ti vn gi c, nhng ti phi lm g gi c mn ti sn y th ti khng th ni ra

c. Hu mn ca ti b nhng vt thng rt au n. Ba tun sau ngi ta la chng ti ra khi

x-lim. C chuyn g th ny? Ha ra h cho chng ti mt ba tm nc nng tuyt vi c c x-

bng. Ti cm thy nh mnh sng li. Julot ci sng sc nh thng con nt; Pierrot le Fou th mt

my rng r nim vui sng. V va x-lim ra, chng ti khng bit cht g v nhng vic ang din

ra. Ti th thm hi anh th ct tc: C chuyn g th? Nhng anh ta khng chu tr li.

Mt ngi t khng quen bit c b mt rt kh a ni vi ti: Chc bn ta c min ch x-

lim. C l chng n s mt ng thanh tra no sp gh qua. iu ct yu l phi sng. Mi a

chng ti c a vo mt cn bung giam thng. n tra, trong bt xp nng u tin ti c

n k t bn mi ba ngy nay, ti nht c mt mnh g nh. Trn mnh g c vit: Tm ngy

na xut pht Mai tim chng. Ai gi cho ti bc thng ip ny?

Mi cho n nay ti vn khng c bit. Chc chn l mt ngi t cm c c nh bo cho

chng ti. Ngi y bit rng ch cn mt a trong bn chng ti bit l ai ny u s bit c. S d

bc thng ip n tay ti ch khng phi ai khc, chc chn l do s tnh c.

Lp tc ti gi in cho Julot, dn anh ta truyn i cho ngi khc bit.

Sut m hm y ti nghe thy ting g in thoi lc cc. Cn ti th khi chuyn bc thng

ip xong, ti im lng.

Ti thy qu d chu trn ci ging m p ca ti. Ti khng mun rc ri, v nht l khng mun

tr li x lim. V by gi cng hn bao gi ht.

Henry Charrire


II. Ln ng

Saint-Martin-de-Re

Ti hm y, Batton gi cho ti ba iu Gauloises v mt mnh giy vit: Bm bm i, t bit

rng khi ra i cu s mang theo mt k nim tt v ti. Ti l trng t tht, nhng ti c sao cng t

lm hi cc bn t cng tt. S d ti nhn ci chc v ny l v ti c chn a con v ti rt cn

c n x tht sm. Ti s c gng lm sao ng i x qu t i vi anh em m vn c tha

sm. T bit nh. Chc cu may mn. Ngy kia cu s ln ng ri.

Qu nhin ngy hm sau h tp hp chng ti li thnh tng tp ba chc ngi trong hnh lang ca



khu trng gii. My ngi y x Caen n tim chng cho chng ti phng cc bnh nhit

i. Mi ngi c ba mi tim v hai lt sa. Dega ng gn ti. Bc ta c v m chiu t l.

By gi t khng tun th quy tc im lng na, v ai ny u bit rng va mi tim chng xong h

khng th nht t vo x-lim c. Chng ti ni chuyn khe kh vi nhau ngay trc mi bn cnh

st. Bn ny khng dm ni g v ngi cc y t thnh ph v. Dega ni vi ti:

- Khng bit h c xe x-lim ch c bn i mt chuyn khng?

- Chc l khng.

Saint-Martin-de-R xa lm, nu c mi ngy ch su chc th phi mt mi ngy mi ch ht, v

ch ring y thi cng c gn su trm. t ri. tim chng ri th c yn ch. V nh th c

ngha l mnh c tn trong danh sch, th no cng c a ngay n ni kh sai. Can m ln

Dega , mt giai on mi sp bt u. Bc hy tin cy ti nh ti tin cy bc.

Dega nhn ti, hai mt sng long lanh. Bc ta t bn tay ln cnh tay ti v nhc li: Sng cht c

nhau Papi nh.

Cuc hnh trnh trn xe ch t khng c g ng k li. Ha chng cng ch c mt iu l mi

ngi b nht trong ci ngn cht chi ca mnh trn thng xe, rt ngt ngt. Bn p gii khng chu

m h my cnh ca cho chng ti thm mt t khng kh. Khi n La Rochelle, trn chic xe ch

chng ti c hai ngi cht ngt t bao gi.

Saint-Martin-de-R l mt hn o, mun ra phi chuyn sang tu thy i qua lch bin.

Nhng ngi v cng ri ngh t tp trn bn xem t chng kin vic pht hin hai ci xc

ngi thm hi kia. H khng by t mt cm xc no trc cnh y. V bn cnh st phi bn giao

y s t do chng p gii cho khm Citadeue trn o, d cn sng hay cht, cho nn chng

a c hai ci xc cht cng ln tu vi chng ti. Cuc vt bin khng di, nhng d sao chng ti

cng c th khng kh trong lnh ca bin mt lt. Ti ni vi Dega: Cha chi phng pht

hng v ca mt chuyn vt ngc. Dega mm ci. Julot, lc by gi ng cnh chng ti, ni:

- ng. C mi vt ngc tht. Bn thn ti y, ti ang tr li ni m ti trn khi cch y

nm nm. Ti b bt mt cch ngu xun ng vo lc ti sp git ci thng cha cha chp ti i

bo cnh st cch y mi nm. Chng mnh hy c ng st nhau, v n Saint-Martin-de-R h

s phn m t thnh tng tp mi ngi, mi tp nht vo mt phng giam, trn tu ng nh th

no th h c th m phn ba.

Ci anh chng Julot y nhm. n ni, h gi tn Julot v hai ngi khc na bt ng ring ra.

l ba ngi kh sai vt ngc, b bt li Php, nay ang tr li ni kh sai ln th hai.

B nht mi ngi mt bung, chng ti bt u sng trong cnh ch i. Chng ti c quyn ni

chuyn, ht thuc, v h cho chng ti n rt kh. Thi k ny ch nguy him i vi ci plan m

thi. Thnh thong, ngi ta bng dng gi anh ra, bt ci trung v khm rt k. Trc ht l khm



ci ngc ngch trn ngi cho n tn gan bn chn, ri sau l khm o qun, c. Xong u

y mi c mc o qun tr li v v phng giam.

Ht phng giam li n nh n v khong sn trong chng ti ni ui nhau i vng quanh sut

my gi lin. Mt, hai! Mt, hai! Mt, hai. Chng ti i thnh tng i, mi i mt trm nm mi

t nhn. on diu hnh kh di, ting guc g ku lc cc. Khi i nh vy phi im lng tuyt i.

Ri n lnh gii tn! Chng ti ngi xung t thnh tng tp chia theo phm tr x hi. Trc

ht l nhng ngi thuc gii giang h chnh danh. i vi hng ngi ny qu qun khng c g

quan trng: ngi Corse, ngi Marseille, ngi Toulouse, ngi Bretagne, ngi Paris, v v Li c

c mt ngi Ardche na: y l ti. V cng cn phi ni r mt iu ng ly lm t ho cho ci

tnh Ardche l trong on t gm mt ngn chn trm ngi ny ch c hai ngi qu Ardche:

mt anh cnh st canh nng git v v ti. Kt lun: dn Ardche l ngi lng thin. Cc nhm

khc th hnh thnh mt cch bt k, v s ngi t t i kh sai vn nhiu hn s ngi lm

cm. Nhng ngy ch i ny c gi l nhng ngy quan st. Tht vy, y ngi ta quan st

chng ti di mi gc .

Mt bui chiu ti ang ngi phi nng th c mt ngi n cnh ti. Hn ta eo knh trng, ngi

nh v gy. Ti c on xem hn l hng ngi no, nhng v t mc ng phc, ai cng nh ai, cho

nn rt kh on.

- Anh l Papillon phi khng? hn ni ging Corse rt nng.

- Vng, chnh ti. Anh mun g ti?

- Ra nh x i - hn ni xong b i ngay.

- Thng cha ny ngi Corse - Dega ni vi ti - Chc chn l mt tn k cp vng ni. Khng bit

nn mun g cu th?

- Ri s bit.

Ti i v pha dy nh x gia sn, v gi v i i. Ngi kia cng ang ng i ngay bn cnh

ti.

Hn khng nhn ti, ni:

- Ti l em r ca Pascal Matra. Hm n thm ti nh t, anh y c ni l nu ti cn s gip

th nh anh.

- ng, Pascal l bn ti. Anh cn g?

- Ti khng mang plan c na: ti b kit l. Ti khng bit nh ai gi h, ch s ngi ta ly mt

hoc b bn cm pht hin. Ti van anh, anh mang h ti my hm. - on hn cho ti xem mt ci

plan to hn ca ti nhiu. Ti s hn ging by, v hn yu cu ti gip chng qua ch bit r bn

thn ti c mang plan hay khng: nu ti ni rng ti khng chc c th mang hai plan mt lc, hn

s bit ngay. Cho nn ti ni tnh kh:



- C bao nhiu trong y?

- Hai mi lm ngn francs.

Khng hi thm g na, ti cm ly ci plan (n rt sch), v trc mt hn, ti t n vo hu mn,

trong lng bn khon khng bit liu mt ngi c mang ni hai ci hay khng. V iu ny ti hon

ton cha c kinh nghim. Ti ng dy, mc qun... Hnh nh n c, chng thy vng g.

- Ti tn l Ignace Galgani, - hn ni vi ti trc khi b i. - Cm n Papillon.

Ti tr li ch Dega v k li vic va qua.

- Khng nng qu ch?

- Khng.

- Th th c. Khng ni chuyn ny na.

Chng ti tm cch bt lin lc vi nhng ngi tng t kh sai v, nht l Julot hay l le

Guittou.

Chng ti ang khao kht ti liu: bn y ra sao, ch y i vi t nhn nh th no; lm

cch no c th ni chuyn ring vi mt ngi bn, v.v... S tnh c xui khin cho chng ti

gp c mt mu ngi k th, mt trng hp c bit. l mt ngi Corse ra i trong nh t

kh sai. B hn lm gim th y v cng vi m hn Qun o Salut. Hn sinh ra o Royale

l mt trong ba ci o lm thnh Qun o ny (hai o cn li l o Saint Joseph v o Qu). V

gi y, s phn xoay vn nh th no m hn ang tr li ni chn nhau ct rn khng phi vi

t cch con ng gim th m vi t cch t kh sai.

Hn b x mi hai nm kh sai v ti m trm c b kha. Mi chn tui, mt gng mt ci m,

i mt sc so v trong sng. Ti v Dega thy ngay tc khc rng y l mt ngi phm ti ch v

mt lc l bc. Cu ny khng bit g nhiu v gii ti phm, nhng i vi chng ti cu ta s c

ch bng cch cho chng ti tt c nhng iu cn bit v cnh sng ang ch chng ti. Cu ta k

li cuc sng qun o, ni cu sng mi bn nm. Chng hn cu ta cho chng ti bit rng

ngi coi sc cu Qun o l mt tn t kh sai ni ting b sa c trong mt cuc u dao trn i

La Butte v i mt kiu dim ca Casque dOr.

Cu ta cho chng ti nhng li khuyn rt qu: mun vt ngc th phi xut pht t t lin, v xut

pht t Qun o Salut l iu khng th c; th n l phi c sao ng b phn vo loi nguy

him, v nu th th n Saint - Laurent mt ci l s b cm c ngay trong mt thi gian hay sut i

ty mc nng nh c ghi trong s nhn xt. Ni chung, khng n nm phn trm t kh sai b

cm c Qun o. S cn li th t lin. Qun o kh hu tng i lnh, nhng t lin,

nh Dega k cho ti nghe, nc rt c, khin cho ngi t kit sc dn v cc th bnh; y

ngi ta c th cht rt nhiu cch, v bnh hay v b m st, v.v.:.

Dega v ti cng hy vng s khng b cm c Qun o. Nhng ti vn thy nghn trong c: nh



ra ti b ghi trong s l thuc loi t nguy him th sao? Ti b n chung thn, li thm chuyn

Tribouillard v chuyn chi vin gim c, mt bc chn dung tuyt m ri cn g!

Mt hm c tin n: d c th no cng khng c xin vo bnh x, v nhng ai qu yu hay c

bnh xem chng khng chu ni cuc hnh trnh u b nhn vin bnh x u c cho cht. Chc l

tin vt thi. Qu nhin mt ngi Paris tn l Francis la Passe xc nhn rng tin n y l ba t.

Ca ng ti, c mt ngi b u c tht, nhng mt ngi anh rut ca Francis la Passe lm vic

trong bnh x ni cho hn bit u ui cu chuyn.

S l c mt chuyn gia c ln v t kt st, nghe ni tng n trm ti liu mt ca i s qun

c Genve hay Lausanne trong thi k i chin ln th nht trao cho cc c quan tnh bo

Php. Nhng ti liu y c tm quan trng rt ln, cho nn cnh st phi giao hn cho Phng nh

lm vic ny trong khi hn ang ngi t (hn b x nm nm). V k t 1920, mi nm lm mt

hai v, hn sng yn n. C mi ln b bt, hn li cu cu bn Phng nh h can thip h. Nhng

n ln ny th khng n thua. Hn b x hai mi nm v l ra s i y cng mt chuyn vi chng

ti. trnh i chuyn ny, hn gi v m vo bnh x. Mt vin cyanure - vn theo li ngi

anh ca Francis la Passe - kt thc mi s By gi th cc t kt st v Phng nh c th ng yn.

Ci sn t ny y p nhng cu chuyn ly k, ng s tht cng c m ba t cng c. D sao th

chng ti cng vnh tai ln m nghe: t nht cng git c th gi.

Mi ln ti i ngoi, d l khi ang trong sn hay trong x-lim, Dega phi i theo ti, v c hai ci

plan: Dega ng che cho ti trong khi ti hnh ng, ngn chn nhng con mt qu t m. Mt

ci plan l ry r, th m ti mang nhng hai ci trong khi th Galgani m cng ngy cng

nng. V y c mt hin tng b n khng hiu sao c: ci plan m ti t vo sau bao gi

cng ra sau, v ci t vo trc bao gi cng ra trc. Chng n i ch cho nhau trong bng ti

nh th no th ti khng bit, nhng kt qu l nh th y!

Hm qua phng ct tc ngi ta tm cch git Clousiot trong khi ngi th co ang co mt

cho anh ba. Hai nht dao gn tim. Phc by mi i, anh khng cht. Qua mt ngi bn ca anh

ta ti bit c chuyn ny. l mt cu chuyn k l, v c ngy ti s k li chuyn ny. V git

ngi ny l mt cuc thanh ton n nn. K mu st s cht su nm sau Cayenne v n phi

bichromat calium trn vo mn rong bin. Hn cht trong nhng cn au khng khip Ngi y t

ph m cho bc s m t thi c a cho chng ti xem mt khc rut di khong mi phn. Trn

khc rut thy thng mi by l. Hai thng sau, k b thuc c cho hn b bp c cht trn

ging bnh. Cho n by gi ngi ta vn khng bit ai bp c hn.

Chng ti Saint-Martin-de-R c mi hai ngy. Nh t cht nch. Ngy m lnh canh

thng xuyn i tun quanh thnh.

Mt cuc u n ra trong phng tm, gia hai anh em rut. Hai a nh nhau d di nh



hai con th, v mt trong hai a c a vo phng giam ca chng ti. Hn tn l Andr

Baillard. H khng th trng pht hn c, hn ni th, v cuc u ny xy ra l do li ca ban

qun tr nh t: h c lnh khng cho hai anh em gp nhau v bt k l do no. Khi bit

chuyn, ngi ta s hiu ti sao. Andr git mt b gi sng bng li tc cho vay li v anh hn l

Emile ct giu mn tin ly c. Emile b bt v mt v trm v b x ba nm t. Mt hm trong

phng giam, c c my ngi t khc, v c thng em khng chu gi tin cho hn mua thuc l, hn

ni tot ra v cam oan rng th no thng Andr cng i i v chnh n git c gi, cn nh hn,

tc Emile, ch ct giu tin m thi. Cho nn khi ra t hn s khng cho thng Andr mt xu no.

Mt t nhn lin em k chuyn ny cho vin gim c nh t nghe.

Chng bao lu Andr b bt v hai anh em b x t.

Trong khu vc t t nh lao Sant, hai a b giam vo hai x-lim k cn. Mi a u lm n

xin n x n ngy th bn mi ba, n ca Emile c chp thun, nhng n ca Andr b bc

b. Tuy vy, do mt bin php nhn o nng nh Andr, Emile vn b gi khu t t, v hai

anh em mi ngy vn ln lt c i do trong sn, chn mang xing xch.

n ngy th bn mi su, ngi ta m ca phng giam Andr vo lc bn gi ri. Mi ngi

u c mt ng : vin gim c nh t, vin bin l, v y vin cng t i x t Andr. Gi

hnh quyt n. Nhng va ng lc vin gim c bc ti bo tin ny cho ti nhn, vin

trng s ca hn chy vo, theo sau l mt ngi khc na trao mt t giy ca cng t vin. Mi

ngi lui ra hnh lang. Hng Andr tc nghn n ni khng nut nc ming c na. Chng l!

Ngi ta khng bao gi chn ngang mt cuc hnh quyt ang c tin hnh. Th m ln ny li

khc.

Mi n hm sau, sau bao nhiu gi lo u khc khoi, Andr mi c ng trng s cho bit rng

trc ngy hnh quyt mt ngy, tng thng Doumer b mt ngi tn l Gorguloff m st.

Nhng ng Doumer khng cht ngay. Sut m hm y vin trng s tc trc trc bnh vin sau

khi bo cho B trng B t php rng nu ngy tng thng cht trc gi hnh quyt (t bn gi

ri sng n nm gi), ng ta yu cu bi b vic hnh quyt v l do khuyt din ngi chu trch

nhim ti cao v n t hnh. Doumer cht vo lc bn gi hai pht. Vin trng s vi vng bo tin

cho B t php ri nhy ngay ln xe tc-xi cng vi ngi cm lnh bi n: ng ta n mun mt

ba pht, khng kp ngn chn ngi ra m ca phng giam Andr. Nh vy hai anh em c c

gim n thnh kh sai chung thn. Ngy bu tng thng mi, vin trng s n tn Versailles, v

Albert Lebrun va c bu xong mt ci l ng ta trnh n xin n x ngay. Cha bao gi mt v

tng thng bc b n xin n x u tin c trnh ln cho mnh xt: ng Lebrun k, th l ti

yn lnh ln ng i Guyane. Andr kt thc cu chuyn. Ti nhn con ngi va thot khi my

chm vo pht cui v t nh rng d sao nhng ni c cc ca ti cng khng th so snh vi



nhng cn dy v m hn phi chu ng.

Tuy vy ti khng bao gi lm thn vi hn. Ngh rng hn git cht mt b gi khn kh ly

tin, ti thy bun nn qu. V chng hn cn c nhng kh nng trn thot. V sau, o

Saint Joseph hn s git anh hn. Nhiu t nhn chng kin vic y. Hm y Emile ang ng cu

c trn mt tng , bao nhiu tm tr u dn ht vo cng vic ny.

Sng v rt mnh, t ht mi ting ng khc. Andr n gn anh hn t pha sau, tay cm mt cy

tre gc di ba mt. Hn ch cn y cy tre vo lng Emile l lm cho ng anh mt thng bng ri

xung bin. Ch ny c mp nhiu v k: chng bao lu Emile tr thnh mn n chnh trong ba n

hng ngy ca chng. Trong bui im danh ti hm y, hn vng mt v c coi l mt tch trong

khi mu toan vt ngc. Ngi ta khng nhc n hn na. Ch c bn nm ngi t ang nht da

trn o chng kin cnh ny. D nhin cc t nhn u bit chuyn, ch c bn cnh st l khng

hay bit g. Andr Baillard khng bao gi b h hi n. Hn c min cm c v hnh kim tt,

v Saint-Laurent-du-Maroni, hn c hng mt ch u i. Hn c c mt phng giam ring.

Mt hm c chuyn vi mt t nhn khc, hn xo quyt mi ngi ny vo phng giam ca hn

v dng dao m trng tim v qu khch. c cng nhn l vo th t v hp php, hn c tha

bng. n k bi b ch t kh sai, hn c tr,t do, ln ny cng li l v hnh kim tt.

Saint-Martin-de-R y p nhng t nhn. y c hai loi ngi rt khc nhau: tm trm n mt

ngn t kh sai v chn trm ngi b y bit x. tr thnh t kh sai, phi phm mt ti nng

hoc t nht phi b buc ti vi phm lut php mt cch nghim trng. n nh nht l by nm

kh sai, ri c th tng ln tng bc, cho n kh sai chung thn.

Mt ngi b x t m c n x th ng nhin tr thnh t kh sai chung thn. y bit x th

c khc. Mt ngi b kt n t ba n by ln th c th b y bit x. Qu tnh u l nhng tn

trm cp thm cn c , cho nn c mt iu d hiu l x hi phi t bo v bng cch cch ly

nhng ngi nh th. Tuy nhin, mt dn tc vn minh m phi dng n bin php y bit x

cng tht l ng xu h. C nhng k n cp vt, rt vng v v lun lun b bt, phi chu n y

bit x - thi by gi nh vy chung quy cng chng khc g b t chung thn - m tht ra c i

cha n cp c ly mi ngn francs. Chnh y l ch v ngha l nht ca nn vn minh Php.

Mt dn tc khng c quyn tr th hay loi tr mt cch qu nhanh chng nhng ngi gy phin

h cho x hi. Nhng ngi nh th l nhng ngi cn c iu tr nhiu hn l phi trng pht

mt cch v nhn o n th.

Chng ti n Saint-Martin-de-R nh vy l c mi by ngy. By gi chng ti bit tn

chic tu s a chng ti n ni t y: ngi ta gi n l chic La Martinire. N s ch mt

ngn tm trm by mi phm nhn. Ci s tm chn trm t kh sai sng hm nay u c tp hp

trong sn ca ci pho i c dng lm nh t. T khong gn mt ting ng h, chng ti



ng xp hng mi kn c khong sn hnh ch nht. Mt cnh ca m ra v chng ti thy bc

vo sn my ngi n mc khng ging nh nhng tn cai t m chng ti tng bit. H mc mt

th trang phc may theo kiu qun s mu xanh da tri, trng kh sang trng. Khng ging ng

phc ca cnh st m cng khng ging qun phc ca nh binh. Ai ny u tht mt ci nt rng

bn c eo bao sng lc. Cn sng l r ra ngoi. H c khong chng tm mi ngi. C my

ngi eo lon. Ai ny da u rm nng, tui tc kh chnh lch, x xch gia ba mi v nm mi

tui. Nhng ngi gi trng d a hn nhng ngi tr: bn ny n ngc ra v quan trng v hnh

din. Nhm ch huy ca bn ny cng ra vi vin gim c nh lao Saint-Martin-de-R, mt i t

hin binh, ba bn ng bc s mc qun phc thuc a v hai ng linh mc mc o chng trng.

Vin i t hin binh cm mt ci loa a ln ming.

Chng ti ch i hiu lnh ng nghim, nhng khng thy c. Vin i t ni ln:

- Tt c nghe k dy. K t giy pht ny cc ngi c chuyn sang quyn ph trch ca nhng

ngi quan chc thuc B T php i din cho ban qun tr trng gii ca x Guyane thuc Php

m trung tm hnh chnh l th trn Caen. Tha ngi thiu t Barrot, ti xin bn giao cho ngi tm

trm mi su phm nhn hin c mt, c ghi tn trong danh sch ny. Xin ngi xc nhn cho

rng h u c mt.

Cuc im danh lp tc bt u: Jean M? C! Paul M? C! v.v... Th tc ny ko di hai ting

ng h: mi s u n tha. Sau n cuc trao i ch k gia hai ban qun tr c tin hnh

trn mt ci bn nh mi by ra sn v mc ch ny.

Thiu t Barrot eo mt s lon ngang vi s lon vin i t, nhng lon mu hong kim ch khng

phi mu bc nh trong hin binh. ng ta cm ci loa ln:

- Cc phm nhn nghe y, t nay v sau danh t ny s c dng thng xuyn cho cc anh: phm

nhn M hay phm nhn s bao nhiu y, nh ngi ta s n nh cho tng ngi. Ngay t by gi

cc ngi c t di nhng lut l ring ca nh t kh sai, di nhng ni quy v nhng ta n

ni b, khi cn s c nhng quyt nh cn thit x l vi cc ngi. Cc ta n t tr ny, trong

trng hp cc ngi vi phm iu l ca nh t kh sai, c th x cc ngi t hnh pht giam cm

n t hnh. D nhin nhng hnh pht c tnh cht k lut ny, nh giam cm hay cm c, s c

thi hnh trong cc tr s thuc quyn ban qun tr. Cc nhn vin m cc ngi trng thy y

c gi l gim th. Mi khi ni vi h, cc ngi s tha: Tha ng gim th. Sau ba n ti mi

ngi s c pht mt ci b lnh thy ng trang phc nh t v my th dng c nhn. Trong

c nhng g cn thit, cc ngi khng c c nhng th c khc. Ngy mai cc

ngi s ln tu La Martmre. Chng ti v cc ngi s cng i trn chuyn tu y. Cc ngi

khng nn ly lm tuyt vng khi phi ri t nc: ni t y cc ngi s thy d chu hn l b

cm c Php. Cc ngi c th ni chuyn, chi, ca ht v ht thuc, cc ngi khng s b hnh



h nu hnh kim cc ngi tt. Ti yu cu cc ngi hy i n khi ti nh t kh sai ri hy

thanh ton nhng chuyn xch mch c nhn. Trong khi tu ang vt bin, k lut cn phi rt

nghim minh, ti hy vng rng cc ngi s hiu iu . Nu trong s cc ngi c ai t cm thy

khng c iu kin th cht tri qua chuyn i ny, ti yu cu h n trnh din bnh x; h

s c cc s quan thy thuc i theo trn tu khm cho. Ti thc cc ngi ln ng bnh an.

Phn nghi l th l xong.

- Ny bc Dega, bc thy th no?

- Papillon , by gi ti thy l ti c l khi ni rng iu nguy him nht phi khc phc chnh l

bn t kh sai khc. Ci cu ca ng ta ni: Hy i n khi ti nh t kh sai ri hy thanh ton

nhng chuyn xch mch tht l y ngha. S c bao nhiu v git ngi xy ra!

- Tuy vy bc ng lo, bc c tin ti i. Ti i tm Franeis la Passe v ni vi hn.

- Anh cu vn lm y t y ch?

- Vn lm, anh t khng phi l t kh sai, ch l y bit x thi.

- Cu phi bt lin lc ngay vi anh ta xin cho c mt con dao m. Nu anh cu cn tr tin,

cu c cho t bit l bao nhiu, t s tr .

Hai gi sau ti c c mt con dao m cn bng thp rt cng. Khuyt im duy nht ca n l

hi to mt cht, nhng l mt v kh rt ng s. Ti n ngi gn dy nh x gia sn. Ti

nh ngi i tm Galgani tr li ci plan cho n, nhng chc kh lng tm ni mt con ngi

trng ci m lun lun di chuyn trn khong sn rng mnh mng cha n tm trm ngi. T

khi chng ti n y, Julot, le Gui~toun, Suzini u khng thy u c. u th ca sinh hot tp th

l ch ngi ta c sng, c ni vi nhau v cng thuc mt x hi chung, nu c th gi y

l mt x hi. C bao nhiu nhng iu cn ni, cn nghe v cn lm, n mi ngi ta khng c th

gi suy ngh na. Khi nhn thy d vng m nht hn i v li xung hng th yu so vi cuc sng

hng ngy, ti ngh rng khi n ni ri chc ngi ta s gn nh qun bn trc kia mnh l ai,

ti sao mnh li ri vo cnh ny, v lm th no ri vo y ch quan tm n mt iu duy

nht: vt ngc. Ti ngh nh vy l lm, v ngay t u, ci iu c sc thu ht nht v quan trng

nht trc tin l phi c sao m sng . Vy th bn cnh st, bn bi thm, nhng phin ta i

hnh, nhng vin chc ca ta n by gi u? V ti, cha ti, cc bn ti by gi u? H vn

sng s s ra y, v mi ngi c mt v tr ring trong lng ti, nhng hnh nh v ci trng thi

bng bng nh ln c l st ca gi xut pht, ca bc nhy khng l vo ci cha tng bit, ca

nhng tnh bn mi v nhng mi lin h quen bit khc nhau, tng chng nh nhng con ngi y

khng cn quan trng nh trc. Nhng ch l mt cm gic. Mi khi ti mun, vo ci giy pht

m tr c ti vui lng m ci ngn ko tng ng vi tng ngi, h li s c mt u vo y.

Ka Galgani n: ngi ta phi dn hn n tm ti, v tuy eo i knh dy cp, hn ch trng



thy l m. Trng hn c v . Hn li gn ti v im lng v nm cht tay ti, khng ni mt li.

Ti ni vi hn. Ti mun tr ci plan cho cu. By gi cu ri, cu c th t mang ly. Trong

cuc hnh trnh di ngy ny, trch nhim m cu giao cho ti qu ln, v li lm sao bit c ti

vi cu c c phn ch gn nhau hay khng, ri n ni, d c gp c nhau na th cha chc

c iu kin trao tay. Vy cu ly li ngay t by gi th hn.

Galgani nhn ti, v kh s. Ti gic:

- No, cu ra nh x t trao plan li.

Khng, ti khng ly li u, anh c gi ly, ti cho anh y, n l ca anh.

- Sao cu li ni th

- Ti khng mun b chng n git ly plan. Ti th sng khng c tin cn hn l cht v c tin.

Ti cho anh, v xt cho cng khng c l do g anh li phi chu liu c tnh mng gi tin cho ti.

t nht, nu anh chu him ha th iu phi c li cho anh.

- Cu s , Galgani? Ngi ta e da cu ? C k nghi ng l cu c plan sao?

Vng, ti b ba tn A-rp theo di thng xuyn: Chnh v th m ti khng m n gp anh ln

no, cho chng n ng nghi ng l ti vi anh c lin h vi nhau. Mi ln ti i ngoi, d ban.

ngy hay ban m, mt trong ba thng khn y u n ngi gn ti. Ti c gng lm sao - cho

chng. n thy r rng ti khng mang g trong hu mn (d nhin ti c lm nh vy mt cch tht

t nhin), th m chng n vn khng ngng quan st ti. Chng n on l c mt ngi khc gi

h plan cho ti, ch c iu khng bit l ai m thi, cho nn chng n c rnh bit lc no ci

plan s tr v vi ti.

Ti nhn Galgani v thy r l cu ta lm vo tnh trng khip nhc v b e da thc s. Ti ni:

Chng n hay n ch no nhiu nht trong khong sn ny? Cu ta ni: Pha gn nh bp v nh

git , c, cu c y, ti n . , thi, cu c i vi ti

Ti i vi Galgani v pha bn A-rp. Ti ly con dao m trong m vi ra. Bn tay ti cm cn

dao, li dao t ngc ln pha trn, lp trong tay o. Qu nhin n gn nh bp ti trng thy

chng. Chng gm c bn tn: ba tn ngi A-rp v mt tn ngi Corse, tn l Girando. Ti hiu

ra ngay: chnh tn ngi Corse ny b nhng ngi trong gii ty chay, mch chuyn ny cho bn

A-rp. Chc Girando bit Galgani l em v ca Pascal Matra cho nn khng th khng c plan c.

- Cho Mokrane th no, khe ch?

- Khe, Bm bm . Cn anh th sao?

- Cn ti th ang gay y. Ti n gp cc cu ni cho cc cu bit rng Galgani l bn ti. H c

vic g xy ra vi n l ti tht cu trc Girando ; sau n lt cc cu kia. Ty cc cu liu ly.

Mokrane ng dy. Hn cng cao bng ti, khong mt mt by mi t, b ngang cng nh ti. Li

thch thc ca ti lm cho hn kh chu. Hn phc mt c ch gy hn, nhng ti lp tc cha con



dao m sng choang ra, mi dao nhn hot cha thng vo tim hn, v ni:

- H my ng dy l tao git my nh mt con ch.

Bng hong v thy ti cm v kh mt ni m ngi ta lun lun b khm xt, li chong ngp

trc thi ca ti cng nh trc chiu di ca con dao m, hn ni:

- Ti ng dy l tranh lun vi anh, ch khng phi nh nhau.

Ti bit tha l khng phi nh th, nhng cng thy rng cho hn vt vt s din trc mt cc

bn hn l iu c li cho ti. Ti bn dnh cho hn mt li thot danh d:.

- Tt. Cu ng dy tranh lun th...

- Ti khng bit rng Galgani l bn anh. Ti tng hn l dn trng gi, v Bm bm , anh

cng phi hiu rng ai cng cn c cht bm vt ngc.

- Phi, l chuyn bnh thng. Cu c quyn vt ln ginh ly s sng, Mokrane .. Ch c

iu l ch ny cm. Liu i tm ch khc.

Hn cha tay ra, ti cm ly. Ti dn xp n tha c vic ny cng tht l may mn, v tht ra nu

ti git cht thng ny, mai ti s khng ln ng c na. Sau t lu, ti nhn ra rng ti

phm mt sai lm. Galgani cng v ch vi ti. Ti dn cu ta ng ni cho ai bit chuyn ny. Ti

chng mun b bc Dega mng cho mt trn. Ti c thuyt phc cho Galgani chu ly li ci plan.

Hn ni: Th th mai, trc khi xut pht. Hm sau hn ln i u mt khng sao tm c. V rt

cuc ti nh ln tu vi hai ci plan trong bng.

m hm y trong cn bung giam nht mi mt ngi, chng ai ni g vi ai. L v ai ny t nhiu

u ngh rng y l m cui cng mnh cn c sng trn t Php. Mi ngi trong bn chng

ti t nhiu u cm thy nui tic xt xa khi ngh rng mnh sp vnh vin gi t qu hng n

mt ni xa xi cha tng bit v sng mt cuc i a y, chng bit s phn s xoay vn ra sao.

Dega cng khng ni g. Bc ta ngi bn cnh ti gn ci ca c chn song m ra hnh lang, ni c

nhiu khng kh lt vo hn nhng ch khc mt cht. Ti cm thy mt phng hng tht s.

Nhng iu chng ti c thng bo v ni ang ch i chng ti n tri ngc nhau n ni ti

khng cn bit l mnh nn hi lng, nn bun hay nn tuyt vng na. Nhng ngi cng b giam

vi ti mt phng u thuc gii chng ti. Ch c anh chng ngi Corse nh b ra i

Người tù khổ sai

Documents

Transcript of Người tù khổ sai