Ngôn ngữ hình thức và ôtômat (cô Hỷ)

download Ngôn ngữ hình thức và ôtômat (cô Hỷ)

of 174

Transcript of Ngôn ngữ hình thức và ôtômat (cô Hỷ)

Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 1 I HC NNG TRNG I HC BCH KHOAKHOA CNG NGH THNG TIN NGN NG HNH THC & TMTGio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 2 Mc tiu gio trnh 1. Cung cp nhng kin thc c bn v ngn ng, vn phm v tmt. 2. Cungcpccphngphpphn tch t vng, phn tch c php. 3. C s cho vic tm hiu cc ngn ng lp trnh. 4. Rn luyn k nng lp trnh cho sinh vin TRNG I HC BCH KHOA NNG Gii thiu Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 3 Ni dung gio trnh CHNG 1. M U CHNG 2. TMT HU HN CHNG 3. BIU THC V VN PHM CHNH QUI CHNG 4. VN PHM V NGN NG PHI NG CNH CHNG 5. TMT Y XUNG CHNG 6. MY TURING TRNG I HC BCH KHOA NNG Gii thiu Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 4 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG Mt s vn v ngn ng Khi nim vn phm Khi nim tmt Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 5 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Mt s vn v ngn ng 1.1. Xu- B ch (bng ch) l tp hp hu hn cc k hiu V d:{0,1} b ch gm 2 k hiu 0 v 1 {a,b,c,,z} b ch gm cc k hiu a z Tp cc ch ci ting vit Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 6 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Mt s vn v ngn ng 1.1. Xu - Xu trn b ch V l 1 dy cc k hiu ca V V d:0110 l xu trn b ch {0,1} a, ab, giathanh l xu trn b ch {a,b,,z} - di xu l s cc k hiu trong xu K hiu: di xu x l |x| V d:|01110|=5 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 7 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Mt s vn v ngn ng 1.1. Xu - Xu rng l xu c di bng 0 K hiu:c, |c|=0 - Tp tt c cc xu trn V l V*, {c}_V* V+ =V *-{c} V*: tp v hn m c V d:V={a,b}V*={c,a,b,aa,bb,ab,ba,} Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 8 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Mt s vn v ngn ng 1.1. Xu - Cc php ton trn xu Ghp tip: cho 2 xu x,y. Ghp tip ca x, y l x.y hay xy l 1 xu vit x trc, ri n y sau ch khng c du cch. V d:x=01 y=0110 xy=010110 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 9 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Mt s vn v ngn ng 1.1. Xu o ngc xu x (xr): xu c vit theo th t ngc li ca xu x V d: x=0101 xr =1010 Ch : cr= c, 1r =1 - Xu x m x=xr th x l xu hnh thp (xu i xng) V d: x=0110 xr=0110, x: xu hnh thp Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 10 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Mt s vn v ngn ng 1.1. Xu Ly tha xu x (xn): xu nhn c bng cch ghp tip chnh xu x n ln. xn = x.x.x...x (n ln x) x0 = c vi mi xu x V d: x=01 x3 =010101 10= c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 11 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Mt s vn v ngn ng 1.2. Ngn ng - Ngn ng L trn b ch V l tp hp cc xu trn V,L_V* - Cc php ton trn ngn ng V ngn ng l tp hp nn c cc php ton tp hp: (giao), (hp), -(hiu), b Ghp tip 2 ngn ng Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 12 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Mt s vn v ngn ng 1.2. Ngn ng - Cc php ton trn ngn ng: Cho L1, L2 trn b ch V Php giao: L1L2 = {x | xeL1 v xeL2} Php hp: L1L2 = {x | xeL1 hoc xeL2} Php hiu: L1- L2 = {x | xeL1 v xeL2} Php b: L=V*- L Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 13 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Mt s vn v ngn ng 1.2. Ngn ng Ghp tip 2 ngn ng Cho 2 ngn ng L1, L2. Ta gi ghp tip L1.L2 (L1L2) ca L1 v L2 l mt tp hp L1L2={xy/(xeL1) v (yeL2)} x.x=x2; x.x.x=x3; x0=c; xi=xi-1x L0={c}; Li=Li-1.L - L*=L0L1L2; L+=L1L2 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 14 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Mt s vn v ngn ng 1.3. Biu din ngn ng Ngn ng n gin - Phng php lit k: ngn ng c s xu l hu hn v c th xc nh c. V d: ngn ng l cc s t nhin nh hn 20 v ln hn 12 L={13, 14, 15, 16, 17, 18, 19} Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 15 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Mt s vn v ngn ng 1.3. Biu din ngn ng Ngn ng n gin - Phng php s dng tn t P(x): ngn ng m cc xu c cng cc c im. V d: ngn ng l cc s thc nh hn 5. L={x/ (xe R) v (x0S1==>01 S==>0S1==>00S11==>0011 S==>0S1==>00S11==>000S111==>000111 Vy L(G)={0n1n | vi n>=0} (1) (2) (1)(2) (1) (1) (2) (1) (1) (1)(2) Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 25 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Vn phm2.3. Ngn ng c sinh ra t vn phm - V d 2: Cho G: SaAAaA | b L(G)={anb | n>0} Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 26 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Vn phm2.4. Phn cp vn phm ca Chomsky - Nu cc sn xut u c dng Aa |aB vi A,B eA;a eE: vn phm chnh quy (VP loi 3) - Nu cc sn xut c dng Ao vi AeA; oe(EA)*: vn phm phi ng cnh (VP loi 2) - Nu cc sn xut c dng o| vi o, |e(EA)*: vn phm cm ng cnh (VP loi 1) - Nu khng c hn ch g trn sn xut: vn phm t do (VP loi 0) Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 27 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Vn phm2.4. Phn cp vn phm ca Chomsky Lu : - Vn phm loi 3 l trng hp c bit ca vn phm loi 2. - Vn phm loi 2 l trng hp c bit ca vn phm loi 1. - Vn phm loi 1 l trng hp c bit ca vn phm loi 0. Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 28 CHNG 1. M U TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Khi nim tmt- B gm: tp cc trng thi v cc iu khin dch chuyn t trng thi ny sang trng thi khc khi nhn d liu vo. - tmt biu din hot ng ca bng in - tmt on nhn t kha int Tt Bt n cng tc i in intint Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 29 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG tmt hu hn n nh(DFA) tmt hu hn khng n nh(NFA) S tng ng ca DFA v NFA ng dng Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 30 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh(Deterministic finite automata DFA) 1.1. M t - tmt hu hn l mt ci my on nhn xu gm: Mt bng vo c chia thnh nhiu , mi cha mt k hiu ca xu vo Mt u c, mi thi im tr vo mt trn bng Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 31 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 01011 1. tmt hu hn n nh 1.1. M t Mt b iu khin Q gm cc trng thi, ti mi thi im n c mt trng thi c xc nh qua hm chuyn trng thi Bng vo q B iu khin u c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 32 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh 1.1. M t - Ti mt thi im, trng thi q b iu khin v k hiu m u c ang c s xc nh trng thi tip theo b iu khin. - Mi ln c xong mt , u c chuyn sang phi mt . - Trng thi u tin b iu khin: trng thi bt u ca tmt Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 33 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh 1.2. nh ngha: M(, Q, , q0, F) : b ch vo Q: tp hu hn cc trng thi q0 e Q: trng thi u F _ Q: tp cc trng thi kt thc : hm chuyn trng thi c dng (q,a)=pVi q,p e Q, a e Vi mi (q,a)=p ch c mt trng thi p duy nht Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 34 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh 1.2. nh ngha:- V d: DFA M(, Q, , q0, F) : {0,1} Q: {0,1} q0: 0 F: {1} tp cc trng thi kt thc : (0,0)=0, (0,1)=1, (1,1)=1 v (1,0)=0 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 35 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Otomat hu hn n nh 1.3. Biu din cc hm chuyn trng thi Dng bng: s dng ma trn c: - Chs hng: trng thi - Ch s ct: k hiu vo - Gi tr ti hng q, ct a l trng thi p, sao cho (q,a)=p Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 36 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Otomat hu hn n nh 1.3. Biu din cc hm chuyn trng thi Dng bng:V d: c hm chuyn ca mt Otomat nh sau:(1,a)=2, (2,b)=2, (2,c)=2 abc 12 222 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 37 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Otomat hu hn n nh 1.3. Biu din cc hm chuyn trng thi Biu dch chuyn:- Mi trng thi qeQ c t trong cc vng trn. - Trng thi bt u q0 c thm du > u. - Trng thi kt thc qeF c t trong vng trn kp. - Cc cung ni t trng thi q sang trng thi p c mang cc nhn ae, c ngha (q,a)=pGio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 38 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmat hu hn n nh 1.3. Biu din cc hm chuyn trng thi Biu dch chuyn:V d: c hm chuyn ca mt Otomat nh sau:(1,a)=2, (2,b)=2, (2,c)=2 1 2 a b c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 39 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh 1.4. Hm chuyn trng thi m rng - trng thi q1c xong xu x=a1a2a3...ai-1=yai-1 chuyn sang trng thi qi - C o(q1,a1)=q2; o(q2,a2)=q3;..., o(qi-1,ai-1)=qi : ta c th biu din nh sau: o*(q1,x)=qi

- o*(q1,x)= o(o*(q1,y),ai-1)=qi: hm chuyn trng thi m rng. Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 40 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh 1.4. Hm chuyn trng thi m rng Cho : (0,0)=0, (0,1)=1, (1,1)=1 v (1,0)=0 Xc nh o*(0,01101)=? o(0,0) = 0 o*(0,01) = o(o(0,0),1) = 1 o*(0,011) = o(o*(0,01),1) = 1 o*(0,0110) = o(o*(0,011),0) = 0 o*(0,01101) = o(o*(0,0110),1) = 1 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 41 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh 1.5. Hot ng on nhn xu - T trng thi bt u, c tng k hiu vo t tri sang phi. Mi ln c th xc nh li trng thi qua hm chuyn trng thi. - Nu c xong xu vo m ri vo trng thi kt thc th xu vo c on nhn ngc li xu vo khng c on nhn - Nu khng th c xong xu vo th xu vo khng c on nhn. Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 42 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh 1.5. Hot ng on nhn xu - Xu x c on nhn bi tmat DFA o*(q0,x)=peF- Cho DFA M({a,b},{0,1,2,3,4},o,0,{4}), :(0,a)=1, (1,b)=2, (2,a)=3, (2,b)=4(3,a)=3, (3,b)=4, (4,b)=4xu x=abaabbb c c on nhn k0? Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 43 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh 1.5. Hot ng on nhn xu o(0,a) = 1 o*(0,ab) = o(o(0,a),b) = 2 o*(0,aba) = o(o*(0,ab),a) = 3 o*(0,abaa) = o(o*(0,aba),a) = 3 o*(0,abaab) = o(o*(0,abaa),b) = 4 o*(0,abaabb) = o(o*(0,abaab),b) = 4 o*(0,abaabbb) = o(o*(0,abaabb),b) = 4eF, xu x c on nhn ab 12 0a 3b a 4b b Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 44 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh 1.5. Hot ng on nhn xu Ta c th vit li nh sau: 0abaabbb 1baabbb 2aabbb3abbb3bbb4bb4b 4eF, xu x c on nhn ab 12 0a 3b a 4b b Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 45 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh 1.6. Ngn ng c on nhn bi DFA - Cho DFA M(, Q, , q0, F), ngn ng L c on nhn bi M c xc nh nh sau: L(M)={xeE*| o*(q0,x)=peF} - V d: v tmat on nhn ngn ng L gm cc xu l s nh phn c di >=2 0120|10|1 0|1 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 46 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh Trng thi khng chp nhn c - Trng thi khng c mi tn i vo ch c m tn i ra (tr trng thi bt u). - Trng thi ch c mi tn i vo khng c mi tn i ra (tr trng thi kt thc q qGio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 47 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh Bi tp: (1) Cho M, xu x: kim tra xu x c c on nhn hay khng? x: aabbca, abbbca, abbaca, aaaca 01234abca c ab Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 48 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh Bi tp: (2) Xy dng DFA on nhn ngn ng L(M) sau: - L(M)={abcnbmvi n>=0, m>0} - L(M)={0(10)n vi n>0} - L(M)={0n1m vi n>=0, m>0} - L(M)={0n1m vi n>0, m>0} Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 49 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmt hu hn n nh Bi tp: (3) Xy dng tmat on nhn L(M) l: - Mt s nh phn chn c di xu ln hn 2. - Mt s nguyn c du, khng du. - Mt s nguyn khng du ca NNLT C - Mt s thc tnh c du, khng du. Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 50 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. tmat hu hn khng n nh (Nondeterministic finite automata NFA) 2.1.nh ngha:M(, Q, , q0, F) : b ch vo Q: tp hu hn cc trng thi q0 e Q: trng thi u F _ Q: tp cc trng thi kt thc : hm chuyn trng thi c dng (q,a)=P Vi qeQ, ae(c), P_Q Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 51 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. tmat hu hn khng n nh V d: tmt on nhn cc xu c di chn trn b ch {0,1} 0|10|1 12 0c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 52 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. tmat hu hn khng n nh S khc nhau gia DFA v NFA - NFA: (q,a)=P, vi qeQ, ae(c), P_Q DFA: (q,a)=p, vi q,p e Q, a e - NFA: c th c dch chuyn khi c c DFA: khng th dch chuyn khi c c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 53 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. tmat hu hn khng n nh 2.2.Hm dch chuyn m rng - o(q0,a1)={q1, q2} v o(q1,a2)={q3,q4} o(q2,a2)={q5,q6} - o*(q0,a1a2)= o(q1,a2)o(q2,a2)={q3,q4,q5,q6} - C o*(q,x)={p1, p2,...,pk} tho*(q,xa)= vi xeE*, aeE kiia p1) , (= oGio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 54 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. tmat hu hn khng n nh 2.2.Hm dch chuyn m rng - Cho NFA, o*(0,01001)=? o(0,0)={1} o*(0,01)= o(1,1)={1,2} o*(0,010)= o(1,0)o(2,0) ={1} o*(0,0100)= o(1,0) ={1} o*(0,01001)= o(1,1) ={1,2}01 12 0 0|1 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 55 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. tmat hu hn khng n nh2.3.on nhn xu x bi NFA - Xu x c on nhn bi tmat o*(q0,x)F=u - Theo v d trc:o*(0,01001)= {1,2} {1,2}F ={2} = u: xu 01001 c on nhn Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 56 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. tmat hu hn khng n nh2.4.Ngn ng c on nhn bi NFA - Cho NFA M(, Q, , q0, F), ngn ng L c on nhn bi M c xc nh nh sau: L(M)={xeE*| o*(q0,x) F=u} - Theo v d trc cc xu bt u bng 0 v kt thc bng 1 c on nhn: 00111, 0100101, 0111, 010101,... Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 57 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Xy dng DFA t NFA - Cho NFA M(N, QN, N, q0, FN) th DFA M(N, QD, D, q0, FD) - Xc nh QD, D, FD To tt c cc tp con T t tp QN Xc nh oD(T,a)=oN(qi,a) vi qi eT, aeE Mi tp T tng ng vi 1 trng thi ca DFA Loi b cc trng thi khng chp nhn c Trng thi tng ng vi tp T c cha trng thi kt thc s l trng thi kt thc ca DFA Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 58 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Xy dng DFA t NFA - V d: 01 12 00|1 01 {0}{0,1}{0} {1}{2} *{2} {0,1}{0,1}{0,2} *{0,2}{0,1}{0} *{1,2}{2} *{1,2,0}{0,1}{0,2} 01 q0 q3 q0 q1 q2 *q2 q3 q3 q4 * q4 q3 q0 * q5 q2 * q6 q3q4 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 59 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Xy dng DFA t NFA - V d: 01 q0 q3 q0 q1 q2 *q2 q3 q3 q4 *q4 q3 q0 *q5 q2 *q6 q3q4 0 q301 q4q0 10 1 0 1 1 q1 q2 q5 q6 1 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 60 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Xy dng DFA t NFA - Cc trng thi q1, q2, q5, q6: khng chp nhn c - q4 tng ng {0,2}: l trng thi kt thc 01 q0 q3 q0 q3 q3 q4 *q4 q3 q0 q301 q4q0 10 1 0 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 61 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. ng dng - on nhn t kha, s, ..., t t - DFA on nhn kha float - NFA on nhn s nguyn c du 5 0f 1l 2o 3a 4t +| - |c 120|..|9 00|..|9 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 62 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG Bi tp (1) V NFA on nhn- cc s nh phn c di l bi s ca 4. - cc t 110, 101. - Cc t 0(101)+1 (2) Chuyn NFA thnh DFA - Cc NFA cu (1) Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 63 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG Bi tp - NFA hnh v sau: - NFA c hm chuyn sau: 3 120 0|1 0|10 00|1 oa b cd 0{1,2}{1}{2} 1{0}{2}{0,1} *2 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 64 CHNG 2. TMT HU HN TRNG I HC BCH KHOA NNG Bi tp - NFA c hm chuyn sau: o01 0{1,3}{1} *1{2}{1,2} 2{3}{0} *3{0} Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 65 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG Biu thc chnh quy Ngn ng chnh quy Vn phm chnh quiGio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 66 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Biu Thc chnh quy 1.1.nh ngha: Cho b ch E, biu thc chnh quy (BTCQ) trn E c nh ngha qui nh sau: - u l BTCQ - c l BTCQ - aeE, a l BTCQ - Vi r, s l BTCQ th (r+s), rs, r*, s* l BTCQ C th vit (r+s) hay (rs) Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 67 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Biu Thc chnh quy 1.1.nh ngha: V d: Cho E={0,1} ta c: - u, c, 0, 1 l BTCQ - (0+1), 01, 0*, 1*, (0+1)01, (0+1)0*, (01)*, ((0+1)01)* l BTCQ Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 68 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Biu Thc chnh quy 1.1.nh ngha: V d: - (a+b+c) l BTCQ ch nh 3 xu a, b, c trn b ch {a, b, c} - (a+b)* l BTCQ ch nh mi xu trn {a, b} - aa*bb* hay a+b+ l BTCQ ch nh cc xu bt u bng mt s k hiu a, tip theo l mt s k hiu b trong k hiu a v b xut hin t nht 1 ln Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 69 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Biu Thc chnh quy 1.1.nh ngha: V d: - (b+c)(a+ab)* l BTCQ ch nh cc xu trn {a, b} khng cha bb - (0+1)*1 l BTCQ ch nh cc xu l s nh phn l Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 70 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Biu Thc chnh quy 1.2.Th t u tin ca cc php ton - Php bao ng (*) - Php ghp tip (.) - Php hp (+) V d: 10*+0 :(1(0)*)+0 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 71 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Biu Thc chnh quy 1.3.Tnh cht i s- Tnh giao hon:r + s = s + r - Tnh kt hp:(r + s) + t = r + (s + t) r(st)=(rs)tGio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 72 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Biu Thc chnh quy 1.3.Tnh cht i s- Tnh cht phn b r (s + t) = rs + rt (r + s)t = rt + st - Mt s tnh cht khc (r*)* = r*cr = rc = rc*= c r + r = rr* = r+ + c r+ = rr* = r*r (r*s*)* =(r + s)* Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 73 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Biu Thc chnh quy 1.4.Ngn ng c ch nh bi BTCQNgn ng L(r) c ch nh bi BTCQ r bt k l c xy dng da trn quy tc - L(c ) = {c}- L(a) = {a} - L(r+s)=L(r)L(s) - L(rs) = L(r)L(s) - L(r*) = (L(r))* Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 74 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Biu Thc chnh quy 1.4.Ngn ng c ch nh bi BTCQ V d: xy dng BTCQ ch nh ngn ng L c t nht mt k hiu a v 1 k hiu b trn {a, b} - L(r) = L(r1)L(r2)=L(r1+r2) - L(r1): cc xu r1 c dng w1aw2bw3 - L(r2): cc xu r2 c dng w1bw2aw3 - BTCQ ch nh L: (a+b)*a(a+b)*b(a+b)* + (a+b)*b(a+b)*a(a+b)* Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 75 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Biu Thc chnh quy Bi tp (1) Xy dng BTCQ ch nh cc ngn ng sau: - Tp hp cc xu trn {a,b} c di chia ht cho 3 - Tp hp cc xu trn {a, b, c} ch cha 1 k hiu a, cn li l cc k hiu b v c - Tp hp cc s nh phn c tn cng l 11 - Tp hp cc s nguyn k0 du chia ht cho 5 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 76 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Biu Thc chnh quy Bi tp (2) M t ngn ng c ch nh bi BTCQ sau: - (a+b+c+d)*(a+d) - 1(0+1)(0+1)(0+1) - ((0+1)(0+1))+

- a(a+b)*a - (ab)* + (ba)* Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 77 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng chnh quy 2.1.Khi nim - Ngn ng chnh quy l ngn ng c biu din bi biu thc chnh qui. - Ngn ng chnh qui c on nhn bi tmt hu hn. - Ngn ng c sn sinh t vn phm chnh quy l ngn ng chnh qui Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 78 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng chnh quy 2.2.tmat NFA on nhn ngn ng c biu din bi BTCQ - BTCQ l a - BTCQ l c a c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 79 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng chnh quy 2.2.tmat NFA on nhn ngn ng c biu din bi BTCQ - BTCQ l rs c s

rGio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 80 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng chnh quy 2.2.tmat NFA on nhn ngn ng c biu din bi BTCQ - BTCQ l (r+s) c r s c c c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 81 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng chnh quy 2.2.tmat NFA on nhn ngn ng c biu din bi BTCQ - BTCQ l r*

r

c c c c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 82 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng chnh quy 2.2.tmat NFA on nhn ngn ng c biu din bi BTCQ - V d: xy dng NFA on nhn (0+1)(01)* 0 1 c

c c c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 83 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng chnh quy 2.2.tmat on nhn ngn ng c biu din bi BTCQ - V d: (0+1)(01)*

c c c 0 c 1 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 84 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng chnh quy 0 1 c

c c c

c c c 0 c 1 00|1 c 1 20 c 31 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 85 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng chnh quy 2.3.Tnh cht ng ca ngn ng chnh quy Cho L1(r) v L2(s) l ngn ng chnh quy th: - L1(r)L2(s): ngn ng chnh quy- L1(r) L2(s): ngn ng chnh quy - L1(r).L2(s): ngn ng chnh quy - (L1(r))*: ngn ng chnh quy Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 86 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng chnh quy Bi tp (1) V NFA on nhn ngn ng c biu din bi BTCQ sau: - (01)*(0+10*) - (10+(0+01)1*0) - (0+1)*(11+00)(0+1)* Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 87 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng chnh quy Bi tp (2) V DFA on nhn ngn ng c biu din bi BTCQ sau: - 1*01+ - 10*11* - (a+b)c*ab* Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 88 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Vn phm chnh quy 3.1.nh ngha vn phm tuyn tnh tri - Mt vn phm G=(, , s, p) c gi l vn phm tuyn tnh tri nu tt c cc sn xut c dng ABw hay AB vi A,Be; we* - V d: SS a | S b | a Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 89 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Vn phm chnh quy 3.2.nh ngha vn phm tuyn tnh phi - Mt vn phm G=(, , s, p) c gi l vn phm tuyn tnh phi nu tt c cc sn xut c dng AwB hay AB vi A,Be; we* - V d: Sa A Aa A | b A | c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 90 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Vn phm chnh quy 3.3.nh ngha vn phm chnh quy - Vn phm tuyn tnh tri, vn phm tuyn tnh phi l vn phm chnh quy. Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 91 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Vn phm chnh quy 3.4.Xy dng NFA t vn phm tuyn tnh phi Cho vn phm chnh qui G=(G , , s, p) xy dng NFA M=(Q, , q0, o, F) on nhn ngn ng c sinh ra t G - = G - Vi Ae th AeQ - q0 = S Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 92 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Vn phm chnh quy 3.4.Xy dng NFA t vn phm tuyn tnh phi - Nu Aa1a2...ai th o*(A,a1a2...ai)=qi : thm qi vo Q v F - Nu Aa1a2...ai th t vo o cc dch chuyn trng thi v thm vo Q cc trng thi mi sao cho o*(A,a1a2...ai)=qia1a2 A ... qi

ai Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 93 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Vn phm chnh quy 3.4.Xy dng NFA t vn phm tuyn tnh phi - Nu Aa1a2...aiB th t vo o cc dch chuyn trng thi v thm vo Q cc trng thi mi sao cho o*(A,a1a2...ai)=B - Nu Ac th thm A vo F a1a2 A ... Bai Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 94 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Vn phm chnh quy 3.4.Xy dng NFA t vn phm tuyn tnh phi - V d: Sa A Aa A | b A | ca a |b S A Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 95 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Vn phm chnh quy 3.4.Xy dng vn phm chnh quy t NFA Cho NFA M=(Q, , q0, o, F) xy dng vn phm chnh qui G=(G , , s, p) - G = - =Q - S=q0

- qap nu o(q,a)=p- qc nu q e F Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 96 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Vn phm chnh quy 3.4. Xy dng vn phm chnh quy t NFAV d:- G = {a,b} - ={S, A} - S=S- SaA v o(S,a)=A ; AaA v o(A,a)=A - AbA v o(A,b)=A; Ac v A e F a a |b S A Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 97 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Vn phm chnh quy Bi tp (1) V otomat NFA t G sau: - S0S| 1S | 1 - S + A |- A A0 A| 1A| ..| 9A |0|..|9 - SabA AbB| B Bc Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 98 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Vn phm chnh quy Bi tp (2) Xy dng G t NFA sau: D BC0 0|1 0|10 A0|1 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 99 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.1. Trng thi tng ng - Vi weE*c o*(p,w)=ql

v o* (q,w)=qt m qt, ql cng kt thchoc cng khng kt thc - {q,p} v {p,k} cc cp trng thi tng ng th cp {q,k} cng tng ng (t/c bt cu) - Hai trng thi khng tng ng c gi l hai trng thi phn bit. {p, q} l cp trng thi tng ng. Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 100 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.1. Trng thi tng ng - Xy dng bng nh du cp trng thi phn bit (1) Nu p l trng thi khng kt thc v q l trng thi kt thc th {p,q} l trng thi phn bit. (2) Vi aeE c o(p,a)=ql v o(q,a)=qt m {qt, ql} l cp trng thi phn bit th {p, q} cp trng thi phn bit. Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 101 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.1. Trng thi tng ng V d:xy dng bng nh du cp trng thi phn bit cho otomat sau ACBDEFG1 0 0 1 0,1 0 1 0,1 0,1 0 1 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 102 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.1. Trng thi tng ng - Ta c B, D, E, G: trng thi kt thc A,C,F: trng thi khng kt thc p dng (qt1) nn cc cp sau l phn bit: {A,B}, {A,D}, {A,E}, {A,G}, {C,B}, {C,D}, {C,E}, {C,G},{F,B}, {F,D}, {F,E}, {F,G} Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 103 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.1. Trng thi tng ng - nh du x vo cc l cp trng thi phn bit BX CX DXX EXX FXXX GXXX ABCDEF Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 104 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.1. Trng thi tng ng - p dng (qt2) i vi tng cp trng thi phn bit {A,B}, {A,D}, {A,E}, {A,G}: v A l trng thi bt u nn khng c qt2. {C,B}: c to ra t cng trng thi A nn k0 c (qt2) {C,D}: o(A,1)=C v o(B,1)=D nn {A,B} phn bit ( nh du ri) Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 105 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.1. Trng thi tng ng {C,E}: k0 c a tha (qt2) {C,G}: o(A,1)=C v o(E,1)=G nn {A,E} phn bit ( nh du ri) {F,B}: k0 c a tha (qt2) {F,D}: o(C,1)=F v o(B,1)=D nn {C,B} phn bit ( nh du ri) {F,E}: k0 c a tha (qt2) Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 106 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.1. Trng thi tng ng {F,G}:o(E,1)=G v o(C,1)=F nn {C,E} phn bit ( nh du ri)o(G,1)=G v o(C,1)=F nn {G,C} phn bit ( nh du ri) o(F,1)=F v o(G,1)=G nn {F,G} phn bit ( nh du ri) Ta k0 tm thm c cp trng thi phn bit no Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 107 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.1. Trng thi tng ng - Ta c bng nh du trng thi phn bit sau BX CX DXX EXX FXXX GXXX ABCDEF Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 108 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.1. Trng thi tng ng - Ta c cc cp trng thi tng ng sau: {A,C}, {A,F}, {B,D}, {B,E}, {B,G}, {C,F}, {D,E}, {D,G}, {E,G} Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 109 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.2. Hai otomat tng ng - Hai otomat cng on nhn mt ngn ng th tng ng. - Hai DFA tng ng th cp trng thi u tng ng. - Cc tiu ha DFA: tm DFA tng ng c s trng thi t nht. Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 110 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.3. Thut ton - Loi b cc trng thi khng chp nhn c - Xc nh tt c cc cp trng thi tng ng - Chia cc trng thi thnh cc nhm, sao cho: cc trng thi trong cng mt nhm tng ng nhau Khng c cp trng thi no 2 nhm khc nhau l tng ng.Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 111 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.3. Thut ton - omin(S,a)=T khi qeS th o(q,a)=peT - Trng thi u Mmin l trng thi c cha trng thi u ca M - Trng thi kt thc Mmin l nhng trng thi c cha trng thi kt thc ca M Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 112 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA 4.3. Thut ton V d: Cc tiu ha DFA v d trc - Ta c cc cp trng thi tng ng sau: {A,C}, {A,F}, {B,D}, {B,E}, {B,G}, {C,F}, {D,E}, {D,G}, {E,G} - To thnh cc nhm trng thi tng ng: {A,C,F}, {B,D,E,G} ACF 1 0 BDEG 0|1 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 113 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA Bi tp:Cc tiu cc DFA sau: (1) o01 ABF BGC *CAC DCG EHF FCG GGE HGC Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 114 CHNG 3. BIU THC & VN PHM CHNH QUY TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Cc tiu ha DFA Bi tp:Cc tiu cc DFA sau: (2) o01 ABE BDC *CCC DEC *EDC Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 115 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG Vn phm phi ng cnh S nhp nhng trong vn phm phi ng cnh Ngn ng phi ng cnh Dng chun ca vn phm phi ng cnhGio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 116 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Vn phm phi ng cnh nh ngha: G=(, , s, p) trong : : tp hu hn cc k hiu kt thc. : tp hu hn cc k hiu cha kt thc. s: k hiu bt u; se p: tp hu hn cc sn xut c dngAovi Ae v oe()* Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 117 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Vn phm phi ng cnh V d:SS(S)S | cGio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 118 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Vn phm phi ng cnh Suy dn tri, suy dn phi - Nu lun lun thay th k hiu cha kt thc bn tri nht gi l suy dn tri.- Tng t ta c suy dn phi - V d: vit suy dn tri, suy dn phi to ra xu a+a*a ca vn phm sau:EE+E |E*E| (E) |a Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 119 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Vn phm phi ng cnh Cy suy dn: cy tho mn cc iu kin:- Mi nt c 1 nhn: k hiu kt thc hoc cha kt thc - Nhn ca nt gc: k hiu bt u - Nhn ca nt l: k hiu kt thc - Nu mt nt c nhn A c cc nt con ca n t tri sang phi c nhn x1, x2, x3, xn th Ax1x2x3xn e p Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 120 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Vn phm phi ng cnh Cy suy dn - Suy dn tri to ra cy suy dn tri.- Suy dn phi to ra cy suy dn phi - V d: v cy suy dn tri, cy suy dn phi to ra xu a+a*a ca vn phm sau:EE+E |E*E| (E) |a Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 121 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. S nhp nhng trong vn phm phi ng cnh Khi nim vn phm nhp nhng- Cho vn phm phi ng cnh G. Nu -xeL(G)c sinh ra t 2 cy suy dn khc nhau th G c gi l vn phm nhp nhng - V d:EE+E | E*E | (E) | a Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 122 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. S nhp nhng trong vn phm phi ng cnh Kh s nhp nhng - a vo vn phm lut u tin - t tha s chung Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 123 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. S nhp nhng trong vn phm phi ng cnh Kh s nhp nhng - V d: SaS | aSbS | c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 124 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. Ngn ng phi ng cnh - Tp hp cc xu c sinh ra t vn phm phi ng cnh l ngn ng phi ng cnh Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 125 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Khi nimVn phm phi ng cnh k0 cha: K hiu tha Sn xut c Sn xut n v c gi l vn phm phi ng cnh dng chunGio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 126 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Xc nh v kh k hiu tha - K hiu tha c 2 loi: K hiu v sinh K hiu k0 t n c - K hiu AeA c gi l k hiu v sinh khi AoeE* - K hiu AeA c gi l k hiu k0 t n c khi S+oA| Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 127 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Xc nh v kh k hiu tha - V d: xc nh k hiu tha ca VP sau: (1) S0S | 1S | A| c A0A (2) S0S | 1S | c A0A | 1 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 128 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Xc nh v kh k hiu tha - Xc nh k hiu k0 v sinh: c k0 v sinh aeE k0 v sinh Vi Ao m mi k hiu thuc o k0 v sinh th A k0 v sinh. - K hiu k0 phi l k hiu k0 v sinh th l k hiu v sinh Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 129 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Xc nh v kh k hiu tha - Xc nh k hiu t n c: S l k hiu t n c Vi Ao m A l k hiu t n c th mi k hiu thuc o l k hiu t n c. - K hiu k0 phi l k hiu t n th l k hiu k0 t n c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 130 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Xc nh v kh k hiu tha - Kh k hiu tha: Loi b tt c cc k hiu v sinh v cc sn xut cha n. Loi b tt c cc k hiu k0 t n c v cc sn xut cha n. Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 131 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Xc nh v kh k hiu tha - V d: Kh k hiu tha ca cc vn phm: (1) S0S | 1S | A| c A0A (2) S0S | 1S | c A0A | 1 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 132 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Kh sn xut c - A l bin trit tiu khi A+c - Xc nh bin trit tiu: A c th A: bin trit tiu AC1C2...Cn nu C1, C2,...,Cn l bin trit tiu th A l bin trit tiu Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 133 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Kh sn xut c - Cho G(E, A, S, p), kh sn xut c ta cG(E, A, S, p) vi p xc nh nh sau: Vi mi AB1B2...Bn ep ta thm cc Ax1x2...xn vo p trong mi xi thay th Bi tha mn: Nu Bi l bin k0 trit tiu c th xi=Bi Nu Bi l bin trit tiu th xi=c v xi=Bi Khng cho tt c cc xi=c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 134 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Kh sn xut c - V d: kh sn xut c ca vn phm : SAB AaAB | c BbAB | c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 135 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Kh sn xut c - Ta c S, A, B: l bin trit tiu - Xt SAB cA l bin trit tiu nn thay A bng c v A B l bin trit tiu nn thay B bng c v B ta c: SAB | B | A Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 136 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Kh sn xut c - Xt AaAB ta c: AaAB | aB | aA | a - Xt BbAB ta c: BbAB| bB | bA | b Vy ta c vn phm sau: SAB | B | A AaAB | aB | aA | a BbAB| bB | bA | b Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 137 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Kh sn xut c Bi tp: kh sn xut c ca cc vn phm sau: (1) S0S |1S | c (2) SS(S)S | c (3) Sa S b | b S a | c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 138 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Sn xut n v - Sn xut c dng AB c gi l sn xut n v; vi A,BeA - Cp (A,B) cp bin ca sn xut n v Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 139 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Kh sn xut n v Cho G(E, A, S, p), kh sn xut n v ta cG(E, A, S, p) vi p xc nh nh sau: - Thm cc sn xut khng n v vo p - Xc nh cc cp bin (A,B) m A+B (ch s dng cc sn xut n v) - Vi mi cp bin (A,B) xc nh trn, thm vo p cc sn xut Ao; vi Bo l sn xut khng n v trong G Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 140 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Kh sn xut n v - V d: Kh sn xut n v cho vn phm sau: SaA |A | bB AB | a BA | ab | bb Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 141 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Kh sn xut n v - Ta c cc sn xut khng n v: SaA| bB Aa Bab |bb - Ta c cc cp bin (S,A), (S,B), (A,B), (B,A) tha mn S+A; S+B; A+B; B+A cp (S,A), c Aa nn thm: Sa Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 142 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Kh sn xut n v cp (S,B), c Bab v Bbb nn thm: Sab |bb cp (A,B), c Bab v Bbb nn thm: Aab |bb cp (B,A), c Aa nn thm: Ba Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 143 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Kh sn xut n v Vy ta c vn phm sau: SaA | a | ab |bb |bB Aa | ab | bb Bab |bb | a Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 144 CHNG 4. VN PHM & NGN NG PHI NG CNH TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. Dng chun ca vn phm phi ng cnh Kh sn xut n v Bi tp: kh sn xut n v cho vn phm sau: (1) S0A | 1 A | A AS | 0 | 1 (2) EE+T | T TT*F | F F(E) | a Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 145 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG tmat y xung (PDA) Ngn ng c on nhn PDA S tng ng gia PDA v vn phm phi ng cnh tmat y xung n nhGio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 146 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 01011 1. tmat y xung (Push Down Automat - PDA) 1.1. M tBng vo q B iu khin u c Ngn xp Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 147 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmat y xung 1.1. M tTi mt thi im b iu khin: Trng thi q c mt k hiu trn bng vo (c: k0 c) Nhn k hiu nh ngn xpxc nh trng thi tip theo v quyt nh hnh ng lin quan n ngn xp Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 148 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmat y xung 1.1. M tC 2 cch tmt y xung on nhn xu vo: c xong xu vo v tmat trng thi kt thc c xong xu vo v ngn xp rng Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 149 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmat y xung 1.2. nh ngha: M(, Q, I, z, , q0, F) : b ch vo Q: tp hu hn cc trng thi q0 e Q: trng thi u F _ Q: tp cc trng thi kt thc I : tp k hiu trn ngn xp z e I : k hiu u tin nh ngn xp : hm chuyn trng thi dng (q,a,x)={(p,o )} Vi q,p e Q, a e {c}, xe I, o e I* Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 150 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmat y xung 1.2. nh ngha: M(, Q, I, z, , q0, F) : hm chuyn trng thi dng (q,a,x)={(p,o )} Vi q,p e Q, a e {c}, xe I, o e I* X: k hiu nh ngn xp o: chui k hiu thay th x nh ngn xp o= c: k hiu x trn nh ngn xp c ly ra o=x: ngn xp khng thay i. o=yz: ly x ra, y z vo, y y vo. Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 151 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmat y xung 1.2. nh ngha V d: Otomt y xung on nhn cc xu anbn vi n>=0: M(, Q, I, z, , q0, F) : {a,b} Q: {q0, q1, q2, q3} q0: trng thi u {q3}: tp cc trng thi kt thc {1,z} : tp k hiu trn ngn xp z : k hiu u tin nh ngn xp Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 152 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmat y xung 1.2. nh ngha (q0,a,z)={(q1,1z )} (q0,c,z)={(q3,c )} (q1,a,1)={(q1,11)} (q1,b,1)={(q2,c)} (q2,b,1)={(q2,c )} (q2,c,z)={(q3,c )} Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 153 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmat y xung 1.3. Biu din PDA bng biu dch chuyn- Cc trng thi c t trong cc vng trn - Trng thi u c du > gn pha trc - Trng thi kt thc t trong vng trn kp - (q,a,x)=(p,o ): t trng thi q sang trng thi p c nhn a, x|o - K hiu u nh ngn xp qui c l z Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 154 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmat y xung 1.3. Biu din PDA bng biu dch chuyn- V d: v tmat PDA on nhn xu anbn vi n>=0 a,z|1z a,1|11 b,1|cc,z|c b,1|c c,z|c q0 q1 q2 q3 Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 155 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmat y xung 1.4. Cu hnh ca PDACu hnh ca PDA l b (q,w, o): - q: trng thi - w: phn xu vo s c - o: ni dung ca ngn xp (nh-y: tri-phi) Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 156 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. tmat y xung 1.4. Cu hnh ca PDA V d: Cu hnh ca PDA v d trc on nhn xu: aaabbb - (q0,aaabbb,z) |- (q1,aabbb,1z) |- (q1,abbb,11z) |- (q1,bbb,111z) |- (q2,bb,11z) |- (q2,b,1z) |- (q2,c,z) |- (q3,c,c)- C ngha (q0,aaabbb,z) |-* (q3,c,c) : xu vo c on nhn Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 157 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng c on nhn bi PDA 2.1. on nhn bi trng thi kt thc- Ngn ng L c PDA M on nhn bi trng thi kt thc l: L(M)={w | (q0,w,z ) |-* (qf ,c,o)} vi qf eF, oeI* Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 158 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng c on nhn bi PDA 2.2. on nhn bi ngn xp rng- Ngn ng L c PDA M on nhn bi ngn xp rng : L(M)={w | (q0,w,z ) |-* (qk ,c,c)} vi qk eQ Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 159 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng c on nhn bi PDA Bi tp: v PDA on nhn xu x l:(1)anbmcm vi n,m>=0 (2) anbmcn vi n,m>0 (3)Cc cp du () tng thch (4)S nh phn c s ch s 0 bng s ch s 1 (5)biu thc s hc dng hu t c 1 s hng a (6) S nh phn c s ch s 0 gp i s ch s 1 v xu khc cGio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 160 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng c on nhn bi PDA 2.3. Chuyn PDA t on nhn bi ngn xp rng sang on nhn bi trng thi kt thc Cho PDA M(, Q, I, z, , q0) on nhn bi ngn xp rng thnh M(, Q, I, z, , q0, F) on nhn bi trng thi kt thc c: - Q=Q{q0,qf} - F={qf} - I=I {z} Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 161 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng c on nhn bi PDA 2.3. Chuyn PDA t on nhn bi ngn xp rng sang on nhn bi trng thi kt thc - c xc nh: M q0 q0 c,z|zz qf c,z| c c,z| c c,z| c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 162 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng c on nhn bi PDA 2.3. Chuyn PDA t on nhn bi ngn xp rng sang on nhn bi trng thi kt thc V d:q1 q0

a,z|1z a,1|11b,1|c c,z|c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 163 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng c on nhn bi PDA 2.3. Chuyn PDA t on nhn bi ngn xp rng sang on nhn bi trng thi kt thc V d:q1 q0

a,z|1z a,1|11b,1|c c,z|c c,z|zz qf q0 q0 q1

a,z|1za,1|11b,1|c c,z|c c,z|c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 164 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng c on nhn bi PDA 2.3. Chuyn PDA t on nhn bi ngn xp rng sang on nhn bi trng thi kt thc V d:q1 q0

a,z|1za,1|11b,1|c c,z|c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 165 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng c on nhn bi PDA 2.3. Chuyn PDA t on nhn bi ngn xp rng sang on nhn bi trng thi kt thc V d: (ab)n vi n>0 q1 q0

q1

a,z|zzb,z|c a,z|zz q3 c,z|c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 166 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng c on nhn bi PDA 2.4. Chuyn PDA t on nhn bi trng thi cui sang on nhn bi ngn xp rngCho PDA M(, Q, I, z, , q0, F) on nhn bi ngn xp rng thnh M(,Q,I, z, ,q0) on nhn bi trng thi kt thc c: - Q=Q{q0,qk} - I=I {z} Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 167 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng c on nhn bi PDA 2.4. Chuyn PDA t on nhn bi trng thi cui sang on nhn bi ngn xp rng- c xc nh: M q0 c,z|zz qk c,oeI| c q0 c,oeI| c c,oeI| c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 168 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng c on nhn bi PDA 2.4. Chuyn PDA t on nhn bi trng thi cui sang on nhn bi ngn xp rngV d: anbm vi n,m>=0 q1 q0 a,z|1z a,1|11 b,z|1z b,1|11 b,1|11 c,z|z Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 169 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 2. Ngn ng c on nhn bi PDA 2.4. Chuyn PDA t on nhn bi trng thi cui sang on nhn bi ngn xp rngV d: anbn vi n>=0 b,1|11 a,z|1z a,1|11 b,z|1z b,1|11 qf q1 q0 c,z|c c,1|c c,z|z c,z|c c,1|c Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 170 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 3. tmat y xung n nh - tmt y xung tha mn: (1) o(q,a,X) ch cha mt gi tr duy nht (2) o(q,a,X) khng rng th o(q,c,X) phi rng Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 171 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. S tng ng gia PDA v vn phm phi ng cnh 4.1. Chuyn vn phm phi ng cnh thnh PDA - B ch (bng ch) l tp hp hu hn cc k hiu V d:{0,1} b ch gm 2 k hiu 0 v 1 {a,b,c,,z} b ch gm cc k hiu a z Tp cc ch ci ting vit Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 172 CHNG 5. TMT Y XUNG TRNG I HC BCH KHOA NNG 4. S tng ng gia PDA v vn phm phi ng cnh 4.2. Chuyn PDA thnh vn phm phi ng cnh - B ch (bng ch) l tp hp hu hn cc k hiu V d:{0,1} b ch gm 2 k hiu 0 v 1 {a,b,c,,z} b ch gm cc k hiu a z Tp cc ch ci ting vit Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 173 CHNG 6. MY TURING TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Mt s vn v ngn ng 1.1. Xu- B ch (bng ch) l tp hp hu hn cc k hiu V d:{0,1} b ch gm 2 k hiu 0 v 1 {a,b,c,,z} b ch gm cc k hiu a z Tp cc ch ci ting vit Gio trnh Kin trc my tnh v H iu hnh 174 CHNG 6. MY TURING TRNG I HC BCH KHOA NNG 1. Mt s vn v ngn ng 1.1. Xu- B ch (bng ch) l tp hp hu hn cc k hiu V d:{0,1} b ch gm 2 k hiu 0 v 1 {a,b,c,,z} b ch gm cc k hiu a z Tp cc ch ci ting vit